DE POLSSTOK - Omdat elk kind telt in Zuidoost

Reken
Verbeterplan
Basisschool Polsstok
12 GF
Egoli 2
1003AC Amsterdam zuidoost
Tel 0206951360
DE POLSSTOK
2009-2012
Samenstelling Polsstok Rekenteam
Manon Spieker onderwijsassistent
Sheila Accord Vertegenwoordiger onderbouw
Shirley Schenkers vertegenwoordiger bovenbouw
Margo Borst intern begeleider
Leo Adriaanse intern begeleider (voorzitter)
Nicolette Schröder directie
BartJan Commissaris directie
BEGELEIDER
Drs. H. Smits Verburg onderwijsadviseur ABC

INHOUDSOPGAVE
1 VOORWOORD
2 AANLEIDING
3 UITGANGSPUNTEN
4 AMBITIE
5 WELK REKENONDERWIJS HEEFT DE POLSSTOK ?
6 DE SCHAKELKLAS
7 HET PROCES
8 REKENVERBETERTEAM
9 REKENVERBETERPLAN
10 HET REKENBELEIDSPLAN, DE REKENSCAN
11 PLAN VAN AANPAK
12 OPBRENGST GERICHT LEIDERSCHAP
13 FINANCIELE INZET
BIJLAGE 1 PLANNING 2 DE FASE
BIJLAGE 2 REKENSCAN
BIJLAGE 3 DE EFFECTIEVE REKENLES
BIJLAGE 4 ALGEMENE KIJKWIJZER

1. VOORWOORD
De Polsstok zoekt naar en denkt in kansen. Kansen voor een brede
talentontwikkeling en hoge leerresultaten bij de leerlingen. De school staat voor
het zoeken naar optimale ontwikkelingskansen, waarbij het eigenaarschap zo laag
mogelijk in de organisatie komt te liggen (zowel leerling als leerkracht niveau. De
school heeft als speerpunten in de ontwikkeling:
1. Intensivering en verrijking van het aanbod in relatie met
kwaliteitsimpulsen startend vanuit de eerste schooljaren van het jonge
kind op de voor- en basisschool.
2. Brede teamontwikkeling, waarbij de kwaliteit van de interactie en het
handelen van de leerkracht centraal staan. Het inzicht verkrijgen in
het eigen handelen maakt dat er ruimte komt voor o.a. kennis delen,
aandacht hebben voor de ander in de doorgaande lijn,
handelingsgericht werken, zelfreflectie, effectiviteit, vakgerichte
kwaliteitsimpulsen en opbrengst bewust werken.
Tot en met 2010 lag het accent vooral op de taalontwikkeling. Dit heeft
geresulteerd in een stijgende lijn in de leerresultaten. De taalontwikkeling zal in
de komende jaren, gelet op de instroom van de Polsstok, een blijvende aandacht
verdienen. In 2010 en 2011 is er gekozen voor een vernieuwing van het
onderwijsleerpakket van de school. Estafette en Nieuwsbegrip zijn aangeschaft
en Taal en Beeld is in bestelling.
In 2010 is op schoolniveau de inhoudelijke verbinding gemaakt tussen taal en
rekenen. Om dit inzicht in de praktijk neer te zetten, zijn we in 2009 gestart
met de schakelklas. De schakelklas groep 6 heeft als primaire insteek de taal-
en rekenvaardigheden bij de leerlingen. De aanpak, een intensieve jaaraanpak,
versterkt en verbetert het rekenonderwijs en de taalontwikkeling in deze groep.
De “rekenen is denken in taal‟ gedachte koppelt de (positieve) resultaten uit
beide vakgebieden aan elkaar.
De eerste meetmomenten maken duidelijk dat er vooruitgang geboekt wordt. De
effectieve aanpak en vooral de ontwikkeling van de interactie van de docent met
de leerlingen staat in de schakelklas centraal. De schakelklas is het
praktijkvoorbeeld van de innovatieve benadering die de Polsstok nastreeft.

Het rekenonderwijs is de afgelopen 30 jaar sterk veranderd, zowel qua inhoud
als qua opzet. Het vlot en vaardig „koopmansrekenen‟ staat in de moderne
realistische rekendidactiek niet langer centraal, al blijft een direct beschikbare
basis aan elementaire rekenvaardigheden onmisbaar.
In de moderne maatschappij gaat het veel meer om het ontwikkelen van een
reken/wiskundige houding, noodzakelijk om je als actief en mondig burger te
kunnen handhaven.
Concreet kan gedacht worden aan zaken als:
Het participeren in democratische besluitvormingsprocessen, zoals
verkiezingen
Het kritisch selecteren en beoordelen van de toenemende hoeveelheid
informatie, waarin vaak cijfermatig onderbouwde argumenten een rol
spelen. (Reclame!)
Het adequaat omgaan met de steeds uitgebreidere en meer geavanceerde
digitale apparatuur.
2. AANLEIDING
De Polsstok heeft zich expliciet ten doel gesteld om de leerlingen optimaal te
ondersteunen in hun brede ontwikkeling. We hebben ons hierbij in eerste
instantie op onszelf gericht, op de organisatie structuur en het leerkracht
handelen. Het werken aan/ontwikken van de capaciteiten van het kind, het
zelfstandig kunnen werken en degelijke taal- en rekenkennis zijn ons inziens
sleutelfactoren voor het noodzakelijke zelfvertrouwen en eigenaarschap van de
leerling.
De kinderen dienen in de lijn van de Polsstok visie, bij het verlaten van groep
acht, pro-actief de volgende stap in de maatschappij te kunnen maken. M.a.w.
kinderen willen en kunnen zelf initiatieven nemen.
De realistische rekendidactiek staat de laatste jaren ter discussie. De
resultaten blijven achter bij de verwachtingen die gekoppeld zijn aan de inzet
van de leerkracht. Er gaan stemmen op om terug te keren naar de ouderwetse
rekenmethoden en methodieken.
Zonder uitgebreid in te gaan op de soms sterk versimpelde discussie zoals die in
de media en in de politiek gevoerd wordt, stellen we hier vast dat de
maatschappij van de 21e eeuw andere vaardigheden vraagt dan die van onze
grootouders. Een terugkeer naar het rekenen uit die tijd is dan ook niet aan de
orde.
Wel wordt uit onderzoek duidelijk dat een aantal didactische principes van het
realistisch onderwijs, zoals de nadruk op zelf ontdekkend leren, het flexibel
hanteren van een veelheid aan oplossingsmethoden en de nadruk op inzichtelijk
leren ten koste van het gericht inoefenen, niet voor alle kinderen even geschikt

zijn. Op basisschool De Polsstok komt daar nog bij dat de school een leerlingpopulatie
heeft welke bestaat uit leerlingen uit diverse – veelal niet of
nauwelijks - Nederlandstalige milieus.
Voor het rekenonderwijs betekent dit dat deze leerlingen vooral moeite hebben
met talige rekenopdrachten zoals die in de realistische methoden – en in de
CITO/toetsen van het LVS - steeds vaker voorkomen.
Daarbij speelt niet alleen een gebrekkige woordenschat een rol, maar ook de
taal/denkontwikkeling, nodig voor het adequaat kunnen beredeneren en doorzien
van de aangeboden context.
Bovendien doet de diversiteit aan afkomst en achtergrond een sterk beroep op
het differentiatievermogen van de leerkrachten.
Dit alles betekent voor basisschool De Polsstok dat de realistische
rekendidactiek qua inhoud en algemene opzet gehandhaafd wordt, maar dat de
uitwerking op een aantal punten aangepast en toegesneden dient te worden op de
kenmerken van haar leerlingenbestand.
Dat maakt mede binnen dit rekenverbeterplan noodzakelijk om aan te geven
welke veranderingen dit precies zijn en hoe deze gerealiseerd dienen te worden.
3. UITGANGSPUNTEN
Bij het opstellen van de uitgangspunten is de evidence-based gedachte en het
opbrengst bewust werken het ijkpunt.
Een goede instructie vormt de kern van effectief onderwijs w.o.
reken/wiskunde onderwijs. De instructie zal worden geoptimaliseerd
volgens de principes van het Activerend Directe Instructiemodel.
Binnen dit model is het belangrijk dat niet alleen de interactie met de
leerlingen maar ook de interactie tussen leerlingen gestimuleerd wordt. De
school heeft een teamtraining ondergaan waarin de ontwikkeling in het
taalgebruik van de leerkracht in de interactie centraal stond. (Toii,
taalontwikkeling in interactie)
Samenleven/samen leren is belangrijk binnen een multiculturele
samenleving. (Zie ook de missie van de Polsstok en de DE Brede School
waarbinnen Polsstok een centrale positie inneemt. Dit is verwoord in het
Schoolontwikkelingsplan 2007-2011 en wordt uitgebouwd in het
schoolontwikkelingsplan 2011 – 2015 dat dit kalenderjaar verschijnt.
Voor de reken/wiskunde lessen betekent dit onder andere het
gebruikmaken van coöperatieve werkvormen.

Speciale aandacht wordt besteed aan het omgaan met talige, ingeklede
rekenopdrachten. Daarbij is een geïntegreerde taalreken/aanpak
noodzakelijk. Het gaat om het uitbreiden van de woordenschat, het
stimuleren van de taal- en denkontwikkeling bij het kind en het verbeteren
van de leerattitude en het verhogen van het eigenaarschap van de
leerkracht en leerling.
In elke rekenles wordt aandacht besteed aan voortgaande inoefening,
automatisering en onderhoud van de basisvaardigheden.
Verschillen tussen leerlingen dienen zo veel mogelijk binnen de reguliere
rekenles en met behulp van de reguliere rekenmethode te worden
opgevangen.
Om in te spelen op verschillende instructiebehoeftes van de leerlingen,
wordt momenteel gebruik gemaakt van een gelaagd instructiemodel,
waarbij we drie niveau‟ s hanteren. Er is ruimte voor een verkorte en een
verlengde instructie. We proberen met diverse differentiatievormen alle
kinderen een aanbod op maat te geven.
Bij de verwerking wordt eveneens ingespeeld op verschillen door de
hoeveelheid en de inhoud van de verwerkingsstof aan te passen. Hierbij
kan gebruik gemaakt worden van geschikte additionele, remediërende en
verrijkende materialen die aanwezig zijn.
Pas bij hoge uitzondering kan een kind op een eigen leerlijn gezet worden.
Beslissingen hieromtrent gaan gepaard met onderbouwing vanuit extern
onderzoek en worden altijd geaccordeerd door het MT (directie/IB) van
de school en worden voorafgaand met de ouders besproken.
Om te kunnen differentiëren is het hanteren van klassenmanagementprincipes
noodzakelijk.
Daarbij gaat het niet alleen om het zelfstandig werken, maar ook om het
zelfstandig denken van de leerlingen. Het uiteindelijke doel is dat het
rekeninzicht en de daaraan gekoppelde rekenprestaties van alle leerlingen
zullen stijgen.

4. AMBITIE
Basisschool de Polsstok stelt zich ten doel dat zo spoedig mogelijk, in ieder geval
85% van de leerlingen de onderstaande resultaten hebben bereikt:
Medio groep 2 kunnen kinderen tot 20 tellen en kennen zij de cijfersymbolen.
Eind groep 3 is het optellen en aftrekken tot 10 geautomatiseerd.
Medio groep 4 is het optellen en aftrekken tot 20 geautomatiseerd.
Eind groep 4 kunnen kinderen vlot rekenen tot 100.
Eind groep 5 zijn de tafels van vermenigvuldigen geautomatiseerd.
Eind groep 8 zijn de kinderen bekend met de specifieke rekentaal en
rekenbegrippen.
Onze LVS resultaten op Ordenen en Rekenen en Wiskunde in drie jaar (vanaf
schooljaar 2010-2011) verhogen naar minimaal de landelijke norm van 10%E,
15%D 25%C 25%B 25%A.
Vanaf schooljaar 2010-2011 zal een daling worden ingezet op de LWOO
uitstroom. De LWOO uitstroom is aan het einde van het schooljaar met 2011-
2012 met minstens 10% verminderd ten opzichte van het aantal LWOO
uitstromers in 2010-2011.
Voor de komende twee jaar ligt de nadruk op het verbeteren van de
leerresultaten bij de twee vakken rekenen en taal. De taalcomponent binnen
het rekenen in alle groepen is versterkt en de instructie is geïntensiveerd en
geëffectueerd. De rekenen is ook denken in taal gedachte, is gemeengoed
geworden op de Polsstok.
5. WELK REKENONDERWIJS IS ER OP DE POLSSTOK ?
De Polsstok werkt op dit moment met de (verouderde) methode Wereld in
Getallen (WIG). Binnen de instructietijd wordt het GIP model gebruikt.
Twee keer per jaar worden de CITO toetsresultaten schoolbreed geanalyseerd.
In het unit overleg (bestaande uit twee aansluitende leerjaren) is het vanaf
schooljaar 2010 - 2011 voor het eerste dat de methodegebonden toetsen
gezamenlijk worden bekeken en worden geanalyseerd door de leerkrachten, ook
worden de WIG toetsen sinds dit schooljaar digitaal afgenomen.
Daar komt een groepsstaat uit die de leerkracht zelf dient te analyseren en te
verwerken in het op te stellen groepsplan.
Voor RT en kinderen met een eigen leerlijn is er de ondersteunende methode
Maatwerk.

6. DE SCHAKELKLAS
In 2008/2009 is, zoals eerder genoemd, op de scholen Polsstok en Samenspel, in
het 6 e leerjaar een Schakelklas geformeerd. Genoemde scholen ontwikkelen de
schakelklas samen, waarbij zij elkaars ondersteuning en leerfocus zijn. Dit geld
zowel op leerkracht- als ook op IB en Directie niveau.
In de schakelklas zijn leerlingen geplaatst, die op de CITO-toets
Rekenen/Wiskunde een lage rekenscore haalden, maar van wie verwacht wordt
dat zij met gerichte, intensieve hulp en instructie op taal/rekengebied
uiteindelijk uit het LWOO gehouden kunnen worden. (Kantelkinderen)
In de schakelklas groep ZES zijn de meeste uitgangspunten vertaald naar
concrete maatregelen, te weten :
De methode “Met Woorden In De Weer” (uitbreiding van de
woordenschat), wordt op dit moment (alleen nog in de schakelklassen)
gehanteerd. Deze aanpak wordt toegepast bij het aanleren en inoefenen
van de rekentaalbegrippen.
De leerlingen worden bewust gemaakt van het verband tussen begrippen
en de daarmee verbonden rekenkundige bewerkingen onder andere d.m.v.
diverse spelsituaties.
De rekentijd is geïntensiveerd en uitgebreid met een aantal
middaglessen, waarin de leerkracht aandacht besteedt aan het toepassen
en generaliseren van wat in de reguliere rekenlessen aan de orde is
gekomen. Het reflecteren op het eigen rekengedrag door de leerlingen
staat centraal.
Dit alles gebeurt d.m.v. het uitspelen van diverse rekensituaties en het
voeren van reflectieve gesprekken. De leerkracht en tutor van de
Schakelklas – Shirley Schenkers en Manon Spieker worden begeleid door
een taal- en een rekenspecialist van het ABC. Henk Sitser en Han Smits
Verburg. Deze laatste is ook betrokken bij de rekenontwikkelingen en
activiteiten door de gehele school.
De omschreven aanpak van de schakelklas bleek bij de schooloverstijgende
evaluaties dermate succesvol, dat besloten is om de schakelklas in het leven te
houden met dezelfde opzet en de systematiek van werken uit te breiden in de
bovenbouw.
De heer Han Smits Verburg (ABC) is gevraagd om mee te denken in het opstellen
van een schoolbreed rekenbeleidsplan en rekenverbeterplan en het daaraan
verbonden rekenverbetertraject, voor de komende jaren.
Ter illustratie in bijlage 4 „de effectieve rekenles‟.

7. HET PROCES ( – 2012)
Draagvlak
Doelstelling is om het gehele team actief te blijven betrekken bij het te
vervaardigen verbetertraject.
De rekenscan (nulmeting) uit 2010 is meegenomen in het tot stand komen van het
verbeterplan.
Het plan en de aanbevelingen worden regelmatig in alle geledingen en
teamvergaderingen aan de orde gesteld. Suggesties ter aanvulling op het plan
worden meegenomen in het proces.
Ook in het komende jaarrooster staan diverse momenten gepland voor team en
deelteam overleg (unit, MT en rekenverbeterteam).
Differentiatie en zelfstandig werken en de onderwijsbehoefte spelen een
belangrijke rol. Niet alleen als topic binnen het verbetertraject, maar ook als
manier om die verbeteringen te realiseren.
Leerkrachten verschillen immers onderling net zo veel van elkaar als de
leerlingen die zij les geven. Klassenconsultaties, pop- en voortgangsgesprekken,
toetsanalyses en teamtrainingen tonen dit duidelijk aan.
Individuele wensen
Een goed verbeterplan moet een combinatie vormen tussen enerzijds de
algemene verbeterpunten en anderzijds de individuele leerbehoefte van een
leerkracht.
Echter, er zijn ook individuele wensen en knelpunten, die niet in het reken
verbeterplan kunnen worden opgenomen. Deze komen terug in de coaching-,
voortgang- en popgesprekken van de individuele leerkracht en zullen resulteren
in een individueel gerichte afstemming van vraag en aanbod.
Kennis delen
Bij het uitbreiden van de opgedane kennis en ervaringen uit de schakelklas komt
het delen van de verschillen wederom aan de orde. Ook komen de leerkrachten
sinds schooljaar 2010 – 2011 bij elkaar in de klas kijken en delen hun kennis
d.m.v. kijkwijzers. Gip-maatjesproject, waarbij leerkrachten en tutoren uit
verschillende units aan elkaar gekoppeld zijn is een werkwijze die sedert dit jaar
op de Polsstok is geïntroduceerd. Maar ook op andere wijze kan op unit- of
teamniveau geprofiteerd worden van elkaars kennis en deskundigheid.
Samen leren/Samen leven geldt voor de leerlingen en het schoolteam.

Duidelijkheid
Leerkrachten dienen duidelijk te weten in welke richting de school zich
ontwikkelt en wat van hen daarin verwacht wordt. Zij dienen inzicht te hebben/
krijgen hoe de diverse activiteiten met elkaar verband houden.
Hierbij is het tijdspad, dat in bijlage 2 is toegevoegd, behulpzaam. Bovendien
was de ABC-rekenspecialist niet alleen betrokken bij de rekenscan, maar blijft
hij ook bij de uitvoering van het verdere reken verbetertraject en de
bijeenkomsten in het kader van OEKT betrokken. Hij zal samen met het rekenverbeterteam
voor de onderlinge afstemming zorg dragen.
8. HET REKEN-VERBETERTEAM
Opdracht
Het rekenteam initieert, ondersteunt, bewaakt en rapporteert de ontwikkelingen
van het rekenonderwijs op de Polsstok.
Het reken verbeterteam bewaakt het gemaakte plan van aanpak en onderneemt
de juiste acties om aan de einddoelstellingen te kunnen voldoen. Het reken
verbeterteam brengt de noodzakelijke aanpassingen/ verschuivingen aan in het
plan van aanpak op basis van argumenten en voortschrijdend inzicht.
Zij acteert namens de school en werkt samen met de ABC-rekenspecialist, zij
richt zich met name op de procesbegeleiding (ondersteuning en richting) en de
bewaking van de voortgang(implementatie en borging), zodat de verbeteringen
ook op de lange termijn zichtbaar blijven.
Werkwijze
Het Reken verbeterteam komt tenminste zes maal per schooljaar bij elkaar voor
werkoverleg. Hierin wordt de acties van de afgelopen periode geëvalueerd en de
acties van de komende periode gecoördineerd. Alle reken verbeterteamleden
worden getreind/ begeleid om klassenbezoeken uit te kunnen voeren en hebben
de taak om de leerkrachten daar waar nodig is, te ondersteunen in hun
rekenontwikkeling.
Samenstelling Polsstok Rekenteam 2011/ 2012
Manon Spieker onderwijsassistent
Sheila Accord Vertegenwoordiger unit 1/2
Judith Keuss Vertegenwoordiger unit 3/4
Jeroen Oom vertegenwoordiger unit 5/6
Diana Riechelman vertegenwoordiger unit 7/8
Margo Borst intern begeleider
Leo Adriaanse intern begeleider
Nicolette Schröder directie
BartJan Commissaris directie

9. REKENVERBETERPLAN
In dit reken verbeterplan en traject zijn niet alleen de verworvenheden van de
schakelklas verwerkt, maar ook de verbinding met het aan alle basisscholen in
zuidoost aangeboden project OMDAT ELK KIND TELT en het Opbrengst gericht
(bewust) leiderschap verwerkt.
De samenwerking, de hogere leerresultaten alsmede het versterken en
ondersteunen van het leerkracht handelen (en Intern Begeleiders,
Rekenspecialist en Directies) nemen de centrale plek in binnen het school
ontwikkelplan. De reeds aanwezige visie Polsstok om schoolbreed en interscholair
te werken, zij heeft immers reeds meerdere jaren ervaring met meerdere
schooloverstijgende samenwerkingsverbanden, wordt hiermee ondersteund. Denk
aan de ontwikkeling DE Brede School, de schakelklas groep 6 en de professionele
leergemeenschap IB. Samen werken is samen leren.
Polsstok heeft op rekengebied, naast de aansturing en bewaking vanuit het MT,
sinds vier jaar een werkgroep rekenen, deze heeft tot taak de rekenontwikkeling
te ondersteunen en up-to–date te houden. De taken en leden van deze werkgroep
zijn het afgelopen jaar uitgebreid en nog meer afgestemd op de wensen vanuit
de school.
Door deze ontwikkeling is het rekenverbeterteam min of meer “natuurlijk‟ tot
stand gekomen. Deze initieert en ondersteunt de ontwikkelingen van het
rekenonderwijs binnen alle groepen op de Polsstok.
Het Polsstok reken verbeterplan bestaat uit twee fasen.
De eerste fase, de voorbereidende fase, kenmerkt zich door een wijziging in
het accent taal naar rekenen. Het rekenonderwijs op de Polsstok is centraal
gesteld, de bewustwording ten opzichte van de opbrengsten en het eigen
handelen (je doet ertoe) heeft het draagvlak gecreëerd voor de rest van het te
doorlopen traject. Het gedetailleerd, voor iedereen toegankelijk en centraal in
kaart brengen van de scan luidt de tweede fase in. (januari 2011)
10. HET REKENBELEIDSPLAN, DE REKENSCAN
Er is schoolbreed gekozen om het proces te starten met een rekenscan was de
start en vormt mede de basis voor dit rekenverbeterplan. Door middel van deze
scan zijn de verwachtingen/wensen van de individuele teamleden in kaart
gebracht. De rekenscan is door de vaste rekenbegeleider van de school Han
Smits Verburg (ingehuurd via ABC) uitgevoerd.

De rekenscan bestond uit:
Startgesprek met MT
Klassenbezoeken (45 min) + kort nagesprek (15 min):
Verwerken resultaten Vragenlijst Quick-scan:
Trend-analyse LVS-toetsresultaten m.b.t. Rekenen/Wiskunde:
Opstellen 1 e versie Rekenbeleidsplan:
Bespreken 1 e versie met MT:
Opstellen definitieve versie Rekenbeleidsplan + uitzetten
Reken verbetertraject.
11. PLAN VAN AANPAK
FASE 1 DE VOORBEREIDENDE FASE (schooljaar 2009/ 2010)
Er is een reken verbeterplan opgesteld, waarbij de activiteiten van
schooljaar 2009/ 2010 en 2010/2011 beschreven zijn. Schooljaar 2011-
2012 wordt in juni 2011 aangeleverd. De einddoelen zijn bepaald .
Rol en positie van de reken verbeterteamleden zijn helder en inzichtelijk
in het rekenplan verwerkt.
De schooldata is besproken in een teambijeenkomst. (LVS en methode
gebonden toetsen. Zowel op leerling, groeps als schoolniveau)
De extra rekenmaterialen zijn centraal opgesteld in de school.
De schakelklasmethode 2/3 is overdraagbaar gemaakt en wordt met
ingang van schooljaar 2011 – 2012 schoolbreed uitgevoerd.
De aanwezige kennis, informatie en ervaringen dat binnen het team
aanwezig is wordt onderling uitgewisseld.
Digitale toetsen zijn schoolbreed ingevoerd.
Er is een externe rekenscan met analyse op school- en groepsniveau
uitgevoerd. Resultaten zijn gebruikt als nulmeting en vormen de basis van
het reken verbetertraject binnen de uitvoeringsfase.
De leerkrachten hebben de tussen- en einddoelen per leerjaar digitaal
verzameld.
De leerkrachten analysen de methode gebonden toetsen en leren een
groepsplan op te stellen.
Deze acties/ ontwikkelingen zijn de startactiviteiten van de Polsstok reken
verbeteraanpak. Het accent ligt bij een breed gedragen verantwoordelijkheid
binnen het team. Na realisatie van bovenstaande, start de tweede fase van het
reken verbetertraject.

FASE 2 DE UITVOERINGSFASE ( 2011 - 2012)
De tweede fase kenmerkt zich door de aandachtpunten die vanuit de
ondernomen acties in de scan naar voren zijn gekomen in te passen.
De tweede fase start in het schooljaar 2010- 2011 en loopt tenminste over twee
schooljaren. De definitieve invulling is door het reken verbeterteam naar
aanleiding van de input, waaronder scan en het nieuw vervaardigde
Rekenbeleidsplan opgesteld.
In bijlage 1 is de actuele planning voor fase 2 schematisch weergegeven.
SCHOOLJAAR 2010 2011
De doorgaande lijnen in de afspraken zijn helder gemaakt en
geactualiseerd. (overgangscriteria/ huiswerk/wanneer extra zorg etc)
De schakelklasmethode groep 6 is breed inzetbaar gemaakt en het
systematisch werken is aan alle collegae gepresenteerd.
Doorgaande lijn zelfstandig werken/zelfstandig denken d.m.v. het bij
elkaar kijken is niet geheel uitgewerkt, wordt aandachtspunt 2011/ 2012 .
De leerkrachten hebben de beschikbare data geanalyseerd en kunnen een
groepsplan opstellen. (juni 2011)
De leerkrachten werken met de tussen- en einddoelen rekenen.
Er heeft afstemming en vastlegging van de rekentijden plaatsgevonden. Er
wordt in het komende jaar rekening gehouden met de reflectie (middag)
lessen.
De onderbouw leerkrachten (1 tot en met vier) hebben scholing in “met
sprongen vooruit‟ gehad. De materialen zijn aangevuld en worden in de
groepen 1 en 2 ingezet..
De school is qua kennis uitbreiding ondersteund door het ABC. Er is in
totaal 85 uur ingekocht. (drie maal klassenconsultatie per schooljaar en
ondersteuning data analyse reken verbeterteam) Ook de keuze van een
nieuwe rekenmethode is ondersteund.
Het Reken verbeterteam is deels aangeleerd klassenconsultaties af te
nemen ter ondersteuning van de leerkracht. Wordt in de praktijk
toegepast, voortgezet/ uitgebreid in nieuwe schooljaar
Invoering ADI. De aankleding van de rekenles is centraal gesteld, het
centraal stellen van een lesdoel en de manier van het gedifferentieerd
instructie geven in drie groepen. Verdere uitbouw en implementatie in het
volgend schooljaar
Scholing en ondersteuning in de gedachte van „opbrengstgericht werken‟
heeft plaatsgevonden. Implementatie en verder eigen maken in 2011 -
2012

Er heeft naar aanleiding van de ervaringen met de huidige rekenmethode
een oriëntatie op een nieuwe rekenmethode plaatsgevonden. Dit heeft
geresulteerd in een keuze, te weten
SCHOOLJAAR 2011-2012
Na de eindevaluatie/ rapportage vanuit het RVT Polsstok is er een planning
gemaakt voor het komend schooljaar (2011 – 2012)
Punten die in dit schooljaar aan de orde komen zijn:
De nieuw geselecteerde rekenmethode voor 3 t/m 8 wordt direct aan het
nieuwe schooljaar ingezet. Eventuele specifieke materialen die in de
methode gevraagd worden en niet aanwezig zijn op school worden per
direct aangeschaft.
De doorgaande lijnen die in de afspraken (2010-2011) helder zijn gemaakt
worden toegepast. (overgangscriteria/ wanneer extra zorg etc)
De schakelklasmethode groep 6 wordt vanaf september 2011 verbreed
naar beide groepen 6 (indien mogelijk groepen 7 ook).
Het systematisch werken wordt aan alle collegae gepresenteerd, ook
wordt er in het komende schooljaar aandacht geschonken aan de (in de
schakelklas ontwikkelde) reflectie (middag) lessen. (1 t/m 8)
Doorgaande lijn zelfstandig werken/zelfstandig denken wordt via het
centrale unit-overleg ontwikkelpunt in schooljaar 2011/ 2012. het
rekenverbeterteam legt dit schoolbreed vast. Dit in het kader van
kennisdeling en HGW.
De leerkrachten maken allen naar aanleiding van de analyse van
beschikbare data een groepsplan (4 maal per jaar).
De leerkrachten passen de tussen- en einddoelen toe binnen het taal en
rekenonderwijs.
Er is binnen de Polsstok sprake van vaste rekentijd.
De onderbouw leerkrachten van 1 en 2 oriënteren zich op de aanschaf van
materiaal/ methode voor de groepen 1 en 2. (t/m december 2011). Deze
methodiek dient aan te sluiten bij de methode die gebruikt wordt in de
groepen 3 tot en met 8 en de kapstok met de tussen en einddoelen binnen
het VVE kader. In nieuwe kalenderjaar zal een eventueel aan te schaffen
methode besteld worden.
De school wil qua kennis en leerkracht handelen ondersteund worden door
Han Smits Verburg en Janneke Oussoren (beiden ABC).
Consolideren opbrengstgericht werken (= opbrengstbewuste cultuur)
Doorgaande lijn zelfstandig werken/zelfstandig denken d.m.v. het bij

elkaar kijken/ inzetten.
De leerkrachten maken groepsplannen en kunnen de beschikbare data
analyseren/ gebruiken.
Het Reken verbeterteam wordt verder aangeleerd hoe klassenconsultaties
af te nemen ter ondersteuning van de leerkracht.
Het rekenverbeterteam bewaakt de ontwikkelingen van het
rekenonderwijs binnen de school.
Het ADI model wordt in alle groepen gebruikt. Naast de aankleding van de
rekenles, het centraal stellen van een lesdoel en de manier van het
gedifferentieerd instructie geven in drie groepen krijgt de reflectie op de
uitvoering speciale aandacht. Het leerkracht handelen wordt stelselmatig
onder de loep genomen. (klassenconsultaties en popcyclus ondersteunen dit
proces)
Het verder ontwikkelen van het opbrengst gericht (lees bewust) werken
en denken‟ is de kern binnen dit reken ontwikkel- en veranderingsproces op
de Polsstok.
12. OPBRENGST GERICHT & HGW wordt
OPBRENGST BEWUST LEIDERSCHAP
Binnen het Polsstok rekenverbeterplan is er specifieke aandacht voor het
opbrengstbewust leiderschap. De doelen van OBL ondersteunen en vallen
derhalve samen met de doelen van het plan van aanpak binnen het rekenonderwijs
van de Polsstok
Centrale doelstelling van het project vormt de versterking van het
opbrengstgericht leiderschap, tot uitdrukking komend in een cultuur van
opbrengstbewust werken in de school(evaluatiecultuur). De inhoudelijke focus
ligt hierbij op het rekenonderwijs. Onze school werkt aan de ontwikkeling,
invoering en borging van een systematische werkwijze waarbij data van
leerresultaten van de leerlingen uitgangspunt vormen voor „het leren van
leerlingen‟.
In de kern betekent dit dat alle betrokkenen in onze school op alle niveaus
werken volgens de principes van „planmatig werken‟: het helder in kaart brengen
van de beoogde kwaliteit en de aanpak, het gericht werken aan het tot stand
komen van de beoogde kwaliteit, het in kaart brengen van de resultaten /
opbrengsten in samenhang met de beoogde resultaten (met in begrip van het
hierover verantwoording afleggen aan de betrokkenen) en het aanpassen van de
aanpak. Om de invoering van het systematisch werken met data verder te
stimuleren, besteedt onze school aandacht aan de versterking van het reflectief

vermogen door gebruik te maken van methodes van zelfevaluatie en het inzetten
van audits (kwaliteitsbeoordeling door interne en of externe deskundigen).
Beoogde opbrengsten
De inspanningen van onze school zijn gericht op de volgende opbrengsten:
- De rekenprestaties van de leerlingen dienen op peildatum 01 augustus 2011
meetbaar en zichtbaar verbeterd ten opzichte van de nulmeting op peildatum
01 augustus 2009. Dit valt onder andere af te leiden uit de vergelijkende
gegevens van de Cito-eindtoets en een aantal Cito- tussentoetsen.
- De cultuur van opbrengstgericht werken is versterkt. Dit valt onder andere
af te leiden uit de toename van het zichtbaar inzetten van data bij de
planning van het leerproces van de leerlingen en het periodiek inzetten van
instrumenten voor zelfevaluatie en auditing in de school.
Programma
Programmalijn 1: Opbrengstgerichte (BEWUSTE) leiders
Doel:
De schooldirectie geeft leiding aan het schoolteam vanuit de principes van
opbrengstbewust leiderschap en bevordert hiermee de beoogde cultuur van
opbrengstbewust werken in de school.
Aanpak:
De schooldirectie ontwikkelt op grond van een gedegen analyse van de huidige
situatie een realistisch haalbare verbeteraanpak voor de beoogde
kwaliteitsverbetering van opbrengstbewust leiderschap in de school (rol en
kerntaken), richt het verbeterproces in, voert de planning uit en volgt de
resultaten van de uitvoering.
De schooldirectie voert hierbij de volgende activiteiten uit:
Aan de hand van (landelijk beschikbare) informatie stelt de schooldirectie
een schoolspecifiek kwaliteitsprofiel op voor opbrengstbewust leiderschap in
de school. (Wat zijn onze kerntaken vanuit opbrengstgericht leiderschap?
Vanuit welke principes gaan we opbrengstgericht leiderschap in onze school
versterken?) De schooldirectie consulteert hierover het schoolbestuur en

het schoolteam. Schoolbestuur en schooldirectie stellen in samenspraak het
beoogde kwaliteitsprofiel vast.
De leden van de schooldirectie brengen de „beginsituatie‟ van
opbrengstgericht leiderschap in kaart met behulp van een ontwikkel
assesment vragenlijst (NSA instrument). De leden van de schooldirectie
focussen hierbij op het beoogde kwaliteitsprofiel.
De leden van de schooldirectie stellen een persoonlijk ontwikkelingsplan op,
bespreken dit met de algemeen directeur (of het schoolbestuur wanneer in
de instelling geen algemeen directeur functioneert) en met het schoolteam.
Schoolbestuur en schooldirectie stellen in samenspraak het persoonlijk
ontwikkelingsplan vast.
De leden van de schooldirectie voeren het persoonlijk ontwikkelingsplan uit
waarbij zij optimaal gebruik maken van het geven van onderlinge feedback- en
leerervaringen.
De leden van de schooldirectie leggen verantwoording af over de resultaten
van hun persoonlijk en collectief leertraject periodiek aan de algemeen
directeur (of het schoolbestuur wanneer in de instelling geen algemeen
directeur functioneert) en aan het schoolteam („modelgedrag‟).
Resultaat:
Aan het einde van het project maken de leden van de schooldirectie zichtbaar
meer en beter gebruik van de principes van opbrengstbewust leiderschap bij het
leiding geven aan het schoolteam.
Programmalijn 2: Werkproces opbrengstgericht werken
Doel:
Elke leraar hanteert bij het geven van rekenonderwijs het werkproces van
opbrengstgericht werken.
Aanpak:
Ons schoolteam ontwikkelt, implementeert en borgt een werkproces van
opbrengstgericht werken. Centraal in dit proces staan de stappen plannen,
uitvoeren, resultaten in kaart brengen & rapporteren en bijstellen. (PDCA) Het
werkproces voor opbrengstgericht werken wordt toegepast op het inhoudelijk
domein van het rekenonderwijs (samenhang met project „Omdat elk kind telt!‟).

Schooldirectie en schoolteam voeren hierbij de volgende activiteiten uit:
De schooldirectie ontwikkelt in samenspraak met de andere aan het project
„Opbrengstgericht leiderschap‟ deelnemende schooldirecties een wenselijk en
realistisch haalbaar werkproces voor opbrengstgericht werken in de school.
De schooldirectie consulteert het schoolteam over het beoogde werkproces
opbrengstgericht werken, bespreekt de wijze waarop de invoering en borging
ervan plaats vindt en zorgt voor draagvlak.
De schooldirectie stelt het werkproces vast in samenhang met de wijze
waarop de invoering en borging ervan plaats vindt.
De leraren voeren stap voor stap het werkproces van opbrengstgericht
werken in. De schooldirectie en de leden van het rekenverbeterteam van de
school ondersteunen de leraren hierbij o.a. door het uitvoeren van korte
gesprekken met leraren en klasseconsultaties.
- Resultaat:
Aan het einde van het project heeft elk schoolteam zichtbaar het werkproces
van opbrengstgericht werken op het domein rekenen ingevoerd en geborgd.
Programmalijn 3: Opbrengstgerichte cultuur
Doel:
Het schoolteam ontwikkelt, implementeert en borgt een werkproces van
zelfevaluatie en reflectie.
Aanpak:
Ons schoolteam ontwikkelt, implementeert en borgt een werkproces van
zelfevaluatie en reflectie. Centraal in dit proces staat het periodiek inzetten van
„zelfevaluatie‟ om de voortgang van de beoogde kwaliteitsverbetering rekenen te
kunnen volgen (samenhang met project „Omdat elk kind telt!‟).
Schooldirectie en schoolteam voeren hierbij de volgende activiteiten uit:
Het projectteam draagt zorg voor de ontwikkeling van het zelfevaluatie
instrument „sterk rekenonderwijs‟ waarbij onder andere gebruik wordt
gemaakt van de bestaande „kijkwijzer sterk rekenonderwijs‟ en de
inspectiestandaarden.
De schooldirectie maakt het ontwikkelde instrument passend voor toepassing
in de school, bespreekt de wijze waarop de invoering en borging ervan plaats
vindt en zorgt voor draagvlak.

De schooldirectie stelt het instrument vast in samenhang met de wijze
waarop de invoering en borging ervan plaats vindt.
De schooldirectie voert in samenspraak met het schoolteam de zelfevaluatie
uit.
De schooldirectie bespreekt de resultaten van de zelfevaluatie met het
schoolteam en stelt op grond van de conclusies de planning voor het
rekenverbetertraject bij.
Resultaat:
Aan het einde van het project heeft elke schooldirectie in samenwerking met
het schoolteam de zelfevaluatie rekenen uitgevoerd en de resultaten ervan
verankerd in de vervolg planning van het rekenverbetertraject (samenhang met
project „Omdat elk kind telt!‟).
13. FINANCIELE INZET vanuit de school
De school wil het ontwikkel en veranderproces financieel afdekken door de aan
de school toegekende budgetten.
Te weten
a. Reguliere formatie
b. Het schoolgebonden begeleidingsbudget
c. Deel van de schakelklas projectsubsidie.
d. Subsidie opbrengst gericht leiderschap
e. Mogelijke andere subsidiegelden. (coaching etc)

BIJLAGEE 1
Bijgestelde planning 2010-2012 e.v.
Onderwerp
verbeterplan
1. Schoolbrede afspraken
actualiseren.
2. De rekendoelen zijn bij
de leerkrachten bekend
en zijn leidraad in de
instructie (de aangeklede
rekenles).
3. Opbrengst gericht
leiderschap.
(georganiseerd door
projectteam)
4. Van opbrengstgericht
leren werken naar een
opbrengstbewuste
cultuur
Bijeenkomst:
1: registreren en
analyseren van toetsen
(digitale datamuur, „haal
meer uit je rekentoets‟)
2, 3: Een groepsplan
opstellen (uitgangspunt
„de 1-zorgroute‟.)
4: Basisprincipes van het
GIP model oprakelen en
(opnieuw) verankeren
5: Doorgaande lijn
zelfstandig werken in
kaart brengen.
6-8: leren een groepsplan
uitvoeren (effectieve
instructie)
9: groepsplan evalueren,
bijstellen
10: evaluatie 2010-2011
uitvoering
2010-2011
Sept. 2010 dmv
teambijeenkomsten
Vanaf september 2010
inoefenen en begeleiden (o.a
klassenconsultaties) en
unitafstemming
September 2010 –
December 2011.
Auditing door drie schooldirecties
PS/AS/SS
Implementeren
September 2010- juni 2011
10 bijeenkomsten (elke 4
weken), team
algemeen/PLG worden
hieraan gewijd.
De week na een
teambijeenkomst komt
het RVT samen om te
evalueren en vervolg
stappen te maken.
Conclusie na evaluatie;
Groepsplan blijft een
aandachtspunt. Wordt
speerpunt in 2011-2012
uitvoering
2011-2012
Toepassing
resultaten
Vanaf juni 2010
Dient verwerkt te
worden in
groepsplan
Loopt door tot en
met december
Consolideren en
borgen
Een groepsplan
opstellen en
uitvoeren
Het doorlopend
proces bewaken,
evaluatie en
hanteren data
nemen de centrale
plek in dit
schooljaar.
Effectieve
instructie in relatie
ADI model .

5. Klassenconsultaties
GIP model
6. Het RVT leert
klassenconsultaties
rekeninstructie af te
nemen van externe
rekenspecialist
7.
Uitbreiding
verworvenheden
schakelgroep 6 werkwijze
naar de groepen 4-8.
Introductie „reflectieve
middagles‟. (Studiedag)
8.
Nascholing groepen 1-4
„Met sprongen vooruit‟.
9. Evaluatie
rekenmethode en
rekenmateriaal
10.
Oriëntatie nieuwe
rekenmethode
11.Effectief instructie
geven.
Consolideren
September 2010- juni 2011
Evaluatie,
Is bij iedereen uitgevoerd,
iedereen hanteert model..
September 2010-juni 2011.
Tijdens evaluatie
Lastig gebleken, mede door
personele/ formatieve ruimte.
Implementeren
September 2010, verkenning
van de methodiek.
September & November 2010
en maart 2011 gerealiseerd.
Materialen aangeschaft.
december 2010 juli 2011
Januari-juli 2011
Implementatie via:
Bijeenkomsten op
Unitniveau en Team
algemeen met externe
ondersteuning op maat
begeleiding door de ABCrekenspecialist.
Consolideren,
bewaken
Implementeren
Minimum = 3x met
rekenspecialist in
begin, midden en
einde schooljaar
Invoering groepen 6
Uitbreiding tweede
helft schooljaar
schoolbreed
Implementeren in
aanbod leerlingen
Invoering nieuwe
rekenmethode
Ingepland en
uitgevoerd
Uitgewerkt,
ingepland en
uitgevoerd d.m.v.
klassenconsultaties
door rekenteam
i.s.m.
rekenspecialist.
Kijkwijzer
gehanteerd.
Verbeterpunten

12. Differentiatie. Coöperatieve werkvormen.
komen aan de orde op de PLGbijeenkomsten.
Evt. begeleiding door het ABC
in de op maat gesneden
aanpak van punt
13. Opbrengstbewust
werken
Hanteren en ontwikkelen
(digitale) datamuur
Schooloverzichten in MT en
team besproken
Groepsoverzichten en
vergelijkingen in unit
besproken
Groepsoverzichten als basis
voor groepsplan
Aandachtpunten zijn via
directie besproken in
rekenteam Groepsoverzichten
gaven aanleiding tot discussie,
het geven van voorbeeldlessen
en collegiale consultaties
14. Effectieve rekenles Lesdoel(en) selecteren en
formuleren in de
lesvoorbereiding.
Extra aandacht voor
aangeklede rekenles
15. Individuele doelen . Verbeterpunten op individueel
niveau worden opgenomen in
POP van de LK of OA.
individueel
opgesteld
Inlesvoorbereiding
opnemen
Nog in ontwikkeling
Dient nu gehanteerd
te worden bij de
vervaardiging van de
groepsplannen.
Wordt met IB en
binnen de unit
overlegd.
.
Nieuwe methode
geeft doorlopende
lijnen in doelen aan.
Leerkrachten geven
minimaal 1x per 2
weken een
aangeklede
rekenles. Frequentie
opvoeren
In de
nabesprekingen van
de consultaties zijn
naast de algemene
rekendoelen ook
doelen naar
individuele behoefte
opgesteld.

16. Differentiatie in de
groep (naar de leerling)
17.
Doorlopende leerlijnen
Alle lkr en verbeterteam
18. Opbrengstgericht
werken
Bij het invoeren van ADI
zijn de aandachtspunten
instructie en effe ëen
tikkie terug”. Hier is in
twee teambijeenkomsten
gekeken naar de
oplossingen binnen de
basisstof. “Een andere
manier van uitleggen is
daarbij een aanachtspunt
geweest. Volgend
schooljaar uitbouwen.
Selecteren en clusteren
van de les- doelen die in de
methode aan bod komen
Dit jaar lijn v/d school in
kaart gebracht
Verder ontwikkelen en
gebruik digitale datamuur
(rekenteam)
Schooloverzichten LVS in
MT en team bespreken
Borging
coöperatieve
werkvormen.(AB
C en rekenteam
d.m.v.
uitwisseling,
collegiale
consultaties,
presentaties in
unit e.d.)
Implementatie
verlengde/verko
rte instructie;
Aandachtspunt
bij de verlengde
instructie is dat
de stof op een
andere manier
wordt uitgelegd.
Dus niet “meer
van hetzelfde”
de methode
voorziet hierin
niet”. Begeleiding
in unit door
Rteam en ABC
Omgaan met
tempo
verschillen;
Aanbod leerlingen
die meer aankunnen.
Werken binnen de
groepsplannen met
de afspraken ten
aanzien van de
doelen.
Implementatie en
borging in het team

19.
Sterke rekenles
20. Zorg
Hele team
(directie)
Groepsoverzichten,
analyses en vergelijkingen
in unit bespreken (IB/MT)
Groepsoverzichten als
basis voor groepsplan
(i.s.m. IB)
Schooloverzicht “Haal
meer uit je rekentoets”als
basis voor verbeterplan op
groepsoverstijgende
doelen.
Systeem ontwikkelen voor
registratie methode
gebonden toetsen
(rekenteam)
Scholing leergang OGL door
directeur.
Borging lesdoelen
selecteren en formuleren
in de les.(rekenteam/bouw)
Extra aandacht voor
aangeklede rekenles.(alle
lkr)
Uitbreiding van aantal
“aangeklede rekenlessen”
naar 1x per week.(alle
groepen)
Opstellen en uitvoeren
groepshandelingsplannen,
Uitgangspunt is hierbij 1
zorgroute (wat kan het kind
wél)
Eigen leerlijnen voor
geïndiceerde zeer zwakke
rekenaars.
Ondersteuning door
collegiaal consultant en
PLG IB Bijzonderwijs
Borging door
consultaties
rekenteam
Groepshandelingspla
nnen volgens 1
zorgroute
uitbreiden naar taal
en rekenen

21. Keuze nieuwe
rekenmethode.
Rekenteam
Hele team
Evaluatie /jaarverslag 2 e fase
Het kiezen van een nieuwe
rekenmethode op basis van
opgedane kennis tijdens
het proces. In januari
wordt dit opgepakt door
rekenteam. Het team zal
nadrukkelijk betrokken
worden bij keuzeproces.
Ondersteuning door ABC
en „PLG rekenmethode‟
Invoeringstraject
nieuwe methode
ONDERWERP: plan 2010/2011. Evaluatie 2010/2011
1. Schoolbrede afspraken
actualiseren.
2. De rekendoelen zijn bij
de leerkrachten bekend
en zijn leidraad in de
instructie (de aangeklede
rekenles).
3. Opbrengst gericht
leiderschap.
(projectteam)
4. Van opbrengstgericht
leren werken naar een
opbrengstbewuste
cultuur
Bijeenkomst:
1: registreren en
analyseren van toetsen
(digitale datamuur, „haal
meer uit je rekentoets‟)
2, 3: Een groepsplan
opstellen (uitgangspunt
Sept. 2010 dmv
teambijeenkomsten
Vanaf september 2010
inoefenen en begeleiden (o.a
klassenconsultaties) en
unitafstemming
Sept 2010 – Dec 2011.
Auditing door drie schooldirecties
PS/AS/SS
Implementeren
September 2010- juni 2011
10 bijeenkomsten (elke 4
weken), team
algemeen/PLG worden
hieraan gewijd.
De week na een
teambijeenkomst komt
het RVT samen om te
evalueren en vervolg
stappen te maken.
Leerdoelen en
leerlijnen in kaart
gebracht. Basisstof is
minimumdoel tot en
met groep 5. Tweede
leerlijn pas na uitvoerig
onderzoek. Reflectie-
lessen inpassen.
Proces voltooid, dienen
volgend schooljaar
ingepast te worden in
groepsplan.
Auditing vindt
momenteel plaats.
Proces loopt nog.
De datamuur is aan de
orde geweest.
Gesproken over de best
hanteerbare vorm.
Conclusie na evaluatie;
Groepsplan blijft een
aandachtspunt. Wordt
speerpunt in 2011-2012
Doorlopende cyclus.

„de 1-zorgroute‟.)
4: Basisprincipes van het
GIP model oprakelen en
(opnieuw) verankeren
5: Doorgaande lijn
zelfstandig werken in
kaart brengen.
6-8: leren een groepsplan
uitvoeren (effectieve
instructie)
9: groepsplan evalueren,
bijstellen
10: evaluatie 2010-2011
5. Klassenconsultaties
GIP model
6. Het RVT leert
klassenconsultaties
rekeninstructie af te
nemen van externe
rekenspecialist
7.
Uitbreiding
verworvenheden
schakelgroep 6 werkwijze
naar de groepen 4-8.
Introductie „reflectieve
middagles‟. (Studiedag)
8.
Nascholing groepen 1-4
„Met sprongen vooruit‟.
9. Evaluatie
rekenmethode en
rekenmateriaal
Consolideren
September 2010- juni 2011
September 2010-juni 2011.
.
Implementeren
September 2010, verkenning
van de methodiek.
September & November 2010
en maart 2011 gerealiseerd.
Materialen aangeschaft.
december 2010 juli 2011
Is bij iedereen
uitgevoerd, iedereen
hanteert model..
Lastig gebleken, mede
door personele
verschillen en
formatieve ruimte
De ervaring leert dat de
reflectieve middagles
een positief resultaat
geeft.
Volgend schooljaar
uitbouwen
Zeer positief geweest
voor de kleutergroepen
en de inzichten in de
ideeen “Hoe om te
gaan met het
rekenonderwijs. Groep
3 en 4 herhaling.
Gebleken is dat de
huidige methode niet
aansluit op de OBW
methodiek. Het ADI is
lastig te realiseren en
vergt veel extra tijd van
de LK.

10. Oriëntatie nieuwe
rekenmethode
Keuze nieuwe reken
methode door Rekenteam
en hele team
11.Effectief instructie
geven.
Januari-juli 2011
Het kiezen van een nieuwe
rekenmethode op basis van
opgedane kennis tijdens het
proces. In januari wordt dit
opgepakt door rekenteam.
Het team zal nadrukkelijk
betrokken worden bij
keuzeproces. Ondersteuning
door ABC en „PLG
rekenmethode‟
Implementatie via:
Bijeenkomsten op
Unitniveau en Team
algemeen met externe
ondersteuning op maat
begeleiding door de ABCrekenspecialist.
12. Differentiatie. Coöperatieve werkvormen.
komen aan de orde op de PLGbijeenkomsten.
Evt. begeleiding door het ABC
in de op maat gesneden
aanpak van punt
Heeft plaatsgevonden
en er wordt eind deze
week een besluit
genomen welke nieuwe
methode er wordt
aangeschaft..
Het rekenteam heeft
een voorselectie
gemaakt en een
aandachtspunten lijst
voor het team op basis
van wat wij als school
in elk geval terug
willen zien in een
nieuwe methode.
Leerkrachten hebben
methode pluspunt extra
uitgeprobeerd.
Klassenconsultaties en
studiebijeenkomsten op
teamniveau hebben
geleid tot een groter
inzicht en meer gebruik
van verschillende
instructiemethodieken.
Het boek “Nog
beter Rekenen” is
besproken in de
PLG. De
coöperatieve
werkvormen worden
regelmatig
toegepast in de
groepen tijdens de
startactiviteit.
Dit is
geconstateerd
tijdens de
consultaties. Waar
dit niet het geval is
is het opgenomen in
het persoonlijk
verbeterplan van de
leerkracht.

13. Opbrengstbewust
werken
Hanteren en ontwikkelen
(digitale) datamuur
Schooloverzichten in MT en
team besproken
Groepsoverzichten en
vergelijkingen in unit
besproken
Groepsoverzichten als basis
voor groepsplan
Aandachtpunten zijn via
directie besproken in
rekenteam Groepsoverzichten
gaven aanleiding tot discussie,
het geven van voorbeeldlessen
en collegiale consultaties
14. Effectieve rekenles Lesdoel(en) selecteren en
formuleren in de
lesvoorbereiding.
Extra aandacht voor
aangeklede rekenles
Dtructuur is opgezet,
kennis verspreid, dient
nu structureel
gehanteerd te worden
binnen de hele
organisatie. Is nu ook
opgenomen in de
jaarplanning van 2011
2012.
ADI werkmethodiek
uitvoerig aan de orde
geweest. Administratie
verdient nog extra
aandacht. Leerkrachten
weten hoe zij een
sterke rekenles moeten
geven en werken aan
hun eigen leerkracht
vaardigheden. Er zijn
consultaties geweest op
hele lessen, maar ook
op delen van de les,
met name gericht o.a.
op het formuleren van
het doel van de les en
het geven van
verlengde instructie.
Daarnaast zijn er
consultaties geweest op
verzoek van de
leerkrachten. Bij de
consultaties zijn
kijkwijzers gebruikt.
De klassen consultaties
zijn gedaan door
rekenspecialist ABC en
MT/IB.
Een schoolbreed
assessment heeft
opgeleverd aan
leerkrachtvaardigheden

15. Individuele doelen . Verbeterpunten op individueel
niveau worden opgenomen in
POP van de LK of OA.
16. Differentiatie in de
groep (naar de leerling)
17.
Doorlopende leerlijnen
Alle lkr en verbeterteam
18. Opbrengstgericht
werken
Bij het invoeren van ADI
zijn de aandachtspunten
instructie en effe „een
tikkie terug”. Hier is in
twee teambijeenkomsten
gekeken naar de
oplossingen binnen de
basisstof. “Een andere
manier van uitleggen is
daarbij een aandachtspunt
geweest. Volgend
schooljaar uitbouwen.
Selecteren en clusteren
van de les- doelen die in de
methode aan bod komen
Dit jaar lijn v/d school in
kaart gebracht
Verder ontwikkelen en
gebruik digitale datamuur
(rekenteam)
Schooloverzichten LVS in
MT en team bespreken
(directie)
Groepsoverzichten,
analyses en vergelijkingen
in unit bespreken (IB/MT)
in het algemeen nog
gewerkt moet worden.
Dit wordt in het
schooljaar 2011/2012
opgepakt in groter
verband, dus ook
binnen het vakgebied
rekenen.
Afgelopen jaar
meerdere
klassenconsultaties
geweest. Assessment
heeft ook tot extra
inzichten op
schoolniveau
opgeleverd.
1 zorgroute is hieraan
gekoppeld.
Veel werk gehad om
van de huidige
methode de doelen te
scheiden en te ordenen.
Heeft wel tot logisch
inzicht geleid, en
diepgang in opbouw.
Veel aandacht aan
besteed, heeft tot
resultaat dat de
groepsplannen nu
collectief aan de orde
zijn en er een vaste
structuur van handelen
is ontstaan binnen de
school.

19.
Sterke rekenles
20. Zorg
Hele team
Groepsoverzichten als
basis voor groepsplan
(i.s.m. IB)
Schooloverzicht “Haal
meer uit je rekentoets”als
basis voor verbeterplan op
groepsoverstijgende
doelen.
Systeem ontwikkelen voor
registratie methode
gebonden toetsen
(rekenteam)
Scholing leergang OGL door
directeur.
Borging lesdoelen
selecteren en formuleren
in de les.(rekenteam/bouw)
Extra aandacht voor
aangeklede rekenles.(alle
lkr)
Uitbreiding van aantal
“aangeklede rekenlessen”
naar 1x per week.(alle
groepen)
Opstellen en uitvoeren
groepshandelingsplannen,
Uitgangspunt is hierbij 1
zorgroute (wat kan het kind
wél)
Eigen leerlijnen voor
geïndiceerde zeer zwakke
rekenaars.
Ondersteuning door
collegiaal consultant en
PLG IB Bijzonderwijs
Van een incident naar
een vaardigheid. Is de
weg die we doorlopen.
Veel nieuwe materialen
(denk aan ICT) zijn
verzameld door het
hele team.
We hebben met elkaar
(her)ontdekt dat we
meer aankunnen binnen
de groep indien we
structureel handelen.
Eigen leerlijnen zijn
incidenteel aan de orde
en alleen na onderzoek
en analyse IB.

Omdat elk kind telt
Team
De workshops verzorgd voor OEKT zijn over het algemeen (op een enkele na)
goed ontvangen. Ze hebben de leerkrachten weer nieuwe impulsen gegeven.
Opvallend is wel dat de leerkrachten aangeven dat onze vertegenwoordiging
altijd groot was en dat zij merkten dat wij op veel vlakken al druk bezig zijn in
onze ontwikkeling. Dat bracht met zich mee dat het soms meer brengen was dan
halen. Met name bij de onderbouw was het enthousiasme heel erg groot dit jaar.
De learningfair, vooral het ochtendprogramma is heel goed bevallen. Het is goed
om buiten de deur te kijken. Je leert jezelf en de ander te zien.
Rekenteam/directie
Verbetering m.b.t. de verminderde hoeveelheid bijeenkomsten en het
samenvoegen van rekenteam en IB/dir. Kwaliteit was vruchtbaar voor de
Polsstok. Maar ook hier merkten we dat het vaak meer brengen was voor ons dan
halen. Voorkeur van ons gaat uit naar wat meer samenwerking met scholen die in
dezelfde fase zitten om ons verder te ontwikkelen.
Doorkijk naar 2012/2013
Verbetering leerkrachtvaardigheden in het algemeen staat bovenaan de
prioriteitenlijst voor het komende schooljaar van Polsstok.
Dit wordt breed opgepakt, zowel met rekenen als binnen de andere vakken is dit
het centrale thema.
De Begeleidingsinzet :
Taalspecialist en Rekenspecialist richten zich op het ADI model, modellen,
coöperatieve werkvormen hanteren e.d
Begeleiding op de ontwikkelpunten van het KBA model op school en individueel
niveau is gewenst. Het team heeft hier, na eigen onderzoek, prioriteiten in
aangegeven. (zie ook speerpunt schoolplan)
Het rekenteam zal zich verder ontwikkelen als kernteam die zelf
klassenconsultaties zal uitvoeren.
Aanschaf materialen die uitnodigend zijn voor de betere leerlingen en die een
beroep doen op hun probleemoplossend vermogen is een vervolg aandachtspunt.
De aanbevelingen uit het op te stellen plan ten aanzien van het werken met
referentieniveau‟s is hierbij richtinggevend. (Polsstok neemt deel aan pilot DMO)
In het team zal met de materialen geoefend worden, zodat ze op de juiste
manier ingezet kunnen/zullen gaan worden. Er wordt gemonitord op leerkracht
vaardigheden, materiaal en effect.
Wij werken aan één nog te bepalen domein binnen het rekenonderwijs.

Aan het eind van de pilot zullen we de ontwikkelingen en ervaringen delen met de
ervaringen op de andere deelnemende scholen zijn ontwikkeld. Hierna is
uitwisselen en delen binnen de eigen organisatie een aandachtspunt.
Beter inzicht verwerven in de leerlijnen. Het werken met leerlijnen
implementeren van doorgaande lijnen en het verder uitwerken van de
rekenactiviteiten zodat een rekenles ook een échte rekenles is blijft een
aandachtspunt
Ten aanzien van de koppeling met de zorg
Groepshandelingsplannen volgens 1 zorgroute uitbreiden naar andere
vakgebieden. Te beginnen met taal (begrijpend lezen en technisch lezen).
Uitbreiden van het werken met ontwikkelperspectieven voor kinderen met een
eigen leerlijn of rugzakje. Hiervoor worden speciale unitvergaderingen zorg en
teambijeenkomsten zorg georganiseerd
Invoeringstraject nieuwe reken (en taal) methode olv taal en rekenteam en de
externe specialisten zullen teambijeenkomsten en bouwbijeenkomsten rondom
het werken met de nieuwe methode worden opgepakt.
Bij de consultaties wordt het werken met de nieuwe methode meegenomen.

BIJLAGE 3 DE REKENSCAN 2010
ANALYSE CITO RESULTATEN POLSSTOK
CITO -ORDENEN
Schooloverzicht toets Ordenen (Medio afname) 2009/2010
Niveau A 13%
Niveau B 14% 27%
Niveau C 35% 35%
Niveau D 28%
Niveau E 10% 38%
CONCLUSIES
Op deze toets behaalt de school op dit moment onvoldoende resultaten. Voor
groep 1 en 2 mag het percentage leerlingen met een onvoldoende score (niveau D
of E) op de toets Ordenen niet groter zijn dan 25% (vergeleken met scholen met
een vergelijkbare leerling-populatie als de Polsstok). Hier zit de Polsstok
momenteel nog duidelijk boven. Vergeleken met het landelijk gemiddelde is alleen
het aantal E-leerlingen op niveau. Het aantal leerlingen met een voldoende score
(niveau B of A) is erg laag en bedraagt slechts net iets meer dan een kwart van
de leerlingen.
Schooloverzicht toets Ordenen (Medio afname) 2009/2010 in procenten, uitgesplitst in leerjaar
E D C B A
1a 8 47 15 15 15
1b 18 9 46 9 18
2a 6 19 43 13 19
2b 7 36 36 21 0
CONCLUSIES
- Groep 1b heeft duidelijk teveel E-leerlingen vergeleken met het landelijk
gemiddelde. Daartegenover heeft deze groep relatief weinig D-leerlingen.
- De overige groepen hebben duidelijk teveel D-leerlingen vergeleken met het
landelijk gemiddelde, vooral groep 1a.
- Groep 2b heeft geen sterke leerlingen (score op niveau A).
- Het zwaartepunt van de scores ligt op een C score (uitgezonderd groep 1a).
- Alleen groep 2a behaalt de doelstelling van een maximum van 25% scores op
niveau D/E.

CITO REKENEN/ WISKUNDE
Schooloverzicht CITO rekenen/ wiskunde (G&B) medio 2008/2009 tot medio 2009/2010
(de huidige groep 3 is alleen in de resultaten van 2009/2010 opgenomen, omdat er van deze groep geen
gegevens zijn2008/2010)
Medio 08/09 Eind 08/09 Medio 09/10
Niveau A-C 58% 57% 50%
Niveau D-E 42% 43% 50%
CONCLUSIE
Er lijkt een trend waarneembaar waarbij er steeds meer leerlingen op niveau D
of E scoren en steeds minder leerlingen op niveau A,B of C. Daarbij moet wel
gezegd worden dat sinds het
huidige schooljaar ( 09/10) gestart is met de digitale afname van de CITO
reken toetsen.
Schooloverzicht toets CITO rekenen/ wiskunde (G&B Medio afname) 2009/2010
Niveau A 7%
Niveau B 17% 24%
Niveau C 26% 26%
Niveau D 21%
Niveau E 29% 50%
Middenbouwoverzicht toets CITO rekenen/ Bovenbouwoverzicht toets CITO rekenen/
wiskunde (G&B Medio afname) 2009/2010 wiskunde (G&B Medio afname) 2009/2010
Groep 3,4 en 5 Groep 6,7 en 8
Niveau A 4%
Niveau B 13% 17%
Niveau C 23% 23%
Niveau D 20%
Niveau E 40%
60%
Niveau A 9%
Niveau B 22% 31%
Niveau C 29% 29%
Niveau D 21%
Niveau E 19% 40%
CONCLUSIES
Op deze toets behaalt de school op dit moment onvoldoende resultaten. Voor de
groepen 3 t/m 8 mag het percentage leerlingen met een onvoldoende score
(niveau D of E) niet groter zijn dan 25% (vergeleken met scholen met een
vergelijkbare leerling-populatie als de Polsstok). Daarnaast mag het percentage
leerlingen met een voldoende score (niveau A of B) niet kleiner zijn dan 50%
(vergeleken met scholen met een vergelijkbare leerling-populatie als de
Polsstok). Gezien de bovenstaande resultaten is te concluderen dat de Polsstok
duidelijk teveel D/E scores heeft en te weinig A/B scores. Ook vergeleken met
het landelijk gemiddelde zijn er teveel leerlingen op niveau D of E en te weinig op
A of B niveau. Het is zelfs het geval dat de helft van de leerlingen uit groep 3

t/m 8 een onvoldoende score behaalt. De groep rekensterke leerlingen (Aleerlingen)
is nog geen 10%, dit is zeer weinig en duidelijk lager dan het landelijk
gemiddelde. Daarnaast is er te zien dat er een groot verschil is in de prestaties
van de middenbouw vergeleken met de bovenbouw.
Schooloverzicht CITO rekenen/ wiskunde (G&B Medio afname) 2009/2010 in procenten,
uitgesplitst in leerjaar
E D C B A
3a 33 22 28 11 6
3b 15 25 25 30 5
4a 50 18 23 9 0
4b 50 18 23 9 0
5a 33 29 21 13 4
5b 56 12 20 4 8
6a 10 20 20 20 30
6 Schakel 0 17 33 50 0
7a 32 21 31 11 5
7b 33 39 22 6 0
8a 21 21 42 11 5
8b 20 5 25 35 15
CONCLUSIES
- Groep 6a is momenteel de best presterende groep op het gebied van rekenen.
Deze groep heeft een vrij grote groep A-leerlingen. Deze groep voldoet aan de
norm van minimaal 50% scores op A/B niveau. De norm voor maximaal 25% scores
op D/E niveau behaalt deze groep echter niet. Vergeleken met het landelijk
gemiddelde zijn er teveel D-leerlingen.
- Groep 6- Schakel behaalt wel beide normen, maar heeft geen leerlingen die op
niveau A presteren. Dit is duidelijk te laag vergeleken met het landelijk
gemiddelde, maar te verklaren als gekeken wordt naar de speciale populatie van
de schakelklas. Ook groep 8b behaalt beide normen, hoewel er, vergeleken met
het landelijk gemiddelde, nog teveel E-leerlingen zijn en te weinig A-leerlingen.
- Groep 7b is momenteel de zwakst presterende groep op het gebied van rekenen.
Deze groep heeft de grootste groep D/E leerlingen en de kleinste groep A/B
leerlingen.
- De groepen 4a, 4b en 5b hebben een zeer grote groep E-leerlingen, de helft (of
meer) van de leerlingen van deze groepen behalen en score op E niveau.

ALGEHELE CONCLUSIE OP BASIS VAN DE TOETSGEGEVENS
De rekenprestaties van de Polsstok zijn nog duidelijk onder de landelijke norm
van 10% E, 15% D, 25% C, 25% B en 25% A. Ook zijn de prestaties lager dan
verwacht mag worden van scholen met een vergelijkbare leerling-populatie
(maximaal 25% D/E niveau en minimaal 50% A/B niveau). In de resultaten van de
groepen 3 t/m 8 lijkt er zelfs een trend zichtbaar waarbij steeds meer
leerlingen onvoldoende presteren en steeds minder leerlingen op voldoende
niveau scoren.
Een te groot percentage van de leerlingen maakt al een zwakke start bij de
kleuters. Dit zet door in de middenbouw waar de resultaten zeer zwak zijn. Meer
dan de helft van de leerlingen in de middenbouw behaalt een onvoldoende score.
Nog geen kwart van de leerlingen behaalt een voldoende score. Het beheersen
van de basisvaardigheden is van groot belang voor de verdere rekenontwikkeling
in groep 6 t/m 8. Met deze resultaten zullen de leerlingen dus met een grote
achterstand in de bovenbouw terecht komen. Dat betekent dat er in de
bovenbouw veel effectieve leertijd besteed zal moeten worden om de
achterstanden in te halen zodat de leerlingen de abstractere bovenbouwstof
beter aan zullen kunnen.
In de bovenbouw zijn er momenteel ook nog duidelijk teveel leerlingen met een
onvoldoende score. Ook in de bovenbouw zijn de resultaten zwak, maar beter
vergeleken met de middenbouw.
DE MENING VAN DE REKENSPECIALIST
De bevindingen zijn geordend op basis van de 5 kenmerken van effectief
rekenonderwijs, zoals dat binnen de klas gestalte dien te krijgen.
Klassikale startactiviteit
De meeste leerkrachten beginnen met een passende startactiviteit.
Daarbij duurt deze activiteit in de meeste gevallen ook niet langer dan 10
minuten waardoor het zijn flitsende en activerende karakter behoudt.
Een effectieve, activerende instructie en het inoefenen
Tijdens de instructie maken de meeste leerkrachten goed gebruik van
geschikte contexten en modellen. Ook worden veelal de leerlingen actief
bij de uitleg betrokken door het stellen van prikkelende vragen die aan het
denken zetten. De meeste leerlingen zijn dan ook grotendeels van de
uitleg betrokken bij de les. De volgende elementen van een effectieve
instructie blijven een punt van aandacht:
o Het duidelijk aangeven en omschrijven van het leerdoel. Er wordt
niet duidelijk omschreven wat de leerlingen moeten kennen/ kunnen
aan het einde van de les.

o Er wordt onvoldoende voorkennis opgerakeld die gerelateerd is aan
dit leerdoel. Een aantal leerkrachten halen wel op wat er in de
vorige les is behandeld, maar in de meeste gevallen sluit dit niet aan
bij het lesdoel de huidige les.
o Er wordt aan het einde van de uitleg geen korte samenvatting
gegeven van de kernpunten van de uitleg.
o Het stimuleren van de „horizontale interactie‟ (het gesprek tussen
leerlingen onderling) ontbreekt veelal. Er wordt soms wel in
groepjes gewerkt, maar van effectief coöperatief leren is geen
sprake.
o Bij een aantal leerkrachten is een van de fases van effectief
rekenonderwijs niet waargenomen, de leerkrachten oefenen niet
altijd in met de leerlingen en een aantal leerkrachten geeft
nauwelijks uitleg gegeven en slaat daarmee de „presentatie fase‟
over.
Interventie is geweest dat we gezamenlijk met de rekenexpert ingestoken
hebben op het TIKKIE TERUG handelen. Dit houdt in dat voor de gehele
basisstof de leerprocessen nog eens stapsgewijs zijn aangeleerd. Hierdoor
beschikt elke LK over de informatie om een stapje terug te doen in het proces
van de rekenvraag.
Zelfstandig werken/ zelfstandig denken
In de meeste groepen zijn duidelijke regels w.b.t. het zelfstandig werken
en heerst er een prettige werksfeer. Vrijwel overal wordt aan de
instructietafel gewerkt. Binnen de school wordt gewerkt met het GIPmodel,
dit wordt tijdens de observaties ook terug gezien. De inzet van het
stoplicht voor de uitgestelde aandacht wordt in de groepen 1,2 en 3
waargenomen. De servicerondjes worden vrijwel overal gebruikt zoals
bedoeld. Tijdens de rondes wordt voornamelijk het werkproces
gecontroleerd, maar er wordt te weinig aandacht besteed aan het
adequaat terugkoppelen, dit dient ingezet te worden om het „zelfstandig
denken‟ van de leerlingen te stimuleren.
Verder wordt er gewerkt conform de 1 zorgroute. Binnen de school is
afgesproken de leerlingen in te delen in drie niveaugroepen (aanpak I, II
en II) en de verwerkingsopdrachten te differentiëren naar het niveau van
de leerlingen.

De reflectieve nabespreking
Dit wordt toegepast in de schakelklas. En is uitgeprobeerd in de andere
bovenbouw groepen. Dit wordt het komend jaar uitgebreid naar de
groepen 6 en daarboven. De schakelklas aanpak zal dmv videobeelden
overdraagbaar gemaakt worden. Het heeft een duidelijk effect. De
nabespreking gericht op reflectie van het leerdoel is een belangrijke
succesfactor en wordt derhalve stevig bij de hand genomen in 2012.
De tijdsbewaking neemt een cruciale rol in.
Opvangen van verschillen tussen leerlingen, zoveel mogelijk binnen de rekenles
Bij een aantal leerkrachten ontbreekt de differentiatie tijden de instructie.
Verkorte instructie (waardoor de sterke rekenaars al snel aan de slag kunnen)
wordt incidenteel gebruikt. Maar ook van de verlengde instructie wordt niet
altijd gebruik gemaakt. De instructietafel wordt wel ingezet voor zwakke
rekenaars, waarbij een aandachtspunt blijft dat de leerkracht niet over moet
gaan tot het begeleid inoefenen. Er dient zoals eerder gezegd is gebruik
gemaakt te worden van een TIKKIE TERUG, een verlengde instructie waarbij een
stapje terug in de leerlijn wordt opgepakt en gebruik gemaakt wordt van
specifieke remediërende materialen of instructiemodellen.
De leerkrachten zijn betrokken en gemotiveerd om het rekenonderwijs op de
Polsstok te verbeteren. Ze zijn actief met de aandachtspunten aan de slag.
CONCLUSIE OP BASIS VAN DE REKENSCAN EN OBSERVATIES
Er is een verschil te constateren tussen de mening van de leerkrachten en die
van de rekenspecialist betreffende het instructie geven. De leerkrachten zijn
over het algemeen tevreden over de manier waarop zij uitleg geven, terwijl de
rekenspecialist toch enige knelpunten signaleert. Op zich is dit verschil wel te
verklaren; de methode Wereld In Getallen, die de meeste leerkrachten
nauwgezet volgen, geeft weinig concrete aanwijzingen voor het formuleren van
het leerdoel en geeft nergens aanwijzingen voor het oprakelen van de benodigde
voorkennis voor de betreffende les. Een samenvatting bestaande uit de
kernpunten van de uitleg of een nabespreking gekoppeld aan het lesdoel met
afsluitend een samenvatting van de les wordt nauwelijks door de leerkrachten
gegeven. Maar ook hiervoor geldt dat er binnen de methode geen aanwijzingen
voor worden gegeven. Het is dus begrijpelijk dat de leerkrachten de indruk
hebben een goede instructie te geven.
Binnen de school zijn uitgangspunten geformuleerd voor het rekenonderwijs.
Deze uitgangspunten hebben als uiteindelijke doel dat de rekenprestaties van de
leerlingen zullen verbeteren. De uitgangspunten zijn nog niet geïntroduceerd in
het team.
Tijdens de observaties door de rekenspecialist is gezien dat de meeste

leerkrachten de uitgangspunten nog niet of nauwelijks uit zichzelf al uitvoeren.
Zo is er waargenomen dat er:
- fases van het directe instructie model worden overgeslagen/ niet worden
uitgevoerd
- nog te weinig sprake is van interactie met en tussen leerlingen
- nauwelijks gebruik gemaakt wordt van coöperatieve werkvormen
- bij geen van de groepen een gelaagde instructie is gezien waarbij ook een
verkorte instructie gegeven wordt voor de sterke rekenaars. Er zijn
teamafspraken gemaakt de leerlingen in te delen in drie niveau groepen
(aanpak I, II en III), dit is echter in slechts een paar groepen
waargenomen. Ook de verlengde instructie vraagt nog extra aandacht.
- slechts in 2 groepen de principes van het GIP-model zijn waargenomen
tijdens het zelfstandig werken
Al deze punten vragen dus nog de nodige aandacht om het rekenonderwijs en de
rekenprestaties van de leerlingen op de Polsstok te verbeteren. Positief is wel
dat de leerkrachten gemotiveerd zijn hiermee aan de slag te gaan.
ADVIES VAN DE REKENSPECIALIST
- Extra en gerichte aandacht voor het rekenonderwijs in de onderbouw.
- Extra en gerichte aandacht voor de basisvaardigheden en –principes in de
middenbouw.
- Gerichte begeleiding aan de leerkrachten voor het geven van effectieve
instructie, door middel van klassenbezoeken, consultaties en
(team)bijeenkomsten/ scholing.
- Verzorgen van (team)bijeenkomsten gericht op differentiëren tijdens de
rekenles. Hierbij extra aandacht besteden aan coöperatieve werkvormen
en convergente differentiatie (gelaagde instructie en dus ook het geven
van een verkorte en verlengde instructie).
- Minimaal 1 teambijeenkomst gericht op het opstellen van groepsplannen.
- Bij het team de basisprincipes van het GIP-model oprakelen en (opnieuw)
verankeren.
- Voor bovenstaande punten heldere doelen formuleren, gekoppeld aan een
tijdspad (minimaal 3 jaar een jaar voor de invoering, een jaar voor de
implementatie en een jaar voor de verankering).

BIJLAGE 3 DE EFFECTIEVE REKENLES
EFFECTIEVE REKENLESSEN BINNEN DE SCHAKELKLAS
I.Startopdracht.
* Richt zich op de minimumdoelen/leerstofaccenten.
* Sluit aan bij het niveau van de leerlingen.
* Zijn interactief van karakter.
* De totale opdracht duurt maximaal 10 minuten.
II.Instructie.
* Moet gericht zijn op het lesdoel.
* De leerlingen worden interactief bij deze uitleg betrokken.
* Na de instructie kunnen de meeste leerlingen zelfstandig aan de slag.
III.Verlengde instructie.
* Richt zich op de minimumdoelen/leerstofaccenten.
* Daarbij wordt teruggegrepen op eerdere stappen binnen de leerlijn.
* Zo nodig wordt gebruik gemaakt van ondersteunende materialen of modellen.
* Na de verlengde instructie kunnen ook deze leerlingen zelfstandig aan de slag.
IV.Zelfstandig Werken.
* Wordt vooraf gegaan door een korte taakinstructie van maximaal 5 minuten.
* De kinderen kunnen – individueel of in groepjes – zelfstandig bezig zijn.
* De leerkracht loopt tussendoor servicerondjes om de vinger aan de pols te
houden.
* Daarnaast is zij in staat om extra hulp of uitleg te geven.
V.Nabespreking.
* Is gericht op de minimumdoelen/leerstofaccenten.
* Is reflectief van karakter, d.w.z. dat kinderen worden gestimuleerd na te
denken over hun
eigen aanpak en oplossingsstrategie.
VI.Maatregelen ná de toets.
* De methodegebonden toetsen worden nader geanalyseerd.
* Met de uitvallers wordt een diagnostisch gesprek gevoerd.
* Op basis van de geconstateerde problemen vindt remediëring plaats (in dag 10
of de
Herhalingstaak)
* Het effect van deze remediëring wordt geëvalueerd.

VII.Middaglessen.
* Hierbij ligt de nadruk op het aanpakgedrag en het stimuleren van de
denkontwikkeling.
* Er wordt gebruik gemaakt van de oefensuggesties zoals eerder aangegeven.
Klassenbezoek/ consultaties
1. Startopdracht, instructie en verlengde instructie.
2. Zelfstandig werken, nabespreken.
3. Maatregelen na de toets: Diagnostisch gesprek en remediering.
4. Middaglessen
Voor elk onderdeel kom ik 2x langs, dus in totaal 4x2=8bezoeken.
Voorafgaand aan elk bezoek vindt een voorgesprek plaats waarin:
Nadere informatie over dit onderdeel gegeven wordt.
De leerkracht vragen kan stellen en kan aangeven waar zij wil dat
speciaal opgelet gaat worden
Na afloop van elk bezoel vindt een nagesprek plaats. Hierin wordt gekeken of
dit lesonderdeel naar begoren verlopen is en welke verbeteringssuggesties –
zo nodig- gegeven kunnen worden.
Tijdens het tweede bezoek gericht op dit onderdeel wordt dan gekeken naar het
effect van deze suggesties

BIJLAGE 4 ALGEMENE KIJKWIJZER
.
Aandachtspunt: + +/- -
ALGEMEEN. 1.De benodigde materialen liggen klaar.
2.De les wordt gegeven volgens de handleiding.
3.De sfeer in de klas is rustig en veilig.
4.Er is een soepele overgang tussen de
lesonderdelen.
5.De rekenles duurt minimaal 50 minuten.
STARTACTIVITEIT. 6.De les wordt begonnen met een oefenactiviteit.
7.Alle leerlingen worden hierbij betrokken.
8.Deze activiteit duurt maximaal 10 minuten.
INSTRUCTIE. 9.Voorkennis wordt opgerakeld.
10.De leerdoelen van deze les worden
aangegeven.
11.Bij de instructie worden de kinderen actief
betrokken.
12.De leerkracht vat samen/ordent/visualiseert.
13.De instructie is voor het merendeel van de
leerlingen
duidelijk.
14.Er wordt gedifferentieerd in instructie.
ZELFSTANDIGE
VERWERKING.
15.De taakinstructie is kort en uitdagend.
16.Het klassenmanagement verloopt soepel.
17.Er wordt gedifferentieerd in
verwerkingsopdrachten.
NABESPREKING. 18.De les wordt afgesloten met een nabespreking.
19.Hierin wordt teruggekomen op het leerdoel.
OVERIGE PUNT
Bijlage 5, de resultaten zijn in schema toegevoegd in de vorm van een PDF file (scan).