Uitgawe 10 – FEB 2013 - agri - spmdesigns.co.za
Uitgawe 10 – FEB 2013 - agri - spmdesigns.co.za
Uitgawe 10 – FEB 2013 - agri - spmdesigns.co.za
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
@ a g r i<br />
Jou no.1 aanlyn tydskrif <strong>Uitgawe</strong> <strong>10</strong> • Februarie <strong>2013</strong><br />
Hoofartikel:<br />
Hoofartikel:<br />
loonverhogings<br />
loonverhogings<br />
vir plaaswerkers<br />
word word wyd wyd gekritiseer<br />
gekritiseer<br />
Voorgestelde<br />
elektrisiteitstariewe<br />
gaan landbou lamlê<br />
Noord-Kaap<br />
Suid-Vrystaat<br />
Vraag na aangepaste<br />
ramme groei steeds<br />
Pannar bied<br />
Extravagan<strong>za</strong> aan
C livé<br />
B urger<br />
FOTOGRAFIE<br />
FOTOGRAFIE<br />
053 591 0761 • 083 708 3974<br />
S P M<br />
DES GNS<br />
S P M<br />
DES GNS<br />
GRAPHIC | WEB DESIGN<br />
Laat my toe om<br />
jou mooiste dag<br />
se herinneringe met<br />
'n kamera vas te lê.<br />
• brochures<br />
• flyers • posters<br />
• banners • stickers<br />
• web page design<br />
• e-mail stationery<br />
• business cards<br />
• letterheads<br />
• logo’s<br />
Stephan Vorster 082 655 3278 • stephan@<strong>spmdesigns</strong>.<strong>co</strong>.<strong>za</strong> • www.<strong>spmdesigns</strong>.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>
2 Redaksie<br />
3<br />
4<br />
4<br />
@<strong>agri</strong><br />
<br />
@<strong>agri</strong> Dagboek<br />
Alfa & Omega<br />
Uit my Inbox<br />
6 Loonverhogings<br />
gaan verreikende<br />
gevolge vir landbou hê<br />
Voorbladfoto: Clivé Burger<br />
Clivé Burger - Redakteur<br />
083 708 3974 <strong>agri</strong>clive@mweb.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />
8<br />
12<br />
18<br />
19<br />
20<br />
22<br />
23<br />
24<br />
26<br />
28<br />
30<br />
32<br />
35<br />
Stephan Vorster - Grafiese ontwerper<br />
spmads@iburst.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />
<strong>Uitgawe</strong> <strong>10</strong>: Februarie <strong>2013</strong><br />
Kommersiële mielies se<br />
aanplantings is meer<br />
Agri NK sê duidelik nee vir verdere<br />
elektrisiteitsverhogings<br />
Plaasaanvalle kan net meer word<br />
Boere kan nie prysnemers<br />
op grond ook word nie<br />
Landbou in Noord-Kaap<br />
vir <strong>2013</strong> lyk belowend<br />
VS Landbou stuur skrywes aan lede<br />
oor loonverhogings<br />
Internasionale Gimkana<br />
Jeugspele word aangebied<br />
Plaaslewe het gelei tot groot<br />
moontlikhede en besigheid<br />
Vaccinate horses to curb<br />
African horse sickness<br />
Consultative process on the<br />
meat inspection service at<br />
abattoirs in SA <strong>co</strong>mmence<br />
Vraag na aangepaste ramme bly groot<br />
Pannar wys beste verkoopspersoon<br />
vir die jaar aan<br />
Kliek, kliek...koop!<br />
Februarie <strong>2013</strong> 1
Die opinies wat deur persone in hierdie publikasie geopper word, is persoonlik en weerspieël nie noodwendig dié van die redaksie of medewerkers nie.<br />
2<br />
s daar nou een ding is wat ek nie kan<br />
Averstaan nie, is dit die manier hoe mense<br />
in Suid-Afrika “opstandig” (sag gestel!)<br />
raak. Nou die dag hoor ek weer van 'n plek, soos<br />
ook die geval nou onlangs in Sasolburg was,<br />
waar woedende inwoners bande in strate brand,<br />
winkels plunder, motors beskadig en so meer.<br />
Die rede? Omdat hulle nie tevrede is met dienste<br />
wat die munisipaliteit nie bied nie of kwaad is vir<br />
een of ander “official” wat nie sy werk doen nie of<br />
geld gesteel het of wat ook al. Liewe aarde, ek<br />
stem saam, ons moet woedend raak oor swak<br />
dienste, hemelhoë salarisse, onkundige<br />
personeel, maar moet ons dan nou self goed<br />
breek en brand om ons misnoeë met die situasie<br />
te toon. En baie keer word hier nog mense<br />
beseer ook in hierdie tipe opstande.<br />
Wat het van ons samelewing geword? As jy nie<br />
tevrede is met iets nie, dan breek jy dit of steek<br />
dit aan die brand. Die onluste (wat gespruit het<br />
oor ongelukkigheid oor lone) in die Wes-Kaap is<br />
'n sprekende voorbeeld hiervan. “Hierdie boer<br />
betaal ons nie genoeg nie, ons lei honger, kom<br />
ons brand sy wingerd af.”<br />
Genade, mens slaan nie die hand wat jou voed<br />
nie! Plaaswerkers (en steeds glo ek dat hulle<br />
gemanipuleer en beïnvloed is deur die manne in<br />
die 'pound seats') in die Wes-Kaap het hul<br />
ontevredenheid getoon deur pakkamers en<br />
wingerde af te brand, winkels in die dorpe (wat<br />
inderdaad niks met hul lone te doen het nie)<br />
geplunder en beskadig. Dit is juis oor hierdie<br />
uitgangspunt en wyse van omgang wat ons nooit<br />
'n stap vorentoe sal kan gee nie. Want probleme<br />
word eenvoudig net nie so opgelos nie. En dit<br />
nogal met die aanmoediging van vakbondhoofde<br />
en gemeenskapleiers.<br />
En my beskeie mening? Die Regering het hierdie<br />
verhoging in minimum lone deur gestoomroller,<br />
maar die werklike harde houe sal hulle nou begin<br />
voel, want pleks vir die werkers 'n beter lone te<br />
beding (wat streekgebaseerd is), gaan daar nou<br />
baie meer gesinne hieronder lei, want boere het<br />
eenvoudig in vandag se boerdery-<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
omstandighede net nie meer geld om<br />
buitensporige lone te betaal nie. Pleks die<br />
Regering het eerder ingespring en aangebied om<br />
dit te subsidieer (soos wat ander lande deur hul<br />
regerings gehelp word), maar nou gaan daar<br />
verseker afleggings kom.<br />
Daar word nou links en regs beroepe op boere<br />
gedoen om nie onnodige afleggings te doen nie,<br />
maar eerlikwaar, as jy dit nie kan bekostig nie,<br />
wat moet jy doen. En dit is ek <strong>10</strong>0% seker van <strong>–</strong><br />
dit is nie wat boere wou gehad het nie, maar<br />
weer eens het die Regering en sy “<strong>co</strong>mrades”<br />
hiervoor gesorg. En ek glo op die lang duur gaan<br />
ons arbeiders hieronder lei.<br />
Die Regering se Nasionale Ontwikkelingsplan het<br />
juis ten doel dat landbou vir meer<br />
werksgeleenthede sal sorg. Hierdie<br />
loonverhogings is dan mos lynreg daarmee in<br />
kontras!<br />
Die boerderygemeenskap was en is nog al die<br />
jare een van die bedrywe wat die beste vir hul<br />
werkers gesorg het. Dit is tog jammer dat die<br />
ANC-regering altyd 'n haas uit 'n hoed wil ruk en<br />
dan met die “vere” in die hand sit. Soos nou ook<br />
weer die geval sal wees.<br />
Ander interessante artikels vandeesmaand gaan<br />
oor elektrisiteitsverhogings <strong>–</strong> en ook weer hier<br />
word boere bitter hard geslaan. Die mense wat<br />
die land moet voed, se skoenveters word aan<br />
mekaar vasgebind. En wie gaan vir hiedie gelag<br />
betaal? Sekerlik nie Eskom nie. Nee hulle gaan<br />
eerder elke verhoging vier met 'n ontbyt saam<br />
met hooggeplaaste vriende <strong>–</strong> wat die<br />
belastingbetaler miljoene rande gaan kos!<br />
Daar is egter goeie nuus ook (ons moet soms net<br />
vir dit soek). Die vooruitskouing vir boederye in<br />
die Noord-Kaap lyk tog goed ná 'n paar moeilike<br />
jare wat gekenmerk was deur vloede en brande!<br />
Tot volgende keer.<br />
Clivé
@<strong>agri</strong><br />
19 <strong>–</strong> 23 February Intensive <strong>co</strong>urse in wildlife production of sable, roan, buffalo and <strong>co</strong>lour variants.<br />
Contact Petronel Nieuwoudt 082 825 8735 Petronel@careforwild.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>.<br />
19 Februarie Graan SA streeksvergadering by Rysmierbult Boeresaal, Rysmierbult om 9:00.<br />
19 Februarie Graan SA streeksvergadering by die Boere Unie Saal, Ottosdal om 15:00.<br />
19 Februarie Graan SA streeksvergadering by Plek vanni Visarend, Bloemhof om 11:00.<br />
19 Februarie Graan SA streeksvergadering by die Geel Huis, Wolmaransstad om 15:00.<br />
<br />
20 Februarie Graan SA streeksvergadering by die Soutkop Boerevereniging Saal, Ficksburg om 9:00.<br />
20 Februarie Graan SA streeksvergadering by die Golfklub, Viljoenskroon om 14:00.<br />
20 Februarie: Welkom - ILE DE FRANCE veiling te Vêrgesigte Boerdery (Ferdi Naudé).<br />
Vir navrae, kontak SA Stamboek by 051 4<strong>10</strong>0 900.<br />
21 Februarie Upington - Agri Noord-Kaap in samewerking met Agri SA beplan 'n inligtingsbyeenkoms te<br />
Upington om 12:00 by Hoërskool Duineveld. Vir enige verdere navrae, bel Agri Noord-Kaap se<br />
kantore in Kimberley by 053 832 9595.<br />
21 Februarie Graan SA streeksvergadering by Springboklaagte (Plaas Danie Minnaar), Kroonstad om 13:30.<br />
21 Februarie Graan SA streeksvergadering by die Orania Gemeenskapsentrum, Orania om 11:00.<br />
15 en 16 Maart Moderrivier - Rietrivier Landbou-ekspo by GWK Modderrivier se terrein.<br />
Vir enige verdere navrae, kontak GWK by 053 298 8200 of Nicky du Plooy by 082 568 7760.<br />
20 tot 24 Maart Ja<strong>co</strong>bsdal - Die Ja<strong>co</strong>bsdal Ruiterklub bied 'n internasionale Gimkana Jeugspele<br />
by die Hoër Landbouskool buite die dorp aan.<br />
Inligtingsbyeenkoms in Upington om<br />
arbeidsloondebakel te bespreek<br />
Agri Noord-Kaap in samewerking met Agri SA beplan 'n inligtingsbyeenkoms te<br />
Upington, Donderdag, 21 Februarie <strong>2013</strong> om 12:00 by Hoërskool Duineveld.<br />
Johannes Möller, Agri SA President en Annelize Crosby, Agri SA se regsadviseur<br />
sal tydens die byeenkoms optree. Ons nooi u as landbouers almal uit om te kom<br />
luister en inligting te kry oor die agtergrond, die verloop van die proses en die pad<br />
vorentoe!<br />
Vir enige verdere navrae, bel Agri Noord-Kaap<br />
se kantore in Kimberley by 053 832 9595.<br />
Sluitingsdatum vir die Maart <strong>2013</strong>-uitgawe van @<strong>agri</strong> vir kopie, foto's en advertensiemateriaal: 28 Februarie <strong>2013</strong>.<br />
Dorpe in die Noord-Kaap en Suid-Vrystaat word versoek om asseblief alle belangrike<br />
datums aan @<strong>agri</strong> deur te gee vir plasing. Stuur die inligting na <strong>agri</strong>clive@mweb.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>.<br />
Februarie <strong>2013</strong> 3
Leef terwyl jy leef<br />
Lukas 16:22 <strong>–</strong> Uiteindelik is die<br />
bedelaar dood, en hy is deur die engele<br />
weggedra om by Abraham te wees.<br />
Daar word gesê dat daar net twee<br />
dinge in hierdie lewe is waaroor ons<br />
seker kan wees: verandering en die<br />
dood. Dis waar vir hulle wat nie<br />
Christus as hul Verlosser wil aanvaar<br />
nie. Vir gelowiges is daar egter soveel<br />
meer sekerhede:<br />
· Ons kan seker wees dat, wat<br />
ook al met ons gebeur, ons 'n<br />
Vader sal hê wat ons sal<br />
vashou, dra en lei.<br />
· Ons kan seker wees dat die<br />
dood nie vir ons 'n verskrikking<br />
sal wees nie. Die manier hoe<br />
ons te sterwe kom, is dalk<br />
pynlik, skielik of traumaties,<br />
maar die dood self hoef ons glad<br />
nie te vrees nie.<br />
· Ons kan verder rustig wees oor<br />
die lewe ná die dood <strong>–</strong> daar sal<br />
geen pyn en lyding wees nie.<br />
· Ons kan by uitstek seker wees<br />
dat ons in die lewe hierna die<br />
volle vreugde, heerlikheid en<br />
vrede van die hemel sal ervaar.<br />
James Drummond Burnes het op sy<br />
sterfbed uitgeroep: “Ek was vir baie<br />
jare besig om te sterf. Nou kan ek<br />
begin leef.” Miskien moet ons eerder<br />
bid dat ons <strong>–</strong> ook terwyl ons leef <strong>–</strong><br />
werklik met vreugde sal lééf juis omdat<br />
ons seker kan wees dat ons Here altyd<br />
by ons is: nou tot in ewigheid.<br />
Hoe wonderlik dat kinders van God met<br />
'n rykdom van sekerheid kan leef... en<br />
kan sterf!<br />
(Uit: Laat Sy Liefde Jou Lei <strong>–</strong> Milanie Vosloo)<br />
4<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
Life<br />
We never get what we want,<br />
We never want what we get,<br />
We never have what we like,<br />
We never like what we have.<br />
And still we live & love.<br />
That's life...<br />
The best kind of friends,<br />
Is the kind you can sit on a porch and swing with,<br />
Never say a word,<br />
And then walk away feeling like it was the best <strong>co</strong>nversation<br />
you've ever<br />
had.<br />
It's true that we don't know<br />
What we've got until it's gone,<br />
But it's also true that we don't know<br />
What we've been missing until it arrives.<br />
Giving someone all your love is never an assurance<br />
that they'll love you back!<br />
Don't expect love in return;<br />
Just wait for it to grow in their heart,<br />
But if it doesn't, be <strong>co</strong>ntent it grew in yours.<br />
It takes only a minute to develop a crush on someone,<br />
An hour to like someone,<br />
And a day to love someone,<br />
But it takes a lifetime to forget someone..<br />
Don't go for looks; they can deceive.<br />
Don't go for wealth; even that fades away.<br />
Go for someone who makes you smile,<br />
Because it takes only a smile to<br />
Make a dark day seems bright.<br />
Find the one that makes your heart smile!<br />
May you have<br />
Enough happiness to make you sweet,<br />
Enough trials to make you strong,<br />
Enough sorrow to keep you human,<br />
And enough hope to make you happy.<br />
Always put yourself in others' shoes.<br />
If you feel that it hurts you,<br />
It probably hurts the other person, too.<br />
The happiest of people<br />
Don't necessarily have the best of everything;<br />
They just make the most of everything that <strong>co</strong>mes along their<br />
way.<br />
Happiness lies for<br />
Those who cry,<br />
Those who hurt,<br />
Those who have searched,<br />
And those who have tried,<br />
For only they can appreciate the importance of people<br />
Who have touched their lives.<br />
When you were born, you were crying<br />
And everyone around you was smiling.<br />
Live your life so that when you die,<br />
You're the one who is smiling<br />
And everyone around you is crying.<br />
(Gestuur deur Marian van der Westhuizen)
G A S T E H U I S E<br />
Adverteer jou gastehuis!<br />
Veenwouden Gastehuis, Ja<strong>co</strong>bsdal: Egte, plattelandse atmosfeer en vriendelikheid.<br />
Skakel Miranda van der Walt by 083 7090 688 of 053 591 0757 (ná 15:00)<br />
Veenwouden Gastehuis, Ja<strong>co</strong>bsdal<br />
Egte, plattelandse atmosfeer en vriendelikheid.<br />
Skakel Miranda van der Walt by 083 7090 688<br />
of 053 591 0757 (ná 15:00). Ervaar die platteland,<br />
sonder enige pretensies, net soos dit is.<br />
1/8ste blad advertensie<br />
+ link na volblad<br />
pdf-advertensie in<br />
beide tydskrif en op<br />
@<strong>agri</strong> se webwerf.<br />
R1500<br />
Vir enige navrae kontak Clivé Burger by<br />
053 591 0761, 083 708 3974, stuur ‘n faks na<br />
086 502 3941 of e-pos na <strong>agri</strong>clive@mweb.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>.<br />
@ a g r i<br />
R60<br />
Noord-Kaap<br />
Suid-Vrystaat<br />
www.lees<strong>agri</strong>.<strong>spmdesigns</strong>.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />
R30<br />
Het jou gastehuis<br />
al sy eie webwerf?<br />
In vandag se tyd kan jy dit nie<br />
bekostig om nie een te hê nie!<br />
S P M<br />
DES GNS<br />
S P M<br />
DES GNS<br />
Stephan Vorster 082 655 3278<br />
Graphic / Web Design<br />
stephan @ <strong>spmdesigns</strong> .<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />
www. <strong>spmdesigns</strong> .<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />
R2500
ie afkondiging oor die nuwe minimum<br />
Dlone vir plaaswerkers het rolspelers in<br />
die landbou warm onder die kraag en<br />
almal is dit eens dat die minister van arbeid,<br />
Mildred Oliphant, nie die implikasies hiervan in<br />
ag geneem het nie. Die minimum lone is met<br />
52% verhoog vanaf R69 tot R<strong>10</strong>5 per dag<br />
vanaf 1 Maart <strong>2013</strong>.<br />
Agri SA het in 'n verklaring gesê die afkondiging<br />
hou drastiese implikasies vir landbou en<br />
verwante bedrywe in. Dit is veral in die<br />
arbeidsintensiewe bedryfsvertakkinge waar<br />
daar van plaas-tot-plaas nou besluite geneem<br />
sal moet word oor watter aanpassings nodig is<br />
om kop-bo-water te hou.<br />
Struktuuraanpassings is onafwendbaar, veral<br />
as hoër brandstof- en waterpryse en 'n<br />
waarskynlike skerp eskalasie in elektrisiteitstariewe<br />
in ag geneem word,” het Johannes<br />
Möller, president van Agri SA, gesê.<br />
Hy sê dat Agri SA gefrustreerd is dat goeie<br />
navorsingsinligting wat aangedui het dat 'n<br />
loonvlak van R<strong>10</strong>4 per dag grootliks onbekostigbaar<br />
is, misken is deur die toetreevlakloon<br />
tot R<strong>10</strong>5 per 9 uur werksdag te verhoog. “Dit is<br />
aanduidend dat populêre aandrang op hoër<br />
lone groter gewig gedra het as die implikasies<br />
daarvan op die volhoubaarheid van die bedryf,<br />
insluitend sy vermoë om werksgeleenthede in<br />
stand te hou.”<br />
Die implikasie van hierdie loonaanpassing in 'n<br />
bedryf waar boere prysnemers en nie prysmakers<br />
is nie, veral in internasionale konteks,<br />
is nie bevorderlik vir vertroue, vir investering en<br />
die instandhouding van die bedryf se bydrae<br />
tot voedselsekerheid nie. Dit moet ook bevraagteken<br />
word teen die agtergrond van die<br />
Nasionale Ontwikkelingsplan <strong>–</strong> wat onlangs<br />
deur die regerende party as sy verwysingsbron<br />
vir beleid aanvaar is <strong>–</strong> waarin die verwagting<br />
6<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
Loonverhogings<br />
gaan verreikende<br />
gevolge vir landbou hê<br />
geskep is dat landbou teen 2030 'n addisionele<br />
1 miljoen werksgeleenthede gaan skep.<br />
Volgens Möller het navorsing ook getoon dat<br />
dit veral middel tot klein boerderye is wat nie<br />
hierdie loonvlak sal kan bekostig nie en<br />
derhalwe die transformasieproses in die<br />
landbou gaan bemoeilik. Afleggings kan ook tot<br />
meer armoede in groter informele nedersettings<br />
lei met gepaardgaande sosio-maatskaplike<br />
vraagstukke en misdaad waaraan landelike<br />
gemeenskappe reeds uitermatig blootgestel<br />
is.<br />
Wat Agri SA aanbetref sal die regering saam<br />
met rolspelers in die bedryf dringend in<br />
gesprek moet tree oor wat nodig is om die<br />
bedryf aan te spoor om aan verwagtinge te<br />
voldoen asook die faktore wat negatief op die<br />
bedryf inwerk, uit die weg te ruim, het hy gesê.<br />
Graan SA het gesê die loonverhogings sal lei<br />
tot afleggings en toenemende belegging in<br />
meganisasie. Graanprodusente is egter<br />
gemaan om eerder te fokus op opleiding en die<br />
verhoging van produktiwiteit as meganisasie of<br />
afleggings.<br />
Louw Steytler, voorsitter van Graan SA, het 'n<br />
beroep gedoen op alle graanprodusente om,<br />
waar moontlik, afleggings te beperk en om nie<br />
oorhaastige korttermynbesluite te neem nie.<br />
Die graanbedryf word egter nie in dieselfde<br />
mate geaffekteer soos byvoorbeeld die<br />
arbeidsintensiewe bedrywe soos vrugte- en<br />
groenteverbouing nie.<br />
Luidens 'n verklaring het Graan SA gesê die<br />
regering se Nasionale Ontwikkelingsplan fokus<br />
sterk op die landboubedryf se bydrae tot<br />
werkskepping en dat Graan SA die beginsel<br />
van werkskepping ondersteun. 'n Beroep is op<br />
die staat gedoen om 'n beleidsraamwerk
waarbinne werkskepping bevorder kan word,<br />
daar te stel. “Graan SA het empatie met<br />
werklose persone in die land. Die sosiale<br />
verantwoordelikheid vir werkskepping kan<br />
egter nie net voor die deur van landbou gelê<br />
word nie. Die staat en die privaat sektor het<br />
ook 'n rol daarin te speel.<br />
“Die verhoging in minimum lone kan voedselsekuriteit<br />
bedreig indien die kostes daarvan die<br />
winsgewendheid van die sektor onmededingend<br />
maak. Die graanbedryf funksioneer in<br />
'n vrye mark waar graanprodusente prysnemers<br />
is en gevolglik kan hoër lone nie net bloot<br />
aan verbruikers deurgegee word nie”, aldus<br />
Steytler.<br />
Ds. Theunis Botha, leier van die Christen-<br />
Demokratiese Party, het gesê alhoewel ons<br />
almal in die land 'n leefbare en menswaardige<br />
loon gun, is hulle bekommerd dat die regering<br />
se benadering tot minimumlone vir plaaswerkers<br />
katastrofiese gevolge sal hê.<br />
“Die probleem het ontstaan deurdat die<br />
regering vir gans te lank die kommersiële<br />
landbou in die steek gelaat en onder druk<br />
geplaas het. Dit het tot gevolg dat die land<br />
jaarliks boere verloor <strong>–</strong> ook deur plaasmoorde<br />
<strong>–</strong> en so ook werksgeleenthede vir plaaswerkers.<br />
Die probleem word nou 'opgelos' deur<br />
die simptome aan te spreek, terwyl die boere<br />
ook hoër brandstofkostes en waarskynlink ook<br />
hoër as inflasie elektristiteitstariewe sal moet<br />
absorbeer.<br />
“Ons moedig die regering aan om verantwoordelikheid<br />
vir die probleem te aanvaar en die<br />
probleme wat nou veroorsaak is die hoof te<br />
bied deur die landbou te ondersteun, en so te<br />
keer dat stede en dorpe deur nog 'n vloedgolf<br />
werkloses getref word.”<br />
TLU SA is van mening dat landbou hierdie lone<br />
nie kan bekostig nie en dat die minister<br />
moontlik bepaalde perke oorskry het met haar<br />
beslissing. TLU SA saam met ander landbouorganisasies<br />
het verlede jaar toegestem tot 'n<br />
verhoging van R80 per dag, wat 'n styging van<br />
meer as 15 persent, oftewel byna drie maal die<br />
inflasiekoers, sou verteenwoordig. Die minister<br />
se verhoging van bo 15% is bo enige perk van<br />
billikheid en redelikheid, lui hul verklaring.<br />
Daarbenewens is die tydskaal wat gegun is om<br />
te besin oor die hele kwessie, ook nie redelik<br />
en billik nie met die gevolg dat die volledige<br />
impak daarvan op landbou nooit tot op die kern<br />
nagevors is nie.<br />
Volgens TLU SA het hulle reeds op 15<br />
November 2012, toe die eerste druk van 'n<br />
verhoging van die lone ter sprake gekom het,<br />
dit in 'n skrywe aan die president en die<br />
minister van landbou duidelik gestel dat daar<br />
eers 'n hele paar sake is waaraan binne<br />
landbou aandag gegee moet word voordat<br />
daar oor die lone gepraat kan word. Geen<br />
reaksie is daarop ontvang nie.<br />
“Die Wes-Kaap se model is nou van toepassing<br />
gemaak sonder om te let op die diversiteit<br />
van produkte, die diversiteit van streke en die<br />
individuele behoeftes en vermoëns van boere.<br />
TLU SA het sy regspan opdrag gegee om alle<br />
opsies te ondersoek ten einde die aangekondigde<br />
minimumlone te wysig.”<br />
TLU SA het gesê ter wille van stabiliteit in die<br />
landbou, die belang van beide werknemers en<br />
werkgewers, asook volhoubaarheid en voedselsekerheid,<br />
word 'n dringende beroep op die<br />
minister van arbeid gedoen om die inwerkingstelling<br />
van die minimumlone op ys te stel.<br />
“Ons sal steeds boere adviseer om tot tyd en<br />
wyl alle kwessies opgelos is, hul lone tot R80<br />
per dag aan te pas. Hierdie saak moet egter<br />
spoedeisend hanteer word. Indien die minister<br />
nie op versoeke reageer nie, sal boere<br />
geadviseer word om binne die bepalings van<br />
tersaaklike wetgewing, spoedeisend stappe in<br />
werking te stel om hulle arbeidsmag aan te pas<br />
in ooreenstemming met hulle salarisbegroting,<br />
ten einde te kan oorleef sonder om voedselsekerheid<br />
in gevaar te stel, het TLU SA se<br />
president, Louis Meintjes, gesê.<br />
Die boere met wie @<strong>agri</strong> gesels het, was dit<br />
eens dat hulle nie hierdie nuwe verhoogde<br />
loon sal kan bekostig nie. Jean Steenkamp, 'n<br />
aartappelboer van Ja<strong>co</strong>bsdal, het onomwonde<br />
gesê hy gaan verplig wees om 20% van sy<br />
permanente werkers en 30% van sy los<br />
werkers te sny. “Al uitweg is om verder te<br />
meganiseer. Ek gaan dit nie kan bekostig om 'n<br />
werker aan te hou wat byvoorbeeld vloere vee<br />
nie. Ons sal meer produktief te werk moet<br />
gaan.”<br />
'n Ander boer wat baie gediversifiseerd boer,<br />
het gesê die nuwe loonverhogings sal beteken<br />
dat hul uitgawes vir lone sowat R700 000 per<br />
jaar meer gaan wees. Hulle sal dit eenvoudig<br />
net nie kan betaal nie, en dit sal beteken dat<br />
daar opnuut gekyk sal moet word waar gesny<br />
kan word en dat werkers meer produktief<br />
aangewend sal moet word.<br />
Februarie <strong>2013</strong> 7
Kommersiële mielies se<br />
aanplantings is meer<br />
ie beplande aanplantings vir kommersiële<br />
Dmielies is meer as wat aanvanklik<br />
aangedui is.<br />
Volgens die Nasionale Oesskattingskomitee is<br />
die voorlopige skatting van die oppervlakte<br />
onder kommersiële mielies 2,780 miljoen ha,<br />
wat 2,99% of 80 800 ha meer is as die 2,699<br />
miljoen ha wat verlede seisoen aangeplant is.<br />
Dit is ook 1,64% meer as die voornemens om te<br />
plant syfer van 2,735 miljoen ha soos vrygestel<br />
in Oktober 2012.<br />
8<br />
SOMERGEWASSE <strong>–</strong> VOORLOPIGE OPPERVLAKTESKATTING: <strong>2013</strong><br />
CROP/GEWAS<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
Commercial/Kommersieel:<br />
Area planted/<br />
Opp beplant<br />
Die oppervlak onder witmielies het egter<br />
afgeneem. Die skatting is 1,620 miljoen ha, wat<br />
'n afname van 0,99% of 16 200 ha<br />
verteenwoordig vergeleke met die 1,636 miljoen<br />
ha die vorige seisoen. In die geval van<br />
geelmielies is die oppervlakteskatting 1,160<br />
miljoen ha, 9,13% of 97 000 ha meer as die<br />
1,063 miljoen ha geplant die vorige seisoen.<br />
Die aanplanting van sonneblomsaad is ook meer<br />
en die voorlopige oppervlakteskatting vir<br />
sonneblomsaad is 485 000 ha, wat omtrent<br />
Area planted/<br />
Opp beplant<br />
Finale oes/<br />
Final crop<br />
Change/<br />
Verandering/<br />
<strong>2013</strong><br />
2012<br />
2012<br />
Ha Ha Tons %<br />
(A) (B) (C) (A) ÷ (B)<br />
White maize/Witmielies 1 620 000 1 636 200 6 740 000 -0,99<br />
Yellow maize/Geelmielies 1 160 000 1 063 000 5 090 000 +9,13<br />
Maize/Mielies 2 780 000 2 699 200 11 830 000 +2,99<br />
Sunflower seed/Sonneblomsaad 485 000 453 350 522 000 +6,98<br />
Soya-beans/Sojabone 529 000 472 000 650 000 +12,08<br />
Groundnuts/Grondbone 44 000 45 450 59 000 -3,19<br />
Sorghum 61 000 48 550 135 500 +25,64<br />
Dry beans/Droëbone 43 450 39 750 47 695 +9,31<br />
TOTAL/TOTAAL 3 942 450 3 758 300 13 244 195 +4,90<br />
Nota: Skatting is vir kalenderjaar, bv . produksie-seisoen 2012/13 = <strong>2013</strong>
Ha<br />
1 900 000<br />
1 700 000<br />
1 500 000<br />
1 300 000<br />
1 <strong>10</strong>0 000<br />
900 000<br />
700 000<br />
500 000<br />
1 737 000<br />
2008<br />
White Maize: Area planted<br />
2008 - <strong>2013</strong><br />
1 489 000<br />
2009<br />
6,98% of 31 650 ha meer is as die 453 350 ha<br />
aangeplant die voriges eisoen.<br />
Die geskatte oppervlakte beplant met sojabone<br />
is 529 000 ha, wat 'n toename van 12,08%<br />
verteenwoordig vergeleke met die 472 000 ha<br />
geplant die vorige seisoen. Hierdie is die<br />
hoogste oppervlakte wat nog ooit met sojabone<br />
geplant is.<br />
Vir grondbone is die oppervlakteskatting 44 000<br />
ha, wat 3,19% minder is as die 45 450 ha<br />
geplant vir die vorige seisoen. Die oppervlakte<br />
skatting vir sorghum het toegeneem met<br />
25,64%, van 48 550 ha tot 61 000 ha teenoor<br />
die vorigeseisoen. In die geval van droëbone is<br />
die geskatte oppervlakte beplant 43 450 ha, wat<br />
3 700 ha of 9,31% meer is as die 39 750 ha die<br />
vorige seisoen geplant.<br />
Wat wintergewasse vir die 2012produksieseisoen<br />
betref, is die produksieskatting<br />
vir met 19 900 ton tot 1,915 miljoen ton, wat<br />
1,05% hoër is as die 1,895 miljoen ton van die<br />
vorige skatting. Die oppervlakte beplant met<br />
koring is onveranderd gelaat op 511 200 ha. Die<br />
1 719 700<br />
20<strong>10</strong><br />
1 418 300<br />
2011<br />
WIT- EN GEELMIELIES <strong>–</strong> VOORLOPIGE OPPERVLAKTESKATTING: <strong>2013</strong><br />
Provinsie/<br />
Province<br />
White/<br />
Wit<br />
Ha<br />
Area planted/<br />
Oppervlakte beplant<br />
<strong>2013</strong><br />
Yellow/<br />
Geel<br />
Ha<br />
1 636 200<br />
2012<br />
Total/<br />
Totaal<br />
Ha<br />
1 620 000<br />
<strong>2013</strong><br />
White/<br />
Wit<br />
Ha<br />
Ha<br />
1 200 000<br />
1 <strong>10</strong>0 000<br />
1 000 000<br />
900 000<br />
800 000<br />
700 000<br />
600 000<br />
500 000<br />
Area planted/<br />
Oppervlakte beplant<br />
2012<br />
Yellow/<br />
Geel<br />
Ha<br />
1 062 000<br />
2008<br />
Total/<br />
Totaal<br />
Ha<br />
938 500<br />
Yellow Maize: Area planted<br />
2008 - <strong>2013</strong><br />
2009<br />
1 022 700<br />
20<strong>10</strong><br />
White/<br />
Wit<br />
Tons<br />
954 000<br />
2011<br />
Final crop/<br />
Finale oes<br />
2012<br />
Yellow/<br />
Geel<br />
Tons<br />
Western Cape/Wes-Kaap 300 3 000 3 300 500 2 500 3 000 5 000 25 000 30 000<br />
Northern Cape/Noord-Kaap<br />
Free State/Vrystaat<br />
Eastern Cape/Oos-Kaap<br />
KwaZulu-Natal<br />
Mpumalanga<br />
Limpopo<br />
Gauteng<br />
North West/Noordwes<br />
Total/Totaal<br />
2 000<br />
725 000<br />
3 700<br />
45 000<br />
165 000<br />
30 000<br />
74 000<br />
575 000<br />
1 620 000<br />
50 000<br />
505 000<br />
15 000<br />
47 000<br />
305 000<br />
22 000<br />
45 000<br />
168 000<br />
1 160 000<br />
52 000<br />
1 230 000<br />
18 700<br />
92 000<br />
470 000<br />
52 000<br />
119 000<br />
743 000<br />
2 780 000<br />
2 200<br />
7<strong>10</strong> 000<br />
3 500<br />
44 000<br />
160 000<br />
32 000<br />
74 000<br />
6<strong>10</strong> 000<br />
1 636 200<br />
gemiddelde opbrengs vir koring is 3,75 t/ha.<br />
Volgens die oesskattingskomitee kan die<br />
toename in die verwagte produksie van koring<br />
hoofsaaklik toegeskryf word aan beter as<br />
verwagte opbrengste, sowel as die feit dat<br />
produsentelewerings, soos gemonitor deur<br />
Sagis, effens hoër was as die geskatte oes.<br />
Die verwagte produksie van koring is opwaarts<br />
aangepas vir die Wes-Kaap met 13 600 ton of<br />
1,56%, en vir die Noord-Kaap met 6 300 ton of<br />
2,22%.<br />
Die produksieskatting vir moutgars is ook<br />
opwaarts aangepas na 296 230 ton, wat 9 850<br />
ton of 3,4% hoër is as die 286 380 ton van die<br />
vorige skatting. Die oppervlakteskatting vir<br />
moutgars is onveranderd gelaat op 84 940 ha,<br />
terwyl die verwagt eopbrengs 3,49 t/ha beloop.<br />
Die verwagte kanola-oes is afwaarts aangepas<br />
met 4 625 ton of 5,49% na 79 650 ton. Die<br />
oppervlakteskatting vir kanola is onveranderd<br />
gelaat op 44 <strong>10</strong>0 ha, met ʼn verwagte opbrengs<br />
van 1,81 t/ha. Die hoofrede vir die afname in<br />
47 000<br />
450 000<br />
13 500<br />
45 000<br />
290 000<br />
18 000<br />
42 000<br />
155 000<br />
1 063 000<br />
1 063 000<br />
2012<br />
Total/<br />
Totaal<br />
Tons<br />
1 160 000<br />
<strong>2013</strong><br />
49 200 25 300 580 500 605 800<br />
1 160 000 2 982 000 1 748 000 4 730 000<br />
17 000 17 500 74 500 92 000<br />
89 000 246 300 270 000 516 300<br />
450 000 904 000 1 600 000 2 504 000<br />
50 000 153 600 72 000 225 600<br />
116 000 362 300 190 000 552 300<br />
765 000 2 044 000 530 000 2 574 000<br />
2 699 200 6 740 000 5 090 000 11 830 000<br />
Februarie <strong>2013</strong> 9
die produksie van kanola is as gevolg van 'n<br />
afwaartse aanpassing in die syfer vir<br />
produsentelewerings, soos gemonitor deur Sagis.<br />
Die finale produksieskatting vir wintergewasse vir<br />
die 2012-produksieseisoen sal ook op 26<br />
Februarie vrygestel word.<br />
Nota:<br />
Die voorlopige oppervlakteskatting is hoofsaaklik<br />
gebaseer op die resultate van 'n nie-ewekansige<br />
opname onderneem deur die Direktoraat:<br />
Statistiek en Ekonomiese Analise van die<br />
Departement van Landbou, Bosbou en Visserye en<br />
weerspieël die situasie teen die middel van<br />
Januarie <strong>2013</strong>.<br />
Inligting verkry vanaf die Produsente Onafhanklike<br />
Oesskattingstelsel (PICES), soos deur die<br />
<strong>10</strong><br />
WINTERGEWASSE <strong>–</strong> OPPERVLAKTE- EN SESDE PRODUKSIESKATTING: 2012<br />
CROP/GEWAS<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
Area planted/<br />
Opp beplant<br />
2012<br />
6 th forecast/<br />
6 de skatting<br />
2012<br />
Nasionale Oesskattingskonsortium gerapporteer<br />
vir Mpumalanga en Gauteng, is ook in berekening<br />
gebring ten opsigte van die oppervlakte beplant<br />
syfers.<br />
Slegs die voorlopige syfers vir die nasionale<br />
aangeplante area vir sonneblomsaad, sojabone,<br />
grondbone, sorghum en droëbone vir die huidige<br />
produksieseisoen is vrygestel.<br />
Die hersiene aangeplante oppervlakte en<br />
produksiesyfers sal deur die Oesskattingskomitee<br />
op 26 Februarie <strong>2013</strong> vrygestel word en sal<br />
hoofsaaklik gebaseer wees op inligting verkry<br />
vanaf die PICES-opname vir die Noord-Kaap,<br />
Vrystaat, KwaZulu-Natal en Noordwes, en behoort<br />
gevolglik akkurater en omvattender te wees.<br />
5 th forecast/<br />
5 de skatting<br />
2012<br />
Area planted/<br />
Opp beplant<br />
2011<br />
Final crop/<br />
Finale oes<br />
2011<br />
Ha Tons Tons Ha Tons<br />
Change/<br />
Verandering<br />
(A) (B) (C) (D) (E) (B) ÷ (C)<br />
Wheat/Koring 511 200 1 915 3<strong>10</strong> 1 895 4<strong>10</strong> 604 700 2 005 000 +1,05<br />
Malting barley/Moutgars 84 940 296 230 286 380 80 150 312 000 +3,44<br />
Canola/Kanola 44 <strong>10</strong>0 79 650 84 275 43 5<strong>10</strong> 58 800 -5,49<br />
Total/Totaal 640 240 2 291 190 2 266 065 728 360 2 375 800 +1,11<br />
KORING <strong>–</strong> OPPERVLAK- EN SESDE PRODUKSIESKATTING: 2012<br />
Province/<br />
Provinsie<br />
Area planted/ 6<br />
Opp beplant<br />
Ha<br />
th forecast/<br />
6 e Area planted/ Final crop/<br />
skatting Opp beplant Finale oes<br />
Tons<br />
Ha<br />
Tons<br />
2012 2012 2011 2011<br />
Western Cape/Wes-Kaap 272 000 884 000 265 000 7<strong>10</strong> 000<br />
Northern Cape/Noord-Kaap 42 000 289 800 42 000 336 000<br />
Free State/Vrystaat 130 000 377 000 225 000 550 500<br />
Eastern Cape/Oos-Kaap 4 500 20 700 5 000 21 000<br />
KwaZulu-Natal 6 500 33 800 7 500 40 500<br />
Mpumalanga 4 700 27 260 5 500 34 200<br />
Limpopo 30 000 159 000 31 000 176 000<br />
Gauteng 1 500 9 750 1 700 11 300<br />
North West/Noordwes 20 000 114 000 22 000 125 500<br />
Total/Totaal 511 200 1 915 3<strong>10</strong> 604 700 2 005 000<br />
%
12<br />
Agri NK sê duidelik<br />
nee vir verdere<br />
elektrisiteitsverhogings<br />
gri Noord-Kaap en by monde van sy vise-<br />
Apresident, Ni<strong>co</strong>l Jansen, 'n boer van<br />
Hopetown, het onlangs op Nersa se<br />
publieke verhore oor die verhoging in<br />
elektrisiteitstariewe dit duidelik gestel dat<br />
kommersiële en kleinboere dit nie kan bekostig<br />
nie.<br />
“Dit is onnodig en sal die ekonomie van die land<br />
lamlê omdat boere dit nie gaan kan bekostig om<br />
kos te produseer en werk te skep in die landbousektor<br />
nie.”<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
Jansen het by die verhoor in Kimberley in sy<br />
voorlegging gesê elektrisiteit is die lewensaar van<br />
enige land se ekonomie, want daarsonder sal geen<br />
land kan funksioneer nie. Indien daar 'n tekort van<br />
elektrisiteit voorkom of as dit nie bekostigbaar vir<br />
gebruikers is nie, sal dit baie negatiewe gevolge vir<br />
'n land hê. Die bekostigbaarheid van elektrisiteit is<br />
vir Agri Noord-Kaap 'n groot kommer.<br />
Die tabel hieronder wys duidelik wat met<br />
elektrisiteitstariewe in Suid-Afrika die afgelope<br />
paar jaar gebeur het.<br />
Increased Calculation<br />
Unit <strong>co</strong>sts % Increase Increase New Tarif<br />
Year 1 2008/09<br />
R 0.25 27.5% R 0.07 R 0.32<br />
Year 2 2009/<strong>10</strong><br />
R 0.32 31.3% R 0.<strong>10</strong> R 0.42<br />
Year 1 20<strong>10</strong>/11 MYPD2<br />
R 0.42 24.8% R 0.<strong>10</strong> R 0.52<br />
Year 2 2011/12<br />
R 0.52 25.8% R 0.13 R 0.65<br />
Year 3 2012/13<br />
R 0.65 16.0% R 0.<strong>10</strong> R 0.76<br />
Sou die 16% voorgestelde verhoging in werking tree,<br />
sal die prentjie as volg lyk:<br />
Year 1 <strong>2013</strong>/14 MYPD3<br />
R 0.76 16.0% R 0.12 R 0.88<br />
Year 2 2014/15<br />
R 0.88 16.0% R 0.14 R 1.02<br />
Year 3 2015/16<br />
R 1.02 16.0% R 0.16 R 1.18<br />
Year 4 2016/17<br />
R 1.18 16.0% R 0.19 R 1.37<br />
Year 5 2017/18<br />
R 1.37 16.0% R 0.22 R 1.59
'n Opsomming in die volgende tabel toon duidelik dat elektrisiteitstariewe (met 16%<br />
verhoging) teen 2018 'n allemintige verhoging van 536% sedert 2008 sal beteken.<br />
Percentage<br />
Calculation<br />
Timespan Years Initial Unit New Tariff Total % Average<br />
Costs Increase per annum<br />
2008-2012 5 R 0.25 R 0.76 202.8 40.6<br />
2012-2018 5 R 0.76 R 1.59 1<strong>10</strong>.0 22.0<br />
2008-2018 <strong>10</strong> R 0.25 R 1.59 536.0 53.6<br />
Tarif<br />
R 1.800<br />
R 1.600<br />
R 1.400<br />
R 1.200<br />
R 1.000<br />
R 0.800<br />
R 0.600<br />
R 0.519<br />
R 0.419<br />
R 0.400R<br />
0.319<br />
R 0.200<br />
R 0.000<br />
2008/09<br />
2009/<strong>10</strong><br />
20<strong>10</strong>/11<br />
Electricity tariff increase<br />
R 0.757<br />
R 0.653<br />
2011/12<br />
2012/13<br />
R 0.878<br />
<strong>2013</strong>/14<br />
Years<br />
R 1.019<br />
2014/15<br />
R 1.182<br />
2015/16<br />
R 1.371<br />
2016/17<br />
R 1.590<br />
2017/18<br />
Die bostaande grafiek (Bron: Nersa) toon dus ook dat dit dui op 'n 53% verhoging per jaar.<br />
Series1<br />
Februarie <strong>2013</strong> 13
14<br />
“Die ekonomie van die Noord-Kaap is baie afhanklik van landbou. Die grootste landbou-intensiewe<br />
besproeiingsarea is langs die Oranje- en Vaalrivier. Die grootste arbeidsmark word ook in hierdie gebiede<br />
gevind. In hierdie gebiede word hoofsaaklik graan verbou. Wat het met hiedie twee kontantgewasse gebeur?<br />
Geelmielies se Safex-pryse vanaf 2007 tot <strong>2013</strong> kan hieronder gesien word.<br />
Bron: GWK<br />
Die grafiek toon 'n gemiddelde verhoging van 25% vanaf 2007 tot Januarie <strong>2013</strong> wat dui op 'n<br />
gemiddelde verhoging van 4% per jaar. Dit terwyl die prys van elektrisiteit in die ooreenstemmende<br />
tydperk met 204% gestyg het <strong>–</strong> 'n gemiddeld van 34% per jaar.<br />
Vanaf 2007 tot 20<strong>10</strong> moes die landbousektor 'n afname van 40% in die Safex-prys van geelmielies<br />
absorbeer terwyl Eskom se tariewe met 68% toegeneem het (R0.25 kW/h tot R0.42 kW/h).<br />
Februarie <strong>2013</strong>
Die grafiek onder toon die prys van koring vanaf 2008 tot <strong>2013</strong>.<br />
Bron: GWK<br />
Die Safex-prys van koring het vanaf Januarie 2008 tot Januarie <strong>2013</strong> met 23,6% gestyg <strong>–</strong> 'n gemiddeld van<br />
4,7% per jaar, terwyl elektrisiteitskostes met 137,5% toegeneem het. Dit is 27,5% per jaar.<br />
Vanaf Junie 2008 tot Junie 20<strong>10</strong> het die landbousektor 'n afname van 50% in die koringprys ervaar, terwyl<br />
die elektrisiteitskostes in dieselfde tydperk met 62,5% (R0.32 kW/h tot R0.52 kW/h) toegeneem het.<br />
Februarie <strong>2013</strong> 15
16<br />
Fluktuasies in kommoditeitspryse is die resultaat van<br />
internasionale prystendense, daarom is die landbou 'n<br />
prysnemer, want die toename in insetkostes kan nie<br />
direk na die verbruiker gekanaliseer word nie. Deur<br />
middel van globalisasie word kommoditeitspryse<br />
internasionaal vasgestel en die plaaslike produsent<br />
moet in die internasionale markte kompeteer.<br />
ELEKTRICITY<br />
(R/ha)<br />
DIRECT INPUT<br />
COST (R/ha)<br />
OVERHEAD COST<br />
(R/ha)<br />
TOTAL INPUT<br />
COST (R/ha)<br />
Elect as % of<br />
Direct <strong>co</strong>st<br />
Elect as % of<br />
Total Cost<br />
* Data for<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
Production season<br />
Year Eskom tariff Yellow Maize Wheat<br />
2008/9 27.5% -17.6% -39.5%<br />
2009/<strong>10</strong> 31.3% -26.6% -21.0%<br />
20<strong>10</strong>/11 24.8% +25.0% +17.4%<br />
2011/12 25.8% -27.0% -15.6%<br />
Source : NERSA, GWK<br />
2008<br />
591.25<br />
5,446.88<br />
2,139.64<br />
8,177.77<br />
11%<br />
7%<br />
2009<br />
866.54<br />
7,891.98<br />
2,347.99<br />
11,196.51<br />
20<strong>10</strong><br />
1,155.82<br />
7,283.02<br />
2,368.22<br />
<strong>10</strong>,807.06<br />
2011<br />
1,261.13<br />
6,858.87<br />
2,939.83<br />
11,059.83<br />
2012<br />
1,432.02<br />
7,272.61<br />
4,468.00<br />
13,172.62<br />
WHEAT<br />
<strong>2013</strong><br />
1,661.14<br />
7,781.69<br />
4,780.76<br />
14,223.60<br />
2014<br />
1,926.93<br />
8,326.41<br />
5,115.41<br />
15,368.75<br />
2015<br />
2,235.23<br />
8,909.26<br />
5,473.49<br />
16,617.99<br />
2016 2017<br />
2,592.87 3,007.73<br />
9,532.91 <strong>10</strong>,200.21<br />
5,856.64 6,266.60<br />
17,982.42 19,474.54<br />
11% 16% 18% 20% 21% 23% 25% 27% 29%<br />
8% 11% 11% 11% 12% 13% 13% 14% 15%<br />
2008 - 2012 was obtained from GWK Study groups statistics and is based on real figures<br />
** Data for <strong>2013</strong> -2017 was projected figures (16 % yearly fot Electricity and 7% yearly inflation for all other <strong>co</strong>sts)<br />
2008<br />
ELEKTRICITY<br />
(R/ha) 632.81<br />
DIRECT INPUT<br />
COST (R/ha) 5 904.46<br />
OVERHEAD COST<br />
(R/ha) 1 973.11<br />
TOTAL INPUT<br />
COST (R/ha) 8 5<strong>10</strong>.38<br />
Elect as % of<br />
Direct <strong>co</strong>st<br />
11%<br />
Elect as % of Total<br />
Cost 7%<br />
2009<br />
589.39<br />
7 692.93<br />
2 350.76<br />
<strong>10</strong> 633.08<br />
8%<br />
6%<br />
20<strong>10</strong><br />
885.59<br />
9 526.99<br />
2 460.12<br />
12 872.69<br />
2011<br />
1 234.87<br />
2012<br />
MAIZE<br />
2 067.23<br />
* Data vir 2008 - 2012 is verkry deur GWK studiegroepe en is gebaseer op ware syfers.<br />
** Data for <strong>2013</strong> - 2017 is geprojekteerde pryse (16 % jaarlikse toename vir elektrisiteit en 7%<br />
jaarlikse inflasie vir alle ander kostes)<br />
9%<br />
7%<br />
<strong>2013</strong><br />
2 397.99<br />
2014<br />
2 781.66<br />
2015<br />
3 226.73<br />
8 295.12 13 266.65 14 195.32 15 188.99 16 252.22<br />
2 842.81 4 954.23 5 301.03 5 672.<strong>10</strong> 6 069.14<br />
12 372.79 20 288.11 21 894.33 23 642.75 25 548.09<br />
15%<br />
<strong>10</strong>%<br />
16%<br />
<strong>10</strong>%<br />
Europese lande se hoë gesubsidieerde pryse maak die<br />
speelveld ongelyk vir plaaslike produsente en<br />
veroorsaak dat plaaslike kommoditeitspryse tot onder<br />
produksiekoste beweeg. Die gevolg hiervan is dat die<br />
landbousektor nie die hoë elektrisiteitskostes kan<br />
bekostig nie. Dit plaas outomaties groot druk op<br />
voedselsekuriteit in Suid-Afrika.<br />
17%<br />
11%<br />
18%<br />
12%<br />
20%<br />
13%<br />
2016<br />
3 743.01<br />
17 389.87<br />
6 493.98<br />
27 626.86<br />
22%<br />
14%<br />
2017<br />
4 341.89<br />
18 607.16<br />
6 948.56<br />
29 897.62<br />
23%<br />
15%
“Op hierdie rekening kos netwerk- en dienskostes sowat R900 terwyl die werklike gebruik van krag sowat R300 is.<br />
Dit is 'n onuithoudbare situasie en onbekostigbaar”, het Jansen gesê.<br />
Die feit is die landbousektor kan nie 'n verdere 16%<br />
per jaar verhoging vir die volgende vyf jaar<br />
bekostig nie. Sulke stygings sal 'n baie negatiewe<br />
invloed op voedselsekuriteit en werkskepping hê.<br />
Die druk op kontantgewasse het reeds daartoe gelei<br />
dat tussen 13 000 en 15 000 hektaar in die Noord-<br />
Kaap reeds omgeskakel is na permanente gewasse<br />
soos pekanneute. Hierdie syfer verhoog jaarliks<br />
met 3 000 hektaar en is nie net op toepassing vir<br />
pekanneute. Dit lei verder tot 'n afname in<br />
permanente arbeid en die produksie van graan. Dit<br />
is baie belangrik om daarop te let dat Suid-Afrika 'n<br />
netto invoerder van koring is en die laaste twee jaar<br />
is meer koring ingevoer as wat self geproduseer is.<br />
Hierdie is 'n saak van groot erns. Dit maak Suid-<br />
Afrika baie meer afhanklik vir invoere om<br />
voedselsekuriteit te verseker, wat 'n baie<br />
ongewensde situasie is.<br />
Jansen het voorgestel dat Eskom eerder onderskei<br />
tussen netwerkkostes en energiekostes, wetgewing<br />
en hernubare energie.<br />
Daar is baie inisiatiewe en werkbare programme<br />
wat die druk op die voorsiening van elektrisiteit<br />
kan verlig, maar wetgewing is nie in plek om dit te<br />
kan akkommodeer nie.<br />
So is die 5 GW solarplaas dalk 'n geleentheid vir die<br />
Noord-Kaap en kan meer krag opgewek word as<br />
wat Medupi kan en dit sal baie meer koste-effektief<br />
wees as steenkool kragstasies. Dit sal verseker in<br />
die toekoms ook goedkoper wees danksy die<br />
vinnige ontwikkeling van tegnologie.<br />
“Ons moet in gedagte hou dat Suid-Afrika net <strong>10</strong><br />
tot 12 jaar se steenkoolreserwes het. Daarna sal ons<br />
op Botswana en ander invoere moet staatmaak.<br />
Ongelukkig word hierdie inisiatief vir die Noord-<br />
Kaap nie so goed aanvaar as wat die geval vir<br />
steenkool-kragaanlegte is nie.”<br />
Die ontwikkeling hiervan kan die druk op die<br />
verskaffing van krag verlig en Eskom hoef geen<br />
groot kapitale uitlegte aan te gaan nie. Buitendien<br />
hoef daar ook nie elektrisiteitsverhogings te wees<br />
nie. Dit is net nodig dat die Ontwikkelingskommissie<br />
en Regering dieselfde visie sal hê om die<br />
regte rigting aan te dui.<br />
“Die toekoms is verseker in hernubare energie,<br />
maar Eskom wil eerder verbruikers se geld in<br />
steenkoolkragstasies belê. Die verbruiker sal<br />
hieruit geen dividende ontvang nie en natuurlike<br />
hulpbronne sal boonop uitgedien wees oor <strong>10</strong> jaar.<br />
Dit maak mos nie sin nie.<br />
“Dan praat ons nie eens van die reuse bonusse wat<br />
Eskom se topbestuur jaarliks ontvang nie. Of die<br />
meer as R7 miljoen rand wat spandeer word op<br />
sakeontbyte vir President Ja<strong>co</strong>b Zuma se vriende<br />
tussen November 2011 en einde verlede jaar.<br />
Hierdie is uitgawes wat kom van geld wat gemaak<br />
is uit tariefverhogings.”<br />
Jansen het dit duidelik gemaak dat Agri Noord-<br />
Kaap duidelik nee sê vir 'n verhoging van 1<strong>10</strong>% oor<br />
die volgende 5 jaar.<br />
Februarie <strong>2013</strong> 17
18<br />
Plaasaanvalle kan<br />
net meer word<br />
LU SA is bekommerd dat die afgelope stakings in die landboubedryf, met revolusionêre<br />
Tpraatjies soos: “Die grondoorlog kom binnekort”, 'n invloed het op die oënskynlike toename<br />
in plaasaanvalle die afgelope tyd.<br />
Henry Geldenhuys, TLU SA se adjunk-president en voorsitter van die veiligheidskomitee, sê dit wil<br />
in die jongste tyd voorkom of steeds meer werknemers of voormalige werknemers, betrokke is by<br />
aanvalle op boere. “Ongegronde beskuldigings wat geslinger word, soos dat boere werkers uitbuit,<br />
hulle afsit van plase, of dat hulle die grond sou gesteel het, kweek die persepsie dat die boere 'n<br />
klomp misdadigers is met wie geen genade getoon hoef te word nie. Dit blyk ook duidelik uit die<br />
geweldige wreedheid waarmee aanvalle en moorde plaasvind.”<br />
Volgens TLU SA se statistiek het die moorde op plase gedurende 2012 met een gedaal teenoor<br />
2011, en op 51 te staan gekom teenoor die 52 teenoor 2011. “Die maatstaf lê egter in die aantal<br />
plaasaanvalle. Gedurende 2012 het die aantal aanvalle op plase gestyg tot 141 teenoor die 85 van<br />
die vorige jaar. Dit beteken dat die aanslag op die boere toeneem Die feit dat daar minder<br />
noodlottige ongevalle is tydens die verhoogde aantal plaasaanvalle, kan waarskynlik toegeskryf<br />
word aan die groter paraatheid van boere en die feit dat al hoe meer boere hulle aanmeld by<br />
selfverdedigingskursusse, soos wat TLU SA onder andere aanbied.<br />
“Boere moet hulle veiligheidsnetwerke dringend op 'n gereedheidsbasis kry,” waarsku Geldenhuys.<br />
Cosatu waarsku dat 'n grondoorlog aan die kom is, en as boere noodgedwonge werkers moet aflê<br />
weens die onwettige protesaksies, kan dit wees dat hulle die teiken word van voormalige<br />
werknemers, soos in talle plaasaanvalle die geval blyk te wees. Daardie werkers weet hoe die<br />
sekuriteit werk, wat boere se bewegings is en waar swak plekke is. Boere moet 'n herevaluering<br />
van hul veiligheidstelsels doen, ongeag of hulle tans dalk van mening is dat dit voldoende en veilig<br />
is,” sê Geldenhuys.<br />
Hy het ook 'n beroep op boere en hulle gesinne gedoen om selfverdedigingsopleiding te<br />
ondergaan ter wille van hul eie veiligheid. TLU SA kan help met sodanige opleiding. “Die polisie wil<br />
nie met TLU SA praat oor die probleem nie nadat ons hulle al meer as 'n jaar gelede gevra het vir<br />
dringende gesprekke hieroor. Daarom het ons geen keuse as om verantwoordelikheid vir ons eie<br />
veiligheid te aanvaar nie.”<br />
Februarie <strong>2013</strong>
Boere kan nie prysnemers<br />
op grond ook word nie<br />
oere moet al tevrede wees om net te<br />
Baanvaar wat hulle vir hul produkte kry<br />
omdat hulle nie self die pryse daarvoor<br />
kan bepaal nie. "Nou gaan van boere verwag<br />
word om nog prysnemers op hul grond ook te<br />
wees! Dit is onaanvaarbaar en sal deur TLU SA<br />
met alles tot sy beskikking teengestaan word."<br />
Só het die president van TLU SA, Louis<br />
Meintjes, gesê na aanleiding daarvan dat TLU<br />
SA oorval word met oproepe van ontstoke<br />
boere oor president Ja<strong>co</strong>b Zuma se toespraak<br />
vroeër vanjaar, waarin hy gesê het dat<br />
sogenaamde grondhervorming moet versnel en<br />
dat die gewillige koper, gewillige verkoperbeginsel<br />
uitgedien is.<br />
"TLU SA is bekommerd oor die feit dat die<br />
regering hom geheel en al blind hou vir die<br />
mislukkings van sy grondhervormingsprogramme<br />
tot dusver, en dat hy hom doof hou<br />
vir pleidooie dat grond nie 'n emosionele<br />
kwessie gemaak moet word nie, maar deel moet<br />
bly van 'n gesonde ekonomie ten einde aan die<br />
steeds hoër wordende eise van voedselsekerheid<br />
te voldoen," aldus Meintjes.<br />
"Dit is onverantwoordelik om 'n suksesvolle<br />
ekonomiese sektor, soos landbou, op te breek<br />
terwyl die staat self enorme hoeveelhede grond<br />
besit wat ongebruik lê. Voordat die regering<br />
vingers na boere kan wys, behoort hy eers sy eie<br />
huis in orde te kry en self die voorbeeld te stel.<br />
Hy moet die grond in sy besit onverwyld<br />
beskikbaar stel vir opkomende boere, terwyl<br />
kommersiële boere met rus gelaat moet word in<br />
hulle taak om die land van voedsel te voorsien.<br />
“Grondhervorming as 'n politieke model sal die<br />
land in soortgelyke ellende dompel as<br />
Zimbabwe, en sal deur TLU SA met hand en<br />
tand beveg word. Waar boere wel om een of<br />
ander rede grond sou verkoop, behoort hulle die<br />
prys wat die vrye mark aanbied, daarvoor te<br />
kry, sonder inmenging van die staat of 'n waardeerder-generaal,”<br />
het Meintjes benadruk.<br />
Februarie <strong>2013</strong> 19
20<br />
Landbou in Noord-Kaap<br />
vir <strong>2013</strong> lyk belowend<br />
it blyk asof boerderytoestande vir <strong>2013</strong> in die<br />
DNoord-Kaap goed daar uitsien.<br />
Johan van Rensburg, hoofbestuurder van Agri Noord-<br />
Kaap, sê ongekende goeie reën het gedurende<br />
Desember 2012 oor die grootste gedeelte van die<br />
provinsie uitgesak en in baie plekke is rekordneerslae<br />
aangeteken. Die gevolg is dat weiveldtoestande uiters<br />
belowend is.<br />
Verder is daar genoeg besproeiingswater beskikbaar uit<br />
die Vaalrivier- en Oranjerivierstelsels. Vir die nabye<br />
toekoms word daar dus geen probleme in die verband<br />
verwag nie.<br />
Wat boerdery-inkomste betref, lyk sake ook belowend.<br />
Langtermyngewasse in die Noord-Kaap word deur<br />
middel van besproeiing verbou. Korttermyn en<br />
mediumtermyn produkpryse lyk goed en skep vertroue<br />
by produsente. Alhoewel vleispryse sywaarts beweeg<br />
het, boesem die boerderye nog steeds 'n vertroue by<br />
produsente in. Die Noord-Kaap word al hoe meer 'n<br />
gesogte plek om skaars wildsoorte te vestig en die<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
bedryf gaan dan ook met rasse skrede in die Noord-<br />
Kaap vooruit. Wolboerdery se vooruitsig is ook goed.<br />
Ongelukkig is daar ook negatiewe werklikhede<br />
waarmee rekening gehou moet word. So byvoorbeeld<br />
het van die vroeë tafeldruifboere langs die Laer<br />
Oranjeriviergebied ongekende groot reënskade<br />
ondervind wat sekere van die boerderye se wins ernstig<br />
benadeel het. Die vorige seisoen was dan ook<br />
gekenmerk deur groot areas in die veeweigebiede wat<br />
deur droogtes geteister was, die nagevolge van die<br />
groot vloede van 2011 en die grootste brande in<br />
m e n s l i ke h e u g e n i s w a t g e w o e d h e t i n d i e<br />
Koopmansfontein-, Kuruman- en Olifantshoekgebiede.<br />
Die weiveld in die gebiede waar daar groot brandskade<br />
voorgekom het, is tans uiters kwesbaar en baie reën is<br />
dringend daar nodig.<br />
Van die landbouers in die gebiede het ook hul kuddes<br />
dramaties verminder om by die omstandighede aan te<br />
pas. Soos te wagte kan wees in 'n groot gebied soos die<br />
Noord-Kaap wat een derde van die land se oppervlak<br />
beslaan, is daar ook 'n paar gebiede wat tans gebuk
gaan onder ernstige droogte, aldus Van Rensburg. Die<br />
Noord-Kaap sal ook nie verwikkelinge op die politieke<br />
front kan ontsnap nie.<br />
Die nuwe loonverhogings wat ook die Noord-Kaap<br />
raak, is 'n direkte gevolg van die arbeidsonrus in die<br />
Wes-Kaap. Die landbouers in die besproeiingsgebiede<br />
wat arbeidsintensiewe bedrywe bedryf, sal opnuut na<br />
hul eie situasies moet kyk. Grootskaalse struktuurveranderings<br />
is nie uitgesluit nie. Grondhervorming in<br />
die Noord-Kaap sal ook aandag kry en daar kan 'n<br />
versnelde tempo in die verband verwag word. Ook die<br />
sowat 130 onafgehandelde grondeise wat nog in die<br />
Noord-Kaap hangende is, sal aandag moet geniet.<br />
Die uitgestrektheid van die Noord-Kaap gee ongelukkig<br />
daartoe aanleiding dat daar nie doeltreffende aandag<br />
aan infrastruktuur en spesifiek die grondpad-infrastruktuur<br />
gegee word nie. 'n Meer doeltreffende<br />
stelsel om dit doeltreffend in stand te hou, sal ook<br />
dringend aandag moet geniet. Eskom se planne om<br />
binne die volgende paar jaar elektrisiteitstariewe<br />
dramaties te verhoog, gaan beslis 'n dempende<br />
invloed in die besproeiingsgebiede in die Noord-Kaap<br />
uitoefen.<br />
Nuwe planne ten opsigte van kragvoorsiening en<br />
spesifiek tariewe sal gemaak moet word. Die<br />
moontlikheid dat skaliegas in die Karoo-gebiede<br />
ontwikkel kan word, is 'n groot moontlikheid.<br />
Op dié front sal georganiseerde landbou saam met<br />
ander belangegroepe moet toesien dat waterbronne<br />
ongeskonde bly.<br />
Akteur en<br />
Survivor-wenner<br />
praat oor<br />
verslawing,<br />
pornografie<br />
Hykie Berg, bekend as dr. Conrad Bester van<br />
Binnelanders, wenner van Survivor SA, besoek<br />
Kimberley op 7 Maart op uitnodiging van JenekaVroueorganisasie.<br />
Die tema van sy praatjie is Mensehandel, Dwelms en<br />
Pornografie. Hy gaan onder meer gesels oor die<br />
hardewerklikheid, die gevare van seerkry, hoe en<br />
wanneer om hulp te vra, en hoe om eerlik teenoor jouself<br />
en jou familie te wees.<br />
Kom luister gerus en veral ouers is welkom om te kom<br />
hoor presies waarna hulle moet oplet. Kinders is ook<br />
welkom om eerstehands by Hykie te hoor wat al die<br />
gevare is, want hy het dit self ondervind.<br />
Dit word aangebied by Hoffepark Konferensiesentrum in<br />
New Park, Kimberley. Dit begin 18:30 vir 19:00. Die<br />
koste is R150 en sluit 'n ete in. Besprekings kan by<br />
Marian van der Westhuizen gedoen word by<br />
083 633 6446. Kaartjies is beperk.<br />
Februarie <strong>2013</strong> 21
22<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
VS Landbou stuur<br />
skrywes aan lede<br />
oor loonverhogings<br />
Vrystaat Landbou het skrywes aan al hul lede gestuur rakende die verhoging in minimum<br />
lone vir plaaswerkers wat deur die Minister van Arbeid, Mildred Oliphant, aangekondig is.<br />
Dit is duidelik dat landbou-unies en landbou-organisasies bekommerd is oor die effek wat<br />
dit op die landbou en veral ook werksgeleenthede en voedselsekuriteit gaan hê.<br />
Henk Vermeulen, hoofbestuurder van Vrystaat Landbou, het in die brief gesê alle<br />
aanduidings is daar dat die minister haar besluit geneem het op misleidende aanbevelings<br />
van die Indiensnemingskommissie rakende die BFAP-verslag (Bureau for Food and<br />
Agricultural Policy te Pretoria <strong>–</strong> Dr Ferdi Meyer).<br />
Hierdie aspek is reeds deur Agri SA op kabinetsvlak voorgelê.<br />
Die volgende punte is vir lede ter sake:<br />
Verskeie moontlikhede kan en gaan oorweeg word. U eie persoonlike omstandighede<br />
sal bepaal watter moontlikhede u kan oorweeg of kombinasies daarvan.<br />
Regsremedie: Agri SA het Annelize Crosby opdrag gegee om senior regslui te<br />
nader vir 'n opinie om moontlik 'n interdik teen die Minister van Arbeid te<br />
verkry op grond van die Administratief Regtelike Proses. Soos dit gestel is: “She<br />
did not apply her mind”. Landbou se voorstelle oor bekostigbaarheid is totaal en<br />
al geïgnoreer. Moenie al u verwagting hierop plaas nie, maar sodra ons 'n<br />
positiewe antwoord kry sal dit opgevolg word.<br />
Aansoek om Kwytskelding kan gedoen word. Ons aanbeveling is - kom ons<br />
doen dit ongeag of ons dit gaan kry <strong>–</strong> dit kan help as die bogenoemde (regspad)<br />
geloop word.<br />
Personeelverminderingsproses - Aangeheg is 'n proses wat gevolg kan word met<br />
afleggings. Die gedetailleerde proses is op VL se webtuiste by<br />
www.vslandbou.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />
Tans word vergaderings in streke gehou soos versoek. U is welkom om dit by te<br />
woon. Alternatiewelik kan u die kantoor skakel<br />
by 051-444 4609 en met Ja<strong>co</strong>bus Stroebel praat.<br />
U kan vir Vermeulen kontak by henk@vslandbou.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>
Internasionale Gimkana<br />
Jeugspele word aangebied<br />
ie Ja<strong>co</strong>bsdal Ruiterklub bied 20<br />
Dtot 24 Maart <strong>2013</strong> 'n Gimkana<br />
Jeugspele by die Hoër<br />
Landbouskool buite die dorp aan.<br />
Twee buitelandse spanne gaan deelneem<br />
en bevestiging word gewag vanaf<br />
Pakistan. Hulle sal dan teen die o.18<br />
seuns- en dogterspanne op 23 Maart<br />
deelneem. Die volgende dag neem al<br />
nege spanne teen mekaar deel. Hierdie<br />
spanne bestaan uit:<br />
o.18 seuns en dogter Protea-spanne<br />
o.14 seuns en dogter Protea-spanne<br />
President seun- en dogterspanne<br />
Ontwikkelingspan (gemeng)<br />
Die byeenkoms op Saterdag word gery<br />
met 'n "handicap" (voorgee) soos in gholf<br />
sodat almal op "gelyke" telling begin bv.<br />
die ontwikkelingspan kry 'n voorgee van<br />
bv. 50 wat op hul gemiddelde tellings vir<br />
die jaar uitgewerk word. Die o.18<br />
seunspan het gewoonlik 'n 0 of<br />
minustelling waarmee hulle begin. Die<br />
tipe formaat van die byeenkoms verskil<br />
ook van die wat normaalweg gery word.<br />
Kom woon gerus hierdie jeugspele by en<br />
sien die nasionale ruiters in aksie!<br />
Februarie <strong>2013</strong> 23
24<br />
Plaaslewe het gelei tot groot<br />
moontlikhede en besigheid<br />
Die plaas Xaungs (vir die mense agter die<br />
Langberg sommer “Touwns”) is sowat 80km<br />
van Postmasburg en 50km van Olifantshoek,<br />
op die Witsand Natuurreservaatpad. En dit is net hier<br />
waar jy die Möllers kry <strong>–</strong> die vierde geslag.<br />
Bianca-Lee, wat in Kimberley skoolgegaan het, is met<br />
Christoff getroud, 'n boorling van Postmasburg. Hulle<br />
het 'n seuntjie, Conroe (amper 3). Hulle boer met<br />
skape, beeste en boerbokke.<br />
Ciao Bella Bath & Body-produkte het sy oorsprong<br />
hier op die plaas gehad. Bianca-Lee<br />
bedryf The Cottage Guest Farm op die<br />
plaas waar hulle ook Ciao Bella bad- en<br />
lyfprodukte maak. Sy is ook saam met<br />
haar ma en sussie mede-eienaar van die<br />
Earth Angel-winkels van Kimberley tot<br />
in die Kaap. Die Ciao Bella-produkte<br />
help met werkskepping en was sommer<br />
oornag 'n reuse sukses.<br />
Produkte wat hulle maak, sluit in<br />
kamerverfrissers, lyfbotterroom,<br />
badsout, handwasroom, mans-skeerjel<br />
en -room, badmelk, sepe, “fizz-balls” en<br />
ook 'n reeks vir kinders.<br />
“Alles word handgemaak op die plaas<br />
met tonne liefde en passie. Tinkers de<br />
Koker is werksaam in die fabriek en is 'n<br />
juweel. Haar ma, Hanna de Koker, maak<br />
vir ons die netsakkies vir die badsout op<br />
my geliefde oudtydse Singer-masjien.<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
Clivé Burger<br />
Glo dit of nie, die karnallie werk nog 'n hond uit 'n bos,<br />
of sal ek sê 'n sakkie lieflike badsout uit die<br />
kameeldoringbos.”<br />
Tinkers se pa, Hermaans de Koker, en neef, Willem<br />
Neels, wat werksaam is op die plaas, help ook by die<br />
gasteplaas en sorg dat die "donkies" (geysers) vuur kry<br />
sodra daar gaste is. Rinah Moremi is Bianca-Lee se<br />
linker- en regterhand en selfs ook soms haar linker- en<br />
regterbrein. Sy sien om na die huishouding en sorg vir<br />
die vierde geslag Möllers, Conroe, terwyl Bianca-Lee<br />
werk.<br />
Een van die kamers in die gastehuis op die plaas.
So lyk van die Ciao Bella-produkte.<br />
Die produkte is beskikbaar by verskeie van die Earth<br />
Angel-winkels.<br />
Die Earth Angel-winkels is in Kimberley, Postmasburg,<br />
Strand, Langebaan, Malmesbury, Oudtshoorn,<br />
Mosselbaai en Bloubergstrand. Die klere word ook aan<br />
agente verskaf wat dit dan weer in hul winkels verkoop.<br />
Bianca-Lee vertel sy is baie doelwit-georiënteerd en het<br />
nodig gehad om aan haar<br />
kreatiewe sy aandag te gee. Sy<br />
soek altyd na nuwe idees en<br />
die passie en werketiek het sy<br />
by haar ma geleer en daarom<br />
dryf hulle mekaar om 'n<br />
sukses van die besighede te<br />
maak.<br />
Sy ry nogal baie rond om die<br />
klere op feeste te verkoop en<br />
ook om dit te bemark op ander<br />
plekke.<br />
Op 'n vraag hoe sy die<br />
besigheid en haar gesinslewe<br />
bymekaar uitbring, sê sy dit is<br />
nogal 'n uitdaging. Sy voel<br />
soms skuldig as sy weg is van<br />
die huis, maar besef dan ook<br />
weer dat dit nodig is om te<br />
doen om ten volle die mens te<br />
wees wat sy eintlik is. “Ek<br />
doen dit ook om vir Conroe<br />
die beste lewe en toekoms te<br />
kan verseker.” Sy kry egter<br />
baie ondersteuning van<br />
Christoff asook haar Tswanamamma,<br />
Rinah.<br />
Tyd vir ontspanning is daar<br />
nie baie in dié besige bedryf<br />
van Bianca-Lee nie, maar sy<br />
sê wanneer daar wel 'n tydjie<br />
is, lees sy graag sommer tot in<br />
die oggendure toe. Boerdery<br />
laat ook nie altyd tyd vir<br />
vakansie toe nie, maar hulle<br />
probeer om naweke kwaliteittyd<br />
met mekaar te spandeer.<br />
“Christoff is baie rustig en ek<br />
weer baie impulsief, maar ons vul mekaar baie goed<br />
aan. Om alle punte bymekaar te kry, is tog maar 'n<br />
'balancing act'”, sê sy.<br />
Vir enige verdere inligting oor die<br />
produkte of Earth Angel, kontak Bianca-Lee by<br />
biancalee.stoltz@yahoo.<strong>co</strong>m<br />
of skakel haar by 083 604 1377.<br />
Februarie <strong>2013</strong> 25
Vaccinate horses to curb<br />
African horse sickness<br />
he Department of Agriculture, Forestry<br />
Tand Fisheries <strong>co</strong>ntinues to urge and<br />
en<strong>co</strong>urage owners of horses to<br />
vaccinate their animals annually in an effort to<br />
curb the impact of African horse sickness<br />
(AHS).<br />
AHS is a <strong>co</strong>ntrolled animal disease in terms of<br />
the Animal Diseases Act, 1984 (Act No. 35 of<br />
1984) and all suspected or <strong>co</strong>nfirmed cases<br />
have to be reported to the nearest State<br />
Veterinarian.<br />
The disease is transmitted by Culi<strong>co</strong>ides<br />
midges and not by direct spread from horse to<br />
horse. Favourable climatic <strong>co</strong>nditions (summer<br />
rainfall) may increase the breeding and spread<br />
of the Culi<strong>co</strong>ides vector. Heavy rains preceded<br />
26<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
by a prolonged dry spell favour the occurrence<br />
of epidemics. The number of outbreaks decline<br />
after the first frost and normally the disease<br />
disappears abruptly in May.<br />
Owners are en<strong>co</strong>uraged to vaccinate their<br />
animals before the start of the rainy season to<br />
limit the impact of the disease. As an extra<br />
measure, it is advisable to stable horses for at<br />
least two hours before sunset and keep them<br />
stabled for at least two hours after sunrise as this<br />
is the period when Culi<strong>co</strong>ides midges are most<br />
active and known to be feeding. Culi<strong>co</strong>ides<br />
midges also <strong>co</strong>lonize around stagnant water<br />
sources and efforts should be made to prevent<br />
pooling of water and to move animals away<br />
from water sources.
All horses in the <strong>co</strong>untry (except in the AHS<br />
free and surveillance zones in the Western<br />
Cape) have to be vaccinated annually using a<br />
registered vaccine at the <strong>co</strong>st of the owner.<br />
Currently, the AHS Vaccine from Onderstepoort<br />
Biological Products (Reg. No. G116, Act<br />
36 of 1947) is the only registered vaccine.<br />
For the <strong>2013</strong> cycle, the AHS reporting season<br />
started in September 2012 and will <strong>co</strong>ntinue to<br />
August <strong>2013</strong>. This reporting period is chosen<br />
because AHS normally occurs during the<br />
summer months; and from December to May in<br />
particular. During this season, forty three<br />
outbreaks of AHS were reported to date in the<br />
following provinces; Eastern Cape 19, Gauteng<br />
9, KwaZulu-Natal 8, Mpumalanga 4 and North<br />
West 2.<br />
DAFF declared an area in the Western Cape as<br />
an AHS <strong>co</strong>ntrolled area and includes an AHS<br />
free area to facilitate trade. The current<br />
<strong>co</strong>ntrolled area was adopted in 2001. Horses<br />
can be exported directly to the European Union<br />
from the AHS free area. In an effort to protect<br />
this area, all movements of horses to the<br />
<strong>co</strong>ntrolled areas are subject to a State<br />
Veterinary movement <strong>co</strong>ntrol (permit) to<br />
prevent the introduction of the AHS virus into<br />
the free zone.<br />
Mooi foto geneem deur ‘n leser<br />
Dié uitsonderlike foto is geneem op die pad tussen Koopmansfontein en Daniëlskuil.<br />
Foto: Pieter Niemann<br />
"If your dreams do not scare you, they are not big enough"- Angus Buchan<br />
Februarie <strong>2013</strong> 27
28<br />
Consultative process on the<br />
meat inspection service at<br />
abattoirs in SA <strong>co</strong>mmence<br />
he Department of Agriculture, Forestry and<br />
TFisheries (DAFF) <strong>co</strong>mmenced with a series<br />
of stakeholder <strong>co</strong>nsultative meetings on<br />
the proposed Meat Inspection Service.<br />
Meat inspection service by suitably qualified and<br />
skilled personnel in red-meat and poultry abattoirs<br />
is <strong>co</strong>nsidered to be one of the essential elements of<br />
ensuring that the meat sold to the public is safe<br />
and wholesome.<br />
In South Africa, legislation dealing with meat<br />
inspection has undergone various changes. In<br />
particular, meat inspection service legislation has,<br />
for a long time, mandated the government to<br />
directly provide the meat inspection service.<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
This was achieved to direct government<br />
employment of meat inspectors either via the<br />
national government or local/municipal governments.<br />
However, the Meat Inspection Service was<br />
<strong>co</strong>mpletely privatised just prior to 1994 in line with<br />
the changing socio-e<strong>co</strong>nomic and political<br />
environment at the time.<br />
In view of the operational challenges immediately<br />
experienced, legislation was reviewed by the new<br />
democratic government in 2000 in order to enable<br />
both government and the private sector to play a<br />
meaningful and vital role in providing a Meat<br />
Inspection Service, a system which currently exists.
Challenges <strong>co</strong>ntinue to persist in the current<br />
system, especially with regard to technical<br />
independence and impartiality. This is of particular<br />
<strong>co</strong>ncern where <strong>co</strong>mmercial interests <strong>co</strong>mpete<br />
with the principles of food safety.<br />
In response to <strong>co</strong>ncerns raised by <strong>co</strong>nsumers and<br />
stakeholders in the meat industry, DAFF has again<br />
embarked on a <strong>co</strong>nsultative process in order to reassess<br />
and strengthen the meat inspection service<br />
at abattoirs and to ensure that the service remains<br />
impartial, science-based and on par with global<br />
trends in risk-based food safety management<br />
practices.<br />
A report on the Proposal for Meat Inspection<br />
Service in South Africa has been produced and was<br />
published in the Government Gazette for public to<br />
<strong>co</strong>mment on 4 January <strong>2013</strong>.<br />
Currently, the department is embarking on a<br />
process of intergovernmental and industry <strong>co</strong>nsultation<br />
on this matter.<br />
Groot landbou-ekspo aangebied<br />
Op 15 en 16 Maart word die groot Rietrivier Landbouekspo<br />
by GWK Modderrivier se terrein aangebied.<br />
Teken solank nou hierdie datums in u dagboek aan.<br />
Daar sal landbou- en 4x4-demonstrasies wees,<br />
uitstallings van voertuie en landbou-implemente en<br />
verskeie ander landbouverwante stalletjies. Die ekspo<br />
sal pret en vermaak vir die hele gesin bied met 'n<br />
pretpark vir kinders, kosstalletjies, 'n biertuin en 'n<br />
potjiekoskompetisie.<br />
Die Vrydagaand sing Jay en Lianie om 19:00. Moet nie<br />
hierdie naweek se aktiwiteite misloop nie.<br />
Vir enige verdere navrae, kontak GWK by 053 298 8200 of Nicky du Plooy by 082 568 7760.<br />
Alle vervoer<br />
(18m links)<br />
asook<br />
uitverhuring<br />
van 6m<br />
tippers.<br />
Jonel<br />
TRANSPORT EN VOERE<br />
Bemarking<br />
van voer,<br />
lusern en<br />
mielies.<br />
Johan 082 896 0051 • Elsabie 072 027 7908<br />
Februarie <strong>2013</strong> 29
30<br />
Vraag na aangepaste<br />
ramme bly groot<br />
Die aanpasbaarheid van ramme is een van die<br />
eienskappe, saam met groeivermoë en vrugbaarheid, wat<br />
nie met die oog gesien kan word nie maar wel gemeet<br />
moet word.<br />
Op die onlangse veiling van prestasiegetoetste ramme in<br />
Prieska het kopers weer eens aangedui dat hulle<br />
aangepaste ramme soek en is bereid om meer daarvoor te<br />
betaal. Alle ramme wat aangebied was, is verkoop aan<br />
kopers wat van so ver as Tarkastad, Christiana,<br />
Brandfort en Botswana gekom het.<br />
Simbole word gebruik om die ramme se teelwaarde vir n<br />
eienskap aan te toon. 'n Sterretjie (*) beteken dat die dier<br />
vir die betrokke eienskap in die top <strong>10</strong>% van die ras in<br />
Suid-Afrika is en 'n plusteken (+) beteken hy is in die top<br />
40%.<br />
Die gemiddelde prys van Dorper-ramme was R6 209.<br />
HG Human van Prieska het die duurste ram met 'n SI<br />
van 118 verkoop aan W Hugo van Christiana vir R12<br />
500. Tony Cahi, ook van Prieska, het R15 000 vir 'n<br />
Witdorper-ram met 'n SI van <strong>10</strong>8 gekry. Die koper was<br />
TC van der Walt van Hopetown.<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
Dorper-pryse is só beïnvloed:<br />
Louis van Rensburg<br />
Daar was ook 'n goeie aanvraag na Boerbok-ramme.<br />
Louis van Rensburg van Prieska het R15 000 gekry vir 'n<br />
Boerbok met 'n SI van 119 en die moeder van die ram<br />
het 'n OPI van 151. Die gemiddelde prys was R7 856.<br />
Joe Scholtz van Griekwastad se Savanna-ramme het<br />
gemiddeld R5 950 behaal en die ooie R2 020 stuk. Die<br />
duurste ram is gekoop deur Telma Boerdery van<br />
Tarkastad vir R7 700.<br />
Jan Vermeulen van Bloemfontein het R15 000 betaal vir<br />
'n Kalahari Red-ram van Louis van Rensburg. Die<br />
gemiddelde prys van Kalahari Red-ramme was R8 290.<br />
M Megano van Botswana het R5 000 vir Kalahari Redooie<br />
betaal.<br />
Van Rooy-ramme bly gewild en almal is verkoop vir<br />
gemiddeld R4 200. Hennie Wium van Prieska het R11<br />
500 vir 'n ram met 'n SI van <strong>10</strong>7 van Louis van Rensburg<br />
betaal. Die moeder se OPI is 145.<br />
Die veiling is deur GWK. behartig en die afslaer was<br />
Deon Klopper.<br />
Getal * & + Geen Twee Drie Vier<br />
Gemiddelde prys R4 472 R6 465 R6 700 R7 488<br />
Relatiewe Ekonomiese Waarde (REW) is 'n kombinasie van speen, naspeen en<br />
reproduksie-teelwaardes. REW het die Dorper-pryse as volg beïnvloed:<br />
REW Negatief 0-3 3-5 5-7 7-9<br />
Gemiddelde prys R5 072 R6 571 R6 561 R6 871 R6 955<br />
Seleksie-indeks (SI) is 'n aanduiding van aanpasbaarheid. Dorper-ramme<br />
het die volgende pryse behaal:<br />
Seleksie-indeks 115<br />
Gemiddelde prys R4 130 R5 712 R6 325 R6 833 R7 400 R7 525
Kalahari Red<br />
Verkoper: Egbert van Rensburg van Prieska<br />
Koper: Jan Vermeulen van Bloemfontein<br />
Prys: R15 000<br />
Dorper<br />
Verkoper: HG Human van Prieska<br />
Koper: Wessel Hugo<br />
Prys: R12 500<br />
Boerbok<br />
Verkoper: Louis van Rensburg van Prieska<br />
Koper: Nelis Vermaak van Brandfort<br />
Prys: R15 000<br />
Savannah<br />
Verkoper: Joe Scholtz van Griekwastad<br />
Koper: Telma Boerdery van Tarkastad<br />
Prys: R7 700<br />
Februarie <strong>2013</strong> 31
Pannar wys beste<br />
verkoopspersoon<br />
vir die jaar aan<br />
ydens ʼn onlangse konferensie in die<br />
TDrakensberg, het Pannar Saad Gert<br />
Pretorius van Wolmaransstad as<br />
Verkoopspersoon van die Jaar vir 2012/13<br />
aangewys. Terselfdertyd is Joe Payne van<br />
Sannieshof beloon vir Beste Vordering in<br />
Verkope vir die tweede agtereenvolgende jaar.<br />
“Behalwe dat Gert sy doelwit vir die jaar<br />
oorskry het, handhaaf hy ʼn hoë vlak van<br />
professionalisme. Hy ondersteun sy goeie<br />
kennis van die maatskappy se produkte en<br />
kundigheid met entoesiasme om aan sy kliënte<br />
se behoeftes en verwagtinge te voldoen. Hy<br />
versinnebeeld die integriteit, kwaliteit en diens<br />
waarvoor Pannar bekend in die mark is,” sê<br />
Flip Botha, Pannar se nasionale<br />
verkoopsbestuurder, Suid-Afrika.<br />
32<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
Pannar se bestuur saam met die drie<br />
toppresteerders is van links, agter: Andrew<br />
Jarvie, adjunk-besturende en internasionale<br />
direkteur, Joe Payne, Beste Vordering in<br />
Verkope, Jannie van Aswegen, naaswenner:<br />
Verkoopspersoon van die Jaar, Gert Pretorius,<br />
Verkoopspersoon van die Jaar 2012/13, Flip<br />
Botha, nasionale verkoopsbestuurder, Suid-<br />
Afrika, Brian Corbishley, voorsitter: Pannar<br />
Groep, en Michael Yeadon, adjunk-voorsitter:<br />
Pannar Groep en direkteur: handel en<br />
regsdienste; voor: Deon van Rooyen, besturende<br />
direkteur: Pannar Saad, en John Odendaal,<br />
nasionale bemarkings-bestuurder, Suid-Afrika.
Nuwe verkoopsverteenwoordiger<br />
vir Vryburg<br />
Bertie Heyns is as verkoopsverteenwoordiger<br />
in Vryburg en omliggende gebiede aangestel.<br />
Heyns besit ʼn B.Agric-graad. Skakel hom by<br />
082 464 9736 of stuur 'n e-pos na<br />
bertie.heyns@pannar.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>.<br />
Pannar het onlangs 'n Pannar Extravagan<strong>za</strong> op die plaas van die Du Plooys<br />
van Ja<strong>co</strong>bsdal vir produsente aangebied. Die doel van hierdie dag was om al<br />
Pannar se nuutste produkte bekend te stel, terwyl landboukundiges ook in die<br />
land verskeie proewe wat aangeplant is, bespreek het. Produsente en ander<br />
belangstellendes kon ook na interessante lesings luister. Ná die tyd is heerlik<br />
saamgekuier en geëet. Hier is 'n paar foto's wat op die dag geneem is.<br />
'n Groep leerlinge van die Hoër Landbouskool Ja<strong>co</strong>bsdal sit en luister na 'n interessante lesing oor mielie-kuilvoer.<br />
Februarie <strong>2013</strong> 33
Dit was 'n puik georganiseerde dag deur Pannar aangebied. Personeel van Pannar is van links Chris van Zyl van Klerksdorp,<br />
senior mielieteler, Ron Drögemöller, navorsingsdirekteur, en Felix Middleton, molekulêre mielieteler, albei van Greytown.<br />
34<br />
Van links is Alan Shergold, produsent van Modderrivier, John Odendaal, nasionale bemarkingsbestuurder van<br />
Pannar, John Edwards, produsent van Modderrivier, en Peet van der Walt, bemarkingsbestuurder.<br />
Februarie <strong>2013</strong>
Kliek, kliek...koop!<br />
f ons dit nou wil glo of nie <strong>–</strong> tegnologie<br />
Ohet die wêreld verander en ons sal<br />
daarby moet aanpas... of agterbly!<br />
Die internet is eintlik 'n wonderlike ding...as jy dit<br />
net verstaan en weet hoe om dit te gebruik. “The<br />
world can be<strong>co</strong>me your playground”, soos die<br />
Engelsman sê.<br />
Ek wil egter vandeesmaand 'n paar oulike<br />
webwerwe en Faceboek-groepe met ons<br />
vrouelesers deel. Diegene wat hou van “shop”,<br />
kan dit sommer op die rekenaar by die huis doen<br />
(mits jy natuurlik 'n redelike vinnige<br />
internetverbinding het!).<br />
Dit is nou nie meer nodig om in te ry stad toe en<br />
jou voete moeg te loop van die een winkel na die<br />
ander opsoek na iets spesifieks nie. En wat<br />
lekker is, hierdie aanlyn-winkels het dikwels baie<br />
mooier en 'n groter verskeidenheid as wat die<br />
winkels aanbied. Jy moet net tyd hê om bietjie<br />
rond te snuffel <strong>–</strong> of te wel te “surf op die net”.<br />
Clivé Burger, redakteur<br />
Soos ek hierbo genoem het, daar is egter 'n paar<br />
dinge wat jy gaan moet hê en weet sou jy aanlyn<br />
wil inkopies doen:<br />
· 'n Rekenaar/laptop<br />
· Redelike vinnige internetverbinding<br />
(anders is dit een groot frustrasie!)<br />
· 'n Debiet- of krediekaart vir aankope<br />
· Geduld (veral diegene met stadiger<br />
internetverbindings)<br />
· Tyd (daar is letterlik honderde sulke<br />
webwerwe waar jy kan gaan loer)<br />
Selfs Facebook is die ideale plek om te gaan kyk<br />
na oulike geskenke en klere. Baie mense<br />
gebruik deesdae hierdie sosiale netwerk om hul<br />
besighede te adverteer.<br />
Hier is 'n paar webwerwe wat ek besoek het:<br />
www.5rooms.<strong>co</strong>m<br />
· is 'n webwerf waar jy enigiets vir die huis<br />
kan koop. Dit sluit in dekor en meubels<br />
Februarie <strong>2013</strong> 35
36<br />
vir slaapkamers, eetkamers, die<br />
kombuis, sitkamer en kantoor. Op hierdie<br />
webwerf is daar oulike beddens vir<br />
kinders in die vorm van motors of<br />
pragtige “paleis-beddens” vir dogtertjies.<br />
Wees egter gewaarsku, dit kos 'n paar<br />
rand.<br />
www.hotonlinefashion.<strong>co</strong>m<br />
· spog dat jy die goedere kan betaal oor<br />
drie maande, rentevry! Dit word ook<br />
gratis afgelewer! (Weet hulle hoe lyk die<br />
Noord-Kaap en Vrystaat wonder ek!).<br />
Die produkte is iets anders en is nie<br />
sommer te sien in die gewone<br />
kettingwinkels nie. Boonop is dit redelik<br />
bekostigbaar. Hier het ek mooi geblomde<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
handsakke, toiletsakkies, sakke vir<br />
“laptops” asook heelwat sonbrille gesien.<br />
(Ek wonder nogal hoe maklik dit is om 'n<br />
sonbril te koop sonder om dit eers aan te<br />
pas!). Daar is ook klere vir seuns en<br />
dogters hoewel die verskeidenheid<br />
beperk is. Daar is ook skoene te koop<br />
(ek het defnitief al mooier skoene as<br />
hierdie gesien!). Dan is daar ook<br />
gesondheid- en skoonheidsartikel soos<br />
seep en “toners”, maar dit is nogal duur.<br />
www.<strong>za</strong>ndo.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />
· is 'n gewilde webwerf vir modeartikels<br />
soos skoene en klere vir mans en<br />
vrouens. Daar is hope om van te kies,<br />
maar dit is ook nogal duur.
· Dan is daar natuurlik die gewone<br />
kettingwinkels soos Edgars, Mr Price,<br />
Woolworths en Pick n Pay waar mens kan<br />
gaan inloer. Ek moet sê op Woolworths se<br />
webwerf is daar 'n baie groot<br />
verskeidenheid en kan mens defnitief hier<br />
iets vind wat jy nie in jou naaste winkel<br />
gaan kry nie. Ek glo dit is meer die tipe<br />
klere en artikels wat die groter takke in<br />
Pretoria en Kaapstad beskikbaar is. Jy sal<br />
hier 'n somersrokkie kan koop en verseker<br />
wees jy gaan nie sommer nog iemand kry<br />
met dieselfde smaak nie! Dit is nogal die<br />
moeite werd om te gaan kyk.<br />
· Gaan besoek ook Sarie se nuwe<br />
aanlynwinkel. Hulle beloof jy sal daar iets<br />
kry wat jou vriendin nie in die winkels sal<br />
hê nie! Dit is by www.sarie.<strong>co</strong>m en kliek op<br />
die aanlynwinkel-skakel.<br />
· Of Pick n Pay vir ons mense op die<br />
platteland iets gaan beteken deur kos op<br />
die internet te koop, betwyfel ek. Hulle<br />
mag miskien sê hulle lewer dit vir jou binne<br />
ure voor jou voordeur af, maar dit gaan<br />
bietjie moeilik gaan as jy in ag neem watter<br />
afstande die “afleweringsman” gaan moet<br />
aflê. Mense in die groter stede maak egter<br />
baie goed gebruik van hierdie diens.<br />
· Op Facebook is daar ook oulike artikels te<br />
koop, en wat lekker is, die eienaars van<br />
die (meestal) tuisondernemings plaas<br />
gereeld foto's van hul produkte. Hierdie is<br />
'n meer informele manier van koop en jy<br />
kan selfs met die eienaar 'n goeie<br />
verhouding opbou. Gaan kyk gerus na<br />
“Mooi Goete” <strong>–</strong> daar vind jy die pragtigste<br />
tuisgemaakte artikels vir baie goeie pryse.<br />
· Gaan loer ook by Thimbles 'n Threads vir<br />
mooi goed vir die huis.<br />
· Daar is ook natuurlik die webwerwe van<br />
oulike tydskrifte soos Lééf en Finesse en jy<br />
kan oulike idees op Idees se webwerf kry.<br />
Jy kan boonop hier prente (wat gebruik<br />
word in die maak van artikels) aflaai of<br />
werksaanwysings hier kry vir die maak van<br />
die oulikste goed.<br />
· As jy graag wyn drink en jy kom nie so<br />
gereeld in Stellenbosch, Franschoek of die<br />
Februarie <strong>2013</strong> 37
38<br />
Paarl nie, kan jy gerus www.getwine.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />
gaan besoek en sommer hier lekker 'n<br />
glasie klink en jou eie boks bestel om<br />
afgelewer te word.<br />
www.yuppiechef.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />
· is vir diegene wat graag die meeste van<br />
hul tyd in die kombuis deurbring, maar wat<br />
ook 'n ekstra geldjie of tien in die bank het.<br />
Hier kan jy enigiets vind van lepels tot<br />
duursame, moderne kombuistoerusting.<br />
En boonop kry jy 'n handgeskrewe<br />
“dankie-briefie” met elke aankope!<br />
www.designkist.<strong>co</strong>m<br />
· is die webwerf vir handgemaakte<br />
dekorartikels <strong>–</strong> van plaaslik geïnspireerde<br />
muurpapier, materiaal en kussings. Jy kan<br />
hier self jou kleur en grootte kies <strong>–</strong> net<br />
soos dit jou pas. Alles gemaak in Suid-<br />
Afrika.<br />
Dit is so maklik soos “add to chart” en siedaar, 'n<br />
paar klieks om die betaling te bevestig en jy kan<br />
uitsien na 'n pakkie in die pos. Heerlik! Dit is mos<br />
te lekker om kort-kort 'n draai by die Poskantoor te<br />
gaan maak om te hoor of jou pakkie nie gekom het<br />
nie. En watter plattelandse dorpie het nie 'n<br />
Poskantoor nie! So dit is so maklik soos 1, 2, 3 en<br />
jy het die wêreld in jou huis <strong>–</strong> letterlik en figuurlik!<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
Dit is net die kliek van 'n muis ver.<br />
Boonop is daar ook baie geleenthede deesdae op<br />
die internet. Dit maak nie saak of jy in Kaapstad<br />
bly of in Koekenaap nie, Springbok of Saldanha,<br />
Douglas of Durban, Plooysburg of Pretoria, jy kan<br />
jou eie besigheid van die huis af bedryf en dit alles<br />
bemark op die internet. Gaan doen net jou<br />
huiswerk mooi <strong>–</strong> jou eie besigheid soos jy nog<br />
altyd oor gedroom het.<br />
En as jy nie wil verkoop nie, man dan is dit maklik,<br />
skink 'n koppie heerlike tee, gaan sit agteroor voor<br />
die rekenaar en KOOP!<br />
Geniet jou inkopies!<br />
N.S. O ja, 'n baie oulike webwerf is<br />
www.pinterest.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>. Hier kan jy na hartelus gaan<br />
rondloer na bykans enigiets onder die son. Hier is<br />
hope idees vir jou huis wat jou ure lank sal besig<br />
hou!<br />
N.S.S Enigiemand wat oulike webwerwe of groepe<br />
op Facebook raakloop in hul nuwe inkopieparadys,<br />
is welkom om die webwerfadres te stuur<br />
na <strong>agri</strong>clive@mweb.<strong>co</strong>.<strong>za</strong> sodat ons dit ook met ons<br />
ander lesers kan deel!
Nog 'n oulike webwerf om te besoek en in te skryf op hul nuusbrief, is dié van<br />
www.whatsfordinner.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>. Hier kan jy maklike goedkoop resepte vind en dit boonop daagliks in<br />
jou “inbox” ontvang. Hieronder is een van hul eenvoudige resepte. My idees vir bykosse saam<br />
met braaivleis is al op <strong>–</strong> hierdie is dalk iets lekkers vir jul volgende braai en kuier saam met<br />
Romerige<br />
Spinasie & Feta<br />
Gevulde Aartappels<br />
Foto: www.whatsfordinner.<strong>co</strong>.<strong>za</strong><br />
Metode<br />
Bestanddele<br />
4 aartappels<br />
15ml olie<br />
1 huisie knoffel (fyngedruk)<br />
¼ ui gekap<br />
500g babaspinasie-blare<br />
Knypie neutmuskaat<br />
1 Knorr WitSous<br />
250ml gekookte melk<br />
200g fetakaas<br />
sout en peper na smaak<br />
200ml gerasperde Cheddar-kaas<br />
Bietjie paprika<br />
Kook aartappels in soutwater totdat dit gaar is. Sny dit in die helfte deur en skep die aartappel uit<br />
sodat dit gevul kan word.<br />
Om die vulsel te maak, verhit die olie in 'n pan en braai die knoffel en uie liggies.<br />
Voeg die spinasie en bietjie neutmuskaat by en braai verder.<br />
Gooi die Knorr Witsous in 'n houer en gooi 250ml gekookte melk by. Roer met 'n vurk totdat dit<br />
lekker dik en glad is. Gooi die sous nou by die spinasiemengsel en roer deur.<br />
Gooi die aartappel (wat uitgehaal is), fetakaas en sout en peper by. Vul die aartappels en gooi<br />
gerasperde kaas en paprika bo-oor.<br />
Braai dit in die oond vir <strong>10</strong> minute totdat die kaas lekker gesmelt het en borrels maak.<br />
Vir meer van hierdie watertandresepte, besoek gerus www.whatsfordinner.<strong>co</strong>.<strong>za</strong>.<br />
Februarie <strong>2013</strong> 39
Volblad<br />
(21 x 29,7cm)<br />
1 maand: R1 950 elk<br />
2 maande: R1 850 elk<br />
vir advertensies<br />
BTW nie betaalbaar.<br />
Ontwerpkoste is ingesluit by prys.<br />
Horisontale Banner<br />
(19 x 5,4cm)<br />
1 maand: R575 elk<br />
2 maande: R550 elk<br />
“Koop en Verkoop”-afdeling<br />
(word ook op webwerf geplaas)<br />
(9 x 3,0cm) sluit ‘n foto in<br />
R<strong>10</strong>0
1/4 Blad<br />
(9 x 13,4cm)<br />
1 maand: R595 elk<br />
2 maande: R550 elk<br />
Volblad (21 x 29,7cm)<br />
1/8 Blad<br />
(9 x 6,3cm)<br />
1 maand: R425 elk<br />
2 maande: R400 elk<br />
SMALLS<br />
slegs R60<br />
“Dit en dat”-afdeling<br />
Smalls (9 x 2,0cm)<br />
R60 vir 5 reëls