FRIESCHE NAAMLIJST - Tresoar

JtíÝ
(-state), dus vãn Harinxma thoe Slooten, en thoe Sneeh, van Beyma thoe
Kingma, Fons thoe Hesens, enz. maagschappen, die ten deele reeds uitgestorvene, ten
deele nog in leven zijn.
Daar zijn ook eenige geslachtsnamen, weinige in getal, zoo oude als nieuwe, aan
Friesche maagschappen eigen, die slechts uit eenen Frieschen plaatsnaam, op zich zelven
bestaan; b. v. Dokkum, Deinum, Gaasterland, Koldijk, Rispens, Anjewirden,
Oudeboon, Terhenne, Paesens (misschrijvingen van Eangwirden, Oudeboorn, Terherne,
Peasens), nog bestaande, en Fons, Glins, Offenhuysen, enz. uitgestorven. Deze
geslachtsnamen afzonderlijk te vermelden, waar de plaatsnamen zelve reeds vermeld en
nader aangeduid zijn, heb ik volkomen overtollig geacht, en dit dus ook niet gedaan.
Dit is ook het geval met eenige weinige andere geslachtsnamen, aan Friesche maagschappen
eigen, en die uit Friesche plaatsnamen bestaan, met het voorvoegsel van daarvoor,
geheel op de wijze van zulk soort van namen, die in andere, niet-Friesche Nederlandsehe
gewesten zeer algemeen en zeer veelvuldig voorkomen. Ook dezen (van Sneek,
van Harlingen, van Staveren van Hinloopen, van Belkum, van Arum en
het zonderlinge van Dokkumburg , allen nog bestaande, en ran Beijem, van Hoxwìer,
enz., uitgestorven, heb ik gemeend gevoegelijk achter wege te kunnen laten, als van
geen belang zijnde, en, in hunne algemeen Nederlandsche vormen, in eene bijzonder
Friesche Naamlijst niet op hunne rechte plaats.
Daar bestaan nog eenige Friesche geslachtsnamen, zeer weinig in getal, die, ja wel
aan de Friesche taal ontleend, maar toch geen eigentlijke namen zijn. Oorspronkelijk
zijn het maar toenamen geweest (Bargeboer, Beiboer, Soepboer, Bou-wfeint) of
ook bijnamen (Mosk, Beerske , Tosch — tosk —, Riederis — raad eens —, Schriemer
— skriemer —, Sjonger, Kortenschjjl — koart en slnjl, kort en scheel), enz. Zij
passen, als eigenlijk maar woorden, en geen ware oorspronkelijke namen zijnde, dan ook
niet in deze Lijst, en zijn er niet in opgenomen.
De namen die deze Lijst samenstellen, onderscheidenlijk aangeduid met eene voorgevoegde
M, V, G of P, al naar mate het Mans- of Vrouwen-vóórnamen, Geslachtsnamen
of Plaatsnamen zijn, staan volgens het A—B—C gerangschikt. Zij zijn in hun onderling
verband voorgesteld; dat is: de namen die met eikanderen eenen zelfden oorsprong gemeen
hebben, zijn bij eikanderen gevoegd ín afzonderlijke groepjes, waar bij aan de mansnamen
den voorrang gegeven is, omdat van de mansnamen grootendeels de andere namen afgeleid
zijn; b. v. van den mansnaam Jelle de vrouwennaam Jeltsje (Jeltje), de geslachtsnamen
Jellinga, Jellema, de plaatsnamen Jellum, Jelle ma-state, Jelleboers-pet, enz.
Eene volledige namengroep bestaat uit namen van alle vier soorten, dus uit een mansnaam,
met de vrouwen-, geslachts- en plaatsnamen daarvan afgeleid, allen in hunne verschillende
oude en nieuwe vormen en spellingen. Zulk eene groep is b. v. die van Abbe,
van Jelle, van Oene; meestal zijn het hedendaags nog in volle gebruik zijnde mansnamen,
die aan de volledige groepen ten grondslag liggen. Bij vele groepen echter bestaat de
eene of andere naamsoort niet; ze zijn dan onvolledig. Bij Aitse b. v.,- bij Beert en bij
Eelke ontbreekt de plaatsnaam; bij Beint, bij Eelse en Goasling de vrouwennaam; bij
Addik ontbreken vrouwennamen en plaatsnamen; bij Aent de geslachtsnaam. Enkele
vrouwennamen, zoo als Jildou. hoe rijk ook in vormen en spelwijzen, staan geheel op
zich zelven; en enkele, meestal verouderde en niet meer gebruikelijke mansnamen,
b. v. Aldgrim, eveneens. Zij maken voor zich alleen een eigen groepje uit. En dit
komt ook zeer veelvuldig voor bij allerlei plaatsnamen , die niet van personennamen
afgeleid zijn; als Freantsjer, Moarmerwâld, Hynljippen; al zijn daaraan dan ook weer
geslachtsnamen ontleend, als Balkstra, Joustra, Groustra van de plaatsnamen Balk, de
Joure en Grouw; of al zijn ze ook anderszins aan andere plaatsnamen verwant; b. v. Su-
wumkes.nl