Berlewalde - Vitruvius

T erugblik VITRUVIUS NUMMER 5 OKTOBER 2008
vergelijkbaar met de rol die de IKAW in
Nederlandse planvorming heeft.
De criteria waarop deze atlas zijn gebaseerd
wijken af van die van de HLC: in België worden
voor het landschap alleen zichtbaarheid,
staat en coherentie meegenomen. Geen waarde
wordt gegeven aan de elementen, en zeldzaamheid
en ouderdom worden buiten
beschouwing gelaten. Els gaf dan ook aan dat
het gebruik van de Landschap Atlas puur
pragmatisch is; als ze nu een landschapswaarderingssysteem
zouden opzetten, zouden
ze het veel meer zoals HLC aanpakken,
maar ze hebben nu eenmaal de Atlas en niet
de middelen om iets nieuws te ontwikkelen.
Bovendien wordt de Atlas dus vanuit een
morele gewoonte gebruikt, en heeft als zodanig
wel invloed op de planvorming.
http://geoweb.rug.ac.be/services/tradla.asp
Hans Renes gaf een overzicht van de verschillende
indelingen van landschap die in
Nederland gemaakt zijn. Een eenduidige systematiek
zoals de HLC die geeft is in
Nederland (nog) niet van de grond gekomen.
Een indeling en waarderingssysteem dat nog
K ort
OERBOS BLOOTGELEGD BIJ RODERWOLDE
In een akker bij Roderwolde werden
boomstronken boven de grond gehaald
van bijna 8000 jaar oud. Volgens de
Utrechtse hoogleraar in de dendrochronologie
(boomtijdkunde), Esther Jansma, zou
het wel eens kunnen gaan om de oudste
boomresten die in Nederland zijn gevonden.
Het gaat om grote hoeveelheden dennen,
berken, eiken en mogelijk essen.
Boer Dolf Boxen wist al heel lang van de
boomstronken net onder het oppervlak. Het
hobbelige stuk grond heette in de volksmond
niet voor niets ’t Stobbenven. Het viel ook niet
goed te maaien. Dat de boomresten zo bijzonder
waren, had hij niet gedacht. Vorig jaar
werd het stuk land onderdeel van de waterberging
in de Eelder- en Peizermaden. Bij
die gelegenheid nam de universiteit van
Groningen twee monsters en constateerde op
grond van de koolstofmethode dat de bomen
dateren van circa 6000 voor Christus.
wel veel gebruikt wordt is Ontgonnen
Landschap, maar er zijn geen projecten die
hierop een opvolging geven en kunnen
komen tot een landsdekkend systeem.
Hij haalde als voorbeeld CultGIS aan, dat als
landsdekkend systeem is opgezet, maar
direct werd ‘beconcurreerd’ door HISTland.
Daarnaast begon elke provincie met een
eigen cultuurhistorische waardering, zodat er
als snel 14 onafhankelijke systemen naast
elkaar bestonden. Daarbij kwamen nog eens
de systemen van (individuele) onderzoekers.
Hans zei dan ook dat we nu ten minste 50
waarderingssystemen hebben.
De voordracht van Per Grau Møller was
een schets van de Deense erfgoedwetgeving.
In Denemarken is er eigenlijk geen cultuurlandschappelijke
waardering; er worden drie
landschapszones onderscheiden in wetgeving
en politiek:
– stedelijke gebieden, hierin ligt de nadruk
op wonen, werken en ontwikkeling;
– toeristische gebieden langs de kust, nadruk
op ontwikkeling van recreatie en toerismeindustrie;
en
In juli jl. zijn twee graafmachines van een
loonwerkersbedrijf begonnen alle houtstobben
naar boven te halen. Zodat boer
Boxen de komende jaren het volle profijt van
zijn grond kan hebben. Onderzoekers hebben
meer monsters verzameld en ook de
ligging en dichtheid van de stronken vastgelegd.
Tijdens de graafwerkzaamheden leg-
9
– ‘de rest’ wat planologisch alleen als agrarisch
gebied wordt aangemerkt en waar de
(zeer sterke) agrarische lobby een belangrijke
rol speelt.
De kracht van de landbouwlobby is ook
duidelijk waarneembaar in de natuurwetgeving;
ook de Deense ‘natuurgebieden’
vormen een deken van zeer kleine, niet
onderling verbonden, percelen. Een ecologische
hoofdstructuur is niet aan te brengen.
Ergoedzorg is wettelijk alleen geregeld voor
monumentale objecten, voornamelijk prehistorisch
(grafheuvels, megalithische monumenten,
etc.) en seculier middeleeuws.
Kerken en kloosters vallen nadrukkelijk
buiten de monumentenwetgeving. Daarnaast
is er een bescherming voor wallen en
(afscheidings)muurtjes in het landelijke
gebied. Maar ook deze worden niet verder
gewaardeerd, noch op authenticiteit, noch op
ouderdom.
Beschermde cultuurhistorische gebieden zijn
dan ook voornamelijk in de kustregio’s te
vinden, tussen de toeristische zones.
den zij vast hoe de bomen in de bodem lagen.
In het laboratorium worden de groeipatronen
van de bomen opgemeten.
Op grond van al deze gegevens kan bepaald
worden wanneer dit bos ontstond en hoe het
ten einde kwam. De vraag is of dat kwam
door vuur, een storm of veranderde klimaatomstandigheden.
Onderzoeker Paul Copini
vertelt dat de grove den nog nooit zo talrijk
in moerasgrond in Nederland gevonden is.
‘Hazelaar en grove den waren de eerste bomen die
na de laatste ijstijd, zo’n 10.000 jaar geleden,
begonnen te groeien.’ Zijn collega Marta
Dominguez Delmás zegt dat het in
Roderwolde gaat om een zeer bijzonder
gebied. Haar valt op dat het eikenhout veel
donkerder is dan hedendaags eiken en nog
niet eens zo heel erg is aangetast. De onderzoekers
verwachten over een half jaar de analyses
af te hebben.
Bron: Nieuwsblad van het Noorden