Program 1 : Robertson - Dine van Zyl - Boerekos Resepte

Inleiding
Die hele besigheid van ‘n reeks oor boerekos het begin toe ek ‘n program op BBC Food kyk.
Ek dag, ja nee, ek kan daai Jamie Oliver niks leer oor die wonderlike Mediterreense kos nie
– maar hy kan vir my niks leer oor boerekos nie.
Ek was besig om “Die Groot Boerekosboek” te skryf – nee wag nou, hou vas aan jou roksak,
handsak, sysak, broeksak, dit verskyn eers in Junie. My kop was vol boerekos. Ek het
boerekos gekook, geëet, geleef. Nóú was dit die regte tyd om ‘n televisiereeks oor boerekos
te maak.
Saam met Riaan Badenhorst van Pieter Cilliers Produksies – julle ken sy werk op Kwêla –
het ons boerekos herontdek. Ons het elandpot gekook onder rotskuns van elande, ons het
waterblommetjiebredie gemaak op die oewer van die Breede, ons het harders gebraai aan
die Weskus, ons het Hertzoggies gebak in die Strandveld, ons het koeksisters hoor sis in die
stroop op Caledon, bros van buite en salig soet van binne.
Dit was salig, hemels, lekker. Ons is nog nie klaar geskiet nie, die lekker hou aan, maar die
reeks het nou reeds begin. Moe-nou-nie agterna kom sê so jammer jy het dit gemis nie.
Maak ‘n knoop in jou oor vir die uitsaaitye.
En Jamie Oliver, sawwe lippe en al, het nog baie om te leer. Soos dat ons tamatiebredie met
‘n flentertjie vars groengemmer maak, dat soutribbetjie sing as dit braai op die kole en dat ‘n
“skilpadjie” nie vier pote het nie.
Program 1: Robertson
Vir ons eerste program is ons na Robertson, waar Tant Hanna Arangies my gewys het hoe
om krakerlinge te bak, dis ‘n outydse beskuitresep wat ek later weer tydens my navorsing
oor boerekosresepte in die Overberg raakgeloop het.
Ek en Reneé Burger van die plaas Nerina het gaan waterblommetjies pluk op die dam, en ek
het waterblommetjiepot gekook op die oewer van die Breede. (Die hout was nat en die rook
het pal in my oë gewaai).
Ek en Trudi Makerman het ook oukos gaan pluk in die berg, ‘n veldkos waarvan mens ‘n
bredie kan kook.
Ek het ook ‘n malvapoeding gebak en met vla voorgesit wat met Jerseyroom gemaak is. Ai,
die sonde!
Ons het aangesit. Dit was op Nerina, die gasteplaas van Frans en Amanda Conradie (Reneé
Burger se ouers). Ons het die pragtige silwergoedjies uitgehaal, die glase gepoleer. Die
beligting was sag, die vertrek het mooi gelyk – en ons het kos geëet wat mens laat goed
voel, wat jou laat terugklim in moederskoot. Boerekos.
Ek sal so met verloop van tyd vir julle die plekke noem waar ons aangedoen het. Niemand
word betaal of kry gunste daarvoor nie, ek noem dit sommer om die plesier te deel.
Hier is Nerina-gasteplaas se webadres. Gaan bly daar, gaan vaar op hulle boot, gaan eet
hulle ongelooflike ete op daai einste boot. www.nerinaguestfarm.com

Hieronder volg die resepte wat gebruik is. As jy my nuusbrief wil kry, klik op www.dinevanzyl.co.za
en kyk heel onderaan. Ek skryf sommer allerhande goeters oor kos.
Dan groet ek nou maar eers, tot volgende week.
“Ek kook – soms selfs in die kombuis.”
Dine van Zyl

Tannie Hanna se Krakelinge
Tant Hanna Arangies van Robertson se hande staan vir niks verkeerd nie. Sy is oor die neëntig en het
my geleer om krakelinge te bak – ’n resep wat sy uit haar kinderjare onthou.
Die tekstuur is fyn soos mosbolletjies en die manier waarop die deeg gedraai word voor dit in die
pannetjies kom, maak dat dit ongewone vorms het.
Tannie Hanna werk nog met die ou mate: 5 lb meel – en vir elke pond meel ’n lekker diepgeskepte
teelepel sout. Hierby kom ’n pond botter, twee pinte kookwater en nog die koppie met die blou
rantjie vol water daarby.
As jy nou verstaan wat ek bedoel.
Die metode is haar eie en dit werk. Dis die soort resep van ’n praktiese mens wat al duidelikheid het
wat werk in die lewe en wat nie.Bak hierdie beskuit, ek het dit gemetriseer en bak dit self gereeld –
dit is die lekkerste beskuit wat jy in jou lewe sal proe. Ooit.
2,5 kg (groot pak) meelblom
1,25 ℓ kookwater
25 ml (5 t) sout
375 ml (1½ k) suiker
125 ml (½ k) sonneblomolie
500 g (1 pak) botter, gesmelt
ekstra 500 ml (2 k) meelblom
20 g (2 pakkies) kitsgis
Gooi die pak meel in jou mengbak.
In ’n ander skottel, gooi die kookwater, sout, suiker, sonneblomolie en gesmelte botter. Roer tot die
suiker gesmelt het.
In ’n derde skotteltjie, gooi die 2 koppies meelblom, voeg die kitsgis by en meng.
Jy het nou drie skottels met bestanddele.
Roer die meel in die groot mengbak met sirkelbewegings.
Voeg die inhoud van die skottel met die vloeistof stadig by terwyl jy die hele tyd meng. Dit duur
ongeveer 20 minute om alles ingemeng te kry.

Voeg die suurd eeg en 2 koppies meel by en knie tot jou hande skoon uitkom. Die deeg sal nou
elasties wees, die mooiste deeg wat jy ooit gesien het.
Trek kleefplastiek oor, draai toe in ’n broodkombers en laat staan op ’n warm plek om te rys tot
dubbel die volume terwyl jy jou panne smeer.
Vat ’n mes en sny die deeg in die kom in kwarte. Lig die een kwart uit en bedek die res van die deeg
sodat dit nie uitdroog nie.
Druk die stuk deeg in ’n vierkant en sny dit in kwarte.
Smeer kookolie aan jou hande sodat die deeg nie daaraan vassit nie. Rol elke kwart in ’n deegrol –
dit moet ’n bietjie langer as jou broodpannetjies wees.
Draai twee van die deegrolle om mekaar en sit in die pannetjie. Draai nog twee, sit dit langsaan. Jy
het dus twee “vlegsels” in die pannetjie.
Herhaal die proses met die res van die deeg.
Laat die brode rys tot dubbel die volume. Dit gaan afhang van die weer en kan van 1½ – 2 uur duur.
Bak teen 180 ˚C vir ongeveer 50 minute. Haal die broodpanne uit en keer die inhoud op ’n koelrakkie
uit.
Draai die “vlegsels” los; die brood sal in gekartelde stukke op die koelrak le. Breek dit in korter,
eetbare stukke, maar sodat mens steeds die draai in die beskuit kan sien.
Droog dit uit teen 100 ˚C. Dit duur ongeveer 4 uur.
Uit: “Die Groot Boerekosboek” deur Dine van Zyl.

Waterblommetjiepot
1 kg vars waterblommetjies
1,5 kg lamsvleis
kookolie vir braai
2 uie, in ringe gesny
4 knoffelhuisies, gestamp
5 kruinaeltjies
10 ml (2 t) koljanderkorrels
15 ml (1 E) sout
5 ml (1 t) swartpeperkorrels
700 g aartappels, in kwarte gesny
bossie surings, gewas en gekap of sap van 1 suurlemoen
varsgerasperde neutmuskaat na smaak
suringblommetjies vir versiering
Was die waterblommetjies.
Braai die vleis in die kookolie. Skep uit en hou eenkant.
Braai die uie en die knoffel, skep die vleis terug in die kastrol.
Strooi die kruinaeltjies, koljander, sout en swartpeperkorrels daaroor.
Pak ’n kwart van die aartappels hierop. Hierdie aartappels gaan van die water opslurp sodat die vleis
nie lê en vaal kook nie.
Gooi ’n laag waterblommetjies oor, gevolg deur die gekapte surings. (As jy suurlemoensap gebruik,
sit dit aan die einde by, anders raak jou kos blou).
Heel bo-op kom die res van die aartappels. Rasper neutmuskaat oor.
Dis nie nodig om enige water in die pot te sit nie; die waterblommetjies en vleis sal genoeg water
trek. Die waterblommetjies kook stukkend en die geure van die groente en vleis meng volgens die
tradisionele metode.
Strooi vars suringblommetjies oor en bedien op rys. Die suringblommetjies kan ook geëet word.

Malvapoeding
Die “malva” in malvapoeding verwys na malvesywyn, wat in die Middeleeue ‘n gewilde soetwyn in
Europa was. Die poeding is ook so oud. Malvapoeding moet alkohol bevat – vandag gebruik ons
brandewyn – anders is dit nie malvapoeding nie.
1 eier
250 ml (1 k) suiker
250 ml (1 k) meel
5 ml (1 t) bakpoeier
5 ml (1 t) koeksoda
15 ml (1 E) bruin druiweasyn
15 ml (1 E) appelkooskonfyt
125 ml (½ k) melk
125 ml (½ k) room
Klits die eier en suiker saam. Klits die res van die bestanddele saam en voeg die eier-ensuikermengsel
by. Meng goed.
Giet die mengsel in ‘n gesmeerde oondskottel en bak vir 40 minute in ‘n voorverhitte oond by 180
˚C.
Maak intussen die sous:
375 ml (1½ k) melk
125 ml (½ k) suiker
125 ml (½ k) botter
60 ml (¼ k) brandewyn
5 ml (1 t) vanieljegeursel
Kook die melk, suiker en botter saam. Gooi brandewyn en vanielje by en giet die warm sous oor die
warm poeding.
Sit malvapoeding met tuisgemaakte vla of geklopte room voor.