DE TROUW VeertienflaaEscü li, pijl aai la Mam Ier arieilenfle vrouwen

More documents

Recommendations

Info

132 GEEN SLAAF IS ZOO TEN VOLLE SLAAF ALS DE VEOUW. Boekbeoordeeling. Het Volkskind, zijn opvoeding en zijn onderwijs; door Mevrouw M. Lievevrouw-Coopman (Bekroond door de kon. Acad. van België.) Uitgave van S. Va n der Poorten, Gent. Prijs fr. 2.00. Het beste boek in dat genre dat ik las na het groote werk van Niemeijer over de „Grondbeginselen van de Opvoeding en het Onderwijs". Rn ik weet wat ik zeg. Toén ik, jonge spring-in-'t veld, werd voorbereid op het leven, vroeg niemand, ik zelve het minst, naar mijn lust of aanleg. Het word bepaald dat ik onderwijzeres zou worden en ik werd het. Ik haatte de schoolmuren en banken en het eeuwige van-buiten-leeren, was dus op alle scholen een lastige leerling, rolde op eene mij onbegrijpelijke wijze door mijn examens en — daar stond ik op 19 jarigen leeftijd voor een klasse van groote meisjes, zelve nog 3 /i kind, met veel meer behoefte aan leiding dan tact om te leiden, minder levenswijs dan de meeste mijner leerlingen, en bovenal : zonder eenig animo voor mijn beroep, ten diepste bewust van mijn nulliteit als onderwijzeres, kippevel krngend bij het betreden van den drempel der school; kortom, volma?kt ongelukkig. Stroomen van bittere tranen vergoot ik, eer ik ook maar eenigszins verzoend was met het idee dat ik levenslang — 30 a 40 jaren minstens! — voor de klasse zou moeten staan ! En jarenlang duurde die strijd tusschen mij en mijn noodlot. Gedragen door een onbewust gevoel van plicht en een sterken afkeer van half werk, volbracht ik mijne taak tot tevredenheid mijner supérieuren ; maar inwendig ontbrak mij die liefde tot mijn beroep, dat bewustzijn van het schoone en edele mijner taak, die tot rust en kalmte stemmen en den mensch maken tot beheerscher van zijn toestand. Daar viel mij het werk van Niemeijer in handen... Geen syllabe herinner ik mij meer van hetgeen er in die zes deelen stond ; 1) maar de indruk dien het boek op mij maakte was onvergetelijk, en nog steeds rangschik ik Niemeijer met dankbaarheid onder mijn waarachtige vrienden. Hij verzoende mij met mijn beroep, liet mij de schoonheid en het gewicht er van gevoelen, deed er mij, in zekeren zin, trotsch op zijn. De rechte vrouw op de rechte plaats werd ik nooit, want de schoolkamer was mijn rechte plaats niet, en liever ware ik waschvrouw geworden dan bijv. kostschoolhouderes; maar dank zij Niemeijer was mijn strijd van dien tijd af minder bitter en schikte ik mij gereedelijker in het onvermijdelijke. 2) Ik wenschte dat het anders ware, maar ik vrees dat mijn geval een heel alledaagsch, een veel voorkomend geval is. Nog maar al te dikwijls wordt een kind voorbestemd tot het eenige beroep dat zijn ouders oorbaar voor hem achten, onverschillig of dit beneden of 1) Het is 16 jaar geleden dat ik ze las ! 2) Later heb ik dat onvermijdelijke leeren zegenen. Al bestemde mijn aanleg mij ook tot iets anders, ik zou de jaren dat ik onderwijzeres was niet meer willen missen uit mijn leven. Mijn taak zelve en mijn bitteren strijd rijpten mij tot den innerlijken vrede die thans mijn deel is. I boven het peil zijner eigenlijke krachten ligt. Gebeurt dit met een. meisje, en denkt dit maar niet zoo dadelijk aan trouwen of bezit het niet den noodigen tact in het uitzetten van fuiken en vallen, dan ligt vóór zulk een jong schepsel de toekomst even zwart en treurig, als voor een klein kind dat in een donker hok werd opgesloten en denkt dat het er nooit, nooit meer uit zal komen. Het eenige wat zulke slachtoffers redden kan, is: hen als het kan vurige liefde, doch voor het minst plichtbewuste sympathie in te boezemen voor hun beroep. Niemeijer's* werk is oud, breedvoerig en waarschijnlijk uitverkocht; doch ziedaar, daar schrijft eene Gentsche onderwijzeres een beknopt en handig boeksken, dat aan onderwijzers en onderwijzeressen met of zonder feu sacré een heerlijken dienst bewijzen kan. Van het begin tot het einde las ik dit boek in één adem door, weldadig aangedaan door de levendige herinneringen aan mijn vriend Niemeijer die het bij mij wakker riep ... Mevrouw Lievevrouw is met hart en ziel onderwijzeres niet alleen, maar ook opvoedkundige, ook mensch, en bij dat alles bekwame schrijfster, beschikkende over een helderen, vloeienden, zakelijken stijl: iedere volzin een gedachte en geen noodelooze uitweidingen. Wat zij schrijft is dus voedend en zal met enkel aan onderwijzers en onderwijzeressen ten goede komen, maar aan allen die belang stellen in onderwijs en opvoeding, meer bijzonder met het oog op het door ouders 3) en staat zoo jammerlijk verwaarloosde volkskind. Ik beveel dit boek dan ook ten zeerste aan in de aandacht van het Vlaamsen en Hollandsch lezend onderwijzend personeel. In de wetenschappelijke bibliotheken voor volwassenen behoort het een eervolle plaats te bekleeden. Een paar staaltjes van de schrijf- en denkwijze van Mevr. L. mogen hier volgen. „De onderwijzer moet een kunstenaar zijn „in zijn vak; zich een geheel voorstellen dat „hij met de oogen zijner verbeelding volmaakt „afgewerkt aanschouwt, een ideaal, aan welks „voeten hij zijne met grenzenloos geduld, „moed en volharding volbrachte dagelijksche „taak komt leggen." „Wat geeft het, dat de leerling de deeling „der breuken of de regels van het verleden „deelwoord uit het oog verliest, als het ontvangen van geestesvoedsel hem eene levensbehoefte werd, als wij zijn oog openden voor „de wonderen der natuur, zijn geest gewoon „maakten aan opmerken, nadenken, oordeelen; „in één woord, als hij opgroeide tot een wezen „dat in later jaren, zelfs na het volbrengen „van den ruwsten, nederigsten arbeid, naar „geestesvoedsel zal hunkeren, dat het werktuig hem door zijn onderwijzers geschonken „niet als een nutteloos kleinood op zijde leg- „gen, maar het tot eigen verfijning, tot eigen „volmaking, als een vrij handelend wezen „aanwenden zal'?" En dan dit een fraaie beeld: „Lichamelijke en geestelijke zorg zijn voor „het kind zooveel als de levenssappen welke de „jonge plant uit den grond put; maar zedelijke „verpleging is de weldoende, verfrisschende 3) Ja, ook door de groote massa der ouders! Mevr. L. bewijst het ten duidelijkste en geeft er tevens de verklaring van.
GEEN SLAAE IS ZOO TEN VOLLE SLAAP ALS DE VROUW 133 „dauw, die bij stillen zomernacht de welriekende bloesems doet ontluiken." ... Deze gedachte is even schoon als de'vorm dichterlijk en welluidend is. Ziehier een echt vrouwelijke, moederlijke gedachte : „Tehuis verwaarloosde kinders, welke het „werk des meesters zoo zwaar, zoo ondankbaar maken, verdienen echter door hem (den „onderwijzer) met bijzondere zorg omringd te „worden. De school zal die arme misdeelden „onder hare bescherming nemen en geene ..middelen onbeproefd laten om den nadeeligen „invloed van het gezin te bekampen ..." Men ziet, dit boek is geschreven met een hart. Hier wil ik nog een andere levensherinnering inlasschen. Te Brussel — in de voorstad Schaerbeek — woonden wij vlak tegenover een gemeentelijke meisjesschool. Bijna eiken dag nam ik de kinderen die ze bezochten, waar, en steeds trof het mij, hoe eindelijk de vaak armoedige kleeding van sommige meisjes er uit zag, hoe vroolijk en juichend grooteen kleine kinderen ter schole kwamen, hoe ordelijk hun uit- en ingaan was, welke een natuurlijke beleefdheid zij in acht namen jegens de onderwijzeressen en toevallige bezoekers, welk een orde er heerschte bij volkomen vrijheid in de speeltijden en hoe zorgzaam de grootere meisjes waren jegens de kleintjes. Mijn dochtertje, dat die school eenige maanden bezocht, was altoos vol lof over de vriendelijkheid en rechtvaardigheid der Directrice en de Onderwijzeressen en over het prettige der lessen. Kortom', en straalde van die school een zekere blijheid uit, waarvan nok ik eenige straaltjes opving. Het is maar een eenvoudig feit, dat ik hier aanhaal, en in iedere stad zal gelukkig wel te wijzen zijn op één of zelfs meer modelscholen ; maar toch vermeld ik met genoegen dat een openbaar, druk bezocht schoolgebouw een allerprettigste buurtschap kan wezen, al ware het maar alleen om te wijzen op de goede, de •vriendschappelijke verstandhouding die mogelijk — en zoo wenschelijk! — is tusschen huis, school en maatschappij ! N. Het onderwijs in deze patshalas (hagescholen, scholen in een omheinde ruimte) wordt gratis gegeven, want het is in strijd met het maatschappelijk en godsdienstig bewustzijn van „eigendom" van den Oosterling, dat geleerdheid van eenige soort direkt zou worden betaald. Voor hen is het een hemelsche gave die medegedeeld wordt aan de menschen door zijn uitverkorenen, de Brahma's (priesters). Het Arya-dorp in Indië en Ceylon, door Sm JOHN PHEAR. Dure kant. Eenige jaren geleden, — bij welke gelegenheid herinnert de schrijver zich niet, — moest de stad Brussel een geschenk geven aan een der vrouwelijke leden van het Belgische vorstenhuis. De som van fr 100.000 werd toegestaan voor een kanten shawl; de stad slaagde er echter in eene overeenkomst te sluiten met het handelshuis Sacré, dat de gewenschte shawl zou leveren voor fr 80.000 ... Een shawl, waarin voor tachtig-duizend francs aan arbeid, aan grondstof en aan kunstzin zit, nu, dat kan wel iets vorstelijks wezen! Het huis Sacré besteedde het werk uit aan het nonnenklooster te Kerkxke voor eene som van fr 25.000. .. Dus zoo héél vorstelijk zou de shawl toch niet uitvallen ! Het klooster besteedde het werk stuksgewijze uit, tegen belachelijk lage prijzen. Al de arbeidsters zamen ontvingen nog geen 3500 francs. Nu was de shawl heelemaal niet vorstelijk meer! Dat vorstelijke schouders prijken met een shawl die 80.Q00 fr. heet te kosten en waarvoor ten slotte slechts 3.500 fr. zijn uitgegeven, wel, dat is nu niet precies boerenbedrog l Doch erger is het, dat van het geld dat de burgerij, vooral de kleine, opbrengt, zulke kolossale sommen worden uitgegeven die niet eens geheel en al besteed worden ten bate der persoon voor wie ze bestemd zijn ; maar waarvan 55.000 fr. vloeien in den zak van een handelsman die niets doet; ruim 20.000 fr. in de kas van een klooster dat óók niets doet, en nog geen 3500 fr. in de handen der arbeidsters, die er haar oogen en haar gestel bij bederven!... Zóó worden vorstinnen bedrogen en werkmeisjes bestolen, het een en het ander met de belastingpenningen, die soms zuur genoeg te betalen vallen! Bovenstaande gegevens ontleende ik aan een ingezonden stuk in Le Peuple van 12 Febr. j.1.; en dit werd aangeboden naar aanleiding van de droevige satire, waarvan'ik hier de vertaling laat volgen. Och, konden de werkmeisjes eens van hart tot hart spreken met zoo'n prinsesje, dat van kindsbeen af stelselmatig onkundig wordt gehouden van de maatschappelijken mestvaalt, met wier sappen haar glorie en geluk zich voeden, wie weet wat er van komen zou! Want het hart eener twintigjarige prinses is toch niet van steen ? Dc Redevoering eener Kantwerkster. De eerbare burgeressen van Brussel en andere plaatsen, die aan de prinses Henriëtte, dochter van den graaf van Vlaanderen, den bruidssluier aanboden, vonden het een origineele grap, de daarbij behoorende toespraak te doen houden door een nederige kantwerkster. En ziehier wat, in het paleis van den graaf, ten overstaan van de dochter van Koninklijken bloede, gesproken werd door het kind des volks. Prinses, Anderen zullen komen en tot u spreken uit naam der groote dames, die uit haar zijden beursje een gouden of zilveren geldstuk te voorschijn haalden om uw bruidssluier te betalen ; maar mij heeft men aangesteld om u kenbaar te maken wat de arbeidsters denken en lijden, zij, die een deeltje van haar leven en haar gezondheid vlechten in iederen steek, dien hare klossen slaan. Prinses, Gij kent van het leven slechts de reeks der schitterendste feesten, die voor u nog vergezeld gaan van de streelendste vleierijen. Wij daarentegen zijn slechts de dochters van nederige wevers, of ook wel arme weezen, en nauwelijks 6 of 7 jaren oud 1) betraden wij reeds de werkplaats of het gesticht van liefdadigheid;
Page 1 and 2: 3e Jaargang. 29 FEBRUARI 1896. No.
Page 3: GEEN SLAAP IS ZOO TEN VOLLE SLAAF A
Page 7 and 8: GEEN SLAAF IS ZOO TEN VOLLE SLAAF A

DE TROUW VeertienflaaEscü li, pijl aai la Mam Ier arieilenfle vrouwen

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?