FRIESCHE NAAMLIJST - Tresoar

X
kunnen volstaan. Immers, de oorsprong en de afleiding dezer vrouwennamen, en hun
samenhang roet de mansnamen, blijkt voldoende uit de plaats die zij in de sponden van
dit Onomasticon innemen, en uit de korte aanduidingen, daar bij aangeteekend. Zoo komen
van de mansnamen Aldert, Douwe, Minne en Offe, door achtervoeging der verkleinende
aanhangsels je, tse of tsen, tsje (tje) en ke, de vrouwennamen Aldertsje (Aldertje),
Douwtsen, Mintsje (Mintje) en Ofke.
Even zeer als van den volledigen, zij het dan ook ingekorten en verbastei - den naam
Aldert (Aclelhard), van Douwe, en van de vleinamen Minne en Offe, zoo zijn ook van
de verkleinnamen die reeds als mansnamen dienst doen, b.v. van Bauke, Ibele, Oepke,
Rinse, Wytse, door achtervoeging van andere verkleinvormen vrouwennamen gemaakt:
Baukje, Ibeltsje (Ybeltje), Oepkje, Rinske, Wytske. Deze namen zijn dus oneigenlijk
gevormd, bij tautologie, door dubbele verkleinings-achtervoegsels. Zulk eene opeenhooping
van verkleinvormen komt zelfs wel voor als samenkoppeling van drie achtervoegsels;
bij voorbeeld: de vrouwennaam Reinskje, die ontleedt wordt in Rein (de mansnaatn
Rein, vleivorm van den eenen of anderen met Rein, Regin samengesteld en volledigen
naam — Eeinjer of Regingar, Reindert of Reginhard, Reginberg —), in se, lee en je,
alle drie verkleinings-uitgangen, dus Rein-se-ke-je.
Deze liefhebberij der Friezen voor verkleinvormen achter hunne namen komt ook aan 't
licht bij die vrouwennamen , die uit eenen oorspronkelijken, volledigen naam bestaan met
een geheel overtollig, de schoonheid des naams schadend verkleiníngs-achtervoegsel; bij
voorbeeld Gerlandtsje (Gerlandje) nevens Gerland; JUduJce nevens Jildou; Sibricbje
nevens Sibrich (Sigburg), enz.
Ook de oorsprong, de afleiding van de geslachtsnamen en van de plaatsnamen, grootendeels
van mansnamen, en hun samenhang met die mansnamen, zoowel als hun samenhang
onderling, blijkt ruimschoots voldoende uit de plaatsen, waar de geslachts- en plaatsnamen
in de Naamlijst vermeld staan, en uit menige verklarende aanteekening, daar bij
gevoegd. De eigenaardige uitgangen der Friesche geslachtsnamen zijn:
1°. de Oud-Friesche eigenlijke patronymicale uitgang inga, verloopen tot enga; en in
Oost-Friesland wel tot unga, door Hoogduitschen invloed. Voorbeelden: Abbinga (zoon
of afstammeling, of zelfs hoorige, van Abbe, van den man die Abbe heette); Bottinga
en Bottenga, Sibinga en Sybenga, van Botte en Sibe.
2°. Op ia, een vorm die uit inga verloopen is, volgens eene kenmerkende bijzonderheid
van het Friesche taaieigen. Bij voorbeeld: Sinia, van Sininga, zoon of afstammeling van
Sine, van den man die Sine heette; Botnta (van Bothnia), van Bottinga; Unia, van
Uninga, het patronymicon van den mansnaam TJne (Oene)
3". Op enkele ff, een tweede-naamvalsvorm. Bij voorbeeld: Alberda, dat is: Alberts,
Albert's zoon, de zoon van den man die Albert (Adelbrecht) heette; Andela,
Andele's zoon; Tsjaerda (in Ned. spell. Tjaarda), van den mansnaam Tsjaerd (Tjaard).
4°. Op ma (man), den ouden, oorspronkelijken vorm, en op sma, een daaruit ontstane,
tautologische vorm. van jongere dagteekening, uit s, als tweede-naarmvals-vorm, en ma
samengesteld. Bij voorbeeld: Minnema, Popma, Sytsema of Sytsma , zoon, afstammeling
of hoorige van Minne, van Poppe, van Sytse, van de mannen die deze vóórnamen
droegen. Fm Tjeerdsma, Meindertsma, Wigersma, van Tsjeard (Tjeerd), Meindert
en Wiger.
5". Op na en sna (in de zelfde verhouding tot eikanderen staande als ma en sma, hier
voren vermeld), eigenlijk Oost-Friesche vormen, die echter ook wel eene enkele maal in
ons Friesland voorkomen. Bij voorbeeld: Frankena en Jorna, zoon van Frank, en
zoon van Jorre. Maar met even veel recht kan men aannemen, dat deze twee geslachtsnamen
tot de onder n°. 3 hier boven vermelde groep (op enkele a uitgaande) behooren,
en dus moeten ontleed worden als Franken-a en Jorn-a; dat is: zoon van Franken (mij
wumkes.nl