Leren lezen deel 1

2
RITMIEK
Na een half uur les zijn we - voor een buitenstaander - nog steeds niet aan het leren.
Eerst wat blokfluit en zang, met hier en daar wat klokkenspel en viool, en nu? Nu
gaan de kinderen ritmiek doen. Of ritmische oefeningen zoals we dat in de Wingerd
noemen. Hoelang? Toch wel minstens een kwartier, meestal echter twintig minuten
tot een half uur. De kinderen komen in beweging: stappen, klappen, staan, zitten,
springen, liggen, lopen: er is vanalles wat. Het hele kinderlijf spant zich in. Niets
wordt overgeslagen. Dat is op zich al een inspannende bezigheid en een sterke
aanspraak op de wil. Er zijn kinderen die er geen enkel probleem mee hebben. Ze
komen als vanzelf in beweging. Ze denken er niet bij na. Anderen kost het moeite. Ze
trekken een wat zuur gezicht, komen moeilijk recht. De pantoffeltjes vallen uit, ze
moeten hun haar nog even vastmaken. De kousjes optrekken. Je kent ze wel: de
spontane wilsimpuls is er al niet meer. Ze zijn al oud. Het zijn de jonge oudjes van
deze tijd. Op het eerste gezicht wilszwak. Gelukkig is dat niet altijd zo. Eens op dreef
vinden ze al wat ze mogen en moeten doen best leuk en interessant. En zijn dan ook
met volle overgave bezig. Het is alleen maar dat overgaan van een zittoestand naar
een actieve sta- en staptoestand. Kinderen ook die zich wat te gemakkelijk
installeren. Zich liggend aan tafel begeven. Zou het een gevolg zijn van een vroege
tv-verslaving, zoals nog al eens geopperd wordt? Ik durf het nog altijd te betwijfelen.
De ritmische oefeningen zijn ook gestructureerd.
Ze beginnen met een sociale oefening. De kinderen staan in de kring, en zeggen een
spreuk. Geen spreuk waarbij ze stilstaan, maar waarbij ze handen geven, een stap
naar voor zetten, een stap achteruit, en de handen weer lossen. De tekst hierbij is:
We horen bij elkaar (handen geven en stap voorwaarts)
We blijven bij elkaar (stap achteruit)
We leven met elkander: (de handen op en neer bewegen en loslaten)
Bij deze oefening, die gedurende drie jaar haast elke dag gezegd wordt, is er ook veel
aandacht voor de gezamenlijke, krachtige, maar toch ook vloeiende beweging. De
kinderen letten op elkaar. Is mijn stap niet groter dan die van het kind naast me? De
kring moet mooi rond blijven. Dat is een sociale oefening, maar werkt ook in op de
vormkrachten, dus ook het middengebied, van elk kind. Het is ook aandacht voor het
evenwicht. Aandacht voor de eigen plaats in de groep.
Ook de beweging van de armen krijgt veel aandacht. Samen op en neer. Een
vloeiende, golvende beweging die de hele kring rond gaat.
Dan komt een wilsoefening. Ook in spreukvorm. Het is een aanzet, een aansporing
10 - Leren Lezen - 10