ÕÔ»ÕÔ»Ô± 7-ÖÕ¤ Õ¤Õ¡Õ½Õ¡ÖÕ¡Õ¶
ÕÔ»ÕÔ»Ô± 7-ÖÕ¤ Õ¤Õ¡Õ½Õ¡ÖÕ¡Õ¶
ÕÔ»ÕÔ»Ô± 7-ÖÕ¤ Õ¤Õ¡Õ½Õ¡ÖÕ¡Õ¶
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
երկաթ պարզ նյութը՝ երկաթ քիմիական տարրի ատոմներից:<br />
Բարդ նյութերը կազմված են տարբեր քիմիական տարրերի ատոմներից:<br />
Օրինակ՝ շաքար բարդ նյութը կազմված է երեք քիմիական տարրի ատոմներից`<br />
ածխածնի, ջրածնի և թթվածնի:<br />
Բարդ նյութերն անվանվում են նաև քիմիական միացություններ:<br />
Նույն տարրը կարող է ներառվել տարբեր նյութերի բաղադրություն` անկախ նրանից,<br />
այդ նյութերն օժտվա՞ծ են տարբեր հատկություններով, թե՞ ոչ: Օրինակ` կարմրավուն<br />
փայլով պղինձ մետաղի, պղնձի օքսիդի սև փոշու, երկնագույն պղնձարջասպի<br />
բաղադրության մեջ առկա է նույն`պղինձ տարրը: Կամ`ջրի, պղնձի օքսիդի, շաքարի,<br />
ածխաթթու գազի, ավազի և բազմաթիվ այլ, էապես տարբեր հատկություններով օժտված<br />
նյութերի բաղադրություն է ներառվում թթվածին տարրը:<br />
Իսկ ատոմներն ինչպե՞ս են «իրենց պահում» միացություններ առաջացնելիս: Այս<br />
հարցին պատասխանելու համար կատարենք հետևյալ փորձը (նկ. 2.2). պղինձ պարզ<br />
նյութը կարմիր է: Պղնձի տաշեղներն օդում շիկացնելիս ստացվում է պղնձի օքսիդի սև<br />
փոշի: Պղինձ պարզ նյութը փոխարկվում է բարդ նյութի` պղնձի օքսիդի, որի վրա թթու<br />
ավելացնելիս ստացվում է աղի երկնագույն լուծույթ: Աղը նույնպես բարդ նյութ է: Աղի<br />
երկնագույն լուծույթի մեջ երկաթե մեխ ընկղմելիս կնկատենք, որ այն պատվում է կարմիր<br />
փառով, որը պղինձ պարզ նյութն է:<br />
պղինձ պղնձի օքսիդ պղնձի աղ երկաթե մեխ պղինձ<br />
Նկ.2.1 Պղնձի քիմիական փոխարկումը<br />
Այս փորձից հետևում է, որ քիմիական տարրի ատոմները քիմիական<br />
փոխարկումների ընթացքում չեն անհետանում և ոչնչից չեն առաջանում, դրանք մի<br />
նյութից անցնում են մյուսին:<br />
Հարցեր և վարժություններ<br />
1. Բացատրե՛ք «ատոմ» բառի իմաստը և տվե՛ք նրա սահմանումը:<br />
2. Պատկերացրե՛ք, որ ձեր ձեռքին կախարդական փայտիկ է, և դուք փոխարկում եք<br />
ա) քարը` ավազի, բ) թթվածինը` օզոնի, գ) սառույցը` գոլորշու: Ո՞ր դեպքում եք<br />
դուք քիմիական փոխարկում կատարել:<br />
3. Հետևյալ նյութերից որո՞նք են պարզ` ջուր, օզոն, պղինձ, թթվածին, ազոտ:<br />
4. Լրացրե՛ք բաց թողած բառը. «Քիմիական տարրը միատեսակ հատկություններով<br />
38
Change language