klik hier - Bayer CropScience

Technische achtergronden bij de
werking van de PhytoBac ®
Henk Messelink, Product Stewardship Manager

PhytoBac ® in Nederland
Bayer CropScience heeft in het kader van BayYou Services
in 2011en 2012 het Franse PhytoBac-concept uitgerold in de
Nederlandse markt,
WAAROM?
Page 2 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Waarom PhytoBac ® in Nederland?
• Omdat puntlozingen ook hier moeten stoppen
• Omdat emissie vanaf het erf een belangrijke
vervuilingsroute is naar opp. water
• Omdat de KaderRichtlijn Water (her-)registratie’s van
gewasbeschermingsmiddelen gaat beïnvloeden
• Omdat derhalve de hele sector betrokken is
• Omdat het concept ook prima past in duurzame landbouw
• ®: PhytoBac is een geregistreerde merknaam van Bayer CropScience
Page 3 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Waarom PhytoBac ® in Nederland?
• Omdat Bayer CropScience haar Product Stewardshipverantwoordelijkheid
wil nemen
• Omdat Bayer CropScience vanuit Frankrijk de kennis en
ervaring in huis heeft
• Omdat er in Frankrijk al 13 jaar ervaring mee is opgedaan
(daar zijn nu ca. 5000 PhytoBac’s actief, ± 2500 officiële
en ± 2500 “PseudoBacs” = na-apen van de buurman!)
Page 4 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Principe van de Bayer PhytoBac ®
Schema werking
PhytoBac
Opstaande
rand
Luchtstroom
Verdamping
Bevochtiging
Dak/
deksel
Microbiologische
afbraak Stevige,
ondoordringbare
bak
Page 5 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®
60 cm
Luchtstroom
Eigen grond + Stro

Principe van de Bayer PhytoBac ®
• Het principe van de PhytoBac is afgeleid van het biobed.
• De geheel afgesloten bak heeft binnenwerks een hoogte
van 60 cm en wordt gevuld met een mengsel van stro en
grond in een verhouding van 2 tot 3 kg verhakseld stro
per 100 kg grond.
• De laag biomix is bij inbreng dus niet dikker dan 60 cm,
en zal na verloop van tijd inklinken tot zo’n 50 cm.
Page 6 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Principe van de Bayer PhytoBac ®
• De bak moet wat verhoogd worden aangelegd om
zijwaartse instroom van hemelwater te voorkomen.
• De te gebruiken grond is afkomstig van de toplaag van de
percelen van het land- of tuinbouwbedrijf waar de
PhytoBac wordt geïnstalleerd. Deze toplaag bevat
namelijk bodemleven dat al gewend is aan de
gewasbeschermingsmiddelen die op het bedrijf gebruikt
worden.
• In de PhytoBac wordt door het mengsel met stro de
activiteit van het bodemleven optimaal gestimuleerd.
Page 7 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®
Page ‹#› • •

Principe van de Bayer PhytoBac ®
• Er is sinds juni 2012 een kant-en-klaar PhytoBac systeem
op de markt, dat in samenwerking met Bayer is ontwikkeld
en wordt geproduceerd door de firma Beutech in
Steenwijk.
• Een demonstratiemodel is dit jaar al op vele demonstratielocaties
getoond en ook nú hier aanwezig bij Verhoeven.
• De PhytoBac kan ook zelf gemaakt worden door het
storten van een volkomen gesloten bak van beton (van
drijfmestkelder/maïssilo-kwaliteit XA2 of liever XA3) met
een overkapping en een irrigatie- of druppelsysteem,
zoals Verhoeven Gewasverzorging heeft gedaan.
Page 8 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Principe van de Bayer PhytoBac ®
• Vanuit de opvang- of buffertank waarin alle afvalstromen
eerst worden verzameld, kan met regelmaat het
afvalwater gelijkmatig over het oppervlak van de
PhytoBac worden verdeeld zodat deze steeds optimaal
vochtig is (bij voorkeur tussen de 20 en 50 gram water per
100 gram grond) waardoor de micro-organismen de
resten van gewasbeschermingsmiddelen kunnen
afbreken.
• Als de bovenzijde van de PhytoBac vochtig gehouden
wordt, wordt de verdampingscapaciteit van het systeem
maximaal benut. Verzadiging van de biomix moet echter
worden voorkomen!
Page 9 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Inrichting & grootte van de PhytoBac ®
• De PhytoBac wordt door middel van een dak of kap
afgeschermd van neerslag, maar het dak moet wel
minimaal 30 cm los staan van de rand van de bak om een
goede luchtcirculatie (wind) en dus verdamping te
bereiken.
• De verdeling van de vloeistof over de PhytoBac kan
plaatsvinden door middel van een sprenkelinstallatie, door
vernevelaars of druppelleidingen. Belangrijk is hierbij dat
de vloeistof zo gelijkmatig mogelijk over de biomix wordt
verdeeld.
Page 10 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Inrichting & grootte van de PhytoBac ®
• De grootte van de PhytoBac is afhankelijk van de te
verwachten volumes van de afvalstromen op het bedrijf
en de plek waar het systeem geplaatst kan worden.
• Meest optimaal is in de volle zon en vol op de wind voor
een optimale verdamping. Afhankelijk van de totale
afvalstroom op een bedrijf kan het volume van de
PhytoBac berekend worden.
• Hierbij moet ook met toekomstige ontwikkelingen van het
bedrijf rekening worden gehouden (bijv. uitbreiding,
wijziging gewaskeuze).
Page 11 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Inrichting & grootte van de PhytoBac ®
• Om een idee te krijgen van de omvang:
• Voor de verwerking van bijv. 5000 liter afvalwater/jr. is
een PhytoBac nodig met een oppervlakte van tussen
de 10 en 20 m2 (afhankelijk van de uitvoering en de
ligging) en een buffertank van zo’n 1500 liter.
Page 12 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Onderhoud van de PhytoBac ®
• Het enige onderhoud dat de PhytoBac vraagt is dat de
inhoud van de bak (bij voorkeur in mei/juni) eens per jaar
moet worden omgezet om de inhoud weer luchtig te
maken.
• Bij die gelegenheid kan ook prima het stro worden
aangevuld (15 tot 20 kg verhakseld stro per m3 substraat)
als onderhoudsbrandstof voor de micro organismen.
• Om die reden moet het dak boven de PhytoBac (in delen)
opklapbaar of verplaats/verrijdbaar zijn, zodat het
omzetten en mengen zonder probleem (machinaal) kan
worden uitgevoerd.
Page 13 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Overdekte wasplaats / vulplaats
verbonden met de PhytoBac ®
Ideale situatie om het hele traject van opslag tot en met restwater van
het gebruik van gbm te beveiligen:
Voor het verzamelen, opvangen
en verwerken van afvalstromen
door installatie van:
• overdekte was-/vulplaats
• bezinkput
• buffertank
• PhytoBac
Attentie voor regelbare en beveiligde
afsluitkleppen voor scheiding
afvalwaterstroom en hemelwater indien
wasplaats niet overkapt is!
Lab
Opslag gbm
PBM
Page 14 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®
(overdekte)
Spoel/wasplaats
Bezinkput
buffertank met
terugslagklep
naar
PhytoBac
naar afvoer
regenwater

Voorbeelden van PhytoBac’s ® in Frankrijk
Page 15 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Voorbeelden van PhytoBac’s ® in Nederland
Verhoeven te Erp, mei ‘12
Beutech k&k PhytoBac
Page 16 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®
Van den Borne te Reusel, mei ‘12
4 Kleine
PhytoBac’s
in Boskoop

Afbraak in de PhytoBac ®
Onderzoek INRA, Dijon
Actieve stof
g/PhytoBac ®
Residu %
na 2 jaar
Page 17 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®
Actieve stof
g/PhytoBac ®
Residu %
na 2 jaar
Atrazin 2.0 < LOQ Glyfosaat 16.4 0.14
Carbeetamide 5.5 < LOQ Isoproturon 10.0 < LOQ
Chloridazon 21.5 0.02 Isoxaben 4.0 < LOQ
Chloorprofam 2.1 < LOQ
Metsulfuron
methyl 0.2
< LOQ
Diuron 16.2 0.01 Mesosulfuron 0.15 < LOQ
Ethofumesaat 5.0 0.52 Fenmedifam 1.6 < LOQ
Glufosinaat 1.5 < LOQ Terbutylazin 16.2 2.3
200 Lt container: 100 Lt grond en 100 Lt stro (4.5 kg) - Totaal gehalte aan actieve stoffen = 102.35 g
Totaal residu na 2 jaar in PhytoBac® = 0.52 g, dit is

Effect van andere producten op de
efficiëntie van PhytoBac ®
18
Toegevoegde producten in
g actieve stof/ kg
Biomix*
Diuron
% afgebroken
na 10 dagen
Diuron
% afgebroken
na 55 dagen
Page 18 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®
Glyfosaat
% afgebroken
na 10 dagen
Glyfosaat
% afgebroken
na 55 dagen
Referentie (geen toevoegingen) 34 76 23 49
kopersulfaat 0.16 40 82 23 49
kopersulfaat 1.66 30 78 20 44
Cuprosan 2.78
waarvan 1.6 C.m.
17 64 24 50
mix van fungiciden ** 0.57 32 72 24 47
All Clear wasmiddel 1.66 22 72 21 47
motorolie 16.6 26 73 23 51
DNOC 1.66 7 34 23 50
*Biomix: grond/vermiculiet/veen: 50/25/25 in volume%
** Mix: iprodion + pyrimethanil + cyprodinil + fludioxonil + fenhexamide
bron: INRA

Micro-organismen / microflora van grond
• Levende biomassa: van 1 tot 3 ton droge organische stof/ha
• Eén eetlepel grond = meer dan 1 miljard levende micro-organismen
• 85% mineralisatie van organische stof
• Zijn de belangrijkste actoren bij de omzetting van producten die organische stof
en stikstof bevatten
• Grote variëteit: meer dan 1000 verschillende soorten per gram grond
19
Schimmels
• 10,000 tot 100,000/g grond
• Nog meer in zure grond
• 50 tot 250 m mycelium/g grond
• Symbioten
Hyphae
Ectomycorrhizal fungus
Page 19 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®
Bacteriën
• 10 million tot één miljard/g grond
• Nog meer in basische of pH-neutrale
grond
• Symbioten
Pseudomonas
Bacillus

Effect van PhytoBac ® op stroomgebieden
Impact van gebruik PhytoBac in bassin van rivier de
Péron (FR – Aisne – dpt #02)
Monitoring resultaten van 42 boerderijen, waarvan 38 met een gebouw voor
de opslag van gbm en was-, vulplaats en later gebruik van een PhytoBac ®
Metingen stroomafwaarts
van het bassin
Aantal gequantificeerde
moleculen (>0.1µg/l)
26 april 2005
vóór PhytoBac
Page 20 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®
26 april 2007
ná PhytoBac
26 3
waarvan 2 van nietlandbouwkundige
oorsprong

Samenvattend
• Voorwaarden voor een juiste werking van de
PhytoBac:
• Zonnige onbeschutte ligging (i.v.m. verdamping)
• Gegarandeerd waterdichte uitvoering (‘los’ van milieu)
• Juiste inschatting hvh te verwerken effluent (i.v.m. afmeting)
• Gebruik mengsel eigen grond/stro (i.v.m. versterking adaptatie
in de ‘bac’)
• Gelijkmatige verdeling effluent over het substraat
• Handhaven optimaal vocht % en pH
• Jaarlijks beluchten/omzetten van substraat + toevoegen
verhakseld stro (= brandstof biomassa)
• Motivatie van de gebruiker!
Page 21 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Goede Praktijk & Duurzaam gebruik van gbm
Vóór behandeling
Tank overloop bij het vullen
Terugstroom van spuitmengsel bij waterinname
Dumpen slecht geleegde verpakking
Verbranding slecht geleegde verpakking
Lozing op het riool
Kapotvallen van verpakking bij het mengen/laden
Spuittank over de kop geslagen
Tijdens behandeling
Afspoelen/wegspoelen bij hevige regen
Na behandeling
Wassen van niet-gespoelde apparatuur
Opzettelijk lozen van restanten in de tank
Opzettelijk lozen van het waswater
Andere oorzaken
Brand, per ongeluk lozen
Percentage %
0 5 10 15 20
Page 22 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®
Franse statistiek vervuilingsincidenten: (bron:’Waterschap’ Seine)

Project: “Samen werken aan een schone maas”
Video – “Emissie van GBM naar het opp. water”
Page 23 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®
Déze video
onderstreept
het belang van
de PhytoBac!

Daarom dus PhytoBac ® in Nederland!
• Jan en Marcel Verhoeven geven het
goede voorbeeld:
• Overdekte vul- en spoelplaats met opvang van afvalwater
• Opvang in een buffertank
• Geleidelijke vloeistof verdeling over de PhytoBac
• Nieuw ingerichte GBM-opslag nabij de overdekte vul- en
spoelplaats
Page 24 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Jan & Marcel,
Van Harte Gefeliciteerd!
Page 25 • Open dag Gewasverzorging Verhoeven – PhytoBac®

Bedankt voor uw aandacht!