Σχεδίαση με χρήση Η/Υ - AutoCAD e-book pdf - eBooks4Greeks.gr

Αστέριος Κ. ΤολίδηςΣχεδίαση με χρήση Η/ΥΣημειώσεις για το εργαστήριο του μαθήματος«Τεχνικές Σχεδίασης με χρήση Η/Υ»ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2006

Περιεχόμενα1. Εισαγωγή στο CAD...................................................................................51.1 Συστήματα CAE .....................................................................................62. Εισαγωγή στο περιβάλλον AutoCAD ......................................................93. Σχεδίαση...................................................................................................133.1. Συντεταγμένες σημείων στο AutoCAD .................................................143.2. Σχεδίαση με το πλήκτρο “ORTHO” ......................................................193.3. Παράδειγμα .........................................................................................204. Επεξεργασία – Μορφοποίηση................................................................274.1. Επιλογή (Select)..................................................................................285. Οργάνωση της εργασίας.........................................................................375.1. “Layers” ...............................................................................................375.2. “Blocks” ...............................................................................................406. Διαστάσεις στο AutoCAD........................................................................457. Προβολή – Μορφοποίηση προβολής ....................................................517.1. “Zoom”.................................................................................................517.2. “Viewports” ..........................................................................................527.3. Μορφοποίηση της προβολής των εργαλειοθηκών ...............................532 Αστέριος Κ. Τολίδης

ΠρόλογοςΣτις σημειώσεις αυτές γίνεται μια προσπάθεια να καλυφθούν οι ανάγκεςτου εργαστηριακού μαθήματος της σχεδίασης με χρήση υπολογιστή. Σε καμίαπερίπτωση δεν είναι ένα πλήρες εγχειρίδιο για την ηλεκτρονική σχεδίαση,αλλά παρ’ όλα αυτά πιστεύεται ότι θα μπορέσει να βοηθήσει το φοιτητή,κυρίως κεντρίζοντάς του το ενδιαφέρον, ώστε να ασχοληθεί περισσότερο μετο αντικείμενο, βασικά μέσω της ενασχόλησής του απευθείας με τονυπολογιστή, που είναι και ο καλύτερος τρόπος να μάθεις το πρόγραμμα, αλλάίσως και μέσω της βοήθειας άλλων συγγραμμάτων.Οι σημειώσεις αυτές, όπως και το εργαστηριακό μάθημα, βασίζονται στοσχεδιαστικό πακέτο AutoCAD της Autodesk το οποίο είναι ένα από τα πιοδιαδεδομένα πακέτα ηλεκτρονικής σχεδίασης γενικής χρήσης.Προϋποτίθεται η εξοικείωση, ως ένα βαθμό, με τις βασικές έννοιεςχρήσης του λειτουργικού συστήματος «Windows» της εταιρίας Microsoft.Στο σημείο αυτό αξίζουν θερμές ευχαριστίες στον Δρ. Κορλό Απόστολογια την πολύτιμη συμβολή του στη δημιουργία αυτού του συγγράμματος.Αστέριος Κ. Τολίδης 3

1. Εισαγωγή στο CADΤο τεχνικό σχέδιο είναι η γλώσσα του μηχανικού. Είναι ο τρόπος με τονοποίο μπορεί να συνεννοηθεί ο μελετητής με το τμήμα παραγωγής ενόςεργοστασίου προκειμένου να πραγματοποιηθεί η κατασκευή ενόςεξαρτήματος, μιας μηχανής ή μιας εγκαταστάσεως. Σε αντίθεση με τοκαλλιτεχνικό σχέδιο, στο τεχνικό σχέδιο είναι απαραίτητη η εφαρμογή τωνκανόνων σχεδίασης και της τυποποίησης που ισχύει, έτσι ώστε ησχεδιομελέτη να είναι κατανοητή από οποιονδήποτε κατασκευαστή και ηκατασκευή να είναι εφικτή.Για την περιγραφή ενός εξαρτήματος χρησιμοποιούνται πολλών ειδώνσχέδια. Στα σχέδια δύο διαστάσεων (2D) γίνεται χρήση ανάλογων όψεων καιτομών έτσι ώστε οποιοδήποτε τμήμα κατασκευής να μπορέσει νακατασκευάσει το εξάρτημα. Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται τασχέδια τριών διαστάσεων (3D) (προοπτικά σχέδια) τα οποία περιγράφουν πιοπαραστατικά ένα εξάρτημα και πιθανόν και τη λειτουργία του ή τηνσυνεργασία του με άλλα εξαρτήματα. Τα σχέδια που προαναφέρθηκαν είναιπολύ λεπτομερή αλλά και πολύ χρονοβόρα γι’αυτό και έχουν υψηλό κόστοςκατασκευής.Σήμερα, για την εκπόνηση των σχεδιομελετών, καθώς και για τηνμετέπειτα παραγωγή των εξαρτημάτων, χρησιμοποιούνται όλο καιπερισσότερο ειδικά συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών μαζί με τααντίστοιχα προγράμματα που τα χαρακτηρίζουμε συστήματα CAD-CAM(Computer Aided Design - Computer Aided Manufacturing) ή συστήματα CAE(Computer Aided Engineering).Στο σημείο αυτό, πρέπει να τονιστεί ότι με τη χρήση του Η/Υ δεν λύνουμετο πρόβλημα της σχεδίασης, δηλαδή τα σχέδια δεν δημιουργούνται αυτόματα,όποιο πρόγραμμα και να χρησιμοποιήσουμε, αλλά απαιτούνται από τοχειριστή του υπολογιστή άριστες γνώσεις του θεωρητικού μέρους τηςσχεδίασης. Ο υπολογιστής αντικαθιστά το χέρι του σχεδιαστή και εκτελείορισμένες εργασίες που θα έκανε αυτό, αλλά τώρα πολύ πιο γρήγορα καιεύκολα, όμως πάντα με την καθοδήγηση του χειριστή. ΣυμπερασματικάΑστέριος Κ. Τολίδης 5

Εισαγωγή στο CADΣχεδίαση με χρήση Η/Υλοιπόν μπορούμε να πούμε πως η χρήση Η/Υ σε μια σχεδιομελέτη δεναντικαθιστά τη δημιουργικότητα του μηχανικού και το καλό σχέδιο. Η ταχύτηταόμως και η ευκολία με την οποία δημιουργεί, τροποποιεί, αποθηκεύει καισχεδιάζει δίνει στο χρήστη ένα νέο φάσμα από μεγάλες επαγγελματικέςδυνατότητες.1.1 Συστήματα CAEΣτη συνέχεια γίνεται μια απλή αναφορά σε έννοιες και χαρακτηρισμούςπου έχουν καθιερωθεί διεθνώς.Συστήματα CADΤα συστήματα CAD (Computer Aided Design) χρησιμοποιούνται για τηνεκπόνηση των σχεδιομελετών, δηλαδή τον υπολογισμό των διαφόρωνεξαρτημάτων και μηχανών και την κατασκευή των αντίστοιχων δισδιάστατωνκαι τρισδιάστατων σχεδίων. Με βάση τα κατασκευαστικά σχέδια προχωρούμεστη σύνθεση των συνοπτικών σχεδίων και τη δημιουργία του καταλόγουτεμαχίων. Όλα τα παραπάνω σχέδια μπορούμε με αντίστοιχη εντολή να τασμικρύνουμε ή να τα μεγεθύνουμε (Zoom), να τα αναλύσουμε, να τατροποποιήσουμε, να κάνουμε αυτόματη διαστασιολόγηση, να τοποθετήσουμεεπιφάνειες δηλαδή να δούμε το εξάρτημα ή το μηχάνημα σαν στερεό, να τοπεριστρέψουμε, να το παρατηρήσουμε στις τρεις διαστάσεις από διάφορεςοπτικές γωνίες, και να παρακολουθήσουμε μια κατασκευή σε στάση ή σελειτουργία.Συστήματα CAPΜε τον όρο CAP (Computer Aided Planning) χαρακτηρίζουμε τηνχρησιμοποίηση Η/Υ στον προγραμματισμό της κατασκευής, όπως π.χ.συγκέντρωση πληροφοριών, εκπόνηση προγραμμάτων προετοιμασίαςεργασίας, αναγραφή καταλόγου τεμαχίων μιας κατασκευής.Συστήματα CAMΜε τον όρο CAM (Computer Aided Manufacturing) χαρακτηρίζουμε τηχρήση Η/Υ με σκοπό τον προγραμματισμό της παραγωγής. Το σχέδιο τουεξαρτήματος μεταβιβάζεται από το CAD σύστημα στο σύστημα CAM όπου6 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΕισαγωγή στο CADστη συνέχεια μετατρέπεται σε ανάλογες εντολές λειτουργίας πουδιαβιβάζονται με ηλεκτρονικό υπολογιστή σε κατευθυνόμενεςεργαλειομηχανές (NC) όπου πραγματοποιείται η κατασκευή. Με τον τρόποαυτό μπορούμε να κατευθύνουμε σύστημα κατεργασίας εξαρτημάτων ήσυστήματα συναρμολογήσεως μηχανημάτων.Ακόμη, με την σύνδεση του CAD – CAM συστήματος, μπορούμε ναλύσουμε λογιστικά προβλήματα όπως π.χ. να προγραμματίσουμε τη ροήυλικών σε μια κατασκευή.Συστήματα CAQΜε τον όρο CAQ (Computer Aided Quality Control), χαρακτηρίζουμεσυστήματα Η/Υ με ανάλογα προγράμματα που έχουν σαν σκοπό τον ποιοτικόέλεγχο όπως π.χ. εκπόνηση προγραμμάτων ποιοτικού ελέγχου υλικών καικατασκευής, συγκέντρωση και επεξεργασία αποτελεσμάτων δοκιμών, κ.λ.π.Συστήματα CAEΤο σύνολο των εργασιών από CAD, CAP, CAM και CAQ, με άλλα λόγιαη χρησιμοποίηση του Η/Υ στην τεχνολογική διαδικασία παραγωγής (στοτεχνικό τμήμα ενός εργοστασίου) ενός προϊόντος, χαρακτηρίζεται ως σύστημαCAE (Computer Aided Engineering).Συστήματα CIMΤέλος, με τον όρο CIM (Computer Integrated Manufacturing)χαρακτηρίζουμε τη χρήση Η/Υ σε όλα τα τμήματα του εργοστασίου που έχουνανάμιξη με μια κατασκευή: παραγωγή, διάθεση, χρηματοδότηση.Παρακάτω θα ασχοληθούμε κυρίως με συστήματα CAD καισυγκεκριμένα με το πακέτο ηλεκτρονικής σχεδίασης AutoCAD της εταιρίαςAutodesk.Αστέριος Κ. Τολίδης 7

Εισαγωγή στο CADΣχεδίαση με χρήση Η/ΥΤράπεζα πληροφοριών, τεχνικοί υπολογισμοίCADΕκπόνηση τεχνικών σχεδίωνΤρισδιάστατα (3D) σχέδιαCAECAPCAMΔημιουργία καταλόγων τεμαχίων και προγραμμάτωνΜετατροπή σε εντολές λειτουργίας NC μηχανώνΠρογραμματισμός αυτόματης κατασκευής εξαρτημάτωνΠρογραμματισμός αυτόματης συναρμολόγησηςCAQΠρογραμματισμός αυτόματου ποιοτικού ελέγχουυλικώνΕπεξήγηση εννοιών που σχετίζονται με τη σχεδίαση με χρήση Η/Υ.8 Αστέριος Κ. Τολίδης

2. Εισαγωγή στο περιβάλλον AutoCADΣτη συνέχεια περιγράφεται, με όσο το δυνατόν πιο απλό και πρακτικότρόπο, το περιβάλλον και ο τρόπος λειτουργίας του σχεδιαστικού πακέτουAutoCAD.Για να ξεκινήσει το πρόγραμμα AutoCAD επιλέγουμε έναν από τουςπαρακάτω τρόπους1. Κάνουμε διπλό κλικ στο εικονίδιο του AutoCAD στην επιφάνειαεργασίας.2. Κάνουμε κλικ στο εικονίδιο του AutoCAD στη γραμμή εργασιών.3. Από το μενού Έναρξη επιλέγουμε Προγράμματα>ΑutoCADΠαρακάτω φαίνεται σε μεγιστοποίηση η βασική οθόνη που εμφανίζεταιόταν «τρέξουμε» το AutoCAD.Αστέριος Κ. Τολίδης 9

Εισαγωγή στο περιβάλλον AutoCADΣχεδίαση με χρήση Η/ΥΌπως φαίνεται στο παραπάνω σχήμα, η βασική οθόνη του AutoCADέχει την κλασική μορφή των προγραμμάτων των «windows». Αποτελείται απότην γνωστή στους χρήστες των «windows» γραμμή τίτλου, στο πάνω μέρος ,αμέσως από κάτω το μενού και τη βασική εργαλειοθήκη. Ακριβώς από κάτωβρίσκεται η περιοχή σχεδίασης με τις δύο εργαλειοθήκες σχεδίασης καιμορφοποίησης στα αριστερά της. Στο κάτω μέρος υπάρχει η γραμμή εντολώνπου είναι από τα βασικά χαρακτηριστικά του AutoCAD.Γραμμή τίτλουΒασικήεργαλειοθήκηΜενούΕργαλειοθήκησχεδίασηςΕργαλειοθήκημορφοποίησηςΠεριοχήσχεδίασηςΓραμμήεντολώνΕδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η μορφή του περιβάλλοντος του AutoCADμπορεί να τροποποιηθεί σύμφωνα με τις ανάγκες και τις επιθυμίες τουχρήστη. Για παράδειγμα, ο χρήστης μπορεί να επιλέξει το ποιεςεργαλειοθήκες θα είναι εμφανείς και σε ποια θέση.Η γραμμή εντολών είναι ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τουσχεδιαστικού πακέτουAutoCAD. Σ’ αυτήμπορεί κανείς ναπληκτρολογήσει μια εντολή, ή να πληκτρολογήσει τις απαιτούμενες10 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΕισαγωγή στο περιβάλλον AutoCADπαραμέτρους και τα απαιτούμενα δεδομένα. Υπάρχει από την πρώτη έκδοσητου AutoCAD και εξακολουθεί να υφίσταται μέχρι και σήμερα, που η χρήσητου ποντικιού είναι τόσο διαδεδομένη. Αυτό συμβαίνει διότι η γραμμή εντολώνδιαθέτει ορισμένα αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα. Το κυριότερο από αυτάείναι πως στη γραμμή εντολών μπορεί κανείς να πετύχει ακρίβεια που είναιαδύνατον να πετύχει με το ποντίκι (π.χ. στον ορισμό συγκεκριμένωνσυντεταγμένων για ένα σημείο). Επίσης, στη γραμμή εντολών μπορεί κανείςνα δει, μέσα από τις προτροπές μιας εντολής, τους διάφορους εναλλακτικούςτρόπους χρήσης της εντολής και έτσι να βοηθηθεί, ιδιαίτερα όταν δεν είναιεξοικειωμένος με το πρόγραμμα.Ένα άλλο χαρακτηριστικό του AutoCAD είναι οι δύο διαφορετικέςκαταστάσεις της περιοχής σχεδίασης, που προσδιορίζονται από τις ετικέτες(tabs) στο κάτω αριστερόάκρο της. Στην κατάστασηmodel, η περιοχήσχεδίασης δεν έχει όρια και δεν έχει κλίμακα που να ανταποκρίνεται σεπραγματικό φυσικό μέγεθος. Εάν, δηλαδή, για παράδειγμα, σχεδιαστεί ένααντικείμενο με μήκος 10 μονάδων αυτές οι μονάδες δεν αντιστοιχούν σεκάποια πραγματική φυσική μονάδα μήκους (mm, cm κλπ.). Οι μονάδεςμέτρησης στην κατάσταση model έχουν νόημα μόνο για το AutoCAD καιορίζουν απλά τις αναλογίες των διαφόρων αντικειμένων. Στις καταστάσειςLayout, υπάρχουνκαι όρια καισυγκεκριμένηκλίμακα πουορίζεται από τονχρήστη. Εδώ, τααντικείμενα πουέχουν σχεδιαστείστο model,μπορούν ναμεγεθυνθούν ή νασμικρυνθούν και ναΑστέριος Κ. Τολίδης 11

Εισαγωγή στο περιβάλλον AutoCADΣχεδίαση με χρήση Η/Υαποκτήσουν τη σωστή κλίμακα έτσι ώστε να μπορέσουν να εκτυπωθούν στοκατάλληλο μέγεθος χαρτιού.Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πως η διαμόρφωση του περιβάλλοντος τουAutoCAD έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του χρήστη, καθώς και ησωστή εκ των προτέρων οργάνωση της εργασίας (π.χ. κατηγοριοποίηση καισωστή σειρά προτεραιότητας σχεδίασης των διαφόρων αντικειμένων)εξοικονομεί πολύ χρόνο και κόπο.12 Αστέριος Κ. Τολίδης

3. ΣχεδίασηΗ σχεδίαση στο AutoCAD γίνεται με συγκεκριμένες εντολές σχεδίασης.Υπάρχουν τρεις τρόποι να επιλέξουμε τις εντολές σχεδίασης:1. επιλέγοντας την εντολή από το μενού “Draw”,2. επιλέγοντας το κατάλληλο εικονίδιο από την εργαλειοθήκη “Draw”,3. ή πληκτρολογώντας την εντολή στη γραμμή εντολών.Ας πάρουμε για παράδειγμα την εντολή “Line” με την οποία σχεδιάζουμεευθύγραμμα τμήματα. Χρησιμοποιούμε έναν από τους παραπάνω τρόπουςόπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:εντολή “Line”μενού “Draw”εικονίδιο εντολής“Line”εργαλειοθήκη“Draw”γραμμή εντολώνΑστέριος Κ. Τολίδης 13

ΣχεδίασηΣχεδίαση με χρήση Η/ΥΌποιον τρόπο κι αν επιλέξουμε, στη γραμμή εντολών θα εμφανιστεί ηπροτροπή “Specify first point”, που είναι και το πρώτο δεδομένο που μας ζητάη εντολή. Εδώ θα δώσουμε τις συντεταγμένες του πρώτου σημείου τουευθύγραμμου τμήματος που θέλουμε να σχεδιάσουμε, δηλαδή του αρχικούτου σημείου, με τρόπους που θα αναλύσουμε παρακάτω. Στη συνέχεια θαδώσουμε τις συντεταγμένες του δευτέρου ή τελικού σημείου κι έτσι θασχεδιαστεί το ευθύγραμμο τμήμα. Η εντολή δεν απενεργοποιείται κι έτσιμπορούμε να δίνουμε διαδοχικά σημεία, τα οποία θα είναι τέλος τουπροηγούμενου κι αρχή του επόμενου ευθύγραμμου τμήματος και ναδημιουργηθεί έτσι μια τεθλασμένη γραμμή, μέχρι να πατήσουμε Enter ή νακάνουμε κλικ με το ποντίκι χωρίς να δώσουμε νέες συντεταγμένες.Βλέπουμε λοιπόν πως, με την ενεργοποίηση μιας εντολής σχεδίασης,στη γραμμή εντολών εμφανίζονται προτροπές για εισαγωγή παραμέτρων καιγενικά δεδομένων απαραίτητων για την εντολή. Πολλές φορές μας δίνεται ηδυνατότητα να επιλέξουμε ανάμεσα σε περισσότερους του ενόςεναλλακτικούς τρόπους εισαγωγής των παραμέτρων της εντολής. Οιεναλλακτικοί αυτοί τρόποι εμφανίζονται μέσα σε αγκύλες καιχρησιμοποιούνται με συγκεκριμένο τρόπο που θα δούμε πιο κάτω σεαντίστοιχο παράδειγμα. Όταν δοθούν οι απαραίτητες παράμετροι, τότε τοαντικείμενο σχεδιάζεται, η εντολή απενεργοποιείται και στη γραμμή εντολώνεμφανίζεται η προτροπή “Command”. Εάν θέλουμε να ακυρώσουμε τηνεντολή πριν ολοκληρωθεί, τότε πατάμε Esc. Για την ακύρωση της τελευταίαςολοκληρωμένης εντολής, χρησιμοποιούμε την εντολή “Undo” είτε επιλέγοντάςτην από το μενού Edit ή από την βασική εργαλειοθήκη, είτε πληκτρολογώνταςundo ή u στη γραμμή εντολών.3.1. Συντεταγμένες σημείων στο AutoCADΣτις περισσότερες εντολές σχεδίασης, θα υπάρχει σίγουρα η προτροπήεισαγωγής σημείου. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να δοθούν οι συντεταγμένεςτου. Στη δισδιάστατη σχεδίαση, όπως είναι γνωστό, οι συντεταγμένες είναιδύο αριθμοί, ένας κατά τον οριζόντιο άξονα x και ένας κατά τον κατακόρυφο14 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΣχεδίασηάξονα y. Στο AutoCAD, οι συντεταγμένες δίνονται με τους παρακάτωτρόπους:1. Ο πρώτος τρόπος είναι να τοποθετήσουμε το ποντίκι στοκατάλληλο σημείο, καθοδηγούμενοι κι από την ένδειξησυντεταγμένωνστο κάτωένδειξη συντεταγμένωναριστερό άκροτου παραθύρουτου AutoCAD, κάτω από τη γραμμή εντολών, και κάνοντας απλόκλικ.Βλέπουμε πως, με τον τρόπο αυτό, είναι πάρα πολύ δύσκολο ανόχι αδύνατο, να πετύχουμε ακρίβεια, εάν οι συντεταγμένες μαςείναι συγκεκριμένες. Όσο μικρές κινήσεις κι αν κάνουμε με τοποντίκι κι όσο μεγάλο “Zoom” κι αν έχουμε, πάντα θα υπάρχειμια απόκλιση. Γι’ αυτό και τον τρόπο αυτό δεν τοχρησιμοποιούμε τόσο πολύ όσο τους παρακάτω.2. Ο δεύτερος τρόπος είναι να πληκτρολογήσουμε τιςσυντεταγμένες στη γραμμή εντολών στην αντίστοιχη προτροπή.Με τον τρόπο αυτό έχουμε και ακρίβεια και ταχύτητα, για κάποιονπου είναι εξοικειωμένος με τη γραμμή εντολών. Στο σημείο αυτόθα εξηγηθούν οι διάφοροι τύποι συντεταγμένων και πωςσυμβολίζονται κατά την πληκτρολόγησή τους στη γραμμήεντολών.Ένας διαχωρισμός των συντεταγμένων είναι σε καρτεσιανές καιπολικές. Οι καρτεσιανές συντεταγμένες αποτελούνται από δύοαριθμούς που αντιπροσωπεύουν τις αποστάσεις του σημείουαπό την αρχή των αξόνων (σημείο αναφοράς), κατά τονοριζόντιο άξονα x ο πρώτος αριθμός και κατά τον κατακόρυφοάξονα y ο δεύτερος. Κατά την πληκτρολόγησή τους, οι αριθμοίαυτοί χωρίζονται με κόμμα. Έτσι, για παράδειγμα, οισυντεταγμένες 100,50 σημαίνουν ότι το σημείο απέχει από τοσημείο αναφοράς 100 μονάδες κατά τον άξονα x και 50 μονάδεςΑστέριος Κ. Τολίδης 15

ΣχεδίασηΣχεδίαση με χρήση Η/Υκατά τον άξονα y. Οι πολικές συντεταγμένες αποτελούνται απόδύο αριθμούς που αντιπροσωπεύουν ο μεν πρώτος το μέτρο τουευθύγραμμου τμήματος που ενώνει το συγκεκριμένο σημείο μετο σημείο αναφοράς ο δε δεύτερος τη γωνία που σχηματίζεταιαπό το ευθύγραμμο αυτό τμήμα και τον οριζόντιο άξονα x. Κατάτην πληκτρολόγησή τους, οι αριθμοί αυτοί χωρίζονται με τοσύμβολο “

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΣχεδίαση3. Ο τρίτος τρόπος είναι πάλι με το ποντίκι, αλλά χρησιμοποιώνταςτην έλξη είτε στον κάνναβο είτε σε χαρακτηριστικά σημεία. Οκάνναβος (Grid) είναι ένα πλέγμα από σημεία που ισαπέχουν καικατά τους δύο άξονες και εμφανίζεται πατώντας το πλήκτρο“GRID” στο κάτω μέρος του παραθύρου του AutoCAD.πλήκτρο“GRID”πλήκτρο“SNAP”Η έλξη στον κάνναβο επιτυγχάνεται με το πλήκτρο “SNAP” καιεξαναγκάζει το σταυρόνημα του ποντικιού να έλκεται από τασημεία του κάνναβου κι έτσι να μετακινείται κατά συγκεκριμένες,ίσες αποστάσεις κάθε φορά.Η έλξη σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά σημεία, όπως, γιαπαράδειγμα, το άκρο ενός ευθύγραμμου τμήματος, ή το μέσοντου, ή το σημείο τομής δύο γραμμών ή το κέντρο ενός κύκλου καιπολλά άλλα, επιτυγχάνεται με δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι ναεπιλέξουμε το πλήκτρο “Temporary Tracking Point” από τηβασική εργαλειοθήκη και κρατώντας το πατημένο να επιλέξουμεέναν τύπο χαρακτηριστικού σημείου (π.χ. σημείο τομής δύοευθειών). Ο τρόπος αυτός είναι προσωρινός, δηλαδή η έλξη θαΑστέριος Κ. Τολίδης 17

ΣχεδίασηΣχεδίαση με χρήση Η/Υπλήκτρο“OSNAP”ισχύσει μόνο κατά την τρέχουσα εισαγωγήσημείου, στην αντίστοιχη εντολή σχεδίασης. Οδεύτερος τρόπος είναι πιο μόνιμος, δηλαδή ισχύειγια κάθε φορά που η εντολή σχεδίασης δίνει τηνπροτροπή εισαγωγής σημείου και ο χρήστηςθέλει να εισάγει χαρακτηριστικό σημείο με τοποντίκι. Στην περίπτωση αυτή, ενεργοποιούμε τοπλήκτρο “OSNAP” (Object Snap) στο κάτω μέροςτου παραθύρου του AutoCAD. Για ναλειτουργήσει, όμως, σωστά η ενεργοποίηση του“OSNAP”, θα πρέπει προηγουμένως να έχουνοριστεί οι τύποι των χαρακτηριστικών σημείωνπου θα έλκουν το σταυρόνημα του ποντικιού. Αυτό επιτυγχάνεταιαν κάνουμε δεξί κλικ στοπλήκτρο “OSNAP” καιεπιλέξουμ ε “Settings”.Εμφανίζεται το παράθυρο“Drafting Settings”, όπουεπιλέγουμετους τύπουςχαρακτηριστι-που θέλουμεκών σημείωννα έλκουν τοσταυρόνηματου ποντικιού.18 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΣχεδίασηΣ’ αυτόν τον τρίτο τρόπο, βλέπουμε πως το σημείο δεν τοδίνουμε με συντεταγμένες, το δίνουμε με το ποντίκι αλλά όχιτυχαία παρά δίνοντας στο AutoCAD την απαραίτητη πληροφορίαγια την ιδιότητα που τυχαίνει να έχει αυτό το σημείο (π.χ. να είναιτο σημείο τομής δύο ευθειών).3.2. Σχεδίαση με το πλήκτρο “ORTHO”Το πλήκτρο “ORTHO” μας προσφέρει την δυνατότητα να σχεδιάζουμεαποκλειστικά στην οριζόντια ή στην κατακόρυφη έννοια. Ουσιαστικάαναγκάζει το σταυρόνημα τουποντικιού να κινείται μόνο στονοριζόντιο ή στον κατακόρυφοάξονα και μόνον εκεί να μπορεί ναορίσει σημεία. Ε άν, για παράδειγμα, με την εντολή “Line”, θελήσουμε νασχεδιάσουμ ε ένα ευθύγραμμο τμήμα και δώσουμε το πρώτο σημείο του, τοεπόμενο σημείο μπορεί να δοθεί μόνον στον ίδιο οριζόντιο ή στον ίδιοκατακόρυφο άξονα με το προηγούμενο σημείο. Έτσι μπορούμε νασχεδιάσουμε μόνον οριζόντιο ή κατακόρυφο ευθύγραμμο τμήμα. Η ιδιότητααυτή είναι, προφανώς, πολύ χρήσιμη, διότι μας επιτρέπει, όχι μόνον νασχεδιάζουμε πολύ πιο εύκολα οριζόντια ή κατακόρυφα σχήματα, αλλά και ναμπορούμε να ευθυγραμμίζουμε τα σχήματά μας με ακρίβεια, ευκολία καιταχύτητα.Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως, με ενεργοποιημένο το “ORTHO”,μπορούμε να δώσουμε σημείο, τοποθετώντας το σταυρόνημα του ποντικιούείτε προς την κατακόρυφη, είτε προς την οριζόντια κατεύθυνση καιπληκτρολογώντας στη γραμμή εντολών όχι τις πλήρεις συντεταγμένες τουσημείου, αλλά μόνον έναν αριθμό, που να αντιστοιχεί στην απόσταση τουσημείου αυτού από το προηγούμενο δοθέν. Για παράδειγμα, εάν θέλουμε νασχεδιάσουμ ε ένα οριζόντιο ευθύγραμμο τμήμα με μήκος 100 μονάδες,μπορούμε να επιλέξουμε την εντολή “Line”, να επιλέξουμε το πρώτο σημείο,να ενεργοποιήσουμε το “ORTHO”, να τοποθετήσουμε το ποντίκι στηνπλήκτρο“ORTHO”Αστέριος Κ. Τολίδης 19

ΣχεδίασηΣχεδίαση με χρήση Η/Υοριζόντια κατεύθυνση είτε αριστερά είτε δεξιά του πρώτου σημείου και ναπληκτρολογήσουμε για το δεύτερο σημείο μόνον τον αριθμό 100. Έπειταμπορούμε να τοποθετήσουμε το ποντίκι πάνω ή κάτω και ναπληκτρολογήσουμε ξανά έναν αριθμό (π.χ. 80) και να δημιουργήσουμ ε ένακατακόρυφο ευθύγραμμο τμήμα με μήκος 80 που θα ξεκινά από εκεί πουσταμάτησε το προηγούμενο. Και να σκεφτεί κανείς ότι στα οικοδομικά σχέδιαοι περισσότεροι τοίχοι είναι κάθετοιμεταξύ τους…3.3. ΠαράδειγμαΑς υποθέσουμε πως θέλουμε να σχεδιάσουμε έναν κύκλο. Πρώτα απ’όλα επιλέγουμε και ενεργοποιούμε την κατάλληλη εντολή που είναι η εντολή“Circle”. Στη γραμμή εντολών βλέπουμε πως, εκτός από την προτροπή γιατην εισαγωγή του κέντρου του κύκλου, υπάρχουν και κάποιες εναλλακτικέςμέσα σε αγκύλες. Αυτοί είναι εναλλακτικοί τρόποι προσδιορισμού του κύκλου,δηλαδή, αντί να δώσουμε το κέντρο του κύκλου και την ακτίνα του, που είναικαι ο προκαθορισμένος τρόπος, μπορούμε να προσδιορίσουμε τον κύκλοδίνοντας είτε 3 σημεία (3 points, 3P) από όπου θα περνά ο κύκλος, είτε 2αντιδιαμετρικά σημεία (2 points, 2P) από όπου θα περνά ο κύκλος, είτε δύοευθείες στις οποίες θα εφάπτεται ο κύκλος και την ακτίνα του (tan tan radius,εφαπτομένη εφαπτομένη ακτίνα). Φυσικά, για τον κάθε εναλλακτικό τρόπο θαισχύσουν και διαφορετικές προτροπές. Για να επιλέξουμε έναν εναλλακτικότρόπο, πληκτρολογούμε στην προτροπή το γράμμα ή τα γράμματα που είναικεφαλαία – στο παράδειγμά μας αν θέλουμε την εναλλακτική tan tan radiusπληκτρολογούμε το t. Πολλές φορές, μέσα στις αγκύλες βρίσκονται διάφορεςπαράμετροι που πιθανόν να πρέπει να ορισθούν σε κάποια εντολή.Παρακάτω αναφέρονται επιγραμματικά οι σημαντικότερες εντολέςσχεδίασης:20 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΣχεδίαση• Line : Σχεδιάζει ευθύγραμμα τμήματα.• Construction Line : Σχεδιάζει ευθείες που διέρχονται απόσυγκεκριμένο σημείο.• Multiline : Σχεδιάζει διπλές παράλληλες γραμμές(χρησιμοποιούνται κυρίως για τοιχοποιεία σε οικοδομικάσχέδια).• Polyline : Σχεδιάζει γραμμές που αποτελούν μια οντότητααλλά αποτελούνται από γραμμές διαφόρων ειδών όπωςευθύγραμμα τμήματα, τόξα κ.τ.λ.• Polygon : Σχεδιάζει πολύγωνα.• Rectangle : Σχεδιάζει ορθογώνια παραλληλόγραμμα.• Arc : Σχεδιάζει τόξα με τον προσδιορισμό διαφόρωνδεδομένων όπως κέντρο, ακτίνα, σημείο αρχής ή τέλους κ.τ.λ.• Circle : Σχεδιάζει κύκλους με τον προσδιορισμό διαφόρωνδεδομένων όπως κέντρο, ακτίνα, 3 σημεία του κύκλου, σημείαεπαφής με ευθείες κ.τ.λ.• Spline : Σχεδιάζει καμπύλες που να διέρχονται εφαπτομενικάαπό διάφορα σημεία.• Ellipse : Σχεδιάζει ελλείψεις• Ellipse Arc : Σχεδιάζει τόξα ελλείψεων• Insert Block : Εισάγει block αντικειμένων• Make Block : Δημιουργεί block αντικειμένων• Point : Τοποθετεί σημεία• Hatch : Διαγραμμίζει επιφάνειες• Region : Δημιουργεί περιοχές• Text : Εισάγει κείμενοΑστέριος Κ. Τολίδης 21

ΣχεδίασηΣχεδίαση με χρήση Η/ΥΠαραδείγματα για ΕξάσκησηΠροσπαθήστε να σχεδιάσετε τα παρακάτω σχήματα, δίνοντας τιςσυντεταγμένες των σημείων με τους τρόπους που περιγράφονται στοκεφάλαιο 3. Πειραματιστείτε με τις εντολές σχεδίασης και τους εναλλακτικούςτρόπους χρήσης τους.(100,100)22 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΣχεδίαση(100,100)Αστέριος Κ. Τολίδης 23

ΣχεδίασηΣχεδίαση με χρήση Η/ΥΤο κάτω άκρο του κατακόρυφου ευθύγραμμου τμήματος στο παραπάνωσχήμα ακουμπά στο μέσο του οριζόντιου ευθύγραμμου τμήματος.24 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΣχεδίασηΑστέριος Κ. Τολίδης 25

4. Επεξεργασία – Μορφοποίηση οίησηΗ μορφοποίηση αντικειμένων στο AutoCAD γίνεται με συγκεκριμένεςεντολές μορφοποίησης. Υπάρχουν τρεις τρόποι να επιλέξουμε τις εντολέςμορφοποίησης:1. επιλέγοντας την εντολή από το μενού “Modify”,2. επιλέγοντας το κατάλληλο εικονίδιο από την εργαλειοθήκη “ Modify ”,3. ή πληκτρολογώντας την εντολή στη γραμμή εντολών.Ας πάρουμε για παράδειγμα την εντολή “Copy” με την οποίααντιγράφουμε σχεδιασμένα αντικείμενα στο AutoCAD. Χρησιμοποιούμε έναναπό τους παραπάνω τρόπους όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:μενού “Modify”εντολή “Copy”εικονίδιο εντολής“Copy”εργαλειοθήκη“Modify”γραμμή εντολώνΑστέριος Κ. Τολίδης 27

Επεξεργασία - ΜορφοποίησηΣχεδίαση με χρήση Η/ΥΣτη γραμμή εντολών εμφανίζεται η προτροπή “Select objects”, η οποίαείναι για να επιλέξουμε τα σχεδιασμένα αντικείμενα που θέλουμε νααντιγράψουμε. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι επιλογής αντικειμένων, όπως θαδούμε παρακάτω. Αφού επιλέξουμε το ή τα αντικείμενα που θέλουμε νααντιγράψουμε εμφανίζεται η προτροπή να δώσουμε το πρώτο σημείο τουδιανύσματος μετακίνησης (displacement) και μετά του δεύτερου σημείου τουδιανύσματος μετακίνησης. Τα σημεία αυτά δεν είναι απαραίτητο να ανήκουνστα επιλεγμένα αντικείμενα αλλά μπορεί να είναι οποιαδήποτε σημεία στοχώρο σχεδίασης. Δηλαδή, για παράδειγμα, εάν θέλουμε να αντιγράψουμε ένααντικείμενο και το αντίγραφο να τοποθετηθεί 100 μονάδες δεξιά τουπρωτότυπου τότε το διάνυσμα μετακίνησης μπορεί να είναι οποιοδήποτεοριζόντιο ευθύγραμμο τμήμα με μήκος 100, όπου το δεύτερο σημείο θα δοθείδεξιά του πρώτου. Με παρόμοιο τρόπο λειτουργούν και άλλες εντολές σαν την“Copy”, όπως η “Move”.4.1. Επιλογή (Select)Σχεδόν σε όλες τις εντολές μορφοποίησης υπάρχει η προτροπήεπιλογής αντικειμένων (Select objects). Όταν υπάρχει μια τέτοια προτροπήτότε το σταυρόνημα του ποντικιού μετατρέπεται σε ένα μικρό τετράγωνο.Υπάρχουν διάφοροι τρόποι επιλογής αντικειμένων.• Μπορούμε να κάνουμε απλό κλικ με το μικρό τετράγωνο τουποντικιού πάνω σε ένα σημείο του αντικειμένου. Έτσι θαεπιλέξουμε μόνο το συγκεκριμένο αντικείμενο.• Μπορούμε, κρατώντας πατημένο το πλήκτρο του ποντικιού, ναανοίξουμε ένα παράθυρο από τα αριστερά προς τα δεξιά και ναπερικλείσουμε τα αντικείμενα που θέλουμε να επιλέξουμε. Τοπαράθυρο αυτό θα εμφανίζεται με συνεχή γραμμή. Στηνπερίπτωση αυτή θα επιλεγούν μόνο τα αντικείμενα πουβρίσκονται εξ’ ολοκλήρου μέσα στο παράθυρο.• Μπορούμε, κρατώντας πατημένο το πλήκτρο του ποντικιού, ναανοίξουμε ένα παράθυρο από τα δεξιά προς τα αριστερά και ναπερικλείσουμε τα αντικείμενα που θέλουμε να επιλέξουμε. Το28 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΕπεξεργασία - Μορφοποίησηπαράθυρο αυτό θα εμφανίζεται με διακεκομμένη γραμμή. Στηνπερίπτωση αυτή θα επιλεγούν και τα αντικείμενα που βρίσκονταιεξ’ ολοκλήρου, αλλά και τα αντικείμενα που βρίσκονται εν μέρειμέσα στο παράθυρο.Η προτροπή επιλογής αντικειμένων συνεχίζει να είναι ενεργοποιημένη,όσο εμείς επιλέγουμε αντικείμενα, μέχρι να πατήσουμε Enter ή κενό(Spacebar) και τότε το AutoCAD συνεχίζει στην επόμενη προτροπή. Κάθεφορά που επιλέγουμε αντικείμενα, με έναν από τους παραπάνω τρόπους, οαριθμός των αντικειμένων που επιλέξαμε με την τελευταία κίνηση καθώς και οσυνολικός αριθμός από την αρχή της προτροπής εμφανίζεται στη γραμμήεντολών, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:Παρακάτω αναφέρονται επιγραμματικά οι σημαντικότερες εντολέςμορφοποίησης:• Erase : Σβήνει τα επιλεγμένα αντικείμενα.• Copy Object : Αντιγράφει τα επιλεγμένα αντικείμενα.• Mirror : Δημιουργεί το κατοπτρικό αντίγραφο των επιλεγμένωναντικειμένων σε σχέση με έναν άξονα συμμετρίας.• Offset : Αναπαράγει τα επιλεγμένα αντικείμενα κατά σταθερήαπόσταση.• Array : Δημιουργεί αντίγραφα των επιλεγμένων αντικειμένωνσε διάταξη πίνακα.• Move : Μετακινεί τα επιλεγμένα αντικείμενα κατά συγκεκριμένηαπόσταση.• Rotate : Περιστρέφει τα επιλεγμένα αντικείμενα κατάσυγκεκριμένη γωνία.Αστέριος Κ. Τολίδης 29

Επεξεργασία - ΜορφοποίησηΣχεδίαση με χρήση Η/Υ• Scale : Αλλάζει το μέγεθος των επιλεγμένων αντικειμένων.• Stretch : Παραμορφώνει τα επιλεγμένα αντικείμενα κατά τουςάξονες x ή y.• Lengthen : Επιμηκύνει τα επιλεγμένα αντικείμενα.• Trim : Κόβει τα επιλεγμένα αντικείμενα με βάση ακμές κοπής.• Extend : Επεκτείνει τα επιλεγμένα αντικείμενα μέχρι τααντικείμενα που παίζουν το ρόλο του ορίου.• Break at Point : Χωρίζει μια γραμμή σε συγκεκριμένο σημείοκαι δημιουργεί δύο ξεχωριστές γραμμές.• Break : Χωρίζει μια γραμμή σε συγκεκριμένα σημεία καιδημιουργεί δύο ξεχωριστές γραμμές αφαιρώντας το ενδιάμεσο.• Chamfer : Δημιουργεί ένα ευθύγραμμο τμήμα που ενώνει ταεπιλεγμένα αντικείμενα στα άκρα τους, σβήνοντας ταπερισσεύματα.• Fillet : Δημιουργεί ένα τόξο συγκεκριμένης ακτίνας που ενώνειτα επιλεγμένα αντικείμενα στα άκρα τους, σβήνοντας ταπερισσεύματα.• Explode : Χωρίζει μια Polyline στα στοιχεία που τηνσυνέθεσαν.30 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΕπεξεργασία - ΜορφοποίησηΠαραδείγματα για ΕξάσκησηΠροσπαθήστε να σχεδιάσετε τα παρακάτω σχήματα, χρησιμοποιώνταςτις εντολές σχεδίασης και τις εντολές μορφοποίησης με τους τρόπους πουπεριγράφονται στα κεφάλαια 3 και 4. Πειραματιστείτε με τους εναλλακτικούςτρόπους χρήσης των εντολών σχεδίασης και μορφοποίησης.Συμβουλή: Για το παραπάνω σχήμα χρησιμοποιείστε την εντολή “Offset”.Αστέριος Κ. Τολίδης 31

Επεξεργασία - ΜορφοποίησηΣχεδίαση με χρήση Η/ΥΣυμβουλή: Για το παραπάνω σχήμα χρησιμοποιείστε τις εντολές “Fillet” και“Trim”.Συμβουλή: Για το παραπάνω σχήμα χρησιμοποιείστε τις εντολές “Fillet” και“Trim” καθώς επίσης και την έλξη σε σημείο επαφής (snap to tangent) για τηδημιουργία του ευθύγραμμου τμήματος που εφάπτεται στα δύο τόξα.32 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΕπεξεργασία - ΜορφοποίησηΣυμβουλή: Για το παραπάνω σχήμα χρησιμοποιείστε τις εντολές “Fillet” και“Trim”, καθώς και την εντολή “Array” σε πολική (Polar) μορφή.Αστέριος Κ. Τολίδης 33

Επεξεργασία - ΜορφοποίησηΣχεδίαση με χρήση Η/Υ34 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΕπεξεργασία - ΜορφοποίησηΣυμβουλή: Για τα παραπάνω σχήματα πολύ χρήσιμες θα φανούν οιεντολές “Fillet” και “Trim”, καθώς και οι εντολές “Array” και “Offset”.Αστέριος Κ. Τολίδης 35

5. Οργάνωση της εργασίαςΤο AutoCAD δίνει την δυνατότητα στο χρήστη να οργανώσει την εργασίατου, έτσι ώστε, όσο πολύπλοκα και να είναι τα σχέδια, να μπορεί να τασχεδιάσει αλλά και να τα διαμορφώσει και να τα διορθώσει με ευκολία καιταχύτητα και έτσι να γίνει πιο αποδοτικός στη δουλειά του. Για το σκοπό αυτό,το AutoCAD διαθέτει, μεταξύ άλλων, την οργάνωση του σχεδίου σε “επίπεδα”,τα λεγόμενα “Layers”, που είναι κι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά τουπρογράμματος, καθώς επίσης και τη δημιουργία “Block” αντικειμένων.5.1. “Layers”Ο χρήστης μπορεί να ομαδοποιήσει και να κατηγοριοποιήσει τααντικείμενα του σχεδίου του και να τα διαχωρίσει σε “επίπεδα”. Τα επίπεδααυτά μπορούν να παρομοιαστούν με τις διαφάνειες, στην κλασική σχεδίασημε το χέρι, όπου στην κάθε διαφάνεια μπορούμε να σχεδιάσουμε και νατροποποιήσουμε ξεχωριστά αντικείμενα του σχεδίου, αλλά, τοποθετώντας τημια διαφάνεια πάνω στην άλλη, μπορούμε να έχουμε το συνολικό σχέδιο.Έτσι λειτουργούν και τα “Layers” στο AutoCAD, όπου μπορούμε νατοποθετήσουμε τα αντικείμενά μας σε ξεχωριστά επίπεδα, να τατροποποιήσουμε ξεχωριστά, ακόμα και να εξαφανίσουμε προσωρινά κάποιααπό αυτά για να έχουμε καλύτερη εποπτεία του σχεδίου μας, ή νακλειδώσουμε κάποια άλλα για να τα προστατεύσουμε από τυχόνανεπιθύμητες αλλαγές.Κάτω από τη βασική εργαλειοθήκη βρίσκεται η εργαλειοθήκη των“Layers”. Εδώ μπορούμε να δούμε κουμπιά και αναδιπλούμενες λίστες, πουμας δίνουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε και να επεξεργαστούμε τα“επίπεδα” που χρειαζόμαστε και να οργανώσουμε το σχέδιό μας με βάσηαυτά.Αστέριος Κ. Τολίδης 37Εργαλειοθήκη“Layers”

Οργάνωση της εργασίαςΣχεδίαση με χρήση Η/ΥΜε το κουμπί “Layers” της εργαλειοθήκης (γίνεται κι από την επιλογή“Layers” του μενού “Format”) ανοίγει ένα πλαίσιο διαλόγου, στο οποίομπορούμε να δούμε όλα τα υπάρχοντα επίπεδα, να τα διαμορφώσουμε, να ταμετονομάσουμε, ή να δημιουργήσουμε καινούργια.Όπως βλέπουμε, στη στήλη “Name” μπορούμε να ονομάσουμε το κάθε“Layer”, στη στήλη “On” να το καταστήσουμε ορατό ή αόρατο, στη στήλη“Freeze” να το παγώσουμε, στη στήλη “Lock” να το κλειδώσουμε, στη στήλη“Color” να του δώσουμε κάποιο χρώμα, στις στήλες “Linetype” και“Lineweight” κάποιο είδος και πάχος γραμμής και στις στήλες “Plotstyle” και“Plot” να δώσουμε χρώμα και στυλ για την εκτύπωση. Μπορούμε επίσης, απότο κουμπί “Current” να επιλέξουμε ένα επίπεδο και να το καταστήσουμε τοτρέχον στη σχεδίασή μας. Αυτό μπορεί να γίνει κι από το κουμπί “MakeObject’s Layer Current” της εργαλειοθήκης των “Layers”, με τη διαφορά ότι38 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΟργάνωση της εργασίαςεδώ πρέπει να επιλέξουμε στην επιφάνεια σχεδίασης κάποιο αντικείμενο πουνα ανήκει στο επίπεδο το οποίο θέλουμε να καταστήσουμε τρέχον.Έτσι, αφού δημιουργήσουμε τα απαραίτητα επίπεδα, μετά μπορούμε νασχεδιάζουμε σ’ αυτά επιλέγοντάς τα κάθε φορά από την αναδιπλούμενη λίσταστην εργαλειοθήκη των “Layers”.Στο τέλος, μπορούμε ναέχουμε το τελικό σχέδιο με ταδιάφορα επίπεδα σε διαφορετικάχρώματα και να μπορούμε έτσι ναξεχωρίσουμε τις διάφορες κατηγορίες αντικειμένων του σχεδίου μας, όπωςφαίνεται στο παρακάτω παράδειγμα.Αστέριος Κ. Τολίδης 39

Οργάνωση της εργασίαςΣχεδίαση με χρήση Η/Υ5.2. “Blocks”Το AutoCAD δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να ομαδοποιεί διάφορααντικείμενα και να τα χρησιμοποιεί ως μία οντότητα. Αντικείμενα απλά όπωςευθύγραμμα τμήματα και κύκλοι μπορούν να αποτελέσουν τα συστατικάστοιχεία ενός πιο σύνθετου σχήματος. Εάν τα αντικείμενα αυτάομαδοποιηθούν και συγκροτήσουν ένα “Block”, τότε, οποτεδήποτε χρειαστείτο σύνθετο σχήμα, μπορεί να τοποθετηθεί στο σχέδιο ως ένα ολοκληρωμένοαντικείμενο χωρίς να χρειάζεται να ξανασχεδιαστεί από την αρχή. Γιαπαράδειγμα, η τεχνική αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργίασυμβόλων που επαναλαμβάνονται πολλές φορές μέσα σε ένα σχέδιο.Για να δημιουργήσουμε ένα “Block”, χρησιμοποιούμε γενικά την εντολή“block” ή “Make block” από το μενού ή την εργαλειοθήκη “Draw”. Εμφανίζεταιένα παράθυρο διαλόγου όπου πρέπει να δοθούν α) έναόνομα για το “Block”, β) οι συντεταγμένες του βασικούσημείου (“base point”)του “Block” που είναιουσιαστικά το σημείοσύμφωνα με το οποίοθα καθορίζεται η θέσηεισαγωγής του “Block”και γ) το σύνολο τωναντικειμένων που θααποτελούν το “Block”. Επίσης μπορούννα δοθούν κι άλλα στοιχεία, όπως έναεικονίδιο για το “Block” και άλλα.Για να εισάγουμε ένα “Block” στοσχέδιο, αρκεί να χρησιμοποιήσουμε τηνεντολή “Insert Block” από τηνεργαλειοθήκη ή το μενού “Draw” και, στοπλαίσιο διαλόγου που εμφανίζεται, να επιλέξουμε, με το όνομά του, το “Block”που θέλουμε να εισάγουμε καθώς επίσης και το σημείο εισαγωγής (“Insertion40 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΟργάνωση της εργασίαςPoint”) στο σχέδιο. Επίσης μπορούμε να δώσουμε στο “Block” διαφορετικήκλίμακα από τη δική του ή να το περιστρέψουμε υπό γωνία κατά τηντοποθέτησή του.Αστέριος Κ. Τολίδης 41

Οργάνωση της εργασίαςΣχεδίαση με χρήση Η/ΥΠαραδείγματα για ΕξάσκησηΠροσπαθήστε να σχεδιάσετε τα παρακάτω σχήματα, χρησιμοποιώνταςτις εντολές σχεδίασης και τις εντολές μορφοποίησης με τους τρόπους πουπεριγράφονται στα κεφάλαια 3 και 4. Πειραματιστείτε με τους εναλλακτικούςτρόπους χρήσης των εντολών σχεδίασης και μορφοποίησης.Χρησιμοποιήστε τα “Layers” για να τοποθετήσετε τις αξονικές σεδιαφορετικά επίπεδα.42 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΟργάνωση της εργασίαςΣυμβουλή: Για το παραπάνω σχήμα θυμηθείτε ότι η εντολή “Offset”λειτουργεί και σε καμπύλες, δημιουργώντας όμοιες καμπύλες σε σταθερήαπόσταση από τις πρωτότυπες.Αστέριος Κ. Τολίδης 43

6. Διαστάσεις στο AutoCADΤο AutoCAD δίνει τη δυνατότητα για εύκολη, γρήγορη και οργανωμένητοποθέτηση διαστάσεων. Αφού σχεδιάσουμε οποιοδήποτε αντικείμενο,μπορούμε, με απλές κινήσεις και επιλέγοντας απλά το αντικείμενο, νατοποθετήσουμε τις διαστάσεις του, επιλέγοντας από μια ποικιλία τύπων καιμορφών. Επίσης μπορούμε να τροποποιήσουμε την εμφάνιση και τις ιδιότητεςτων διαστάσεων μέσα από ένα πλαίσιο διαλόγου.Οι εντολές που σχετίζονται με τις διαστάσεις βρίσκονται είτε στοξεχωριστό μενού “Dimension” είτε στην ξεχωριστή εργαλειοθήκη “Dimension”,που μπορούμε να την εμφανίσουμε από το μενού “View” → “Toolbars”.Όπως βλέπουμε μπορούμε νατοποθετήσουμε διαστάσεις γραμμικές,γωνιακές, διαμέτρους σε κύκλους, ακτίνες σεκύκλους ή τόξα, διαστάσεις διαδοχικές η απόγραμμή αναφοράς και πολλές άλλες. Επίσης,από το πλαίσιο διαλόγου “Modify DimensionStyle”, μπορούμε νααλλάξουμε εμφάνιση καιιδιότητες των διαστάσεωνόπως, για παράδειγμα, τηνεμφάνιση των κύριων καιΑστέριος Κ. Τολίδης 45

Διαστάσεις στο AutoCADΣχεδίαση με χρήση Η/Υβοηθητικών γραμμών διάστασης και των βελών, το μέγεθος και τη μορφή τωναριθμών διάστασης και πολλά άλλα.Παρακάτω φαίνεται ένα παράδειγμα ενός σχεδίου με διαστάσεις όπου οιτελευταίες έχουν μπει σε διαφορετικό “Layer”.46 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΔιαστάσεις στο AutoCADΠαραδείγματα για ΕξάσκησηΠροσπαθήστε να σχεδιάσετε τα παρακάτω σχήματα, χρησιμοποιώνταςτις εντολές σχεδίασης και τις εντολές μορφοποίησης με τους τρόπους πουπεριγράφονται στα κεφάλαια 3 και 4. Πειραματιστείτε με τους εναλλακτικούςτρόπους χρήσης των εντολών σχεδίασης και μορφοποίησης.Χρησιμοποιήστε την εργαλειοθήκη “Dimension” για να τοποθετήσετε τιςδιαστάσεις. Τοποθετήστε τις διαστάσεις σε διαφορετικό “Layer”.Αστέριος Κ. Τολίδης 47

Διαστάσεις στο AutoCADΣχεδίαση με χρήση Η/Υ48 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΔιαστάσεις στο AutoCADΑστέριος Κ. Τολίδης 49

7. Προβολή – Μορφοποίηση προβολήςΣυμβαίνει πάρα πολλές φορές, ενώ έχουμε σχεδιάσει διάφορααντικείμενα, αυτά να μην εμφανίζονται στην οθόνη έτσι όπως θα θέλαμε. ΤοAutoCAD είναι από τα προγράμματα που δίνουν τη δυνατότητα στο χρήστηνα αλλάξει τον τρόπο που εμφανίζονται τα διάφορα αντικείμενα στην οθόνη,καθώς επίσης να τροποποιήσει και την εμφάνιση του ίδιου τουπρογράμματος.Οι εντολές και οι επιλογές που σχετίζονται με την προβολή και τημορφοποίησή της βρίσκονται κυρίως στο μενού “View”.7.1. “Zoom”Μια πολύ σημαντική εντολή για την προβολή είναι η εντολή “Zoom”. Μετην εντολή αυτή και τις υποεπιλογές της μπορούμε να μεγεθύνουμε ή νασμικρύνουμε τα αντικείμενα στην περιοχή σχεδίασης έτσι ώστε να μπορούμενα τα βλέπουμε καλύτερα. Με ένα “Zoom In”, για παράδειγμα, μπορεί ναθεωρηθεί ότι πλησιάζουμε προς το αντικείμενο και το βλέπουμε μεγαλύτερο.Μπορούμε να ενεργοποιήσουμε την εντολή “Zoom” είτε από το μενού“View” είτε από το αντίστοιχο εικονίδιο της βασικήςεργαλειοθήκης του AutoCAD, όπου κρατώντας πατημένο τοπλήκτρο του ποντικιού εμφανίζεται μια υποεργαλειοθήκη μετις υποεπιλογές της εντολής. Έτσι:• με τη “Zoom Window” μπορούμε να ανοίξουμε με τοποντίκι ένα παράθυρο τα περιεχόμενα του οποίουθα καταλάβουν όλη την περιοχή σχεδίασης μετά τηνεκτέλεση της εντολής,• με την “Zoom Dynamic” μπορούμε δυναμικά ναορίσουμε θέση και μέγεθος του παραθύρου που θαπεριλαμβάνει τα αντικείμενα που θα εμφανίζονταιστην οθόνη,Αστέριος Κ. Τολίδης 51

Προβολή – Μορφοποίηση προβολήςΣχεδίαση με χρήση Η/Υ• με τις “Zoom Scale” και “Zoom Center” ορίζουμε αριθμητικά τηνκλίμακα μεγέθυνσης και το κεντρικό σημείο της,• με τις “Zoom In” και “Zoom Out” μεγεθύνουμε και σμικρύνουμεαντίστοιχα κατά συγκεκριμένη κλίμακα με ένα πάτημα κάθε φορά,• με τις “Zoom All” και “Zoom Extents” εμφανίζουμε όλα τα περιεχόμεναστην οθόνη.Υπάρχουν, επίσης, με ξεχωριστά εικονίδια στη βασική εργαλειοθήκη, οιεντολές “Zoom Previous” για την επιστροφή σε προηγούμενο “Zoom” και“Zoom Realtime” για την μεγέθυνση και σμίκρυνση σε πραγματικό χρόνοκρατώντας πατημένο το πλήκτρο του ποντικιού και σύροντας το ποντίκι προςτα πάνω ή προς τα κάτω, καθώς επίσης και η “Pan Realtime” για τημετακίνηση σε πραγματικό χρόνο του σχεδίου πάνω, κάτω, δεξιά ή αριστεράστην επιφάνεια σχεδίασης χωρίς μεγέθυνση ή σμίκρυνση.7.2. “Viewports”Με την επιλογή “Viewports” από το μενού “View”, μπορούμε ναχωρίσουμε την επιφάνεια σχεδίασης σε τμήματα, στο καθένα από τα οποίαέχουμε τη δυνατότητα να βλέπουμε το σχέδιό μας από διάφορες οπτικέςγωνίες και σε διάφορες κλίμακες.52 Αστέριος Κ. Τολίδης

Σχεδίαση με χρήση Η/ΥΠροβολή – Μορφοποίηση προβολήςΟποιαδήποτε αλλαγή κάνουμε στο σχέδιο στο ένα τμήμα επηρεάζει καιτα άλλα τμήματα διότι ουσιαστικά το σχέδιο είναι ένα και κάθε αλλαγή πρέπεινα αντικατοπτρίζεται σε όλα τα τμήματα όποια κι αν είναι η οπτική γωνία.7.3. Μορφοποίηση της προβολής των εργαλειοθηκώνΤο AutoCAD μας δίνει τη δυνατότητα να τροποποιήσουμε την εμφάνισητου βασικού του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα μπορούμε να επιλέξουμεεμείς ποιες εργαλειοθήκες θα είναι εμφανείς και ποιες όχι. Αυτό μπορούμε νατο κάνουμε με δύο τρόπους. Ο πρώτος τρόπος είναι να επιλέξουμε “Toolbars”από το μενού “View”. Θα εμφανιστεί ένα παράθυρο διαλόγου όπου μπορούμενα επιλέξουμε τις εργαλειοθήκες που θέλουμε να εμφανίζονται. Ο δεύτεροςτρόπος είναι με δεξί κλικ στο κενό χώρο των εργαλειοθηκών.Αστέριος Κ. Τολίδης 53

Σαν επίλογοςΣτις σημειώσεις αυτές έγινε προσπάθεια να επισημανθούν ταβασικότερα χαρακτηριστικά του προγράμματος AutoCAD, κυρίως με γνώμονατην κάλυψη των αναγκών του εργαστηριακού μαθήματος «Τεχνικές Σχεδίασηςμε χρήση Η/Υ». Σίγουρα οι δυνατότητες του προγράμματος είναι πολύπερισσότερες. Παροτρύνονται οι φοιτητές να εξερευνήσουν αυτές τιςδυνατότητες, εξασκούμενοι στην πράξη πάνω στο πρόγραμμα αυτόχρησιμοποιώντας το όσο περισσότερο μπορούν.Αστέριος Κ. Τολίδης 55