oktober - home.euphonynet.be
oktober - home.euphonynet.be
oktober - home.euphonynet.be
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
www.desiervisoverpelt.<strong>be</strong><br />
Aqua<br />
Noord<br />
Limburg<br />
1972 - 2009<br />
Redactie, verantw. uitgever en verzendingsdienst :<br />
A.N.L. p/a Luc Schetz, Dorpsstraat 17/1, 3950 Bocholt<br />
http://www.aquanoordlimburg.<strong>be</strong><br />
België - Belgique<br />
P.B. - P.P.<br />
3950 BOCHOLT<br />
BC 30190<br />
Maandelijks tijdschrift voor<br />
aquarium-, terrarium- en<br />
vijverliefheb<strong>be</strong>rs<br />
Jaargang 36 nr. 10 - 2009<br />
Verschijnt niet in juli & augustus<br />
<strong>okto<strong>be</strong>r</strong><br />
Afgiftekantoor<br />
Bocholt<br />
P 702030
Wat bieden wij U :<br />
Aqua Noord-Limburg<br />
de vereniging voor alle<br />
aquarium-, terrariumen<br />
vijverliefheb<strong>be</strong>rs<br />
✔ Een eigen tijdschrift (jaarlijks 10 edities)<br />
✔ Het B.B.A.T.-tijdschrift Aquariumwereld<br />
Maandelijks interessante, leerrijke en educatieve<br />
bijeenkomsten zoals :<br />
✔ Debatavonden<br />
✔ Lezingen<br />
✔ Beginnersvergaderingen<br />
✔ Knutselvergaderingen voor doe-het-zelvers<br />
✔ Dialezingen en videovoordrachten<br />
✔ Verrassingsvergaderingen<br />
✔ Uitgebreide video- en diatheek<br />
✔ Maandelijks een gratis tombola<br />
✔ Een aquateam voor praktische bijstand<br />
✔ En vooral een gezellige vriendensfeer met veel plezier<br />
Daarbij ook nog :<br />
✔ Diverse uitstappen en trips<br />
✔ Excursies en <strong>be</strong>zoeken ”achter de schermen”<br />
Alle artikels mogen overgenomen worden mits vermelding van herkomst<br />
en auteur. Niets mag echter gewijzigd worden aan de inhoud zonder uitdrukkelijke<br />
toestemming van de auteur.<br />
Alle artikels en advertenties vallen onder de verantwoordelijkheid van de<br />
respectievelijke auteurs of adverteerders.<br />
Café<br />
’t Misverstandt<br />
Dirk Janssen<br />
Kraanstraat 10<br />
3900 Overpelt<br />
Tel. 011 66 44 59
Ledenvergadering donderdag 29 <strong>okto<strong>be</strong>r</strong> ’09<br />
Rondetafelgesprek<br />
Tijdens deze vergadering kunnen allerlei thema’s aan bod komen. Zit je met<br />
vragen over iets i.v.m. onze hobby, kom dan langs en wellicht worden je<br />
problemen opgelost.<br />
Je <strong>be</strong>nt zoals steeds welkom in ons lokaal<br />
zaal Holheide,<br />
Bremstraat 25 - Overpelt.<br />
De vergadering start om 20.00 uur.<br />
Tot dan,<br />
het <strong>be</strong>stuur<br />
Beste ANL-vrienden,<br />
WOORDJE<br />
VAN HET<br />
BESTUUR<br />
Hieronder vindt U het overlijdens<strong>be</strong>richt van de heer Frans Martens, oud lid<br />
van onze vereniging.<br />
Langs deze weg willen wij de familie<br />
van Frans ons oprecht medeleven<br />
<strong>be</strong>tuigen in deze moeilijke<br />
tijd.
Aquarium<br />
internet<br />
Klein aquarium als Tanganyika biotoop<br />
In dit artikel <strong>be</strong>schrijft J. van Antwerpen hoe je een Tanganyika biotoop kunt<br />
nabootsen in een klein aquarium voor de klein blijvende Cichliden, zoals de<br />
slakkenhuis Cichliden.<br />
De weergegeven af<strong>be</strong>eldingen zijn van J. van Antwerpen toen hij zijn aquarium<br />
opstartte.<br />
De <strong>be</strong>woners<br />
Alles eerst kijk je natuurlijk wat voor maat aquarium je kunt en wilt nemen,<br />
bijvoor<strong>be</strong>eld een 80cm of 100cm bak.<br />
De meeste mensen houden in dit formaat aquarium een slakkenhuis cichliden,<br />
dus neem ik als voor<strong>be</strong>eld de Neolamprologus similis.<br />
Het is eventueel ook mogelijk een koppeltje Julidochromis erbij te houden.<br />
Ik heb zelf de Julidochromis regani thuis in mijn aquarium zitten, uiteraard<br />
kun je ook andere soorten nemen zoals bijvoor<strong>be</strong>eld de Julidochromis<br />
ornatus, Julidochromis transcriptus, of de Julidochromis regani deze vind ik<br />
zelf het mooiste maar dit is wel een van de grootste varianten deze wordt<br />
namelijk zo’n 13 cm groot.<br />
Verder zou ik na een tijdje ook een kleine school van 5 stuks Synodontis<br />
nemen, hou hier wel rekening mee dat je variant neemt uit het Tanganyika<br />
meer en dat deze niet te groot worden.<br />
De <strong>be</strong>ste keus is dan eigenlijk de Synodontis lucipinnis (oude <strong>be</strong>naming<br />
Synodontis petricola “dwarf”) of bijvoor<strong>be</strong>eld een soort die ik zelf erg mooi<br />
vind, de Synodontis polli “white zambia”.<br />
De laatste is wat moeilijker vindbaar maar zijn zeker de moeite waard.<br />
Dit was een stukje informatie over de vissen, nu over naar het aquarium.<br />
Het aquarium<br />
Het <strong>be</strong>langrijkste is natuurlijk het aquarium.<br />
Nu is het natuurlijk de vraag wat voor aquarium je wilt, kan plaatsen en kan<br />
veroorloven.<br />
Dit is geheel uw eigen keus maar je kunt <strong>be</strong>ter het grootste aquarium nemen<br />
dat je kunt veroorloven of plaatsen.<br />
Het is namelijk zo dat je waterwaardes veel stabieler blijven bij een groter<br />
aquarium met meer waterinhoud.<br />
Nu heb<strong>be</strong>n wij (op sommige plaatsen) vrij veel geluk in Nederland, want hier<br />
is het leidingwater van dermate kwaliteit dat de vissen vrijwel op leidingwater<br />
kunnen worden gehouden.<br />
Allereerst moet je, je aquarium zo veilig mogelijk maken hiermee <strong>be</strong>doel ik<br />
dat je een piepschuim (tempex)<br />
of roofmate plaat onder het<br />
aquarium moet plaatsen.<br />
Dit hoeft niet bij ieder aquarium,<br />
maar een aquarium op een kast<br />
(onderplaat) daar bij kun je wel<br />
het <strong>be</strong>ste doen.<br />
In het aquarium kun je op de<br />
glasplaat ook een tempexplaat<br />
van ook zo’n 1 cm dik of dunner,<br />
na maten de grote van de<br />
stenen, leggen of een grindmat<br />
(deze gebruiken ze bij vijvers).<br />
Het nadeel van een tempexplaat is dat hij snel omhoog kan komen, als je<br />
Cichliden bijvoor<strong>be</strong>eld in het zand gaan graven, dan zie je het witte tempex<br />
tevoorschijn komen.<br />
Een voordeel is dan wel, zodra ze graven en er zouden stenen omlaag vallen<br />
of verschuiven dat de tempex laag een <strong>be</strong>scherming bied aan de bodem<br />
(glas) plaat.<br />
Het voordeel van een grindmat is dat als de Cichliden gaan graven, dat ze<br />
uiteindelijk op de grindmat terecht komen en je zult dan geen tempex kunnen<br />
zien.<br />
Je kunt bijvoor<strong>be</strong>eld ook een grindmat op een tempexplaat leggen zodat je<br />
het zelfde effect krijgt en de maximale <strong>be</strong>scherming hebt.<br />
Ik gebruik sinds mijn nieuwe inrichting nu al meer dan een jaar een volglas-
mat dit is een soort foam maar dit is niet echt schok<strong>be</strong>stendig.<br />
Ik heb ook maar 5 stenen in mijn aquarium die allemaal op de bodem staan<br />
dus er is geen kans dat ze kunnen omvallen.<br />
Dus zodra je veel stenen gaat gebruiken, en ik een keuze moet maken, dan<br />
zou ik toch tempex of roofmate kiezen gewoon weg om er zeker van te zijn<br />
dat er niet veel kan ge<strong>be</strong>uren, als ik persoonlijk stenen zou gaan stapelen<br />
dan had ik ook een tempexplaat genomen.<br />
De achterwand<br />
Dan is de vraag of je een achterwand wilt nemen?<br />
Ik neem zelf altijd een achterwand en de meeste andere Tanganyika houders<br />
ook.<br />
Dit geeft gewoon een mooie natuurlijke<br />
uitstraling en het is een<br />
<strong>be</strong>paalde rust voor de vissen.<br />
Het hoeft ook helemaal geen dure<br />
achterwand te zijn, ik zelf <strong>be</strong>gon<br />
met de achterwand van Juwel de<br />
Rock versie maar je kunt ook een<br />
zwarte achterwand nemen.<br />
Voor iedere portemonnee is er wel<br />
een achterwand <strong>be</strong>schikbaar.<br />
Nu kun je op verschillende manieren<br />
je achterwand vast maken,<br />
want niet iedere achterwand is hetzelfde.<br />
Bij Juwel is het namelijk geval dat deze een platte achterkant heeft.<br />
Hier kun je dan de achterwand vast lijmen met siliconenkit aan het glas.<br />
Ik zelf heb een achterwand die geen platte achterkant heeft en heb hem aan<br />
de onderkant moeten <strong>be</strong>vestigt.<br />
Het spreekt dus voor zich wat voor achterwand je koopt en hoe deze vast<br />
gemaakt dient te worden. Siliconenkit kun je halen bij vrijwel alle aquariumzaken<br />
en is zwart of transparant van kleur.<br />
Let goed op of het echt in een aquarium kan!<br />
1 Tip: Kijk even wat het <strong>be</strong>ste is om als eerst in je aquarium te doen de<br />
tempexplaat of je achterwand.<br />
Je kunt <strong>be</strong>ter een stuk van je tempexplaat af halen dan van je achterwand,<br />
als je problemen zou krijgen met de hoogte.<br />
De bodem<br />
Deze is altijd van zand of een mix van zand en grind.<br />
Ik gebruik nu zelf al vanaf dat ik <strong>be</strong>n gestart met het aquaria, zilverzand van<br />
een tuincentrum.<br />
Je kunt ook filterzand kopen dit is eigenlijk een van de <strong>be</strong>ste of zelfs de<br />
<strong>be</strong>ste bodem<strong>be</strong>dekking.<br />
Dit is te koop bij wildkamp, whirlpool zaken of gespecialiseerde koi karperwinkels.<br />
Je neemt dan een van de kleinste korrel van ongeveer 1 mm.<br />
Het voordeel van dit zand is dat het geen scherpe kanten heeft en ook niet<br />
kan dicht slippen.<br />
Dit zand gebruiken ze, zoals de naam al zegt, als filtermateriaal, dus vandaar<br />
dat het eigenlijk het <strong>be</strong>ste zand is wat je kunt nemen.<br />
Schuilplaatsen<br />
Dit kan maar op een aantal manieren.<br />
Via slakkenhuizen, planten en rotsen.<br />
Slakkenhuizen.<br />
Dit moeten echt huizen zijn dus geen schelpen.<br />
Eigenlijk zijn alle slakkenhuizen wel goed maar ze moeten wel een <strong>be</strong>paald<br />
formaat heb<strong>be</strong>n.<br />
Ik gebruik zelf slakkenhuizen die je kunt kopen bij de diverse aquarium winkels<br />
maar je kunt ook escargots gebruiken.<br />
Dit zijn slakken die je kunt eten (gewoon te koop in de winkel meestal in het<br />
vriesvak) en dan kun je de slakkenhuizen gebruiken.<br />
Het aantal slakkenhuizen is ook afhankelijk van het aantal vissen dat je gebruikt.<br />
Ik neem meestal ongeveer 2 a 3 slakkenhuizen per vis.<br />
Neem je de Neolamprologus multifasciatus of de Neolamprologus similis,<br />
neem dan lekker veel slakkenhuizen zo’n 25 a 30 stuks deze zijn binnen de<br />
koste keren allemaal <strong>be</strong>woond.<br />
Planten.<br />
Welke planten kun je gebruiken?<br />
Maar welke kun je het makkelijkste gebruiken en komen echt uit het meer?<br />
De volgende komen uit het Tanganyika meer en zijn goed verkrijgbaar<br />
Vallisneria spiralis en Hoornblad.<br />
Ikzelf gebruik nu Vallisneria, omdat Hoornblad seizoensgebonden is dus niet<br />
altijd leverbaar.
Rotsen.<br />
Je gebruikt eigenlijk rotsen alleen bij de cichliden die ze nodig heb<strong>be</strong>n.<br />
Maar toch <strong>be</strong>n ik een voorstander om altijd enkele rotsen te nemen al zijn<br />
het maar 6 rotsen op 1 kleine stapel.<br />
Het is gewoon een goede schuilplaats voor elke vis.<br />
Welke rots je het <strong>be</strong>ste kunt nemen is heel persoonlijk, je kunt eigenlijk haast<br />
alle rotsen nemen.<br />
Dus kan ik <strong>be</strong>ter zeggen welke niet.<br />
De spagetti steen, lavarots en andere scherpe stenen, dit zijn scherpe stenen<br />
en hieraan kunnen je vissen zich verwonden.<br />
Meestal wordt er gezegd dat ze wel kunnen maar ik denk niet dat wij verwonde<br />
vissen in ons aquarium willen.<br />
Let ook op je kunt het <strong>be</strong>ste je rotsen afstemmen op je achterwand zodat het<br />
een mooi geheel wordt.<br />
Als je deze stappen hebt genomen is het alleen nog maar werk om ze te<br />
stapelen.<br />
Maak wel zoveel mogelijk holen en gaten en LET ER GOED OP dat de<br />
stenen goed vast zitten en niet makkelijk kunnen vallen.<br />
Het is namelijk erg vervelend als een van je Cichliden vast komt te zitten<br />
onder een rots, deze zal het namelijk niet overleven als je er niet snel bij <strong>be</strong>n.<br />
Ik heb nu eigenlijk de basis verteld van een Tanganyika aquarium dus ik<br />
hoop dat je er wat aan hebt.<br />
Website auteur: www.tanganyikacichlide.nl<br />
Vallisneria asiatica<br />
Plantenvoeding methodes<br />
Verschillende methodes om plantenvoeding toe te dienen.<br />
1. Je kunt kijken naar wat je bak en je planten verbruiken (lees: Redfield<br />
methode)<br />
2. Je kunt doseren via de PPS of PPS-Classic methode<br />
3. Je kunt aansturen op de EI (Estimative Index) methode<br />
Dat zijn (in willekeurige volgorde) de meest gebruikte methodes.<br />
Hieronder volgt een korte omschrijving van de methodes en ik zal ingaan op<br />
zowel de Redfield methode als op de EI methode, aangezien ik deze <strong>be</strong>ide<br />
zelf heb gebruikt.<br />
Wat heb je nodig?<br />
Anubias barteri<br />
Je hebt voor alle methodes nitraat (NO3) en fosfaat (PO4) nodig.<br />
Daarnaast voegt de 2e en 3e methode ook sporenelementen toe.<br />
Naast KNO3, KH2PO4 en KH2SO4 kun je ook ijzer (Fe2) en Sporenelementen<br />
(7% Fe, 1.3% B, 2% Mn, 0.06% Mo, 0.4% Zn, 0.1% Cu) bij mij<br />
kopen.<br />
Methode I. Kijken wat je bak en je planten verbruiken.<br />
Een bak heeft tijd nodig om in te groeien.<br />
Door (toch wel minimaal) 3x per week te meten, kun je erachter komen wat<br />
je bak aan bijv. nitraat of fosfaat verbruikt.<br />
De Redfield methode geeft algen zo min mogelijk kans door te zorgen dat er<br />
(minimaal 1x per week) een minimale hoeveelheid Nitraat en Fosfaat aanwezig<br />
moet zijn in het aquarium bijv. 10ppm NO3 en 0.1-0.2ppm PO4.<br />
Onderstaand stuk tekst van de website NBAT:<br />
Om uit te leggen wat de Redfield Ratio inhoudt gaan we terug naar 1934. In<br />
die periode hield de Amerikaan Alfred C. Redfield (1890-1983) zich <strong>be</strong>zig<br />
met het onderzoeken van de samenstelling van zoöplankton in zeewater. Hij<br />
deed de opzienbarende ontdekking, dat de verhouding van koolstof (C), stikstof<br />
(N) en fosfor (P) in zoöplankton én water in alle oceanen telkens dezelfde<br />
was. Deze verhouding C:NRazz bleek telkens weer 105:16:1 te zijn.<br />
Dus 106 delen koolstof op zestien delen stikstof op één deel fosfor. Afwijkingen<br />
in de verhoudingen waren altijd kleiner dan 20%. Deze verhouding van<br />
105:16:1 wordt de Redfield Ratio genoemd, afgekort RR.<br />
Waarom precies deze verhouding optreedt, is na al die jaren nog steeds niet
helemaal duidelijk. De reden waarom de ratio in oceanen zo constant is,<br />
wordt verklaard door de stabiele watersamenstelling van oceanen en aan de<br />
voedselrijke groeicondities van zoöplankton in de oceanen. Nu zouden wij,<br />
aquaristen, niets van de Redfield Ratio gemerkt heb<strong>be</strong>n, als niet het voorkomen<br />
van <strong>be</strong>paalde algensoorten een relatie zou heb<strong>be</strong>n met deze RR. Uit<br />
onderzoeken blijkt dat de cyanobacteriën (blauwalgen) zelden voorkomen<br />
bij NRazz-ratio’s > 29 (zie ook ta<strong>be</strong>l 1). Dus als er in verhouding veel stikstof<br />
en weinig fosfor is.<br />
Groene algen doen het bij die hoge ratio’s weer veel <strong>be</strong>ter. Ratio’s lager dan<br />
NRazz = 5:1 (weinig stikstof, veel fosfor) geven een duidelijke tendens naar<br />
blauwalg te zien. Planten blijken het optimaal te doen bij ratio’s rond de<br />
Redfield Ratio van 16:1. En als de planten het goed doen… gaan de algen<br />
op hun retour. En op dat basisprincipe <strong>be</strong>rust deze algen<strong>be</strong>strijdingsmethode.<br />
Ik <strong>be</strong>n het eens met bovenstaand stuk tekst, al wil ik de RR geen “algen<strong>be</strong>strijdingsmethode”<br />
noemen, maar eerder een “plantenvoedingsmethode”.<br />
Voor meer informatie, <strong>be</strong>rekeningen, ta<strong>be</strong>llen etc. verwijs ik julie graag naar<br />
de website van de NBAT, waar ook links naar andere websites te vinden zijn<br />
(http://www.nbat.nl/aquarium4/redfieldratio.html<br />
Methode II. Aansturen (doseren) via de PPS of PPS-Classic methode.<br />
Via het forum Aquatic Plant Central kwam ik in aanraking met PPS en PPS-<br />
Classic.<br />
Hier is zelfs een compleet forum aan gewijd met mensen die het gebruiken (<br />
http://www.aquaticplantcentral.com/forumapc/pps-analysis-feedback/ ).<br />
Kortweg komt het erop neer dat je dagelijks gaat toevoegen, en dan niet<br />
alleen fosfaat (PO4) en nitraat (NO3) maar ook TE (Trace elements) ofwel<br />
sporen elementen.<br />
Iedere aquariaan weet dat je water MOET verversen, je houd zelf ook van<br />
schone lucht, die niet vervuild is en telkens vuiler zal worden.<br />
PPS-Classic: Dit systeem runt aquariums zonder water verversen. Het vereist<br />
wel wekelijks of maandelijks testen. Water verversen is optioneel.<br />
PPS-Pro: Het gemakkelijkste systeem ooit. Geen water testen en water verversen<br />
is optioneel.<br />
Zelf snap ik niet dat mensen op dit soort systemen kunnen draaien, zeker als<br />
je de achtergrond van de Redfield Ratio kent.<br />
Methode III. Aansturen op de El (Estimative Index) methode.<br />
Deze methode is ook Engels/Amerikaans en wel te vertalen als volgt: “Voeg<br />
op regelmatige basis (minimaal 3x per week) voedingsstoffen toe, om te<br />
voorkomen dat 1 van de stoffen die algen kunnen veroorzaken (NO3 of PO4)<br />
ooit 0% is, waardoor er een inbalans is”.<br />
Ofwel, door aan te sturen op deze methode loop je (volgens de EI methode)<br />
geen kans op alg.<br />
Zelf werk ik nog maar te kort met deze methode om resultaten te kunnen<br />
laten zien, maar het komt neer op het volgende:<br />
- Voeg 6x per week voeding toe, afgewisseld NO3/PO4 en de andere dag<br />
sporenelementen.<br />
- Neem 1 rustdag.<br />
- Ververs op de dag na de rustdag je water en <strong>be</strong>gin opnieuw het doseren.<br />
Mijn “onderhoud” dag is zaterdag-ochtend.<br />
Dan snoei ik planten, ververs ik water en voeg daarna meteen KNO3 en<br />
PO4 toe.<br />
Vervolgens had ik vrijdags een rustdag, want dat is tenslotte de dag dat je<br />
aan het einde van de doseringsperiode van 1 week zit en dan zit er relatief<br />
veel NO3 en PO4 in je bak.<br />
Mijn schema zag er als volgt uit:<br />
Ma: NO3/PO4 dosering<br />
Di: Sporenelementen<br />
Wo: NO3/PO4 dosering<br />
Do: Sporenelementen<br />
Vr: Rustdag<br />
Za: Snoeien, ruiten schoonmaken, filter nalopen, waterwissel van 50% en<br />
daarna NO3/PO4 dosering<br />
Zo: Sporenelementen<br />
N.b. ik heb mijn een tijd aangestuurd op de EI methode. Alhoewel ik (veel)<br />
<strong>be</strong>tere plnanten groei kreeg, heb ik er ook een erg hardnekkige algenplaag<br />
aan overgehouden die ik met veel geduld (en verlies van planten) onder de<br />
knie heb gekregen. Momenteel stuur ik aan op de Redfield Ratio.<br />
Stockoplossing:<br />
Het aanmaken van de doseringen is overgenomen van de Engelse website.<br />
* KNO3 oplossing: 40g op 500ml water.<br />
* KH2PO4 oplossing: 15g op 500ml water.
Sporenelementen:<br />
* 15g Trace Element mix (7% Fe, 1.3% B, 2% Mn, 0.06% Mo, 0.4% Zn, 0.1%<br />
Cu)<br />
* 250ml gedestileerd water<br />
* 0.5 ml Zoutzuur oplossing (zelf gebruik ik GEEN zoutzuur in mijn sporen<br />
elementen oplossing).<br />
Het is niet mogelijk om alles in 1 fles te stoppen.<br />
Het ijzer gaat namelijk reageren met het fosfaat (PO4).<br />
Het is verder aan te raden om deze oplossingen aan te maken in osmosewater,<br />
alhoewel kraanwater ook kan, in geval je geen osmosewater hebt.<br />
Op de bovengenoemde website staan de doseringen genoemd per liter<br />
aquariumwater:<br />
38-76 liter:<br />
10ml KNO3 oplossing of 1/8 theelepel KNO3 3x per week<br />
5ml KH2PO4 oplossing of 1/32 theelepel KH2PO4 3x per week<br />
2ml sporen oplossing of 1/32 theelepel sporen 3x per week<br />
76-152 liter:<br />
20ml KNO3 oplossing of 1/4 theelepel KNO3 3x per week<br />
12ml KH2PO4 oplossing of 1/16 theelepel KH2PO4 3x per week<br />
5ml sporen oplossing of 1/16 theelepel sporen 3x per week<br />
152-227 liters:<br />
30ml KNO3 oplossing of 1/2 theelepel KNO3 3x per week<br />
18ml KH2PO4 oplossing of 1/8 theelepel KH2PO4 3x per week<br />
10ml sporen oplossing of 1/8 theelepel sporen 3x per week<br />
227-303 liters:<br />
40ml KNO3 oplossing of 3/4 theelepel KNO3 3x a week<br />
25ml KH2PO4 solution or 3/16 tsp KH2PO4 3x a week<br />
15ml trace solution or 1/4 tsp traces 3x a week<br />
380-473 liters:<br />
70ml KNO3 oplossing of 1 1/2 theelepel KNO3 3x per week<br />
40ml KH2PO4 oplossing of 1/2 theelepel KH2PO4 3x per week<br />
30ml sporen oplossing of 1/2 theelepel sporen 3x per week<br />
Zelf heeft mijn aquarium een bruto inhoud van 468 liter (130*60x60) maar na<br />
aftrek van de zijwand, zand, hout etc. <strong>be</strong>n ik ervan overtuigd dat er maar<br />
ongeveer 330 liter netto in de bak zit.<br />
Mijn bioloog is 150 liter en dus <strong>be</strong>n ik uitgegaan van 480 liter (126 US gallon).<br />
Als je in bovengenoemde website dan gaat opzoeken hoeveel ik moet dose<br />
ren kom ik uit op:<br />
380-473 liters<br />
70ml KNO3 oplossing of 1 1/2 theelepel KNO3 3x per week<br />
40ml KH2PO4 oplossing of 1/2 theelepel KH2PO4 3x per week<br />
30ml sporen oplossing of 1/2 theelepel sporen 3x per week<br />
Je kunt ipv de sporenelementen ook een willekeurige andere vloeibare plant<strong>be</strong>mesting<br />
gebruiken, maar dan <strong>be</strong>n je duurder uit dan met mijn sporenelementen.<br />
Wat is een kaamlaag ?<br />
Het is ‘n dun vliesje omschreven als een olieachtige laag of wazige slijmlaag<br />
dat op het wateroppervlakte drijft en <strong>be</strong>staat uit miljoenen afgestorven bacteriën.<br />
Zodra je voorzichtig met je vinger er in prikt dan kun je zien dat het eigenlijk<br />
zo uit elkaar brokkelt.<br />
Een kaamlaag hoeft niet dramatisch te zijn, deze kan ontstaan door een<br />
onderhouds<strong>be</strong>urt in het aquarium of aan het filter.<br />
Andere mogelijkheden zijn: na aquarium inrichting, door een te lang stilstaand<br />
filter, rottende materialen (hout,planten,vissen).Een kaamlaag is niet<br />
schadelijk, mits de kaamlaag erg dik is aangezien hierdoor minder zuurstof<br />
in het water terecht komt.Voor jongere visjes kan een kaamlaag handig zijn,<br />
door de micro-organismen kunnen zij zich hier mee voederen.<br />
Wel is het raadzaam om de oorzaak te zoeken waardoor de kaamlaag is<br />
ontstaan, bijvoor<strong>be</strong>eld door een slechte filter of door eerder genoemd rottend<br />
materiaal in het aquarium.<br />
Er <strong>be</strong>staat ook nog een zeer hardnekkige kaamlaag, tevens een voorbode<br />
van een blauw algen plaag, te herkenen aan zijn groenachtige kleur.<br />
Deze ontstaat meestal door het overvoeren van te veel eiwitrijk voer, door<br />
de oppervlakte warmte van de verlichting is het mogelijk dat er blauwalgen<br />
ontstaan, het zijn ideale omstandigheden voor blauwalgen.<br />
Wat kunt u doen om deze kaamlaag te verwijderen:<br />
Leg een stuk keukenrol op het oppervlakte, waardoor u de kaamlaag van de<br />
oppervlakte afneemt, dit zal niet in een keer ge<strong>be</strong>uren en zult u waarschijnlijk<br />
moeten herhalen.<br />
Gebruik een fles die u zover onder het water houdt, waardoor u de oppervlakte<br />
doet afzuigen via de hals van de fles.<br />
Zorg voor extra oppervlakte <strong>be</strong>weging:<br />
Dit door extra <strong>be</strong>luchting in combinatie met een luchtpomp.<br />
Plaats de uitstroom van de filter gelijk met het oppervlaktewater, door de<br />
wateroppervlakte <strong>be</strong>weging zal de kaamlaag oplossen, tevens zou u gebruik<br />
kunnen maken van een diffuser.<br />
(Wel regelmatig water verversen aangezien de dode bacterie worden vermengd<br />
met het water).<br />
Maak gebruik van een oppervlakteafzuiging bijvoor<strong>be</strong>eld een skimmer.
Pseudoxiphophorus<br />
bimaculatus<br />
Verzekeringen<br />
Tonny Van Otterdijk n.v.<br />
Ven 10<br />
3930 Hamont-Achel<br />
Tel. 011 64 19 95<br />
tvonv@hotmail.com<br />
Betaalbare<br />
Kwaliteitsmeu<strong>be</strong>len<br />
• Salons<br />
• Eetkamers<br />
• Slaapkamers<br />
• Seniorkamers<br />
• Slaapkomfort<br />
• Relaxen<br />
DORPSSTRAAT 188<br />
3900 OVERPELT<br />
Tel. 011 64 17 80<br />
Fax 011 66 62 54<br />
Louis en Anne-Mie Dirkx-Fuchs<br />
ANL’S VERGADERLOKAAL<br />
WOENSDAG GESLOTEN<br />
Bremstraat 25 - 3900 Overpelt Tel. 011 64 38 24<br />
BISTRO<br />
Corridor<br />
Lekkere koffie, ’n frisse pint,<br />
allerlei gerechten uit eigen keuken en heerlijk Mövenpick-ijs<br />
’t zou straf zijn, als ge bij Corry en Jaak uw goesting niet vindt.<br />
Rodenrijt 123, 3930 Achel-Statie<br />
Tel. 011 806 222<br />
Fietsroutenetwerk knooppunt 218<br />
Donderdag gesloten.
INTERNE AGENDA 2009<br />
Do 15 januari Discussieavond + <strong>be</strong>spreking <strong>be</strong>stuurszaken<br />
Do 29 januari Clubuitstap Oud Dommelhof<br />
Do 12 februari Discussieavond + <strong>be</strong>spreking <strong>be</strong>stuurszaken<br />
Do 26 februari Rondetafelgesprek<br />
Do 12 maart Discussieavond + <strong>be</strong>spreking <strong>be</strong>stuurszaken<br />
Do 26 maart Bespreking Limburgse Huiskeuring 2008<br />
Do 9 april Discussieavond + <strong>be</strong>spreking <strong>be</strong>stuurszaken<br />
Do 30 april Vijvers<br />
Do 14 mei Discussieavond + <strong>be</strong>spreking <strong>be</strong>stuurszaken<br />
Do 28 mei Planten<br />
Do 11 juni Discussieavond + <strong>be</strong>spreking <strong>be</strong>stuurszaken<br />
Do 25 juni Filmavond<br />
juli/augustus vakantie<br />
Do 10 septem<strong>be</strong>r Discussieavond + <strong>be</strong>spreking <strong>be</strong>stuurszaken<br />
Do 24 septem<strong>be</strong>r Levendbarende / voer<br />
Do 8 <strong>okto<strong>be</strong>r</strong> Discussieavond + <strong>be</strong>spreking <strong>be</strong>stuurszaken<br />
Do 29 <strong>okto<strong>be</strong>r</strong> Rondetafelgesprek<br />
Do 12 novem<strong>be</strong>r Discussieavond + <strong>be</strong>spreking <strong>be</strong>stuurszaken<br />
Do 27 novem<strong>be</strong>r Filmavond + programma 2010<br />
Do 17 decem<strong>be</strong>r Discussieavond + <strong>be</strong>spreking <strong>be</strong>stuurszaken<br />
Foto’s uit de oude doos (Jos Hou<strong>be</strong>n)<br />
Terrarium Internet<br />
1. Terrariums Algemeen<br />
Terrariums zijn eigenlijk<br />
aquaria zonder watergedeelte<br />
(aqua) maar met<br />
een landgedeelte (terra)<br />
volgens Wikipedia. De liefheb<strong>be</strong>r<br />
pro<strong>be</strong>ert in een terrarium<br />
zo goed mogelijk een<br />
<strong>be</strong>paalde biotoop na te<br />
bootsen voor de erin gehouden<br />
soort(en). Als dit goed<br />
lukt zal de soort gedijen en zich wellicht zelfs willen voortplanten. Bij sommige<br />
dieren is dit eenvoudig, bij andere buitengewoon lastig, met name bij<br />
diersoorten die levende prooien moeten eten, waarvan de <strong>be</strong>schikbaarheid<br />
dus voor lange tijd gegarandeerd moet zijn om tot succes te kunnen komen.<br />
Het gedrag en de levensloop van een diersoort kunnen in terrariums tot op<br />
zekere hoogte worden <strong>be</strong>studeerd; er kunnen foto's van worden gemaakt.<br />
Het geeft grote voldoening als men door studie, observatie en aandacht erin<br />
slaagt een soort zich in deze kunstmatige biotoop prettig te laten voelen.<br />
2. Overwegingen<br />
Wie een terrarium wil aanschaffen doet er goed aan eerst eens een aantal<br />
dingen te overdenken volgens Wikipedia. Terrariumdieren zoals hagedissen<br />
worden vaak tientallen jaren oud, veel ouder dan een hond of kat. Roodwangschildpadden<br />
kunnen wel 30 jaar worden, en sommige salamanders<br />
50 jaar, en dat zijn niet eens de uitschieters. Veel dierenhandels nemen geen<br />
dieren terug, en reptielen en amfibieën zijn soms erg taaie dieren en doen er<br />
maanden of jaren over om dood te gaan.<br />
Bovendien kosten de dieren (soms veel) geld, en altijd geregelde aandacht,<br />
niet alleen bij aanschaf, maar ook maandelijkse kosten aan stroom, voedseldieren,<br />
kalk- en vitaminenpreparaten en <strong>be</strong>handeling van ziekten.<br />
Terrariumdieren zijn over het algemeen niet erg aaibaar en kunnen er vaak<br />
ook niet goed tegen geregeld gehanteerd te worden. Veel soorten zitten de
hele dag verstopt op een plekje waar ze niet zichtbaar zijn, zoals in een hol,<br />
of liggen nagenoeg <strong>be</strong>wegingsloos onder een warme lamp. Alle reptielen,<br />
amfibieën, insecten en andere koudbloedigen zijn soms tot in het extreme<br />
gespecialiseerd in het verbruiken van zo min mogelijk energie. Als de <strong>be</strong>koring<br />
van het nieuwe eraf is wordt de verzorging al gauw een sleur. Het dumpen<br />
in de natuur richt soms schade aan (zie brulkikker en roodwangschildpad)<br />
omdat de invasieve soorten met inheemse<br />
soorten moeten concurreren, en soms succesvoller<br />
zijn.<br />
Voordat men dieren als reptielen of<br />
amfibieën aanschaft, kan <strong>be</strong>ter enige ervaring<br />
worden opgedaan met bijvoor<strong>be</strong>eld een<br />
eenjarig insect als de bidsprinkhaan.<br />
2.1 Gevaarlijke reptielen in het terrarium<br />
Veel reptielen zijn erg aardig om te zien als<br />
ze enige centimeters groot zijn, maar veel<br />
soorten kunnen, als het lukt ze in leven te<br />
houden, heel lang doorgroeien volgens Wikipedia. Sommige schildpadden<br />
worden ongeveer een meter lang en heb<strong>be</strong>n scherpe klauwen en enorme<br />
kaakspieren. Van de krokodilachtigen is geen enkele soort door een particulier<br />
te houden en korsthagedissen zijn giftig en niet erg actief dus al snel<br />
saai. Gifslangen zorgen bij ontsnapping voor een gepeperde rekening van<br />
de gemeente en vormen een permanent gevaar voor kinderen en huisdieren.<br />
Er zijn zeer serieuze hobbyisten die de slangen alles bieden wat ze<br />
nodig heb<strong>be</strong>n en ze voort weten te planten zodat bij de verkoop de natuurlijke<br />
populatie er niet onder te lijden heeft, maar in de handen van een leek of<br />
<strong>be</strong>ginner zijn deze dieren levensgevaarlijk.<br />
2.2 Andere gevaren<br />
Sommige kogelspinnen zoals de zwarte weduwe zijn zeer giftig, vogelspinnen<br />
kunnen meestal (slechts) een diepe wond veroorzaken. Brachypelma Sommige Albopilosa duizendpoten<br />
zijn dodelijk, evenals uit de natuur gehaalde pijlgifkikkers, en worden<br />
soms door andere terrariumdieren (of kinderen!) gezien als fruit (of snoep)<br />
met alle gevolgen van dien. Sommige tropische miljoenpoten scheiden een<br />
cyanideverbinding af om parasieten te doden. Indien onvoldoende ventilatie<br />
wordt geboden kunnen de dieren een plaatselijke wolk van dit giftige gas<br />
veroorzaken.<br />
3. Inrichting terrariums<br />
Volgens de site van gifkikkers.nl zijn er een aantal zaken waarmee je reke-<br />
ning moet houden bij de inrichting en aanschaf van een terrarium. Ook geven<br />
zij leuke tips.<br />
3.1 Achterwanden terrariums<br />
De achterwand van het terrarium kan van diverse materialen opgebouwd<br />
worden; kurk, purschuim, turfplaten, varenwortelplaten en stenen.<br />
Het makkelijkst te <strong>be</strong>vestigen is kurk. Dit lijm je met siliconenkit op de achterwand<br />
en maak met wat kleine stukken<br />
wat reliëf aan om het wat natuurlijker<br />
te laten lijken. Wel opletten dat<br />
de bak geruime tijd "lucht", voordat je<br />
verder gaat met het inrichten van de<br />
bak.<br />
Met purschuim kan je leuke dingen<br />
doen en het is in elk wenselijke vorm<br />
aan te brengen op de achterwand, purschuim moet echter 48 uur uitharden<br />
voordat het verder <strong>be</strong>werkt wordt. Een gele achterwand is namelijk geen<br />
gezicht. In de handel zijn diverse merken watervaste en gifvrije verven in de<br />
handel die gebruikt kunnen worden om de achterwand een geschikte kleur<br />
te geven. Eveneens na het aanbrengen van het verf de bak laten luchten.<br />
Neem er gerust de tijd voor, een weekje laten staan en drogen Phyllium is geen overbodige<br />
luxe.<br />
siccifolium<br />
Turf of turfplaten welke te verkrijgen zijn bij de meeste tuincentra (vrouw) zijn net als<br />
kurk te <strong>be</strong>vestigen met siliconenkit op de achterwand van het terrarium, turf<br />
laat zich gemakkelijk <strong>be</strong>werken, je kan er plakken van zagen of je breekt het<br />
in stukken en stuk voor stuk lijm je dit in de gewenste vorm in de bak. Niet<br />
bang zijn om je fantasie te gebruiken.<br />
Natuurstenen zijn ook te gebruiken maar wat minder of niet geschikt voor de<br />
tropisch regenwoud terraria.<br />
3.2 Bodem<br />
Voor de bodem gebruiken de meeste terrariumhouders turfplaten, varenwortelplaten,<br />
bosgrond (bladeren), mos of een combinatie daarvan. Je kunt<br />
ook gaan werken met hydrokorrels. Hydrokorrels werken prima, maar het<br />
onderhoud (het schoonmaken ervan en uitwassen) neemt veel tijd in <strong>be</strong>slag<br />
en het is omslachtig. De mooiste resultaten <strong>be</strong>reikt men met turfplaten, die<br />
na verloop van tijd <strong>be</strong>groeid raken met mossen ed.<br />
3.3 Decoratie van het terrarium<br />
Boots zo goed als het kan de werkelijkheid na, maak er een echt mini-oerwoud<br />
van. Met wat stronken van druivenhout of eikenhout kan men aardige
decoraties creëren. Dit opvullen met wat planten, waarbij men moet opletten<br />
dat de kluit van de plant ietwat wordt afgedekt met spagnum, mos of andere<br />
planten.<br />
TIP: De kluiten van de planten kan je heel gemakkelijk in een stuk nylonkous<br />
knopen, dit is handelbaarder dan een pot en het valt niet zo op.<br />
3.4 Watergedeelte terrarium<br />
Een echte vijver of grote plas is niet noodzakelijk, bijvoor<strong>be</strong>eld kleine schalen<br />
(plastic onderzetters voor bloempotten) met een laagje water van 2 cm.<br />
In pricipe is dit voldoende, mits de bak regelmatig gesproeid of <strong>be</strong>neveld<br />
wordt om de luchtvochtigheid in stand te houden. De "professionele" kikkerliefheb<strong>be</strong>rs<br />
<strong>be</strong>zitten tegenwoordig geavanceerde systemen om hun bak te<br />
<strong>be</strong>nevelen met ultrasone verdampers. Een hele fijne nevel wordt dan met<br />
regelmaat in de bak gebracht. Ook voor het watergedeelte <strong>be</strong>nt u vrij met uw<br />
fantasie. Het <strong>be</strong>langrijkste is dat ondanks het <strong>be</strong>waren van de luchtvochtigheid<br />
een goede ventilatie van de bak gewaarborgd is.<br />
4. Voor de aankoop van een terrariumdier<br />
Terrariumdieren moeten voor aankoop goed <strong>be</strong>ken worden volgens de site<br />
van Reptilehouse Iguana Iguana. Let daarbij op hun lichaamshouding, gedrag<br />
en voedingstoestand.<br />
• Liggen de dieren apathisch en met gespreide poten op de grond; reageren<br />
ze niet op <strong>be</strong>wegingen maar alleen nog op aanraking?<br />
• Zijn ze zo vet dat ze nog maar moeizaam, of juist zo mager dat de botjes<br />
van het <strong>be</strong>kken uitsteken en de spieren van poten en staart ingevallen lijken?<br />
• Is de omgeving van de aarsopening met mest vervuild, of ziet u daar zelfs<br />
restjes bloed?<br />
• Liggen de ogen diep in hun kassen, zijn flarden oude huid aanwezig, of ziet<br />
de huid er vaal, raar verkleurd of schurftig uit? Ziet u dikke builen, abcessen<br />
of open wonden?<br />
Is de algemene gezondheidstoestand zo slecht of zorgwekkend, dan moet u<br />
toch maar afzien van de koop. Gezonde dieren houden hun omgeving oplettend<br />
en nieuwsgierig in de gaten. Vraag een voederdemonstratie en kijk of<br />
ze spontaan eten. Doen ze dat, zien er verder goed uit en <strong>be</strong>wegen zo normaal,<br />
dan kunt u ze gerust kopen.<br />
5. Na de aankoop van een terrariumdier<br />
Alle nieuwe dieren, ook al zien ze er kerngezond uit, moet u na aankoop<br />
eerst 6-8 weken in een quarantainebak zetten en goed opserveren volgens<br />
de site van Reptilehouse Iguana Iguana. Laat ook een mestanalyse uitvoeren,<br />
breng een <strong>be</strong>zoek aan de dierenarts en haal medicijnen in huis om de<br />
nieuweling van eventuele kwalen af te helpen. Dat kost een paar euro's maar<br />
niet zo veel als wanneer u uw fraai, weelderige<br />
<strong>be</strong>groeide terrarium moet ontsmetten<br />
of helemaal opnieuw moet inrichten,<br />
en uw reeds jaren ingeburgerde,<br />
kostbare en zeldzame fokdieren medisch<br />
<strong>be</strong>handelen of als u pech hebt zelf<br />
<strong>be</strong>graven moet; en dan heb<strong>be</strong>n we het<br />
niet alleen over geld.<br />
Breng de vers afgezette mest snel naar<br />
de dierenarts of naar een veterinair laboratorium<br />
dat op ziekten van huis-en terrariumdieren gespecialiseerd is.<br />
Doe dat ook als het dier afkomstig is van een goede <strong>be</strong>kende dier er al een<br />
hele tijd voor heeft gezorgd. Zelfs lang ingeburgerde dieren of nakweek kunnen<br />
ziek worden als de verzorging gebrekkig is. Bijvoor<strong>be</strong>eld door een nalatig<br />
vakantiehulpje, defecten aan de apparatuur, stress, verandering van<br />
omgeving en zo meer.<br />
Let op de volgende atypische symptomen, die meestal wel op een ziekte<br />
wijzen maar nog niet verraden welke ziekteverwerker in het spel is, en die<br />
ook andere oorzaken kunnen heb<strong>be</strong>n.<br />
• Voedselweigering<br />
• Diaree<br />
• Braken<br />
• Gewichtsverlies.<br />
Als u niet kunt uitwijken naar een koele kelder, moet u andere dieren kopen<br />
die wel tegen hitte kunnen zoals de Baardagame, want een terrarium in een<br />
koele kamer of kelder is wel geschikt voor soorten uit <strong>be</strong>rggebieden, die een<br />
sterke nachtelijke afkoeling nodig heb<strong>be</strong>n.<br />
met een <strong>be</strong>etje geluk hoeft u hier bijvoor<strong>be</strong>eld tijdens de winterrust alleen de<br />
verwarming af te zetten en de <strong>be</strong>lichtingsduur aan te passen.<br />
In een onverwarmde kamer hoeft men er alleen maar voor te zorgen dat de<br />
temperatuur niet wegzinkt <strong>be</strong>neden het minimum.<br />
De grootte van een terrarium moet altijd zijn aangepast aan de <strong>be</strong>hoefte van<br />
de dieren. Dieren mogen in hun natuurlijke <strong>be</strong>wegingen niet zo worden <strong>be</strong>perkt<br />
dat ze daar pijn of schade door oplopen.<br />
terrariumdieren verschillen niet alleen van uiterlijksterk, maar ook doorhun<br />
maximale <strong>be</strong>reikbare 'eindgrootte' hun temperament en hun <strong>be</strong>dwingsdrift,
om de vereiste grootte van het terrarium goed in te schatten. Bij jonge dieren<br />
is de eindgrootte moeilijk te voorspellen, want die hangt af van talrijke factoren.<br />
Daarom kan voor de grootte van het terrarium meestal alleen globaal<br />
worden gegeven. Zo nodig zal men later een grotere bak moeten aanschaffen.<br />
6. Voedseldieren voor terrariumdieren<br />
Hoewel er steeds meer kant-en-klaar voedsel voor terrariumdieren te koop<br />
is, is het goedkoper zelf een menu samen te stellen volgens Reptilehouse<br />
Iguana Iguana. De problemen die ontstaan bij incorrect voeren, komen vaak<br />
pas aan het daglicht als het al te laat is. Houd, bij het voeren, rekening met<br />
de volgende regels. Voer volwassen reptielen en amfibieën ongeveer 3 keer<br />
per week. Voer jonge dieren elke dag een klein <strong>be</strong>etje.<br />
Zorg dat plantenetende geleedpotige<br />
constant vers voedsel heb<strong>be</strong>n. Niet<br />
opgegeten voedseldieren kunnen rustende<br />
dieren (s' nachts) storen of <strong>be</strong>schadigen.<br />
Geef vers voedsel en haal<br />
oud voer weg. Voer gevarieerd en pro<strong>be</strong>er<br />
gerust eens iets anders. Poeder<br />
altijd een multivitaminen- en mineralen<br />
preparaat over het groenvoer, de<br />
insecten en het vlees voor de reptielen,<br />
amfibieën, schorpioenen en meerpotigen. Bewaar de poeders in de koelkast,<br />
zodat ze niet vochtig worden en <strong>be</strong>ter aan het voedsel blijft plakken.<br />
Net als bij ons is bij terrariumdieren te veel en vet voedsel niet goed.<br />
Overvoede dieren zijn minder vruchtbaar. Geef geen zelf gevangen voedseldieren<br />
daar waar op plaatsen mogelijk milieuverontreiniging door verkeer,<br />
landbouw of industrie heerst. Ontdooi diepvriesvoer niet in de magnetron of<br />
warmwater. Leg het de dag voor het voeren in de koelkast.<br />
7. Voedseltips<br />
• Volwassenen reptielen waaronder veel hagedissen en waterschildpadden<br />
heb<strong>be</strong>n maar 2-3 maal per week voedsel nodig<br />
• Vegetariërs kunt u dagelijks vers groen geven; vooral landschildpadden<br />
zijn ook al tevreden met vezelrijke kost zoals stro en hooi<br />
• Oudere slangen hoeft u maar eens per 2-4 weken te voeren;<br />
• met name slangen en ook vogelspinnen staan <strong>be</strong>kend om hun vermogen<br />
maandenlang zonder schade te vasten.<br />
Sommige dieren eten licht verteerbare kost zoals insecten of vis; andere,<br />
vooral kleiblijvende en <strong>be</strong>wegelijke soorten heb<strong>be</strong>n een hoog metabolisme<br />
en een groot energieverbruik.<br />
8. Dierverzorgingskalender<br />
De site van Reptilehouse Iguana Iguana heeft een verzorgingskalander ontwikkeld<br />
om je dier en terrarium optimaal te verzorgen. De kalender is ingedeeld<br />
in dagelijkse, wekelijkse en jaarlijkse activiteiten.<br />
Dagelijkse werkzaamheden:<br />
• jonge dieren voederen;<br />
• sproeien, ook in droge terraria, bij voorkeur 's avonds, om de luchtvochtigheid<br />
iets te verhogen.<br />
• drinkbak en zwembassin schoonmaken, evt. voorruit reinigen.<br />
• zo nodig mest en voederresten verwijderen.<br />
• kijken hoe de dieren zich gedragen, zodat u bij veranderingen of verwondingen<br />
dadelijk kunt ingrijpen.<br />
Eens per week of 14 dagen:<br />
• inrichtingsstukken, luchtroosters en zijkanten schoonmaken;<br />
• planten terugsnoeien en zo nodig <strong>be</strong>mesten;<br />
• filters en pompen controleren en zo nodig reinigen;<br />
• in aquaria: wekelijks een gedeeltelijke waterverversing uitvoeren en daarbij<br />
afval en molm weghalen.<br />
Eens per jaar of half jaar:<br />
• grote schoonmaak houden bij dicht<strong>be</strong>volkte terraria; inrichtingsstukken grondig<br />
reinigen, terrarium desinfecteren, bodemlaag vervangen.
Vijverpraatje<br />
internet<br />
Lisdodde als oeverplant<br />
Lisdodde kan je gemakkelijk herkennen aan de typische<br />
rietsigaren: verdikkingen op de uiteinden<br />
van de stengels. Samen met riet vormt lisdodde<br />
een natuurlijk oeververdediging bij meren en plassen.<br />
Wil je hem in je vijver aanplanten, dan kies je<br />
<strong>be</strong>st dwerglisdodde.<br />
Zuiverende oeverplant<br />
Lisdodde is een oeverplant met kruipende wortelstokken en lange bladeren.<br />
De plant biedt heel wat voordelen:<br />
Lisdodde zuivert het water.<br />
Hij vervoert zuurstof naar de wortels. In het aeroob of zuurstofrijk water rond<br />
de wortels, nemen heel wat bacteriën een vaste plaats in. Ze breken fosfaten,<br />
nitraten en nitrieten af in het water.<br />
Veel slootdieren zoeken een veilige schuilplaats tussen de wortels van<br />
lisdodde.<br />
Heel wat insecten en spinnen overwinteren in de holle stengels van lisdodde.<br />
Bloei van lisdodde<br />
De verschillende soorten lisdodde bloeien van mei tot septem<strong>be</strong>r. Aan de<br />
kolf verschijnen dan zowel mannelijke als vrouwelijke bloempjes. De mannelijke<br />
aar zit bovenaan en de vrouwelijke aar onderaan, al dan niet met een<br />
spatie, afhankelijk van de variant.<br />
Je kan deze bloeiwijze op aren vergelijken met die van maïs: je ziet een<br />
vlezige hoofdas met daarrond zittende, ongesteelde bloemen.<br />
In het <strong>be</strong>gin zijn de bloemen van de lisdodde lichtbruin van kleur. Vervolgens<br />
komen er bruine, chocoladekleurige zaadhoofden aan: de rietsigaren.<br />
Soorten lisdodde<br />
Lisdodde <strong>be</strong>staat in een vijftiental soorten zonder erg grote verschillen. Wij<br />
werpen een blik op de meest voorkomende soorten:<br />
Grote lisdodde (Typha latifolia)<br />
Deze lisdodde groeit van nature langs oevers in ondiep water. Je herkent<br />
hem aan de bruine rietsigaren waarop de mannelijke en vrouwelijke bloemen<br />
zich gescheiden <strong>be</strong>vinden zonder tussenruimte. Verder heeft deze variant<br />
brede bladeren: tot zo’n vier centimeter. Qua hoogte <strong>be</strong>reikt de plant<br />
gemakkelijk 2,5 meter.<br />
Kleine lisdodde (Typha angustifolia)<br />
Deze kleine variant leeft bij voorkeur in dieper water. Andere verschillen ten<br />
opzichte van grote lisdodde, zijn de slanke bladeren die slechts half zo breed<br />
zijn, en de ietwat groenachtige rietsigaren. Tussen de mannelijke en vrouwelijke<br />
bloempjes op de kolf zit er een spatie van een twee- à vijftal centimeter.<br />
Klein kan je hem niet echt noemen, want uiteindelijk groeit hij nog altijd<br />
uit tot 2 meter.<br />
Dwerglisdodde (Typha minima)<br />
Wel heel wat kleiner is de dwerglisdodde met een maximum hoogte van een<br />
halve meter. De grasachtige bladeren zijn heel erg smal en de sigaren zijn<br />
kleiner en ronder dan die van de bovenstaande soorten.<br />
Opgelet: woekerende plant<br />
Lisdodden zijn agressieve groeiers, althans de grote en de kleine lisdodde.<br />
Ze zaaien zich sterk uit en woekeren. Met hun wortels groeien ze al snel<br />
door vijverfolie heen, met alle gevolgen vandien.<br />
Daarom is het aangeraden om enkel de dwerglisdodde in een tuinvijver met<br />
folie aan te planten. Zelfs in kleine vijvers zal deze de folie niet <strong>be</strong>schadigen.<br />
Kleine lisdodde kan je eventueel ook in middelgrote of grote vijvers met een<br />
kunstmatige bodem planten, maar dan heb je wel speciale bakken nodig.<br />
Plant grote lisdodde enkel aan in vijvers met een natuurlijke bodem die voldoende<br />
diep en groot is. Zo niet, dan kunnen ze zonder al te veel moeite het<br />
hele wateroppervlak innemen, waardoor er amper nog water zichtbaar is.<br />
Lisdodde aanplanten<br />
Lisdodde plant je als oeverplant vanzelfsprekend in een nat milieu, dat zuur
of lichtzuur is. De plant doet het goed in zon of halfschaduw. Maak je geen<br />
zorgen over de koude wintermaanden, want de soorten die we hierboven<br />
<strong>be</strong>sproken heb<strong>be</strong>n, zijn winterhard.<br />
Zowel grote lisdodde als dwerglisdodde moet je aanplanten op een diepte<br />
van 5 à 30 centimeter. Kleine lisdodde mag dieper aangeplant worden, tot<br />
op 50 centimeter onder het wateroppervlak.<br />
Vermeerdering van lisdodde<br />
Lisdodde plant zich in de vrije natuur voort via wortelstokken of via pollen.<br />
Zelf kan je lisdodde vermeerderen uit zaad of via deling:<br />
Scheuren - Scheur de planten in april of mei en poot de delen op in een<br />
grondmengsel dat <strong>be</strong>staat uit gelijke delen zand, klein en laagveen.<br />
Zaaien - Je kan zelf de zaden van lisdodde oogsten en deze uitzaaien. Die<br />
ontwikkelen zich uit de bloemen aan de sigaren. De zaadpluizen worden<br />
normaal gezien meegevoerd door de wind. In gunstige omstandigheden zal<br />
het zaad goed kiemen. Kies een ondiepe oeverrand uit rijk aan slik voor een<br />
goede voedingsbodem.<br />
Wil je ook binnenshuis genieten van lisdodde? Eens de eerste nachtvorst<br />
optreedt, kan je de rietsigaren afknippen en drogen. Je kan ze dan verwerken<br />
in een droogboeket of in een bloemstuk.<br />
Multifunctionele vijverplant<br />
Waterpest levert zuurstof en zuiver<br />
water<br />
Deze zuurstofplant plaatst men zowel in vijvers,<br />
als in aquaria voor het welzijn van de waterfauna<br />
en -flora. Wij leggen je het verschil uit tussen brede,<br />
smalle, gekroesde en Zuid-Amerikaanse waterpest.<br />
Waterpest is een snelle groeier. Hij wortelt zich in de vijverbodem, al heeft hij<br />
geen echt wortelgestel. In de plaats kan de waterplant veel kleine, aparte<br />
worteltjes aanmaken op elke knoop. De vertakte bloemstengels dragen heel<br />
kleine, dicht op elkaar groeiende blaadjes.<br />
Waterpest doet uitstekend dienst als zuurstofplant, als waterreinigende plant<br />
- i.c. minder algen in het water - en als schuilplaats voor insecten. Daarnaast<br />
gaat hij verzuring tegen, indien hij voorkomt in grote hoeveelheden.<br />
WaterPEST?<br />
Aanvankelijk was waterpest niet inheems; tijdens de eerste helft van de 19de<br />
eeuw werd hij vanuit Noord-Amerika ingevoerd in Europa. De zuurstofplant<br />
bleek het hier zo naar zijn zin te heb<strong>be</strong>n dat hij is <strong>be</strong>ginnen boomen... Hij<br />
verspreidde zich razendsnel, met verstopte watergangen als gevolg. Geen<br />
wonder dat men indertijd van pest sprak.<br />
Soorten waterpest<br />
Wij stellen je vier soorten waterpest voor. Bedenk dat deze planten sterk<br />
<strong>be</strong>ïnvloed worden door licht en voedingsstoffen, wat zich ook zal uiten in het<br />
uiterlijk van de planten.<br />
Brede waterpest (Elodea canadensis)<br />
Deze variant komt tegenwoordig van nature in onze streken voor en is dan<br />
ook winterhard tot -5°C. De stengels dragen dichte, lancetvormige en afgeronde<br />
blaadjes die net de waterlijn <strong>be</strong>reiken.Ondanks de naam kan je de<br />
blaadjes niet echt breed noemen: in afmetingen verschillen ze slechts één<br />
millimeter in dikte van smalle waterpest, de lengte is exact hetzelfde, namelijk<br />
2 centimeter. In juni en juli komen kleine witte bloempjes te voorschijn.<br />
Plant brede waterpest op een diepte van 20 centimeter in zon of halfschaduw.<br />
Dieper kan, tot een maximum van 60 centimeter, maar dan zal hij gemakkelijker<br />
afbreken door de lange, dunne stengels die hij dan vormt. Bovendien<br />
neigt hij in dat geval tot woekeren. Deze waterpest heeft een voorkeur<br />
voor basisch water. In het voorjaar knip je de planten af, waarna ze<br />
opnieuw uitlopen.<br />
Smalle waterpest (Elodea nuttallii)<br />
Dit inheems exemplaar heeft erg kleine blaadjes die naar de stengel toebuigen,<br />
wat leidt tot een gekroesde vorm. De blaadjes zijn zo’n 2 centimeter<br />
lang en 2 millimeter breed. Geef dit soort dezelfde verzorging als brede waterpest.<br />
Afrikaanse of gekroesde waterpest (Lagarosiphon major)<br />
Deze Zuid-Afrikaanse soort groeit niet van nature in onze streken, toch kan<br />
hij hier overwinteren, althans als je hem in <strong>okto<strong>be</strong>r</strong> op een diepte van 80<br />
centimeter plant. Wel moet je hem in april verplaatsen naar een diepte van
30 centimeter, wil je dat er in augustus witte bloempjes aan komen met een<br />
geel hartje. De plant steekt dan slechts enkele centimeters boven het wateroppervlak<br />
uit. De stevige, brede bladeren die krullen, houden van schaduw<br />
of halfschaduw.<br />
Argentijnse of Braziliaanse waterpest (Egeria densa)<br />
Dit is Zuid-Amerikaanse waterpest die je - net zoals de Afrikaanse waterpest<br />
- in de winter dieper moet plaatsen omdat hij anders niet winterhard is. De<br />
kleine blaadjes kan je vergelijken met die van brede waterpest, maar dan<br />
met een spitse top. Eén nerf loopt over het hele blad. Deze variant gebruikt<br />
men ook vaak in aquaria.<br />
Waterpest vermeerderen<br />
Waterpest plant zich ontzettend snel voort. Het volstaat een stuk af te breken<br />
en dat men een elastiek vast te maken aan een steen. Gooi de steen<br />
vervolgens in de vijver: het stuk waterpest maakt dan wortels aan en vormt<br />
een nieuwe plant.<br />
Als je waterpest uitdunt, heb je dus eigenlijk massa’s nieuwe planten te geef.<br />
Misschien kan je er een andere vijverliefheb<strong>be</strong>r een plezier mee doen.<br />
Om af te sluiten: wist je trouwens dat vissen die lijden aan verstopping, speciaal<br />
van de jonge blaadjes van waterpest eten, omdat die een laxerende<br />
werking heb<strong>be</strong>n?<br />
Het <strong>be</strong>stuur<br />
Secretaris - Penningmeester<br />
Marc Mentens, Korte Vrenenstraat 3, 3900 Overpelt<br />
Tel. 011 66 71 87 GSM 0485 46 02 87 marc.mentens@virusfree.<strong>be</strong><br />
Redacteur<br />
Luc Schetz, Dorpsstraat 17/1, 3950 Bocholt<br />
Tel. 089 46 28 78 GSM 0477 45 48 26 luc.schetz@<strong>euphonynet</strong>.<strong>be</strong><br />
Raadslid<br />
Jaak Van Bree, Thomas Watsonlaan 99, 3930 Hamont-Achel<br />
Tel. 011 64 17 90 jaak.vanbree@virusfree.<strong>be</strong><br />
Raadslid<br />
Rob Buntinx, Bosstraat 14, 3930 Hamont-Achel<br />
Tel. 011 62 19 61 GSM 0476 52 79 06<br />
Raadslid<br />
Rob Slenders, Achel-Statie 22, 3930 Hamont-Achel<br />
GSM 0479 64 89 77 rob.slenders@pandora.<strong>be</strong><br />
Erevoorzitter<br />
Willy Dilissen<br />
Rekeningnummer A.N.L. 001-3284041-85<br />
http://www.aquanoordlimburg.<strong>be</strong>