Berlewalde - Vitruvius

More documents

Recommendations

Info

R ecent V erschenen De laatste jaren verschijnen er – mede onder impuls van de activiteiten van het Stimuleringsfonds voor Architectuur en Belvedere – landschapsvisies die ook vanuit cultuurhistorisch perspectief een goedkeuringsstempel verdienen. Een mooi voorbeeld hiervan is de landschapsvisie voor de Drentsche Aa en de landschapsvisie voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie (Panorama Krayenhoff). De hier besproken landschapsvisie is opgesteld door een kernteam van Wageningse landschapsarchitecten (Klaas Kerkstra, Harro de Jong en Peter Vrijlandt), aangevuld met een historisch geograaf (Jelle Vervloet). Trekker vanuit de provincie was Jan Houwen. Een fiks aantal studenten van de Universiteit Wageningen heeft als afstudeeronderzoek specifieke onderwerpen en thema’s opgepakt. Belangrijk was verder de rol van de begeleidingscommissie (kritische reflectie) en de communicatie over en weer met de streek (draagvlak). De doelstelling van het project VITRUVIUS NUMMER 5 OKTOBER 2008 TITEL Landschapsvisie Zuid-Limburg AUTEUR Klaas Kerkstra, Peter Vrijlandt, Harro de Jong en Jan Houwen eindredactie RECENSENT Henk Baas UITGAVE Provincie Limburg/Wageningen Universiteit, Maastricht/Wageningen DETAILS ISBN 978-90-77540-02-2 was als volgt geformuleerd: ‘Het ontwerpen van het toekomstige landschap van Zuid-Limburg met cultuurhistorie als richtinggevende inspiratiebron bij de ruimtelijke ontwikkeling van de functies, die dit gebied moet vervullen. Daarbij bepaalt het project de ontwikkelingsmogelijkheden van het landschap van Zuid-Limburg als basis voor een gebiedsdekkend investeringsprogramma ter verbetering van het landschap.’ De visie start met een uitvoerige analyse van de ontstaansgeschiedenis en de karakteristieken van het landschap. Op basis van een analyse van de abiotische basis (vooral het reliëf) en de bewoningsgeschiedenis worden twee ‘afgeleide’ kernkwaliteiten van het landschap van Zuid-Limburg benoemd: de afwisseling openbesloten en het groene karakter. Overzichtskaartjes, dwarsdoorsneden, panoramafoto’s en hoogtekaartjes illustreren de diverse verschijnselen, wat de leesbaarheid zeer ten goede komt. Op basis van de analyse is een 52 ‘landschappelijk raamwerk’ samengesteld: een groene dooradering, bestaande uit steile hellingen, dalbodems en dorpsranden die het reliëf en de kenmerkende verschillen tussen de dalen en de plateaus accentueert en de landschappelijke samenhang versterkt. Het landschappelijke raamwerk vormt een duurzame basis voor het waterbeheer, de ontwikkeling van de natuur en het cultuurhistorisch erfgoed en de toeristisch recreatieve ontsluiting van dit landschap. Op een schaal van 1:25.000 is vervolgens een visie op de ontwikkelingsmogelijkheden van het landschap gegeven, uitgaande van de vier kernkwaliteiten zoals in het voorgaande hoofdstuk benoemd. In de visie gaat men dus uit van behoud en/of versterking van de abiotische en cultuurhistorische kwaliteiten, en behoud en/of versterking van de afwisseling open-besloten en van het groene karakter. Op basis van het landschappelijk raamwerk worden vervolgens inrichtingsmaatregelen voorgesteld, die hier praktisch handen en voeten aan moeten geven. Er worden bijvoorbeeld algemene ontwerpprincipes voor de hellingen gegeven (die naar vorm en bodemopbouw weer in tien verschillende typen zijn ingedeeld). Hetzelfde wordt min of meer gedaan voor de 5 onderscheiden ‘daltypen’. Ook worden voorstellen gedaan om de zeer kenmerkende graften te behouden of weer aan te leggen. Interessant is de aandacht voor de dorpen en hun plaats in het landschap. Er is momenteel veel aandacht voor ‘dorpseigen uitbreiden’ (zie ook de recent uit- gebrachte handleiding Dorp+ van Belvedere), en ook hier wordt op basis van een analyse van de dorpsstructuren gepleit voor een betere inpassing in het landschap. Hierbij is niet alleen aandacht voor de belangrijke rol van de beplanting (inclusief een aanbeveling voor soortenkeuze, zoals de voor dit landschap zeer karakteristieke hoogstamfruitbomen), maar ook voor de rol van auto’s (‘lelijke parkeerplaatsen’) of wegen (al dan niet met wegbeplanting). In drie voorbeelden worden de hiervoor gepresenteerde uitgangspunten nader uitgewerkt. Deze uitwerkingen laten zien hoe het ‘landschappelijk raamwerk’ er uit zou kunnen zien, en hoe ruimtelijke ontwikkelingen kunnen voortbouwen op bestaande kwaliteiten. Helemaal volgens de ideeën van Belvedere dus. Opnieuw is het hier de kracht van de afbeeldingen die de lezer meevoert naar het toekomstige landschap. Peter Driessen, hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht, heeft de visie beoordeeld op het aspect ‘uitvoering’. Immers, mooie woorden en goede intenties maken een plan nog niet praktisch uitvoerbaar. Ook hij is van mening dat het plan een veelbelovend karakter bezit, dat het tot de verbeelding spreekt en ambities heeft voor een nieuwe landschappelijke inrichting. ‘Maar is het een plan dat zal werken?’,
Recent Verschenen aldus Driessen. Een plan ontwikkelen is niet alleen een inrichtingsopgave, maar ook een sturingsopgave, het moet maatschappelijk en politiek gedragen worden. Aan beide aspecten is ruimschoots aandacht gegeven in het project, maar Driessen concludeert dat vooral de sturingsopgave aan belang zal (moeten) winnen in de fase na afronding van de visie. Het politiek en maatschappelijk krachtenveld zal immers voor een belangrijk deel de haalbaarheid van de visie bepalen. Regie op dit proces is zeer belangrijk, en de provincie Limburg wordt aangesproken om hier haar verantwoordelijk te nemen. Dit lijkt me ook een belangrijke constatering voor andere Nationale Landschappen: goede intenties, ideeën en maatschappelijk draagvlak zijn zeer belangrijk, maar zonder een strakke (provinciale?) regie op het proces zullen al die goede bedoelingen geen doorgang vinden. Opvallend is dat we hier te maken hebben met een landschapsvisie, dus een boek voor professionals, maar dat het soms lijkt op een ‘koffietafelboek’, dus een boek dat je op een stapeltje naast de bank legt om zo nu en TITEL De IJssel in het midden AUTEURS Loes Janssen en Alette van den Haselkamp UITGAVE RACM Onlangs is RAM 145 gepubliceerd met als titel ‘De IJssel in het Midden, een evaluatie van een ontwerpgerichte inventarisatiemethode van cultuurhistorische elementen in het Midden IJsselgebied’. De rapportage, geschreven door Loes Janssen en Alette van den Haselkamp, is een uitwerking van de eerder ontworpen methodiek van het tijd/ruimte diagram zoals Cultuurbeleid in Nederland, editie 2007, geeft inzicht in het beleid van de Nederlandse overheid op het gebied van de kunsten, het erfgoed en de media. Het is een onmisbaar overzichtswerk voor iedereen die zich beweegt in de wereld van kunst en cultuur. Cultuurbeleid in Nederland geeft een overzicht van het zorgsysteem en de beleidsinstrumenten van de Nederlandse overheid op VITRUVIUS NUMMER 5 OKTOBER 2008 beschreven in de masterthesis ‘Cultuurhistorie gevangen in tijd en ruimte’ (Janssen, 2006). Het tijd/ruimte diagram maakt het mogelijk om het cultuurhistorische landschap als integraal geheel te inventariseren en te presenteren aan ontwerpers. De ontstaansgeschiedenis van het cultuurlandschap wordt in het diagram visueel gepresenteerd het gebied van de cultuur. Het vertelt over bewindslieden, van Thorbecke tot Plasterk en de rol die zij speelden bij het vormen van beleid. De demografische en sociaal-economische schets van Nederland wordt aangevuld met een beknopte geschiedenis van het cultuurbeleid en een overzicht van de belangrijkste verbindingskanalen tussen de cultuur en het openbaar bestuur. Cultuurbeleid in Nederland 53 dan even door te bladeren. Nietprofessionals worden aan de hand van de prachtige kaartjes en afbeeldingen meegenomen in het Zuid-Limburgse landschap, en leren al lezende veel over de geschiedenis en de bijzonderheden van het landschap, over de structuur van de dorpen, de landschapselementen (zoals hoogstamfruitbomen, holle wegen en graften) en de diverse historische functies van het gebied. Dit feit kan er voor zorgen dat lokale bestuurders het inderdaad op die manier gaan gebruiken, en geïnspireerd raken door wat ze lezen. De vormgeving is in dit kader in cultuurhistorische elementen en de processen tussen deze elementen. Hiermee is de methodiek uitermate geschikt voor landschappelijk inpassen van ruimtelijke ingrepen in het landschap, zoals de ingrepen in het kader van het Rijksprogramma Ruimte voor de Rivier, waarvoor de methodiek oorspronkelijk is ontwikkeld. TITEL Cultuurbeleid in Nederland, editie 2007 AUTEUR Cas Smithuijsen redactie, Annemoon van Hemel voorbereiding/research, Anna van Griethuysen en Linda Vermeulen coördinatie OCW, André Nuchelmans beeldredactie, Mariëlle Hendriks productie UITGAVE Ministerie van OCW/Boekmanstudies, Den Haag/Amsterdam DETAILS ISBN/EAN 978 90 6650 090 7, 192 pagina’s, gebonden. Prijs € 19,90 beschrijft de situatie tot en met augustus 2007 en behandelt de zeven terreinen die tot het cultuurbeleid worden gerekend: de archeologie, de archieven, de bibliotheken, de kunsten (podiumkunsten, beeldende kunsten, film, letteren), de monumenten, de musea en de media (pers, radio, televisie, internet). Hierin worden actuele thema's als excellentie, e-Cultuur, cultuurparticipatie, wellicht wel belangrijker dan de inhoud! Eigenlijk verplichte kost dus voor alle (Zuid-Limburgse) wethouders met RO in hun portefeuille. Afsluitend: zo eens in de zoveel tijd verschijnt er een boek waarvan je denkt: daar zouden er meer van moeten worden gemaakt. Zo ook met deze landschapsvisie voor het Nationaal Landschap Zuid-Limburg. Het boek ziet er bijzonder fraai uit en biedt veel inspiratie om ook elders met een dergelijk product aan de slag te gaan. Complimenten! Cultuur en Economie, culturele diversiteit en cultuureducatie belicht. Ronald Plasterk, Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap schreef het voorwoord.
Page 1 and 2:
ARCHEOLOGIE CULTUURLANDSCHAP MONUME
Page 3 and 4: itruvius inhoud ARCHEOLOGIE CULTUUR
Page 5 and 6: VITRUVIUS NUMMER 5 OKTOBER 2008 LEC
Page 7 and 8: K ort VITRUVIUS NUMMER 5 OKTOBER 20
Page 9 and 10: K ort De Rijksdienst voor Archeolog
Page 11 and 12: T erugblik VITRUVIUS NUMMER 5 OKTOB
Page 13 and 14: Achterhoek). Het gebied waar we het
Page 15 and 16: Lochem) en Stenere (Steenderen), zo
Page 17 and 18: 6 HET MARKELDER- OF MARKELOSE BROEK
Page 19 and 20: Rural Environment, Ruralia VI, 22-2
Page 21 and 22: Pas sinds kort is nationaal en inte
Page 23 and 24: daarbij is dat een breed draagvlak
Page 25 and 26: (midden)steentijd nederzettingen. D
Page 27 and 28: en loopt door tot september 2009. D
Page 29 and 30: 2 3 4 VITRUVIUS NUMMER 5 OKTOBER 20
Page 31 and 32: tempo met de grond gelijk gemaakt,
Page 33 and 34: Referenties Onderzoek - WRR-rapport
Page 35 and 36: R ecent V erschenen TITEL Hendrick
Page 37 and 38: meer bruikbare onderdelen niet te v
Page 39 and 40: m.b.t. rompen en stompen vastgestel
Page 41 and 42: afwijzend. Wat zijn de redenen? Ik
Page 43 and 44: een benaderingswijze dominant is ge
Page 45 and 46: daarmee verantwoordelijk voor ca ee
Page 47 and 48: oekenkasten vol geschreven, maar ge
Page 49 and 50: 7 MAASTRICHT, INDUSTRIELAND- SCHAP
Page 51 and 52: agrarische dorpjes is vanaf de koms
Page 53: R ecent V erschenen De Monumentenwe
Page 57 and 58: VITRUVIUS NUMMER 5 OKTOBER 2008 the
Page 59 and 60: Onderscheidende inhoud Smaakvolle v
show all

Berlewalde - Vitruvius

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?