Reken - Omdat elk kind telt in Zuidoost

Reken
Verbeterplan
Basisschool Polsstok
12 GF
Egoli 2
1003AC Amsterdam zuidoost
Tel 0206951360
DE POLSSTOK
2009-2012
Samenstelling Polsstok Rekenteam
Manon Spieker onderwijsassistent
Sheila Accord Vertegenwoordiger onderbouw
Shirley Schenkers vertegenwoordiger bovenbouw
Margo Borst intern begeleider
Leo Adriaanse intern begeleider
Nicolette Schröder directie
BartJan Commissaris directie
BEGELEIDER
Drs. H. Smits Verburg onderwijsadviseur ABC

INHOUDSOPGAVE
1 VOORWOORD
2 AANLEIDING
3 UITGANGSPUNTEN
4 AMBITIE
5 WELK REKENONDERWIJS HEEFT DE POLSSTOK ?
6 DE SCHAKELKLAS
7 HET PROCES
8 REKENVERBETERTEAM
9 REKENVERBETERPLAN
10 HET REKENBELEIDSPLAN, DE REKENSCAN
11 PLAN VAN AANPAK
12 OPBRENGST GERICHT LEIDERSCHAP
13 FINANCIELE INZET
BIJLAGE 1 PLANNING 2 DE FASE
BIJLAGE 2 UITSLAG REKENSCAN
BIJLAGE 3 DE EFFECTIEVE REKENLES
BIJLAGE 4 ALGEMENE KIJKWIJZER

1. VOORWOORD
De Polsstok zoekt naar kansen. Kansen voor een brede talentontwikkeling en
hoge leerresultaten bij de leerlingen, die de school voorstaat. De school heeft
als speerpunten in de ontwikkeling:
1. Intensivering van het aanbod. Kwaliteitsimpulsen startend vanuit de
eerste schooljaren van het jonge kind op de voor- en basisschool.
2. Een brede teamontwikkeling. Inzicht verkrijgen in het eigen handelen
van de leerkracht. (kennis delen, aandacht hebben voor de ander in de
doorgaande lijn, zelfreflectie, effectiviteit.
In de afgelopen jaren lag het accent vooral op taalontwikkeling. Dit heeft
geresulteerd in een stijgende lijn in de leerresultaten. Echter, taal zal in de
komende jaren, gelet op de instroom van de Polsstok, een blijvende aandacht
verdienen.
Sinds een jaar is de inhoudelijke verbinding gemaakt tussen taal en rekenen.
Om dit inzicht in de praktijk neer te zetten, zijn we in het afgelopen schooljaar
gestart met de schakelklas. De schakelklas 6 heeft als insteek de taal- en
rekenvaardigheden bij de leerlingen uit de groep zes d.m.v. een intensieve
jaaraanpak te versterken en te verbeteren. De “rekenen is denken in taal‟
gedachte koppelt de resultaten uit beide vakgebieden met elkaar.
Een eerste meetmoment maakt duidelijk dat er vooruitgang geboekt is. De
effectieve aanpak en de interactie van de docent met de leerlingen staat in de
schakelklas centraal. De schakelklas is het praktijkvoorbeeld van de innovatieve
benadering die de Polsstok nastreeft.
Het rekenonderwijs is de afgelopen 30 jaar sterk veranderd, zowel qua inhoud
als qua opzet. Het vlot en vaardig „koopmansrekenen‟ staat in de moderne
realistische rekendidactiek niet langer centraal, al blijft een direct beschikbare
basis aan elementaire rekenvaardigheden onmisbaar.
In de moderne maatschappij gaat het veel meer om het ontwikkelen van een
reken/wiskundige houding, noodzakelijk om je als actief en mondig burger te
kunnen handhaven.
Concreet kan gedacht worden aan zaken als:
Het participeren in democratische besluitvormingsprocessen, zoals
verkiezingen
Het kritisch selecteren en beoordelen van de toenemende hoeveelheid
informatie, waarin vaak cijfermatig onderbouwde argumenten een rol
spelen. (Reclame!)

Het adequaat omgaan met de steeds uitgebreidere en meer geavanceerde
digitale apparatuur.
2. AANLEIDING
De Polsstok heeft zich in het laatste schoolplan expliciet ten doel gesteld om de
leerlingen optimaal te ondersteunen in hun brede ontwikkeling. We hebben ons
hierbij in eerste instantie op onszelf gericht, op de organisatie structuur en het
leerkracht handelen. Het werken aan/ontwikken van de capaciteiten van het kind,
het zelfstandig kunnen werken en degelijke taal- en rekenkennis zijn ons inziens
sleutelfactoren voor het noodzakelijke zelfvertrouwen bij de leerling.
De kinderen dienen volgens de Polsstok visie, bij het verlaten van groep acht,
pro-actief de volgende stap in de maatschappij te kunnen maken. M.a.w. kinderen
willen en kunnen zelf initiatieven nemen.
De realistische rekendidactiek staat de laatste jaren ter discussie. De
resultaten blijven achter bij de verwachtingen die gekoppeld zijn aan de inzet
van de leerkracht. Er gaan stemmen op om terug te keren naar de ouderwetse
rekenmethoden en methodieken.
Zonder uitgebreid in te gaan op de soms sterk versimpelde discussie zoals die in
de media en in de politiek gevoerd wordt, stellen we hier vast dat de
maatschappij van de 21e eeuw andere vaardigheden vraagt dan die van onze
grootouders. Een terugkeer naar het rekenen uit die tijd is dan ook niet aan de
orde.
Wel wordt uit onderzoek duidelijk dat een aantal didactische principes van het
realistisch onderwijs, zoals de nadruk op zelf ontdekkend leren, het flexibel
hanteren van een veelheid aan oplossingsmethoden en de nadruk op inzichtelijk
leren ten koste van het gericht inoefenen, niet voor alle kinderen even geschikt
zijn. Op basisschool De Polsstok komt daar nog bij dat de school een leerlingpopulatie
heeft welke bestaat uit leerlingen uit diverse – veelal niet of
nauwelijks Nederlandstalige milieus.
Voor het rekenonderwijs betekent dit dat deze leerlingen vooral moeite hebben
met talige rekenopdrachten zoals die in de realistische methoden – en in de
CITO/toetsen van het LVS - steeds vaker voorkomen.
Daarbij speelt niet alleen een gebrekkige woordenschat een rol, maar ook de
taal/denkontwikkeling, nodig voor het adequaat kunnen beredeneren en doorzien
van de aangeboden context. Bovendien doet de diversiteit aan afkomst en
achtergrond een sterk beroep op het differentiatievermogen van de
leerkrachten.
Dit alles betekent voor basisschool De Polsstok dat de realistische
rekendidactiek qua inhoud en algemene opzet gehandhaafd wordt, maar dat de
uitwerking op een aantal punten aangepast en toegesneden dient te worden op de

kenmerken van haar leerlingenbestand.
Dat maakt dit rekenverbeterplan noodzakelijk om aan te geven welke
veranderingen dit precies zijn en hoe deze gerealiseerd dienen te worden.
3. UITGANGSPUNTEN
Bij het opstellen van de uitgangspunten is de evidence-based gedachte het
ijkpunt.
Een goede instructie vormt de kern van effectief onderwijs w.o.
reken/wiskunde onderwijs. De instructie zal worden geoptimaliseerd
volgens de principes van het activerend Directe Instructiemodel.
Binnen dit model is het belangrijk dat niet alleen de interactie met de
leerlingen maar ook de interactie tussen leerlingen gestimuleerd wordt. De
school heeft in het afgelopen schooljaar een teamtraining ondergaan
waarin de ontwikkeling in het taalgebruik van de leerkracht in de
interactie centraal stond. (Toii, taalontwikkeling in interactie)
Samenleven/samen leren is belangrijk binnen een multiculturele
samenleving. (Zie ook de missie van de Polsstok en de DE Brede School
waarbinnen Polsstok een van de pijlers is. Dit is verwoord in het
Schoolontwikkelingsplan 2007-2011. Voor de reken/wiskunde lessen
betekent dit onder andere het gebruikmaken van coöperatieve
werkvormen.
Speciale aandacht wordt besteed aan het omgaan met talige, ingeklede
rekenopdrachten. Daarbij is een geïntegreerde taalreken/aanpak
noodzakelijk. Het gaat om het uitbreiden van de woordenschat, het
stimuleren van de taal- en denkontwikkeling bij het kind en het verbeteren
van de leerattitude.
In elke rekenles wordt aandacht besteed aan voortgaande inoefening,
automatisering en onderhoud van de basisvaardigheden.
Verschillen tussen leerlingen dienen zo veel mogelijk binnen de reguliere
rekenles en met behulp van de reguliere rekenmethoden te worden
opgevangen.
Om in te spelen op verschillende instructiebehoeftes van de leerlingen,
wordt momenteel gebruik gemaakt van een gelaagd instructiemodel,
waarbij we drie niveau‟ s hanteren. Er is ruimte voor een verkorte en een

verlengde instructie. We proberen met diverse differentiatievormen alle
kinderen een aanbod op maat te geven.
Bij de verwerking wordt eveneens ingespeeld op verschillen door de
hoeveelheid en de inhoud van de verwerkingsstof aan te passen. Hierbij
kan gebruik gemaakt worden van geschikte additionele, remediërende en
verrijkende materialen.
Pas bij hoge uitzondering worden kinderen op een eigen leerlijn gezet.
Beslissingen hieromtrent gaan gepaard met onderbouwing vanuit extern
onderzoek en worden altijd geaccordeerd door het MT (directie/IB) van
de school.
Om te kunnen differentiëren is het hanteren van klassenmanagementprincipes
noodzakelijk.
Daarbij gaat het niet alleen om het zelfstandig werken, maar ook om het
zelfstandig denken van de leerlingen. Het uiteindelijke doel is dat het
rekeninzicht en de daaraan gekoppelde rekenprestaties van alle leerlingen
zullen stijgen.
4. AMBITIE
Basisschool de Polsstok stelt zich ten doel ernaar dat in ieder geval 85% van de
leerlingen de onderstaande resultaten hebben bereikt:
Medio groep 2 kunnen kinderen tot 20 tellen en kennen zij de cijfersymbolen.
Eind groep 3 is het optellen en aftrekken tot 10 geautomatiseerd.
Medio groep 4 is het optellen en aftrekken tot 20 geautomatiseerd.
Eind groep 4 kunnen kinderen vlot rekenen tot 100.
Eind groep 5 zijn de tafels van vermenigvuldigen geautomatiseerd.
Eind groep 8 zijn de kinderen bekend met de specifieke rekentaal en
rekenbegrippen.
Onze LVS resultaten op Ordenen en Rekenen en Wiskunde in drie jaar (vanaf
schooljaar 2010-2011) verhogen naar minimaal de landelijke norm van 10%E,
15%D 25%C 25%B 25%A.
Vanaf schooljaar 2010-2011 zal een daling worden ingezet op de LWOO
uitstroom. De LWOO uitstroom is aan het einde van het schooljaar met 2011-
2012 met minstens 10% verminderd ten opzichte van het aantal LWOO
uitstromers in 2010-2011.

Voor de komende twee jaar ligt de nadruk op het verbeteren van de
leerresultaten bij de twee vakken rekenen en taal. De taalcomponent binnen
het rekenen in alle groepen is versterkt en de instructie is geïntensiveerd en
geëffectueerd. Dat de rekenen = ook denken in taal gedachte gemeengoed is
op de Polsstok
5. WELK REKENONDERWIJS HEEFT DE POLSSTOK ?
De Polsstok werkt met de methode Wereld in Getallen (WIG). Binnen de
instructietijd wordt het GIP model gebruikt.
Twee keer per jaar worden de CITO toetsresultaten schoolbreed geanalyseerd.
In het unit overleg (bestaande uit twee aansluitende leerjaren) is het dit
schooljaar voor het eerste dat de methodegebonden toetsen gezamenlijk worden
bekeken en worden geanalyseerd door de leerkrachten.
De WIG toetsen worden sinds het huidige schooljaar digitaal afgenomen. Daar
komt een groepsstaat uit die de leerkracht zelf dient te analyseren.
Voor RT en kinderen met een eigen leerlijn is de ondersteunende methode
Maatwerk. Deze methode wordt op dit moment nog niet geheel benut. (2009
2010 is nog een implementatiejaar).
In 2008/2009 is, zoals eerder genoemd, op de scholen Polsstok en Kruispunt/
Santenkraam, in het 6 e leerjaar een Schakelklas geformeerd. Genoemde scholen
ontwikkelen de schakelklas samen, waarbij zij elkaars ondersteuning en leerfocus
zijn. Dit geld zowel op leerkracht- als ook op IB en Directie niveau.
In de schakelklas zijn leerlingen geplaatst, die op de CITO-toets
Rekenen/Wiskunde een lage rekenscore haalden, maar van wie verwacht wordt
dat zij met gerichte, intensieve hulp en instructie op taal/rekengebied
uiteindelijk uit het LWOO gehouden kunnen worden.
6. DE SCHAKELKLAS
In de schakelklas groep ZES zijn de meeste uitgangspunten uit de vorige
paragraaf vertaald naar concrete maatregelen, te weten :
De methode “Met Woorden In De Weer” (uitbreiding van de
woordenschat), wordt op dit moment (alleen nog in de schakelklassen)
gehanteerd. Deze aanpak wordt toegepast bij het aanleren en inoefenen
van de rekentaalbegrippen.
De leerlingen worden bewust gemaakt van het verband tussen begrippen
en de daarmee verbonden rekenkundige bewerkingen onder andere d.m.v.
diverse spelsituaties.
De rekentijd is geïntensiveerd en uitgebreid met een aantal middaglessen,

waarin de leerkracht aandacht besteedt aan het toepassen en
generaliseren van wat in de reguliere rekenlessen aan de orde is gekomen.
Het reflecteren op het eigen rekengedrag door de leerlingen staat
centraal.
Dit alles gebeurt d.m.v. het uitspelen van diverse rekensituaties en het
voeren van reflectieve gesprekken. De leerkracht en tutor van de
Schakelklas – Shirley Schenkers en Manon Spieker worden begeleid door
een taal- en een rekenspecialist van het ABC. Henk Sitser en Han Smits
Verburg. Deze laatste is ook betrokken bij de rekenontwikkelingen en
activiteiten door de gehele school.
De omschreven aanpak van de schakelklas bleek bij de schooloverstijgende
evaluatie in juni 2009 dermate succesvol, dat besloten werd om in het schooljaar
2009/2010 een nieuwe schakelklas in het leven te roepen met dezelfde opzet.
De heer Han Smits Verburg (ABC) is gevraagd om mee te werken aan het
opstellen van een schoolbreed rekenbeleidsplan en rekenverbeterplan en het
daaraan verbonden rekenverbetertraject, voor 2010 en de komende jaren.
Ter illustratie in bijlage 4 „de effectieve rekenles‟.
7. HET PROCES (2009 – 2012)
Draagvlak
Doelstelling is om het gehele team actief te betrekken bij het te vervaardigen
verbetertraject.
De rekenscan (januari 2010- juli 2010) biedt ruimte om input te geven, zodat
deze meegenomen wordt in het tot stand komen van het verbeterplan. Het plan
en de aanbevelingen worden regelmatig in alle geledingen en teamvergaderingen
aan de orde gesteld. Suggesties ter aanvulling op het plan zullen worden
meegenomen in het proces.
In het jaarrooster staan diverse momenten gepland voor team en deelteam
overleg (unit, MT en reken verbeterteam).
Differentiatie en zelfstandig werken spelen een belangrijke rol. Niet alleen als
topic binnen het verbetertraject, maar ook als manier om die verbeteringen te
realiseren.
Leerkrachten verschillen immers onderling net zo veel van elkaar als de
leerlingen die zij les geven. Klassenconsultaties, pop- en voortgangsgesprekken,
toetsanalyses en teamtrainingen tonen dit duidelijk aan.
Individuele wensen
Een goed verbeterplan moet een combinatie vormen tussen enerzijds de
algemene verbeterpunten en anderzijds de individuele leerbehoeften van een

leerkracht.
Echter, er zijn ook individuele wensen en knelpunten, die niet in het reken
verbeterplan kunnen worden opgenomen. Deze komen terug in de coaching-,
voortgang- en popgesprekken van de individuele leerkracht en zullen resulteren
in een individueel gericht aanbod.
Kennis delen
Bij het uitbreiden van de opgedane kennis en ervaringen uit de schakelklas komt
het delen van de verschillen wederom aan de orde. Ook komen de leerkrachten
sinds dit schooljaar bij elkaar in de klas kijken en delen hun kennis d.m.v.
kijkwijzers. Gip-maatjesproject, waarbij leerkrachten en tutoren uit
verschillende units aan elkaar gekoppeld zijn is een werkwijze die sedert dit jaar
op de Polsstok is geïntroduceerd. Maar ook op andere wijze kan op unit- of
teamniveau geprofiteerd worden van elkaars kennis en deskundigheid.
Samen leren/Samen leven geldt voor de leerlingen en het schoolteam.
Duidelijkheid
Leerkrachten dienen duidelijkheid te hebben in welke richting de school zich
ontwikkelt en wat van hen daarin verwacht wordt. Zij dienen inzicht te hebben/
krijgen hoe de diverse activiteiten met elkaar verband houden.
Hierbij kan het tijdspad, dat in bijlage 2 is toegevoegd, behulpzaam zijn.
Bovendien is de ABC-rekenspecialist niet alleen betrokken bij de rekenscan,
maar ook bij de uitvoering van het verdere reken verbetertraject en de
bijeenkomsten in het kader van OEKT. Hij zal samen met de reken
verbetergroep voor de onderlinge afstemming zorg dragen.
De reken directie
Deze acteert namens de school en werkt samen met de ABC-rekenspecialist, zij
richt zich met name op de procesbegeleiding (ondersteuning en richting) en de
bewaking (implementatie en borging), zodat de verbeteringen ook op de lange
termijn zichtbaar blijven.
8. HET REKEN VERBETERTEAM
Opdracht
Het rekenteam initieert, ondersteunt, bewaakt en rapporteert de ontwikkelingen
van het verbetertraject rekenonderwijs op de Polsstok.
Het reken verbeterteam bewaakt het gemaakte plan van aanpak en onderneemt
de juiste acties om aan de einddoelstellingen te kunnen voldoen. Het reken
verbeterteam brengt de noodzakelijke aanpassingen/ verschuivingen aan in het
plan van aanpak op basis van argumenten en voortschrijdend inzicht.

Werkwijze
Reken verbeterteam komt vijf wekelijks bij elkaar voor een werkoverleg. Hierin
wordt de acties van de afgelopen vijf weken geëvalueerd en de acties van de
komende vijf weken gecoördineerd. Alle reken verbeterteamleden voeren
klassenbezoeken uit en hebben de taak om de leerkrachten daar waar nodig te
ondersteunen in zijn/ haar rekenontwikkeling.
Samenstelling Polsstok Rekenteam
Manon Spieker onderwijsassistent
Sheila Accord Vertegenwoordiger onderbouw
Shirley Schenkers vertegenwoordiger bovenbouw
Margo Borst intern begeleider
Leo Adriaanse intern begeleider
Nicolette Schröder directie
BartJan Commissaris directie
9. REKENVERBETERPLAN
In het reken verbeterplan en traject dienen niet alleen de verworvenheden van
de schakelklas een plaats te krijgen, maar dient ook verbinding gemaakt te
worden met het aan alle basisscholen in zuidoost aangeboden project OMDAT
ELK KIND TELT. Het OEKT project is in 2009 geïntroduceerd.
In dit project staat onder andere samenwerking en hogere leerresultaten, op
basis van evidence based, centraal. Leerkrachten, Intern Begeleiders,
Rekenspecialist en Directies werken samen in en buiten de school. Een reeds
aanwezige visie op de Polsstok, zij heeft immers reeds meerdere jaren ervaring
met schooloverstijgende samenwerking. Denk aan ontwikkeling DE Brede School,
de schakelklas groep 6 en de professionele leergemeenschap IB. Samen werken
is samen leren.
Polsstok heeft op rekengebied, naast de aansturing en bewaking vanuit het MT,
sinds drie jaren een werkgroep rekenen, deze heeft tot taak de rekenmaterialen
in de school aan te vullen en up-to–date te houden.
Hiernaast is bij aanvang van schooljaar 2009 2010 een reken verbeterteam
geformeerd. Deze initieert en ondersteunt de ontwikkelingen van het
rekenonderwijs op de Polsstok.
Het Polsstok reken verbeterplan bestaat uit twee fasen. De eerste fase, de
voorbereidende fase, kenmerkt zich door het rekenonderwijs op de Polsstok
centraal te stellen en het draagvlak te creëren voor de rest van het te doorlopen
traject. (Schooljaar 2009 2010).

Het gedetailleerd, voor iedereen toegankelijk en centraal in kaart te brengen.
10. HET REKENBELEIDSPLAN, DE REKENSCAN
Ter voorbereiding op het rekenverbeterplan en om een actueel beeld te krijgen
van de huidige situatie binnen de school is er gekozen voor een rekenscan.
Doormiddel van deze scan zullen ook de verwachtingen/wensen van de individuele
teamleden in kaart worden gebracht. De school heeft schoolbreed gekozen voor
een rekenscan. Deze zal door een rekenbegeleider van het ABC vanaf januari
2010 worden uitgevoerd.
De rekenscan bestaat uit:
Startgesprek met MT
Klassenbezoeken (45 min) + kort nagesprek (15 min):
Verwerken resultaten Vragenlijst Quick-scan:
Trend-analyse LVS-toetsresultaten m.b.t. Rekenen/Wiskunde:
Opstellen 1 e versie Rekenbeleidsplan:
Bespreken 1 e versie met MT:
Opstellen definitieve versie Rekenbeleidsplan + uitzetten
Reken verbetertraject.
11. PLAN VAN AANPAK
FASE 1 DE VOORBEREIDENDE FASE (schooljaar 2009/ 2010)
Er is een reken verbeterplan opgesteld, waarbij de activiteiten van
schooljaar 2009/ 2010 en 2010/2011 beschreven zijn, schooljaar 2011-
2012 wordt in mei 2011 aangeleverd. De einddoelen zijn bepaald .
Rol en positie van de reken verbeterteamleden zijn helder en inzichtelijk
in het rekenplan verwerkt.
De schooldata is besproken in een teambijeenkomst. (LVS en methode
gebonden toetsen. Zowel op leerling, groep en schoolniveau)
De extra rekenmaterialen zijn centraal opgesteld in de school.
De schakelklasmethode 2/3 is overdraagbaar gemaakt
De aanwezige kennis, informatie en ervaringen dat binnen het team
aanwezig is wordt onderling uitgewisseld.
Digitale toetsen zijn schoolbreed ingevoerd.
Er is een externe rekenscan met analyse op school- en groepsniveau
uitgevoerd. Resultaten worden gezien als nulmeting en vormen de basis van
het reken verbetertraject binnen de uitvoeringsfase.
De leerkrachten hebben de tussen- en einddoelen per leerjaar digitaal

verzameld.
De leerkrachten analysen de methode gebonden toetsen en leren een
groepsplan op te stellen.
Bovenstaande acties/ ontwikkelingen zullen de start vormen van de Polsstok
reken verbeteraanpak. Accent ligt bij een breed gedragen verantwoordelijkheid
binnen het team. Na realisatie van bovenstaande, start de tweede fase van het
reken verbetertraject.(schooljaar 2010 – 2011)
FASE 2 DE UITVOERINGSFASE (schooljaren 2010 -2012)
De tweede fase kenmerkt zich door de aandachtpunten die vanuit de
ondernomen acties in schooljaar 2009 – 2010 scan naar voren zijn gekomen in te
passen.
De tweede fase start in het schooljaar 2010- 2011 en loopt over twee
schooljaren. De definitieve invulling is door het reken verbeterteam naar
aanleiding van de input, waaronder scan en het nieuw vervaardigde
Rekenbeleidsplan.
In bijlage 1 is de planning voor fase 2 schematisch weergegeven.
SCHOOLJAAR 2010 2011
De doorgaande lijn in de afspraken helder krijgen en actualiseren (hoe
gaan we om met huiswerk, wanneer extra zorg etc) (september 2010)
De schakelklasmethode groep 6 overdraagbaar maken en het systematisch
werken wordt aan alle collegae gepresenteerd. (september 2010)
De doorgaande lijn zelfstandig werken/zelfstandig denken d.m.v. het bij
elkaar kijken in kaart brengen (december 2010).
De leerkrachten analyseren de beschikbare data en kunnen een groepsplan
op stellen. (juni 2011)
De leerkrachten werken met de tussen- en einddoelen rekenen.
Afstemming en vastlegging rekentijden
De onderbouw leerkrachten (1 tot en met vier) krijgen scholing in “met
sprongen vooruit‟. Ook zullen de materialen worden aangevuld/ aan worden
geschaft.
De school zal qua kennis uitbreiding worden ondersteund door het ABC. Er
wordt 85 uur ingekocht. (drie maal klassenconsultatie per schooljaar en
ondersteuning data analyse reken verbeterteam)
Reken verbeterteam leert klassenconsultaties af te nemen ter
ondersteuning van de leerkracht.
Het aankleden van de rekenles. Centraal stellen van een lesdoel.

Scholing en ondersteuning „opbrengstgericht werken‟
SCHOOLJAAR 2011-2012
Na de eindevaluatie/ rapportage vanuit het RVT Polsstok (tot en met de maand
april 2010) Wordt er een planning gemaakt voor het komend schooljaar
Punten die nu al bekend zijn, zijn:
In teambijeenkomsten huidige rekenmethode en rekenmaterialen
evalueren om van hieruit tot een plan van aanpak te komen.
Oriëntatie op nieuwe rekenmethode
Indien nodig dan oriëntatie op extra aan te schaffen rekenmaterialen
Consolideren opbrengstgericht werken (=opbrengstgerichte cultuur)
Een gedetailleerd plan van aanpak volgt einde schooljaar.
12. OPBRENGST GERICHT LEIDERSCHAP
Binnen het Polsstok rekenverbeterplan is er specifieke aandacht voor het
opbrengstgericht leiderschap. De doelen van OGL ondersteunen het plan van
aanpak binnen het rekentraject van de Polsstok
Centrale doelstelling van het project vormt de versterking van het
opbrengstgericht leiderschap in de school, tot uitdrukking komend in een cultuur
van opbrengstgericht werken (evaluatiecultuur). De inhoudelijke focus ligt
hierbij op het rekenonderwijs (project „Omdat elk kind telt!‟). Onze school werkt
tijdens de doorlooptijd van het project aan de ontwikkeling, invoering en borging
van een systema-tische werkwijze waarbij data van leerresultaten van de
leerlingen uitgangspunt vormen voor „het leren van leerlingen‟. In de kern
betekent dit dat alle betrokkenen in onze school op alle niveaus werken volgens
de principes van „planmatig werken‟: het helder in kaart brengen van de beoogde
kwaliteit en de aanpak, het gericht werken aan het tot stand komen van de
beoogde kwaliteit, het in kaart brengen van de resultaten / opbrengsten in
samenhang met de beoogde resultaten (met in begrip van het hierover
verantwoording afleggen aan de betrokkenen) en het aanpassen van de aanpak.
Om de invoering van het systematisch werken met data verder te stimuleren,
besteedt onze school aandacht aan de versterking van het reflectief vermogen
door gebruik te maken van methodes van zelfevaluatie en het inzetten van audits
(kwaliteitsbeoordeling door interne en of externe deskundigen).

1. Beoogde opbrengsten
De inspanningen van onze school zijn gericht op de volgende opbrengsten:
- De rekenprestaties van de leerlingen zijn op peildatum 01 augustus 2011
meetbaar en zichtbaar verbeterd ten opzichte van de nulmeting op peildatum
01 augustus 2009. Dit valt onder andere af te leiden uit de vergelijkende
gegevens van de Cito-eindtoets en een aantal Cito- tussentoetsen.
- De cultuur van opbrengstgericht werken is versterkt. Dit valt onder andere
af te leiden uit de toename van het zichtbaar inzetten van data bij de
planning van het leerproces van de leerlingen en het periodiek inzetten van
instrumenten van zelfevaluatie en auditing in de school.
2. Programma
Programmalijn 1: Opbrengstgerichte leiders
- Doel:
De schooldirectie geeft leiding aan het schoolteam vanuit de principes van
opbrengstgericht leiderschap en bevordert hiermee de beoogde cultuur van
opbrengstgericht werken in de school.
- Aanpak:
De schooldirectie ontwikkelt op grond van een gedegen analyse van de huidige
situatie een realistisch haalbare verbeteraanpak voor de beoogde
kwaliteitsverbetering van opbrengstgericht leiderschap in de school (rol en
kerntaken), richt het verbeterproces in, voert de planning uit en volgt de
resultaten van de uitvoering. De schooldirectie voert hierbij de volgende
activiteiten uit:
Aan de hand van (landelijk beschikbare) informatie stelt de schooldirectie
een schoolspecifiek kwaliteitsprofiel op voor opbrengstgericht leiderschap in
de school. (Wat zijn onze kerntaken vanuit opbrengstgericht leiderschap?
Vanuit welke principes gaan we opbrengstgericht leiderschap in onze school
versterken?) De schooldirectie consulteert hierover het schoolbestuur en
het schoolteam. Schoolbestuur en schooldirectie stellen in samenspraak het
beoogde kwaliteitsprofiel vast.
De leden van de schooldirectie brengen de „beginsituatie‟ van
opbrengstgericht leiderschap in kaart met behulp van een ontwikkel
assesment vragenlijst (NSA instrument). De leden van de schooldirectie
focussen hierbij op het beoogde kwaliteitsprofiel.

De leden van de schooldirectie stellen een persoonlijk ontwikkelingsplan op,
bespreken dit met de algemeen directeur (of het schoolbestuur wanneer in
de instelling geen algemeen directeur functioneert) en met het schoolteam.
Schoolbestuur en schooldirectie stellen in samenspraak het persoonlijk
ontwikkelingsplan vast.
De leden van de schooldirectie voeren het persoonlijk ontwikkelingsplan uit
waarbij zij optimaal gebruik maken van het geven van onderlinge feedback- en
leerervaringen onder andere opgedaan tijdens de PLG directies (project
„Omdat elk kind telt!‟)
De leden van de schooldirectie leggen verantwoording af over de resultaten
van hun persoonlijk en collectief leertraject periodiek aan de algemeen
directeur (of het schoolbestuur wanneer in de instelling geen algemeen
directeur functioneert) en aan het schoolteam („modelgedrag‟).
- Resultaat:
Aan het einde van het project maken de leden van de schooldirectie zichtbaar
meer en beter gebruik van de principes van opbrengstgericht leiderschap bij het
leiding geven aan het schoolteam.
Programmalijn 2: Werkproces opbrengstgericht werken
- Doel:
Elke leraar hanteert bij het geven van rekenonderwijs het werkproces van
opbrengstgericht werken.
- Aanpak:
Ons schoolteam ontwikkelt, implementeert en borgt een werkproces van
opbrengstgericht werken. Centraal in dit proces staan de stappen plannen,
uitvoeren, resultaten in kaart brengen & rapporteren en bijstellen. Het
werkproces voor opbrengstgericht werken wordt toegepast op het inhoudelijk
domein van het rekenonderwijs (samenhang met project „Omdat elk kind telt!‟).
Schooldirectie en schoolteam voeren hierbij de volgende activiteiten uit:
De schooldirectie ontwikkelt in samenspraak met de andere aan het project
„Opbrengstgericht leiderschap‟ deelnemende schooldirecties een wenselijk en
realistisch haalbaar werkproces voor opbrengstgericht werken in de school.
De schooldirectie consulteert het schoolteam over het beoogde werkproces
opbrengstgericht werken, bespreekt de wijze waarop de invoering en borging
ervan plaats vindt en zorgt voor draagvlak.

De schooldirectie stelt het werkproces vast in samenhang met de wijze
waarop de invoering en borging ervan plaats vindt.
De leraren voeren stap voor stap het werkproces van opbrengstgericht
werken in. De schooldirectie en de leden van het rekenverbeterteam van de
school ondersteunen de leraren hierbij o.a. door het uitvoeren van korte
gesprekken met leraren en klasseconsultaties.
- Resultaat:
Aan het einde van het project heeft elk schoolteam zichtbaar het werkproces
van opbrengstgericht werken op het domein rekenen ingevoerd en geborgd.
Programmalijn 3: Opbrengstgerichte cultuur
- Doel:
Het schoolteam ontwikkelt, implementeert en borgt een werkproces van
zelfevaluatie en reflectie.
- Aanpak:
Ons schoolteam ontwikkelt, implementeert en borgt een werkproces van
zelfevaluatie en reflectie. Centraal in dit proces staat het periodiek inzetten van
„zelfevaluatie‟ om de voortgang van de beoogde kwaliteitsverbetering rekenen te
kunnen volgen (samenhang met project „Omdat elk kind telt!‟). Schooldirectie en
schoolteam voeren hierbij de volgende activiteiten uit:
Het projectteam draagt zorg voor de ontwikkeling van het zelfevaluatie
instrument „sterk rekenonderwijs‟ waarbij onder andere gebruik wordt
gemaakt van de bestaande „kijkwijzer sterk rekenonderwijs‟ en de
inspectiestandaarden.
De schooldirectie maakt het ontwikkelde instrument passend voor toepassing
in de school, bespreekt de wijze waarop de invoering en borging ervan plaats
vindt en zorgt voor draagvlak.
De schooldirectie stelt het instrument vast in samenhang met de wijze
waarop de invoering en borging ervan plaats vindt.
De schooldirectie voert in samenspraak met het schoolteam de zelfevaluatie
uit.
De schooldirectie bespreekt de resultaten van de zelfevaluatie met het
schoolteam en stelt op grond van de conclusies de planning voor het
rekenverbetertraject bij.
- Resultaat:

Aan het einde van het project heeft elke schooldirectie in samenwerking met
het schoolteam de zelfevaluatie rekenen uitgevoerd en de resultaten ervan
verankerd in de vervolg planning van het rekenverbetertraject (samenhang met
project „Omdat elk kind telt!‟).
13. FINANCIELE INZET vanuit de school
De OEKT inzet en het reken verbeterplan worden financieel afgedekt door de
aan de school toegekende budgetten.
Te weten
a. Reguliere formatie
b. Het schoolgebonden begeleidingsbudget ABC budget
c. De schakelklas projectsubsidie.
d. Mogelijke andere subsidiegelden.

BIJLAGE 1 PLANNING 2 DE FASE
Planning 2010-2012
Onderwerp 2010-2011 2011-2012
Schoolbrede afspraken
actualiseren.
September 2010
De rekendoelen zijn bij de
leerkrachten bekend en zijn
leidraad in de instructie (de
aangeklede rekenles).
Vanaf september 2010
Opbrengst gericht
leiderschap. (georganiseerd
door projectteam)
Van opbrengstgericht leren
werken naar een
opbrengstgerichte cultuur
Bijeenkomst:
1: registreren en analyseren
van toetsen (digitale
datamuur, „haal meer uit je
rekentoets‟)
2, 3: Een groepsplan
opstellen (uitgangspunt „de
1-zorgroute‟.)
4: Basisprincipes van het
GIP model oprakelen en
(opnieuw) verankeren
5: Doorgaande lijn
zelfstandig werken in kaart
brengen.
6-8: leren een groepsplan
uitvoeren (effectieve
instructie)
9: groepsplan evalueren,
bijstellen
September 2010- juni
2011
Implementeren
September 2010- juni
2011
10 bijeenkomsten
(elke 4 weken), team
algemeen/PLG worden
hieraan gewijd.
De week na een
teambijeenkomst
komt het RVT samen
om te evalueren en
vervolg stappen te
maken.
Consolideren

10: evaluatie 2010-2011
Klassenconsultaties GIP
model
Het RVT leert
klassenconsultaties
rekeninstructie af te nemen
van externe rekenspecialist
Uitbreiding
verworvenheden
schakelgroep 6 werkwijze
naar de groepen 4-8.
Introductie „reflectieve
middagles‟. (Studiedag)
Nascholing groepen 1-4
„Met sprongen vooruit‟.
Evaluatie rekenmethode en
rekenmateriaal
Oriëntatie nieuwe
rekenmethode
Consolideren
September 2010- juni
2011
Implementeren
September 2010-juni 2011
Minimum=5x (3x met
rekenspecialist in begin,
midden en einde
schooljaar)
Implementeren
September 2010
Implementeren
September & November
2010
Consolideren
Consolideren
Consolideren
Consolideren
Septemberdecember
2011
Januari-juni 2012

BIJLAGE 2 DE REKENSCAN
ANALYSE CITO RESULTATEN POLSSTOK
CITO -ORDENEN
Schooloverzicht toets Ordenen (Medio afname) 2009/2010
Niveau A 13%
Niveau B 14% 27%
Niveau C 35% 35%
Niveau D 28%
Niveau E 10% 38%
CONCLUSIES
Op deze toets behaalt de school op dit moment onvoldoende resultaten. Voor
groep 1 en 2 mag het percentage leerlingen met een onvoldoende score (niveau D
of E) op de toets Ordenen niet groter zijn dan 25% (vergeleken met scholen met
een vergelijkbare leerling-populatie als de Polsstok). Hier zit de Polsstok
momenteel nog duidelijk boven. Vergeleken met het landelijk gemiddelde is alleen
het aantal E-leerlingen op niveau. Het aantal leerlingen met een voldoende score
(niveau B of A) is erg laag en bedraagt slechts net iets meer dan een kwart van
de leerlingen.
Schooloverzicht toets Ordenen (Medio afname) 2009/2010 in procenten, uitgesplitst in leerjaar
E D C B A
1a 8 47 15 15 15
1b 18 9 46 9 18
2a 6 19 43 13 19
2b 7 36 36 21 0
CONCLUSIES
- Groep 1b heeft duidelijk teveel E-leerlingen vergeleken met het landelijk
gemiddelde. Daartegenover heeft deze groep relatief weinig D-leerlingen.
- De overige groepen hebben duidelijk teveel D-leerlingen vergeleken met het
landelijk gemiddelde, vooral groep 1a.
- Groep 2b heeft geen sterke leerlingen (score op niveau A).
- Het zwaartepunt van de scores ligt op een C score (uitgezonderd groep 1a).
- Alleen groep 2a behaalt de doelstelling van een maximum van 25% scores op
niveau D/E.
CITO REKENEN/ WISKUNDE
Schooloverzicht CITO rekenen/ wiskunde (G&B) medio 2008/2009 tot medio 2009/2010

(de huidige groep 3 is alleen in de resultaten van 2009/2010 opgenomen, omdat er van deze groep geen
gegevens zijn2008/2010)
Medio 08/09 Eind 08/09 Medio 09/10
Niveau A-C 58% 57% 50%
Niveau D-E 42% 43% 50%
CONCLUSIE
Er lijkt een trend waarneembaar waarbij er steeds meer leerlingen op niveau D
of E scoren en steeds minder leerlingen op niveau A,B of C. Daarbij moet wel
gezegd worden dat sinds het
huidige schooljaar ( 09/10) gestart is met de digitale afname van de CITO
reken toetsen.
Schooloverzicht toets CITO rekenen/ wiskunde (G&B Medio afname) 2009/2010
Niveau A 7%
Niveau B 17% 24%
Niveau C 26% 26%
Niveau D 21%
Niveau E 29% 50%
Middenbouwoverzicht toets CITO rekenen/ Bovenbouwoverzicht toets CITO rekenen/
wiskunde (G&B Medio afname) 2009/2010 wiskunde (G&B Medio afname) 2009/2010
Groep 3,4 en 5 Groep 6,7 en 8
Niveau A 4%
Niveau B 13% 17%
Niveau C 23% 23%
Niveau D 20%
Niveau E 40%
60%
Niveau A 9%
Niveau B 22% 31%
Niveau C 29% 29%
Niveau D 21%
Niveau E 19% 40%
CONCLUSIES
Op deze toets behaalt de school op dit moment onvoldoende resultaten. Voor de
groepen 3 t/m 8 mag het percentage leerlingen met een onvoldoende score
(niveau D of E) niet groter zijn dan 25% (vergeleken met scholen met een
vergelijkbare leerling-populatie als de Polsstok). Daarnaast mag het percentage
leerlingen met een voldoende score (niveau A of B) niet kleiner zijn dan 50%
(vergeleken met scholen met een vergelijkbare leerling-populatie als de
Polsstok). Gezien de bovenstaande resultaten is te concluderen dat de Polsstok
duidelijk teveel D/E scores heeft en te weinig A/B scores. Ook vergeleken met
het landelijk gemiddelde zijn er teveel leerlingen op niveau D of E en te weinig op
A of B niveau. Het is zelfs het geval dat de helft van de leerlingen uit groep 3
t/m 8 een onvoldoende score behaalt. De groep rekensterke leerlingen (A-

leerlingen) is nog geen 10%, dit is zeer weinig en duidelijk lager dan het landelijk
gemiddelde. Daarnaast is er te zien dat er een groot verschil is in de prestaties
van de middenbouw vergeleken met de bovenbouw.
Schooloverzicht CITO rekenen/ wiskunde (G&B Medio afname) 2009/2010 in procenten,
uitgesplitst in leerjaar
E D C B A
3a 33 22 28 11 6
3b 15 25 25 30 5
4a 50 18 23 9 0
4b 50 18 23 9 0
5a 33 29 21 13 4
5b 56 12 20 4 8
6a 10 20 20 20 30
6 Schakel 0 17 33 50 0
7a 32 21 31 11 5
7b 33 39 22 6 0
8a 21 21 42 11 5
8b 20 5 25 35 15
CONCLUSIES
- Groep 6a is momenteel de best presterende groep op het gebied van rekenen.
Deze groep heeft een vrij grote groep A-leerlingen. Deze groep voldoet aan de
norm van minimaal 50% scores op A/B niveau. De norm voor maximaal 25% scores
op D/E niveau behaalt deze groep echter niet. Vergeleken met het landelijk
gemiddelde zijn er teveel D-leerlingen.
- Groep 6- Schakel behaalt wel beide normen, maar heeft geen leerlingen die op
niveau A presteren. Dit is duidelijk te laag vergeleken met het landelijk
gemiddelde, maar te verklaren als gekeken wordt naar de speciale populatie van
de schakelklas. Ook groep 8b behaalt beide normen, hoewel er, vergeleken met
het landelijk gemiddelde, nog teveel E-leerlingen zijn en te weinig A-leerlingen.
- Groep 7b is momenteel de zwakst presterende groep op het gebied van rekenen.
Deze groep heeft de grootste groep D/E leerlingen en de kleinste groep A/B
leerlingen.
- De groepen 4a, 4b en 5b hebben een zeer grote groep E-leerlingen, de helft (of
meer) van de leerlingen van deze groepen behalen en score op E niveau.
ALGEHELE CONCLUSIE OP BASIS VAN DE TOETSGEGEVENS
De rekenprestaties van de Polsstok zijn nog duidelijk onder de landelijke norm
van 10% E, 15% D, 25% C, 25% B en 25% A. Ook zijn de prestaties lager dan
verwacht mag worden van scholen met een vergelijkbare leerling-populatie

(maximaal 25% D/E niveau en minimaal 50% A/B niveau). In de resultaten van de
groepen 3 t/m 8 lijkt er zelfs een trend zichtbaar waarbij steeds meer
leerlingen onvoldoende presteren en steeds minder leerlingen op voldoende
niveau scoren.
Een te groot percentage van de leerlingen maakt al een zwakke start bij de
kleuters. Dit zet door in de middenbouw waar de resultaten zeer zwak zijn. Meer
dan de helft van de leerlingen in de middenbouw behaalt een onvoldoende score.
Nog geen kwart van de leerlingen behaalt een voldoende score. Het beheersen
van de basisvaardigheden is van groot belang voor de verdere rekenontwikkeling
in groep 6 t/m 8. Met deze resultaten zullen de leerlingen dus met een grote
achterstand in de bovenbouw terecht komen. Dat betekent dat er in de
bovenbouw veel effectieve leertijd besteed zal moeten worden om de
achterstanden in te halen zodat de leerlingen de abstractere bovenbouwstof
beter aan zullen kunnen.
In de bovenbouw zijn er momenteel ook nog duidelijk teveel leerlingen met een
onvoldoende score. Ook in de bovenbouw zijn de resultaten zwak, maar beter
vergeleken met de middenbouw.
DE REKENSCAN
DE MENING VAN DE LEERKRACHTEN
STERKE KANTEN
- De leerkrachten zijn tevreden over het rekenonderwijs dat zij geven. Ze vinden
dat ze hun onderwijstijd efficiënt besteden en goede instructie geven waarbij de
les begint met aandacht voor het rekendoel.
- De methodegebonden toetsen zijn basis voor het bijstellen van (groep)plannen.
- De meeste leerkrachten geven aan leerlingen met CITO niveau D/E voor rekenen
extra instructie te geven.
KNELPUNTEN
- Als duidelijkste knelpunt komt differentiëren naar voren. De leerkrachten vinden
dat de methodegebonden lessen onvoldoende ruimte bieden voor de nodige extra
ondersteuning aan leerlingen met CITO niveau D/E voor rekenen. Maar ook het
bieden van extra uitdaging aan de A/B leerlingen verloopt bij veel leerkrachten
niet naar wens.
o Er is vraag naar hulp bij het samenstellen van een programma voor de
kinderen die niet met het reguliere programma mee kunnen komen.

o Ook is er behoefte aan verrijkingsmateriaal voor de reken sterke
leerlingen.
o Daarnaast is er behoefte aan hulp m.b.t. het plannen en organiseren van de
verlengde instructie en hulp bij de begeleiding van leerlingen die extra
ondersteuning nodig hebben.
- Veel leerkrachten zijn ontevreden met de opbouw van de methode. Als groot
knelpunt van de methode wordt genoemd dat er teveel problemen in 1 les worden
aangeboden. Er is behoeften aan het clusteren van problemen zodat voor allen
leerlingen een effectief oefen- en trainingsprogramma samengesteld kan worden.
- Specifiek uit de kleutergroepen komt als knelpunt het gebrek aan een goede
methode of handleiding naar voren. Er is behoefte aan kennis en een aanpak om
de tussendoelen voor groep 1 en 2 te behalen.
- Er is behoefte aan hulp bij het ontwikkelen en opstellen van goede groepsplannen
gericht op het verhogen van de prestaties van de leerlingen.
DE MENING VAN DE REKENSPECIALIST
De bevindingen zijn geordend op basis van de 5 kenmerken van effectief
rekenonderwijs, zoals dat binnen de klas gestalte dien te krijgen.
Klassikale startactiviteit
De meeste leerkrachten (69%) beginnen met een passende startactiviteit.
Daarbij duurt deze activiteit in de meeste gevallen ook niet langer dan 10
minuten waardoor het zijn flitsende en activerende karakter behoudt.
Een effectieve, activerende instructie en het inoefenen
Tijdens de instructie maken de meeste leerkrachten goed gebruik van
geschikte contexten en modellen. Ook worden veelal de leerlingen actief
bij de uitleg betrokken door het stellen van prikkelende vragen die aan het
denken zetten. De meeste leerlingen zijn dan ook grotendeels van de
uitleg betrokken bij de les. De volgende elementen van een effectieve
instructie ontbreken echter nog:
o Het duidelijk aangeven en omschrijven van het leerdoel. Er wordt niet
duidelijk omschreven wat de leerlingen moeten kennen/ kunnen aan het
einde van de les.
o Er wordt onvoldoende voorkennis opgerakeld die gerelateerd is aan dit
leerdoel. Een aantal leerkrachten halen wel op wat er in de vorige les is
behandeld, maar in de meeste gevallen sluit dit niet aan bij het lesdoel de
huidige les.
o Er wordt aan het einde van de uitleg geen korte samenvatting gegeven van
de kernpunten van de uitleg.

o Het stimuleren van de „horizontale interactie‟ (het gesprek tussen
leerlingen onderling) ontbreekt veelal. Er wordt soms wel in groepjes
gewerkt, maar van effectief coöperatief leren is geen sprake.
o Er wordt onvoldoende aandacht besteed aan de oplossingsmanieren van de
leerlingen. Slechts 31% van de leerkrachten gaat na hoe de leerlingen aan
hun antwoord zijn gekomen.
o Bij een aantal leerkrachten is een van de fases van effectief
rekenonderwijs niet waargenomen, 41% van de leerkrachten heeft niet
ingeoefend met de leerlingen en 24% van de leerkrachten heeft
nauwelijks uitleg gegeven en slaat zogezegd de „presentatie fase‟ over.
Zelfstandig werken/ zelfstandig denken
In de meeste groepen zijn er duidelijke regels w.b.t. het zelfstandig
werken en heerst er een prettige werksfeer. Vrijwel overal kan de
instructietafel gebruikt worden. Binnen de school wordt gewerkt met het
GIP-model, dit wordt echter nauwelijks terug gezien. De inzet van het
stoplicht voor de uitgestelde aandacht is in 1 groep waargenomen. De
servicerondjes worden niet overal gebruikt zoals bedoeld. Vaak komen ze
te laat, worden ze onregelmatig gehouden of loopt de leerkracht slechts 1
ronde. Tijdens de rondes wordt voornamelijk het werkproces
gecontroleerd, maar er wordt nauwelijks adequate terugkoppeling gegeven,
gericht op het stimuleren van het „zelfstandig denken‟ van de leerlingen.
Verder is binnen de school afgesproken de leerlingen in te delen in drie
niveaugroepen (aanpak I, II en II) en de verwerkingsopdrachten te
differentiëren naar het niveau van de leerlingen. Dit is echter nauwelijks
waargenomen.
Een reflectieve nabespreking
Gezien het feit dat er weinig leerdoelen benoemd worden, kan er ook geen
sprake zijn van een nabespreking gericht op reflectie op dat leerdoel.
Waar er wel een nabespreking is geobserveerd is voornamelijk gezien dat
deze zich richt op het werkproces tijdens het zelfstandig werken of een
bepaald lastig onderdeel van de les.
Opvangen van verschillen tussen leerlingen, zoveel mogelijk binnen de reguliere
rekenles
Bij veel leerkrachten ontbreekt de differentiatie tijden de instructie.
Verkorte instructie (waardoor de sterke rekenaars al snel aan de slag
kunnen) is slechts twee keer waargenomen. Maar ook van de verlengde
instructie wordt niet altijd gebruik gemaakt. De instructietafel wordt wel
ingezet voor zwakke rekenaars, maar de begeleiding die daar gegeven
wordt heeft meer weg van begeleid inoefenen dan van een verlengde
instructie waarbij een stapje terug in de leerlijn wordt opgepakt en
gebruik gemaakt wordt van specifieke remediërende materialen of

instructiemodellen.
De leerkrachten zijn betrokken en gemotiveerd om het rekenonderwijs op de
Polsstok te verbeteren. Ze willen actief met de aandachtspunten aan de slag
gaan.
CONCLUSIE OP BASIS VAN DE REKENSCAN EN OBSERVATIES
Er is een verschil te constateren tussen de mening van de leerkrachten en die
van de rekenspecialist betreffende het instructie geven. De leerkrachten zijn
over het algemeen tevreden over de manier waarop zij uitleg geven, terwijl de
rekenspecialist toch enige knelpunten signaleert. Op zich is dit verschil wel te
verklaren; de methode Wereld In Getallen, die de meeste leerkrachten
nauwgezet volgen, geeft weinig concrete aanwijzingen voor het formuleren van
het leerdoel en geeft nergens aanwijzingen voor het oprakelen van de benodigde
voorkennis voor de betreffende les. Een samenvatting bestaande uit de
kernpunten van de uitleg of een nabespreking gekoppeld aan het lesdoel met
afsluitend een samenvatting van de les wordt nauwelijks door de leerkrachten
gegeven. Maar ook hiervoor geldt dat er binnen de methode geen aanwijzingen
voor worden gegeven. Het is dus begrijpelijk dat de leerkrachten de indruk
hebben een goede instructie te geven.
Binnen de school zijn uitgangspunten geformuleerd voor het rekenonderwijs. Deze
uitgangspunten hebben als uiteindelijke doel dat de rekenprestaties van de leerlingen
zullen verbeteren. De uitgangspunten zijn nog niet geïntroduceerd in het team.
Tijdens de observaties door de rekenspecialist is gezien dat de meeste
leerkrachten de uitgangspunten nog niet of nauwelijks uit zichzelf al uitvoeren.
Zo is er waargenomen dat er:
- fases van het directe instructie model worden overgeslagen/ niet worden
uitgevoerd
- nog te weinig sprake is van interactie met en tussen leerlingen
- nauwelijks gebruik gemaakt wordt van coöperatieve werkvormen
- bij geen van de groepen een gelaagde instructie is gezien waarbij ook een
verkorte instructie gegeven wordt voor de sterke rekenaars. Er zijn
teamafspraken gemaakt de leerlingen in te delen in drie niveau groepen (aanpak
I, II en III), dit is echter in slechts een paar groepen waargenomen. Ook de
verlengde instructie vraagt nog extra aandacht.
- slechts in 2 groepen de principes van het GIP-model zijn waargenomen tijdens
het zelfstandig werken
Al deze punten vragen dus nog de nodige aandacht om het rekenonderwijs en de
rekenprestaties van de leerlingen op de Polsstok te verbeteren. Positief is wel
dat de leerkrachten gemotiveerd zijn hiermee aan de slag te gaan.

ADVIES VAN DE REKENSPECIALIST
- Extra en gerichte aandacht voor het rekenonderwijs in de onderbouw.
- Extra en gerichte aandacht voor de basisvaardigheden en –principes in de
middenbouw.
- Gerichte begeleiding aan de leerkrachten voor het geven van effectieve
instructie, door middel van klassenbezoeken, consultaties en
(team)bijeenkomsten/ scholing.
- Verzorgen van (team)bijeenkomsten gericht op differentiëren tijdens de
rekenles. Hierbij extra aandacht besteden aan coöperatieve werkvormen en
convergente differentiatie (gelaagde instructie en dus ook het geven van een
verkorte en verlengde instructie).
- Minimaal 1 teambijeenkomst gericht op het opstellen van groepsplannen.
- Bij het team de basisprincipes van het GIP-model oprakelen en (opnieuw)
verankeren.
- Voor bovenstaande punten heldere doelen formuleren, gekoppeld aan een tijdspad
(minimaal 3 jaar een jaar voor de invoering, een jaar voor de implementatie en
een jaar voor de verankering).

BIJLAGE 3 DE EFFECTIEVE REKENLES
EFFECTIEVE REKENLESSEN BINNEN DE SCHAKELKLAS
I.Startopdracht.
* Richt zich op de minimumdoelen/leerstofaccenten.
* Sluit aan bij het niveau van de leerlingen.
* Zijn interactief van karakter.
* De totale opdracht duurt maximaal 10 minuten.
II.Instructie.
* Moet gericht zijn op het lesdoel.
* De leerlingen worden interactief bij deze uitleg betrokken.
* Na de instructie kunnen de meeste leerlingen zelfstandig aan de slag.
III.Verlengde instructie.
* Richt zich op de minimumdoelen/leerstofaccenten.
* Daarbij wordt teruggegrepen op eerdere stappen binnen de leerlijn.
* Zo nodig wordt gebruik gemaakt van ondersteunende materialen of modellen.
* Na de verlengde instructie kunnen ook deze leerlingen zelfstandig aan de slag.
IV.Zelfstandig Werken.
* Wordt vooraf gegaan door een korte taakinstructie van maximaal 5 minuten.
* De kinderen kunnen – individueel of in groepjes – zelfstandig bezig zijn.
* De leerkracht loopt tussendoor servicerondjes om de vinger aan de pols te
houden.
* Daarnaast is zij in staat om extra hulp of uitleg te geven.
V.Nabespreking.
* Is gericht op de minimumdoelen/leerstofaccenten.
* Is reflectief van karakter, d.w.z. dat kinderen worden gestimuleerd na te
denken over hun
eigen aanpak en oplossingsstrategie.
VI.Maatregelen ná de toets.
* De methodegebonden toetsen worden nader geanalyseerd.
* Met de uitvallers wordt een diagnostisch gesprek gevoerd.
* Op basis van de geconstateerde problemen vindt remediëring plaats (in dag 10
of de
Herhalingstaak)
* Het effect van deze remediëring wordt geëvalueerd.

VII.Middaglessen.
* Hierbij ligt de nadruk op het aanpakgedrag en het stimuleren van de
denkontwikkeling.
* Er wordt gebruik gemaakt van de oefensuggesties zoals eerder aangegeven.
Klassenbezoek/ consultaties
1. Startopdracht, instructie en verlengde instructie.
2. Zelfstandig werken, nabespreken.
3. Maatregelen na de toets: Diagnostisch gesprek en remediering.
4. Middaglessen
Voor elk onderdeel kom ik 2x langs, dus in totaal 4x2=8bezoeken.
Voorafgaand aan elk bezoek vindt een voorgesprek plaats waarin:
Nadere informatie over dit onderdeel gegeven wordt.
De leerkracht vragen kan stellen en kan aangeven waar zij wil dat
speciaal opgelet gaat worden
Na afloop van elk bezoel vindt een nagesprek plaats. Hierin wordt gekeken of
dit lesonderdeel naar begoren verlopen is en welke verbeteringssuggesties –
zo nodig- gegeven kunnen worden.
Tijdens het tweede bezoek gericht op dit onderdeel wordt dan gekeken naar het
effect van deze suggesties

BIJLAGE 4 ALGEMENE KIJKWIJZER
.
Aandachtspunt: + +/- -
ALGEMEEN. 1.De benodigde materialen liggen klaar.
2.De les wordt gegeven volgens de handleiding.
3.De sfeer in de klas is rustig en veilig.
4.Er is een soepele overgang tussen de
lesonderdelen.
5.De rekenles duurt minimaal 50 minuten.
STARTACTIVITEIT. 6.De les wordt begonnen met een oefenactiviteit.
7.Alle leerlingen worden hierbij betrokken.
8.Deze activiteit duurt maximaal 10 minuten.
INSTRUCTIE. 9.Voorkennis wordt opgerakeld.
10.De leerdoelen van deze les worden
aangegeven.
11.Bij de instructie worden de kinderen actief
betrokken.
12.De leerkracht vat samen/ordent/visualiseert.
13.De instructie is voor het merendeel van de
leerlingen
duidelijk.
14.Er wordt gedifferentieerd in instructie.
ZELFSTANDIGE
VERWERKING.
15.De taakinstructie is kort en uitdagend.
16.Het klassenmanagement verloopt soepel.
17.Er wordt gedifferentieerd in
verwerkingsopdrachten.
NABESPREKING. 18.De les wordt afgesloten met een nabespreking.
19.Hierin wordt teruggekomen op het leerdoel.
OVERIGE PUNT