KIJKWIJZER - Gemeentemuseum Den Haag

Paul Cézanne, La Montagne Sainte Victoire, ca. 1888
Het kasteel van Vauvenargues
‘Cézanne!... natuurlijk heb ik zijn schilderijen
10
bekeken…’ [Picasso]
Spanje was weliswaar Picasso’s vaderland maar Cézanne was zijn artistieke vader
– de man aan wie hij zijn identiteit als kunstenaar ontleende. In 1958 kocht Picasso
samen met zijn laatste vrouw, Jacqueline Roque, het kasteel aan de voet van de Mont
Sainte-Victoire: Château de Vauvenargues. Bij de grond van het kasteel hoorde een
deel van de Mont Sainte-Victoire. Tegen kunsthandelaar Henri Kahnweiler zei Picasso
aan de telefoon: ‘Ik heb de Sainte-Victoire van Cézanne gekocht.’ Kahnweiler vroeg:
‘Welke dan?’, want Cézanne had de berg talloze keren geschilderd. En Picasso antwoordde:
‘De echte.’
Voor Picasso bleef Cézanne tot aan zijn dood van groot belang. Mondriaan vond na
zijn doorbraak naar abstractie* geen inspiratie meer in het werk van Cézanne.
Heb jij ook een groot voorbeeld? Schrijf op.
Jouw voorbeeld/idool:
Wat vind je goed aan hem/haar?
Zaal 12 Op weg naar een voorstellingloze kunst
Paul Cézanne, Dorp achter de bomen (Gezicht op het dorp
Marines in Noord-Frankrijk), 1898
Wat was er dan eigenlijk zo bijzonder aan de
11
manier waarop Cézanne schilderde? Cézanne
ontwikkelde nieuwe opvattingen over kleur en vorm. Je kunt zeggen dat hij de kleur
losmaakte van de vorm. Wat betekent dat?
In de traditionele schilderkunst is kleur gebonden aan de begrenzende contour* van
een vorm, een voorwerp. Cézanne ontwikkelde een schildertechniek waarbij de
kleur over de begrenzende lijn van een vorm heen gaat. Je ziet vaak twee kleuren
over elkaar heen gearceerd, waarbij de onderlaag door de bovenlaag zichtbaar is.
Deze techniek wordt ook wel ‘passagetechniek’ genoemd.
Waar was Cézanne volgens jou mee bezig? Kruis aan. Hij wilde
de werkelijkheid zo goed mogelijk weergeven
de werkelijkheid geïdealiseerd* weergeven
de waarneming van de werkelijkheid onderzoeken
anders, namelijk
Piet Mondriaan, De blauwe boom, 1908
Mondriaan was in de eerste plaats een landschapsschilder. Het is dan ook niet
12
verwonderlijk dat je aan de hand van het onderwerp ‘boom’ prima zijn ontwikkeling
kunt volgen. Tot 1908 maakten bomen in zijn schilderijen deel uit van een
werkelijke wereld. Maar rond die tijd was Mondriaan al niet meer geïnteresseerd in
een realistische* weergave van de werkelijkheid. Hij was op zoek naar een werkelijkheid
achter de verschijning. Naar het wezen van een boom of een molen. Vanaf 1908
isoleerde hij zijn motieven en schilderde een boom of een molen zonder dingen eromheen.
Op die manier kon hij het onderwerp beter onderzoeken.
Waar ging de aandacht van Mondriaan in deze tekening naar uit? Je kunt ook meerdere
mogelijkheden aankruisen. Naar
de details
de lijnen (het lijnenspel van de takken)
de ritmiek in de tekening
de kleuren
anders, namelijk
8 9