Uitgawe 10 – FEB 2013 - agri - spmdesigns.co.za
Uitgawe 10 – FEB 2013 - agri - spmdesigns.co.za
Uitgawe 10 – FEB 2013 - agri - spmdesigns.co.za
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ie afkondiging oor die nuwe minimum<br />
Dlone vir plaaswerkers het rolspelers in<br />
die landbou warm onder die kraag en<br />
almal is dit eens dat die minister van arbeid,<br />
Mildred Oliphant, nie die implikasies hiervan in<br />
ag geneem het nie. Die minimum lone is met<br />
52% verhoog vanaf R69 tot R<strong>10</strong>5 per dag<br />
vanaf 1 Maart <strong>2013</strong>.<br />
Agri SA het in 'n verklaring gesê die afkondiging<br />
hou drastiese implikasies vir landbou en<br />
verwante bedrywe in. Dit is veral in die<br />
arbeidsintensiewe bedryfsvertakkinge waar<br />
daar van plaas-tot-plaas nou besluite geneem<br />
sal moet word oor watter aanpassings nodig is<br />
om kop-bo-water te hou.<br />
Struktuuraanpassings is onafwendbaar, veral<br />
as hoër brandstof- en waterpryse en 'n<br />
waarskynlike skerp eskalasie in elektrisiteitstariewe<br />
in ag geneem word,” het Johannes<br />
Möller, president van Agri SA, gesê.<br />
Hy sê dat Agri SA gefrustreerd is dat goeie<br />
navorsingsinligting wat aangedui het dat 'n<br />
loonvlak van R<strong>10</strong>4 per dag grootliks onbekostigbaar<br />
is, misken is deur die toetreevlakloon<br />
tot R<strong>10</strong>5 per 9 uur werksdag te verhoog. “Dit is<br />
aanduidend dat populêre aandrang op hoër<br />
lone groter gewig gedra het as die implikasies<br />
daarvan op die volhoubaarheid van die bedryf,<br />
insluitend sy vermoë om werksgeleenthede in<br />
stand te hou.”<br />
Die implikasie van hierdie loonaanpassing in 'n<br />
bedryf waar boere prysnemers en nie prysmakers<br />
is nie, veral in internasionale konteks,<br />
is nie bevorderlik vir vertroue, vir investering en<br />
die instandhouding van die bedryf se bydrae<br />
tot voedselsekerheid nie. Dit moet ook bevraagteken<br />
word teen die agtergrond van die<br />
Nasionale Ontwikkelingsplan <strong>–</strong> wat onlangs<br />
deur die regerende party as sy verwysingsbron<br />
vir beleid aanvaar is <strong>–</strong> waarin die verwagting<br />
6<br />
Februarie <strong>2013</strong><br />
Loonverhogings<br />
gaan verreikende<br />
gevolge vir landbou hê<br />
geskep is dat landbou teen 2030 'n addisionele<br />
1 miljoen werksgeleenthede gaan skep.<br />
Volgens Möller het navorsing ook getoon dat<br />
dit veral middel tot klein boerderye is wat nie<br />
hierdie loonvlak sal kan bekostig nie en<br />
derhalwe die transformasieproses in die<br />
landbou gaan bemoeilik. Afleggings kan ook tot<br />
meer armoede in groter informele nedersettings<br />
lei met gepaardgaande sosio-maatskaplike<br />
vraagstukke en misdaad waaraan landelike<br />
gemeenskappe reeds uitermatig blootgestel<br />
is.<br />
Wat Agri SA aanbetref sal die regering saam<br />
met rolspelers in die bedryf dringend in<br />
gesprek moet tree oor wat nodig is om die<br />
bedryf aan te spoor om aan verwagtinge te<br />
voldoen asook die faktore wat negatief op die<br />
bedryf inwerk, uit die weg te ruim, het hy gesê.<br />
Graan SA het gesê die loonverhogings sal lei<br />
tot afleggings en toenemende belegging in<br />
meganisasie. Graanprodusente is egter<br />
gemaan om eerder te fokus op opleiding en die<br />
verhoging van produktiwiteit as meganisasie of<br />
afleggings.<br />
Louw Steytler, voorsitter van Graan SA, het 'n<br />
beroep gedoen op alle graanprodusente om,<br />
waar moontlik, afleggings te beperk en om nie<br />
oorhaastige korttermynbesluite te neem nie.<br />
Die graanbedryf word egter nie in dieselfde<br />
mate geaffekteer soos byvoorbeeld die<br />
arbeidsintensiewe bedrywe soos vrugte- en<br />
groenteverbouing nie.<br />
Luidens 'n verklaring het Graan SA gesê die<br />
regering se Nasionale Ontwikkelingsplan fokus<br />
sterk op die landboubedryf se bydrae tot<br />
werkskepping en dat Graan SA die beginsel<br />
van werkskepping ondersteun. 'n Beroep is op<br />
die staat gedoen om 'n beleidsraamwerk