03.05.2013 Views

Uitgawe 10 – FEB 2013 - agri - spmdesigns.co.za

Uitgawe 10 – FEB 2013 - agri - spmdesigns.co.za

Uitgawe 10 – FEB 2013 - agri - spmdesigns.co.za

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

@ a g r i<br />

Jou no.1 aanlyn tydskrif <strong>Uitgawe</strong> <strong>10</strong> • Februarie <strong>2013</strong><br />

Hoofartikel:<br />

Hoofartikel:<br />

loonverhogings<br />

loonverhogings<br />

vir plaaswerkers<br />

word word wyd wyd gekritiseer<br />

gekritiseer<br />

Voorgestelde<br />

elektrisiteitstariewe<br />

gaan landbou lamlê<br />

Noord-Kaap<br />

Suid-Vrystaat<br />

Vraag na aangepaste<br />

ramme groei steeds<br />

Pannar bied<br />

Extravagan<strong>za</strong> aan


C livé<br />

B urger<br />

FOTOGRAFIE<br />

FOTOGRAFIE<br />

053 591 0761 • 083 708 3974<br />

S P M<br />

DES GNS<br />

S P M<br />

DES GNS<br />

GRAPHIC | WEB DESIGN<br />

Laat my toe om<br />

jou mooiste dag<br />

se herinneringe met<br />

'n kamera vas te lê.<br />

• brochures<br />

• flyers • posters<br />

• banners • stickers<br />

• web page design<br />

• e-mail stationery<br />

• business cards<br />

• letterheads<br />

• logo’s<br />

Stephan Vorster 082 655 3278 • stephan@<strong>spmdesigns</strong>.<strong>co</strong>.<strong>za</strong> • www.<strong>spmdesigns</strong>.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>


2 Redaksie<br />

3<br />

4<br />

4<br />

@<strong>agri</strong><br />

<br />

@<strong>agri</strong> Dagboek<br />

Alfa & Omega<br />

Uit my Inbox<br />

6 Loonverhogings<br />

gaan verreikende<br />

gevolge vir landbou hê<br />

Voorbladfoto: Clivé Burger<br />

Clivé Burger - Redakteur<br />

083 708 3974 <strong>agri</strong>clive@mweb.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />

8<br />

12<br />

18<br />

19<br />

20<br />

22<br />

23<br />

24<br />

26<br />

28<br />

30<br />

32<br />

35<br />

Stephan Vorster - Grafiese ontwerper<br />

spmads@iburst.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />

<strong>Uitgawe</strong> <strong>10</strong>: Februarie <strong>2013</strong><br />

Kommersiële mielies se<br />

aanplantings is meer<br />

Agri NK sê duidelik nee vir verdere<br />

elektrisiteitsverhogings<br />

Plaasaanvalle kan net meer word<br />

Boere kan nie prysnemers<br />

op grond ook word nie<br />

Landbou in Noord-Kaap<br />

vir <strong>2013</strong> lyk belowend<br />

VS Landbou stuur skrywes aan lede<br />

oor loonverhogings<br />

Internasionale Gimkana<br />

Jeugspele word aangebied<br />

Plaaslewe het gelei tot groot<br />

moontlikhede en besigheid<br />

Vaccinate horses to curb<br />

African horse sickness<br />

Consultative process on the<br />

meat inspection service at<br />

abattoirs in SA <strong>co</strong>mmence<br />

Vraag na aangepaste ramme bly groot<br />

Pannar wys beste verkoopspersoon<br />

vir die jaar aan<br />

Kliek, kliek...koop!<br />

Februarie <strong>2013</strong> 1


Die opinies wat deur persone in hierdie publikasie geopper word, is persoonlik en weerspieël nie noodwendig dié van die redaksie of medewerkers nie.<br />

2<br />

s daar nou een ding is wat ek nie kan<br />

Averstaan nie, is dit die manier hoe mense<br />

in Suid-Afrika “opstandig” (sag gestel!)<br />

raak. Nou die dag hoor ek weer van 'n plek, soos<br />

ook die geval nou onlangs in Sasolburg was,<br />

waar woedende inwoners bande in strate brand,<br />

winkels plunder, motors beskadig en so meer.<br />

Die rede? Omdat hulle nie tevrede is met dienste<br />

wat die munisipaliteit nie bied nie of kwaad is vir<br />

een of ander “official” wat nie sy werk doen nie of<br />

geld gesteel het of wat ook al. Liewe aarde, ek<br />

stem saam, ons moet woedend raak oor swak<br />

dienste, hemelhoë salarisse, onkundige<br />

personeel, maar moet ons dan nou self goed<br />

breek en brand om ons misnoeë met die situasie<br />

te toon. En baie keer word hier nog mense<br />

beseer ook in hierdie tipe opstande.<br />

Wat het van ons samelewing geword? As jy nie<br />

tevrede is met iets nie, dan breek jy dit of steek<br />

dit aan die brand. Die onluste (wat gespruit het<br />

oor ongelukkigheid oor lone) in die Wes-Kaap is<br />

'n sprekende voorbeeld hiervan. “Hierdie boer<br />

betaal ons nie genoeg nie, ons lei honger, kom<br />

ons brand sy wingerd af.”<br />

Genade, mens slaan nie die hand wat jou voed<br />

nie! Plaaswerkers (en steeds glo ek dat hulle<br />

gemanipuleer en beïnvloed is deur die manne in<br />

die 'pound seats') in die Wes-Kaap het hul<br />

ontevredenheid getoon deur pakkamers en<br />

wingerde af te brand, winkels in die dorpe (wat<br />

inderdaad niks met hul lone te doen het nie)<br />

geplunder en beskadig. Dit is juis oor hierdie<br />

uitgangspunt en wyse van omgang wat ons nooit<br />

'n stap vorentoe sal kan gee nie. Want probleme<br />

word eenvoudig net nie so opgelos nie. En dit<br />

nogal met die aanmoediging van vakbondhoofde<br />

en gemeenskapleiers.<br />

En my beskeie mening? Die Regering het hierdie<br />

verhoging in minimum lone deur gestoomroller,<br />

maar die werklike harde houe sal hulle nou begin<br />

voel, want pleks vir die werkers 'n beter lone te<br />

beding (wat streekgebaseerd is), gaan daar nou<br />

baie meer gesinne hieronder lei, want boere het<br />

eenvoudig in vandag se boerdery-<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

omstandighede net nie meer geld om<br />

buitensporige lone te betaal nie. Pleks die<br />

Regering het eerder ingespring en aangebied om<br />

dit te subsidieer (soos wat ander lande deur hul<br />

regerings gehelp word), maar nou gaan daar<br />

verseker afleggings kom.<br />

Daar word nou links en regs beroepe op boere<br />

gedoen om nie onnodige afleggings te doen nie,<br />

maar eerlikwaar, as jy dit nie kan bekostig nie,<br />

wat moet jy doen. En dit is ek <strong>10</strong>0% seker van <strong>–</strong><br />

dit is nie wat boere wou gehad het nie, maar<br />

weer eens het die Regering en sy “<strong>co</strong>mrades”<br />

hiervoor gesorg. En ek glo op die lang duur gaan<br />

ons arbeiders hieronder lei.<br />

Die Regering se Nasionale Ontwikkelingsplan het<br />

juis ten doel dat landbou vir meer<br />

werksgeleenthede sal sorg. Hierdie<br />

loonverhogings is dan mos lynreg daarmee in<br />

kontras!<br />

Die boerderygemeenskap was en is nog al die<br />

jare een van die bedrywe wat die beste vir hul<br />

werkers gesorg het. Dit is tog jammer dat die<br />

ANC-regering altyd 'n haas uit 'n hoed wil ruk en<br />

dan met die “vere” in die hand sit. Soos nou ook<br />

weer die geval sal wees.<br />

Ander interessante artikels vandeesmaand gaan<br />

oor elektrisiteitsverhogings <strong>–</strong> en ook weer hier<br />

word boere bitter hard geslaan. Die mense wat<br />

die land moet voed, se skoenveters word aan<br />

mekaar vasgebind. En wie gaan vir hiedie gelag<br />

betaal? Sekerlik nie Eskom nie. Nee hulle gaan<br />

eerder elke verhoging vier met 'n ontbyt saam<br />

met hooggeplaaste vriende <strong>–</strong> wat die<br />

belastingbetaler miljoene rande gaan kos!<br />

Daar is egter goeie nuus ook (ons moet soms net<br />

vir dit soek). Die vooruitskouing vir boederye in<br />

die Noord-Kaap lyk tog goed ná 'n paar moeilike<br />

jare wat gekenmerk was deur vloede en brande!<br />

Tot volgende keer.<br />

Clivé


@<strong>agri</strong><br />

19 <strong>–</strong> 23 February Intensive <strong>co</strong>urse in wildlife production of sable, roan, buffalo and <strong>co</strong>lour variants.<br />

Contact Petronel Nieuwoudt 082 825 8735 Petronel@careforwild.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>.<br />

19 Februarie Graan SA streeksvergadering by Rysmierbult Boeresaal, Rysmierbult om 9:00.<br />

19 Februarie Graan SA streeksvergadering by die Boere Unie Saal, Ottosdal om 15:00.<br />

19 Februarie Graan SA streeksvergadering by Plek vanni Visarend, Bloemhof om 11:00.<br />

19 Februarie Graan SA streeksvergadering by die Geel Huis, Wolmaransstad om 15:00.<br />

<br />

20 Februarie Graan SA streeksvergadering by die Soutkop Boerevereniging Saal, Ficksburg om 9:00.<br />

20 Februarie Graan SA streeksvergadering by die Golfklub, Viljoenskroon om 14:00.<br />

20 Februarie: Welkom - ILE DE FRANCE veiling te Vêrgesigte Boerdery (Ferdi Naudé).<br />

Vir navrae, kontak SA Stamboek by 051 4<strong>10</strong>0 900.<br />

21 Februarie Upington - Agri Noord-Kaap in samewerking met Agri SA beplan 'n inligtingsbyeenkoms te<br />

Upington om 12:00 by Hoërskool Duineveld. Vir enige verdere navrae, bel Agri Noord-Kaap se<br />

kantore in Kimberley by 053 832 9595.<br />

21 Februarie Graan SA streeksvergadering by Springboklaagte (Plaas Danie Minnaar), Kroonstad om 13:30.<br />

21 Februarie Graan SA streeksvergadering by die Orania Gemeenskapsentrum, Orania om 11:00.<br />

15 en 16 Maart Moderrivier - Rietrivier Landbou-ekspo by GWK Modderrivier se terrein.<br />

Vir enige verdere navrae, kontak GWK by 053 298 8200 of Nicky du Plooy by 082 568 7760.<br />

20 tot 24 Maart Ja<strong>co</strong>bsdal - Die Ja<strong>co</strong>bsdal Ruiterklub bied 'n internasionale Gimkana Jeugspele<br />

by die Hoër Landbouskool buite die dorp aan.<br />

Inligtingsbyeenkoms in Upington om<br />

arbeidsloondebakel te bespreek<br />

Agri Noord-Kaap in samewerking met Agri SA beplan 'n inligtingsbyeenkoms te<br />

Upington, Donderdag, 21 Februarie <strong>2013</strong> om 12:00 by Hoërskool Duineveld.<br />

Johannes Möller, Agri SA President en Annelize Crosby, Agri SA se regsadviseur<br />

sal tydens die byeenkoms optree. Ons nooi u as landbouers almal uit om te kom<br />

luister en inligting te kry oor die agtergrond, die verloop van die proses en die pad<br />

vorentoe!<br />

Vir enige verdere navrae, bel Agri Noord-Kaap<br />

se kantore in Kimberley by 053 832 9595.<br />

Sluitingsdatum vir die Maart <strong>2013</strong>-uitgawe van @<strong>agri</strong> vir kopie, foto's en advertensiemateriaal: 28 Februarie <strong>2013</strong>.<br />

Dorpe in die Noord-Kaap en Suid-Vrystaat word versoek om asseblief alle belangrike<br />

datums aan @<strong>agri</strong> deur te gee vir plasing. Stuur die inligting na <strong>agri</strong>clive@mweb.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>.<br />

Februarie <strong>2013</strong> 3


Leef terwyl jy leef<br />

Lukas 16:22 <strong>–</strong> Uiteindelik is die<br />

bedelaar dood, en hy is deur die engele<br />

weggedra om by Abraham te wees.<br />

Daar word gesê dat daar net twee<br />

dinge in hierdie lewe is waaroor ons<br />

seker kan wees: verandering en die<br />

dood. Dis waar vir hulle wat nie<br />

Christus as hul Verlosser wil aanvaar<br />

nie. Vir gelowiges is daar egter soveel<br />

meer sekerhede:<br />

· Ons kan seker wees dat, wat<br />

ook al met ons gebeur, ons 'n<br />

Vader sal hê wat ons sal<br />

vashou, dra en lei.<br />

· Ons kan seker wees dat die<br />

dood nie vir ons 'n verskrikking<br />

sal wees nie. Die manier hoe<br />

ons te sterwe kom, is dalk<br />

pynlik, skielik of traumaties,<br />

maar die dood self hoef ons glad<br />

nie te vrees nie.<br />

· Ons kan verder rustig wees oor<br />

die lewe ná die dood <strong>–</strong> daar sal<br />

geen pyn en lyding wees nie.<br />

· Ons kan by uitstek seker wees<br />

dat ons in die lewe hierna die<br />

volle vreugde, heerlikheid en<br />

vrede van die hemel sal ervaar.<br />

James Drummond Burnes het op sy<br />

sterfbed uitgeroep: “Ek was vir baie<br />

jare besig om te sterf. Nou kan ek<br />

begin leef.” Miskien moet ons eerder<br />

bid dat ons <strong>–</strong> ook terwyl ons leef <strong>–</strong><br />

werklik met vreugde sal lééf juis omdat<br />

ons seker kan wees dat ons Here altyd<br />

by ons is: nou tot in ewigheid.<br />

Hoe wonderlik dat kinders van God met<br />

'n rykdom van sekerheid kan leef... en<br />

kan sterf!<br />

(Uit: Laat Sy Liefde Jou Lei <strong>–</strong> Milanie Vosloo)<br />

4<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

Life<br />

We never get what we want,<br />

We never want what we get,<br />

We never have what we like,<br />

We never like what we have.<br />

And still we live & love.<br />

That's life...<br />

The best kind of friends,<br />

Is the kind you can sit on a porch and swing with,<br />

Never say a word,<br />

And then walk away feeling like it was the best <strong>co</strong>nversation<br />

you've ever<br />

had.<br />

It's true that we don't know<br />

What we've got until it's gone,<br />

But it's also true that we don't know<br />

What we've been missing until it arrives.<br />

Giving someone all your love is never an assurance<br />

that they'll love you back!<br />

Don't expect love in return;<br />

Just wait for it to grow in their heart,<br />

But if it doesn't, be <strong>co</strong>ntent it grew in yours.<br />

It takes only a minute to develop a crush on someone,<br />

An hour to like someone,<br />

And a day to love someone,<br />

But it takes a lifetime to forget someone..<br />

Don't go for looks; they can deceive.<br />

Don't go for wealth; even that fades away.<br />

Go for someone who makes you smile,<br />

Because it takes only a smile to<br />

Make a dark day seems bright.<br />

Find the one that makes your heart smile!<br />

May you have<br />

Enough happiness to make you sweet,<br />

Enough trials to make you strong,<br />

Enough sorrow to keep you human,<br />

And enough hope to make you happy.<br />

Always put yourself in others' shoes.<br />

If you feel that it hurts you,<br />

It probably hurts the other person, too.<br />

The happiest of people<br />

Don't necessarily have the best of everything;<br />

They just make the most of everything that <strong>co</strong>mes along their<br />

way.<br />

Happiness lies for<br />

Those who cry,<br />

Those who hurt,<br />

Those who have searched,<br />

And those who have tried,<br />

For only they can appreciate the importance of people<br />

Who have touched their lives.<br />

When you were born, you were crying<br />

And everyone around you was smiling.<br />

Live your life so that when you die,<br />

You're the one who is smiling<br />

And everyone around you is crying.<br />

(Gestuur deur Marian van der Westhuizen)


G A S T E H U I S E<br />

Adverteer jou gastehuis!<br />

Veenwouden Gastehuis, Ja<strong>co</strong>bsdal: Egte, plattelandse atmosfeer en vriendelikheid.<br />

Skakel Miranda van der Walt by 083 7090 688 of 053 591 0757 (ná 15:00)<br />

Veenwouden Gastehuis, Ja<strong>co</strong>bsdal<br />

Egte, plattelandse atmosfeer en vriendelikheid.<br />

Skakel Miranda van der Walt by 083 7090 688<br />

of 053 591 0757 (ná 15:00). Ervaar die platteland,<br />

sonder enige pretensies, net soos dit is.<br />

1/8ste blad advertensie<br />

+ link na volblad<br />

pdf-advertensie in<br />

beide tydskrif en op<br />

@<strong>agri</strong> se webwerf.<br />

R1500<br />

Vir enige navrae kontak Clivé Burger by<br />

053 591 0761, 083 708 3974, stuur ‘n faks na<br />

086 502 3941 of e-pos na <strong>agri</strong>clive@mweb.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>.<br />

@ a g r i<br />

R60<br />

Noord-Kaap<br />

Suid-Vrystaat<br />

www.lees<strong>agri</strong>.<strong>spmdesigns</strong>.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />

R30<br />

Het jou gastehuis<br />

al sy eie webwerf?<br />

In vandag se tyd kan jy dit nie<br />

bekostig om nie een te hê nie!<br />

S P M<br />

DES GNS<br />

S P M<br />

DES GNS<br />

Stephan Vorster 082 655 3278<br />

Graphic / Web Design<br />

stephan @ <strong>spmdesigns</strong> .<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />

www. <strong>spmdesigns</strong> .<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />

R2500


ie afkondiging oor die nuwe minimum<br />

Dlone vir plaaswerkers het rolspelers in<br />

die landbou warm onder die kraag en<br />

almal is dit eens dat die minister van arbeid,<br />

Mildred Oliphant, nie die implikasies hiervan in<br />

ag geneem het nie. Die minimum lone is met<br />

52% verhoog vanaf R69 tot R<strong>10</strong>5 per dag<br />

vanaf 1 Maart <strong>2013</strong>.<br />

Agri SA het in 'n verklaring gesê die afkondiging<br />

hou drastiese implikasies vir landbou en<br />

verwante bedrywe in. Dit is veral in die<br />

arbeidsintensiewe bedryfsvertakkinge waar<br />

daar van plaas-tot-plaas nou besluite geneem<br />

sal moet word oor watter aanpassings nodig is<br />

om kop-bo-water te hou.<br />

Struktuuraanpassings is onafwendbaar, veral<br />

as hoër brandstof- en waterpryse en 'n<br />

waarskynlike skerp eskalasie in elektrisiteitstariewe<br />

in ag geneem word,” het Johannes<br />

Möller, president van Agri SA, gesê.<br />

Hy sê dat Agri SA gefrustreerd is dat goeie<br />

navorsingsinligting wat aangedui het dat 'n<br />

loonvlak van R<strong>10</strong>4 per dag grootliks onbekostigbaar<br />

is, misken is deur die toetreevlakloon<br />

tot R<strong>10</strong>5 per 9 uur werksdag te verhoog. “Dit is<br />

aanduidend dat populêre aandrang op hoër<br />

lone groter gewig gedra het as die implikasies<br />

daarvan op die volhoubaarheid van die bedryf,<br />

insluitend sy vermoë om werksgeleenthede in<br />

stand te hou.”<br />

Die implikasie van hierdie loonaanpassing in 'n<br />

bedryf waar boere prysnemers en nie prysmakers<br />

is nie, veral in internasionale konteks,<br />

is nie bevorderlik vir vertroue, vir investering en<br />

die instandhouding van die bedryf se bydrae<br />

tot voedselsekerheid nie. Dit moet ook bevraagteken<br />

word teen die agtergrond van die<br />

Nasionale Ontwikkelingsplan <strong>–</strong> wat onlangs<br />

deur die regerende party as sy verwysingsbron<br />

vir beleid aanvaar is <strong>–</strong> waarin die verwagting<br />

6<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

Loonverhogings<br />

gaan verreikende<br />

gevolge vir landbou hê<br />

geskep is dat landbou teen 2030 'n addisionele<br />

1 miljoen werksgeleenthede gaan skep.<br />

Volgens Möller het navorsing ook getoon dat<br />

dit veral middel tot klein boerderye is wat nie<br />

hierdie loonvlak sal kan bekostig nie en<br />

derhalwe die transformasieproses in die<br />

landbou gaan bemoeilik. Afleggings kan ook tot<br />

meer armoede in groter informele nedersettings<br />

lei met gepaardgaande sosio-maatskaplike<br />

vraagstukke en misdaad waaraan landelike<br />

gemeenskappe reeds uitermatig blootgestel<br />

is.<br />

Wat Agri SA aanbetref sal die regering saam<br />

met rolspelers in die bedryf dringend in<br />

gesprek moet tree oor wat nodig is om die<br />

bedryf aan te spoor om aan verwagtinge te<br />

voldoen asook die faktore wat negatief op die<br />

bedryf inwerk, uit die weg te ruim, het hy gesê.<br />

Graan SA het gesê die loonverhogings sal lei<br />

tot afleggings en toenemende belegging in<br />

meganisasie. Graanprodusente is egter<br />

gemaan om eerder te fokus op opleiding en die<br />

verhoging van produktiwiteit as meganisasie of<br />

afleggings.<br />

Louw Steytler, voorsitter van Graan SA, het 'n<br />

beroep gedoen op alle graanprodusente om,<br />

waar moontlik, afleggings te beperk en om nie<br />

oorhaastige korttermynbesluite te neem nie.<br />

Die graanbedryf word egter nie in dieselfde<br />

mate geaffekteer soos byvoorbeeld die<br />

arbeidsintensiewe bedrywe soos vrugte- en<br />

groenteverbouing nie.<br />

Luidens 'n verklaring het Graan SA gesê die<br />

regering se Nasionale Ontwikkelingsplan fokus<br />

sterk op die landboubedryf se bydrae tot<br />

werkskepping en dat Graan SA die beginsel<br />

van werkskepping ondersteun. 'n Beroep is op<br />

die staat gedoen om 'n beleidsraamwerk


waarbinne werkskepping bevorder kan word,<br />

daar te stel. “Graan SA het empatie met<br />

werklose persone in die land. Die sosiale<br />

verantwoordelikheid vir werkskepping kan<br />

egter nie net voor die deur van landbou gelê<br />

word nie. Die staat en die privaat sektor het<br />

ook 'n rol daarin te speel.<br />

“Die verhoging in minimum lone kan voedselsekuriteit<br />

bedreig indien die kostes daarvan die<br />

winsgewendheid van die sektor onmededingend<br />

maak. Die graanbedryf funksioneer in<br />

'n vrye mark waar graanprodusente prysnemers<br />

is en gevolglik kan hoër lone nie net bloot<br />

aan verbruikers deurgegee word nie”, aldus<br />

Steytler.<br />

Ds. Theunis Botha, leier van die Christen-<br />

Demokratiese Party, het gesê alhoewel ons<br />

almal in die land 'n leefbare en menswaardige<br />

loon gun, is hulle bekommerd dat die regering<br />

se benadering tot minimumlone vir plaaswerkers<br />

katastrofiese gevolge sal hê.<br />

“Die probleem het ontstaan deurdat die<br />

regering vir gans te lank die kommersiële<br />

landbou in die steek gelaat en onder druk<br />

geplaas het. Dit het tot gevolg dat die land<br />

jaarliks boere verloor <strong>–</strong> ook deur plaasmoorde<br />

<strong>–</strong> en so ook werksgeleenthede vir plaaswerkers.<br />

Die probleem word nou 'opgelos' deur<br />

die simptome aan te spreek, terwyl die boere<br />

ook hoër brandstofkostes en waarskynlink ook<br />

hoër as inflasie elektristiteitstariewe sal moet<br />

absorbeer.<br />

“Ons moedig die regering aan om verantwoordelikheid<br />

vir die probleem te aanvaar en die<br />

probleme wat nou veroorsaak is die hoof te<br />

bied deur die landbou te ondersteun, en so te<br />

keer dat stede en dorpe deur nog 'n vloedgolf<br />

werkloses getref word.”<br />

TLU SA is van mening dat landbou hierdie lone<br />

nie kan bekostig nie en dat die minister<br />

moontlik bepaalde perke oorskry het met haar<br />

beslissing. TLU SA saam met ander landbouorganisasies<br />

het verlede jaar toegestem tot 'n<br />

verhoging van R80 per dag, wat 'n styging van<br />

meer as 15 persent, oftewel byna drie maal die<br />

inflasiekoers, sou verteenwoordig. Die minister<br />

se verhoging van bo 15% is bo enige perk van<br />

billikheid en redelikheid, lui hul verklaring.<br />

Daarbenewens is die tydskaal wat gegun is om<br />

te besin oor die hele kwessie, ook nie redelik<br />

en billik nie met die gevolg dat die volledige<br />

impak daarvan op landbou nooit tot op die kern<br />

nagevors is nie.<br />

Volgens TLU SA het hulle reeds op 15<br />

November 2012, toe die eerste druk van 'n<br />

verhoging van die lone ter sprake gekom het,<br />

dit in 'n skrywe aan die president en die<br />

minister van landbou duidelik gestel dat daar<br />

eers 'n hele paar sake is waaraan binne<br />

landbou aandag gegee moet word voordat<br />

daar oor die lone gepraat kan word. Geen<br />

reaksie is daarop ontvang nie.<br />

“Die Wes-Kaap se model is nou van toepassing<br />

gemaak sonder om te let op die diversiteit<br />

van produkte, die diversiteit van streke en die<br />

individuele behoeftes en vermoëns van boere.<br />

TLU SA het sy regspan opdrag gegee om alle<br />

opsies te ondersoek ten einde die aangekondigde<br />

minimumlone te wysig.”<br />

TLU SA het gesê ter wille van stabiliteit in die<br />

landbou, die belang van beide werknemers en<br />

werkgewers, asook volhoubaarheid en voedselsekerheid,<br />

word 'n dringende beroep op die<br />

minister van arbeid gedoen om die inwerkingstelling<br />

van die minimumlone op ys te stel.<br />

“Ons sal steeds boere adviseer om tot tyd en<br />

wyl alle kwessies opgelos is, hul lone tot R80<br />

per dag aan te pas. Hierdie saak moet egter<br />

spoedeisend hanteer word. Indien die minister<br />

nie op versoeke reageer nie, sal boere<br />

geadviseer word om binne die bepalings van<br />

tersaaklike wetgewing, spoedeisend stappe in<br />

werking te stel om hulle arbeidsmag aan te pas<br />

in ooreenstemming met hulle salarisbegroting,<br />

ten einde te kan oorleef sonder om voedselsekerheid<br />

in gevaar te stel, het TLU SA se<br />

president, Louis Meintjes, gesê.<br />

Die boere met wie @<strong>agri</strong> gesels het, was dit<br />

eens dat hulle nie hierdie nuwe verhoogde<br />

loon sal kan bekostig nie. Jean Steenkamp, 'n<br />

aartappelboer van Ja<strong>co</strong>bsdal, het onomwonde<br />

gesê hy gaan verplig wees om 20% van sy<br />

permanente werkers en 30% van sy los<br />

werkers te sny. “Al uitweg is om verder te<br />

meganiseer. Ek gaan dit nie kan bekostig om 'n<br />

werker aan te hou wat byvoorbeeld vloere vee<br />

nie. Ons sal meer produktief te werk moet<br />

gaan.”<br />

'n Ander boer wat baie gediversifiseerd boer,<br />

het gesê die nuwe loonverhogings sal beteken<br />

dat hul uitgawes vir lone sowat R700 000 per<br />

jaar meer gaan wees. Hulle sal dit eenvoudig<br />

net nie kan betaal nie, en dit sal beteken dat<br />

daar opnuut gekyk sal moet word waar gesny<br />

kan word en dat werkers meer produktief<br />

aangewend sal moet word.<br />

Februarie <strong>2013</strong> 7


Kommersiële mielies se<br />

aanplantings is meer<br />

ie beplande aanplantings vir kommersiële<br />

Dmielies is meer as wat aanvanklik<br />

aangedui is.<br />

Volgens die Nasionale Oesskattingskomitee is<br />

die voorlopige skatting van die oppervlakte<br />

onder kommersiële mielies 2,780 miljoen ha,<br />

wat 2,99% of 80 800 ha meer is as die 2,699<br />

miljoen ha wat verlede seisoen aangeplant is.<br />

Dit is ook 1,64% meer as die voornemens om te<br />

plant syfer van 2,735 miljoen ha soos vrygestel<br />

in Oktober 2012.<br />

8<br />

SOMERGEWASSE <strong>–</strong> VOORLOPIGE OPPERVLAKTESKATTING: <strong>2013</strong><br />

CROP/GEWAS<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

Commercial/Kommersieel:<br />

Area planted/<br />

Opp beplant<br />

Die oppervlak onder witmielies het egter<br />

afgeneem. Die skatting is 1,620 miljoen ha, wat<br />

'n afname van 0,99% of 16 200 ha<br />

verteenwoordig vergeleke met die 1,636 miljoen<br />

ha die vorige seisoen. In die geval van<br />

geelmielies is die oppervlakteskatting 1,160<br />

miljoen ha, 9,13% of 97 000 ha meer as die<br />

1,063 miljoen ha geplant die vorige seisoen.<br />

Die aanplanting van sonneblomsaad is ook meer<br />

en die voorlopige oppervlakteskatting vir<br />

sonneblomsaad is 485 000 ha, wat omtrent<br />

Area planted/<br />

Opp beplant<br />

Finale oes/<br />

Final crop<br />

Change/<br />

Verandering/<br />

<strong>2013</strong><br />

2012<br />

2012<br />

Ha Ha Tons %<br />

(A) (B) (C) (A) ÷ (B)<br />

White maize/Witmielies 1 620 000 1 636 200 6 740 000 -0,99<br />

Yellow maize/Geelmielies 1 160 000 1 063 000 5 090 000 +9,13<br />

Maize/Mielies 2 780 000 2 699 200 11 830 000 +2,99<br />

Sunflower seed/Sonneblomsaad 485 000 453 350 522 000 +6,98<br />

Soya-beans/Sojabone 529 000 472 000 650 000 +12,08<br />

Groundnuts/Grondbone 44 000 45 450 59 000 -3,19<br />

Sorghum 61 000 48 550 135 500 +25,64<br />

Dry beans/Droëbone 43 450 39 750 47 695 +9,31<br />

TOTAL/TOTAAL 3 942 450 3 758 300 13 244 195 +4,90<br />

Nota: Skatting is vir kalenderjaar, bv . produksie-seisoen 2012/13 = <strong>2013</strong>


Ha<br />

1 900 000<br />

1 700 000<br />

1 500 000<br />

1 300 000<br />

1 <strong>10</strong>0 000<br />

900 000<br />

700 000<br />

500 000<br />

1 737 000<br />

2008<br />

White Maize: Area planted<br />

2008 - <strong>2013</strong><br />

1 489 000<br />

2009<br />

6,98% of 31 650 ha meer is as die 453 350 ha<br />

aangeplant die voriges eisoen.<br />

Die geskatte oppervlakte beplant met sojabone<br />

is 529 000 ha, wat 'n toename van 12,08%<br />

verteenwoordig vergeleke met die 472 000 ha<br />

geplant die vorige seisoen. Hierdie is die<br />

hoogste oppervlakte wat nog ooit met sojabone<br />

geplant is.<br />

Vir grondbone is die oppervlakteskatting 44 000<br />

ha, wat 3,19% minder is as die 45 450 ha<br />

geplant vir die vorige seisoen. Die oppervlakte<br />

skatting vir sorghum het toegeneem met<br />

25,64%, van 48 550 ha tot 61 000 ha teenoor<br />

die vorigeseisoen. In die geval van droëbone is<br />

die geskatte oppervlakte beplant 43 450 ha, wat<br />

3 700 ha of 9,31% meer is as die 39 750 ha die<br />

vorige seisoen geplant.<br />

Wat wintergewasse vir die 2012produksieseisoen<br />

betref, is die produksieskatting<br />

vir met 19 900 ton tot 1,915 miljoen ton, wat<br />

1,05% hoër is as die 1,895 miljoen ton van die<br />

vorige skatting. Die oppervlakte beplant met<br />

koring is onveranderd gelaat op 511 200 ha. Die<br />

1 719 700<br />

20<strong>10</strong><br />

1 418 300<br />

2011<br />

WIT- EN GEELMIELIES <strong>–</strong> VOORLOPIGE OPPERVLAKTESKATTING: <strong>2013</strong><br />

Provinsie/<br />

Province<br />

White/<br />

Wit<br />

Ha<br />

Area planted/<br />

Oppervlakte beplant<br />

<strong>2013</strong><br />

Yellow/<br />

Geel<br />

Ha<br />

1 636 200<br />

2012<br />

Total/<br />

Totaal<br />

Ha<br />

1 620 000<br />

<strong>2013</strong><br />

White/<br />

Wit<br />

Ha<br />

Ha<br />

1 200 000<br />

1 <strong>10</strong>0 000<br />

1 000 000<br />

900 000<br />

800 000<br />

700 000<br />

600 000<br />

500 000<br />

Area planted/<br />

Oppervlakte beplant<br />

2012<br />

Yellow/<br />

Geel<br />

Ha<br />

1 062 000<br />

2008<br />

Total/<br />

Totaal<br />

Ha<br />

938 500<br />

Yellow Maize: Area planted<br />

2008 - <strong>2013</strong><br />

2009<br />

1 022 700<br />

20<strong>10</strong><br />

White/<br />

Wit<br />

Tons<br />

954 000<br />

2011<br />

Final crop/<br />

Finale oes<br />

2012<br />

Yellow/<br />

Geel<br />

Tons<br />

Western Cape/Wes-Kaap 300 3 000 3 300 500 2 500 3 000 5 000 25 000 30 000<br />

Northern Cape/Noord-Kaap<br />

Free State/Vrystaat<br />

Eastern Cape/Oos-Kaap<br />

KwaZulu-Natal<br />

Mpumalanga<br />

Limpopo<br />

Gauteng<br />

North West/Noordwes<br />

Total/Totaal<br />

2 000<br />

725 000<br />

3 700<br />

45 000<br />

165 000<br />

30 000<br />

74 000<br />

575 000<br />

1 620 000<br />

50 000<br />

505 000<br />

15 000<br />

47 000<br />

305 000<br />

22 000<br />

45 000<br />

168 000<br />

1 160 000<br />

52 000<br />

1 230 000<br />

18 700<br />

92 000<br />

470 000<br />

52 000<br />

119 000<br />

743 000<br />

2 780 000<br />

2 200<br />

7<strong>10</strong> 000<br />

3 500<br />

44 000<br />

160 000<br />

32 000<br />

74 000<br />

6<strong>10</strong> 000<br />

1 636 200<br />

gemiddelde opbrengs vir koring is 3,75 t/ha.<br />

Volgens die oesskattingskomitee kan die<br />

toename in die verwagte produksie van koring<br />

hoofsaaklik toegeskryf word aan beter as<br />

verwagte opbrengste, sowel as die feit dat<br />

produsentelewerings, soos gemonitor deur<br />

Sagis, effens hoër was as die geskatte oes.<br />

Die verwagte produksie van koring is opwaarts<br />

aangepas vir die Wes-Kaap met 13 600 ton of<br />

1,56%, en vir die Noord-Kaap met 6 300 ton of<br />

2,22%.<br />

Die produksieskatting vir moutgars is ook<br />

opwaarts aangepas na 296 230 ton, wat 9 850<br />

ton of 3,4% hoër is as die 286 380 ton van die<br />

vorige skatting. Die oppervlakteskatting vir<br />

moutgars is onveranderd gelaat op 84 940 ha,<br />

terwyl die verwagt eopbrengs 3,49 t/ha beloop.<br />

Die verwagte kanola-oes is afwaarts aangepas<br />

met 4 625 ton of 5,49% na 79 650 ton. Die<br />

oppervlakteskatting vir kanola is onveranderd<br />

gelaat op 44 <strong>10</strong>0 ha, met ʼn verwagte opbrengs<br />

van 1,81 t/ha. Die hoofrede vir die afname in<br />

47 000<br />

450 000<br />

13 500<br />

45 000<br />

290 000<br />

18 000<br />

42 000<br />

155 000<br />

1 063 000<br />

1 063 000<br />

2012<br />

Total/<br />

Totaal<br />

Tons<br />

1 160 000<br />

<strong>2013</strong><br />

49 200 25 300 580 500 605 800<br />

1 160 000 2 982 000 1 748 000 4 730 000<br />

17 000 17 500 74 500 92 000<br />

89 000 246 300 270 000 516 300<br />

450 000 904 000 1 600 000 2 504 000<br />

50 000 153 600 72 000 225 600<br />

116 000 362 300 190 000 552 300<br />

765 000 2 044 000 530 000 2 574 000<br />

2 699 200 6 740 000 5 090 000 11 830 000<br />

Februarie <strong>2013</strong> 9


die produksie van kanola is as gevolg van 'n<br />

afwaartse aanpassing in die syfer vir<br />

produsentelewerings, soos gemonitor deur Sagis.<br />

Die finale produksieskatting vir wintergewasse vir<br />

die 2012-produksieseisoen sal ook op 26<br />

Februarie vrygestel word.<br />

Nota:<br />

Die voorlopige oppervlakteskatting is hoofsaaklik<br />

gebaseer op die resultate van 'n nie-ewekansige<br />

opname onderneem deur die Direktoraat:<br />

Statistiek en Ekonomiese Analise van die<br />

Departement van Landbou, Bosbou en Visserye en<br />

weerspieël die situasie teen die middel van<br />

Januarie <strong>2013</strong>.<br />

Inligting verkry vanaf die Produsente Onafhanklike<br />

Oesskattingstelsel (PICES), soos deur die<br />

<strong>10</strong><br />

WINTERGEWASSE <strong>–</strong> OPPERVLAKTE- EN SESDE PRODUKSIESKATTING: 2012<br />

CROP/GEWAS<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

Area planted/<br />

Opp beplant<br />

2012<br />

6 th forecast/<br />

6 de skatting<br />

2012<br />

Nasionale Oesskattingskonsortium gerapporteer<br />

vir Mpumalanga en Gauteng, is ook in berekening<br />

gebring ten opsigte van die oppervlakte beplant<br />

syfers.<br />

Slegs die voorlopige syfers vir die nasionale<br />

aangeplante area vir sonneblomsaad, sojabone,<br />

grondbone, sorghum en droëbone vir die huidige<br />

produksieseisoen is vrygestel.<br />

Die hersiene aangeplante oppervlakte en<br />

produksiesyfers sal deur die Oesskattingskomitee<br />

op 26 Februarie <strong>2013</strong> vrygestel word en sal<br />

hoofsaaklik gebaseer wees op inligting verkry<br />

vanaf die PICES-opname vir die Noord-Kaap,<br />

Vrystaat, KwaZulu-Natal en Noordwes, en behoort<br />

gevolglik akkurater en omvattender te wees.<br />

5 th forecast/<br />

5 de skatting<br />

2012<br />

Area planted/<br />

Opp beplant<br />

2011<br />

Final crop/<br />

Finale oes<br />

2011<br />

Ha Tons Tons Ha Tons<br />

Change/<br />

Verandering<br />

(A) (B) (C) (D) (E) (B) ÷ (C)<br />

Wheat/Koring 511 200 1 915 3<strong>10</strong> 1 895 4<strong>10</strong> 604 700 2 005 000 +1,05<br />

Malting barley/Moutgars 84 940 296 230 286 380 80 150 312 000 +3,44<br />

Canola/Kanola 44 <strong>10</strong>0 79 650 84 275 43 5<strong>10</strong> 58 800 -5,49<br />

Total/Totaal 640 240 2 291 190 2 266 065 728 360 2 375 800 +1,11<br />

KORING <strong>–</strong> OPPERVLAK- EN SESDE PRODUKSIESKATTING: 2012<br />

Province/<br />

Provinsie<br />

Area planted/ 6<br />

Opp beplant<br />

Ha<br />

th forecast/<br />

6 e Area planted/ Final crop/<br />

skatting Opp beplant Finale oes<br />

Tons<br />

Ha<br />

Tons<br />

2012 2012 2011 2011<br />

Western Cape/Wes-Kaap 272 000 884 000 265 000 7<strong>10</strong> 000<br />

Northern Cape/Noord-Kaap 42 000 289 800 42 000 336 000<br />

Free State/Vrystaat 130 000 377 000 225 000 550 500<br />

Eastern Cape/Oos-Kaap 4 500 20 700 5 000 21 000<br />

KwaZulu-Natal 6 500 33 800 7 500 40 500<br />

Mpumalanga 4 700 27 260 5 500 34 200<br />

Limpopo 30 000 159 000 31 000 176 000<br />

Gauteng 1 500 9 750 1 700 11 300<br />

North West/Noordwes 20 000 114 000 22 000 125 500<br />

Total/Totaal 511 200 1 915 3<strong>10</strong> 604 700 2 005 000<br />

%


12<br />

Agri NK sê duidelik<br />

nee vir verdere<br />

elektrisiteitsverhogings<br />

gri Noord-Kaap en by monde van sy vise-<br />

Apresident, Ni<strong>co</strong>l Jansen, 'n boer van<br />

Hopetown, het onlangs op Nersa se<br />

publieke verhore oor die verhoging in<br />

elektrisiteitstariewe dit duidelik gestel dat<br />

kommersiële en kleinboere dit nie kan bekostig<br />

nie.<br />

“Dit is onnodig en sal die ekonomie van die land<br />

lamlê omdat boere dit nie gaan kan bekostig om<br />

kos te produseer en werk te skep in die landbousektor<br />

nie.”<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

Jansen het by die verhoor in Kimberley in sy<br />

voorlegging gesê elektrisiteit is die lewensaar van<br />

enige land se ekonomie, want daarsonder sal geen<br />

land kan funksioneer nie. Indien daar 'n tekort van<br />

elektrisiteit voorkom of as dit nie bekostigbaar vir<br />

gebruikers is nie, sal dit baie negatiewe gevolge vir<br />

'n land hê. Die bekostigbaarheid van elektrisiteit is<br />

vir Agri Noord-Kaap 'n groot kommer.<br />

Die tabel hieronder wys duidelik wat met<br />

elektrisiteitstariewe in Suid-Afrika die afgelope<br />

paar jaar gebeur het.<br />

Increased Calculation<br />

Unit <strong>co</strong>sts % Increase Increase New Tarif<br />

Year 1 2008/09<br />

R 0.25 27.5% R 0.07 R 0.32<br />

Year 2 2009/<strong>10</strong><br />

R 0.32 31.3% R 0.<strong>10</strong> R 0.42<br />

Year 1 20<strong>10</strong>/11 MYPD2<br />

R 0.42 24.8% R 0.<strong>10</strong> R 0.52<br />

Year 2 2011/12<br />

R 0.52 25.8% R 0.13 R 0.65<br />

Year 3 2012/13<br />

R 0.65 16.0% R 0.<strong>10</strong> R 0.76<br />

Sou die 16% voorgestelde verhoging in werking tree,<br />

sal die prentjie as volg lyk:<br />

Year 1 <strong>2013</strong>/14 MYPD3<br />

R 0.76 16.0% R 0.12 R 0.88<br />

Year 2 2014/15<br />

R 0.88 16.0% R 0.14 R 1.02<br />

Year 3 2015/16<br />

R 1.02 16.0% R 0.16 R 1.18<br />

Year 4 2016/17<br />

R 1.18 16.0% R 0.19 R 1.37<br />

Year 5 2017/18<br />

R 1.37 16.0% R 0.22 R 1.59


'n Opsomming in die volgende tabel toon duidelik dat elektrisiteitstariewe (met 16%<br />

verhoging) teen 2018 'n allemintige verhoging van 536% sedert 2008 sal beteken.<br />

Percentage<br />

Calculation<br />

Timespan Years Initial Unit New Tariff Total % Average<br />

Costs Increase per annum<br />

2008-2012 5 R 0.25 R 0.76 202.8 40.6<br />

2012-2018 5 R 0.76 R 1.59 1<strong>10</strong>.0 22.0<br />

2008-2018 <strong>10</strong> R 0.25 R 1.59 536.0 53.6<br />

Tarif<br />

R 1.800<br />

R 1.600<br />

R 1.400<br />

R 1.200<br />

R 1.000<br />

R 0.800<br />

R 0.600<br />

R 0.519<br />

R 0.419<br />

R 0.400R<br />

0.319<br />

R 0.200<br />

R 0.000<br />

2008/09<br />

2009/<strong>10</strong><br />

20<strong>10</strong>/11<br />

Electricity tariff increase<br />

R 0.757<br />

R 0.653<br />

2011/12<br />

2012/13<br />

R 0.878<br />

<strong>2013</strong>/14<br />

Years<br />

R 1.019<br />

2014/15<br />

R 1.182<br />

2015/16<br />

R 1.371<br />

2016/17<br />

R 1.590<br />

2017/18<br />

Die bostaande grafiek (Bron: Nersa) toon dus ook dat dit dui op 'n 53% verhoging per jaar.<br />

Series1<br />

Februarie <strong>2013</strong> 13


14<br />

“Die ekonomie van die Noord-Kaap is baie afhanklik van landbou. Die grootste landbou-intensiewe<br />

besproeiingsarea is langs die Oranje- en Vaalrivier. Die grootste arbeidsmark word ook in hierdie gebiede<br />

gevind. In hierdie gebiede word hoofsaaklik graan verbou. Wat het met hiedie twee kontantgewasse gebeur?<br />

Geelmielies se Safex-pryse vanaf 2007 tot <strong>2013</strong> kan hieronder gesien word.<br />

Bron: GWK<br />

Die grafiek toon 'n gemiddelde verhoging van 25% vanaf 2007 tot Januarie <strong>2013</strong> wat dui op 'n<br />

gemiddelde verhoging van 4% per jaar. Dit terwyl die prys van elektrisiteit in die ooreenstemmende<br />

tydperk met 204% gestyg het <strong>–</strong> 'n gemiddeld van 34% per jaar.<br />

Vanaf 2007 tot 20<strong>10</strong> moes die landbousektor 'n afname van 40% in die Safex-prys van geelmielies<br />

absorbeer terwyl Eskom se tariewe met 68% toegeneem het (R0.25 kW/h tot R0.42 kW/h).<br />

Februarie <strong>2013</strong>


Die grafiek onder toon die prys van koring vanaf 2008 tot <strong>2013</strong>.<br />

Bron: GWK<br />

Die Safex-prys van koring het vanaf Januarie 2008 tot Januarie <strong>2013</strong> met 23,6% gestyg <strong>–</strong> 'n gemiddeld van<br />

4,7% per jaar, terwyl elektrisiteitskostes met 137,5% toegeneem het. Dit is 27,5% per jaar.<br />

Vanaf Junie 2008 tot Junie 20<strong>10</strong> het die landbousektor 'n afname van 50% in die koringprys ervaar, terwyl<br />

die elektrisiteitskostes in dieselfde tydperk met 62,5% (R0.32 kW/h tot R0.52 kW/h) toegeneem het.<br />

Februarie <strong>2013</strong> 15


16<br />

Fluktuasies in kommoditeitspryse is die resultaat van<br />

internasionale prystendense, daarom is die landbou 'n<br />

prysnemer, want die toename in insetkostes kan nie<br />

direk na die verbruiker gekanaliseer word nie. Deur<br />

middel van globalisasie word kommoditeitspryse<br />

internasionaal vasgestel en die plaaslike produsent<br />

moet in die internasionale markte kompeteer.<br />

ELEKTRICITY<br />

(R/ha)<br />

DIRECT INPUT<br />

COST (R/ha)<br />

OVERHEAD COST<br />

(R/ha)<br />

TOTAL INPUT<br />

COST (R/ha)<br />

Elect as % of<br />

Direct <strong>co</strong>st<br />

Elect as % of<br />

Total Cost<br />

* Data for<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

Production season<br />

Year Eskom tariff Yellow Maize Wheat<br />

2008/9 27.5% -17.6% -39.5%<br />

2009/<strong>10</strong> 31.3% -26.6% -21.0%<br />

20<strong>10</strong>/11 24.8% +25.0% +17.4%<br />

2011/12 25.8% -27.0% -15.6%<br />

Source : NERSA, GWK<br />

2008<br />

591.25<br />

5,446.88<br />

2,139.64<br />

8,177.77<br />

11%<br />

7%<br />

2009<br />

866.54<br />

7,891.98<br />

2,347.99<br />

11,196.51<br />

20<strong>10</strong><br />

1,155.82<br />

7,283.02<br />

2,368.22<br />

<strong>10</strong>,807.06<br />

2011<br />

1,261.13<br />

6,858.87<br />

2,939.83<br />

11,059.83<br />

2012<br />

1,432.02<br />

7,272.61<br />

4,468.00<br />

13,172.62<br />

WHEAT<br />

<strong>2013</strong><br />

1,661.14<br />

7,781.69<br />

4,780.76<br />

14,223.60<br />

2014<br />

1,926.93<br />

8,326.41<br />

5,115.41<br />

15,368.75<br />

2015<br />

2,235.23<br />

8,909.26<br />

5,473.49<br />

16,617.99<br />

2016 2017<br />

2,592.87 3,007.73<br />

9,532.91 <strong>10</strong>,200.21<br />

5,856.64 6,266.60<br />

17,982.42 19,474.54<br />

11% 16% 18% 20% 21% 23% 25% 27% 29%<br />

8% 11% 11% 11% 12% 13% 13% 14% 15%<br />

2008 - 2012 was obtained from GWK Study groups statistics and is based on real figures<br />

** Data for <strong>2013</strong> -2017 was projected figures (16 % yearly fot Electricity and 7% yearly inflation for all other <strong>co</strong>sts)<br />

2008<br />

ELEKTRICITY<br />

(R/ha) 632.81<br />

DIRECT INPUT<br />

COST (R/ha) 5 904.46<br />

OVERHEAD COST<br />

(R/ha) 1 973.11<br />

TOTAL INPUT<br />

COST (R/ha) 8 5<strong>10</strong>.38<br />

Elect as % of<br />

Direct <strong>co</strong>st<br />

11%<br />

Elect as % of Total<br />

Cost 7%<br />

2009<br />

589.39<br />

7 692.93<br />

2 350.76<br />

<strong>10</strong> 633.08<br />

8%<br />

6%<br />

20<strong>10</strong><br />

885.59<br />

9 526.99<br />

2 460.12<br />

12 872.69<br />

2011<br />

1 234.87<br />

2012<br />

MAIZE<br />

2 067.23<br />

* Data vir 2008 - 2012 is verkry deur GWK studiegroepe en is gebaseer op ware syfers.<br />

** Data for <strong>2013</strong> - 2017 is geprojekteerde pryse (16 % jaarlikse toename vir elektrisiteit en 7%<br />

jaarlikse inflasie vir alle ander kostes)<br />

9%<br />

7%<br />

<strong>2013</strong><br />

2 397.99<br />

2014<br />

2 781.66<br />

2015<br />

3 226.73<br />

8 295.12 13 266.65 14 195.32 15 188.99 16 252.22<br />

2 842.81 4 954.23 5 301.03 5 672.<strong>10</strong> 6 069.14<br />

12 372.79 20 288.11 21 894.33 23 642.75 25 548.09<br />

15%<br />

<strong>10</strong>%<br />

16%<br />

<strong>10</strong>%<br />

Europese lande se hoë gesubsidieerde pryse maak die<br />

speelveld ongelyk vir plaaslike produsente en<br />

veroorsaak dat plaaslike kommoditeitspryse tot onder<br />

produksiekoste beweeg. Die gevolg hiervan is dat die<br />

landbousektor nie die hoë elektrisiteitskostes kan<br />

bekostig nie. Dit plaas outomaties groot druk op<br />

voedselsekuriteit in Suid-Afrika.<br />

17%<br />

11%<br />

18%<br />

12%<br />

20%<br />

13%<br />

2016<br />

3 743.01<br />

17 389.87<br />

6 493.98<br />

27 626.86<br />

22%<br />

14%<br />

2017<br />

4 341.89<br />

18 607.16<br />

6 948.56<br />

29 897.62<br />

23%<br />

15%


“Op hierdie rekening kos netwerk- en dienskostes sowat R900 terwyl die werklike gebruik van krag sowat R300 is.<br />

Dit is 'n onuithoudbare situasie en onbekostigbaar”, het Jansen gesê.<br />

Die feit is die landbousektor kan nie 'n verdere 16%<br />

per jaar verhoging vir die volgende vyf jaar<br />

bekostig nie. Sulke stygings sal 'n baie negatiewe<br />

invloed op voedselsekuriteit en werkskepping hê.<br />

Die druk op kontantgewasse het reeds daartoe gelei<br />

dat tussen 13 000 en 15 000 hektaar in die Noord-<br />

Kaap reeds omgeskakel is na permanente gewasse<br />

soos pekanneute. Hierdie syfer verhoog jaarliks<br />

met 3 000 hektaar en is nie net op toepassing vir<br />

pekanneute. Dit lei verder tot 'n afname in<br />

permanente arbeid en die produksie van graan. Dit<br />

is baie belangrik om daarop te let dat Suid-Afrika 'n<br />

netto invoerder van koring is en die laaste twee jaar<br />

is meer koring ingevoer as wat self geproduseer is.<br />

Hierdie is 'n saak van groot erns. Dit maak Suid-<br />

Afrika baie meer afhanklik vir invoere om<br />

voedselsekuriteit te verseker, wat 'n baie<br />

ongewensde situasie is.<br />

Jansen het voorgestel dat Eskom eerder onderskei<br />

tussen netwerkkostes en energiekostes, wetgewing<br />

en hernubare energie.<br />

Daar is baie inisiatiewe en werkbare programme<br />

wat die druk op die voorsiening van elektrisiteit<br />

kan verlig, maar wetgewing is nie in plek om dit te<br />

kan akkommodeer nie.<br />

So is die 5 GW solarplaas dalk 'n geleentheid vir die<br />

Noord-Kaap en kan meer krag opgewek word as<br />

wat Medupi kan en dit sal baie meer koste-effektief<br />

wees as steenkool kragstasies. Dit sal verseker in<br />

die toekoms ook goedkoper wees danksy die<br />

vinnige ontwikkeling van tegnologie.<br />

“Ons moet in gedagte hou dat Suid-Afrika net <strong>10</strong><br />

tot 12 jaar se steenkoolreserwes het. Daarna sal ons<br />

op Botswana en ander invoere moet staatmaak.<br />

Ongelukkig word hierdie inisiatief vir die Noord-<br />

Kaap nie so goed aanvaar as wat die geval vir<br />

steenkool-kragaanlegte is nie.”<br />

Die ontwikkeling hiervan kan die druk op die<br />

verskaffing van krag verlig en Eskom hoef geen<br />

groot kapitale uitlegte aan te gaan nie. Buitendien<br />

hoef daar ook nie elektrisiteitsverhogings te wees<br />

nie. Dit is net nodig dat die Ontwikkelingskommissie<br />

en Regering dieselfde visie sal hê om die<br />

regte rigting aan te dui.<br />

“Die toekoms is verseker in hernubare energie,<br />

maar Eskom wil eerder verbruikers se geld in<br />

steenkoolkragstasies belê. Die verbruiker sal<br />

hieruit geen dividende ontvang nie en natuurlike<br />

hulpbronne sal boonop uitgedien wees oor <strong>10</strong> jaar.<br />

Dit maak mos nie sin nie.<br />

“Dan praat ons nie eens van die reuse bonusse wat<br />

Eskom se topbestuur jaarliks ontvang nie. Of die<br />

meer as R7 miljoen rand wat spandeer word op<br />

sakeontbyte vir President Ja<strong>co</strong>b Zuma se vriende<br />

tussen November 2011 en einde verlede jaar.<br />

Hierdie is uitgawes wat kom van geld wat gemaak<br />

is uit tariefverhogings.”<br />

Jansen het dit duidelik gemaak dat Agri Noord-<br />

Kaap duidelik nee sê vir 'n verhoging van 1<strong>10</strong>% oor<br />

die volgende 5 jaar.<br />

Februarie <strong>2013</strong> 17


18<br />

Plaasaanvalle kan<br />

net meer word<br />

LU SA is bekommerd dat die afgelope stakings in die landboubedryf, met revolusionêre<br />

Tpraatjies soos: “Die grondoorlog kom binnekort”, 'n invloed het op die oënskynlike toename<br />

in plaasaanvalle die afgelope tyd.<br />

Henry Geldenhuys, TLU SA se adjunk-president en voorsitter van die veiligheidskomitee, sê dit wil<br />

in die jongste tyd voorkom of steeds meer werknemers of voormalige werknemers, betrokke is by<br />

aanvalle op boere. “Ongegronde beskuldigings wat geslinger word, soos dat boere werkers uitbuit,<br />

hulle afsit van plase, of dat hulle die grond sou gesteel het, kweek die persepsie dat die boere 'n<br />

klomp misdadigers is met wie geen genade getoon hoef te word nie. Dit blyk ook duidelik uit die<br />

geweldige wreedheid waarmee aanvalle en moorde plaasvind.”<br />

Volgens TLU SA se statistiek het die moorde op plase gedurende 2012 met een gedaal teenoor<br />

2011, en op 51 te staan gekom teenoor die 52 teenoor 2011. “Die maatstaf lê egter in die aantal<br />

plaasaanvalle. Gedurende 2012 het die aantal aanvalle op plase gestyg tot 141 teenoor die 85 van<br />

die vorige jaar. Dit beteken dat die aanslag op die boere toeneem Die feit dat daar minder<br />

noodlottige ongevalle is tydens die verhoogde aantal plaasaanvalle, kan waarskynlik toegeskryf<br />

word aan die groter paraatheid van boere en die feit dat al hoe meer boere hulle aanmeld by<br />

selfverdedigingskursusse, soos wat TLU SA onder andere aanbied.<br />

“Boere moet hulle veiligheidsnetwerke dringend op 'n gereedheidsbasis kry,” waarsku Geldenhuys.<br />

Cosatu waarsku dat 'n grondoorlog aan die kom is, en as boere noodgedwonge werkers moet aflê<br />

weens die onwettige protesaksies, kan dit wees dat hulle die teiken word van voormalige<br />

werknemers, soos in talle plaasaanvalle die geval blyk te wees. Daardie werkers weet hoe die<br />

sekuriteit werk, wat boere se bewegings is en waar swak plekke is. Boere moet 'n herevaluering<br />

van hul veiligheidstelsels doen, ongeag of hulle tans dalk van mening is dat dit voldoende en veilig<br />

is,” sê Geldenhuys.<br />

Hy het ook 'n beroep op boere en hulle gesinne gedoen om selfverdedigingsopleiding te<br />

ondergaan ter wille van hul eie veiligheid. TLU SA kan help met sodanige opleiding. “Die polisie wil<br />

nie met TLU SA praat oor die probleem nie nadat ons hulle al meer as 'n jaar gelede gevra het vir<br />

dringende gesprekke hieroor. Daarom het ons geen keuse as om verantwoordelikheid vir ons eie<br />

veiligheid te aanvaar nie.”<br />

Februarie <strong>2013</strong>


Boere kan nie prysnemers<br />

op grond ook word nie<br />

oere moet al tevrede wees om net te<br />

Baanvaar wat hulle vir hul produkte kry<br />

omdat hulle nie self die pryse daarvoor<br />

kan bepaal nie. "Nou gaan van boere verwag<br />

word om nog prysnemers op hul grond ook te<br />

wees! Dit is onaanvaarbaar en sal deur TLU SA<br />

met alles tot sy beskikking teengestaan word."<br />

Só het die president van TLU SA, Louis<br />

Meintjes, gesê na aanleiding daarvan dat TLU<br />

SA oorval word met oproepe van ontstoke<br />

boere oor president Ja<strong>co</strong>b Zuma se toespraak<br />

vroeër vanjaar, waarin hy gesê het dat<br />

sogenaamde grondhervorming moet versnel en<br />

dat die gewillige koper, gewillige verkoperbeginsel<br />

uitgedien is.<br />

"TLU SA is bekommerd oor die feit dat die<br />

regering hom geheel en al blind hou vir die<br />

mislukkings van sy grondhervormingsprogramme<br />

tot dusver, en dat hy hom doof hou<br />

vir pleidooie dat grond nie 'n emosionele<br />

kwessie gemaak moet word nie, maar deel moet<br />

bly van 'n gesonde ekonomie ten einde aan die<br />

steeds hoër wordende eise van voedselsekerheid<br />

te voldoen," aldus Meintjes.<br />

"Dit is onverantwoordelik om 'n suksesvolle<br />

ekonomiese sektor, soos landbou, op te breek<br />

terwyl die staat self enorme hoeveelhede grond<br />

besit wat ongebruik lê. Voordat die regering<br />

vingers na boere kan wys, behoort hy eers sy eie<br />

huis in orde te kry en self die voorbeeld te stel.<br />

Hy moet die grond in sy besit onverwyld<br />

beskikbaar stel vir opkomende boere, terwyl<br />

kommersiële boere met rus gelaat moet word in<br />

hulle taak om die land van voedsel te voorsien.<br />

“Grondhervorming as 'n politieke model sal die<br />

land in soortgelyke ellende dompel as<br />

Zimbabwe, en sal deur TLU SA met hand en<br />

tand beveg word. Waar boere wel om een of<br />

ander rede grond sou verkoop, behoort hulle die<br />

prys wat die vrye mark aanbied, daarvoor te<br />

kry, sonder inmenging van die staat of 'n waardeerder-generaal,”<br />

het Meintjes benadruk.<br />

Februarie <strong>2013</strong> 19


20<br />

Landbou in Noord-Kaap<br />

vir <strong>2013</strong> lyk belowend<br />

it blyk asof boerderytoestande vir <strong>2013</strong> in die<br />

DNoord-Kaap goed daar uitsien.<br />

Johan van Rensburg, hoofbestuurder van Agri Noord-<br />

Kaap, sê ongekende goeie reën het gedurende<br />

Desember 2012 oor die grootste gedeelte van die<br />

provinsie uitgesak en in baie plekke is rekordneerslae<br />

aangeteken. Die gevolg is dat weiveldtoestande uiters<br />

belowend is.<br />

Verder is daar genoeg besproeiingswater beskikbaar uit<br />

die Vaalrivier- en Oranjerivierstelsels. Vir die nabye<br />

toekoms word daar dus geen probleme in die verband<br />

verwag nie.<br />

Wat boerdery-inkomste betref, lyk sake ook belowend.<br />

Langtermyngewasse in die Noord-Kaap word deur<br />

middel van besproeiing verbou. Korttermyn en<br />

mediumtermyn produkpryse lyk goed en skep vertroue<br />

by produsente. Alhoewel vleispryse sywaarts beweeg<br />

het, boesem die boerderye nog steeds 'n vertroue by<br />

produsente in. Die Noord-Kaap word al hoe meer 'n<br />

gesogte plek om skaars wildsoorte te vestig en die<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

bedryf gaan dan ook met rasse skrede in die Noord-<br />

Kaap vooruit. Wolboerdery se vooruitsig is ook goed.<br />

Ongelukkig is daar ook negatiewe werklikhede<br />

waarmee rekening gehou moet word. So byvoorbeeld<br />

het van die vroeë tafeldruifboere langs die Laer<br />

Oranjeriviergebied ongekende groot reënskade<br />

ondervind wat sekere van die boerderye se wins ernstig<br />

benadeel het. Die vorige seisoen was dan ook<br />

gekenmerk deur groot areas in die veeweigebiede wat<br />

deur droogtes geteister was, die nagevolge van die<br />

groot vloede van 2011 en die grootste brande in<br />

m e n s l i ke h e u g e n i s w a t g e w o e d h e t i n d i e<br />

Koopmansfontein-, Kuruman- en Olifantshoekgebiede.<br />

Die weiveld in die gebiede waar daar groot brandskade<br />

voorgekom het, is tans uiters kwesbaar en baie reën is<br />

dringend daar nodig.<br />

Van die landbouers in die gebiede het ook hul kuddes<br />

dramaties verminder om by die omstandighede aan te<br />

pas. Soos te wagte kan wees in 'n groot gebied soos die<br />

Noord-Kaap wat een derde van die land se oppervlak<br />

beslaan, is daar ook 'n paar gebiede wat tans gebuk


gaan onder ernstige droogte, aldus Van Rensburg. Die<br />

Noord-Kaap sal ook nie verwikkelinge op die politieke<br />

front kan ontsnap nie.<br />

Die nuwe loonverhogings wat ook die Noord-Kaap<br />

raak, is 'n direkte gevolg van die arbeidsonrus in die<br />

Wes-Kaap. Die landbouers in die besproeiingsgebiede<br />

wat arbeidsintensiewe bedrywe bedryf, sal opnuut na<br />

hul eie situasies moet kyk. Grootskaalse struktuurveranderings<br />

is nie uitgesluit nie. Grondhervorming in<br />

die Noord-Kaap sal ook aandag kry en daar kan 'n<br />

versnelde tempo in die verband verwag word. Ook die<br />

sowat 130 onafgehandelde grondeise wat nog in die<br />

Noord-Kaap hangende is, sal aandag moet geniet.<br />

Die uitgestrektheid van die Noord-Kaap gee ongelukkig<br />

daartoe aanleiding dat daar nie doeltreffende aandag<br />

aan infrastruktuur en spesifiek die grondpad-infrastruktuur<br />

gegee word nie. 'n Meer doeltreffende<br />

stelsel om dit doeltreffend in stand te hou, sal ook<br />

dringend aandag moet geniet. Eskom se planne om<br />

binne die volgende paar jaar elektrisiteitstariewe<br />

dramaties te verhoog, gaan beslis 'n dempende<br />

invloed in die besproeiingsgebiede in die Noord-Kaap<br />

uitoefen.<br />

Nuwe planne ten opsigte van kragvoorsiening en<br />

spesifiek tariewe sal gemaak moet word. Die<br />

moontlikheid dat skaliegas in die Karoo-gebiede<br />

ontwikkel kan word, is 'n groot moontlikheid.<br />

Op dié front sal georganiseerde landbou saam met<br />

ander belangegroepe moet toesien dat waterbronne<br />

ongeskonde bly.<br />

Akteur en<br />

Survivor-wenner<br />

praat oor<br />

verslawing,<br />

pornografie<br />

Hykie Berg, bekend as dr. Conrad Bester van<br />

Binnelanders, wenner van Survivor SA, besoek<br />

Kimberley op 7 Maart op uitnodiging van JenekaVroueorganisasie.<br />

Die tema van sy praatjie is Mensehandel, Dwelms en<br />

Pornografie. Hy gaan onder meer gesels oor die<br />

hardewerklikheid, die gevare van seerkry, hoe en<br />

wanneer om hulp te vra, en hoe om eerlik teenoor jouself<br />

en jou familie te wees.<br />

Kom luister gerus en veral ouers is welkom om te kom<br />

hoor presies waarna hulle moet oplet. Kinders is ook<br />

welkom om eerstehands by Hykie te hoor wat al die<br />

gevare is, want hy het dit self ondervind.<br />

Dit word aangebied by Hoffepark Konferensiesentrum in<br />

New Park, Kimberley. Dit begin 18:30 vir 19:00. Die<br />

koste is R150 en sluit 'n ete in. Besprekings kan by<br />

Marian van der Westhuizen gedoen word by<br />

083 633 6446. Kaartjies is beperk.<br />

Februarie <strong>2013</strong> 21


22<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

VS Landbou stuur<br />

skrywes aan lede<br />

oor loonverhogings<br />

Vrystaat Landbou het skrywes aan al hul lede gestuur rakende die verhoging in minimum<br />

lone vir plaaswerkers wat deur die Minister van Arbeid, Mildred Oliphant, aangekondig is.<br />

Dit is duidelik dat landbou-unies en landbou-organisasies bekommerd is oor die effek wat<br />

dit op die landbou en veral ook werksgeleenthede en voedselsekuriteit gaan hê.<br />

Henk Vermeulen, hoofbestuurder van Vrystaat Landbou, het in die brief gesê alle<br />

aanduidings is daar dat die minister haar besluit geneem het op misleidende aanbevelings<br />

van die Indiensnemingskommissie rakende die BFAP-verslag (Bureau for Food and<br />

Agricultural Policy te Pretoria <strong>–</strong> Dr Ferdi Meyer).<br />

Hierdie aspek is reeds deur Agri SA op kabinetsvlak voorgelê.<br />

Die volgende punte is vir lede ter sake:<br />

Verskeie moontlikhede kan en gaan oorweeg word. U eie persoonlike omstandighede<br />

sal bepaal watter moontlikhede u kan oorweeg of kombinasies daarvan.<br />

Regsremedie: Agri SA het Annelize Crosby opdrag gegee om senior regslui te<br />

nader vir 'n opinie om moontlik 'n interdik teen die Minister van Arbeid te<br />

verkry op grond van die Administratief Regtelike Proses. Soos dit gestel is: “She<br />

did not apply her mind”. Landbou se voorstelle oor bekostigbaarheid is totaal en<br />

al geïgnoreer. Moenie al u verwagting hierop plaas nie, maar sodra ons 'n<br />

positiewe antwoord kry sal dit opgevolg word.<br />

Aansoek om Kwytskelding kan gedoen word. Ons aanbeveling is - kom ons<br />

doen dit ongeag of ons dit gaan kry <strong>–</strong> dit kan help as die bogenoemde (regspad)<br />

geloop word.<br />

Personeelverminderingsproses - Aangeheg is 'n proses wat gevolg kan word met<br />

afleggings. Die gedetailleerde proses is op VL se webtuiste by<br />

www.vslandbou.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />

Tans word vergaderings in streke gehou soos versoek. U is welkom om dit by te<br />

woon. Alternatiewelik kan u die kantoor skakel<br />

by 051-444 4609 en met Ja<strong>co</strong>bus Stroebel praat.<br />

U kan vir Vermeulen kontak by henk@vslandbou.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>


Internasionale Gimkana<br />

Jeugspele word aangebied<br />

ie Ja<strong>co</strong>bsdal Ruiterklub bied 20<br />

Dtot 24 Maart <strong>2013</strong> 'n Gimkana<br />

Jeugspele by die Hoër<br />

Landbouskool buite die dorp aan.<br />

Twee buitelandse spanne gaan deelneem<br />

en bevestiging word gewag vanaf<br />

Pakistan. Hulle sal dan teen die o.18<br />

seuns- en dogterspanne op 23 Maart<br />

deelneem. Die volgende dag neem al<br />

nege spanne teen mekaar deel. Hierdie<br />

spanne bestaan uit:<br />

o.18 seuns en dogter Protea-spanne<br />

o.14 seuns en dogter Protea-spanne<br />

President seun- en dogterspanne<br />

Ontwikkelingspan (gemeng)<br />

Die byeenkoms op Saterdag word gery<br />

met 'n "handicap" (voorgee) soos in gholf<br />

sodat almal op "gelyke" telling begin bv.<br />

die ontwikkelingspan kry 'n voorgee van<br />

bv. 50 wat op hul gemiddelde tellings vir<br />

die jaar uitgewerk word. Die o.18<br />

seunspan het gewoonlik 'n 0 of<br />

minustelling waarmee hulle begin. Die<br />

tipe formaat van die byeenkoms verskil<br />

ook van die wat normaalweg gery word.<br />

Kom woon gerus hierdie jeugspele by en<br />

sien die nasionale ruiters in aksie!<br />

Februarie <strong>2013</strong> 23


24<br />

Plaaslewe het gelei tot groot<br />

moontlikhede en besigheid<br />

Die plaas Xaungs (vir die mense agter die<br />

Langberg sommer “Touwns”) is sowat 80km<br />

van Postmasburg en 50km van Olifantshoek,<br />

op die Witsand Natuurreservaatpad. En dit is net hier<br />

waar jy die Möllers kry <strong>–</strong> die vierde geslag.<br />

Bianca-Lee, wat in Kimberley skoolgegaan het, is met<br />

Christoff getroud, 'n boorling van Postmasburg. Hulle<br />

het 'n seuntjie, Conroe (amper 3). Hulle boer met<br />

skape, beeste en boerbokke.<br />

Ciao Bella Bath & Body-produkte het sy oorsprong<br />

hier op die plaas gehad. Bianca-Lee<br />

bedryf The Cottage Guest Farm op die<br />

plaas waar hulle ook Ciao Bella bad- en<br />

lyfprodukte maak. Sy is ook saam met<br />

haar ma en sussie mede-eienaar van die<br />

Earth Angel-winkels van Kimberley tot<br />

in die Kaap. Die Ciao Bella-produkte<br />

help met werkskepping en was sommer<br />

oornag 'n reuse sukses.<br />

Produkte wat hulle maak, sluit in<br />

kamerverfrissers, lyfbotterroom,<br />

badsout, handwasroom, mans-skeerjel<br />

en -room, badmelk, sepe, “fizz-balls” en<br />

ook 'n reeks vir kinders.<br />

“Alles word handgemaak op die plaas<br />

met tonne liefde en passie. Tinkers de<br />

Koker is werksaam in die fabriek en is 'n<br />

juweel. Haar ma, Hanna de Koker, maak<br />

vir ons die netsakkies vir die badsout op<br />

my geliefde oudtydse Singer-masjien.<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

Clivé Burger<br />

Glo dit of nie, die karnallie werk nog 'n hond uit 'n bos,<br />

of sal ek sê 'n sakkie lieflike badsout uit die<br />

kameeldoringbos.”<br />

Tinkers se pa, Hermaans de Koker, en neef, Willem<br />

Neels, wat werksaam is op die plaas, help ook by die<br />

gasteplaas en sorg dat die "donkies" (geysers) vuur kry<br />

sodra daar gaste is. Rinah Moremi is Bianca-Lee se<br />

linker- en regterhand en selfs ook soms haar linker- en<br />

regterbrein. Sy sien om na die huishouding en sorg vir<br />

die vierde geslag Möllers, Conroe, terwyl Bianca-Lee<br />

werk.<br />

Een van die kamers in die gastehuis op die plaas.


So lyk van die Ciao Bella-produkte.<br />

Die produkte is beskikbaar by verskeie van die Earth<br />

Angel-winkels.<br />

Die Earth Angel-winkels is in Kimberley, Postmasburg,<br />

Strand, Langebaan, Malmesbury, Oudtshoorn,<br />

Mosselbaai en Bloubergstrand. Die klere word ook aan<br />

agente verskaf wat dit dan weer in hul winkels verkoop.<br />

Bianca-Lee vertel sy is baie doelwit-georiënteerd en het<br />

nodig gehad om aan haar<br />

kreatiewe sy aandag te gee. Sy<br />

soek altyd na nuwe idees en<br />

die passie en werketiek het sy<br />

by haar ma geleer en daarom<br />

dryf hulle mekaar om 'n<br />

sukses van die besighede te<br />

maak.<br />

Sy ry nogal baie rond om die<br />

klere op feeste te verkoop en<br />

ook om dit te bemark op ander<br />

plekke.<br />

Op 'n vraag hoe sy die<br />

besigheid en haar gesinslewe<br />

bymekaar uitbring, sê sy dit is<br />

nogal 'n uitdaging. Sy voel<br />

soms skuldig as sy weg is van<br />

die huis, maar besef dan ook<br />

weer dat dit nodig is om te<br />

doen om ten volle die mens te<br />

wees wat sy eintlik is. “Ek<br />

doen dit ook om vir Conroe<br />

die beste lewe en toekoms te<br />

kan verseker.” Sy kry egter<br />

baie ondersteuning van<br />

Christoff asook haar Tswanamamma,<br />

Rinah.<br />

Tyd vir ontspanning is daar<br />

nie baie in dié besige bedryf<br />

van Bianca-Lee nie, maar sy<br />

sê wanneer daar wel 'n tydjie<br />

is, lees sy graag sommer tot in<br />

die oggendure toe. Boerdery<br />

laat ook nie altyd tyd vir<br />

vakansie toe nie, maar hulle<br />

probeer om naweke kwaliteittyd<br />

met mekaar te spandeer.<br />

“Christoff is baie rustig en ek<br />

weer baie impulsief, maar ons vul mekaar baie goed<br />

aan. Om alle punte bymekaar te kry, is tog maar 'n<br />

'balancing act'”, sê sy.<br />

Vir enige verdere inligting oor die<br />

produkte of Earth Angel, kontak Bianca-Lee by<br />

biancalee.stoltz@yahoo.<strong>co</strong>m<br />

of skakel haar by 083 604 1377.<br />

Februarie <strong>2013</strong> 25


Vaccinate horses to curb<br />

African horse sickness<br />

he Department of Agriculture, Forestry<br />

Tand Fisheries <strong>co</strong>ntinues to urge and<br />

en<strong>co</strong>urage owners of horses to<br />

vaccinate their animals annually in an effort to<br />

curb the impact of African horse sickness<br />

(AHS).<br />

AHS is a <strong>co</strong>ntrolled animal disease in terms of<br />

the Animal Diseases Act, 1984 (Act No. 35 of<br />

1984) and all suspected or <strong>co</strong>nfirmed cases<br />

have to be reported to the nearest State<br />

Veterinarian.<br />

The disease is transmitted by Culi<strong>co</strong>ides<br />

midges and not by direct spread from horse to<br />

horse. Favourable climatic <strong>co</strong>nditions (summer<br />

rainfall) may increase the breeding and spread<br />

of the Culi<strong>co</strong>ides vector. Heavy rains preceded<br />

26<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

by a prolonged dry spell favour the occurrence<br />

of epidemics. The number of outbreaks decline<br />

after the first frost and normally the disease<br />

disappears abruptly in May.<br />

Owners are en<strong>co</strong>uraged to vaccinate their<br />

animals before the start of the rainy season to<br />

limit the impact of the disease. As an extra<br />

measure, it is advisable to stable horses for at<br />

least two hours before sunset and keep them<br />

stabled for at least two hours after sunrise as this<br />

is the period when Culi<strong>co</strong>ides midges are most<br />

active and known to be feeding. Culi<strong>co</strong>ides<br />

midges also <strong>co</strong>lonize around stagnant water<br />

sources and efforts should be made to prevent<br />

pooling of water and to move animals away<br />

from water sources.


All horses in the <strong>co</strong>untry (except in the AHS<br />

free and surveillance zones in the Western<br />

Cape) have to be vaccinated annually using a<br />

registered vaccine at the <strong>co</strong>st of the owner.<br />

Currently, the AHS Vaccine from Onderstepoort<br />

Biological Products (Reg. No. G116, Act<br />

36 of 1947) is the only registered vaccine.<br />

For the <strong>2013</strong> cycle, the AHS reporting season<br />

started in September 2012 and will <strong>co</strong>ntinue to<br />

August <strong>2013</strong>. This reporting period is chosen<br />

because AHS normally occurs during the<br />

summer months; and from December to May in<br />

particular. During this season, forty three<br />

outbreaks of AHS were reported to date in the<br />

following provinces; Eastern Cape 19, Gauteng<br />

9, KwaZulu-Natal 8, Mpumalanga 4 and North<br />

West 2.<br />

DAFF declared an area in the Western Cape as<br />

an AHS <strong>co</strong>ntrolled area and includes an AHS<br />

free area to facilitate trade. The current<br />

<strong>co</strong>ntrolled area was adopted in 2001. Horses<br />

can be exported directly to the European Union<br />

from the AHS free area. In an effort to protect<br />

this area, all movements of horses to the<br />

<strong>co</strong>ntrolled areas are subject to a State<br />

Veterinary movement <strong>co</strong>ntrol (permit) to<br />

prevent the introduction of the AHS virus into<br />

the free zone.<br />

Mooi foto geneem deur ‘n leser<br />

Dié uitsonderlike foto is geneem op die pad tussen Koopmansfontein en Daniëlskuil.<br />

Foto: Pieter Niemann<br />

"If your dreams do not scare you, they are not big enough"- Angus Buchan<br />

Februarie <strong>2013</strong> 27


28<br />

Consultative process on the<br />

meat inspection service at<br />

abattoirs in SA <strong>co</strong>mmence<br />

he Department of Agriculture, Forestry and<br />

TFisheries (DAFF) <strong>co</strong>mmenced with a series<br />

of stakeholder <strong>co</strong>nsultative meetings on<br />

the proposed Meat Inspection Service.<br />

Meat inspection service by suitably qualified and<br />

skilled personnel in red-meat and poultry abattoirs<br />

is <strong>co</strong>nsidered to be one of the essential elements of<br />

ensuring that the meat sold to the public is safe<br />

and wholesome.<br />

In South Africa, legislation dealing with meat<br />

inspection has undergone various changes. In<br />

particular, meat inspection service legislation has,<br />

for a long time, mandated the government to<br />

directly provide the meat inspection service.<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

This was achieved to direct government<br />

employment of meat inspectors either via the<br />

national government or local/municipal governments.<br />

However, the Meat Inspection Service was<br />

<strong>co</strong>mpletely privatised just prior to 1994 in line with<br />

the changing socio-e<strong>co</strong>nomic and political<br />

environment at the time.<br />

In view of the operational challenges immediately<br />

experienced, legislation was reviewed by the new<br />

democratic government in 2000 in order to enable<br />

both government and the private sector to play a<br />

meaningful and vital role in providing a Meat<br />

Inspection Service, a system which currently exists.


Challenges <strong>co</strong>ntinue to persist in the current<br />

system, especially with regard to technical<br />

independence and impartiality. This is of particular<br />

<strong>co</strong>ncern where <strong>co</strong>mmercial interests <strong>co</strong>mpete<br />

with the principles of food safety.<br />

In response to <strong>co</strong>ncerns raised by <strong>co</strong>nsumers and<br />

stakeholders in the meat industry, DAFF has again<br />

embarked on a <strong>co</strong>nsultative process in order to reassess<br />

and strengthen the meat inspection service<br />

at abattoirs and to ensure that the service remains<br />

impartial, science-based and on par with global<br />

trends in risk-based food safety management<br />

practices.<br />

A report on the Proposal for Meat Inspection<br />

Service in South Africa has been produced and was<br />

published in the Government Gazette for public to<br />

<strong>co</strong>mment on 4 January <strong>2013</strong>.<br />

Currently, the department is embarking on a<br />

process of intergovernmental and industry <strong>co</strong>nsultation<br />

on this matter.<br />

Groot landbou-ekspo aangebied<br />

Op 15 en 16 Maart word die groot Rietrivier Landbouekspo<br />

by GWK Modderrivier se terrein aangebied.<br />

Teken solank nou hierdie datums in u dagboek aan.<br />

Daar sal landbou- en 4x4-demonstrasies wees,<br />

uitstallings van voertuie en landbou-implemente en<br />

verskeie ander landbouverwante stalletjies. Die ekspo<br />

sal pret en vermaak vir die hele gesin bied met 'n<br />

pretpark vir kinders, kosstalletjies, 'n biertuin en 'n<br />

potjiekoskompetisie.<br />

Die Vrydagaand sing Jay en Lianie om 19:00. Moet nie<br />

hierdie naweek se aktiwiteite misloop nie.<br />

Vir enige verdere navrae, kontak GWK by 053 298 8200 of Nicky du Plooy by 082 568 7760.<br />

Alle vervoer<br />

(18m links)<br />

asook<br />

uitverhuring<br />

van 6m<br />

tippers.<br />

Jonel<br />

TRANSPORT EN VOERE<br />

Bemarking<br />

van voer,<br />

lusern en<br />

mielies.<br />

Johan 082 896 0051 • Elsabie 072 027 7908<br />

Februarie <strong>2013</strong> 29


30<br />

Vraag na aangepaste<br />

ramme bly groot<br />

Die aanpasbaarheid van ramme is een van die<br />

eienskappe, saam met groeivermoë en vrugbaarheid, wat<br />

nie met die oog gesien kan word nie maar wel gemeet<br />

moet word.<br />

Op die onlangse veiling van prestasiegetoetste ramme in<br />

Prieska het kopers weer eens aangedui dat hulle<br />

aangepaste ramme soek en is bereid om meer daarvoor te<br />

betaal. Alle ramme wat aangebied was, is verkoop aan<br />

kopers wat van so ver as Tarkastad, Christiana,<br />

Brandfort en Botswana gekom het.<br />

Simbole word gebruik om die ramme se teelwaarde vir n<br />

eienskap aan te toon. 'n Sterretjie (*) beteken dat die dier<br />

vir die betrokke eienskap in die top <strong>10</strong>% van die ras in<br />

Suid-Afrika is en 'n plusteken (+) beteken hy is in die top<br />

40%.<br />

Die gemiddelde prys van Dorper-ramme was R6 209.<br />

HG Human van Prieska het die duurste ram met 'n SI<br />

van 118 verkoop aan W Hugo van Christiana vir R12<br />

500. Tony Cahi, ook van Prieska, het R15 000 vir 'n<br />

Witdorper-ram met 'n SI van <strong>10</strong>8 gekry. Die koper was<br />

TC van der Walt van Hopetown.<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

Dorper-pryse is só beïnvloed:<br />

Louis van Rensburg<br />

Daar was ook 'n goeie aanvraag na Boerbok-ramme.<br />

Louis van Rensburg van Prieska het R15 000 gekry vir 'n<br />

Boerbok met 'n SI van 119 en die moeder van die ram<br />

het 'n OPI van 151. Die gemiddelde prys was R7 856.<br />

Joe Scholtz van Griekwastad se Savanna-ramme het<br />

gemiddeld R5 950 behaal en die ooie R2 020 stuk. Die<br />

duurste ram is gekoop deur Telma Boerdery van<br />

Tarkastad vir R7 700.<br />

Jan Vermeulen van Bloemfontein het R15 000 betaal vir<br />

'n Kalahari Red-ram van Louis van Rensburg. Die<br />

gemiddelde prys van Kalahari Red-ramme was R8 290.<br />

M Megano van Botswana het R5 000 vir Kalahari Redooie<br />

betaal.<br />

Van Rooy-ramme bly gewild en almal is verkoop vir<br />

gemiddeld R4 200. Hennie Wium van Prieska het R11<br />

500 vir 'n ram met 'n SI van <strong>10</strong>7 van Louis van Rensburg<br />

betaal. Die moeder se OPI is 145.<br />

Die veiling is deur GWK. behartig en die afslaer was<br />

Deon Klopper.<br />

Getal * & + Geen Twee Drie Vier<br />

Gemiddelde prys R4 472 R6 465 R6 700 R7 488<br />

Relatiewe Ekonomiese Waarde (REW) is 'n kombinasie van speen, naspeen en<br />

reproduksie-teelwaardes. REW het die Dorper-pryse as volg beïnvloed:<br />

REW Negatief 0-3 3-5 5-7 7-9<br />

Gemiddelde prys R5 072 R6 571 R6 561 R6 871 R6 955<br />

Seleksie-indeks (SI) is 'n aanduiding van aanpasbaarheid. Dorper-ramme<br />

het die volgende pryse behaal:<br />

Seleksie-indeks 115<br />

Gemiddelde prys R4 130 R5 712 R6 325 R6 833 R7 400 R7 525


Kalahari Red<br />

Verkoper: Egbert van Rensburg van Prieska<br />

Koper: Jan Vermeulen van Bloemfontein<br />

Prys: R15 000<br />

Dorper<br />

Verkoper: HG Human van Prieska<br />

Koper: Wessel Hugo<br />

Prys: R12 500<br />

Boerbok<br />

Verkoper: Louis van Rensburg van Prieska<br />

Koper: Nelis Vermaak van Brandfort<br />

Prys: R15 000<br />

Savannah<br />

Verkoper: Joe Scholtz van Griekwastad<br />

Koper: Telma Boerdery van Tarkastad<br />

Prys: R7 700<br />

Februarie <strong>2013</strong> 31


Pannar wys beste<br />

verkoopspersoon<br />

vir die jaar aan<br />

ydens ʼn onlangse konferensie in die<br />

TDrakensberg, het Pannar Saad Gert<br />

Pretorius van Wolmaransstad as<br />

Verkoopspersoon van die Jaar vir 2012/13<br />

aangewys. Terselfdertyd is Joe Payne van<br />

Sannieshof beloon vir Beste Vordering in<br />

Verkope vir die tweede agtereenvolgende jaar.<br />

“Behalwe dat Gert sy doelwit vir die jaar<br />

oorskry het, handhaaf hy ʼn hoë vlak van<br />

professionalisme. Hy ondersteun sy goeie<br />

kennis van die maatskappy se produkte en<br />

kundigheid met entoesiasme om aan sy kliënte<br />

se behoeftes en verwagtinge te voldoen. Hy<br />

versinnebeeld die integriteit, kwaliteit en diens<br />

waarvoor Pannar bekend in die mark is,” sê<br />

Flip Botha, Pannar se nasionale<br />

verkoopsbestuurder, Suid-Afrika.<br />

32<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

Pannar se bestuur saam met die drie<br />

toppresteerders is van links, agter: Andrew<br />

Jarvie, adjunk-besturende en internasionale<br />

direkteur, Joe Payne, Beste Vordering in<br />

Verkope, Jannie van Aswegen, naaswenner:<br />

Verkoopspersoon van die Jaar, Gert Pretorius,<br />

Verkoopspersoon van die Jaar 2012/13, Flip<br />

Botha, nasionale verkoopsbestuurder, Suid-<br />

Afrika, Brian Corbishley, voorsitter: Pannar<br />

Groep, en Michael Yeadon, adjunk-voorsitter:<br />

Pannar Groep en direkteur: handel en<br />

regsdienste; voor: Deon van Rooyen, besturende<br />

direkteur: Pannar Saad, en John Odendaal,<br />

nasionale bemarkings-bestuurder, Suid-Afrika.


Nuwe verkoopsverteenwoordiger<br />

vir Vryburg<br />

Bertie Heyns is as verkoopsverteenwoordiger<br />

in Vryburg en omliggende gebiede aangestel.<br />

Heyns besit ʼn B.Agric-graad. Skakel hom by<br />

082 464 9736 of stuur 'n e-pos na<br />

bertie.heyns@pannar.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>.<br />

Pannar het onlangs 'n Pannar Extravagan<strong>za</strong> op die plaas van die Du Plooys<br />

van Ja<strong>co</strong>bsdal vir produsente aangebied. Die doel van hierdie dag was om al<br />

Pannar se nuutste produkte bekend te stel, terwyl landboukundiges ook in die<br />

land verskeie proewe wat aangeplant is, bespreek het. Produsente en ander<br />

belangstellendes kon ook na interessante lesings luister. Ná die tyd is heerlik<br />

saamgekuier en geëet. Hier is 'n paar foto's wat op die dag geneem is.<br />

'n Groep leerlinge van die Hoër Landbouskool Ja<strong>co</strong>bsdal sit en luister na 'n interessante lesing oor mielie-kuilvoer.<br />

Februarie <strong>2013</strong> 33


Dit was 'n puik georganiseerde dag deur Pannar aangebied. Personeel van Pannar is van links Chris van Zyl van Klerksdorp,<br />

senior mielieteler, Ron Drögemöller, navorsingsdirekteur, en Felix Middleton, molekulêre mielieteler, albei van Greytown.<br />

34<br />

Van links is Alan Shergold, produsent van Modderrivier, John Odendaal, nasionale bemarkingsbestuurder van<br />

Pannar, John Edwards, produsent van Modderrivier, en Peet van der Walt, bemarkingsbestuurder.<br />

Februarie <strong>2013</strong>


Kliek, kliek...koop!<br />

f ons dit nou wil glo of nie <strong>–</strong> tegnologie<br />

Ohet die wêreld verander en ons sal<br />

daarby moet aanpas... of agterbly!<br />

Die internet is eintlik 'n wonderlike ding...as jy dit<br />

net verstaan en weet hoe om dit te gebruik. “The<br />

world can be<strong>co</strong>me your playground”, soos die<br />

Engelsman sê.<br />

Ek wil egter vandeesmaand 'n paar oulike<br />

webwerwe en Faceboek-groepe met ons<br />

vrouelesers deel. Diegene wat hou van “shop”,<br />

kan dit sommer op die rekenaar by die huis doen<br />

(mits jy natuurlik 'n redelike vinnige<br />

internetverbinding het!).<br />

Dit is nou nie meer nodig om in te ry stad toe en<br />

jou voete moeg te loop van die een winkel na die<br />

ander opsoek na iets spesifieks nie. En wat<br />

lekker is, hierdie aanlyn-winkels het dikwels baie<br />

mooier en 'n groter verskeidenheid as wat die<br />

winkels aanbied. Jy moet net tyd hê om bietjie<br />

rond te snuffel <strong>–</strong> of te wel te “surf op die net”.<br />

Clivé Burger, redakteur<br />

Soos ek hierbo genoem het, daar is egter 'n paar<br />

dinge wat jy gaan moet hê en weet sou jy aanlyn<br />

wil inkopies doen:<br />

· 'n Rekenaar/laptop<br />

· Redelike vinnige internetverbinding<br />

(anders is dit een groot frustrasie!)<br />

· 'n Debiet- of krediekaart vir aankope<br />

· Geduld (veral diegene met stadiger<br />

internetverbindings)<br />

· Tyd (daar is letterlik honderde sulke<br />

webwerwe waar jy kan gaan loer)<br />

Selfs Facebook is die ideale plek om te gaan kyk<br />

na oulike geskenke en klere. Baie mense<br />

gebruik deesdae hierdie sosiale netwerk om hul<br />

besighede te adverteer.<br />

Hier is 'n paar webwerwe wat ek besoek het:<br />

www.5rooms.<strong>co</strong>m<br />

· is 'n webwerf waar jy enigiets vir die huis<br />

kan koop. Dit sluit in dekor en meubels<br />

Februarie <strong>2013</strong> 35


36<br />

vir slaapkamers, eetkamers, die<br />

kombuis, sitkamer en kantoor. Op hierdie<br />

webwerf is daar oulike beddens vir<br />

kinders in die vorm van motors of<br />

pragtige “paleis-beddens” vir dogtertjies.<br />

Wees egter gewaarsku, dit kos 'n paar<br />

rand.<br />

www.hotonlinefashion.<strong>co</strong>m<br />

· spog dat jy die goedere kan betaal oor<br />

drie maande, rentevry! Dit word ook<br />

gratis afgelewer! (Weet hulle hoe lyk die<br />

Noord-Kaap en Vrystaat wonder ek!).<br />

Die produkte is iets anders en is nie<br />

sommer te sien in die gewone<br />

kettingwinkels nie. Boonop is dit redelik<br />

bekostigbaar. Hier het ek mooi geblomde<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

handsakke, toiletsakkies, sakke vir<br />

“laptops” asook heelwat sonbrille gesien.<br />

(Ek wonder nogal hoe maklik dit is om 'n<br />

sonbril te koop sonder om dit eers aan te<br />

pas!). Daar is ook klere vir seuns en<br />

dogters hoewel die verskeidenheid<br />

beperk is. Daar is ook skoene te koop<br />

(ek het defnitief al mooier skoene as<br />

hierdie gesien!). Dan is daar ook<br />

gesondheid- en skoonheidsartikel soos<br />

seep en “toners”, maar dit is nogal duur.<br />

www.<strong>za</strong>ndo.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />

· is 'n gewilde webwerf vir modeartikels<br />

soos skoene en klere vir mans en<br />

vrouens. Daar is hope om van te kies,<br />

maar dit is ook nogal duur.


· Dan is daar natuurlik die gewone<br />

kettingwinkels soos Edgars, Mr Price,<br />

Woolworths en Pick n Pay waar mens kan<br />

gaan inloer. Ek moet sê op Woolworths se<br />

webwerf is daar 'n baie groot<br />

verskeidenheid en kan mens defnitief hier<br />

iets vind wat jy nie in jou naaste winkel<br />

gaan kry nie. Ek glo dit is meer die tipe<br />

klere en artikels wat die groter takke in<br />

Pretoria en Kaapstad beskikbaar is. Jy sal<br />

hier 'n somersrokkie kan koop en verseker<br />

wees jy gaan nie sommer nog iemand kry<br />

met dieselfde smaak nie! Dit is nogal die<br />

moeite werd om te gaan kyk.<br />

· Gaan besoek ook Sarie se nuwe<br />

aanlynwinkel. Hulle beloof jy sal daar iets<br />

kry wat jou vriendin nie in die winkels sal<br />

hê nie! Dit is by www.sarie.<strong>co</strong>m en kliek op<br />

die aanlynwinkel-skakel.<br />

· Of Pick n Pay vir ons mense op die<br />

platteland iets gaan beteken deur kos op<br />

die internet te koop, betwyfel ek. Hulle<br />

mag miskien sê hulle lewer dit vir jou binne<br />

ure voor jou voordeur af, maar dit gaan<br />

bietjie moeilik gaan as jy in ag neem watter<br />

afstande die “afleweringsman” gaan moet<br />

aflê. Mense in die groter stede maak egter<br />

baie goed gebruik van hierdie diens.<br />

· Op Facebook is daar ook oulike artikels te<br />

koop, en wat lekker is, die eienaars van<br />

die (meestal) tuisondernemings plaas<br />

gereeld foto's van hul produkte. Hierdie is<br />

'n meer informele manier van koop en jy<br />

kan selfs met die eienaar 'n goeie<br />

verhouding opbou. Gaan kyk gerus na<br />

“Mooi Goete” <strong>–</strong> daar vind jy die pragtigste<br />

tuisgemaakte artikels vir baie goeie pryse.<br />

· Gaan loer ook by Thimbles 'n Threads vir<br />

mooi goed vir die huis.<br />

· Daar is ook natuurlik die webwerwe van<br />

oulike tydskrifte soos Lééf en Finesse en jy<br />

kan oulike idees op Idees se webwerf kry.<br />

Jy kan boonop hier prente (wat gebruik<br />

word in die maak van artikels) aflaai of<br />

werksaanwysings hier kry vir die maak van<br />

die oulikste goed.<br />

· As jy graag wyn drink en jy kom nie so<br />

gereeld in Stellenbosch, Franschoek of die<br />

Februarie <strong>2013</strong> 37


38<br />

Paarl nie, kan jy gerus www.getwine.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />

gaan besoek en sommer hier lekker 'n<br />

glasie klink en jou eie boks bestel om<br />

afgelewer te word.<br />

www.yuppiechef.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />

· is vir diegene wat graag die meeste van<br />

hul tyd in die kombuis deurbring, maar wat<br />

ook 'n ekstra geldjie of tien in die bank het.<br />

Hier kan jy enigiets vind van lepels tot<br />

duursame, moderne kombuistoerusting.<br />

En boonop kry jy 'n handgeskrewe<br />

“dankie-briefie” met elke aankope!<br />

www.designkist.<strong>co</strong>m<br />

· is die webwerf vir handgemaakte<br />

dekorartikels <strong>–</strong> van plaaslik geïnspireerde<br />

muurpapier, materiaal en kussings. Jy kan<br />

hier self jou kleur en grootte kies <strong>–</strong> net<br />

soos dit jou pas. Alles gemaak in Suid-<br />

Afrika.<br />

Dit is so maklik soos “add to chart” en siedaar, 'n<br />

paar klieks om die betaling te bevestig en jy kan<br />

uitsien na 'n pakkie in die pos. Heerlik! Dit is mos<br />

te lekker om kort-kort 'n draai by die Poskantoor te<br />

gaan maak om te hoor of jou pakkie nie gekom het<br />

nie. En watter plattelandse dorpie het nie 'n<br />

Poskantoor nie! So dit is so maklik soos 1, 2, 3 en<br />

jy het die wêreld in jou huis <strong>–</strong> letterlik en figuurlik!<br />

Februarie <strong>2013</strong><br />

Dit is net die kliek van 'n muis ver.<br />

Boonop is daar ook baie geleenthede deesdae op<br />

die internet. Dit maak nie saak of jy in Kaapstad<br />

bly of in Koekenaap nie, Springbok of Saldanha,<br />

Douglas of Durban, Plooysburg of Pretoria, jy kan<br />

jou eie besigheid van die huis af bedryf en dit alles<br />

bemark op die internet. Gaan doen net jou<br />

huiswerk mooi <strong>–</strong> jou eie besigheid soos jy nog<br />

altyd oor gedroom het.<br />

En as jy nie wil verkoop nie, man dan is dit maklik,<br />

skink 'n koppie heerlike tee, gaan sit agteroor voor<br />

die rekenaar en KOOP!<br />

Geniet jou inkopies!<br />

N.S. O ja, 'n baie oulike webwerf is<br />

www.pinterest.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>. Hier kan jy na hartelus gaan<br />

rondloer na bykans enigiets onder die son. Hier is<br />

hope idees vir jou huis wat jou ure lank sal besig<br />

hou!<br />

N.S.S Enigiemand wat oulike webwerwe of groepe<br />

op Facebook raakloop in hul nuwe inkopieparadys,<br />

is welkom om die webwerfadres te stuur<br />

na <strong>agri</strong>clive@mweb.<strong>co</strong>.<strong>za</strong> sodat ons dit ook met ons<br />

ander lesers kan deel!


Nog 'n oulike webwerf om te besoek en in te skryf op hul nuusbrief, is dié van<br />

www.whatsfordinner.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>. Hier kan jy maklike goedkoop resepte vind en dit boonop daagliks in<br />

jou “inbox” ontvang. Hieronder is een van hul eenvoudige resepte. My idees vir bykosse saam<br />

met braaivleis is al op <strong>–</strong> hierdie is dalk iets lekkers vir jul volgende braai en kuier saam met<br />

Romerige<br />

Spinasie & Feta<br />

Gevulde Aartappels<br />

Foto: www.whatsfordinner.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />

Metode<br />

Bestanddele<br />

4 aartappels<br />

15ml olie<br />

1 huisie knoffel (fyngedruk)<br />

¼ ui gekap<br />

500g babaspinasie-blare<br />

Knypie neutmuskaat<br />

1 Knorr WitSous<br />

250ml gekookte melk<br />

200g fetakaas<br />

sout en peper na smaak<br />

200ml gerasperde Cheddar-kaas<br />

Bietjie paprika<br />

Kook aartappels in soutwater totdat dit gaar is. Sny dit in die helfte deur en skep die aartappel uit<br />

sodat dit gevul kan word.<br />

Om die vulsel te maak, verhit die olie in 'n pan en braai die knoffel en uie liggies.<br />

Voeg die spinasie en bietjie neutmuskaat by en braai verder.<br />

Gooi die Knorr Witsous in 'n houer en gooi 250ml gekookte melk by. Roer met 'n vurk totdat dit<br />

lekker dik en glad is. Gooi die sous nou by die spinasiemengsel en roer deur.<br />

Gooi die aartappel (wat uitgehaal is), fetakaas en sout en peper by. Vul die aartappels en gooi<br />

gerasperde kaas en paprika bo-oor.<br />

Braai dit in die oond vir <strong>10</strong> minute totdat die kaas lekker gesmelt het en borrels maak.<br />

Vir meer van hierdie watertandresepte, besoek gerus www.whatsfordinner.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>.<br />

Februarie <strong>2013</strong> 39


Volblad<br />

(21 x 29,7cm)<br />

1 maand: R1 950 elk<br />

2 maande: R1 850 elk<br />

vir advertensies<br />

BTW nie betaalbaar.<br />

Ontwerpkoste is ingesluit by prys.<br />

Horisontale Banner<br />

(19 x 5,4cm)<br />

1 maand: R575 elk<br />

2 maande: R550 elk<br />

“Koop en Verkoop”-afdeling<br />

(word ook op webwerf geplaas)<br />

(9 x 3,0cm) sluit ‘n foto in<br />

R<strong>10</strong>0


1/4 Blad<br />

(9 x 13,4cm)<br />

1 maand: R595 elk<br />

2 maande: R550 elk<br />

Volblad (21 x 29,7cm)<br />

1/8 Blad<br />

(9 x 6,3cm)<br />

1 maand: R425 elk<br />

2 maande: R400 elk<br />

SMALLS<br />

slegs R60<br />

“Dit en dat”-afdeling<br />

Smalls (9 x 2,0cm)<br />

R60 vir 5 reëls

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!