I-mag - Meet- en Regeltechniek

I-mag
INGENIEURSMAGAZINE
Umicar Infinity naar
knappe tweede plaats in
World Solar Challenge
MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER
adreswijzigingen: VIK, Herentalsebaan 643,
2160 Wommelgem
jaargang 45 • nummer 12 • december 2007
maandelijks tijdschrift,
verschijnt niet in juli en augustus
afgiftekantoor 3500 Hasselt 1- P2A8632
Ing. Ivan Born MSc voor de spiegel
Volvo EuropaTrucks gaat ecologisch
Feani-jaarvergadering in Valencia

I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave
van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw
Lid van World Federation of Engineering
Organisations (WFEO) van de UNESCO.
Lid van de Unie van de Uitgevers van
de Periodieke Pers (U.P.P.)
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Ing. Bart Demol MSc,
Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem
HOOFDREDACTEUR
Ing. Noël Lagast MSc
EINDREDACTIE
Luc Vander Elst
REDACTIERAAD
Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc
Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc
Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc
Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc
REDACTIESECRETARIAAT
Francine Demaret
SECRETARIAAT VIK
Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem
Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01
Website: www.vik.be - e-mail: ing@vik.be
Doorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur
LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN
rek.nr.: 406-0098501-56
€ 58,00
voor technisch en industrieel ingenieurs,
die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn;
voor geassocieerde leden
€ 32,00
voor hen, die 3 jaar of minder dan
drie jaar gediplomeerd zijn;
voor een samenwonend lid;
voor gepensioneerden
€ 16,00
voor studenten-industrieel ingenieur
€ 74,00
voor leden woonachtig in het buitenland
€ 527,00
voor bedrijven, scholen, instellingen, enz.
met meer dan 250 werknemers
€ 264,00
voor bedrijven, scholen, instellingen, enz.
met minder dan 250 werknemers
DRUKKERIJ & LAY-OUT
Drukkerij SLEURS nv, Overpelt
Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95
Voor de ondertekende artikels zijn alleen
de auteurs aansprakelijk.
COVER
Umicar Infinity © Umicore Solar Team
Commentaar
Wat zegt u 'master in
industriële wetenschappen
of biowetenschappen' ?
Sommige opleidingen gaan onopgemerkt de geschiedenis
in. Oude opleidingen en aanverwante titels verdwijnen en er komen er nieuwe bij.
Maar zijn die wel nieuw? Of is het slechts een nieuwe verpakking, gepresenteerd onder
een nieuwe naam? Voor de ene heeft het helemaal geen belang, voor de andere dan weer
wel. Titels zijn indicatoren voor gedane studies en handige instrumenten voor wie op
zoek is naar een of andere werknemer. Bedrijven vragen bijvoorbeeld een industrieel
ingenieur of een burgerlijk ingenieur. Het recent besluit van de Vlaamse regering (BS
van 3 augustus 2007) over de graad en de kwalificaties van masteropleidingen maakt de
wezenlijke herkenning van industrieel ingenieur ongedaan. Zo wordt in het besluit de
opleiding van industrieel ingenieur aangeduid met de graad en kwalificatie van 'master
in de industriële wetenschappen of master in de biowetenschappen', zonder bijkomende
vermelding van de titel van industrieel ingenieur. Wie echter de titel van industrieel
ingenieur heeft, mag die ook toevoegen aan die van 'master in de industriële wetenschappen
of biowetenschappen'. In 2008 studeren de eerste masters in de industriële
wetenschappen of biowetenschappen volgens het nieuw bama-stelsel (3+1) af. Ze volgden
niet het inmiddels opgeheven studietraject van 2+2 van de industrieel ingenieur. Het
is onduidelijk of ze straks ook de titel van industrieel ingenieur aan die van master in de
industriële wetenschappen of biowetenschappen mogen toevoegen.
De recente wervingscampagne voor studenten van de departementen van de Vlaamse
hogescholen legde het accent op de graad en kwalificatie van 'master in industriële
wetenschappen of biowetenschappen'. De benaming industrieel ingenieur komt nog
sporadisch in de wervingspubliciteit van de hogescholen voor. Op termijn dreigt ze helemaal
te verdwijnen. Toch geldt dat niet voor alle ingenieurs. Een master in handelswetenschappen
en bedrijfskunde (de vroegere handelsingenieur) is voortaan een master
handelsingenieur. Burgerlijk ingenieurs in de toegepaste biologische wetenschappen
worden master in de bio-ingenieurswetenschappen. De vroegere burgerlijk ingenieurs
in de bouwkunde, architectuur, chemie, werktuigkunde, elektrotechniek, enz. worden
master in de ingenieurswetenschappen. In de graad en kwalificatie van de opleiding
komt telkens duidelijk tot uiting dat het om ingenieursstudies gaat. Er is dus nationale
en internationale herkenbaarheid over de ingenieursstudies. Andere voorbeelden van
internationale herkenbaarheid zijn 'master in economics' of 'master in law'. Maar wat
zegt iemand 'master in industriële wetenschappen of biowetenschappen' of 'master of
industrial sciences'? Het verwijst niet naar een opleiding van industrieel ingenieur. Die
nietszeggendheid wordt bevestigd door een rondvraag van de VIK bij middelbare studenten,
toch de potentiële kandidaten voor de studies van industrieel ingenieur. De 11
'Instituts supérieurs industriels des hautes écoles' van de Franse Gemeenschap pakten
de invoering van de bama voor de industrieel ingenieurs anders aan. Aan de basis lag
de internationale herkenbaarheid van de studies en de toepassing ervan in de internationale
context. Industrieel ingenieurs moeten immers worden opgeleid voor een mondiaal
werkveld. Aan de Franstalige hogescholen bedraagt de opleidingsduur 5 jaar
(3+2). Ze leidt tot 'Master en sciences de l'ingénieur industriel'. De nieuwe graad
behoudt dus de titel van industrieel ingenieur. De toevoeging van 'master en sciences'
is een pluspunt. Internationale herkenbaarheid van het ingenieurswezen van de
Vlaamse industrieel ingenieurs, van hun studieniveau en van de specificatie van hun
graad is voor de VIK een must waarvoor ze als beroepsvereniging onverwijld zal blijven
ijveren. Een industrieel ingenieur is voor de VIK een MSc in de toegepaste ingenieurswetenschappen
of in de toegepaste bio-ingenieurswetenschappen.
VIK-nieuwjaarsreceptie
Ing. Joseph NEYENS MSc
Algemeen voorzitter VIK
vrijdag 18 januari 2008 om 19 uur - VIK-huis
HOU DEZE DATUM VRIJ IN UW AGENDA!
Programma in onze volgende uitgave
DECEMBER 2007 3 I-mag

I-mag 4
Inhoud
Commentaar
Wat zegt u 'master in industriële wetenschappen . . . .
of biowetenschappen' ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03
Inhoudstafel
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04
Volvo Europa Trucks wil ecologisch produceren
Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05
Modern Times
Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 07
Ing. Ivan Born MSc voor de spiegel
Samenleving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
IW&T Hogeschool Antwerpen met eigentijds onderwijsconcept
Centrum onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Resultaten Tetra en Hobu gemeten
Centrum industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Flag is Vlaamse poot voor Belgische luchtvaart
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
VIK-afdeling Limburg
Afdelingen: afdeling in de kijker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Brandweer Mechelen
Afdelingen: activiteit in de kijker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Umicore Solar Team lost verwachtingen in
Afdelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Ingenieurshappening
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Nieuws van de afdelingen
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Jaarvergadering van Feani
Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Lerend netwerk 'ingenieurs-ondernemers’ van start
Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Activiteiten van de studiegroepen
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Dertien laureaten 'Specialist plat dak'
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
FIOM-certificaten uitgereikt
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Infoavond vernieuwde wetgeving gerechtelijke experten
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
What's new? What's up?
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Cursusoverzicht en Industrial Automation Days
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
VIK Vorming trekt kaart van veiligheid
Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
DECEMBER 2007

technologie
Volvo Europa Truck wil ecologisch produceren
CO2-vrije onderneming in samenwerking met Electrabel
GENT. Begin 2006 kondigden Volvo Europa Truck nv en Electrabel aan dat zij
samen de eerste CO2-vrije onderneming zouden tot stand brengen. Dat zou
gebeuren op de site van Volvo in Oostakker bij Gent. Bijna twee jaar later
maken ze die belofte waar.
Volvo Europa Truck nv schakelt volledig
over op groene energie. Ongeveer 50%
van de elektriciteit wordt geproduceerd
door drie windturbines van 2 megawatt,
ingeplant op het Volvo-terrein. Voor de
andere helft van de energie doet men een
beroep op Electrabel AlpEnergie: hernieuwbare
energie, geproduceerd met
waterkracht uit de Franse Alpen.
Waterkracht is immers een onuitputtelijke
natuurlijke bron in tegenstelling tot
fossiele brandstoffen.
Volvo en Electrabel willen het
energieverbruik verminderen
bij alle facetten van de
productie.
Volvo en Electrabel willen voorts het energieverbruik
verminderen bij alle facetten
van de productie. Men spitst zich toe op
de meest diverse projecten. Zo denkt men
aan de installatie van lichtstraten: grote
doorzichtige panelen in het dak om meer
daglicht binnen te laten. Voorts wil men
muren en plafonds in lichte kleuren schilderen,
zodat het natuurlijke licht beter kan
worden gereflecteerd. En tot slot wil men
de verlichting van de assemblagelijn
regelen naargelang de lichtintensiteit in
de onmiddellijke omgeving ervan.
Pellets
Twee verwarmingsketels op gas werden
vervangen door een nieuwe thermische
installatie op biomassapellets. Dat zijn
korrels van gedroogde en samengeperste
houtdeeltjes. Bij de productie ervan worden
de houtdeeltjes eerst gemalen en
gedroogd. De benodigde droogenergie
wordt geleverd door biomassa. Daarna
worden de houtdeeltjes onder druk
samengeperst tot kleine cilinders. Een
natuurlijk bindmiddel in het houthars
zorgt voor de nodige stevigheid van de
houtkorrels, zonder toevoeging van andere
producten. Die thermische installatie
dekt de basisverwarmingsbehoefte van de
onderneming.
Twee verwarmingsketels op
gas werden vervangen door
een nieuwe thermische installatie
op biomassapellets.
Een derde gasketel werd omgebouwd tot
een verwarmingsketel op bio-olie. Die
ketel vangt de extra warmtevraag op in de
winter. Bij zeer lage verbruiken in de
zomerperiode wordt enkel de ketel op bioolie
ingeschakeld.
Bio-olie is een verzamelnaam voor een
mengsel van diverse soorten plantaardige
oliën en vetten. Het is een chemisch
mengsel van triglyceriden van plantaardige
oorsprong. Dat maakt een werkelijk
verschil tussen bio-olie en olie van minerale
oorsprong, zoals stook- en dieselolie.
Bio-olie is afkomstig van 100% organische
materialen, is volledig biologisch afbreekbaar
en is zelfs minder schadelijk dan bijvoorbeeld
keukenzout. Ook heeft het een
hoog vlampunt, waardoor het minder
brandgevaarlijk is dan dieselolie.
De CO2-balans van die hernieuwbare
brandstoffen is volkomen neutraal.
Vermits ze voortkomen uit planten, hebben
die planten tijdens hun groei kooldioxide
aan de atmosfeer onttrokken. Na
Biomassa
hun verwerking tot bio-olie produceren
die planten als brandstof opnieuw CO2,
maar die uitstoot hebben ze tijdens hun
groei dus al gecompenseerd.
Om het project helemaal rond te maken
werden in samenspraak met partner
Electrabel 150 fotovoltaïsche zonnecellen
gemonteerd op het dak van het nieuwe
biomassagebouw. De zonnecellen zijn
goed voor 28 MWh/jaar.
Volvo Europa Truck is zich terdege bewust
van de maatschappelijke rol die het
bedrijf moet vervullen. De voorraden aan
grondstoffen zijn beperkt. Het efficiënt
benutten van hernieuwbare energiebronnen,
zoals bv. windenergie en biomassa is
voor Volvo Europa Truck en voor ons allen
één van de grootste uitdagingen van deze
eeuw!
Tekst: Ilse OLIVIERS
Foto's: VOLVO EUROPA TRUCKS
Wat is CO2?
TECHNOLOGIE
CO2 is koolstofdioxide, die vrijkomt bij
de verbranding van fossiele brandstof
voor verwarming of voor het aanmaken
van elektriciteit. In hoge concentraties
is CO2 één van de belangrijkste oorzaken
van de versterking van het broeikaseffect
en van de klimaatproblematiek.
Door het gebruik van fossiele
brandstoffen (steenkool, aardolie en
gas) stijgt de concentratie van CO2 in
de atmosfeer.
DECEMBER 2007 5 I-mag

technologie
MODERN TIMES
MODERN TIMES
MODERN TIMES
Pileus internetparaplu
De Keio-universiteit in Japan kwam met een leuke
gadget op de markt: de Pileus internet paraplu. We hadden al paraplu's die het weer kunnen
voorspellen, maar de Pileus gaat nog een stapje verder.
De Pileus is als paraplu immers verbonden met het internet en maakt zo van een regenachtige
dag een prettige belevenis. De Pileus heeft een groot scherm op de onderzijde
van de paraplu, een ingebouwde camera, een bewegingsdetector, een gps en een digitaal
kompas. De paraplu heeft twee hoofdfuncties in de aanbieding: fotodelen en driedimensionele
kaartnavigatie. De fotofunctie is verbonden met de welbekende fotosite
'Flickr'. Als gebruiker kun je met je paraplu een foto nemen en die in twee minuten naar
de site uploaden met een draadloze verbinding. Het spreekt voor zich dat je als gebruiker
ook foto's van Flickr kunt downloaden en bekijken. Het geavanceerde paraplumodel
biedt zelfs mogelijkheden om video's van Youtube te downloaden. Google Earth stuurt de
driedimensionele kaartnavigatie aan. Als de paraplu locatiegegevens via zijn gps ontdekt,
stuurt het een vogelperspectief van de omgeving naar het parapluscherm. Als je
door de stad loopt, kun je tegelijk de gewone omgeving en een driedimensionaal beeld
ervan bewonderen.
De paraplu was aanvankelijk een onderzoeksexperiment, maar zou nu toch zakelijk geëxploiteerd
worden. Je zou zowaar gaan hopen dat het regent. www.pileus.net
XPO 2PI
Nee, geen nieuw gadget deze
keer, maar wel de naam van een
expo in het Brusselse
Jubelpark. Drie maanden lang
krijgen wetenschappen en
grote technologische ontdekkingen
van deze tijd daar een
interactieve tentoonstelling.
Met XPO 2PI viert Jeugd en Wetenschap van België uitbundig
zijn vijftigste verjaardag.
XPO 2PI is een evenement met ludieke en educatieve activiteiten voor jong en oud.
Inhoudelijk bestaat de tentoonstelling uit een deel 'Wetenschap, gisteren en vandaag'
en een deel 'Achter elk voorwerp schuilt een wetenschap'. Bij dat laatste
toont men hoe bij dagdagelijkse dingen toch een indrukwekkende technologie komt
kijken. Als bezoeker word je door een wereld van sensaties en fascinerende ontdekkingen
geloodst: van hightechcommunicatiemiddelen
tot recepten uit de moleculaire keuken.
XPO 2PI wil de wetenschap tonen in zijn
meest onverwachte en amusante aspecten.
De tentoonstelling loopt nog tot 6 januari
2008.
www.jubelpark.be
Verlichting
redt trekvogels
Philips Lighting ontwikkelde een speciale
'groene' verlichting en paste die
toe op een boorplatform van de
Nederlandse aardolieaatschappij
(NAM), twintig kilometer van
Vlieland. De 'groene' verlichting leidt
trekvogels minder af en biedt de diertjes
zo grotere overlevingskansen bij
hun trek naar het zuiden.
Trekvogels werden in het verleden al
eens gelokt door de tradtionele verlichting
van gas- en olieplatforms. Ze
geraakten dan gedesoriënteerd, bleven
rondvliegen en dat leidde ertoe
dat ze te weinig reserve overhielden
om hun trektocht tot het einde te volbrengen.
Gevolg: ongeveer 10 procent
van de zowat zestig miljoen vogels
die jaarlijks een trektocht ondernemen,
overleefde het niet. De vogels
bleken vooral op het rode deel van het
kleurenspectrum af te komen en veel
minder op het groene en het blauwe
deel. Philips Lighting werd gevraagd
en vond een compromis tussen de
belangen van vogels en mensen. Het
bedrijf ontwikkelde een gefilterd licht
dat vogels niet langer afleidt en tegelijk
veilig is voor de mens om bij te
werken. Het NAM-platform telt nu 380
'groene' lampen en krijgt 's nachts zo
het uitzicht van een groene kerstboom.
www.philips.nl
www.nam.nl
DECEMBER 2007 7 I-mag

samenleving
In de rubriek "10 vragen rondom
wetenschap & technologie houden
we een jonge inudstrieel ingenieur -
afwisselend man en vrouw - een
spiegel voor. De geïnterviewde krijgt
20 vragen waarvan hij of zij er 10 uitkiest.
De spiegelvraag is verplicht te
beantwoorden. De jokervraag is een
vraag die de geïnterviewde zichzelf
kan stellen.
"Hoe we de risico's van
technologische vooruitgang
voor ons kunnen beperken
hangt in belangrijke mate af
van de normen en waarden
die we onderschrijven."
1. Kan technologie de wereld redden?
De wereld waarop we leven is de enige
waarop dat kan. We zijn daarop alomtegenwoordig
en kunnen die leefwereld ernstig
beïnvloeden, in goede en in slechte
zin. Iedereen heeft een bepaald levensdoel
voor ogen en wil dat op een zo efficiënt
mogelijke manier bereiken. Omdat
onze omgeving ons beïnvloedt, pakken we
dat op een eigen manier aan. De een huivert
van wetenschap en technologie en de
ander omarmt dat als de enige waarheid.
Het gebruik van technologie verschilt dus
van persoon tot persoon, van geval tot
geval.
Dan blijft nog de vraag of onze leefwereld
momenteel zo in de problemen zit dat hij
moet 'gered' worden. Als dat zo zou zijn,
dan is dat waarschijnlijk eerder toe te
schrijven aan invloedsfactoren op wereldschaal.
De mens heeft bijvoorbeeld geen
doelgerichte acties ondernomen om de
aarde op te warmen. Nog minder is het
een resultaat van de technologie op zich.
't Is eerder een resultante van velerlei factoren
die we zelfs als wetenschapper
moeilijk kunnen definiëren. Maar onze
wereldwijde menselijke aanwezigheid
heeft zeker zijn invloed.
We beseffen blijkbaar nog onvoldoende
de situatie om alle maatregelen door te
voeren die de trend zouden kunnen ombuigen.
Technologie reikt alvast de middelen
aan om dat 'doel' alsnog te bereiken.
Kortom: als de mens zich als doel stelt de
wereld te moeten redden, dan kan hij de
hulp van de technologie zeker gebruiken.
2. Wat is de grote technologische uitdaging
voor de toekomst?
Technologie moet voor een aangenamere
maatschappij zorgen. We moeten die
technologische vraagstukken aanpakken
I-mag 8
“
Hou de wereld te klein
en je krijgt inteelt.”
Ing. Ivan Born MSc maakt
carrière in de gsm-wereld
waar de mens globaal genomen beter van
wordt. Veel technologische ontwikkelingen
komen voort uit de noden van de
industrie, die vooral op winst uit is. Maar
ook goedbedoelde ontwikkelingen zijn
niet altijd vrij van gevaar.
De resultaten van genetica bijvoorbeeld
kunnen enorm invloedrijk zijn.
Hoe we de risico's van technologische
vooruitgang beperken hangt grotendeels
af van onze normen en waarden. Daar dragen
we, ook als gebruiker, een verantwoordelijkheid.
Maar ook wie nieuwe ontwikkelingen
realiseert, moet methodes
creëren om die risico's onder controle te
houden. Door de snelle vooruitgang van
de technologie is dat misschien wel de
grote uitdaging.
3. Wat is uw favoriete technologische
gadget?
De smartphone. Ik ben er aan verknocht
geraakt door de prima integratie van de
DECEMBER 2007
SAMENLEVING
vele mogelijkheden in een toestel in zakformaat.
En niet enkel op het toestel zelf,
maar ook met de periferie. Zo synchroniseer
je gemakkelijk met je computerbestanden.
Overal heb je je agenda, contactinfo
of notities bij de hand. Je hebt
een routeplanner, toegang tot je e-mail en
het internet. Je kunt een foto of een kort
filmpje maken en dat meteen naar collega's
of vrienden doorsturen. En uiteraard
kun je zo'n toestel ook personaliseren.
4. Is het internet een zegen of een gevaar
voor de mensheid?
Alles heeft een dualiteit, het is aan de
mens om het juist te gebruiken. Het internet
biedt ons veel mogelijkheden om in
contact te komen met mensen van over de
hele wereld. In de onderzoekswereld is
dat medium al veel langer in gebruik. En
snelle toegang tot informatie is een sleutel
om tot nieuwe inzichten en resultaten
te komen.

5. Via welk kanaal volgt u het nieuws
van de dag?
Tv, krant, magazine en radio zijn de klassieke
kanalen, maar vandaag gebruikt de
krant niet meer alleen gedrukte media en
komen de tv en radio niet enkel via de
antenne of de kabel tot in onze huiskamer.
Alle nieuwsmakers hebben de mogelijkheden
van het internet ontdekt en dat
opent nieuwe deuren. Je kunt je afvragen
wat uiteindelijk nog het verschil is tussen
al die nieuwsbrengers. Ook de webpagina's
van veel kranten brengen nu filmpjes,
extracten uit het tv-nieuws of radio-interviews
en mobiele operatoren stellen
breedband ter beschikking waar je ook
bent. Het lijkt me trouwens een interessant
positioneringsvraagstuk voor de
marketingjongens van al die media.
6. Wordt onze wereld een dorp?
Globalisering is van onze tijd en heeft bij
een aantal mensen een wat negatieve
connotatie. En toch is het niet het verdorven
resultaat van wie enkel uit is op kortetermijnwinstbejag.
De technologie biedt
veel meer toegang tot informatie, veel
sneller en bijna overal. Vandaag hebben
meer dan 3 miljard mensen een mobiele
telefoon. Geen enkel ander medium geeft
ons zo direct toegang tot onze medemens.
In een stad wandelen we mensen in nood
zomaar voorbij, terwijl we dat in een dorp
niet doen. We nemen dus een maximum
aantal mensen in onze persoonlijke leefwereld
op. Als er te veel mensen om ons
heen wonen, kennen we ze niet meer allemaal.
We trekken ons terug in onze
'beperkte' kennissenkring en vervreemden
van onze lokale medeburgers. We ruilen
ook lokale contacten voor mensen van
bijvoorbeeld over de oceaan. Ik vraag me
af hoe we daar als sociale mens het best
mee om kunnen gaan.
7. Moeten we onze grenzen sluiten of
onze grenzen opstellen?
Sterkte komt er niet door altijd in dezelfde
vijver te vissen. Dus weg met die grenzen.
Kijk maar naar de natuur. Uit diversiteit
volgt potentieel. Hou de wereld te klein en
je krijgt inteelt.
8. Wat zijn voor u de grote waarden en
normen in het leven?
- Individuele vrijheid: het recht om onszelf
te zijn en het recht (en de plicht) om de
ander die vrijheid te geven zonder schade
te berokkenen aan anderen. Alleen in
vrijheid kun je het voortouw nemen en
een voorbeeld zijn voor de anderen.
- Verdraagzaamheid: ingenieurs zijn vaak
feitengericht. Een schoonheidskenmerk
van een wetenschappelijk model is het
SAMENLEVING
voorspelbare ervan. Maar mensen zijn
niet perfect of voorspelbaar. Vraag je
dus af en toe af hoe de ander jou ziet.
- Openheid voor anders zijn: iemand die
alles weet over de ander, vind je niet.
Door van anderen te leren, leren we
vooral over onszelf. Respect voor het
individu: laat elk zijn rol spelen. Dat kan
ons alleen maar verrijken.
- Hulpvaardigheid: respect kun je maar
verdienen door wat de ander van je
ervaart.
- Positieve bijdrage: als iedereen zijn
beste beentje zou voorzetten, zou alles
nog vlotter verlopen. Ieder van ons kan
helpen, hoe klein zijn of haar bijdrage
ook is.
9. Welke rol kan kunst spelen in de
wereld van de technologie?
Kunst is in belangrijke mate de vrucht van
creativiteit en verbeelding. Twee elementen
die onmisbaar zijn om technologie te
creëren. Dat beetje kunstzinnigheid missen
we vandaag wat. Ingenieurs worden
vaak gezien als erg rationeel, ver weg van
kunst. Maar grote
wetenschappers zoals
Leonardo da Vinci en
zijn tijdgenoten waren
net zo succesvol door
hun brede blootstelling
aan een waaier
van nieuwe informatie.
Ook hij wist al hoe
belangrijk het is om te
leren van de anderen.
Waarschijnlijk zou hij
jaloers zijn geweest op de communicatiekanalen
van vandaag.
10. Welke raad zou u zichzelf geven, als u
in de spiegel kijkt?
Tijd om te relativeren. Denk aan wie je
dierbaar zijn en maak er steeds voldoende
tijd voor.
JOKERVRAAG:
Welke rol speelt technologie voor u in
het bewaren van het evenwicht
tussen uw werk, de mensen rondom u
en uzelf?
Technologie is alomtegenwoordig. Sta
me dus toe om voor elk slechts
een voorbeeld te geven. Technologie is
een cruciale component in mijn
werk, geeft ons de gelegenheid om
meer met en voor elkaar te doen en om
de individuele levenskwaliteit verder te
verhogen.
Interview: Henk VAN NIEUWENHOVE Fotografie: Michael DE LAUSNAY
BIO KORT
Geboren: 9 juni 1966 - Lanaken
Gehuwd: 2 mei 1992, Gent, 2 kinderen
Studies: industrieel ingenieur MSc
(Katholieke Industriële Hogeschool
Diepenbeek), Marketing management
(Stichting Marketing), Master in
industrieel bedrijfsbeleid (Ehsal Management School)
Kwaliteiten: inzet, doorzettingsvermogen, sociale ingesteldheid
Gebreken: levensgenieter
Bijzondere interesses: Vlaamse Ingenieurskamer, zeilen
Hobby's: zeilen
Leuze: zekerheid is natuurlijk, vanzelfsprekend, twijfel is de vrucht van een
gerijpte ervaring.
PROFESSIONEEL:
Carrière: onderzoek en ontwikkeling, zaakvoerder, product marketing,
marketing & sales, sales
Mijn bedrijf: Ericsson (www.ericsson.com)
Mijn job: senior account manager

centra
ANTWERPEN. Nooit eerder veranderde de opleiding industrieel ingenieur zo
ingrijpend als tijdens het voorbije decennium. Het internationaal referentiekader
voor hoger onderwijs werd in de beweging van de Europese eenmaking
omgeturnd, niet enkel structureel, maar ook inhoudelijk en onderwijskundig.
Het departement Industriële Wetenschappen en Technologie (IW&T) van de
Hogeschool Antwerpen heeft die omschakeling inmiddels vakkundig toegepast.
De industrieel ingenieurs van de toekomst
worden bij het IW&T niet opgeleid in een
theoretisch vacuüm. Zij willen de startcompetenties
van hun afstuderenden zo
naadloos mogelijk afstemmen op de vragen
van het industriële werkveld. Daarom
erkennen zij de industrie als een zeer
valabele opleidingspartner en is in
samenspraak een eigentijds beroepsprofiel
ontwikkeld met kernkwaliteiten en
kerncompetenties van een industrieel
ingenieur. Binnen elk kennisdomein werd
dat vertaald naar een kwalitatief hoogstaand
opleidingsconcept. De opleiding
wordt inhoudelijk sterk ondersteund door
de wetenschappelijke input van de onderzoeksteams
en met samenwerkingsverbanden
op internationaal niveau. Het
competentiegerichte karakter wordt aangestuurd
met een juiste onderwijsmix,
waarbij vaardigheden en attitudevorming
een prominente plaats innemen, zowel
binnen de opleidingsinstelling als via
werkplekleren.
Het actuele en doe-gerichte
karakter van de opleidingen
slaat zonder meer aan bij de
student. De in- en uitstroom
van studenten neemt jaarlijks
toe en bezorgt het departement
meteen het grootste
marktaandeel in de regio
Antwerpen.
Het actuele en doe-gerichte karakter van
de opleidingen slaat zonder meer aan bij
de student. De in- en uitstroom van studenten
neemt jaarlijks toe en bezorgt het
departement meteen het grootste marktaandeel
in de regio Antwerpen. De indus-
I-mag 10
trie is enthousiast over die toename, want
zij schreeuwt om méér industrieel ingenieurs.
Op de arbeidsmarkt is de vraag nog
altijd groter dan het aanbod en de tewerkstellingskansen
van afgestudeerden zijn
optimaal.
Over deze nieuwe visie en aanpak van de
opleiding industriële wetenschappen
sprak I-mag met ir. Eric Vingerhoedt,
departementshoofd IW&T aan de
Hogeschool Antwerpen.
Heden en verleden
verzoenen
Sinds 1 oktober 2005 is Eric Vingerhoedt
voor 4 jaar aangesteld als departementshoofd
van het departement Industriële
Wetenschappen en Technologie. Na de
wetenschappelijke A aan het atheneum
van Deurne volgde hij de opleiding technisch
ingenieur, toen nog onder de vlag
'zwakstroom' aan het vroegere
Provinciaal Technisch Instituut in Boom
(1973). Hij is ook een geassimileerd industrieel
ingenieur - “een cadeau” noemt hij
dat zelf. Vervolgens studeerde hij af als
burgerlijk ingenieur aan de Vrije
Universiteit Brussel.
Het departementshoofd belandde eerder
toevallig in het hoger onderwijs, maar
inmiddels kan hij op een lange ervaring
als hoogleraar bogen, waarbij hij hoofdzakelijk
telecommunicatie onderwees.
Gedurende tien jaar was hij hoofd van de
opleiding 'elektronica-ICT'. Hij blikt met
ons terug op de geschiedenis van de ingenieursopleiding
en schetst kort de evolutie
van de opleiding 'elektronica-ICT', de
jongste telg van de studierichtingen
DECEMBER 2007
ONDERWIJS
Eigentijds onderwijsconcept voor
opleiding industrieel ingenieurs
Ir. Eric Vingerhoedt, departementshoofd
IW&T Hogeschool Antwerpen licht toe.
Van onze hoofdredacteur
industriële wetenschappen en een optie
binnen de studierichting elektriciteit. Hij
legt uit waarom dat geen goede zaak was.
Ir. Vingerhoedt: “Wat hadden studenten
eraan om allemaal samen twee jaar lang
dezelfde theoretische basisvakken te volgen:
wiskunde, fysica, chemie en noem
maar op? Ik vond het bovendien tijdverlies
om vakken uit het secundair onderwijs te
herkauwen. Ook veel van mijn medestudenten
vonden dat absurd. Die situatie
was trouwens analoog met de vroegere
kandidaturen aan de universiteit. Toen ik
mijn onderwijscarrière begon bij de industrieel
ingenieurs, werd ik als docent
geconfronteerd met het programma van
mijn vooropleiding en met onderwijsvakken
die een kopie waren van de kandidatuurjaren
burgerlijk ingenieur. Ik wou daar
iets aan veranderen. De vraag waarom het
aantal eerstejaarsstudenten industrieel
ingenieur voortdurend slonk, hield me
bovendien sterk bezig. Ik kreeg overal hetzelfde
antwoord: de studies zijn niet aantrekkelijk.
Nochtans zijn er heel wat
talentvolle jongeren die toch met hoger
onderwijs willen beginnen en zich niet
laten afschrikken door moeilijke studies,
maar inhoud en vorm van de opleiding
moeten eigentijds zijn. Daar kiezen jonge
mensen immers voor: ze willen doelbewust
opgeleid worden in een realistische
context die aansluit bij de cultuur van
industrie en bedrijfswereld, met een juiste
onderwijsmix, zodat ze gradueel de competenties
aangeleerd krijgen waarmee ze
meteen kunnen starten op aanvangsniveau.”
Door op die tijdgeest en tendensen op de
arbeidsmarkt in te spelen werd de opleiding
'elektronica-ICT' volledig omgevormd
en dat resulteerde in een onmiddellijke
toename van het aantal studenten.
Vingerhoedt schetst anekdotisch de
omstandigheden waarin dat pionierswerk
verliep.
Vingerhoedt: “Na rijp beraad besloten we
het roer om te gooien en de opleiding
meer studentvriendelijk te maken. We
dokterden met een team een vernieuwd
concept uit. Daar zijn we toen in geslaagd.

Het studentenaantal steeg meteen. Dat
was voor ons een eerste lonend signaal
dat we goed op weg waren. Het was een
enorme inspanning die ons, soms letterlijk,
heel wat zweet kostte. In onze vrije
tijd en tijdens onze vakanties vormden we
de laboratoria om, ontmantelden ze en
bouwden we ze daarna volgens een nieuw
concept weer op. Met een klein maar
supergemotiveerd team van enthousiaste
en gemotiveerde collega's kregen we dat
voor elkaar, ondanks beperkte logistieke
mogelijkheden en financiële middelen.
Ons eerste doel was het om het vak elektronica
van bij aanvang te integreren in de
opleiding, de toenmalige kandidatuurjaren.
Dat was een proefproject. Een dergelijke
programmawijziging is een verregaande
ingreep. Uiteraard stuitten we ook
op weerstanden en die kan je enkel overwinnen
met doorslaggevende argumenten.
Uiteindelijk kregen we onze zin. Dat
betekende onder meer dat kennisinhouden
uit de algemene vakken, zoals fysica,
scheikunde en wiskunde, herverkaveld
werden over diverse opleidingsonderdelen
naargelang de competenties die progressief
werden opgebouwd. In dat concept
was er meteen bij de aanvang van de
opleiding al ruimte voor competenties met
een rechtstreekse link naar het beroepsprofiel,
zoals elektronica. Dat maakt de
overgang van secundair naar hoger onderwijs
uiteraard een stuk boeiender voor
studenten. De beweging naar een competentiegericht
profiel heeft het pad geëffend
voor de toepassing van de bachelormasterstructuur,
die pas veel later gekomen
is.”
Opleiding op maat
“Elke student heeft recht op een opleiding
op maat: sommige studenten verwerven
de competenties veel sneller dan andere,
onder meer door vooropleiding(en) of
andere ervaringen in het werkveld. Een
ONDERWIJS
kwaliteitsvol onderwijsconcept moet
daarop kunnen inspelen door flexibele
trajecten te voorzien voor individuele leervragen
van studenten, zowel naar inhoud
als naar tempo. Daar ben ik een grote
voorstander van. Uiteraard vergt het wel
een extra investering vanwege een onderwijsorganisatie.
Het betekent bijvoorbeeld
dat bepaalde opleidingsonderdelen
niet samen georganiseerd kunnen worden.
Het is uiteraard veel makkelijker om
alle eerstejaarsstudenten samen in een
auditorium les te laten volgen. Dat verhoogt
het zogenaamd rendement van de
school, maar niet het leerrendement van
de student.”
Bamastructuur is
godsgeschenk
“Het onderwijsconcept dat we ingevoerd
hadden voor de kandidatuurjaren van de
opleiding elektronica was in die zin visionair,
dat het de invoering van de bachelormasterstructuur
voor de opleidingen
Industriële Wetenschappen en
Technologie aanzienlijk versnelde en versoepelde.
Dat was voor ons een godsgeschenk
en niet in het minst voor de studenten.”
"Wat hadden studenten eraan
om allemaal samen twee jaar
lang dezelfde theoretische
basisvakken te volgen:
wiskunde, fysica, chemie en
noem maar op? Ik vond
het bovendien tijdverlies om
vakken uit het secundair
onderwijs te herkauwen."
“Uiteindelijk zijn we er op relatief korte
termijn in geslaagd om de vier opleidingen
industrieel ingenieur (bouwkunde,
chemie, elektromechanica en elektronica-
ICT) vanaf het eerste jaar, eigentijdser en
aantrekkelijker te maken voor studenten.
Dat bewijst de toename
van het aantal nieuwe
inschrijvingen. Het
eerste jaar telt nu meer
dan 300 studenten, een
historisch maximum en
tegen de dalende trend
in.”
Aantrekkelijk maken
betekent voor ons dat
we van bij de start
laten voelen dat de
opleiding nauw aansluit
bij het beroepsprofiel,
waarvoor een
laatstejaarsleerling uit
het secundair kiest.
Dat doen we via competentieontwikkeling
op aanvangsniveau. Elke competentie
bestaat immers uit een stuk kennis, de
toepassing ervan en één of meer bijbehorende
attitudes. We zijn bewust afgestapt
van de traditionele onderwijsbenadering
om studenten in hun eerste opleidingsjaren
te overdonderen met grote kennisgehelen.
Die overkill aan theorie schrikt
immers veel jonge mensen af, vindt weinig
aansluiting bij de jeugdige leefwereld die
zeer tastbaar en weinig abstract is en
vormt vaak een te grote uitdaging voor
hun leervaardigheden uit het secundair
onderwijs. Daarenboven is het vooral weinig
efficiënt om leerprocessen op die
manier te organiseren. In een traditioneel
opleidingsconcept moeten studenten
immers vaak semesters tot jaren terugputten
in hun geheugen naar een bepaald
kennisaspect dat ze nodig hebben voor
een concrete toepassing. Het rendement
van een leerproces ligt veel hoger, als je
kennis, vaardigheden en attitudes just in
time koppelt en aanleert met het oog op
een vooropgestelde competentie.”
“Tegenstanders halen wel eens aan dat
een dergelijk onderwijsconcept minder
het 'brein' van de student vormt en ontwikkelt,
waarmee ze dan vooral een
bepaalde leervaardigheid bedoelen of het
vermogen om grote kennisgehelen op
korte tijd te verwerken. Het is zeer de
vraag of je natuurlijk op die manier betere
ingenieurs vormt, zeker in een maatschappij
als de onze, waar kennis toegankelijker,
maar ook vergankelijker is dan
ooit tevoren.
Een bijkomend voordeel van dat geïntegreerd
model is dat er tijd vrijkomt.
Daardoor kunnen de studenten breed
opgeleid worden en hoeft er niet eng
gespecialiseerd te worden om toch nog
de eindmeet binnen een kennisdomein te
halen. Weg dus met de afstudeerrichtingen.”
Opleidingsvisie
Het departementshoofd omschrijft de
visie op de opleiding van industrieel ingenieurs
kernachtig als volgt: “Met wetenschappelijk
talent, in een internationale
context, evolueren tot een academisch
ingenieur en wereldburger”.
“Dat is een mondvol. Om dat te bereiken
moeten enkele basisvoorwaarden vervuld
zijn voor de student: we verwachten
enthousiasme, inzet en wetenschappelijk
talent. Voorkennis hoeft niet, wel de juiste
attitudes, zodat ze openstaan voor kritisch
en onderzoekend denken en handelen.
Belangstelling voor wetenschap en
toegepaste wetenschap zijn dus essentieel.”
“De eindcompetenties worden gerealiseerd
aan de hand van drie 'kernleerlij-
DECEMBER 2007 11 I-mag

nen' die telkens gelinkt zijn aan een finale
'kernkwaliteit' van het profiel van industrieel
ingenieur, zoals technologisch expert,
onderzoeker of professional.”
De wetenschappelijke leerlijn wordt geëxpliciteerd
om de academische inbedding
en de verwevenheid met onderzoek te
faciliteren.
De sociaal-economische leerlijn wordt
sterker ontwikkeld om competentievorming
met het oog op inzetbaarheid op de
arbeidsmarkt te verhogen en een aantal
vaardigheden, attitudes en communicatiestrategieën
mee te geven die nodig zijn
in een industriële en bedrijfscontext.
Daarnaast loopt een minor die optioneel
een aantal competenties accentueert die
studenten buiten de opleiding kunnen kiezen,
bv. een vreemde taal zoals Chinees.
Competentiegericht
We polsen bij het departementshoofd
naar de vooropleiding van de studenten.
Vingerhoedt: “Nieuwe studenten komen
vooral uit het ASO, maar een groeiend
aandeel heeft een TSO-vooropleiding.
Hoewel die laatste onderwijsvorm nog
geen specifieke eindtermen stelt om door
te groeien naar hoger onderwijs, stellen
we vast dat de scheiding tussen ASO en
TSO in het secundair onderwijs vaak erg
kunstmatig is. Wat telt, zijn de motivatie
van de student en enkele startvaardigheden
inzake studiemethodiek, taalcompetentie
en algemene kennis. Die kwaliteiten
vinden we terug bij jongeren met een
ASO- en een TSO-vooropleiding, zolang
ze maar voldoende belangstelling hebben
voor wetenschap en techniek. Gezien die
instroom en de verwachtingen van die jongeren
over hun opleiding en ontwikkeling
is het fundamenteel dat ze van bij de start
competenties aanleren die inspelen op
hun wetenschappelijke en technische
belangstelling. Dat doen we uiteraard
niet, als we hen overdonderen met ellenlange
theoretische referentiekaders.”
Europese dimensie
Het departementshoofd beklemtoont het
belang van de Europese dimensie in de
opleiding.
I-mag 12
ONDERWIJS
"We zijn bewust afgestapt van de traditionele
onderwijsbenadering om studenten in hun
eerste opleidingsjaren te overdonderen met
grote kennisgehelen. Die overkill aan theorie
schrikt immers veel jonge mensen af en vindt
weinig aansluiting bij de jeugdige leefwereld."
“Dat realiseren we via studenten- en
docentenmobiliteit in samenwerking met
onze buitenlandse partnerinstellingen -
universiteiten en hogescholen -, maar ook
via studiereizen en internationaal didactisch
materiaal. Studenten leren over de
landsgrenzen heen kijken. Ze komen in
contact met andere sociale, arbeids- en
bedrijfsculturen. Veel industrieel ingenieurs
werken immers in het buitenland of
belanden voor verder gespecialiseerde
opleidingen of een doctoraat bij een buitenlandse
instelling. We werken hard aan
het aanzwengelen van het internationaal
bewustzijn, ook al stellen we vast dat daar
nog flink wat werk aan de winkel is, nu de
samenleving almaar verder globaliseert.”
5 jaar?
We stellen het probleem aan de kaak rond
de internationale erkenning van het diploma
van industrieel ingenieurs. Oorzaak
daarvan is de studieduur van 4 jaar en het
gegeven dat de opleiding door een hogeschool
en niet door een universiteit verstrekt
en bekrachtigd wordt.
Vingerhoedt: “Afgestudeerden die in het
buitenland gaan werken, ondervinden
soms een probleem met hun diploma. We
mogen dat niet uit de weg gaan. Ik geef
toe dat in de internationale context van
ingenieursopleidingen de studieduur van
vier jaar een probleem kan vormen. Daar
moet over nagedacht worden. Verlenging
van de studieduur kan een mogelijk oplossing
zijn: vijf jaar dus, in plaats van vier.
Anderzijds moeten we vaststellen dat
onze industrie meer dan tevreden blijkt
met de huidige vierjarige opleiding.
Persoonlijk deel ik hun mening, maar ik
heb ook begrip voor de bekommernis van
de afgestudeerden en de VIK. Een studieduur
voor een masteropleiding, beperkt
tot één jaar, blijkt internationaal vaak
moeilijk verdedigbaar. Als we in
Vlaanderen de internationale uitstraling
en inzetbaarheid van de ingenieursopleidingen
promoten, dan moeten we daar
ook over durven nadenken. Ik krijg signalen
dat er in Vlaanderen een consensus
groeit voor een dergelijke studieduurverlenging.
De invulling van dat vijfde jaar
moet dan wel goed overwogen worden. In
Vlaanderen is dat nog niet op een officiële
agenda beland en ook dat vraagt even
DECEMBER 2007
tijd. Let wel, indien een extra vijfde jaar de
facto uitsluitend zou neerkomen op een
langere stageperiode in het bedrijfsleven,
waarbij studenten als goedkope werkkrachten
worden ingeschakeld, dan
bedanken we daarvoor. Dat willen we
koste wat het kost beletten. Het financiële
plaatje dat aan een studieduurverlenging
is gekoppeld, is bovendien even belangrijk.
Want wie zal dat betalen?”
Benaming
Spreekt de naam 'industriële wetenschappen'
voor een departement waar
industrieel ingenieurs worden opgeleid,
de jongeren wel aan? Ze zijn eerder vertrouwd
met de benaming 'industrieel ingenieur'.
Uit een rondvraag blijkt dat jongeren
niet weten wat 'industriële wetenschappen'
inhoudt.
“Die opmerking is deels terecht. Industriële
wetenschappen is de decretaal
bepaalde benaming van het studiegebied
waaronder de opleiding valt. Het structuurdecreet
laat voor die opleiding evenwel
ook toe dat de formele beroepstitel
'industrieel ingenieur' aan de titel van
master wordt gekoppeld en mag worden
gevoerd. Als departementshoofd bewaak
ik dat dan ook zeer strikt.”
Faculteit?
Bij de opening van het academiejaar van
de Associatie Universiteit en Hogescholen
Antwerpen stelde de associatievoorzitter
dat de opleiding van industrieel
ingenieurs aan de Karel de Grote
Hogeschool (Hoboken) en aan de
Hogeschool Antwerpen per 1 oktober 2009
aan de Universiteit Antwerpen in een
faculteit Industriële Wetenschappen
wordt geïntegreerd. Maar ook nu weer
komt de naam industrieel ingenieur niet
voor in die van de faculteit.
“Dat is een mogelijk scenario, maar het
blijft tentatief. Voor wat de benaming
betreft: in de benaming van faculteiten
houdt men geen rekening met erkende
beroepstitels, wat we aan de departementen
aan de hogeschool ook niet doen. Ik
beschouw het als mijn plicht om de decretaal
erkende beroepstitels te bewaken en
te blijven integreren in de informatie en
communicatie inzake opleiding en studiebekrachtiging.
Destijds hebben de burgerlijk
ingenieurs zich afgezet tegen de
benamingen 'wetenschappen'. Burgerlijk
ingenieurs merkten op dat ze aan toegepaste
wetenschappen doen. Zo ontstond
de faculteit 'toegepaste wetenschappen'.
Vandaag is dat de faculteit 'ingenieurswetenschappen'.
Die naam maakt duidelijker

dat men er als ingenieur afstudeert. Datzelfde
geldt ook voor industrieel ingenieurs,
die sowieso toegepaste wetenschappen
studeren. Als men in de benaming
wil duidelijk maken waarvoor de
faculteit staat, dan lijkt faculteit 'industrieel
ingenieur toegepaste wetenschappen'
aangewezen. Maar dat is wel erg omslachtig.
We moeten daarover zeker nog reflecteren
binnen de associatie.”
Zij-instromers
Het departementshoofd drukt zijn bekommernis
uit over het toenemend aantal 'zijinstromers',
studenten die na een opleiding
professionele bachelor en een bijkomend
studiejaar (schakelprogramma) de
overgang maken naar de masteropleiding
(industrieel ingenieur).
“Dat wordt een probleem. De professionele
bachelors krijgen een heel waardevolle
opleiding, maar hebben een ander
competentieprofiel, dat veel sterker
beroeps- en zeer matig onderzoeksgericht
is. Mijn punt is dat het aantal zij-instromers
aan sommige hogescholen een dusdanige
omvang aanneemt dat reguliere
masterstudenten industrieel ingenieur
een minderheid worden. Als de zij-instromers
bij de opleiding van industrieel ingenieur
in de meerderheid zijn, dan gaat de
masteropleiding zich ongewild aanpassen
aan die zij-instromers. Dat kan de vormgeving
en het niveau van de masteropleiding
beïnvloeden en is niet wenselijk. De
professionele bachelors moeten zich bij
de overgang naar het masterjaar aanpassen
aan het vooropgestelde wetenschappelijke
en academische profiel van die
opleiding, niet omgekeerd. Werden potentiële
zij-instromers misschien eerder
afgeschrikt door de aard van de academische
masteropleidingen die wellicht nog
erg traditioneel worden aangeboden? Zijinstromers
werden vaak bij de start slecht
geïnformeerd of slecht georiënteerd. Ik ga
ervan uit dat een opleiding pas kwaliteitsvol
is, als ze erin slaagt om van bij het
begin de juiste doelgroep aan te spreken
en die in staat stelt om bovendien de eindmeet
te halen.”
Industriële accreditatie
“Accreditatie is een keurmerk, een erkenning
van de kwaliteit van de opleiding. Het
departement IW van de Hogeschool Antwerpen
beoogt uiteraard de officiële academische
accreditatie vanwege de overheid
die de generieke kwaliteitswaarborgen
van de opleiding erkent. Daarnaast
stelt ze ook een zogenoemde 'industriële
accreditatie' voorop. Voor elke opleiding
werd een 'strategisch comité' opgericht,
ONDERWIJS
waarin afgevaardigden uit representatieve
bedrijven, onderzoeksinstellingen en
organisaties worden samengebracht met
de coördinatieraad van de opleiding. Het
comité helpt een strategie voor de opleiding
uit te zetten. Het formuleert adviezen
om het opleidingsprogramma en het
wetenschappelijk onderzoek zinvol af te
stemmen op de noden en de evolutie van
de industrie.”
Onderzoek en
dienstverlening
“Onderzoek en dienstverlening vormen,
naast onderwijs, de decretale missie en
corebusiness van academisch onderwijs.
Ze scherpen de creativiteit en het innoverend
denken aan. Voor de vier opleidingen
(bouwkunde, chemie, elektromechanica
en elektronica-ICT) wordt het toegepast
wetenschappelijk onderzoek prioritair
ingebed. Dat wordt gedocumenteerd in
onze gedetailleerde en lijvige jaarverslagen.
De output van het toegepast onderzoek
aan het departement IW is gerelateerd
aan de inhoudelijke speerpunten
van de verschillende opleidingen, zodat
we een maximale en rechtstreekse inbedding
realiseren in het onderwijsaanbod.
Studenten worden in het kader van hun
bachelor- en masterproeven bij die onderzoeksprojecten
betrokken, zodat ze hun
onderzoekscompetenties voluit ontwikkelen.
Het departement IW stelt een 30-tal
onderzoekers tewerk, al dan niet voltijds.
Er werd een hogeschoolonderzoeksraad
opgericht, waarin alle opleidingen vertegenwoordigd
zijn. Het departement maakt
gebruik van de voor hogescholen toegankelijke
financieringsbronnen: Tetra-fonds
(Technologietransferfonds), IWT (Instituut
voor aanmoediging van innovatie
door wetenschap en techniek), BOF
(Bijzonder onderzoeksfonds), doctoraatsbeurzen
voor de associatie, enz. Het Tetrafonds
is een substantiële onderzoeksfinancieringsbron
voor een beperkt aantal
projecten. Uit de jaarverslagen blijkt dat
het departement IW, ondanks de strenge
selectiedruk, zeer goed scoort en dat de
output van een project efficiënt naar het
werkveld wordt gecommuniceerd. De
kwaliteit van de onderzoeksprojecten
wordt bewaakt door officiële instanties
(moneyproviders), die de fondsen ter
beschikking stellen, en begeleid door een
gebruikerscommissie. Onderzoeksactiviteit
is volgens Vingerhoedt een belangrijke
hefboom om de inhoudelijke vormgeving
van het opleidingsprogramma up-todate
te houden met het oog op technologische
en wetenschappelijke evolutie. Het
departement is daar niet aan zijn proefstuk
en heeft niet gewacht op de decreetgever,
die in 2003 de noodzaak van wetenschappelijk
onderzoek in de regelgeving
schreef. In 1997 werd al met het onderzoekslabo
'bouwkunde' begonnen.
Tekst: Ing. Noël LAGAST MSc
Ing. Marc DEMOLDER MSc UA
Foto's: Ing. Noël LAGAST MSc
en HOGESCHOOL ANTWERPEN
Situering van het departement IW&T
• Het departement Industriële Wetenschappen en Technologie (IW&T) is één van de
7 departementen van de Hogeschool Antwerpen.
• De Hogeschool Antwerpen maakt samen met de Karel de Grote-Hogeschool,
de Plantijn-Hogeschool van de provincie Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool,
deel uit van de Associatie Universiteit-Hogescholen Antwerpen.
• Het departement IW&T van de Hogeschool Antwerpen bevindt zich aan de Paardenmarkt 92
in Antwerpen. Het heeft ook nog een kleinere campus in Mechelen en één in Turnhout,
waar enkel professionele bacheloropleidingen worden aangeboden.
• Op de campus aan de Paardenmarkt worden academische bachelors en masters in industriële
wetenschappen (industrieel ingenieur) georganiseerd. Het gaat om de opleidingen bouwkunde,
chemie, elektronica-ICT en elektromechanica.
• Sedert kort kan men op de campus Paardenmarkt ook een professionele bacheloropleiding
elektronica-ICT volgen.
• Op de campus Dodoens, Leopoldstraat 42 in Mechelen, leidt men de professionele bachelor in
vastgoed (landmeten en makelarij) op. Aan de campus Blairon in Turnhout, Blairon 555, is de
opleiding professionele bachelor in grafische en digitale media gehuisvest.
• Het departement IW&T van de Hogeschool Antwerpen telde voor het academiejaar 2005-2006,
op de campus Paardenmarkt 744 studenten, 116 op de Blairon-campus en 260 op de campus
Dodoens.
• Dit academiejaar is het aantal eerstejaarsstudenten in het departement IW&T toegenomen
met 21%, voor de industrieel ingenieurs noteren we een toename met 10% .
NL
DECEMBER 2007 13 I-mag

DE PERFECTE
MATCH! De ideale job! De baan die perfect aansluit bij
uw interesses, ervaringen en competenties!
U ZOEKT, INSEL VINDT
“Eigenlijk ben ik eerder toevallig
bij INSEL terecht gekomen,” vertelt
Kris De Maesschalck, modificatie-ingenieur
op de site van
Indaver in Beveren.“Ik had rechtstreeks
bij Indaver gesolliciteerd
maar al hun selecties verliepen
via INSEL, dus op die manier ben
ik met hen in contact gekomen.”
Ook Geert Pluckers, procesingenieur
op de site van Indaver in
Beveren merkte de naam van
INSEL snel op toen hij op zoek
ging naar een nieuwe professionele
uitdaging: “Toen ik via
Internet op zoek ging naar interessante
vacatures voor een
technisch profiel dook de naam
van INSEL steeds weer op,” zegt
hij. “Bovendien konden ze zeer
veel en zeer uiteenlopende vacatures
aanbieden.”INSEL richt zich
echter niet enkel op mensen met
ervaring, ook schoolverlaters
Het zijn mooie woorden maar bij INSEL
Ingenieursselecties doen ze hun uiterste best
om deze job voor u te vinden.
INSEL Ingenieursselecties is het werving en selectiebureau gespecialiseerd
in werving en selectie van ingenieurs (burgerlijk, bio en industrieel) en
technische bachelors. De medewerkers van INSEL dragen hun kandidaten
hoog in het vaandel en gaan samen met de kandidaat op zoek naar de functie
die het best bij hem of haar past. Niet enkel de job moet bij de kandidaat
passen, het is minstens even belangrijk dat de kandidaat zich kan vinden in
de bedrijfscultuur, de manier van werken van het bedrijf en een goede relatie
met zijn directe chef kan opbouwen. Net omdat INSEL zoveel aandacht
besteedt aan het vinden van de juiste kandidaat voor de juiste baan, slagen
ze erin zich te onderscheiden van andere selectiekantoren. Dat deze aanpak
werkt, blijkt uit gesprekken met 4 tevreden kandidaten die via INSEL te werk
werden gesteld bij afvalverwerkend bedrijf Indaver.
kunnen bij hen terecht voor het
nodige advies. “Ik ben bij INSEL
terechtgekomen na een presentatie
die Jan Demarre (Business
Unit Manager van INSEL) bij ons
op school (KAHO Sint Lieven te
Gent) had gegeven,” herinnert
Tony Burm, onderhoudsman bij
Indaver, zich. “Na de presentatie
heb ik mijn cv opgestuurd met
de vraag hem eens na te lezen.
Enkele dagen later kreeg ik hem
verbeterd terug en zat ik eveneens
in hun databank. Qua begeleiding
kan dat wel tellen, vind
ik.”
INTERESSE EN KENNIS VAN
ZAKEN
Eens u uw kandidatuur hebt
gesteld voor een bepaalde vacature
wordt uw kandidatuur
geëvalueerd. Als de evaluatie
positief is, wordt u uitgenodigd
voor een gesprek. “Na het

gesprek bij INSEL ben ik naar huis
gegaan met een enorm goed gevoel,”
vertelt Tim Van Langendonck, procesingenieur
op de Antwerpse site van
Indaver. “Ik had een uitgebreid gesprek
gehad en de consultant was ook echt
bezig met mij.”Tony Burm treedt hem bij:
“De consultants zijn oprecht geïnteresseerd,
ze nemen uitgebreid de tijd om te
luisteren naar wat je te vertellen hebt en
na te gaan welke richting je echt uit wilt.
Aanvankelijk had ik gesolliciteerd voor
een andere functie maar die bleek uiteindelijk
niet echt bij mijn profiel te passen.
Toen heeft de consultant van INSEL mij
zelf de vacature bij Indaver voorgesteld
en mij de keuze gelaten. Ik kreeg dus
eigenlijk onmiddellijk een alternatief
aangereikt.”
Niet enkel nemen de consultants van
INSEL uitgebreid de tijd om te achterhalen
wat u echt wilt, ze hebben ook kennis
van zaken. De meeste van onze consultants
zijn immers zelf ingenieur en hebben
jarenlange ervaring in uw werkgebied.“
Het was de eerste keer dat ik in een
sollicitatiegesprek de relatie ingenieur
ingenieur tegenkwam en dat levert toch
een totaal ander gesprek op,” vertelt Kris
De Maesschalck. Geert Pluckers is dezelf-
de mening toegedaan: “Ik vond het heel
aangenaam om tijdens het gesprek bij
INSEL iemand tegenover mij te hebben
die uit de technische wereld kwam, die
wist waarover ik sprak en die vanuit
eigen ervaring wist wat mijn job allemaal
inhield.” “Bovendien kennen ze de wensen
van de klant ook zeer goed, waardoor
je een heel concreet beeld krijgt van de
functie en de functie-inhoud,” vult Kris
De Maesschalck nog aan. “In feite had ik
een vrij korte functie omschrijving gekregen
maar bij INSEL hebben ze me zeer
concrete informatie en een heel duidelijk
beeld gegeven van wat er allemaal van
mij verwacht werd. Op die manier was ik
ook grondig voorbereid op het gesprek
bij Indaver zelf.”
Na het gesprek bij INSEL gingen de kandidaten
op gesprek bij Indaver. “Ook dit
gesprek verliep zeer aangenaam en was
zeer uitgebreid,” zegt Kris De
Maesschalck. “Je hebt ook verscheidene
gesprekken met verschillende mensen
waardoor je een zeer concreet beeld
krijgt van het bedrijf op zich. Bovendien
volgen de gesprekken elkaar goed op,
enkel voor het assessment ben ik op een
andere dag moeten terugkomen.” Ook
Tim Van Langendonck heeft goede her-
Algemeen tel.: 09 259 12 12
info@insel.be • www.insel.be
VG 649/BUOSA – B-AA05.59 – W.RS.171
inneringen aan het gesprek bij Indaver:
“Er werd ruim voldoende tijd genomen
en er werden ook een heleboel technische
vragen gesteld en dat vond ik uitermate
positief.”
“Het werk van INSEL stopt ook niet eens
je tewerkgesteld bent”, vertelt Tony Burm,
“na 3 maanden en na een half jaar contacteren
ze je opnieuw om te vragen of je
tevreden bent met je job. Naar opvolging
toe vind ik dat persoonlijk een zeer
goede zaak.” Geert Pluckers vat de aanpak
van INSEL als volgt samen: “dankzij
hen heb ik op korte tijd een baan gekregen
in de richting die ik uit wou en ze
hebben me zeer professioneel begeleid,
dan kan ik toch niet anders dan tevreden
zijn.”
OVER INDAVER
Indaver is een toonaangevend afvalverwerkend
bedrijf dat elk jaar zo’n 2 miljoen
ton industriële en huishoudelijke
afvalstoffen beheert in heel Europa.
Indaver is sterk verankerd in Vlaanderen
met sites in Antwerpen, Beveren,
Willebroek en Grimbergen. Met een duidelijke
focus voor ogen, speelt het in op
de groeiende vraag naar internationalisering
van afvalbeheer. Daarom biedt
Indaver sinds midden jaren negentig
haar diensten ook aan in Nederland,
Tsjechië, Ierland, Polen en Portugal en de
UK.
OVER INSEL
PUBLIREPORTAGE
INSEL Ingenieursselecties is een erkend
wervings – en selectiebureau gespecialiseerd
in alle functies voor ingenieurs en
technische bachelors. Onze klanten zijn
zowel KMO’s als multinationals in diverse
sectoren. De meeste consulenten zijn zelf
ingenieur, die zich door hun opleiding en
bedrijfservaring optimaal kunnen inleven
in de situatie van zowel klant als kandidaat.
info@indaver.be
www.indaver.be

centra
Om de output en de effecten te meten
werd een samenwerkingsproject met de
naam Theo opgezet. Het Theo-project
staat voor Tetra/Hobu effect en outputmeting
en de naam vertelt perfect het doel
van het project: output en effecten van de
gesubsidieerde Tetra- en Hobu-projecten
(T/H) meten.
De stuurgroep van het project bestond uit
vertegenwoordigers van de Associatie
Leuven (Katholieke Hogeschool Mechelen
en Hogeschool voor Wetenschap en
Kunst, Campus De Nayer); de Associatie
Gent (Hogeschool Gent en Hogeschool
West-Vlaanderen) en partners in het
bedrijfsleven (via de Vlaamse Ingenieurskamer).
IWT Vlaanderen had een coördinerende
en faciliterende rol in die stuurgroep.
Het Theo-project werd uitgevoerd tussen
mei 2006 en juni 2007 en het eindrapport is
nu beschikbaar.
In het Theo-onderzoek is er gebruikgemaakt
van de in de literatuur beschikbare
indicatoren en parameters voor dat soort
projecten. Het kwalitatief vooronderzoek
over 'wat is een goed project' werd
gevoerd op basis van enquêtes. Alle types
actoren kwamen daarbij aan bod. Zo is er
de outputenquête voor de projectleiders
I-mag 16
Theo-project mat output
en effect van Tetra en Hobu
en de effectenenquête bij de leden van de
gebruikerscommissie. Vervolgens zijn er
16 casestudies geselecteerd waarin projectleiders
en enkele leden van de gebruikerscommissie
werden geïnterviewd. Het
Theo-eindrapport is beschikbaar op
www:iwt.be/tetra.
Verschillende modellen zijn opgesteld om
na te gaan wat technologietransfer nu
echt inhoudt voor onze kmo's en onze
onderzoeksgroepen. Daarnaast zijn er ook
modellen opgesteld om na te gaan hoe die
technologietransfer verloopt in een kmo.
Met de kennis van die modellen is er nagegaan
welke rol Tetra heeft in dat geheel.
Details daarvan kunt u terugvinden in het
eindrapport. In dit artikel krijgt u een
samenvatting van output en effecten. De
volgorde van opsomming is geen maatstaf
voor de belangrijkheid .
Resultaten
Als input voor de bedrijven en als output
van de onderzoekers is het volgende vastgesteld.
T/H organiseert en stimuleert de interactie
en de vorming van netwerken.
directe uitwisseling van kennis voor
94% van de bedrijven
DECEMBER 2007
INDUSTRIE
Resultaten van meting zijn over het algemeen positief
WOMMELGEM. Na 10 jaar Hobu- (1997-2003) en Tetra-fonds (2004-2006) was
een meting van de output en effecten aan de orde. In de periode 1997 tot
2006 werd in totaal zowat 55 miljoen
euro geïnvesteerd in 234 projecten.
netwerking is een van de belangrijkste
redenen om deel te nemen aan T/H (45%)
nieuwe netwerken gevormd (62%)
Kennisverspreiding.
40.000 deelnemers aan seminaries en
workshops
meer dan 600 publicaties in vakpers
meer dan 200 websites, handleidingen,
cd-rom's …
Testopstellingen, rekenmodellen, algoritmes,
prototypes.
250 tastbare realisaties
voor de hele sector bruikbare output in
60% van de projecten
Directe overdracht en latere samenwerking
met de onderzoekers.
meer dan 50% van de bedrijven is zelf
betrokken bij de uitvoering van het
onderzoek
meer dan 50% voeren casestudies uit
meer dan 40% werkt later nog samen
met de onderzoeksgroep
Personele overdracht.
400 tot 450 hoogopgeleide onderzoekers
maakten overstap naar bedrijven
Academische output.
ca 600 wetenschappelijke publicaties
(peer-reviewed)
ca. 30 parallelle doctoraten (tijdens,
voor of na de T/H projecten)
Effecten bij bedrijven
Nut voor de leden van de gebruikerscommissie.
3.000 tot 3.500 hebben er kennis verworven
over nieuwe technologieën
1.350 tot 1.500 hebben baat bij de netwerking
800 tot 900 nieuwe of verbeterde producten
of diensten op de markt gebracht
220 tot 250 hebben strategie veranderd

Haalbaarheid van de technologie.
50% heeft zekerheid over de technische
haalbaarheid
35% heeft zekerheid over economische
haalbaarheid
Verbetering van processen, besparingen.
6 op 10 passen nieuwe of verbeterde
processen toe
2 op 3 voldoen beter aan standaarden
in de sector
85% verwierf op een goedkopere
manier kennis
Nieuwe producten en diensten.
25% van de bedrijven
50% was het belang van de nieuwe producten/diensten
eerder beperkt
20% groot of doorslaggevend belang
4% nieuwe activiteit opgestart
1 op 3 heeft concurrentiepositie versterkt
Return on investment
50% nuloperatie of niet te becijferen
36% enkele keren of veel meer de
inbreng terugverdiend
Vooral 'materiële' return wordt belangrijk
geacht: netwerking, kennis, zekerheid,
marktpositie, …
Innovatiegerichtheid (additioneel).
30% nog meer innovatiegericht
Effecten in hogescholen
Onderzoeksklimaat gecreëerd in alle
deelnemende hogescholen. Vorm van
bijna structurele ondersteuning voor
onderzoeksgroepen en opbouw van kritische
massa. Verjongende groep onderzoekers.
Erkenning.
Twee op de drie onderzoeksgroepen
verwerven formele of informele erkenning
als expertisecentrum, testlabo, …
Er is een probleem van continuïteit: de
onderzoeksgroepen zijn voor drie kwart
van hun financiering afhankelijk van
Tetra.
Valorisatie van kennis door onderzoekers.
T/H is zelf een vorm van valorisatie
2.700 van de 6.200 potentiële klanten
worden bediend met steun van 'derde
betaler' IWT
Het transferpotentieel is tweemaal zo
groot (beperkt T/H-budget)
Weinig patenten (10 op 234 projecten)
Weinig spin-offs (3 op 103 projecten)
Hindernissen
Als hindernissen voor economische valorisatie
werden gezien:
INDUSTRIE
academische standaarden
instabiele of verouderde regelgeving
distance to market
getoetste technische haalbaarheid had
geen meerwaarde voor eindgebruikers
geen meerwaarde in de bedrijfskolom
IPR en beschermde kennis
Valorisatie is problematisch in volgende
gevallen:
onvoldoende bewustzijn van hindernissen
tegenstrijdige normen voor onderzoekers
(academisch-economisch)
onbekendheid met IPR
Er is ook een poging gedaan om een maatstaf
te bepalen voor valorisatie. Met het
oog daarop moeten vier indicatoren worden
bevraagd bij de leden van de gebruikerscommissie
na de afloop van het project.
Het gaat om:
aantal manieren waarop men nut heeft
gehad van het project (nut)
kosten-batenbalans (baten)
algemene tevredenheid over het project
(tevredenheid)
later gebruikmaken van de diensten
van de onderzoekers (diensten)
De valorisatie-index is de som van die vier
(nut, baten, tevredenheid, diensten). Het
minimum van de valorisatie is 1, het maximum
14. Er zijn 5 klassen: van 'onvoldoende'
tot 'zeer goed'. De spreiding in de
steekproef benadert de normaalverdeling.
Uit een steekproef van 43 projecten waarvoor
voldoende gegevens beschikbaar
waren, is een beoordeling gemaakt op
basis van de valorisatie-index. De resultaten
zijn 2 keer 'eerder matig' (3,6-6,2), 24
keer 'gemiddeld' (6,2-8,8) en 17 keer 'goed'
(8,8-11,4). De score die daarbij gebruikt
werd, is het gemiddelde van minstens drie
antwoorden van de leden van de gebruikerscommissie
(bedrijven).
Lessen uit de 16 cases
Waar er geen valorisatiehindernissen
zijn, scoort de case 'goed'. Bij cases minder
dan 'goed' is er een aanwijsbare valorisatiehindernis,
maar de aanwezigheid
van een valorisatiehindernis leidt niet
noodzakelijk tot een lagere score.
Sterkte van Tetra
Bereikt effectief de doelgroep van
kmo's.
Overgedragen kennis wordt daadwerkelijk
gebruikt.
Positieve return, maar vaak niet in
euro's uit te drukken.
Zelfs bij valorisatiehindernis toch positief
effect voor onderneming.
Vorming van nieuwe en bestendige
netwerken zeer belangrijk.
Belangrijk middel voor hogescholen om
kritische massa te bereiken.
Belangrijke weg voor labo's om erkenning
te bereiken.
Verhoging van totaal budget zal leiden tot
evenredige verhoging van economische
effecten van het programma.
De VIK kan er als beroepsvereniging
toe bijdragen dat
de kloof wordt overbrugd
tussen het onderzoek en het
bedrijfsleven.
Naast die effecten- en outputmeting hebben
de onderzoekers van Theo ook een
reeks aanbevelingen en 'beste praktijken'
overgemaakt aan het directiecomité van
IWT en de Tetra-coördinator. Die aanbevelingen
vallen volledig onder de verantwoordelijkheid
van de onderzoekers.
De aanbevelingen zijn ook getoond aan de
directies van de hogescholen op 19 september
in het VIK-huis, samen met de
resultaten van het Theo-project.
De aanbevelingen richten zich niet enkel
op het Tetra-programma, maar de onderzoekers
hebben ongevraagd ook aanbevelingen
gedaan voor de hogescholen, de
overheid en de projectleiders. Het is aan
het IWT om daarmee voort te werken en
na te gaan wat er mee kan worden gedaan.
Op het einde van de rit moet het vernieuwde
Tetra een bijdrage leveren tot een beter
innovatiesysteem in Vlaanderen en daarvoor
zijn alle partijen verantwoordelijk.
Het Tetra-programma kan een succes
genoemd worden. Om de sterktes van het
programma te behouden en nog te verhogen
is een nog grotere betrokkenheid van
bedrijven belangrijk en blijft de focus op
toepassingen eerder dan op wetenschappelijke
output.
Het netwerkgebeuren moet zeker nog versterkt
worden met uitbreiding naar andere
onderzoeksinstellingen in binnen- en buitenland.
Onze bedrijven en dan zeker de kmo's
moeten voldoende geïnformeerd worden
over de mogelijkheden en de kansen die
Tetra kan bieden.
VIK als beroepsvereniging van ingenieurs
kan daarbij een zeer belangrijke rol spelen.
De leden, de studiegroepen, de regionale
afdelingen en alle andere VIK-structuren
en -kanalen kunnen ertoe bijdragen
dat de kloof wordt overbrugd tussen het
onderzoek en het bedrijfsleven om innovatie
blijvend te stimuleren.
Ing. Alfons WUYTS MSc
DECEMBER 2007 17 I-mag

centra
FLAG
Flag kreeg als opdracht Vlaanderen, dat
mee aan de wieg stond van de luchtvaart,
te laten terugkeren in die luchtvaartindustrie
na bijna 50 jaar afwezigheid.
Vlaanderen bouwde immers mee de vliegerij
uit voor, tijdens en na de Eerste
Wereldoorlog. Het bouwde o.a. eigen
vliegtuigen en zelfs het prototype van een
helikopter. De Tweede Wereldoorlog en
het unitaire België verklaarden de langdurige
afwezigheid.
Wederopstanding
Na de Tweede Wereldoorlog lagen de
meeste Europese industrieën, behalve die
van Engeland, in puin of ze waren op zijn
minst achteropgeraakt door de bezetting
en de vernielingen. Vele auto- en vliegtuigbouwers
verdwenen voorgoed. Het US
Marshallplan vulde het economisch
vacuüm in Europa, wat later leidde tot de
EGKS en de huidige EU. Het militaire
vacuüm werd opgevuld door het MDAP
(Mutual Defence Assistance Program),
waarbij de USA grote aantallen schepen,
tanks, gevechtsvliegtuigen, transportvliegtuigen
en trainers schonk. Enkel
onderhoud en aanpassingen waren voor
onze rekening. Maar het gevolg was dat de
Europese luchtvaartindustrie zijn eigen
markten verloor. Bovendien trachtten de
vliegtuigbouwers in de verschillende
Europese landen telkens opnieuw een
vliegtuig te bouwen op zuiver nationale
basis. Dat leidde tot een hele reeks mislukkingen
en veel te kleine productieseries,
maar het hield de studiebureaus aan
het werk. Ook voor enkele multilaterale
technologieprojecten en klinkende com-
I-mag 18
merciële mislukkingen, zoals de
Concorde. In 1980 zag Airbus GIE
(Groupement d'intérêt économique) het
licht onder politieke druk om een écht
Europees verkeersvliegtuig te bouwen
met de juiste 'wereld'-parameters. Vanaf
dat moment klom de Europese luchtvaartindustrie
terug op dezelfde hoogte als
Boeing, ondertussen de enige overgebleven
grote vliegtuigbouwer in de USA.
Flag kreeg als opdracht
Vlaanderen, dat mee aan de
wieg stond van de luchtvaart,
te laten terugkeren in die
luchtvaartindustrie na bijna
50 jaar afwezigheid.
Gevechtsvliegtuigen
Voor de gevechtsvliegtuigen werd een
gelijkaardig parcours afgelegd, maar door
de afscherming van de eigen markt en het
gebrek aan samenwerking tussen de militaire
vliegtuigbouwers kwam er nog
steeds geen volwaardig Europees
gevechtstoestel. Het gevolg is dat we nog
steeds een generatie achterop liggen
t.o.v. de F22 en F35 in de USA. Terwijl
Engeland de eerste smaldelen van de EFA
Typhoon in dienst neemt, bewijzen ze zelf
dat ze achterop liggen door voluit te gaan
voor de Amerikaanse Joint Strike Fighter
F-35. Rafale en Gripen hebben minimale
exportsuccessen.
Hetzelfde verhaal speelde zich ook af in
de Europese ruimtevaartindustrie, waar
DECEMBER 2007
Europese landen eerst individueel tal van
mislukkingen verwerkten. Pas na samenbundeling
van alle Europese middelen en
na politieke consensus zag de ESA het
licht en slaagde Ariane als eerste groot
ruimtevaartprogramma. Galileo lijdt nu
nog altijd onder het gebrek aan een duidelijke
politieke consensus over de toekomst
van een onafhankelijke Europese ruimtevaartinfrastructuur.
Ook nu weer blijft het
UK dubbelspel spelen, iets waarop ze
blijkbaar een monopolie hebben.
Nochtans is het duidelijk dat heel Europa
eendrachtig moet samenwerken om de
reeks Amerikaanse monopolies te stoppen,
zoals heel de 'command, control and
information'-infrastructuur over AWACS
en AGCS. Alleen door eendrachtig samen
te werken kan men komen tot een echte
'inlichtingen'-structuur onder een
Europees eenduidig politiek gezag, met
een echte Europees buitenlands beleid en
een echte Europese defensie. Misschien
is daar in Europa op korte termijn ook de
hulp van en de samenwerking met
Rusland voor nodig.
Unitair
LUCHT- EN RUIMTEVAART
Vlaamse poot van
Belgische luchtvaart
WOMMELGEM. Flag is als vzw opgericht in de schoot van het VEV
(Vlaams Economisch Verbond, nu VOKA) in december 1980. Het werd als
een van de technologiegroepen in het leven geroepen in het kader van de
DIRV-acties: derde industriële revolutie in Vlaanderen. De DIRV-acties
en de oprichting van Flag vonden plaats op vraag van de toenmalige
Vlaamse Raad onder het voorzitterschap van Gaston Geens.
Kleine landen, zoals België, werden
gedwongen om heel traag terug te komen
in de luchtvaartindustrie via internationale,
voornamelijk militaire programma's en
later in de ruimtevaart via ESA.
Assemblage, bouwen-volgens-blauwdruk,
coproductie en licentiebouw, onderhoud,
reparaties en fabrieksonderhoud van de
militaire vliegtuigen en enkele burgervliegtuigen
maakten het een zeer beperkt
aantal Belgische bedrijven mogelijk om

Hoog bezoek van de ministers Moerman en Peeters.
capaciteiten en kennis op te bouwen, die
later nodig bleken om deel te kunnen
nemen aan Airbus en Ariane (via ESA). In
het unitaire België waren dat enkel Sabca
(Haren en Gosselies), Fairey (het latere
Sonaca) in Gosselies, FN Moteurs (het
latere Techspace Aero) in Luik en Sabena
Technics in Zaventem.
Het is duidelijk dat heel
Europa eendrachtig moet
samenwerken om de reeks
Amerikaanse monopolies te
stoppen.
Inderdaad, in dit unitaire België bestond
er een absurde niet-geschreven nationale
industriële politiek dat alles wat lucht- en
ruimtevaart was - en defensie - in principe
voor Wallonië en Brussel was, terwijl
Vlaanderen zich 'mocht' toeleggen op
scheepsbouw en telecommunicatie. Dat
soort communistische planeconomie, van
bovenuit gestuurd en zonder rekening te
houden met economische wetmatigheden,
werd pas verlaten tijdens de eerste
regionaliseringsgolf. Officieel althans,
want in werkelijkheid blijft het nog altijd
doorwerken in de oude unitaire geesten.
Eindelijk kon ook Vlaanderen beginnen
aan zijn eigen industriële politiek,
gestuurd van onderuit of vraaggestuurd.
Flag
Flag kreeg de taak om Vlaanderen terug
een plaats te geven in de lucht- en ruimtevaart.
Dat kon alleen door gebruik te
maken van de 'compensatieprogramma's'
voor overheidsbestellingen als business
development model en door hoogtechnologische
vernieuwingen in nicheproducten
voor toelevering aan grote vliegtuigbouwprogramma's.
De resultaten na 25 jaar zijn redelijk spectaculair.
Van (bijna) niets in 1980 hebben
LUCHT- EN RUIMTEVAART
we nu wereldspelers zoals Barco, Asco,
LMS, Metris, Sabca Limburg in alle grote
internationale programma's, terwijl een
ganse schare kmo's in hun kielzog bezig
is om de filosofie van Herman Candries in
Flag om te zetten in de praktijk: liefst 100
keer toeleveren aan zoveel mogelijk vliegtuigen
internationaal. Tot en met de
Airbus A 340 waren slechts 2 Vlaamse
bedrijven actief in Airbus. Met de A 380
konden we 12 bedrijven in de Airbus-programma's
binnenloodsen. Ondertussen
zitten er ook al drie in de Boeing 787
Dreamliner. Onze toeleveranciers zijn
terug te vinden in een enorme variëteit:
van de staalkoord in de vliegtuigbanden
over de meest essentiële en kritische
hardmetalen stukken in de vliegtuigstructuur
tot composietonderdelen, boordelektronica
(avionics) en softwaresystemen
naast unieke nichetechnologieën in bv.
verven en coatings. We bouwen terug
(lichte) eigen vliegtuigen in Vlaanderen,
de eerste Belgische satelliet en een eerste
eigen vliegtuigmotor!
In het unitaire België bestond
er een absurde nietgeschreven
nationale
industriële politiek dat alles
wat lucht- en ruimtevaart was
- en defensie - in principe
voor Wallonië en Brussel was,
terwijl Vlaanderen zich
'mocht' toeleggen op
scheepsbouw en
telecommunicatie.
Ommekeer
Tot en met de
Airbus A 340
waren slechts
2 Vlaamse
bedrijven
actief in
Airbus.
Met de A 380
konden we 12
bedrijven in
de Airbusprogramma's
binnenloodsen.
De Vlaamse overheid heeft de ommekeer
zelf kunnen vaststellen tijdens bezoeken
van minister-presidenten Dewael,
Leterme en Peeters en de ministers van
Economie Van Mechelen en Moerman aan
de Vlaamse bedrijven op internationale
luchtvaartbeurzen. De Vlaamse overheid
steunt nu actief onze sector via FIT
(exportsteun) en IWT (innovatiesteun
bedrijven). Flag wil de sector de komende
jaren op een nog hoger niveau tillen. De
lucht- en ruimtevaartsector is een industrie
voor de toekomst, waarin Vlaanderen
zich moet verankeren met vooroplopende
technologie en goed opgeleide piloten,
technici en ingenieurs. Ook bij de uitbouw
en herziening van alle lucht- en ruimtevaartopleidingen
in Vlaanderen is Flag
een voortrekker geweest, zonder daarbij
TU Delft te vergeten. Flag is ook een van
de stichtende leden van het VLOC
(Vlaams Luchtvaartopleidingscentrum
Oostende).
Coördinatie van de Vlaamse deelname
aan internationale lucht- en ruimtevaartbeurzen
met FIT, compensaties, openingen
naar deelname aan grote vliegtuigbouwprogramma's,
technologieadviezen:
Flag wordt meer en meer een platform
voor iedereen die in Vlaanderen met luchtvaart
en luchtvaartindustrie te maken
heeft. Hebt u vragen? Eén adres: Flag en
zijn bestuurders, gekozen uit alle ondersectoren
van de luchtvaart.
Karel VERVOORT
Gedelegeerd bestuurder Flag
http://www.flag.be
De VIK is lid van Flag via het Centrum
Lucht- & ruimtevaart. Dat centrum
werd meer dan 25 jaar geleden in het
leven geroepen ter ondersteuning van
de luchtvaartontwikkeling in
Vlaanderen. Het VIK-Centrum Luchten
ruimtevaart stuurt pas afgestudeerde
ingenieurs op betaalde stage
naar het buitenland. Die stages zijn
officieel erkend door het Ministerie
van Economische Zaken.
DECEMBER 2007 19 I-mag

afdelingen
De regionale afdelingen brengen de ingenieurs samen:
jong en oud en meestal in een ontspannen sfeer en op
een aangename manier. Het zijn net die afdelingen
waar het kloppende hart van de VIK het best voelbaar
is: nauwe contacten, vriendschapsbanden, netwerking
en interessante activiteiten. Daarom stellen we
de werking van alle afdelingen in deze nieuwe reeks
om de twee maanden voor. Limburg bijt de spits af. We
spraken met Ing. Chris Ribus MSc, secretaris van de
Limburgse regionale afdeling.
De afdeling Limburg is de enige regionale afdeling die volledig
provinciaal werkt. Alle andere afdelingen beslaan slechts een
gedeelte van hun provincie. Dat zorgt er ook voor dat de afdeling
Limburg een heel grote afdeling is.
"Ik denk dat alleen Oost-Vlaanderen nog meer leden heeft.
Regionale afdelingen met een kleiner werkingsgebied hebben
uiteraard ook een kleinere markt voor ledenwerving. Onze
Limburgse afdeling is in feite ontstaan in de schoot van Philips
Hasselt."
Ing. Chris Ribus MSc werd lid in de periode 95-96 en was goed
een jaar later al secretaris van de afdeling.
"Toen ik afstudeerde, deed het bestuur van de afdeling
Limburg een oproep om mee te werken. Zo ben ik er dan ingerold.
Met onze regionale afdeling willen we vooral activiteiten
organiseren voor onze ingenieurs: bedrijfsbezoeken, technische
lezingen en sociale activiteiten. Dat laatste is een stukje
familiebinding. De opbrengsten van onze sociale activiteiten
gaan altijd naar goede doelen. Zo hebben we onze inmiddels
welbekende fiets- en wandelhappening eind juni. Dat hebben
we al 17 keer georganiseerd en telkens kunnen we zowat 20.000
euro wegschenken aan een goed doel."
Het is een aparte werkgroep die de fietshappening voorbereidt.
Jaarlijks komen er tussen de 1.500 en de 2.000 mensen naar de
startplaats in de KHLim voor die happening.
"Het is meteen ook ons grootste en best bekende evenement,
maar de jaarlijkse uitreiking van de Paul Donners-prijs is toch
ook een uitstekend initiatief. Ook daar is het een werkgroep die
zich toelegt op de organisatie. De Paul Donners-prijs gaat
naar het beste eindwerk in Limburg en de werkgroep beluistert
en evalueert alle
inzendingen. De Paul
Donners-prijs wordt
dan uiteindelijk uitgereikt
tijdens onze
jaarlijkse nieuwjaarsreceptie."
Uitreiking
Paul Donners-prijs
I-mag 20
FIETSHAPPENING EN PAUL DONNERS
DECEMBER 2007
Jongerenwerking
AFDELING IN DE KIJKER > LIMBURG
Afdeling Limburg is als enige provinciaal gestructureerd
"Met onze inmiddels welbekende fiets- en
wandelhappening eind juni hebben we al
17 keer telkens zowat 20.000 euro kunnen
wegschenken aan een goed doel."
Typisch voor de werking van de regionale afdeling Limburg is
dat er ook een jongerenwerking is, die bijna autonoom werkt.
Studenten en jong afgestudeerden organiseren er hun eigen
activiteiten.
"Zo is continuïteit voor ons bestuur meteen ook gegarandeerd.
Ons bestuur bestaat nu uit zo'n 10 tot 15 leden. Als er al
iemand zou afhaken, dan
kan die makkelijker vervangen
worden. En anderzijds
is er natuurlijk ook doorstroming
van de regionale
afdelingen naar de nationale
besturen. Dat zorgt voor
betere contacten en een
Het Limburgse jongerenbestuur
betere informatiedoorstroming.
Op nationaal niveau
proberen we ook te netwerken met de andere regionale afdelingen.
Dat zorgt altijd voor een kruisbestuiving tussen de verschillende
regio's. Naast het kaderweekeinde en de algemene
ledenvergadering hebben we ook nog de coördinatievergadering
tussen de verschillende regiovoorzitters. Dat leidt tot een
rijk netwerk waar nuttige ervaringen kunnen worden uitgewisseld.
We zijn steeds op zoek naar nieuwe zaken, maar we moeten
daarom niet altijd zelf het warm water opnieuw uitvinden."
Samenstelling bestuur regionale afdeling Limburg:
1. Voorzitter: Ing. Marc Notermans MSc
2. Ondervoorzitter: Ing. Hans Claes MSc
3. Secretaris: Ing. Chris Ribus MSc
4. Penningmeester: Ing. Hubert Mewis MSc
1 2 3 4
Volgende activiteiten:
• Toneel op 15 december 2007
• Nieuwjaarsreceptie op 12 januari 2008
• Reis naar Vietnam in juli 2008:
volledige aankondiging van de Vietnamreis in volgende I-mag
Tekst: Luc VANDER ELST
Foto's: VIK

afdelingen
De stedelijke brandweerdienst van Mechelen bestaat
al meer dan 200 jaar. Het huidige korps bestaat uit 85
beroepsbrandweermannen. Waarnemend bevelhebber
Kapitein Phillipe Maudens is onze gastheer tijdens dit
bezoek.
Naast de reactieve rol als brandenblusser en de vele
andere hulpverlenende taken heeft de brandweer ook
een belangrijke proactieve rol als preventieadviseur.
Bandpreventie is voor de brandweer een belangrijk
deel van het werkvolume.
Vóór het eigenlijke bezoek begint, kunnen de belangstellenden
vanaf 18.30 uur het unieke brandweermuseum in de kazerne vrij
bezoeken. In het
korps bestaat nl. een
traditie om een band
te behouden met de
grondleggers ervan.
Het brandweermuseum
bevat een van 's
lands grootste collecties
klein brandweermateriaal.
Een
bezoek aan die unieke
verzameling van
oude uniformen en
allerlei brandweermaterieel
loont zeker
de moeite. Heel wat uniformen, helmen,
postzegels, brandbestrijdingsmiddelen,
communicatiemateriaal, e.d. zijn stille
getuigen van een rijke geschiedenis die
in alle hoeken en kanten van de kazerne
worden tentoongesteld.
Eerste pompwagen
Brandweer takelt voertuig uit kanaal
BRANDWEER MECHELEN
Duikers in actie
ACTIVITEIT IN DE KIJKER > MECHELEN
donderdag 20 december 2007
Het eigenlijke bezoek begint om 19 uur met een presentatie
over de organisatie en de taken van de brandweer. Daarbij gaat
specifiek aandacht naar de preventieve rol. Dan volgt er een
rondleiding langs het materiaal waarmee de brandweer haar
taken kan uitvoeren. De techniciteit zal u als ingenieur zeker
aanspreken en misschien zelfs verbazen.
Brandbestrijding Bestrijding milieuvervuiling
Nieuwe elevator
Belangrijk: mocht er die
avond een urgentieoproep
zijn, dan is het mogelijk dat
ons bezoek ingekort zal
worden. We rekenen daarbij
op uw begrip.
• PRAKTISCH
Plaats: Brandweer
Mechelen, Dageraadstraat
4, Mechelen.
Datum: donderdag 20
december 2007. Ontvangst
vanaf 18.30 uur en gelegenheid
tot vrij bezoek van het
museum. Om 19.00 uur begint
het bezoek.
Kostprijs: gratis voor VIKleden,
niet-leden betalen 5 euro
op rekening nr. 405-0106331-50
van de VIK-afdeling Mechelen.
Inschrijving vereist: VIKsecretariaat.
Referte: BBMLN11207.
DECEMBER 2007 21 I-mag

afdelingen
Umicore Solar Team lost steile verwachtingen in
Ingenieursstudenten van Groep T eindigen op een knappe tweede
plaats in World Solar Challenge
LEUVEN. In het septembernummer van I-mag stelden we
al het tweede zonnewagenproject van de Leuvense Groep
T voor. De 14 ingenieursstudenten blaakten toen van
ambitie om met hun Umicore Solar Team de Umicar
Infinity naar een mooie ereplaats te loodsen tijdens de
World Solar Challenge van 21 tot 26 oktober in Australië.
De VIK-afdeling Leuven steunde de studenten volop bij
hun avontuur. En ze keren terug van een geslaagde expeditie.
Ze konden weliswaar de Nederlandse Nuna 4 niet
van een vierde opeenvolgende overwinning houden, maar
een tweede plaats is schitterend. En ze overstijgt ruim de
elfde stek uit 2005.
De ambitie van het team lag van bij aanvang hoog: minstens top
5 op 42 deelnemende teams. De voorbereidingen liepen vlot. Het
Solar Team bevond zich vijf weken voor de start al in Australië om
de zonnewagen raceklaar te maken en uitgebreid te testen.
Enkele dagen voor de start onderging de Umicar Infinity een technische
keuring om na te gaan of alle onderdelen van de wagen
comform het reglement waren. Er bleek geen enkel probleem te
bestaan, wat wees op een degelijke voorbereiding.
De eerste etappe liep van Darwin naar Alice Springs, zo'n 1.500
km en de tweede etappe naar Adelaide was zowat gelijkaardig in
afstand.
Na een eerste dag rijden stond het Belgisch Umicore Solar Team
aan de leiding in het wereldkampioenschap voor zonnewagens.
De Umicar Infinity won de kwalificatieritten in de Challenge
Class (hoofdklasse) op het racecircuit van Hidden Valley in
Darwin en mocht in Darwin aan de World Solar Challenge in pole
position beginnen.
Piloot Ismaël Ben-Al-Lal: "Opdracht volbracht! De wagen heeft
de kwalificatie goed doorstaan. We hebben het laatste jaar ongelooflijk
hard gewerkt als team en dan deed dat natuurlijk héél veel
deugd.”
Darwin
De tweede dag ging de eerste echte rit om 8 uur van start in
Darwin. De doelstelling was simpel: ontwerp en bouw een wagen,
die het Australische continent kan doorkruisen aangedreven op
zonne-energie en leg zo snel mogelijk de 3.000 km af tussen
Darwin en Adelaide. Dagelijks werd er tussen 8 en 17 uur geracet
op de Stuart Highway, de enige weg die dwars door de
Australische woestijn loopt. Het doel voor de eerste rechte rit in
I-mag 24
DECEMBER 2007
lijn was ook eenvoudig voor de Groep T-studenten: ze moesten
hun eerste plaats verdedigen. De eerste rit werd meteen een
echte thriller, maar Groep T kon de koppositie vrijwaren en teamleider
Pieter Vangeel was heel enthousiast.
Na een eerste dag rijden stond het Belgisch
Umicore Solar Team aan de leiding in het
wereldkampioenschap voor zonnewagens.
"Het team werkte als een geoliede machine en de wagen deed het
beter dan we hadden durven dromen. We genoten van elk moment
en hebben er alles aan gedaan om onze positie te verdedigen."
Pech
Op zo'n 730 km van Darwin vertrok de derde rit. De eerste 250 km
gingen zeer vlot en de Belgische wagen liep eerst verder uit op de
concurrentie, maar bij de eerste mediastop in Tennant Creek werd
een mechanisch probleem vastgesteld dat dringend om een
oplossing vroeg. Er werd snel gereageerd en binnen het kwartier
was de wagen terug aan het rijden, maar de Nederlandse Nuna 4
was ondertussen al voorbijgereden. De Vlamingen moesten achtervolgen,
staken een tandje bij en kwamen terug tot op 5 minuten
van de Nuna, maar in de namiddag moest het team nogmaals een
spoedcontrole en enkele aanpassingen doen om problemen te
voorkomen. Opnieuw kon het team de kloof met Nuna 4 dichten,
maar bij de aansluiting sloeg het weer om. Door de mindere
weersomstandigheden moest het Solar Team de Nederlanders
laten gaan. De dag eindigde met een achterstand van iets meer
dan een half uur. Zonder de pech zouden de Belgen na deze dag
wellicht nog aan de leiding gereden hebben.

"Het is niet vanzelfsprekend om met een
wagen van minder dan 200 kg tegen snelheden
hoger dan 110 km per uur door de
Australische outback te rijden."
De inzet en de knowhow van de Leuvense studenten van
Groep T bracht de Umicar Infinity naar een podiumplaats.
Alice Springs
Een dag later kwam het Umicore Solar Team als tweede aan in
Alice Springs, de vierde controlestop met een rustdag voor alle
teams. Slecht weer en een bewolkte hemel zorgden ervoor dat de
batterijen niet extra konden worden opgeladen en dus werd in
een rustig tempo koers gezet naar Alice Springs. De 80 km naar
Alice Springs vorderden eerder langzaam, maar onze landgenoten
werden toch tweede na de Nederlandse Nuna 4. De achterstand
op de Nuna 4 bedroeg op dat moment al zowat anderhalf
uur, maar de nummer drie, Aurora, volgde toen ook al op een half
uur van de Umicar Infinity en de nummer vier uit de race had al
meer dan vier uur achterstand op de Vlamingen.
Pieter Vangeel: "Het blijft uiteraard een race voor prototypes en
dus kan er op elk moment iets onvoorspelbaars gebeuren. We zijn
blijven uitgaan van onze eigen sterkte. We berekenden op elk
moment onze optimale snelheid en zijn die ook blijven rijden,
ongeacht de snelheid van de andere teams.”
Dag 4
Ondanks pech verkleinde de Umicar Infinity zijn achterstand op
de Nederlanders met een halfuur, terwijl Aurora, het Australisch
team een kwartier meer achterstand opliep ten overstaan van de
Leuvenaars. De Umicar Infinity stond door problemen met de
voorophanging in totaal 44 minuten stil, maar dat verhinderde niet
dat er een gemiddelde snelheid van 92 km per uur werd aangehouden.
Pieter Vangeel: “We spaarden nooit tijd of moeite, ook al was het
om de wagen slechts 1% beter te maken. Elk onderdeel werd tot
in het oneindige geoptimaliseerd. Toen we in de Australische
LEUVEN-HAGELAND
woestijn zaten, bleek dat we héél goed werk geleverd hadden.
Onze wagen presteerde supergoed op een paar details na. We
beseften het toen nog niet allemaal. We bleven wel onze racestrategie
aanhouden en bleven op dat moment toch hopen op de overwinning.”
Winnaar bekend
Op donderdag 25 oktober viel de beslissing: de Nederlanders
reden met hun Nuna 4 al over de timefinish, maar moesten nog
wel de laatste 20 km afleggen tot de officiële finish. Het Umicore
Solar Team moest op dat moment nog zo'n 120 km afleggen, het
Aurora team zo'n 180 km. De Vlamingen gaven alles om nog te
kunnen inlopen op hun Nederlandse collega's en ze maakten ook
een deel van de achterstand nog goed, maar de kloof werd nooit
volledig gedicht.
"Het blijft uiteraard een race voor prototypes en
dus kan er op elk moment iets onvoorspelbaars
gebeuren. We zijn blijven uitgaan van onze eigen
sterkte. We berekenden op elk moment onze
optimale snelheid en zijn die ook blijven rijden,
ongeacht de snelheid van de andere teams.”
De teamleden waren blij: "We hebben geprobeerd om de
Nederlanders in te halen. Het is ons niet gelukt, maar we kunnen
onszelf niks verwijten. Nu moeten we onze tweede plaats behouden
en genieten van de aankomst. We hebben hier per slot van
rekening anderhalf jaar voor gewerkt. We hebben dicht bij de overwinning
gestaan en daarom oogt de tweede plaats misschien
minder goed, maar we hebben altijd gezegd dat we naar Australië
gingen om een plaats in de top 5 te behalen en dus zal er gefeest
worden aan de finishlijn.”
Piloot Ismaël Ben-Al-Lal: “Zodra je met de zonnewagen gereden
hebt, begrijp je waarom de World Solar Challenge een challenge
is: een echte uitdaging en niet zomaar een wedstrijd. Het is niet
vanzelfsprekend om met een wagen van minder dan 200 kg tegen
snelheden hoger dan 110 km per uur door de Australische outback
te rijden. Er zijn enorme rukwinden, enorme roadtrains - vrachtwagens
met meer dan 3 opliggers die gemakkelijk 100 ton wegen
- en je krijgt er te maken met cattle grids en een slecht wegdek.
Niet enkel moet je over een goede wagen beschikken, je team
moet ook als een geoliede machine kunnen functioneren. Elke
minuut, elke watt, elk detail is van belang. In deze challenge hebben
we bewezen dat het kan, dat een klein landje zoals België een
volwaardige concurrent is voor de andere deelnemende topuniversiteiten.
We zijn trots op onze Umicar Infinity.”
Pieter Vangeel: “Ik heb de laatste week een team gezien dat
ervoor gegaan is, dat er alles aan gedaan heeft om de laatste watt
te kunnen benutten. Teamleden die tot 's nachts doorwerken om
dat kleine detail in orde te brengen. Andere teamleden die voor
dag en dauw opstonden in de barre kou om het zonnepaneel naar
de zon te richten om zoveel mogelijk energie binnen te halen. Ik
ben trots op het team dat hier staat. In Adelaide zullen ze geweten
hebben dat wij hebben deelgenomen aan de World Solar
Challenge.”
Tekst: Luc VANDER ELST
Foto's: UMICORE SOLAR TEAM en
WWW.RENDERHOUSE.EU
DECEMBER 2007 25 I-mag

MASTERING Comm. V. - MAnagement
Services in TEchnology Research and
INformation Gathering
Albrecht Rodenbachlaan 3, B-8530 Harelbeke
tel:+32 (0)56 70 41 00 www.mastering.be
Graaf Karel De Goedelaan 5
B-8500 Kortrijk
T. 056 24 12 11 • F. 056 24 12 24
www.pih.be • pih@howest.be
BSV nv BODEMSANERINGEN
Beneluxlaan 201, B-8530 Harelbeke
T. 056 52 09 11 • F. 056 52 09 12
www.bsv-nv.be • info@bsv-nv.be
De West-Vlaamse afdelingen van de Vlaamse Ingenieurskamer (VIK)
en de Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging (K VIV) nodigen uit voor hun
7 deIngenieurshappening
met het vocaal ensemble Septem Viri
gevolgd door een sprankelende receptie.
Opbrengst ten voordele van
Het Vluchthuis in Kortrijk.
Deze instelling biedt onderdak
en kansen aan mensen die om
allerlei redenen het huiselijk dak
moeten ontvluchten om een
beter en veiliger leven te
kunnen leiden.
Reservatie via www.vik.be
zondag 9 december 2007 om 19 uur in CC Guldenberg in Wevelgem
Tramstraat 2, B-8560 Wevelgem
T. 056 43 27 30 • F. 056 40 41 85
www.servaco.be • info@servaco.be
Pedro Colomalaan 9, 2880 Bornem
tel. + 32 3 860 76 80, fax: +32 3 866 08 28,
info@transmobelgium.com, www.transmo-eep.be
Wevelgem: t. 056 43 80 60
Brugge: t. 050 39 28 75
Veurne: t. 058 31 44 12
Moeskroen: t. 056 48 58 70
www.vdl.be
KATHOLIEKE HOGESCHOOL
BRUGGE - OOSTENDE
Zeedijk 101, B-8400 Oostende
T. 059 56 90 00 • F. 059 56 90 01
www.khbo.be • iwt.info@khbo.be
Schouwburgplein 5 B1, B-8500 Kortrijk
T. 056 23 19 10 • F. 056 23 19 11
www.kbc.be • kortijk.centrum@kbc.be

afdelingen
ANTWERPEN
KALENDER 2008
13-01-2008 AKO-nieuwjaarsconcert, De Singel, Antwerpen,
11.00 uur
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
AKO-nieuwjaarsconcert met receptie
zondag 13 januari 2008
Het Antwerps Kultureel Overleg (AKO), waarbij ook de VIK
is aangesloten, organiseert op zondag 13 januari 2008 in de
Singel in Antwerpen voor de 28ste keer zijn traditioneel
nieuwjaarsconcert met bijbehorende receptie. Het concert
vangt aan om 11 uur en vanaf 12.15 uur volgt de receptie.
Op het programma staan:
• De Vlaamse Leeuw, K. Miry
• Finlandia, J. Sibelius
• Concerto voor piano en orkest nr. 2 in c, op. 18,
S. Rachmaninov - moderato
- adagio sostenuto
- allegro scherzando
Solist: Erwin Deleux, piano
• Nun beute die Flur das frische Grün, uit “Die Schöpfung”,
J. Haydn, Solist: Cristel De Meulder, sopraan
• Suite nr. 1 uit “Peer Gynt”, E. Grieg
- Morgenstemming
- Aases dood
- Anitra's dans
- In de grotten van de bergkoning
• PRAKTISCH
Plaats: De Singel, Desguinlei, Antwerpen.
Datum: zondag 13 januari 2008 om 11.00 uur.
Kostprijs: 25 euro per persoon; 15 euro voor kinderen tot
15 jaar. Te betalen op rek. nr. 406-0098501-56 van de VIK in
Wommelgem. Eerst inschrijven op het secretariaat, nadien
betalen. De toegangskaarten worden begin januari 2008
verstuurd.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: CAAWN10108.
KEMPEN
KALENDER 2007 - 2008
24-12-2007 Kerstavond in het begijnhof, Turnhout
16-02-2008 Gezellig samenzijn
12-05-2008 Familiewandeling
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
Sfeervolle kerstavond in begijnhof
maandag 24 december 2007
De VIK-afdeling Kempen beveelt aan haar leden en familieleden
een bezoek aan de sfeervolle kerstavond in het begijnhof
van Turnhout aan.
ACTIVITEITEN
Sedert meer dan 15 jaar wordt op 24 december, kerstavond,
het begijnhof verlicht met meer dan 2000 kaarsjes. Van 17.30
uur tot 21 uur geniet men er van een enig mooi uitzicht. De
straatverlichting is gedoofd en de stemmige oude begijnenhuizen
schitteren in het kaarslicht. Gregoriaanse muziek
klinkt tussen de bomen.
Het gezinsvervangend tehuis, Den Leeuweric, biedt een
glühwein of een warme choco aan. Zo kan iedereen zich
opwarmen en tevens een goede daad stellen door dat werk te
steunen via hun glühweintje of een andere versnapering.
Den Leeuweric begeleidt met een 30-tal personeelsleden
meer dan 75 licht tot matig mentaal volwassenen in hun
tehuis, via beschermd wonen of via begeleid kamerwonen en
een sociale bezigheidsactiviteit.
Nieuwjaarsconcert: uniek in de romantiek
zaterdag 19 januari 2008
De VIK-afdeling Kempen nodigt uit in het kader van de residentieconcerten
Paterspand.
• PROGRAMMA
- Gioacchino Rossini La Scala di Sera (ouverture)
- Nicolai Rimsky Korsakow Tableau musical: Le sapin et le
palmier op. 3
- Nicolai Rimsky Korsakow Dans le ciel, d'après le comte
Tolstoi op. 27, nr. 1
- Gabriel Fauré Pavane op. 50
- Camille Saint-Saëns La Fiancée du Timbalier,
ballade de V. Hugo op. 82
- Camille Saint-Saëns Romance voor fluit en orkest
in re klein op. 37
- Edward Elgar Salut d'amour
- F. Mendelssohn-Bartholdy Symfonie nr. 4
(die "ltalienische")
Henk Lauwers - dwarsfluit & bariton
Capella Cracoviensis (Krakow, Polen)
Herman Engels - dirigent
Presentatie: Fred Brouwers
• PRAKTISCH
Plaats: Paterspand, Paterstraat 100, Turnhout.
Datum: zaterdag 19 januari 2008 om 20 uur.
Kosten: 17 euro per persoon. Bedrag te betalen op rek. nr.
403-9504811-48 van Ing. Guy Roymans MSc, Steenweg op
Tielen 5, Turnhout met de vermelding: nieuwjaarsconcert 19
januari 2008.
Referte: CAKPN10108.
Slotconcert
zaterdag 8 maart 2008
De VIK-afdeling Kempen nodigt u uit op het slotconcert op 8
maart 2008.
• PROGRAMMA
- Joseph Haydn Symfonie in fis nr. 45 Hob. 1:45
"Abschieds-Symphonie"
DECEMBER 2007 27 I-mag

I-mag 28
ACTIVITEITEN
- Vincenzo Bellini Concerto voor hobo en orkest in Es
- Giovanni Paisiello Concerto voor klavier en orkest
- W.A. Mozart Missa in C, KV 317 "Krönungs-Messe"
Tiziana Bianco - klavier Piet van Bockstal - hobo
Evelyne Bohen - sopraan Inez Carsauw - alt
Teun Michiels - tenor Bruno De Jonghe - bas
Ensemble Voca Lisa - Conservatoriumkoor Leuven
Academiekoor Brussel-Laken - Brussels Chamber
Orchestra
Herman Engels - dirigent
Presentatie: Fred Brouwers
• PRAKTISCH
Plaats: Paterspand, Paterstraat 100, Turnhout.
Datum: zaterdag 8 maart 2008 om 20 uur.
Kosten: 17 euro per persoon. Bedrag te betalen op rek.nr.
403-9504811-48 van Ing. Guy Roymans MSc, Steenweg op
Tielen 5, Turnhout met de vermelding: slotconcert 8 maart
2008.
Referte: CAKPN10308.
LEUVEN-HAGELAND
KALENDER 2007 - 2008
07-12-2007 Bowling en VIK-café, Bowl-Kings, Heverlee
(Leuven), 21.00 uur
23-02-2008 Winterwandeling, De Moedermeule, Gelrode
(Aarschot), 13.45 uur
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
Ingenieursbowling & VIK-café
vrijdag 7 december 2007
Een avond vol spanning, sportiviteit, overwinningsdrang, toegepaste
mechanica, omvergeworpen kegels en ballen in de
goot. Een avond waarbij je ook gezellig wat kan bijpraten met
andere VIK'ers. En uiteraard een avond waarbij een frisse
pint hoort. Dat zijn de ingrediënten van VIK-Leuven-
Hagelands eerste ingenieursbowling & VIK-café.
Voor de activiteit hebben we gekozen voor de sfeervolle
Bowl-Kings aan de Bodaertparking in Leuven. De blacklights
zijn alvast gereserveerd !
Oefen alvast jullie strikes &
spares en schrijf je snel in!
Voor de winnaar wordt een
prijs voorzien!
• PRAKTISCH
Plaats: Bowl-Kings,
IJzerenmolenstraat 6, Heverlee (Leuven).
Datum: vrijdag 7 december 2007 om 21 uur.
Kostprijs: 10 euro te betalen op rekening 431-0647591-86
van de VIK-afdeling Leuven-Hageland met vermelding
“Bowling” (bowling en drank inbegrepen in de prijs).
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: SALVN11207.
DECEMBER 2007
Winterwandeling
zaterdag 23 februari 2008
Het Hageland is bekend voor zijn prachtige natuur en het is
de regio bij uitstek, als je van wandelen houdt. Daarom hebben
we een wandeling uitgestippeld die ons langs zandsteenheuvels
voert. We kunnen er kennismaken met de vroegere
en de huidige Hagelandse wijnbouw, de nog resterende
appel- en perenteelt en we zullen wat meer te weten komen
over de geschiedenis van de streek rond Aarschot en
Rotselaar.
Na een prachtige winterwandeling kunnen we gezellig napraten
bij het haardvuur in 'De Moedermeule' in Gelrode. Wie
een kleinere hap wil, kan er kiezen voor de typische pannekoeken.
Voor de grotere hap is er keuze uit lekkere ribbetjes
of een heerlijke Breughelschotel. We starten omstreeks 14
uur aan de parking van de Moedermeule. De wandeling
bedraagt zo'n 9 km en leidt ons langs de Wijngaardberg terug
naar Gelrode. Stevig schoeisel of laarzen zijn aan te bevelen.
• PRAKTISCH
Plaats: De Moedermeule, Hondsheuvel 3, Gelrode
(Aarschot).
Datum: zaterdag 23 februari 2008 om 13.45 uur.
Kostprijs: wandeling is gratis; het etentje kost 15 euro
(pannenkoeken; inclusief dranken) of 20 euro (ribbetjes of
Breughelschotel; inclusief dranken). Bedrag over te
schrijven op rek. nr. 431-0647591-86 van de VIK-afdeling
Leuven-Hageland met vermelding 'winterwandeling +
keuze pannenkoeken of ribbetjes of Breughel'.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: SALVN10208.
LIMBURG
KALENDER 2007 - 2008
15-12-2007 Toneel: daar gaat de bruid, zaal Centrum, Hasselt,
20.00 uur
12-01-2008 Nieuwjaarsreceptie en uitreiking
Paul Donners-prijs, Alen Biezen, Bilzen, 19.00 uur
28-01-2008 Lezing: Bouwen en verbouwen, Hasselt, 19.45 uur
12-02-2008 Lezing: De modernisering van de federale
overheidsdiensten, Hasselt, 19.30 uur
18-02-2008 Lezing: Solliciteren met voorsprong, Hasselt, 19.45 uur
21-02-2008 Bezoek snacks Van Reusel (samen met K VIV), Hamont
12-03-2008 Bezoek brandweer, Genk
15-03-2008 Moordspel "De Target", Antwerpen
18-03-2008 Lezing: Bouwgebreken, Centrum Duurzaam
Bouwen, Heusden-Zolder,
08-04-2008 Bezoek ANL, Wellen
21-04-2008 Lezing: Elektriciteit in eigen woning, domotica,
nieuwe trends in verlichting
28-04-2008 Bezoek station Luik
01-05-2008 Bezoek Flanders Fields in de Westhoek (tem 3 mei 2008)
29-06-2008 18° Editie fiets- en wandeldag, Diepenbeek, 07.00 uur
12-07-2008 14-daagse reis naar Vietnam en Cambodja
23-09-2008 Bezoek mijnmuseum Houthalen
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Toneel: 'Daar gaat de bruid.'
zaterdag 15 december 2007
- Niet lachen is verboden!
- Een flash als opwarmer voor meer leuks.
- De bruid is een beetje nerveus, maar lang niet zo erg als
de familieleden om haar heen.
-Een bedrijvige moeder.
- Een zenuwachtige vader, die alles in de war stuurt.
- Een opa, die het allemaal niet meer zo goed op een rijtje
kan zetten en een oma, die het allemaal wel beter zou
gedaan hebben, maar daar niet toe komt doordat ze
worstelt met intieme vestimentaire problemen.
- Een vervelende schoonvader die in het verkeerde
hotel belandt.
- Een amoureuze huisvriend, die het allemaal recht probeert
te breien.
- En… een reclamepop met mysterieuze eigenschappen,
die de hele boel aardig in de soep stuurt.
- Ontspannend, guitig, grappig….
• PRAKTISCH
Plaats: zaal Centrum Hollandsveld, Hollandsveldlaan 32,
Hasselt.
Datum: zaterdag 15 december 2007 om 20 uur.
Kostprijs: 8 euro per persoon.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat voor 1 december
2007. Eerst inschrijven, daarna betaling doen. Inschrijving
is pas definitief, nadat het juiste bedrag op de rekening
451-8527851-34 van de VIK-afdeling Limburg is toegekomen.
Referte: CALBG11207.
Nieuwjaarsreceptie en uitreiking
Paul Donners-prijs 2007
zaterdag 12 januari 2008
De voorzitter en het bestuur van de Vlaamse Ingenieurskamer,
afdeling Limburg, de departementshoofden en docenten
van de departementen IWT van de KHLim en de XIOS,
nodigen u en uw partner
uit voor het volgende
programma:
19.00 uur: Ontvangst van de genodigden.
19.30 uur: Academisch gedeelte van de avond:
• openingswoord door Ing. Marc Notermans MSc,
voorzitter van de VIK-afdeling Limburg;
• voorstelling van het bekroonde eindwerk en
uitreiking “Paul Donners-prijs” 2007 aan
Ing. Maarten Jans MSc;
• gastspreker: Marc Dillen, directeur-generaal
Vlaamse Confederatie Bouw.
21.30 uur: Nieuwjaarsreceptie.
Muzikale omlijsting: Klassiek Anders.
Met de steun van:
Katholieke Hogeschool Limburg
ACTIVITEITEN
• PRAKTISCH
Plaats: Landcommanderij Alden Biezen, Kasteelstraat 6,
Bilzen.
Datum: zaterdag 12 januari 2008 om 19.00 uur.
Kostprijs: 10 euro per persoon; studenten-ingenieur
betalen 5 euro. Bedrag vooraf te betalen op rek. nr.
451-8527851-34 van de VIK-afdeling Limburg met de vermelding
'nieuwjaarsreceptie'. Eerst inschrijven, daarna betalen.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 10 januari 2008
met vermelding van de namen van de deelnemers.
Referte: FELBG10108.
MECHELEN
KALENDER 2007 - 2008
20-12-2007 Bezoek brandweer, Mechelen, 18.30 uur
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
NOORD-WEST-VLAANDEREN
KALENDER 2007 - 2008
12-12-2007 Schaatsen op de kerstmarkt
03-06-2008 Regionale ledenvergadering, Brugge, 20.00 uur
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
OOST-VLAANDEREN
KALENDER 2007 - 2008
20-01-2008 Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Aula universiteit,
Gent, 10.00 uur
04-02-2008 VikaFee
07-04-2008 VikaFee
20-06-2008 Regionale ledenvergadering
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
Nieuwjaarsaperitiefconcert
zondag 20 januari 2008
Twintig dagen ver in 2008 blazen wij samen met “The Johnart
Saxophone Quartet” het nieuwe jaar op gang. De VIK-afdelingen
Oost-Vlaanderen en Waasland en de Universitaire
Kring Industrieel Ingenieurs in samenwerking met de departementen
Industriële en Biotechnologische Wetenschappen
van de Hogeschool Gent en het departement Industriële
Wetenschappen van de KaHo Sint-Lieven, willen u opnieuw
boeien met het volgend gevarieerd programma.
Quatuor pour Saxophones Faustin & Maurice Jeanjean
1. Gaieté villageoise
2. Doux paysage
DECEMBER 2007 29 I-mag

3. Papillons
4. Concert sur la place
I-mag 30
ACTIVITEITEN
Tango
1. Bordel 1900 uit 'Histoire du Tango' . . . . . . . . Astor Piazolla
2. Tango uit 'Music from the threepenny-opera' . . . Kurt Weill
3. Libertango . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Astor Piazolla
4. Tango . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Karen Street
Jazzy
1. That's a plenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bert A. Williams
2. St. Louis Blues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W.C. Handy
3. Ja-Da . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bob Carleton
4. Jilly Bean Walk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Russ Carere
5. Solitude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duke Ellington
6. Caravan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duke Ellington
7. Take the A-train . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Billy Strayhorn
Wij hopen u op 20 januari 2008 te mogen begroeten en kijken
uit naar een aangename babbel tijdens het aperitief.
• PRAKTISCH
Plaats: Aula Universiteit Gent, Volderstraat 9, Gent.
Datum: zondag 20 januari 2008. Ontvangst vanaf 09.30 uur.
10.00 uur concert, gevolgd door aperitief.
Kostprijs: gratis voor genodigden, VIK-leden en partner -
mits tijdige inschrijving.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: FEOVL10108.
WAASLAND
KALENDER 2007 - 2008
20-01-2008 Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Aula universiteit,
Gent, 10.00 uur
27-03-2008 Lezing: Kleur: van emotie tot getal, Elscolab,
Kruibeke, 19.00 uur
05-06-2008 Regionale ledenvergadering
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
Kleur: van emotie tot getal
donderdag 27 maart 2008
Kleur is alomtegenwoordig in ons dagelijks leven. Van bij het
opstaan 's morgens gebruiken we producten die ergens in
hun productieproces gecontroleerd zijn op kleur, denk maar
aan tandpasta, ontbijtgranen, melk maar ook het textiel van
onze kleren, de kleur van onze wagen, ons huis.
De sensatie kleur is een complex gegeven, omdat het zowel
een fysische inslag (invallend licht ) heeft als een psychische
(de mens of de waarnemer). Het is het resultaat van een hersenactiviteit,
veroorzaakt door het menselijk oog dat een
interactie waarneemt tussen een fractie van het invallende
licht en een materie die zowel vast, vloeibaar als gasvormig
kan zijn.
In onze lezing vertellen wij u meer over o.a.
• De visuele waarneming
• Interactie van licht met materie
DECEMBER 2007
• De normalisatie van een tripletsysteem door de C.I.E.
(Commission internationale de l'éclairage)
• De spectrale meting
• Kleurverschil en toleranties
• De actuele status en een blik in de toekomst
Telkens wordt getracht om zoveel mogelijk links te leggen
naar diverse industrieën, zoals verf, plastics, voeding, textiel,
e.a.
Uiteraard is er tijd voor vragen en antwoorden.
• PRAKTISCH
Plaats: Elscolab, Hogenakkerhoekstraat 14, Kruibeke.
Datum: donderdag 27 maart om 19 uur.
Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOWLD10308:
ZUID-WEST-VLAANDEREN
KALENDER 2007 - 2008
03-12-2007 Bezoek Shanks, Roeselare, 18.30 uur
09-12-2007 Ingenieurshappening, optreden van Septem Viri,
CC Guldenberg, Wevelgem
08-03-2008 Dropping - vertrek Hogeschool West-Vlaanderen,
Kortrijk, 18.00 uur
22-03-2008 Wim Opbrouck en Maandacht "TV Tunes KNT",
CC Guldenberg, Wevelgem, 20.15 uur
Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten
Ingenieurshappening met optreden
van Septem Viri
zondag 9 december 2007
De VIK-afdelingen Noorden
Zuid-West-Vlaanderen
nodigen u uit op de zevende
editie van de Ingenieurshappening.
Een nieuwe naam, want het wordt een organisatie
in samenwerking met onze vrienden van de K VIV. De formule
blijft identiek. Een schitterende act, gevolgd door een
sprankelende receptie en dat alles voor een goed doel.
Voor de act is Septum Viri dit jaar te gast. "Een a cappellagroep
is een verzameling mensen die muziek willen maken,
maar geen geld hebben om een orkest te betalen..." En wat
Septem Viri betreft: bijna juist. Zeven mannen die hun stembanden
samenleggen om hedendaagse én wat minder
hedendaagse muziek te brengen. En als je hen eenmaal hebt
gehoord, staat één ding vast: ze hebben inderdaad géén
orkest nodig...
Only you, Put your head on my shoulder, Ramona,... zijn maar
enkele van de oude kaskrakers die zij bovenhalen. Maar ook
het meer recente werk, zoals Fragile, I don't like mondays, In
this heart of het Nederlandstalige genre zoals Liesjes poesje,
Het kan niet zijn, Annabel of Trouw met mij sieren hun
repertoire. Als ze dan eens niet zingen, slagen ze erin om in

een typische eigen 'Septem Viri'-stijl met pittige bindteksten
die royaal zijn gekruid met humor de zaal anderhalf uur te
boeien. Er valt over deze heerschappen nog véél meer te vertellen,
maar dat is onbegonnen werk. Je moet dit gewoon
gezien hebben!!!
• PRAKTISCH
Plaats: Cultureel Centrum Guldenberg, Acaciastraat 1,
Wevelgem.
Datum: zondag 9 december 2007, deuren vanaf 19.00 uur,
act start stipt om 19.30 uur
Kostprijs: 12 euro per persoon voor VIK-leden en hun
partner, niet-leden betalen 15 euro.
Uw inschrijving bij het VIK-secretariaat of via
www.vik.be/activiteiten is slechts geldig na overschrijven op
rek. nr. 465-3188441-83 van VIK Zuid-West-Vlaanderen met
de vermelding: happening voor (aantal) personen.
Kaarten af te halen aan de ingang van de zaal vanaf 19.00
uur.
Referte: FEZWV11207.
Dropping
zaterdag 8 maart 2008
Naar jaarlijkse traditie bieden we u ook in 2008 weer een
dropping aan. Wrijf alvast de kuiten in, want ook deze keer
staat er u een fikse wandeling te wachten. Via wegbeschrijvingen,
tips en andere zult u de weg naar de eindlocatie moeten
zoeken in de duistere nacht. Onderweg is er gelegenheid
om eventjes te bekomen van de helse wandeling en dat bij
een hapje en een warm/koud drankje.
Breng enkele vrienden mee en ook dit jaar zal het weer dik in
orde zijn! Sfeer en ambiance is er gegarandeerd, nu enkel
nog zorgen voor warme kledij, goede stapschoenen en een
zaklamp en u kunt er tegenaan! Tot dan…
• PRAKTISCH
Plaats vertrek: Hogeschool West-Vlaanderen, Karel De
Goedelaan 5, Kortrijk.
Datum: zaterdag 8 maart 2008 om 18 uur. Bij slecht weer
wordt de dropping afgelast en verplaatst naar zaterdag 29
maart. Iedereen wordt dan tijdig op de hoogte gebracht.
Kostprijs: 2,50 euro voor VIK-leden, niet-leden betalen 4
euro.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tegen
maandag 3 maart met het engagement zeker aanwezig te
zijn en bij afwezigheid zeker tijdig te verwittigen via tele-
ACTIVITEITEN
foon 0475 26 31 91 (Wendy Samyn). Na inschrijven sturen we
per kerende het rekeningnummer waarop u binnen de 3
dagen het juiste bedrag overmaakt met als mededeling
“Dropping + naam + aantal personen”. Pas na ontvangst
van het geld binnen de 3 dagen is uw inschrijving geldig!
Gelieve bij inschrijving uw gsm-nr mee te delen, zodat we u
kunnen verwittigen, als de dropping wordt afgelast.
Referte: SAZWV10308.
Wim Opbrouck en Maandacht vzw
'TV Tunes K.N.2”
zaterdag 22 maart 2008
Na het immense succes van de eerste tourneereeks slaan
Maandacht en Wim Opbrouck nu voor de tweede maal de
handen in elkaar voor het project TV-tunes K.N.2. Een muzikale
roadmovie waarbij de bekende en minder bekende tvtunes
en de figuren die er in voorkomen in hun blootje worden
gezet.
Waar we in deel één - TV-tunes K.N.T. - met onze duim in de
mond, wegkruipend in een blauwe flanellen pyjama, genoten
van de tunes uit onze prille kindertijd, mogen we nu al wat
later opblijven en worden we, met een zakje chips in de hand,
teruggekatapulteerd naar onze puberjaren met tunes uit
series als The A-team, Dallas, The Flintstones, The Dukes of
Hazard, Buck Rogers, Chips en vele anderen. Verwacht u aan
een komisch avondje uit waarbij het nodige jeugdsentiment
voor één keer niet verboden is. Met Wim Opbrouck (zang, klavier),
Ron Reuman (drums), Tom Van Stiphout (gitaren),
Chris Carlier (contrabas) en Nils De Caster (viool, mandoline,
lapsteel,...).
We hebben maar een beperkt aantal kaarten ter beschikking.
Vlug inschrijven is dus vereist! Na de voorstelling kunnen we
nog even nakaarten bij een drankje, aangeboden door VIKj-
ZWV.
• PRAKTISCH:
Plaats: CC Guldenberg, Wevelgem.
Datum: zaterdag 22 maart 2008. Ontvangst vanaf 19.45 uur;
aanvang om 20.15 uur.
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden en partners; 16 euro voor
niet-leden.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat, uiterlijk tegen
woensdag 19 maart.
Referte: CAZWV10308.
Het licht gezien?
En plotseling heb je ook zo'n schitterende inval voor I-mag?
Ons ingenieursmagazine kijkt uit naar jouw ideeën voor redactionele artikels. Ken je een interessante collegaingenieur,
ben je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen in een bepaald domein, zit je zelf op een cruciale
positie in jouw bedrijf of heb je een superinteressant onderwerp dat volgens jou zeker I-mag moet halen?
Meld het aan redactie@vik.be en als de redactie jouw idee helemaal ziet zitten, sturen we er een journalist op af.
DECEMBER 2007 31 I-mag

netwerk
Nog geen (h)echte korpsgeest bij Feani
Jaarvergadering van de Europese nationale
ingenieursverenigingen vond plaats in Valencia
VALENCIA. Het Spaans Nationaal Comité van Feani, de
Federatie van Europese Nationale Ingenieursverenigingen,
heeft het geheel van haar jaarlijkse meetings van 2 tot 7
oktober in Valencia georganiseerd. Meer dan 120 deelnemers
namen eraan deel.
In de diverse vergaderingen waren 28 van
de 29 nationale comités vertegenwoordigd.
Het Belgisch Nationaal Comité (BNC) is
samengesteld uit enerzijds CIBIC, het
Belgisch Ingenieurscomité (VIK, UFIIB, K
VIV en FABI ) en anderzijds NUTI/UNIT.
Het BNC was er officieel aanwezig met 2
afgevaardigden.
Feani wil in de toekomst
ook de spreekbuis zijn bij
het Europees debat over
de erkenning van het
ingenieursberoep.
De hele reeks officiële vergaderingen van
Feani - werkgroepen, workshops en academische
voordrachten - werd besloten met
de statutaire algemene vergadering. Feani
is een internationale associatie naar
Belgisch recht (vzw) met algemeen secretariaat
in Brussel.
Feani heeft belangrijke doelstellingen om
via zijn nationale leden de aangesloten
Europese ingenieurs de kans te geven om
hun loopbaan te bevorderen, hun opleiding
en training te vervolledigen en hun wetenschappelijke
grondslagen voortdurend te
verrijken.
Die taak uit zich vooral door de professionele
identiteit van de ingenieur te bevestigen,
door de uitwisseling van informatie
over wetenschappelijke en technische
onderwerpen te bevorderen en door een
multilaterale samenwerking tussen de
nationale comités en andere geïnteresseerde
organisaties in Europa en in de
wereld te organiseren.
Spreekbuis
Ing. Jos KESTENS MSc
Feani wil in de toekomst ook de spreekbuis
zijn bij het Europees debat over de
erkenning van het ingenieursberoep.
Daarbij is respect voor de verscheidenheid
in titelatuur en het officieel statuut
van de ingenieur primordiaal. De vereniging
wil ook de rol en de verantwoordelijkheid
van de ingenieur in de moderne
samenleving onderstrepen. Daarom
behartigt men de professionele
erkenning en de daaraan verbonden
belangen en wil men ook het vrij verkeer
en de vestiging van de ingenieurs
in Europa en in de wereld vergemakkelijken.
Op die manier is Feani de ideale
gesprekspartner voor de Europese
overheid en voert het projecten uit in
opdracht van de EU. Daarbij zal men zeker
niet vergeten dat er in de diverse landen
een grote verscheidenheid bestaat in de
wettelijke erkenning van het ingenieursberoep.
Zo vragen vandaag 23 van de 27 EUlidstaten
bijkomende beroepskwalificaties
aan wie alleen een opleidingstitel van
ingenieur, in België verworven, bezit.
Feani-comités
Feani heeft twee statutair opgerichte
comités:
Het 'comité voor voortdurende professionele
ontwikkeling' (CPDC) bestudeert
al sedert 10 jaar de initiatieven inzake
permanente vorming van ingenieurs in
de diverse landen. Men wil ook ervaring
uitwisselen inzake e-learning. Naar het
voorbeeld van bestaande schema's in de
grote Europese landen zou men een
Europees accreditatiesysteem uitwerken
voor de registratie, de kwaliteitscontrole
DECEMBER 2007 33 I-mag

en de erkenning van opleidingen na het
behalen van het ingenieursdiploma.
Daarbij maakt men dan geen enkel onderscheid
tussen cursussen of trainingen aan
universiteiten, hogescholen en in de federaties
zelf.
Daarbij bestudeert men voortdurend de
bestaande nationale systemen. Zo kregen
we deze keer een volledig overzicht van
het al jaren bestaande accreditatiesysteem
onder leiding van de 'engineering
board' in het Verenigd Koninkrijk. Daarna
belichtte een docent van de Universidad
Politecnica de Valencia een actueel
Spaans studieproject dat werd opgezet in
samenwerking met de US-organisatie
IACEE.
Dat schema op basis van het kwaliteitssysteem
EFQM zou, na voltooiing, in
Europa kunnen worden aangewend als
accreditatieprocedure bij Europese initiatieven
voor erkenning van permanente vorming
van ingenieurs. Er werd opgemerkt
dat het schema zich uitsluitend richtte op
cursussen aan universiteiten en dat het
zeer kostelijk was wegens de jaarlijkse
audits, die het voorschrijft (8.000 euro/j).
Het tweede Feani-comité, het European
monitoring committee (EMC), ontvangt
en behandelt alle individuele EUR Ing.- en
INDEX-aanvragen en beslist daarover in
nauwe samenwerking met het betrokken
nationaal comité. Bij toekenning van de
titel en opname in het indexregister geldt
de daarvoor opgestelde codex van Feani.
Alleen enkele betwiste of twijfelachtige
gevallen worden besproken.
Het comité neemt namens Feani ook actief
deel aan de besprekingen bij de Europese
Gemeenschap om de diverse nationale
ingenieursstatuten eenvormig te maken
(Eurace-project). Daarover werd evenwel
niets gerapporteerd.
Het comité voert ook het Europees
LEPAC-project uit, dat integraal met EUsubsidies
wordt gefinancierd. LEPAC is
een Europees programma waarmee in
Libanon een accreditatiesysteem wordt
opgezet voor de bestaande en toekomstige
ingenieursopleidingen in dat land. De
voorzitter en experten van het EMC zijn
zeer actief in dat project, waarover verder
niets werd gerapporteerd.
Het toekennen van de titel van EUR Ing. en
de registratie van de betrokkenen neemt
de laatste jaren sterk af. Sedert 2005 is er
zelfs een vermindering met 20% vastgesteld!
Op 10 juli 2007 waren er 29.547 ingenieurs
geregistreerd als EUR Ing.
I-mag 34
De grote federaties zijn evenwel niet
geneigd om dat systeem op te heffen vanwege
de inkomsten. In België keurde het
BNC slechts 310 erkenningen goed (1%
van het Europees totaal).
Werkgroepen
Verschillende werkgroepen zijn belast met
het bestuderen en zo nodig verbeteren van
nationale accreditatieschema's in het
raam van de toekenning van de EUR Ing.titel
en de daaropvolgende registratie door
Feani.
Ook laat men tijdelijke werkgroepen regelmatig
'position papers' uitwerken. Zo
werd dit jaar een position paper aan de
algemene vergadering ter goedkeuring
voorgelegd over 'engineering skills shortage',
waarin de problematiek van het
tekort aan ingenieurs in Europa wordt
besproken. Opmerkelijk daarbij was wel
dat de nieuwe afgevaardigde van
Noorwegen in de algemene vergadering
verklaarde dat er in zijn land geen gebrek
aan ingenieurs werd vastgesteld.
Ook het thema 'energie' is voor Feani van
groot belang. De ad hoc-werkgroep was
nog niet klaar met de eindredactie en de
position paper daarover zal volgend jaar
ter goedkeuring worden voorgelegd.
Opmerkelijk in dat verband was de voordracht
door het hoofd van de Cel Energie
bij de Europese Commissie over de energiepolitiek
van de EU voor 2008-2012.
Vooral de noodzakelijke coördinatie van
de inspanningen die de EU-lidstaten moeten
leveren om de stijging van de gemiddelde
temperatuur te beperken tot +2°C
kreeg bijzondere aandacht. De spreker
namens de Europese Commissie noemde
het een eer om over dergelijke belangrijke
onderwerpen met de Europese ingenieursgemeenschap
in de schoot van Feani te
kunnen dialogeren.
Eng Card-project
De grootste aandacht ging in Valencia
naar de Eng Card. Feani kreeg in 2006 een
zeer belangrijke opdracht om tegen eind
februari 2008 een 'faisibility study' uit te
werken voor de Europese Commissie.
Talrijke werkgroepen bestuderen de verschillende
mogelijkheden voor de invoering
van een Europees paspoort voor de
ingenieur.
De opdracht werd aanvaard samen met de
Europese organisatie Eurocadres. Naast
het project Eurace dat een Europees
accreditatiekader en een kwaliteitskeurmerk
voor de ingenieursopleidingen wil tot
stand brengen, wil men nu ook met Eng
DECEMBER 2007
Card beginnen: een mobiliteitspaspoort
waarin de ingenieurskwalificaties binnen
een Europees afgesproken kader zullen
worden meegedeeld in de vorm van een
identiteitskaart met chip-geheugen. De
informatie zal dan worden bevestigd in
een grote Europese database waartoe de
begunstigde en zijn nationaal comité toegang
krijgen. Ingenieurs worden in Europa
beschouwd als een van de meest mobiele
beroepen. Er zijn vandaag 3.996.219 ingenieurs
in Europa alleen en er komen dit jaar
318.998 afgestudeerden bij (+ 8%). Volgens
de Europese Commissie zou er 2% per jaar
werkelijk mobiel zijn en dus regelmatig
van het ene naar het andere land trekken
(+/- 80 000?).
De grootste aandacht ging in
Valencia naar de Eng Card.
Feani kreeg in 2006 een zeer
belangrijke opdracht om tegen
eind februari 2008 een 'faisibility
study' uit te werken voor
de Europese Commissie.
De Eng Card zou daarbij dan een uitstekend
middel kunnen zijn om die mobiliteit
te verbeteren en vooral om de (h)erkenning
van de diploma's en certificaten eindelijk
in goede banen te leiden.
Tijdens de Eng Card-workshop werd gedurende
een halve dag de stand van zaken
uitvoerig belicht. Niet iedereen is pro en
sommige afgevaardigden stelden de juridische
waarde en het nut van de Eng Card
openlijk in de vraag.
Maar het was zeer duidelijk dat de situatie
van erkenning van titels en diploma's, de
nationale systemen voor registratie van
ingenieurs en de financiële belangen van
de grote nationale comités daarbij de
hoofdrol zullen spelen, wat Feani ook
beslist!

Ook zijn de juridische grondslagen van
Europa op gebied van ingenieursmobiliteit
nog niet duidelijk.
Sommigen beweren dat het hier uitsluitend
zal gaan om ingenieurs die zich in
een andere lidstaat willen vestigen als
zelfstandig expert of consultant, terwijl
anderen verklaren dat het zal gaan om de
mobiliteit van alle ingenieurs als werknemer.
Het is ook niet duidelijk welke rol de
27 regeringen daarbij gaan spelen.
Sommige grote ingenieursfederaties hebben
in hun land een wettig statuut en registreren
hun leden als ingenieurs in naam
van de nationale overheid. Andere hebben
dat niet en moeten hopen dat hun regering
hun een vergelijkbare rol zal toevertrouwen.
De diverse werkgroepen brachten uitvoerig
verslag uit van hun voorbereidende
werkzaamheden, nodig voor de invoering
van de Eng Card. Eurocadres werd aangespoord
om nog beter de opinie terzake van
de kleine en middelgrote bedrijven in
Europa te verzamelen, omdat hun summier
rapport alleen gewag maakte van het
standpunt van grote internationaal gerichte
bedrijven die de Eng Card waarschijnlijk
niet nodig zullen hebben, gezien hun infrastructuur.
Het algemeen secretariaat van Feani had
drie verschillende scenario's uitgewerkt
voor de berekening of de betere raming
van de kosten voor de invoering van het
paspoort. Zo voorziet men dat minimaal
49.848 registraties zouden plaatsgrijpen
op 10 jaar, terwijl het meest optimistische
scenario voorziet in het registreren van
997.380 ingenieurs in dezelfde tijdspanne.
Men overweegt daarbij zelfs de inschakeling
van een internationaal, maar sterk
commercieel ingesteld agentschap.
De informatie op de chipkaart zou zeer ver
kunnen gaan en sommige nationale fede-
raties wensen dat de kaart indicaties over
de kwaliteit en de bewezen beroepsbekwaamheid
van de houder en ook over
vastgestelde beroepsfouten zou bevatten.
Daar was weinig animo voor. Anderen
wensen de kaart te voorzien van een veiligheidshologram,
een foto van de houder
en willen de kaart gaan aanwenden als
instrument voor datahandtekening (digital
signature) en andere bankverrichtingen.
Codex
Als basis voor het oordeel bij de toekenning
wil men de bestaande codex voorstellen,
waarmee men nu een jarenlange ervaring
heeft voor het toekennen van de titel
van EUR Ing. en het opnemen in de index.
Eén van de werkgroepen heeft ook een volledig
werkschema voorgesteld voor de
goedkeuringsprocedure. Als de betrokkene
zijn aanvraag centraal heeft ingediend,
de kosten heeft betaald en zijn voorstel
voor de op het paspoort te vermelden
informatie heeft ingediend, worden één of
meer nationale comités ingeschakeld voor
het nazicht van de door de kandidaat voorgestelde
data. Daarna volgt normaal de
toekenning van de Eng Card en de registratie
in de centrale database. Maar over
dat alles heeft Feani nog lang geen consensus
bereikt!
Eerst moet nu het eindrapport worden
opgesteld en een meerderheid stelde voor
om in het voorjaar 2008 een bijzondere
algemene vergadering samen te roepen
om dat eindrapport goed te keuren en een
beslissing te nemen voor verdere actie.
Men zal ook trachten om voor de grote
investeringen een Europese subsidie te
krijgen. Stippen wij nog aan dat verschillende
grote ingenieursfederaties van landen
waar een officieel registratiesysteem
voor ingenieurs bestaat, nu al over alle
data en infrastructuur beschikken, die
voor het invoeren van de Eng Card noodzakelijk
zijn. Andere landen hebben die middelen
helemaal niet en beschikken ook
niet over de administratieve infrastructuur
om de aanvragen voor de Eng Card op te
volgen. Het zal bovendien juridisch onmogelijk
zijn om in Europa een ingenieur het
voorrecht van de Eng Card te weigeren,
omdat hij lid is van een federatie die geen
deel uitmaakt van Feani.
Algemene vergadering
De algemene vergadering kende haar normale
statutaire verloop. De rekeningen en
de balans voor 2006 werden goedgekeurd
zonder wijziging. De kascommissarissen
en de leden van de Raad van Bestuur ontvingen
kwijtschelding van hun verantwoordelijkheid
voor het jaar 2006. De
financiële vooruitzichten voor 2007 werden
nader toegelicht, alle ledenbijdragen zijn
geïnd.
De dominantie van de grote
ingenieursfederaties met hun
nationaal registratiesysteem is
nog veel te uitgesproken.
Het budget voor 2008 werd goedgekeurd.
België kon nog geen vermindering van de
nationale bijdrage krijgen. Dat zou wel
mogelijk zijn in 2009! Er werden ingrijpende
wijzigingen doorgevoerd aan de statuten.
Daardoor zou het in de toekomst
mogelijk worden om het bedrag van de bijdragen
aan te passen aan de werkelijke
behoefte. Noorwegen werd volwaardig lid
van Feani. Dr. P. Reichel (Oostenrijk) werd
verkozen tot schatbewaarder. Het was Dr.
Ing. F. Tailly (Frankrijk) die via geheime
stemming verkozen werd voor de vrijgekomen
zetel in de Raad van Bestuur. De volgende
statutaire algemene vergadering
zal in het najaar van 2008 plaatsvinden in
Roemenië. Daarna is Nederland aan de
beurt.
De jaarlijkse vergaderingenreeks van
Feani is een ideale gelegenheid om met
alle Europese ingenieursverenigingen
contacten aan te knopen en ervaringen uit
te wisselen. Toch kan men opmerken dat
binnen Feani nog geen (h)echte Europese
korpsgeest bestaat. Daarvoor is de dominantie
van de grote ingenieursfederaties
met hun nationaal registratiesysteem nog
veel te uitgesproken.
Tekst: Ing. Jos KESTENS MSc
Foto's: VIK
DECEMBER NOVEMBER 2007 35 I-mag

netwerk
Lerend netwerk 'ingenieurondernemers'
van start
Meer dan 150 ingenieurs en 600 studenten
LEUVEN. Op woensdag 26 september is het startschot gegeven van het
nieuwe lerend netwerk 'ingenieur-ondernemers'. Dat is een nieuw initiatief
van onze kamer in samenwerking met Groep T - Leuven engineering
school. Het project heeft als doel de ondernemerscompetenties die
men nodig heeft in het hedendaagse zakenleven in het ingenieurscurriculum
in te bedden. Dit brugproject onderwijs-economie heeft de steun
van de Vlaamse ministers voor economie en onderwijs en loopt over 2
jaar.
Onze bedrijven zijn vandaag op zoek naar
ingenieurs met meer dan alleen technische
kennis. Ze zoeken ingenieurs met
ook de nodige ondernemerscapaciteiten,
niet enkel om als werknemer voor hen te
werken, maar ook als ondernemers om
samen met hen te werken.
De feestelijke start had plaats in de aula
van Groep T en bestond uit een paneldebat
over ingenieurs en ondernemerschap.
Waarover anders? Onder de 130 aanwezige
ingenieur-ondernemers waren er vertegenwoordigers
van Flanders DC, het
Innovatiecentrum Vlaams Brabant, het
VITO, de KULeuven, de VIK en natuurlijk
een zeer groot aantal van onze deelnemende
bedrijven.
Al de deelnemers werden verwelkomd
door de directeur van onze Kamer, René
Leekens, die de algemene omkadering
heeft geschetst van het project en het ook
geplaatst heeft binnen het E=TI 2 -verhaal
van onze Voka-voorzitter Urbain
Vandeurzen. Daarbij is de ontwikkeling
van talent een van de 3 grote pijlers.
Na het welkomstwoord hebben de projectcoördinatoren
Filip Timmermans (voor
Voka - Kamer van Koophandel arr.
Leuven) en Imelda Vanderwegen (voor
I-mag 36
Groep T) het project nog eens kort toegelicht.
Door verschillende activiteiten met
ondernemende ingenieurs en de ingenieur-studenten
willen we de ondernemersgeest
van de studenten voort gaan ontwikkelen.
We doen dat door in de eerste
bachelor dagen met een ingenieur, ondernemingsbezoeken
en gastcolleges te
organiseren. In de tweede bachelor doen
we met de peters een studenten-Plato en
organiseren we een managementgame
voor de studenten. In de derde bac moeten
al de studenten een bachelor businessproject
verwezenlijken met hulp van
de peters uit het netwerk.
Guido Vercammen, hoogleraar management
bij Groep T, leidde het paneldebat.
We vonden er enkele vooraanstaande
ingenieur-ondernemers terug. Onder hen
was Phillip Vandervoort, general manager
van Microsoft Belux en ex-student van
Groep T. Hij had het vooral over het belang
van ervaringsuitwisseling tussen ervaren
ondernemers en studenten/starters en de
sterke (technische) specialisatie vs. multidisciplinair
werken in teamverband voor
de ingenieur.
Ook Bart Van Coppenolle, burgerlijk ingenieur,
filosoof en oprichter en ceo van
Metris, was van de partij. Hij had het voor-
DECEMBER 2007
namelijk over het feit dat er op ondernemerschap
geen leeftijd hoeft te staan en
het feit dat scholen meer ondernemers
moeten opleiden in plaats van werknemers
of wetenschappers.
Filip Peeters, inspiration manager bij Nike
en industrieel ingenieur elektromechanica
had het dan weer over de zachte skills
voor de harde ingenieur/niet-technologische
elementen in de curricula van ingenieurs
en het belang ervan in de latere praktijk.
Johan Nijs, burgerlijk ingenieur en oprichter
en ceo van Photovoltech vervolledigde
het mooie rijtje. Hij verdedigde het feit dat
ingenieursstudies er niet alleen zijn voor
wereldvreemde technische punthoofden,
maar ook voor mensen met ondernemerskwaliteiten.
Verder verduidelijkte hij welk
beeld er in de maatschappij moet worden
gecreëerd over de ingenieur.
Professor Koen Debackere, bestuurder
van onze kamer en Groep T en voorzitter
van Leuven R&D en het nieuwe innovatiecentrum
Vlaams-Brabant, stond op voortreffelijke
wijze in voor het slotwoord. Hij
gaf een mooie synthese van wat er die
avond gezegd is geweest: de nood aan
talentontwikkeling, inspirerende voorbeelden,
internationale en interdisciplinaire
ervaring en stages als ondernemer.
Ook het belang van innovatie daarbij
mogen we niet vergeten. Daarna werd
iedereen uitgenodigd in het atrium voor
een zeer geslaagde netwerkreceptie.
We kunnen dus zeker spreken van een
geslaagde start van het project. We hebben
niet minder dan 154 ingenieurs uit 80
verschillende bedrijven kunnen samenbrengen
in dit nieuwe netwerk, een unicum
voor Vlaanderen. Dat schetst toch
wel de betrokkenheid en de zorg van onze
bedrijven in de toekomst.
Voor meer info over het lerend netwerk
'ingenieur-ondernemers':
Filip Timmermans, projectcoördinator,
Voka - Kamer van Koophandel arr. Leuven,
Filip.timmermans@voka.be - 016 22 26 89

studiegroepen
BEDRIJFSBELEID
Projectmanagement en projectplanning
dinsdag 18 december 2007
In deze lezing leggen we de klemtoon op
de praktijk van projectmanagement. U
krijgt dieper inzicht in de te doorlopen stadia
van projectwerking. Hebt u al gehoord
van 'PVA' en 'PID'?
Hoe gaat u adequaat om met
groepsdynamische processen?
Hoe beheerst u de voortgang van
projecten?
Roland
Boutelegier
Kent u de afkorting en principes van Mosquito?
• PRAKTISCH
Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.
Datum: dinsdag 18 december om 20 uur.
Spreker: Roland Boutelegier.
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor
medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.
Broodjes en drank in de prijs inbegrepen.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOBED11207.
Kennisbeheer
dinsdag 19 februari 2008
Iedereen zal er wel mee akkoord gaan: we leven in een kennismaatschappij.
In een organisatie heeft iedere medewerker
een pak kennis en ervaring. Zou het niet leuk (en efficiënt)
zijn, als we weten welke kennis waar zit?
Om niet steeds te moeten gaan zoeken naar informatie die al
aanwezig is bij je collega's of 'ergens' in het bedrijf, willen we
die kennis structureren met behulp van een mindmap. We
gaan er geen traditionele lezing van maken, maar wel een
interactieve avond. Met kaartjes en kleurstiften speelt elke
deelnemer een actieve rol om het volgende te inventariseren:
Welke kennis en ervaring is er?
Waar het zit?
Wat is een sleutelpositie en wat als die wegvalt?
Hoe kan je kennis en informatie snel opzoeken?
Het doel van de avond is dat je je eigen input geeft,
vanuit jouw kennis en ervaringsgebied.
Zo ontstaat er communicatie met de andere deelnemers en
komen we tot een kennisweb. Bijkomende doelstelling is
'netwerking' onder de deelnemers te bevorderen. Breng je
businesskaartjes mee!
• PRAKTISCH
Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.
Datum: dinsdag 19 februari 2008 om 20 uur.
Spreker: Ing. Theo Pazzaia MSc.
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor
medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.
Broodjes en drank in de prijs inbegrepen
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOBED10208.
I-mag 38
DECEMBER 2007
ELEKTRICITEIT
Elektrische tracing
donderdag 20 december 2007
ACTIVITEITEN
In deze sessie wordt niet alleen een overzicht gegeven van
de verschillende technieken, maar wordt ook het brede
gamma aan toepassingen in de industrie (lage temperaturen,
hoge temperaturen, leidingen, tanks, ...) en in de bouw (vloerverwarming,
opritverwarming, warmwaterleidingen, dakgoten,
...) toegelicht. Na het overzicht worden de juiste tracingtechnieken
gekoppeld aan de overeenkomstige toepassingen.
Om het geheel af te sluiten komen de verschillende
componenten en bewakings- en regelsystemen aan de beurt.
• PRAKTISCH
Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.
Datum: donderdag 20 december 2007
Spreker: Mark Sterckx - Tyco Thermal Controls
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor
medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.
Broodjes en drank in de prijs inbegrepen
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOELE11207
Generatoren
donderdag 17 januari 2008
De firma Atlas Copco is niet
alleen een wereldleider op het
gebied van compressoren, maar
heeft ook een prominente plaats
op de markt van de generatoren.
Op hun klantenlijst staan grote
namen als Esso, Dienst voor de Scheepvaart, Spa Monopole,
Umicore, Coca Cola, ... maar ook tal van gemeentes, brandweerkazernes,
bouwfirma's en verhuurbedrijven.
Gezien de grote diversiteit in toepassingen zal Atlas Copco
ons na een korte voorstelling van hun firma via enkele casestory's
uitleggen waarop men moet letten bij de aarding van
een generator, hoe het parallellen van generatoren in zijn
werk gaat en hoe men via een generator stroompieken kan
opvangen om het maximaal toegelaten verbruik van de netbeheerder
niet te overschrijden.
Daarna kunt u voor allerhande vragen terecht bij onze sprekers,
onder wie tevens iemand van de engineeringafdeling
elektrisch ontwerp.
• PRAKTISCH
Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.
Datum: donderdag 17 januari 2008 om 19.30 uur
Sprekers: Bob Kegelaers (businessmanager portable
energy and construction tools), Erica Devijver (product
responsible generators) en Bert Lathouwers (teamcoach
electrical engineering).
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor
medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.
Broodjes en drank inbegrepen in de prijs
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOELE10108

Zonnepanelen: Carpe Solem of grijp de zon…
donderdag 21 februari 2008
De Kyoto-normen en de recente film van Al Gore “An inconvenient
truth” doen ons allemaal nadenken over materiaalgebruik,
water, afval en hernieuwbare energie. Elk individueel
gebouw kan uitgerust zijn met een of meer hernieuwbare
energiesystemen voor de productie van warmte of elektriciteit,
zoals een zonneboiler, een warmtepomp, een kleine
windturbine of een fotovoltaïsche zonne-energie-installatie.
Zonne-energie is een onuitputtelijke energiebron en de energiewinning
eruit veroorzaakt weinig of geen uitstoot van
schadelijke stoffen. Fotovoltaïsche zonnepanelen zijn daardoor
de laatste jaren ook in België in opmars. Het is een duur
systeem, maar de betere rendementen van de panelen, het
gunstige fiscale klimaat, de premiesystemen en het alsmaar
duurder worden van de elektriciteit zorgen ervoor dat het niet
alleen voor investeerders interessant is, maar ook voor individuele
bewoners.
Meer en meer fabrikanten besteden ook aandacht aan de
architecturale inpassing van zonnepanelen, waardoor de
panelen als een volwaardig bouwmateriaal beschouwd kunnen
worden en zelfs een architecturale meerwaarde kunnen
bieden aan het gebouw.
De lezing geeft een algemeen overzicht van de toegepaste
zonnepanelen in België en de verschillende systemen,
gestaafd met fotomateriaal van enkele installaties. Er zal ook
aangetoond worden dat het installeren ervan 'economisch
interessant' is.
• PRAKTISCH
Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.
Datum: donderdag 21 februari 2008 om 19.30 uur
Sprekers: Erwin Close en Chris Desmet (Carpe Solem)
Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor
medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.
Broodjes en drank in de prijs inbegrepen.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOELE10208
ONDERHOUD
Masterplan en risicoanalyse
dinsdag 15 januari 2008
Elke leidinggevende hogergeschoolde technicus is verantwoordelijk
voor de veilige bedrijfszekerheid van installaties
en systemen. Daarom is het uitermate belangrijk om die systemen
methodisch door te lichten voor de volledige levenscyclus,
ze op veilige wijze in dienst te nemen en op te volgen tijdens
het bedrijf en om alle personeel daarover naar behoren
te informeren en er praktische tools voor aan te reiken.
De heer Paul De Schepper stippelt tijdens deze inhoudelijk
interessante voordracht een duidelijk methodisch traject uit
van daarvoor relevante aandachtspunten en analysemethodes,
zoals BASF die momenteel toepast.
ACTIVITEITEN
Willen we het onderhoud op onze technische installaties op
een verantwoorde wijze beheersen, dan is het een must volledig
op de hoogte te zijn van de correcte werking van alle
veiligheidsinrichtingen en tegelijk ook van alle processpecifieke
maatregelen. De methodiek van veiligheidsstudies op
de goede werking en mogelijk fout gebruik van installaties
wordt daarom ook toegelicht.
De veranderingen aan de technische installaties beheren en
beheersen wordt na de ingebruikstelling voor de onderhoudsverantwoordelijke
de voornaamste zorg. Welke parameters
vragen dan onze specifieke aandacht en zorg?
Vanuit zijn ruime ervaring in het vakgebied van de risicoanalyse
informeert onze spreker u op praktische wijze over veiligheidsfilosofie,
risicobepaling, SIL (IEC61508), risicomatrix,
risiconiveau en risicoreductie, RIMAP, impactdefinitie,
general maintenance advice, practical tool & SAP, Team en Vstudie,
veiligheidsconcept, feitenboom (oorzaak en gevolg),
procesveiligheid, risicoreductie en beveiligingsinrichting,
veiligheidsstudies (HAZOP - PAAG) en veranderingsmanagement.
• PROGRAMMA
Na de ontvangst met koffie en broodjes om 17.15 uur begint
om 18 uur het eerste deel van de voordracht. Na een halfuur
pauze om 19 uur krijgen we het tweede deel van de voordracht.
Rond 20.30 uur volgt er een vragenronde en praten we
wat na in de bar. Om 21.30 uur sluiten we af.
• PRAKTISCH
Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.
Datum: dinsdag 15 januari 2008 vanaf 17.15 uur
Spreker: Ing. Paul De Schepper MSc (BASF)
Kostprijs:10 euro voor VIK-leden, 15 euro voor
medewerkers van bedrijfsleden, 25 euro voor niet-leden.
Broodjes en drank in de prijs inbegrepen.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.
Referte: VOOND10108
AGENDA BIJEENKOMSTEN
Studiegroep Bedrijfsbeleid
18-12-2007 Lezing: Projectmanagement en projectplanning,
VIK-huis, 20.00 uur
15-01-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur
19-02-2008 Interactieve voordracht over kennisbeheer,
VIK-huis, 20.00 uur
Studiegroep Elektriciteit
20-12-2007 Elektrische tracing, VIK-huis, 19.30 uur
17-01-2008 Generatoren, VIK-huis, 19.30 uur
21-02-2008 Lezing: zonnepanelen, VIK-huis, 19.30 uur
20-03-2008 Kunstlicht (spiegelsysteem), VIK-huis, 19.30 uur
17-04-2008 Soorten kabels, VIK-huis, 19.30 uur
15-05-2008 AREI, VIK-huis, 19.30 uur
12-06-2008 Maintenance op motoren, VIK-huis, 19.30 uur
Studiegroep Energie
13-12-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur
DECEMBER 2007 39 I-mag

ACTIVITEITEN
Studiegroep Kunststoffen
14-02-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur
Studiegroep Onderhoud
19-12-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 18.30 uur
15-01-2008 Lezing: Masterplan en risicoanalyse, VIK-huis,
17.15 uur
Uw advertentie
op deze pagina?
We ruimen plaats in voor de publiciteit van uw bedrijf.
Verspreid uw boodschap aan 20.000 ingenieurs!
Verspreid uw boodschap in 20.000 gezinnen!
Verspreid uw boodschap in meer dan 1.000 belangrijke bedrijven!
Bereik uw consumenten, maar verzorg ook uw business-to-business.
I-mag 40
DECEMBER 2007
Studiegroep Regeltechniek
04-12-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur
Studiegroep Veiligheid-Milieu
13-12-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20.00 uur
Studiegroep Studiegroep Voeding
04-12-2007 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 19.00 uur
Meer weten?
Neem gerust en vrijblijvend contact op
met de Vlaamse Ingenieurskamer:
Francine Demaret - 03 259 11 09
francine.demaret@vik.be

VIK Vorming
VIK Vorming
Dertien laureaten 'Specialist plat dak'
Nieuwe reeks begint op dinsdag 15 januari 2008
WOMMELGEM. VIK Vorming organiseerde voor de
tweede keer op rij een succesvolle opleiding
'Specialist plat dak' voor Bevad vzw, de Belgische
Vereniging van Aannemers van Dichtingswerken.
Aan de opleiding namen 28 cursisten deel.
Op 5 oktober ll. vond de uitreiking van de certificaten plaats.
Dertien deelnemers hadden het examen en de case succesvol
volbracht en mochten het felbegeerde certificaat ontvangen uit
handen van ir. Jan Coumans, voorzitter van Bevad.
“Het is jammer dat niet meer deelnemers een certificaat in ontvangst
kunnen nemen. Iedere deelnemer heeft hier veel geleerd
en ook de niet-geslaagden
zijn bekwame professionals.
De opleiding
is immers van een hoogstaand
kwalitatief niveau
en dat willen we zo houden”,
aldus nog de voorzitter.
Jan Coumans,
voorzitter van Bevad.
Na de uitreiking was
er nog gelegenheid
tot netwerking.
Dertien laureaten kregen hun felbegeerde certificaat.
Op 15 januari 2008 gaat de nieuwe reeks 'Specialist plat dak' van
start. De lessen vinden plaats in de lokalen van VIK Vorming in
Wommelgem. De reeks loopt over 25 dinsdagen, telkens van 16 tot
20.30 uur. Tijdens de schoolvakanties is er geen les. In 4 modules
worden theorie en praktijk afgewisseld en wordt een doorgedreven
kennis opgedaan over moderne technieken en hedendaagse
aspecten van de platte daken-problematiek.
Ook interesse?
Neem contact op met Manuella Goyvaerts op 03 259 11 06
of manuella.goyvaerts@vik.be
Tekst: Lic. Diane LUYTEN
Foto's: BEVAD
DECEMBER 2007 41 I-mag

VIK Vorming
VIK Vorming
FIOM-certificaten uitgereikt
Nieuwe reeks loopt vanaf vrijdag 25 januari 2008
WOMMELGEM. Op vrijdag 19 oktober 2007 ontvingen alle
23 cursisten van de “Fellow in Integraal Onderhoudsmanagement”
hun certificaat uit handen van de programmadirecteur
Ing. Chris Claessens MSc.
Van alle deelnemers slaagden er 7 met onderscheiding en 1 met
grootste onderscheiding. De jury bekroonde Filip Sunaert dan
ook als laureaat. Zijn eindwerk “Hoe via geïntegreerd contractorenmanagement
meerwaarde creëren” werd zo bekroond. De proclamatie
werd afgesloten met een feestelijk diner in restaurant
Tybeer.
De programmacommissie heeft al de hoofden bij elkaar gestoken
en is klaar voor een nieuwe start van 'Fellow in integraal onderhoudsmanagement'
- promotie 9.
De nieuwe reeks gaat van start op vrijdag 25 januari 2008.
Meer informatie?
Neem contact op met Manuella Goyvaerts
via telefoon 03 259 11 06 of via mail manuella.goyvaerts@vik.be.
Het Fins industriemodel
Reserveer in uw agenda: 03 maart 2008
Connecting engineers & entrepreneurs stelt in het kader van het jaarthema
'Toekomst voor de industrie in Vlaanderen' de tweede lezing voor:
het Fins industriemodel.
Is het Fins model ook toepasbaar in België?
Waarom wel?
Waarom niet?
U wenst meer informatie? Neem een kijkje op de website www.vik.be/ce2.
Of neem contact op met VIK Vorming: 03 259 11 06 of vikvorming@vik.be.
I-mag 42
DECEMBER 2007

VIK Vorming
VIK Vorming
Permanente vorming
voor gerechtelijke
experten
Informatieavond over
vernieuwde wetgeving
als eerste initiatief
WOMMELGEM. Bijblijven met actuele materie is een
noodzaak voor elke actieve professional. Voor gerechtelijke
experten is dat zelfs onontbeerlijk.
Precies daarom lanceerde de programmacommissie van de masterclassopleiding
Fellow in gerechtelijke expertise bij de opmaak
van de vierde cursusreeks meteen ook een alumniprogramma. Na
de eerste drie promotiejaren van de opleiding zijn er immers al
een 60-tal alumni.
Het eerste initiatief was meteen een schot in de roos. Mr. Patrick
Hofströssler, advocaat en bestuurder van de orde van Vlaamse
balies wist het publiek te
boeien met een gevatte
uiteenzetting over de vernieuwde
wetgeving over
het deskundigenonderzoek.
Volgende thema's in
het alumniprogramma zijn
'werking van het gerecht',
'verzoening en bemiddeling'
en 'arbitrage'.
Mr. Patrick Hofströssler
De lezingen in het alumniprogramma
staan uiteraard
ook open voor andere
VIK-leden en voor alle geïnteresseerden in de materie. Het is
immers een uitgelezen kans om kennis te maken met het expertisegebeuren.
De masterclass Fellow in gerechtelijke expertise zelf gaat
opnieuw van start op zaterdag 26 januari 2008.
Voor de concrete informatie over zowel het alumniprogramma als
over de masterclassopleiding raadpleegt u de website
www.vik.be/vorming, waar u ook online kunt inschrijven. Uw conctactpersoon,
Manuella Goyvaerts, is te bereiken op het nummer 03 259
11 06 of via mail manuella.goyvaerts@vik.be.
TEKST: Lic Diane LUYTEN
Foto's: Ing. Jos KESTENS MSc
DECEMBER 2007 43 I-mag

VIK Vorming
VIK Vorming
WHAT’S NEW?
MS Project Server en EPM
Projecten worden regelmatig door meerdere personen opgevolgd.
Een geïntegreerde 'enterprise projectmanagement-aanpak' (EPM)
is daarbij noodzakelijk. Alle projecten, resources en projectmedewerkers
worden in een centrale database opgeslagen, zodat project-
en resourcemanagers, de teamleden en het management over
dezelfde informatie kunnen beschikken.
Programma
• Wat is Microsoft 'enterprise projectmanagement' (EPM)?
• Overzicht van de EPM-architectuur
• Projectadministratie op ondernemingsniveau
• MS Project Professional in samenwerking met de Project Server
• Resourcemanagement in detail
• Project Web Access
• Wat is de Portfolio Analyzer?
• Documentbeheer via sharepoint services
Praktisch
Donderdag 20 maart 2008 van 9 tot 17 uur
(lunch inbegrepen), VIK-huis in Wommelgem.
Integraal waterbeheer
De opleiding behandelt de volledige levensloop van water door het
industriële proces met de nadruk op waterbehandeling, zuivering
en hergebruik bij utiliteitstoepassingen. Mogelijke problemen, uitdagingen
en oplossingen worden in detail toegelicht. In vier verschillende
modules die elk een specifiek domein behandelen,
wordt aandacht besteed aan alle aspecten (praktische en theoretische)
die belangrijk zijn om de uitdagingen en oplossingen bij
industrieel watergebruik te begrijpen.
Programma
Module 1 • Basisbegrippen water
• Interpretatie waterparameters en -analyses
• Verschillende types externe waterbehandeling
(filtratie, UF, RO, demineralisatie, ontharding)
Module 2 • Industrieel watergebruik in koel- en stoomgeneratiesystemen
en mogelijke problemen
(corrosie, afzettingen, microbiologie)
• Overzicht van gebruikte apparatuur en potentiële
watergerelateerde uitdagingen bij het gebruik
ervan
• Mogelijke oplossingen (chemische en nietchemische
benaderingen)
Module 3 • Waterzuivering (fysicochemische en biologische
afvalwaterzuivering, nadruk op de onderliggende
fundamenten, toepassingen in de praktijk)
• Nadruk op de conceptkeuze (voor- en nadelen
van de verschillende processen, microbiologische
aspecten, analyses, troubleshooting)
Module 4 • Hergebruik van water (sluiten van de watercyclus)
• Fundamenten en toepassingen
• Voorwaarden en technologie voor verdere
zuivering en hergebruik
• Cases worden besproken
Praktisch
Maandagen 11, 18, 25 februari (module 1), 3, 10, 17 maart (module
2), 7, 14, 21, 28 april, 5, 19 mei (module 3), 2, 9, 16 juni (module
4), telkens van 9 tot 17 uur, VIK-huis in Wommelgem.
I-mag 44
DECEMBER 2007
WHAT’S UP?
Specialist plat dak
In samenwerking met Bevad
De technologie van de dakafdichting heeft de voorbije 20 jaar een
enorme evolutie doorgemaakt. Een doordacht ontwerp dat met de
meest geschikte materialen wordt uitgevoerd door een professioneel
aannemer geeft de beste garantie voor een kwaliteitsvol en
duurzaam dak. U krijgt een overzicht van en een duidelijk inzicht in
de meest courante materialen en uitvoeringstechnieken bij de
opbouw van platte daken. Normen, reglementen en wetten die
daar een invloed op uitoefenen alsmede praktische oefeningen en
casestudies, komen uitvoerig aan bod.
Praktisch
Start dinsdag 15 januari 2008, telkens van 16 tot 20.30 uur,
VIK-huis in Wommelgem. Meer info: www.vik.be/partner
Fellow in integraal onderhoudsmanagement
De opleiding geeft een getrouwe weerspiegeling van de nieuwe
denkbeelden rond onderhoud. Belangrijk is het woord 'integraal'.
Het programma vertrekt namelijk vanuit een totaalvisie op de
onderhoudsfunctie en haar relatie met de diverse afdelingen van
het hele bedrijf. Praktijkvoorbeelden en casestudies verhogen de
onmiddellijke bruikbaarheid van de opleiding. Een ideale opleiding
dus voor kaderleden uit productieafdelingen die vorming en/of vervolmaking
ambiëren op het vlak van onderhoudsmanagement. We
denken hier bijvoorbeeld aan verantwoordelijken onderhoud/technische
dienst, maintenance managers, technische directeuren,
plantmanagers, productiedirecteuren, managers engineering...
Praktisch
Start vrijdag 25 januari 2008, telkens op vrijdag van 14 tot 17 uur
en op zaterdag van 9 tot 12 uur, Gent. Meer info: www.vik.be/fio
Fellow in gerechtelijke expertise
Er is een nijpend tekort aan experts die zowel technisch als juridisch
onderlegd zijn. Komt daarbij dat de expert meestal onbekend
is en over geen officiële erkenning beschikt. Technische expertise
kan nochtans een hulp bieden bij onder meer de afhandeling op
het vlak van justitie, bij arbitrage van betwistingen in industriële of
contractuele omstandigheden en ook bij de afhandeling van schadeclaims
bij verzekeringen of bij discussies tussen partijen.
Praktisch
Start zaterdag 26 januari 2008, telkens op zaterdag van 9 tot
13 uur, VIK-huis in Wommelgem. Meer info: www.vik.be/fge
Fellow in logistiek management
De opleiding geeft u een totaalbeeld van logistiek management en
logistieke hulpmiddelen (tools). Naast een theoretische onderbouw
zal de klemtoon vooral liggen op de praktische toepasbaarheid.
Het unieke van dit programma ligt in het feit dat er steeds uitgegaan
wordt van de markt als trekkende kracht. Naast systemen
en technieken wordt een bijzondere plaats toegekend aan de
'mens' als hoofdrolspeler in het logistieke gebeuren. Deze opleiding
bestaat uit 5 sterke modules die telkens een bepaald deelaspect
behandelen. Alle modules kunnen ook apart gevolgd worden.
Praktisch
Start donderdag 31 januari 2008, telkens op donderdag van 19 tot
22 uur, VIK-huis in Wommelgem. Meer info: www.vik.be/flm
U wilt meer informatie? Neem contact op met VIK Vorming: manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.

VIK Vorming
VIK Vorming
CURSUS START AANTAL SESSIES UREN LEDENTARIEF
TECHNOLOGIE
HACCP - BRC - IFS 4 december 3 14 tot 17.30 uur 390
Microbiologische veiligheid van voedingswaren 11 december 2 9 tot 16 uur 540
Gevorderdencursus verwarmingstechnische calculaties 9 januari 5 19 tot 22 uur 560
Integraal waterbeheer 11 februari 15 19 tot 22 uur 1320
BEDRIJFSKUNDE
Veiligheidsbesturingen voor machines NIEUW 3 december 1 9 tot 17 uur 620
VOL-VCA: Veiligheid voor operationeel leidinggevenden NIEUW 15 december 1 8 tot 17 uur + examen 240
B-VCA: basisveiligheid NIEUW 20 december 1 8.30 tot 16 uur + examen 135
Intern auditor BRC/IFS 24 januari 2 9 tot 17 uur 620
VAARDIGHEDEN
Cursusagenda december - januari
De winnende presentatie 3 december 1 9 tot 17 uur 330
V I A D 2008
VIK Industrial Automation Days
17 en 24 april 2008
Tweedaags symposium in het teken van
Industrieel ethernet & wireless networking
Op het programma o.a.:
> Wordt de kloof tussen kantoor en industriële automatisering dan toch gedicht?
> Veldbussen nemen het op tegen ethernet en TCP/IP
> Wireless zinvol of onzin?
> Is ethernet voldoende realtime voor machinesturing?
En wat met de veiligheidsaspecten?
> Wireless in de procesindustrie.
* = Gent / ** = Herentals
DECEMBER 2007 45 I-mag

VIK Vorming
VIK Vorming
VIK Vorming trekt kaart van veiligheid
Met partnerschap HaCeCo mikken
op bredere doelgroep
WOMMELGEM. Een veilige werkomgeving is meer dan
ooit een kritische factor voor een gezonde bedrijfsvoering.
Bedrijven zijn zich hoe langer hoe meer bewust van
bestaande risico's en de mogelijk daaruit voortvloeiende
kosten, die vaak gepaard gaan met menselijk leed.
Ook opdrachtgevers eisen steeds vaker van bedrijven dat ze veiliger
werken en dat ze streven naar minder ongevallen op de
werkvloer. Bedrijven in de industrie en bouwnijverheid kunnen
dat aantonen met een certificaat VCA (veiligheid checklist aannemers).
De VCA is een checklist om een veilige en gezonde werkomgeving
te bevorderen en het milieu te sparen. Als een bedrijf een
VCA-certificaat wil halen, moeten alle operationele medewerkers
en leidinggevenden kunnen aantonen dat ze de specifieke
veiligheidsopleidingen volgden en dat ze met succes het officieel
examen hebben afgelegd.
Opleiding VIK Vorming
Vanaf dit najaar plant VIK Vorming regelmatig opleidingen
'Basisveiligheid' (B-VCA) en 'Veiligheid voor operationele leidinggevenden'
(VOL-VCA).
VIK Vorming breidt daarmee haar aanbod op het vlak van veiligheidsopleidingen
uit. Bovendien spreken we ook een nieuwe doelgroep
aan. De 32 operationele medewerkers die op 10 oktober de
eerste opleiding B-VCA volgden, hebben immers niet het traditionele
profiel van technisch hogeropgeleide of industrieel ingenieur.
VIK Vorming zet daarmee de tendens voort om zich ook vaker en
sterker te profileren naar de niet-ingenieurspopulatie op de opleidingsmarkt.
Onze docenten die vaak werken vanuit een doorge-
I-mag 46
DECEMBER 2007
dreven technische expertise en/of een brede managementachtergrond,
kunnen immers met de nodige vertaalslagen hun kennis
perfect overbrengen naar andere middens en toepassingsgebieden.
Partnership HaCeCo
Voor de beide veiligheidsopleidingen sloot VIK Vorming een
samenwerkingsakkoord met Haceco bvba, al jarenlang een vertrouwde
speler op de markt van veiligheidsopleidingen en een
van belangrijkste erkende examencentra voor de examens
'Basisveiligheid' en 'Veiligheid voor operationeel leidinggevenden'.
Dagelijks organiseren zij examens op meer dan 40 plaatsen
in Vlaanderen en Wallonië.
HaCeCo zorgt ook voor de certificatie van uw VCA-systeem.
Zaakvoerder ir. Patrick Timmermans was een van de eerste VCAauditoren
van België. Ook Ing. Ed Volders MSc en Ing. Katrien
Timmermans MSc zijn voor het Belgisch én Nederlands systeem
erkend. Zij koppelen een jarenlange auditervaring aan de hoogste
auditorkwalificatie (niveau 1, IRCA en de VCA-auditorenopleiding).
Opleidingskalender
De volgende opleidingen B-VCA zijn gepland op 20 december
2007, 14 februari 2008, 10 maart 2008 en 28 mei 2008.
Opleidingen VOL-VCA vinden plaats op 15 december 2007 en
28/29 februari 2008.
Tekst en foto's: Lic. Diane LUYTEN

Vraag nu uw
Vormingsgids
Voorjaar 2008
aan!
En laat u verrassen
door ons aanbod:
> cursussen
> masterclasses
> symposia/lezingen
> connecting
engineers &
entrepreneurs
> in company
Neem contact op met
Noël Aelbrecht:
tel 03 259 11 05
mail noel.aelbrecht@vik.be
U kunt het up-to-date aanbod
ook steeds raadplegen op de
website www.vik.be/vorming