Programmaboekje : Koor en Orkest Collegium Vocale - deSingel
Programmaboekje : Koor en Orkest Collegium Vocale - deSingel
Programmaboekje : Koor en Orkest Collegium Vocale - deSingel
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Bach <strong>en</strong> Händel<br />
<strong>Koor</strong> <strong>en</strong> <strong>Orkest</strong> <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t olv. Philippe Herreweghe<br />
Bach<br />
maandag 26 maart 2007
Bach & Händel . Seizo<strong>en</strong> 2006-2007<br />
<strong>Koor</strong> <strong>en</strong> <strong>Orkest</strong> <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t olv. Philippe Herreweghe<br />
Weiss, Knüpfer, Bach<br />
vrijdag 3 november 2006<br />
B’Rock & Vocalconsort Berlin olv. Gary Cooper<br />
Purcell, Händel<br />
vrijdag 1 december 2006<br />
Il Fondam<strong>en</strong>to . <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t olv. Daniel Reuss<br />
Händel<br />
wo<strong>en</strong>sdag 6 december 2006<br />
<strong>Koor</strong> <strong>en</strong> <strong>Orkest</strong> <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t olv. Philippe Herreweghe<br />
Bach<br />
maandag 26 maart 2007<br />
La Petite Bande olv. Sigiswald Kuijk<strong>en</strong><br />
Bach<br />
vrijdag 1 juni 2007
egin concert 20.00 uur<br />
einde omstreeks 22.00 uur<br />
er is ge<strong>en</strong> pauze<br />
inleiding door Stev<strong>en</strong> Mari<strong>en</strong>. 19.15 uur . Foyer<br />
tekst<strong>en</strong> programmaboekje Stev<strong>en</strong> Mari<strong>en</strong><br />
coördinatie programmaboekje <strong>deSingel</strong><br />
gelieve uw GSM uit te schakel<strong>en</strong><br />
Cd’s<br />
Bij elk concert word<strong>en</strong> cd’s te koop aangebod<strong>en</strong> door<br />
’t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, Schilde, 03 384 29 70<br />
www.tklavervier.be<br />
Foyer <strong>deSingel</strong><br />
<strong>en</strong>kel op<strong>en</strong> bij avondvoorstelling<strong>en</strong> in Rode <strong>en</strong>/of Blauwe Zaal<br />
op<strong>en</strong> vanaf 18.40 uur<br />
kleine koude of warme gerecht<strong>en</strong> te bestell<strong>en</strong> vóór 19.20 uur<br />
broodjes tot net vóór aanvang van de voorstelling<strong>en</strong> <strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s<br />
pauzes<br />
Hotel Corinthia (Desguinlei 94, achterzijde tor<strong>en</strong>gebouw ING)<br />
• Restaurant HUGO’s at Corinthia<br />
op<strong>en</strong> van 18.30 tot 22.30 uur<br />
• Gozo-bar<br />
op<strong>en</strong> van 10 uur tot 1 uur, uitgebreide snacks tot 23 uur<br />
<strong>deSingel</strong>aanbod: tweede drankje gratis bij afgifte van uw<br />
toegangsticket van <strong>deSingel</strong> voor diezelfde dag<br />
<strong>Koor</strong> <strong>en</strong> <strong>Orkest</strong> <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t olv. Philippe Herreweghe<br />
Christoph Prégardi<strong>en</strong> t<strong>en</strong>or (evangelist) . Yorck Felix Speer bas<br />
(Christus) . Camilla Tilling sopraan . Ingeborg Danz alt . Jan Kobow<br />
t<strong>en</strong>or . Peter Kooij bas<br />
Johann Sebastian Bach (1685-1750)<br />
Johannes Passion, BWV245 (1724)
Johann Sebastian Bach<br />
Johannes Passion, BWV245<br />
Johann Sebastian Bach (1685-1750) werd gebor<strong>en</strong> in Eis<strong>en</strong>ach<br />
in e<strong>en</strong> familie met e<strong>en</strong> zeer lange muzikale traditie. Na zijn<br />
opleiding aan het gymnasium van Lüneburg werkte de jonge<br />
componist achtere<strong>en</strong>volg<strong>en</strong>s in Weimar (1703), Arnstadt (1703-<br />
1707) <strong>en</strong> Mühlhaus<strong>en</strong> (1707-1708). Vervolg<strong>en</strong>s keerde hij van 1708<br />
tot 1717 terug naar het hof in Weimar, waar hij zijn reputatie van<br />
voornaam orgelk<strong>en</strong>ner <strong>en</strong> -componist vestigde. Aan het hof van<br />
Köth<strong>en</strong> beschikte Bach over e<strong>en</strong> uitstek<strong>en</strong>d achtti<strong>en</strong>koppig orkest<br />
waarvoor hij tal van concerti (ondermeer de zes Brand<strong>en</strong>burgse<br />
Concerti) <strong>en</strong> de orkestsuites schreef. Voor solistische bezetting<br />
componeerde hij sonates, suites, de twee- <strong>en</strong> driestemmige<br />
inv<strong>en</strong>ties <strong>en</strong> het eerste deel van het Wohltemperiertes Klavier.<br />
In 1723 volgde Bach Johann Kuhnau op als cantor aan de<br />
Thomaskirche in Leipzig, e<strong>en</strong> ambt dat hij zou uitoef<strong>en</strong><strong>en</strong> tot<br />
zijn overlijd<strong>en</strong> in 1750. Aan de functie van Thomascantor war<strong>en</strong><br />
op dat mom<strong>en</strong>t tal van bijkom<strong>en</strong>de tak<strong>en</strong> verbond<strong>en</strong>. Bach was<br />
tev<strong>en</strong>s Director Musices, muziekdirecteur van de stad Leipzig:<br />
hij moest daarvoor niet <strong>en</strong>kel de eredi<strong>en</strong>st in de Thomaskirche<br />
in goede ban<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>, ook het muzieklev<strong>en</strong> aan de andere vijf<br />
kerk<strong>en</strong> in Leipzig viel onder zijn verantwoordelijkheid. Daarnaast<br />
was hij als pedagoog verbond<strong>en</strong> aan de Thomasschule <strong>en</strong> vanaf<br />
1729 leidde hij ook het <strong>Collegium</strong> Musicum, het stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong>orkest<br />
dat Telemann in 1704 hervormde. Met het <strong>Collegium</strong> Musicum<br />
zette Bach de traditie van wekelijkse concert<strong>en</strong> in het koffiehuis<br />
van Gottfried Zimmermann verder.<br />
De Johannes Passion is, na het Magnificat (1723), het eerste<br />
grootschalige werk dat Bach schreef voor Leipzig. Het werk werd<br />
gecreëerd in 1724 in de Nikolaikirche, tijd<strong>en</strong>s de vesperdi<strong>en</strong>st op<br />
Goede Vrijdag. E<strong>en</strong> legaat van e<strong>en</strong> vooraanstaande Leipzigse<br />
weduwe maakte immers dat m<strong>en</strong> voortaan Goede Vrijdag<br />
afwissel<strong>en</strong>d in de Thomas- <strong>en</strong> in de Nikolaikirche vierde. De<br />
eig<strong>en</strong>lijke vesperdi<strong>en</strong>st werd weliswaar gevoelig ingekort t<strong>en</strong><br />
voordele van de passiemuziek (m<strong>en</strong> schrapte voor de geleg<strong>en</strong>heid<br />
de sam<strong>en</strong>zang, de psalmlezing<strong>en</strong>, de voor- <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong>gebed<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> het Magnificat), maar de preek bleef behoud<strong>en</strong>: tuss<strong>en</strong> het<br />
eerste <strong>en</strong> tweede deel predikte m<strong>en</strong> ofwel over de graflegging,<br />
ofwel over de ste<strong>en</strong>legging <strong>en</strong> de bewaking aan Christus’ graf.<br />
Weliswaar past de preek daarmee allerminst in de chronologische<br />
evolutie van het verhaal, maar gezi<strong>en</strong> de parate k<strong>en</strong>nis van de<br />
kerkgangers, moet m<strong>en</strong> hem eerder beschouw<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t<br />
van reflectie.<br />
De Thomasschule in Leipzig telde gemiddeld 55 leerling<strong>en</strong> die,<br />
volg<strong>en</strong>s hun capaciteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> ervaring, verdeeld werd<strong>en</strong> over<br />
vier kor<strong>en</strong>. De beste twee <strong>en</strong>sembles war<strong>en</strong> verbond<strong>en</strong> aan<br />
respectievelijk de Thomas- <strong>en</strong> de Nikolaikirche, waar zij zowel<br />
instond<strong>en</strong> voor de vocale als voor de instrum<strong>en</strong>tale invulling van<br />
de wekelijkse cantatedi<strong>en</strong>st<strong>en</strong>. Op 9 maart 1724 kon Bach zich<br />
voor de creatie van zijn Johannes Passion beroep<strong>en</strong> op beide<br />
<strong>en</strong>sembles. Het onderzoek dat Joshua Rifkin <strong>en</strong> Andrew Parrott<br />
in de jar<strong>en</strong> neg<strong>en</strong>tig afrondd<strong>en</strong> wijst uit dat de bezetting van<br />
koor <strong>en</strong> orkest voor zowel de passies als voor de wekelijkse<br />
cantatedi<strong>en</strong>st<strong>en</strong> veel kleiner was dan wij doorgaans vermoed<strong>en</strong>:<br />
waarschijnlijk werd de Johannespassie (<strong>en</strong> in 1729 ook de<br />
Matthaeuspassie) gecreëerd door slechts acht zangers, waarvan<br />
er vier zowel de koor- als de solopassages vertolkt<strong>en</strong>.<br />
De eerste spor<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> gezong<strong>en</strong> passieverhaal dater<strong>en</strong> uit<br />
de vierde eeuw. In de vijfti<strong>en</strong>de eeuw verschijn<strong>en</strong> de eerste<br />
meerstemmige passies, volledig gebaseerd op de bijbelse tekst<br />
van één van de vier evangelies. In de responsoriale passie wordt<br />
de partij van de evangelist vertolkt door e<strong>en</strong> solist die de tekst<br />
voordraagt op e<strong>en</strong> reciteertoon. In de motetpassie daar<strong>en</strong>teg<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> niet <strong>en</strong>kel de woord<strong>en</strong> van Christus <strong>en</strong> de andere<br />
personages, maar ook die van de evangelist meerstemmig<br />
gezong<strong>en</strong>. Vanaf de zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuw lijkt het componer<strong>en</strong><br />
van passies welhaast het alle<strong>en</strong>recht van de lutheran<strong>en</strong>: vooral<br />
in Duitsland stell<strong>en</strong> we immers e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>ame aan passies vast,<br />
terwijl de katholieke toondichters nog amper interesse voor
het g<strong>en</strong>re aan de dag legg<strong>en</strong>. Onder invloed van opera <strong>en</strong><br />
oratorium word<strong>en</strong> de personages verzelfstandigd <strong>en</strong> krijgt ook<br />
de evangelist e<strong>en</strong> partij die loskomt van de rigide reciteertoon.<br />
Omstreeks 1650 ontstaat in het lutherse Duitsland de gewoonte<br />
om aan het oorspronkelijke libretto mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van reflectie toe<br />
te voeg<strong>en</strong> op niet-bijbelse tekst<strong>en</strong>. Ook het aantal concerter<strong>en</strong>de<br />
instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> neemt gestaag toe. Die nieuwe vorm wordt<br />
aangeduid als oratoriumpassie. In het begin van de achtti<strong>en</strong>de<br />
eeuw ontstaat e<strong>en</strong> tweede soort passie die weliswaar gebaseerd<br />
is op het bijbelse verhaal, maar voorzi<strong>en</strong> wordt van e<strong>en</strong> volledig<br />
nieuw libretto: zowel Händel als Telemann componeerd<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
passie-oratorium op tekst van Barthold Heinrich Brockes.<br />
Bachs Johannes Passion is e<strong>en</strong> oratoriumpassie: de oorspronkelijke<br />
bijbelse tekst<strong>en</strong> van de evangelist, Christus <strong>en</strong> het volk blijv<strong>en</strong><br />
bewaard, maar voor de madrigalistische poëzie in de aria’s <strong>en</strong><br />
sommige koorpassages doet Bach e<strong>en</strong> beroep op ‘Der für die<br />
Sünde der Welt gemarterte und sterb<strong>en</strong>de Jesus’, e<strong>en</strong> werk uit<br />
1712 van de eerder vermelde Brockes. Daarnaast gebruikt hij ook<br />
poëzie van Christian Weise <strong>en</strong> Christian Heinrich Postel. Leipzigs<br />
jonge passietraditie verklaart t<strong>en</strong> dele dit ietwat verbrokkelde<br />
libretto: pas in 1721 immers voerde Bachs voorganger, Johann<br />
Kuhnau, de gewoonte in om tijd<strong>en</strong>s de Goede Week e<strong>en</strong><br />
‘musicirte Passion’ uit te voer<strong>en</strong>. In teg<strong>en</strong>stelling tot de heers<strong>en</strong>de<br />
mode bij andere Duitse componist<strong>en</strong> war<strong>en</strong> de passies van Kuhnau<br />
uitsluit<strong>en</strong>d gebaseerd op bijbelse tekst<strong>en</strong> <strong>en</strong> knoopt<strong>en</strong> zij dus<br />
veeleer aan bij de traditie uit de eerste helft van de zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de<br />
eeuw. In 1729 zou Bach voor e<strong>en</strong> veel sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>der<br />
tekstverloop kiez<strong>en</strong>: het hele libretto voor de ‘Matthaeuspassion’<br />
is immers van de hand van Christian Friedrich Picander.<br />
Bach herwerkte de Johannespassie maar liefst vier maal: na<br />
de creatie in 1724 volgd<strong>en</strong> nieuwe uitvoering<strong>en</strong> in 1725, 1730,<br />
1739 <strong>en</strong> 1748/49. Voor die geleg<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> bracht Bach telk<strong>en</strong>s<br />
revisies aan in de partituur. In de versie van 1725 bijvoorbeeld<br />
begint de Johannespassie met ‘O M<strong>en</strong>sch, bewein dein Sünde<br />
groß’, het koraal dat daarna zijn definitieve plaats vond als<br />
afsluiter van het eerste deel uit de Mattheuspassie. Sommige<br />
onderzoekers vermoed<strong>en</strong> dat Bach reeds in 1717 aan e<strong>en</strong><br />
(inmiddels verlor<strong>en</strong>geraakte) passie had gewerkt: mogelijk komt<br />
‘O M<strong>en</strong>sch, bewein dein Sünde groß’ daarin reeds voor, net als<br />
twee alternatieve t<strong>en</strong>oraria’s die hij ook in de Johannesversie van<br />
1725 gebruikt.<br />
In vergelijking met de Matthaeuspassie is de Johannespassie niet<br />
<strong>en</strong>kel aanzi<strong>en</strong>lijk korter, maar bevat hij - zelfs verhoudingsgewijs<br />
- weinig aria’s (namelijk acht <strong>en</strong> twee arioso’s teg<strong>en</strong>over maar<br />
liefst vijfti<strong>en</strong> aria’s <strong>en</strong> e<strong>en</strong> duet in de Mattheuspassie). De acht<br />
aria’s zijn ev<strong>en</strong>wel pareltjes van retoriek <strong>en</strong> poëzie. In elk ervan<br />
kiest de componist voor e<strong>en</strong> andere bezetting <strong>en</strong> e<strong>en</strong> zeer eig<strong>en</strong><br />
karakter. De sopraanaria ‘Ich folge dir gleichfalls’ verklankt de<br />
onvoorwaardelijke, haast naïeve trouw van de apostel Johannes<br />
aan zijn meester. In ‘Es ist vollbracht’ daar<strong>en</strong>teg<strong>en</strong> begeleidt het<br />
orkest met scherp gepunteerde motiev<strong>en</strong>: in de zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuw<br />
reeds werd op die manier het noodlot verklankt. Met rasse spoed<br />
maant de bas ons in ‘Eilt, ihr angefochtn<strong>en</strong> Seel<strong>en</strong>’ aan om ons op<br />
Golgotha aan het geloof te onderwerp<strong>en</strong>. In de Johannespassie<br />
legt Bach de nadruk op het dramatische verloop van het verhaal,<br />
terwijl in de Mattheus de reflectie e<strong>en</strong> belangrijker plaats<br />
toegemet<strong>en</strong> krijgt. Sommige hed<strong>en</strong>daagse evangelist<strong>en</strong> koester<strong>en</strong><br />
precies om die red<strong>en</strong> e<strong>en</strong> lichte voorkeur voor Bachs oudste passie:<br />
recitatiev<strong>en</strong> zoals …’und weinete bitterlich’ of ‘…und geißelte<br />
ihm’ zijn schoolvoorbeeld<strong>en</strong> van de meesterlijk dramatische wijze<br />
waarop Bach het verhaal kleurt. In beide passies vervull<strong>en</strong> de<br />
turbakor<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong>lijke rol, net als de vierstemmige koral<strong>en</strong>.<br />
Het meest sprek<strong>en</strong>de voorbeeld is zonder twijfel ‘Weg mit dem,<br />
kreuzige ihn’ waarin het opgehitste volk uit angst voor <strong>en</strong>kele<br />
volksm<strong>en</strong>ners Christus aan het kruis praat.<br />
Tal van elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> dat de beide passies van Bach<br />
e<strong>en</strong> hed<strong>en</strong>daags publiek ieder jaar weer kunn<strong>en</strong> bekor<strong>en</strong>.<br />
Vooreerst is er natuurlijk de esthetische aantrekkingskracht<br />
die de muziek van de meester uitoef<strong>en</strong>t. Daarnaast speelt er<br />
ook e<strong>en</strong> mystieke factor mee: de achtti<strong>en</strong>de-eeuwse tekst<strong>en</strong><br />
van Brockes, Weise, Postel <strong>en</strong> Picander zijn gebaseerd op<br />
inzicht<strong>en</strong> uit de middeleeuwse theologie, e<strong>en</strong> theologie die<br />
bewust het ongrijpbare opzoekt of, zoals Maurice Merleau-<br />
Ponty het uitdrukte: “l’ouverture par <strong>en</strong> haut.” De combinatie<br />
t<strong>en</strong>slotte van die uitgepuurde schoonheid, de oprechte <strong>en</strong> van<br />
oppervlakkigheid ontdane emotie, de duur van het werk <strong>en</strong> de<br />
uitgezong<strong>en</strong> onuitspreekbaarheid maakt elke passie-uitvoering<br />
tot e<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t van loutering <strong>en</strong> verstilling.
Johann Sebastian Bach (1685-1750)<br />
Johannes Passion, BWV245<br />
EERSTE DEEL<br />
1 <strong>Koor</strong><br />
Herr, unser Herrscher, dess<strong>en</strong> Ruhm<br />
In all<strong>en</strong> Land<strong>en</strong> herrlich ist!<br />
Zeig’ uns durch deine Passion,<br />
Daß du, der wahre Gottessohn,<br />
Zu aller Zeit,<br />
Auch in der größt<strong>en</strong> Niedrigkeit,<br />
Verherrlicht word<strong>en</strong> bist!<br />
2a Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Jesus ging mit sein<strong>en</strong> Jüngern über d<strong>en</strong> Bach Kidron, da<br />
war ein Gart<strong>en</strong>, darein ging Jesus und seine Jünger.<br />
Judas aber, der ihn verriet, wußte d<strong>en</strong> Ort auch, d<strong>en</strong>n Jesus<br />
versammelte sich oft daselbst mit sein<strong>en</strong> Jüngern. Da nun<br />
Judas zu sich hatte g<strong>en</strong>omm<strong>en</strong> die Schar und der<br />
Hoh<strong>en</strong>priester und Pharisäer Di<strong>en</strong>er, kommt er dahin mit<br />
Fackeln, Lamp<strong>en</strong> und mit Waff<strong>en</strong>. Als nun Jesus wußte alles,<br />
was ihm begegn<strong>en</strong> sollte, ging er hinaus und sprach zu<br />
ihn<strong>en</strong>:<br />
Jezus<br />
W<strong>en</strong> suchet ihr?<br />
Evangelist<br />
Sie antwortet<strong>en</strong> ihm:<br />
2b <strong>Koor</strong><br />
Jesum von Nazareth.<br />
2c Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Jesus spricht zu ihn<strong>en</strong>:<br />
Jezus<br />
Ich bin’s.<br />
Evangelist<br />
Judas aber, der ihn verriet, stund auch bei ihn<strong>en</strong>. Als nun<br />
Jesus zu ihn<strong>en</strong> sprach: Ich bin’s! Wich<strong>en</strong> sie zurücke und<br />
fiel<strong>en</strong> zu Bod<strong>en</strong>. Da fragete er sie abermal:<br />
Jezus<br />
W<strong>en</strong> suchet ihr?<br />
Evangelist<br />
Sie aber sprach<strong>en</strong>:<br />
2d <strong>Koor</strong><br />
Jesum von Nazareth.<br />
2e Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Jesus antwortete:<br />
Jezus<br />
Ich hab’s euch gesagt, daß ich’s sei, suchet ihr d<strong>en</strong>n mich, so<br />
lasset diese geh<strong>en</strong>!<br />
3 Koraal<br />
O große Lieb’, o Lieb’ ohn’ alle Maße,<br />
Die dich gebracht auf diese Marterstraße!<br />
Ich lebte mit der Welt in Lust und Freud<strong>en</strong>,<br />
Und du mußt leid<strong>en</strong>!<br />
4 Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Auf daß das Wort erfüllet würde, welches er sagte: Ich<br />
habe der Keine verlor<strong>en</strong>, die du mir gegeb<strong>en</strong> hast. Da hatte<br />
Simon Petrus ein Schwert und zog es aus und schlug nach<br />
des Hoh<strong>en</strong>priesters Knecht und hieb ihm sein recht’ Ohr ab,<br />
und der Knecht hieß Malchus. Da sprach Jesus zu Petro:
Jezus<br />
Stecke dein Schwert in die Scheide! Soll ich d<strong>en</strong> Kelch nicht<br />
trink<strong>en</strong>, d<strong>en</strong> mir mein Vater gegeb<strong>en</strong> hat?<br />
5 Koraal<br />
Dein Will’ gescheh’, Herr Gott, zugleich<br />
Auf Erd<strong>en</strong> wie im Himmelreich.<br />
Gib uns Geduld in Leid<strong>en</strong>szeit,<br />
Gehorsam sein in Lieb’ und Leid;<br />
Wehr und steur’ allem Fleisch und Blut,<br />
Das wider dein<strong>en</strong> Will<strong>en</strong> tut!<br />
6 Recitatief (t<strong>en</strong>or)<br />
Evangelist<br />
Die Schar aber und der Oberhauptmann und die Di<strong>en</strong>er der<br />
Jud<strong>en</strong> nahm<strong>en</strong> Jesum und bund<strong>en</strong> ihn und führet<strong>en</strong> ihn<br />
aufs erste zu Hannas, der war Kaiphas’ Schwäher, welcher<br />
des Jahres Hoherpriester war. Es war aber Kaiphas, der d<strong>en</strong><br />
Jud<strong>en</strong> riet: es wäre gut, daß ein M<strong>en</strong>sch würde umbracht<br />
für das Volk.<br />
7 Aria (alt)<br />
Von d<strong>en</strong> Strick<strong>en</strong><br />
Meiner Sünd<strong>en</strong><br />
Mich zu <strong>en</strong>tbind<strong>en</strong>,<br />
Wird mein Heil gebund<strong>en</strong>.<br />
Mich von all<strong>en</strong> Lasterbeul<strong>en</strong><br />
Völlig zu heil<strong>en</strong>,<br />
Läßt er sich verwund<strong>en</strong>.<br />
8 Recitatief (t<strong>en</strong>or)<br />
Evangelist<br />
Simon Petrus aber folgete Jesu nach und ein andrer Jünger.<br />
9 Aria (sopraan)<br />
Ich folge dir gleichfalls mit freudig<strong>en</strong> Schritt<strong>en</strong><br />
Und lasse dich nicht,<br />
Mein Leb<strong>en</strong>, mein Licht.<br />
Befördre d<strong>en</strong> Lauf<br />
Und höre nicht auf,<br />
Selbst an mir zu zieh<strong>en</strong>,<br />
zu schieb<strong>en</strong>, zu bitt<strong>en</strong>.<br />
10 Recitatief ( sopraan, t<strong>en</strong>or I & II, bas I & II)<br />
Evangelist<br />
Derselbige Jünger war dem Hoh<strong>en</strong>priester bekannt und<br />
ging mit Jesu hinein in des Hoh<strong>en</strong>priesters Palast. Petrus<br />
aber stund drauß<strong>en</strong> vor der Tür. Da ging der andere Jünger,<br />
der dem Hoh<strong>en</strong>priester bekannt war, hinaus und redete mit<br />
der Türhüterin und führete Petrum hinein. Da sprach die<br />
Magd, die Türhüterin, zu Petro:<br />
Maagd<br />
Bist du nicht dieses M<strong>en</strong>sch<strong>en</strong> Jünger einer?<br />
Evangelist<br />
Er sprach:<br />
Petrus<br />
Ich bin’s nicht.<br />
Evangelist<br />
Es stund<strong>en</strong> aber die Knechte und Di<strong>en</strong>er und hatt<strong>en</strong> ein<br />
Kohlfeu’r gemacht, d<strong>en</strong>n es war kalt, und wärmet<strong>en</strong><br />
sich. Petrus aber stund bei ihn<strong>en</strong> und wärmete sich. Aber<br />
der Hohepriester fragte Jesum um seine Jünger und um<br />
seine Lehre. Jesus antwortete ihm:<br />
Jezus<br />
Ich habe frei, öff<strong>en</strong>tlich geredet vor der Welt. Ich habe<br />
allezeit gelehret in der Schule und in dem Tempel, da alle<br />
Jud<strong>en</strong> zusamm<strong>en</strong>komm<strong>en</strong>, und habe nichts im Verborgn<strong>en</strong><br />
geredt. Was fragest du mich darum? Frage die darum,<br />
die gehöret hab<strong>en</strong>, was ich zu ihn<strong>en</strong> geredet habe! Siehe,<br />
dieselbig<strong>en</strong> wiss<strong>en</strong>, was ich gesaget habe.<br />
Evangelist<br />
Als er aber solches redete, gab der Di<strong>en</strong>er einer, die<br />
dabeistund<strong>en</strong>, Jesus ein<strong>en</strong> Back<strong>en</strong>streich und sprach:<br />
Di<strong>en</strong>aar<br />
Solltest du dem Hoh<strong>en</strong>priester also antwort<strong>en</strong>?
Evangelist<br />
Jesus aber antwortete:<br />
Jezus<br />
Hab ich übel geredt, so beweise es, daß es böse sei, hab’ ich<br />
aber recht geredt, was schlägest du mich?<br />
11 Koraal<br />
Wer hat dich so geschlag<strong>en</strong>,<br />
Mein Heil, und dich mit Plag<strong>en</strong><br />
So übel zugericht’?<br />
Du bist ja nicht ein Sünder<br />
Wie wir und unsre Kinder,<br />
Von Missetat<strong>en</strong> weißt du nicht.<br />
Ich, ich und meine Sünd<strong>en</strong>,<br />
Die sich wie Körnlein find<strong>en</strong><br />
Des Sandes an dem Meer,<br />
Die hab<strong>en</strong> dir erreget<br />
Das El<strong>en</strong>d, das dich schläget,<br />
Und das betrübte Marterheer.<br />
12a Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Und Hannas sandte ihn gebund<strong>en</strong> zu dem Hoh<strong>en</strong>priester<br />
Kaiphas. Simon Petrus stund und wärmete sich, da sprach<strong>en</strong><br />
sie zu ihm:<br />
12b <strong>Koor</strong><br />
Bist du nicht seiner Jünger einer?<br />
12c Recitatief (t<strong>en</strong>or I & II, bas)<br />
Evangelist<br />
Er leugnete aber und sprach:<br />
Petrus<br />
Ich bin’s nicht.<br />
Evangelist<br />
Spricht des Hoh<strong>en</strong>priesters Knecht’ einer, ein Gefreundter<br />
des, dem Petrus das Ohr abgehau<strong>en</strong> hatte:<br />
Di<strong>en</strong>aar<br />
Sahe ich dich nicht im Gart<strong>en</strong> bei ihm?<br />
Evangelist<br />
Da verleugnete Petrus abermal, und alsobald krähete der<br />
Hahn. Da gedachte Petrus an die Worte Jesu und ging<br />
hinaus und weinete bitterlich.<br />
13 Aria (t<strong>en</strong>or)<br />
Ach, mein Sinn,<br />
Wo willst du <strong>en</strong>dlich hin,<br />
Wo soll ich mich erquick<strong>en</strong>?<br />
Bleib’ ich hier,<br />
Oder wünsch’ ich mir<br />
Berg und Hügel auf d<strong>en</strong> Rück<strong>en</strong>?<br />
Bei der Welt ist gar kein Rat,<br />
Und im Herz<strong>en</strong><br />
Stehn die Schmerz<strong>en</strong><br />
Meiner Missetat,<br />
Weil der Knecht d<strong>en</strong> Herrn verleugnet hat.<br />
14 Koraal<br />
Petrus, der nicht d<strong>en</strong>kt zurück,<br />
Sein<strong>en</strong> Gott verneinet,<br />
Der doch auf ein’n ernst<strong>en</strong> Blick<br />
Bitterlich<strong>en</strong> weinet:<br />
Jesu, blicke mich auch an,<br />
W<strong>en</strong>n ich nicht will büß<strong>en</strong>;<br />
W<strong>en</strong>n ich Böses hab’ getan,<br />
Rühre mein Gewiss<strong>en</strong>!
De kruisiging. Deel van e<strong>en</strong> fresco van Pietro Perugino in de Santa Maria Maddal<strong>en</strong>a<br />
dei Pazzi in Fir<strong>en</strong>ze (1493-96).<br />
TWEEDE DEEL<br />
15 Koraal<br />
Christus, der uns selig macht,<br />
Kein Bös’ hat begang<strong>en</strong>,<br />
Der ward für uns in der Nacht<br />
Als ein Dieb gefang<strong>en</strong>,<br />
Geführt vor gottlose Leut’<br />
Und fälschlich verklaget,<br />
Verlacht, verhöhnt und verspeit,<br />
Wie d<strong>en</strong>n die Schrift saget.<br />
16a Recitatief ( t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Da führet<strong>en</strong> sie Jesum von Kaiphas vor das Richthaus, und<br />
es war frühe. Und sie ging<strong>en</strong> nicht in das Richthaus, auf daß<br />
sie nicht unrein würd<strong>en</strong>, sondern Ostern ess<strong>en</strong> möcht<strong>en</strong>. Da<br />
ging Pilatus zu ihn<strong>en</strong> hinaus und sprach:<br />
Pilatus<br />
Was bringet ihr für Klage wider dies<strong>en</strong> M<strong>en</strong>sch<strong>en</strong>?<br />
Evangelist<br />
Sie antwortet<strong>en</strong> und sprach<strong>en</strong> zu ihm:<br />
16b <strong>Koor</strong><br />
Wäre dieser nicht ein Übeltäter, wir hätt<strong>en</strong> dir ihn nicht<br />
überantwortet.<br />
16c Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Da sprach Pilatus zu ihn<strong>en</strong>:<br />
Pilatus<br />
So nehmet ihr ihn hin und richtet ihn nach eurem Gesetze!<br />
Evangelist<br />
Da sprach<strong>en</strong> die Jud<strong>en</strong> zu ihm:<br />
16d <strong>Koor</strong><br />
Wir dürf<strong>en</strong> niemand töt<strong>en</strong>.
16e Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas I & II)<br />
Evangelist<br />
Auf daß erfüllet würde das Wort Jesu, welches er sagte,<br />
da er deutete, welches Todes er sterb<strong>en</strong> würde. Da ging<br />
Pilatus wieder hinein in das Richthaus und rief Jesu und<br />
sprach zu ihm:<br />
Pilatus<br />
Bist du der Jud<strong>en</strong> König?<br />
Evangelist<br />
Jesus antwortete:<br />
Jezus<br />
Redest du das von dir selbst, oder hab<strong>en</strong>’s dir andere von<br />
mir gesagt?<br />
Evangelist<br />
Pilatus antwortete:<br />
Pilatus<br />
Bin ich ein Jude? Dein Volk und die Hoh<strong>en</strong>priester hab<strong>en</strong><br />
dich mir überantwortet; was hast du getan?<br />
Evangelist<br />
Jesus antwortete:<br />
Jezus<br />
Mein Reich ist nicht von dieser Welt; wäre mein Reich von<br />
dieser Welt, meine Di<strong>en</strong>er würd<strong>en</strong> darob kämpf<strong>en</strong>, daß ich<br />
d<strong>en</strong> Jud<strong>en</strong> nicht überantwortet würde; aber nun ist mein<br />
Reich nicht von dann<strong>en</strong>.<br />
17 <strong>Koor</strong><br />
Ach großer König, groß zu all<strong>en</strong> Zeit<strong>en</strong>,<br />
Wie kann ich g’nugsam diese Treu’ ausbreit<strong>en</strong>?<br />
Kein’s M<strong>en</strong>sch<strong>en</strong> Herze mag indes ausd<strong>en</strong>k<strong>en</strong>,<br />
Was dir zu sch<strong>en</strong>k<strong>en</strong>.<br />
Ich kann’s mit mein<strong>en</strong> Sinn<strong>en</strong> nicht erreich<strong>en</strong>,<br />
Womit doch dein Erbarm<strong>en</strong> zu vergleich<strong>en</strong>.<br />
Wie kann ich dir d<strong>en</strong>n deine Liebestat<strong>en</strong><br />
Im Werk erstatt<strong>en</strong>?<br />
18a Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas I & II)<br />
Evangelist<br />
Da sprach Pilatus zu ihm:<br />
Pilatus<br />
So bist du d<strong>en</strong>noch ein König?<br />
Evangelist<br />
Jesus antwortete:<br />
Jezus<br />
Du sagst’s, ich bin ein König. Ich bin dazu gebor<strong>en</strong> und in<br />
die Welt komm<strong>en</strong>, daß ich die Wahrheit zeug<strong>en</strong> soll. Wer<br />
aus der Wahrheit ist, der höret meine Stimme.<br />
Evangelist<br />
Spricht Pilatus zu ihm:<br />
Pilatus<br />
Was ist Wahrheit?<br />
Evangelist<br />
Und da er das gesaget, ging er wieder hinaus zu d<strong>en</strong> Jud<strong>en</strong><br />
und spricht zu ihn<strong>en</strong>:<br />
Pilatus<br />
Ich finde keine Schuld an ihm. Ihr habt aber eine<br />
Gewohnheit, daß ich euch ein<strong>en</strong> losgebe; wollt ihr nun, daß<br />
ich euch der Jud<strong>en</strong> König losgebe?<br />
Evangelist<br />
Da schrie<strong>en</strong> sie wieder allesamt und sprach<strong>en</strong>:<br />
18b <strong>Koor</strong><br />
Nicht dies<strong>en</strong>, sondern Barrabam!<br />
18c Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Barrabas aber war ein Mörder. Da nahm Pilatus Jesum und<br />
geißelte ihn.
19 Arioso (bas)<br />
Betrachte, meine Seel’, mit ängstlichem Vergnüg<strong>en</strong>,<br />
Mit bittrer Lust und halb beklemmtem Herz<strong>en</strong><br />
Dein höchstes Gut in Jesu Schmerz<strong>en</strong>,<br />
Wie dir auf Dorn<strong>en</strong>, so ihn stech<strong>en</strong>,<br />
Die Himmelsschlüsselblum<strong>en</strong> blühn!<br />
Du kannst viel süße Frucht von seiner Wermut brech<strong>en</strong><br />
Drum sieh’ ohn’ Unterlaß auf ihn!<br />
20 Aria (t<strong>en</strong>or)<br />
Erwäge, wie sein blutgefärbter Rück<strong>en</strong><br />
In all<strong>en</strong> Stück<strong>en</strong><br />
Dem Himmel gleiche geht,<br />
Daran, nachdem die Wasserwog<strong>en</strong><br />
Von uns’rer Sündflut sich verzog<strong>en</strong>,<br />
Der allerschönste Reg<strong>en</strong>bog<strong>en</strong><br />
Als Gottes Gnad<strong>en</strong>zeich<strong>en</strong> steht!<br />
21a Recitatief (t<strong>en</strong>or)<br />
Evangelist<br />
Und die Kriegsknechte flocht<strong>en</strong> eine Krone von Dorn<strong>en</strong> und<br />
satzt<strong>en</strong> sie auf sein Haupt und legt<strong>en</strong> ihm ein Purpurkleid<br />
an und sprach<strong>en</strong>:<br />
21b <strong>Koor</strong><br />
Sei gegrüßet, lieber Jud<strong>en</strong>könig!<br />
21c Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Und gab<strong>en</strong> ihm Back<strong>en</strong>streiche. Da ging Pilatus wieder<br />
heraus und sprach zu ihn<strong>en</strong>:<br />
Pilatus<br />
Sehet, ich führe ihn heraus zu euch, daß ihr erk<strong>en</strong>net, daß<br />
ich keine Schuld an ihm finde.<br />
Evangelist<br />
Also ging Jesus heraus und trug eine Dorn<strong>en</strong>krone und<br />
Purpurkleid. Und er sprach zu ihn<strong>en</strong>:<br />
Pilatus<br />
Sehet, welch ein M<strong>en</strong>sch!<br />
Evangelist<br />
Da ihn die Hoh<strong>en</strong>priester und die Di<strong>en</strong>er sah<strong>en</strong>, schrie<strong>en</strong> sie<br />
und sprach<strong>en</strong>:<br />
21d <strong>Koor</strong><br />
Kreuzige, kreuzige!<br />
21e Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Pilatus sprach zu ihn<strong>en</strong>:<br />
Pilatus<br />
Nehmet ihr ihn hin und kreuziget ihn; d<strong>en</strong>n ich finde keine<br />
Schuld an ihm!<br />
Evangelist<br />
Die Jud<strong>en</strong> antwortet<strong>en</strong> ihm:<br />
21f <strong>Koor</strong><br />
Wir hab<strong>en</strong> ein Gesetz,<br />
und nach dem Gesetz soll er sterb<strong>en</strong>;<br />
d<strong>en</strong>n er hat sich selbst zu Gottes Sohn gemacht.<br />
21g Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas I & II)<br />
Evangelist<br />
Da Pilatus das Wort hörete,<br />
fürchtet’ er sich noch mehr<br />
und ging wieder hinein in das Richthaus und sprach zu Jesu:<br />
Pilatus<br />
Von wann<strong>en</strong> bist du?<br />
Evangelist<br />
Aber Jesus gab ihm keine Antwort. Da sprach Pilatus zu ihm:<br />
Pilatus<br />
Redest du nicht mit mir? Weißest du nicht, daß ich Macht<br />
habe, dich zu kreuzig<strong>en</strong>, und Macht habe, dich loszugeh<strong>en</strong>?
Evangelist<br />
Jesus antwortete:<br />
Jezus<br />
Du hättest keine Macht über mich,<br />
w<strong>en</strong>n sie dir nicht wäre von ob<strong>en</strong> herab gegeb<strong>en</strong>;<br />
darum, der mich dir überantwortet hat,<br />
der hat’s größ’re Sünde.<br />
Evangelist<br />
Von dem an trachtete Pilatus, wie er ihn losließe.<br />
22 Koraal<br />
Durch dein Gefängnis, Gottes Sohn,<br />
ist uns die Freiheit komm<strong>en</strong>;<br />
Dein Kerker ist der Gnad<strong>en</strong>thron,<br />
Die Freistatt aller Fromm<strong>en</strong>;<br />
D<strong>en</strong>n gingst du nicht die Knechtschaft ein,<br />
Müßt’ unsre Knechtschaft ewig sein.<br />
23a Recitatief (t<strong>en</strong>or)<br />
Evangelist<br />
Die Jud<strong>en</strong> aber schrie<strong>en</strong> und sprach<strong>en</strong>:<br />
23b <strong>Koor</strong><br />
Läßest du dies<strong>en</strong> los, so bist du des Kaisers Freund nicht;<br />
d<strong>en</strong>n wer sich zum Könige machet, der ist wider d<strong>en</strong> Kaiser.<br />
23c Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Da Pilatus das Wort hörete, führete er Jesum heraus und<br />
satzte sich auf d<strong>en</strong> Richtstuhl, an der Stätte, die da heißet:<br />
Hochpflaster, auf Ebräisch aber: Gabbatha. Es war aber der<br />
Rüsttag in Ostern um die sechste Stunde, und er sprach zu<br />
d<strong>en</strong> Jud<strong>en</strong>:<br />
Pilatus<br />
Sehet, das ist euer König!<br />
Evangelist<br />
Sie schrie<strong>en</strong> aber:<br />
23d <strong>Koor</strong><br />
Weg, weg mit dem, kreuzige ihn!<br />
23e Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Spricht Pilatus zu ihn<strong>en</strong>:<br />
Pilatus<br />
Soll ich eur<strong>en</strong> König kreuzig<strong>en</strong>?<br />
Evangelist<br />
Die Hoh<strong>en</strong>priester antwortet<strong>en</strong>:<br />
23f <strong>Koor</strong><br />
Wir hab<strong>en</strong> kein<strong>en</strong> König d<strong>en</strong>n d<strong>en</strong> Kaiser.<br />
23g Recitatief (t<strong>en</strong>or)<br />
Evangelist<br />
Da überantwortete er ihn, daß er gekreuziget würde. Sie<br />
nahm<strong>en</strong> aber Jesum und führet<strong>en</strong> ihn hin. Und er trug sein<br />
Kreuz und ging hinaus zur Stätte, die da heißet<br />
Schädelstätt’, welche heißet auf Ebräisch: Golgotha.<br />
24 Aria (bas) & <strong>Koor</strong><br />
Eilt, ihr angefocht’n<strong>en</strong> Seel<strong>en</strong>,<br />
Geht aus eur<strong>en</strong> Marterhöhl<strong>en</strong>,<br />
Eilt - Wohin ? - nach Golgotha!<br />
Nehmet an des Glaub<strong>en</strong>s Flügel,<br />
Flieht - Wohin? - zum Kreuzeshügel,<br />
Eure Wohlfahrt blüht allda!<br />
25a Recitatief (t<strong>en</strong>or)<br />
Evangelist<br />
Allda kreuzigt<strong>en</strong> sie ihn, und mit ihm zwe<strong>en</strong> andere zu<br />
beid<strong>en</strong> Seit<strong>en</strong>, Jesum aber mitt<strong>en</strong> inne. Pilatus aber<br />
schrieb eine Überschrift und satzte sie auf das Kreuz, und<br />
war geschrieb<strong>en</strong>: “Jesus von Nazareth, der Jud<strong>en</strong> König”.<br />
Diese Überschrift las<strong>en</strong> viel Jüd<strong>en</strong>, d<strong>en</strong>n die Stätte war nahe<br />
bei der Stadt, da Jesus gekreuziget ist. Und es war<br />
geschrieb<strong>en</strong> auf Ebräische, griechische und lateinische<br />
Sprache. Da sprach<strong>en</strong> die Hoh<strong>en</strong>priester der Jud<strong>en</strong> zu Pilato:
25b <strong>Koor</strong><br />
Schreibe nicht: der Jud<strong>en</strong> König, sondern daß er gesaget<br />
habe: Ich bin der Jud<strong>en</strong> König.<br />
25c Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Pilatus antwortet:<br />
Pilatus<br />
Was ich geschrieb<strong>en</strong> habe, das habe ich geschrieb<strong>en</strong>.<br />
26 Koraal<br />
In meines Herz<strong>en</strong>s Grunde<br />
Dein Nam’ und Kreuz allein<br />
Funkelt all Zeit und Stunde,<br />
Drauf kann ich fröhlich sein.<br />
Erschein mir in dem Bilde<br />
Zu Trost in meiner Not,<br />
Wie du, Herr Christ, so milde<br />
Dich hast geblut’ zu Tod!<br />
27a Recitatief (t<strong>en</strong>or)<br />
Evangelist<br />
Die Kriegsknechte aber, da sie Jesum gekreuziget hatt<strong>en</strong>,<br />
nahm<strong>en</strong> seine Kleider und macht<strong>en</strong> vier Teile, einem<br />
jeglich<strong>en</strong> Kriegesknechte sein Teil, dazu auch d<strong>en</strong> Rock. Der<br />
Rock aber war ung<strong>en</strong>ähet, von ob<strong>en</strong> an gewürket durch und<br />
durch. Da sprach<strong>en</strong> sie untereinander:<br />
27b <strong>Koor</strong><br />
Lasset uns d<strong>en</strong> nicht zerteil<strong>en</strong>, sondern darum los<strong>en</strong>, wes er<br />
sein soll.<br />
27c Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Auf daß erfüllet würde die Schrift, die da saget: Sie hab<strong>en</strong><br />
meine Kleider unter sich geteilet und hab<strong>en</strong> über mein<strong>en</strong><br />
Rock das Los geworf<strong>en</strong>. Solches tat<strong>en</strong> die Kriegesknechte. Es<br />
stund aber bei dem Kreuze Jesu seine Mutter und<br />
seiner Mutter Schwester, Maria, Kleophas Weib, und Maria<br />
Magdal<strong>en</strong>a. Da nun Jesus seine Mutter sahe und d<strong>en</strong> Jünger<br />
dabei steh<strong>en</strong>, d<strong>en</strong> er lieb hatte, spricht er zu seiner Mutter:<br />
Jezus<br />
Weib, siehe, das ist dein Sohn!<br />
Evangelist<br />
Darnach spricht er zu dem Jünger:<br />
Jezus<br />
Siehe, das ist deine Mutter!<br />
28a Koraal<br />
Er nahm alles wohl in Acht<br />
In der letzt<strong>en</strong> Stunde,<br />
Seine Mutter noch bedacht,<br />
Setzt ihr ein’ Vormunde.<br />
O M<strong>en</strong>sch, mache Richtigkeit,<br />
Gott und M<strong>en</strong>sch<strong>en</strong> liebe,<br />
Stirb darauf ohn’ alles Leid,<br />
Und dich nicht betrübe!<br />
28b Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Und von Stund an nahm sie der Jünger zu sich. Darnach,<br />
als Jesus wußte, daß schon alles vollbracht war, daß die<br />
Schrift erfüllet würde, spricht er:<br />
Jezus<br />
Mich dürstet!<br />
29 Recitatief (t<strong>en</strong>or, bas)<br />
Evangelist<br />
Da stund ein Gefäße voll Essigs. Sie füllet<strong>en</strong> aber ein<strong>en</strong><br />
Schwamm mit Essig und legt<strong>en</strong> ihn um ein<strong>en</strong> Isop<strong>en</strong>,<br />
und hielt<strong>en</strong> es ihm dar zum Munde. Da nun Jesus d<strong>en</strong> Essig<br />
g<strong>en</strong>omm<strong>en</strong> hatte, sprach er:<br />
Jezus<br />
Es ist vollbracht!
30 Aria (alt)<br />
Es ist vollbracht!<br />
O Trost vor die gekränkt<strong>en</strong> Seel<strong>en</strong>!<br />
Die Trauernacht<br />
Läßt nun die letzte Stunde zähl<strong>en</strong>.<br />
Der Held aus Juda siegt mit Macht<br />
Und schließt d<strong>en</strong> Kampf.<br />
Es ist vollbracht!<br />
31 Recitatief (t<strong>en</strong>or)<br />
Evangelist<br />
Und neiget das Haupt und verschied.<br />
32 Aria (bas) & <strong>Koor</strong><br />
Mein teurer Heiland, laß dich frag<strong>en</strong>,<br />
Jesu, der du warest tot,<br />
Da du nunmehr ans Kreuz geschlag<strong>en</strong><br />
Und selbst gesagt: Es ist vollbracht!<br />
Lebest nun ohn’ Ende,<br />
Bin ich vom Sterb<strong>en</strong> frei gemacht?<br />
In der letzt<strong>en</strong> Todesnot<br />
Nirg<strong>en</strong>d mich hinw<strong>en</strong>de<br />
Kann ich durch deine Pein und Sterb<strong>en</strong><br />
Das Himmelreich ererb<strong>en</strong>?<br />
Ist aller Welt Erlösung da?<br />
Als zu dir, der mich versühnt,<br />
O du lieber Herre!<br />
Du kannst vor Schmerz<strong>en</strong> zwar nichts sag<strong>en</strong>;<br />
Gib mir nur, was du verdi<strong>en</strong>st,<br />
Doch neigest du das Haupt<br />
Und sprichst stillschweig<strong>en</strong>d: ja.<br />
Mehr ich nicht begehre!<br />
33 Recitatief (t<strong>en</strong>or)<br />
Evangelist<br />
Und siehe da, der Vorhang im Tempel zerriß in zwei Stück<br />
von ob<strong>en</strong> an bis unt<strong>en</strong> aus. Und die Erde erbebete, und die<br />
Fels<strong>en</strong> zerriss<strong>en</strong>, und die Gräber tät<strong>en</strong> sich auf, und stund<strong>en</strong><br />
auf viele Leiber der Heilig<strong>en</strong>!<br />
34 Arioso (t<strong>en</strong>or)<br />
Mein Herz, in dem die ganze Welt<br />
Bei Jesu Leid<strong>en</strong> gleichfalls leidet,<br />
Die Sonne sich in Trauer kleidet,<br />
Der Vorhang reißt, der Fels zerfällt,<br />
Die Erde bebt, die Gräber spalt<strong>en</strong>,<br />
Weil sie d<strong>en</strong> Schöpfer sehn erkalt<strong>en</strong>,<br />
Was willst du deines Ortes tun?<br />
35 Aria (sopraan)<br />
Zerfließe, mein Herze, in Flut<strong>en</strong> der Zähr<strong>en</strong><br />
Dem Höchst<strong>en</strong> zu Ehr<strong>en</strong>!<br />
Erzähle der Welt und dem Himmel die Not:<br />
Dein Jesus ist tot!<br />
36 Recitatief (t<strong>en</strong>or)<br />
Evangelist<br />
Die Jud<strong>en</strong> aber, dieweil es der Rüsttag war, daß nicht<br />
die Leichname am Kreuze blieb<strong>en</strong> d<strong>en</strong> Sabbat über (d<strong>en</strong>n<br />
desselbig<strong>en</strong> Sabbattags war sehr groß), bat<strong>en</strong> sie Pilatum,<br />
daß ihre Beine gebroch<strong>en</strong> und sie abg<strong>en</strong>omm<strong>en</strong> würd<strong>en</strong>. Da<br />
kam<strong>en</strong> die Kriegsknechte und brach<strong>en</strong> dem erst<strong>en</strong> die<br />
Beine und dem andern, der mit ihm gekreuziget war. Als<br />
sie aber zu Jesu kam<strong>en</strong>, da sie sah<strong>en</strong>, daß er schon<br />
gestorb<strong>en</strong> war, brach<strong>en</strong> sie ihm die Beine nicht; sondern der<br />
Kriegsknechte einer eröffnete seine Seite mit einem Speer,<br />
und alsobald ging Blut und Wasser heraus. Und der das<br />
geseh<strong>en</strong> hat, der hat es bezeuget, und sein Zeugnis ist wahr,<br />
und derselbige weiß, daß er die Wahrheit saget, auf daß ihr<br />
glaubet. D<strong>en</strong>n solches ist gescheh<strong>en</strong>, auf daß die Schrift<br />
erfüllet würde: “Ihr sollet ihm kein Bein zerbrech<strong>en</strong>”. Und<br />
abermal spricht eine andere Schrift: “Sie werd<strong>en</strong> seh<strong>en</strong>, in<br />
welch<strong>en</strong> sie gestoch<strong>en</strong> hab<strong>en</strong>”.
37 Koraal<br />
O hilf, Christe, Gottes Sohn,<br />
Durch dein bittres Leid<strong>en</strong>,<br />
Daß wir dir stets untertan<br />
All’ Untug<strong>en</strong>d meid<strong>en</strong>,<br />
Deiner Tod’ und sein Ursach’<br />
Fruchtbarlich bed<strong>en</strong>k<strong>en</strong>,<br />
Dafür, wiewohl arm und schwach,<br />
Dir Dankopfer sch<strong>en</strong>k<strong>en</strong>!<br />
38 Recitatief (t<strong>en</strong>or)<br />
Evangelist<br />
Darnach bat Pilatum Joseph von Arimathia, der ein Jünger<br />
Jesu war (doch heimlich aus Furcht vor d<strong>en</strong> Jud<strong>en</strong>), daß er<br />
möchte abnehm<strong>en</strong> d<strong>en</strong> Leichnam Jesu. Und Pilatus<br />
erlaubete es. Deroweg<strong>en</strong> kam er und nahm d<strong>en</strong> Leichnam<br />
Jesu herab. Es kam aber auch Nikodemus, der vormals in<br />
der Nacht zu Jesu komm<strong>en</strong> war, und brachte Myrrh<strong>en</strong> und<br />
Alo<strong>en</strong> untereinander, bei hundert Pfund<strong>en</strong>. Da nahm<strong>en</strong><br />
sie d<strong>en</strong> Leichnam Jesu und bund<strong>en</strong> ihn in Lein<strong>en</strong> Tücher mit<br />
Spezerei<strong>en</strong>, wie die Jud<strong>en</strong> pfleg<strong>en</strong> zu begrab<strong>en</strong>. Es war<br />
aber an der Stätte, da er gekreuziget ward, ein Gart<strong>en</strong>, und<br />
im Gart<strong>en</strong> ein neu Grab, in welches niemand je geleg<strong>en</strong> war.<br />
Daselbst hin legt<strong>en</strong> sie Jesum, um des Rüsttags will<strong>en</strong> der<br />
Jud<strong>en</strong>, dieweil das Grab nahe war.<br />
39 <strong>Koor</strong><br />
Ruht wohl, ihr heilig<strong>en</strong> Gebeine,<br />
Die ich nun weiter nicht beweine,<br />
Ruht wohl und bringt auch mich zur Ruh!<br />
Das Grab, so euch bestimmet ist<br />
Und ferner keine Not umschließt,<br />
Macht mir d<strong>en</strong> Himmel auf und schließt die Hölle zu.<br />
40 Koraal<br />
Ach Herr, laß dein’ lieb’ Engelein<br />
Am letzt<strong>en</strong> End’ die Seele mein<br />
In Abrahams Schoß trag<strong>en</strong>,<br />
D<strong>en</strong> Leib in seim Schlafkämmerlein<br />
Gar sanft ohn’ ein’ge Qual und Pein<br />
Ruhn bis am jüngst<strong>en</strong> Tage!<br />
Alsdann vom Tod erwecke mich,<br />
Daß meine Aug<strong>en</strong> seh<strong>en</strong> dich<br />
In aller Freud’, o Gottes Sohn,<br />
Mein Heiland und G<strong>en</strong>ad<strong>en</strong>thron!<br />
Herr Jesu Christ, erhöre mich,<br />
Ich will dich preis<strong>en</strong> ewiglich!
<strong>Koor</strong> <strong>en</strong> <strong>Orkest</strong> <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t<br />
In de wereld van de vocale klassieke muziek heeft <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong><br />
G<strong>en</strong>t zich in de loop van meer dan dertig jaar zonder twijfel e<strong>en</strong><br />
echte wereldfaam verworv<strong>en</strong>. Dat dit ge<strong>en</strong> toeval is, maar het<br />
resultaat van e<strong>en</strong> jar<strong>en</strong>lange consequ<strong>en</strong>te werkwijze <strong>en</strong> artistieke<br />
visie, hoeft ge<strong>en</strong> betoog. Opgericht in 1970 op initiatief van Philippe<br />
Herreweghe was deze groep zangers de eerste om in de jar<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>tig<br />
de nieuwe stijlprincipes met betrekking tot de interpretatie van<br />
barokmuziek toe te pass<strong>en</strong> op de vocale muziek. Instrum<strong>en</strong>talist<strong>en</strong><br />
war<strong>en</strong> to<strong>en</strong>tertijd al <strong>en</strong>kele jar<strong>en</strong> begonn<strong>en</strong> aan hun zoektocht naar<br />
e<strong>en</strong> uitvoeringspraktijk die nauwer aansloot bij de historische context.<br />
Ze grep<strong>en</strong> hiervoor terug naar origineel bronn<strong>en</strong>materiaal, dat ze<br />
aan e<strong>en</strong> grondige studie onderwierp<strong>en</strong>, <strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> auth<strong>en</strong>tiek<br />
instrum<strong>en</strong>tarium. Het is dan ook niet verwonderlijk dat musici als<br />
Gustav Leonhardt, Ton Koopman <strong>en</strong> Nikolaus Harnoncourt al zeer snel<br />
belangstelling toond<strong>en</strong> voor de gelijklop<strong>en</strong>de aanpak van dit Vlaams<br />
<strong>en</strong>semble op het gebied van de vocale muziek. Dit resulteerde in e<strong>en</strong><br />
int<strong>en</strong>sieve sam<strong>en</strong>werking, zowel op het concertpodium als op plaat.<br />
Philippe Herreweghe is zich steeds bewust geweest van de waarde<br />
van e<strong>en</strong> dergelijke sam<strong>en</strong>werking <strong>en</strong> daarom werkte het <strong>en</strong>semble<br />
ook later af <strong>en</strong> toe sam<strong>en</strong> met andere dirig<strong>en</strong>t<strong>en</strong> (R<strong>en</strong>é Jacobs, Paul<br />
Van Nevel, Bernard Haitink, Daniel Reuss, …) <strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de orkest<strong>en</strong><br />
zoals het Freiburger Barockorchester, het Concertgebouworkest of<br />
de Wi<strong>en</strong>er Philharmoniker. Het repertoire van <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t<br />
is niet te vang<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> welbepaalde stijlperiode. Het <strong>en</strong>semble<br />
leverde e<strong>en</strong> belangrijke bijdrage tot de herontdekking van heel wat<br />
polyfone werk<strong>en</strong> uit de R<strong>en</strong>aissance. Regelmatig staat het klassieke<br />
<strong>en</strong> romantische repertoire op het programma <strong>en</strong> ook creaties <strong>en</strong><br />
uitvoering<strong>en</strong> van hed<strong>en</strong>daagse muziek kom<strong>en</strong> nu <strong>en</strong> dan aan bod.<br />
Het waarmerk van <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t is <strong>en</strong> blijft echter de Duitse<br />
barokmuziek <strong>en</strong> meer specifiek het oeuvre van Johann Sebastian<br />
Bach. Voor dit repertoire werd einde van de jar<strong>en</strong> tachtig het orkest<br />
van <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t opgericht, dat door zijn hechte band met<br />
het koor e<strong>en</strong> onmisbaar instrum<strong>en</strong>t is geword<strong>en</strong> bij de uitvoering<br />
van deze muziek. E<strong>en</strong> doorgedrev<strong>en</strong> bekommernis om de kwaliteit<br />
van de uitvoering<strong>en</strong> heeft ervoor gezorgd dat <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t<br />
e<strong>en</strong> omvangrijke discografie wist op te bouw<strong>en</strong>. A capella of sam<strong>en</strong><br />
met het orkest van <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t, het Orchestre des Champs<br />
Elysées, het koor van La Chapelle Royale uit Parijs <strong>en</strong> diverse andere<br />
instrum<strong>en</strong>tale <strong>en</strong> vocale <strong>en</strong>sembles, werd<strong>en</strong> in de loop der jar<strong>en</strong> meer<br />
dan zestig opnames gerealiseerd, onder meer voor de labels Harmonia<br />
Mundi France, Virgin Classics, Acc<strong>en</strong>t, Ricercar <strong>en</strong> Telefunk<strong>en</strong>.<br />
Daarnaast br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> talrijke concertreiz<strong>en</strong> <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t op<br />
alle belangrijke podia <strong>en</strong> muziekfestivals van Europa. Het <strong>en</strong>semble<br />
was reeds te gast in de Ver<strong>en</strong>igde Stat<strong>en</strong>, Zuid-Amerika, Israël, Hong-<br />
Kong, Japan <strong>en</strong> Australië. In 1993 werd <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t door<br />
de Vlaamse Geme<strong>en</strong>schap b<strong>en</strong>oemd tot Cultureel Ambassadeur van<br />
Vlaander<strong>en</strong>. Het <strong>en</strong>semble g<strong>en</strong>iet t<strong>en</strong>slotte ook de steun van de<br />
Provincie Oost-Vlaander<strong>en</strong> <strong>en</strong> de stad G<strong>en</strong>t.<br />
Philippe Herreweghe<br />
Philippe Herreweghe werd gebor<strong>en</strong> in G<strong>en</strong>t <strong>en</strong> combineerde<br />
er zijn universitaire studies (g<strong>en</strong>eeskunde <strong>en</strong> psychiatrie) met<br />
e<strong>en</strong> muzikale opleiding aan het conservatorium, waar hij piano<br />
volgde bij Marcel Gazelle. In dezelfde periode begon hij ook te<br />
diriger<strong>en</strong> <strong>en</strong> in 1971 richtte hij het <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t op.<br />
Nikolaus Harnoncourt <strong>en</strong> Gustav Leonhardt merkt<strong>en</strong> al gauw zijn<br />
uitzonderlijke b<strong>en</strong>aderingswijze van de muziek op <strong>en</strong> nodigd<strong>en</strong><br />
Philippe Herreweghe <strong>en</strong> het <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t uit om mee<br />
te werk<strong>en</strong> aan hun opnames van de verzamelde Bach-cantates.<br />
Langzamerhand werd Herreweghes frisse, auth<strong>en</strong>tieke <strong>en</strong> retorische<br />
aanpak van de barokmuziek alom geprez<strong>en</strong> <strong>en</strong> in 1977 richtte<br />
hij in Parijs het <strong>en</strong>semble La Chapelle Royale op, waarmee hij de<br />
muziek van de Franse Goud<strong>en</strong> Eeuw t<strong>en</strong> uitvoer bracht. Sedertdi<strong>en</strong><br />
richtte hij nog verschill<strong>en</strong>de andere <strong>en</strong>sembles op, waarmee<br />
hij afzonderlijk, of in combinatie met elkaar, e<strong>en</strong> adequate <strong>en</strong><br />
gedeg<strong>en</strong> lezing wist te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> repertoire gaande van<br />
de r<strong>en</strong>aissance tot de hed<strong>en</strong>daagse muziek. Zo is er het Ensemble<br />
<strong>Vocale</strong> Europé<strong>en</strong>, gespecialiseerd in r<strong>en</strong>aissancepolyfonie, <strong>en</strong> het<br />
Orchestre des Champs Elysées, opgericht in 1991 met de bedoeling<br />
het romantische <strong>en</strong> preromantische repertoire opnieuw te lat<strong>en</strong><br />
schitter<strong>en</strong> op originele instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Met al deze <strong>en</strong>sembles<br />
bouwde Philippe Herreweghe in de loop der jar<strong>en</strong> e<strong>en</strong> uitgebreide<br />
<strong>en</strong> <strong>en</strong>orm gevarieerde discografie op. Hoogtepunt<strong>en</strong> hieruit zijn<br />
onder andere de opnam<strong>en</strong> van Bachs vocale meesterwerk<strong>en</strong><br />
(zoals de Matthäus- <strong>en</strong> Johannes-Passion, de H-moll Messe <strong>en</strong> het<br />
Weihnachtsoratorium), de grote Franse motett<strong>en</strong> van Rameau, Lully<br />
<strong>en</strong> Charp<strong>en</strong>tier, de requiemmiss<strong>en</strong> van Mozart, Fauré <strong>en</strong> Brahms,<br />
M<strong>en</strong>delssohns oratoria Elias <strong>en</strong> Paulus, Schönbergs Pierrot Lunaire.<br />
Van 1982 tot 2001 was Philippe Herreweghe artistiek directeur van<br />
het zomerfestival Les Académies Musicales de Saintes. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong><br />
is hij e<strong>en</strong> veelvuldig gevraagd gastdirig<strong>en</strong>t van orkest<strong>en</strong> zoals de<br />
Wi<strong>en</strong>er Philharmoniker, het Concertgebouworkest Amsterdam, de<br />
Berliner Philharmoniker, het Stavanger Symphony Orchestra <strong>en</strong> het<br />
Gewandhausorchester uit Leipzig. Sinds 1997 <strong>en</strong>gageerde hij zich<br />
als muziekdirecteur van deFilharmonie, het voormalig Koninklijk<br />
Filharmonisch <strong>Orkest</strong> van Vlaander<strong>en</strong>. Het kan dan ook ge<strong>en</strong> toeval<br />
zijn dat Philippe Herreweghe omwille van zijn consequ<strong>en</strong>te artistieke<br />
visie <strong>en</strong> volgehoud<strong>en</strong> <strong>en</strong>gagem<strong>en</strong>t t<strong>en</strong> opzichte van de muziek<br />
reeds op verschill<strong>en</strong>de plaats<strong>en</strong> e<strong>en</strong> meer dan verdi<strong>en</strong>de erk<strong>en</strong>ning<br />
kreeg. In 1990 werd hij door de Europese muziekpers uitgeroep<strong>en</strong><br />
tot Muzikale Persoonlijkheid van het Jaar. In 1993 werd Philippe<br />
Herreweghe sam<strong>en</strong> met het <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t b<strong>en</strong>oemd tot<br />
Cultureel Ambassadeur van Vlaander<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> jaar later werd hem<br />
de orde van Officier des Arts et Lettres toegek<strong>en</strong>d, <strong>en</strong> in 1977 werd<br />
Philippe Herreweghe b<strong>en</strong>oemd tot Doctor honoris causa aan de<br />
Katholieke Universiteit Leuv<strong>en</strong>. In 2003 kreeg hij in Frankrijk de titel<br />
‘Chevalier de la Légion d’Honneur’ toegek<strong>en</strong>d.
Christoph Prégardi<strong>en</strong><br />
De Duitse t<strong>en</strong>or Christoph Prégardi<strong>en</strong> begon zijn zangcarrière als<br />
koorknaap in de dom van zijn geboortestad Limburg an der Lahn.<br />
Later studeerde hij zang bij Martin Gründler <strong>en</strong> Karlheinz Jarius<br />
in Frankfurt am Main, bij Carla Castellani in Milaan <strong>en</strong> Alois Treml<br />
in Stuttgart. Aan de Musikhochschule van Frankfurt volgde hij de<br />
liedklas van Hartmut Höll. Algeme<strong>en</strong> beschouwd als één van de<br />
vooraanstaande lyrische t<strong>en</strong>or<strong>en</strong> van vandaag werkt Christoph<br />
Prégardi<strong>en</strong> regelmatig sam<strong>en</strong> met dirig<strong>en</strong>t<strong>en</strong> als Riccardo Chailly,<br />
John Eliot Gardiner, Nikolaus Harnoncourt, Philippe Herreweghe,<br />
R<strong>en</strong>é Jacobs, Ton Koopman, Gustav Leonhardt, Neville Marriner<br />
<strong>en</strong> Helmuth Rilling. Zijn repertoire omvat zowel de barokke,<br />
klassieke <strong>en</strong> romantische oratoria <strong>en</strong> passies als twintigste-eeuwse<br />
werk<strong>en</strong> van Britt<strong>en</strong>, Killmayer, Rihm <strong>en</strong> Stravinsky. Christoph<br />
Prégardi<strong>en</strong> wordt bijzonder gewaardeerd als liedzanger. Met zijn<br />
vaste begeleiders Adreas Staier, Michael Gees <strong>en</strong> sinds kort ook<br />
Hilko Dumno wordt hij regelmatig uitg<strong>en</strong>odigd in alle belangrijke<br />
Europese muziekc<strong>en</strong>tra, alsook in Japan <strong>en</strong> de Ver<strong>en</strong>igde Stat<strong>en</strong>. Als<br />
solist trad Prégardi<strong>en</strong> op met orkest<strong>en</strong> als de Berliner <strong>en</strong> de Wi<strong>en</strong>er<br />
Philharmoniker, het Symphonieorchester des Bayerisch<strong>en</strong> Rundfunks,<br />
het Concertgebouworkest Amsterdam, Academy of St. Martin-in-the-<br />
Fields, Philharmonia Orchestra London, Boston <strong>en</strong> St. Louis Symphony<br />
Orchestra. Als operazanger vertolkte Prégardi<strong>en</strong> roll<strong>en</strong> als Tamino<br />
in ‘Die Zauberflöte’ van Mozart, Almaviva in Rossini’s ‘Il Barbiere<br />
di Siviglia’, F<strong>en</strong>ton in ‘Fallstaff’ van Verdi, Ulisse in Monteverdi’s<br />
‘Ritorno d’Ulisse in Patria’ <strong>en</strong> Don Ottavio in Mozarts ‘Don Giovanni’.<br />
Prégardi<strong>en</strong>s discografie omvat meer dan honderd titels met<br />
composities van Bach, Mozart, M<strong>en</strong>delssohn, Händel, Monteverdi,<br />
Haydn, Britt<strong>en</strong> <strong>en</strong> Schubert. In de zomer van 2000 werkte de t<strong>en</strong>or<br />
mee aan twee cd-producties met Nikolaus Harnoncourt voor Teldec:<br />
Bachs Mattheüs-passie (ontving e<strong>en</strong> Grammy Award in 2002) <strong>en</strong><br />
de opera ‘Armida’ van Haydn, met Cecilia Bartoli. In 2005 <strong>en</strong> 2006<br />
vertolkte Christoph Prégardi<strong>en</strong> in de Opera van Parijs de titelrol in<br />
Mozarts ‘La Clem<strong>en</strong>za di Tito’ onder leiding van Sylvain Cambreling.<br />
Yorck Felix Speer<br />
De Duitse bariton Yorck Felix Speer studeerde Lutherse theologie<br />
<strong>en</strong> Germaanse literatuur. Zijn repertoire is zeer uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>d. Hij<br />
werkte onder meer mee aan Bachs ‘Hohe Messe’, de Johannes-Passie<br />
<strong>en</strong> Buxtehudes ‘Membra Jesu nostri’. Hij beperkt zich niet <strong>en</strong>kel tot<br />
het barokrepertoire. Yorck Felix Speer zong ook mee in ‘Paulus’ van<br />
M<strong>en</strong>delssohn,‘Les Béatitudes’ van Franck <strong>en</strong> e<strong>en</strong> productie met muziek<br />
van de hed<strong>en</strong>daagse componist Schmidt. In 2005 behaalde Speer grote<br />
success<strong>en</strong> in Rusland waar hij meezong in de ‘Johannes-Passie’ van<br />
Bach met het Kölner Kammerchor olv. Peter Neumann. In 2001 won hij<br />
de tweede prijs in ‘The Que<strong>en</strong> Sonja International Music Competition’<br />
in Oslo waardoor hij zijn debuut kon mak<strong>en</strong> in de opera ‘Die Schule<br />
der Frau<strong>en</strong>’ van Rolf Liebermann, gedirigeerd door Rudolf Kelber.<br />
Ook zong hij mee in ‘Le Nozze di Figaro’ <strong>en</strong> ‘Boris Godo<strong>en</strong>ov’.<br />
Camilla Tilling<br />
De Zweedse sopraan Camilla Tilling studeerde in Göteborg <strong>en</strong><br />
Lond<strong>en</strong> <strong>en</strong> maakte <strong>en</strong>ige tijd deel uit van de Opera van Göteborg.<br />
Haar veelzijdigheid laat haar toe om zich ev<strong>en</strong> goed thuis te voel<strong>en</strong><br />
op het operapodium als in concert<strong>en</strong> <strong>en</strong> Liederavond<strong>en</strong>. De laatste<br />
seizo<strong>en</strong><strong>en</strong> heeft zij zich e<strong>en</strong> groot concertrepertoire eig<strong>en</strong> gemaakt<br />
dat reikt van Mozarts ‘Exsultate’, ‘Jubilate’ <strong>en</strong> Bachs ‘h-Moll-Messe’<br />
over Händels ‘Messiah’ tot Ravels ‘Shéhérazade’. Zij zong onder<br />
leiding van dirig<strong>en</strong>t<strong>en</strong> als Davis, Jacobs <strong>en</strong> Muti. In 1999 g<strong>en</strong>oot zij<br />
groot succes als Corinna in Rossini’s ‘Il viaggio a Reims’ in de New<br />
York City Opera. Sindsdi<strong>en</strong> debuteerde zij onder andere in het Royal<br />
Opera House Cov<strong>en</strong>t Gard<strong>en</strong>, het Festival van Aix-<strong>en</strong>-Prov<strong>en</strong>ce, het<br />
Glyndebourne Festival, Metropolitan New York <strong>en</strong> het Festival van<br />
Drottningholm.<br />
Ingeborg Danz<br />
De Duitse alt Ingeborg Danz studeerde bij Heiner Eckels in Detmold.<br />
Als stud<strong>en</strong>t behaalde ze verschill<strong>en</strong>de prijz<strong>en</strong> <strong>en</strong> verwierf ze beurz<strong>en</strong><br />
van de Deutscher Musikrat <strong>en</strong> de Richard Wagner-Federatie. Vanaf<br />
1987 was Ingeborg Danz te hor<strong>en</strong> in verschill<strong>en</strong>de operahuiz<strong>en</strong>,<br />
onder meer in Detmold <strong>en</strong> Hamburg. Nochtans is zij vooral actief<br />
in oratorium, concert <strong>en</strong> lied. Zo werkt zij zeer nauw sam<strong>en</strong> met<br />
Helmuth Rilling <strong>en</strong> de Internationale Bachakadmie Stuttgart,<br />
het Windsbacher Knab<strong>en</strong>chor <strong>en</strong> het <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t.<br />
Hoogtepunt<strong>en</strong> uit de voorbije jar<strong>en</strong> zijn onder andere concert<strong>en</strong> met<br />
Philippe Herreweghe <strong>en</strong> het Concertgebouworkest, de Bamberger<br />
Symphoniker onder leiding van Roger Norrington <strong>en</strong> Händels ‘Jephta’<br />
op de Salzburger Festspiele. Andere belangrijke <strong>en</strong>gagem<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
bracht<strong>en</strong> Ingeborg Danz bij de Wi<strong>en</strong>er Philharmoniker, het NHK<br />
Symphony Orchestra in Tokyo <strong>en</strong> het San Francisco Philharmonic<br />
Orchestra, beide onder leiding van Herbert Blomstedt. Ingeborg<br />
Danz is tev<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> toegewijde liedzangeres. De voorbije jar<strong>en</strong> gaf<br />
ze liedrecitals sam<strong>en</strong> met Juliane Banse, Christoph Prégardi<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
Olaf Bär <strong>en</strong> met liedpianist Michael Gees. Naast de vele optred<strong>en</strong>s<br />
demonstreert Ingeborg Danz ook haar <strong>en</strong>orme repertoire in talrijke<br />
cd- <strong>en</strong> tv-opnam<strong>en</strong>. Zo is ze te hor<strong>en</strong> in opnam<strong>en</strong> van Mozart-miss<strong>en</strong><br />
met Nikolaus Harnoncourt (Teldec), verschill<strong>en</strong>de cd’s met Philippe<br />
Herreweghe <strong>en</strong> <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t (Harmonia Mundi) <strong>en</strong> Bachs<br />
Johannes- <strong>en</strong> Matthäus-Passion onder leiding van Helmuth Rilling<br />
(Hänssler).<br />
Jan Kobow<br />
Jan Kobow werd gebor<strong>en</strong> in Berlijn <strong>en</strong> deed zijn eerste muzikale<br />
ervaring op in het Berliner Staats- und DomChor. Hij studeerde orgel<br />
in Parijs aan de Schola Cantorum <strong>en</strong> behaalde grad<strong>en</strong> in orgel <strong>en</strong><br />
directie aan de Hochschule für Musik in Hannover, gevolgd door<br />
zangstudies bij Prof. Sabine Kirchner in Hamburg. In 1998 won hij<br />
de Eerste Prijs op de Internationale Bach Wedstrijd in Leipzig. Jan<br />
Kobow heeft voornamelijk naam verworv<strong>en</strong> als oratoriumzanger <strong>en</strong>
uitvoerder van oude muziek. Hij trad regelmatig op met <strong>en</strong>sembles<br />
als <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t, de Nederlandse Bachver<strong>en</strong>iging,<br />
Freiburger Barockorchester <strong>en</strong> de Akademie für Alte Musik Berlin<br />
met dirig<strong>en</strong>t<strong>en</strong> als Gustav Leonhardt, Philippe Herreweghe,<br />
Frieder Bernius, John Eliot Gardiner, Jos van Veldhov<strong>en</strong>, Thomas<br />
H<strong>en</strong>gelbrock, Masaaki Suzuki, Marcus Creed, R<strong>en</strong>é Jacobs <strong>en</strong> Michael<br />
Schneider. Daarnaast ligt ook het liedrepertoire hem nauw aan het<br />
hart. Hij gaf recitals met pianist<strong>en</strong> als Graham Johnson, Cord Garb<strong>en</strong>,<br />
Burkhard Kehring <strong>en</strong> Philip Moll. Regelmatig musiceert hij sam<strong>en</strong><br />
met pianofortespecialist<strong>en</strong> als Leo van Doeselaar, Ludger Rémy <strong>en</strong><br />
Kristian Bezuid<strong>en</strong>hout. Als operazanger was hij rec<strong>en</strong>t nog te hor<strong>en</strong><br />
in de Munt te Brussel als Telemaco in Monteverdi’s ‘Il ritorno d’Ulisse<br />
in patria’. Kobow geeft ook regelmatig concert<strong>en</strong> met de Himmlische<br />
Cantorey, e<strong>en</strong> <strong>en</strong>semble dat hij mee oprichtte. Jan Kobow verle<strong>en</strong>de<br />
zijn medewerking aan talrijke opnam<strong>en</strong>, onder meer aan het project<br />
‘Bach Cantata Pilgrimage’ onder leiding van John Eliot Gardiner.<br />
Peter Kooij<br />
Peter Kooij begon op zesjarige leeftijd met zing<strong>en</strong> in het koor van<br />
zijn vader. Als jong<strong>en</strong>ssopraan maakte hij reeds vele radio-, tv- <strong>en</strong><br />
plaatopnam<strong>en</strong>. Na zijn viool- <strong>en</strong> zangstudie aan het Utrechts<br />
Conservatorium behaalde hij het diploma zang aan het Sweelinck<br />
Conservatorium te Amsterdam, waar hij bij Max van Egmond<br />
studeerde. Sindsdi<strong>en</strong> bracht<strong>en</strong> zijn vele concertreiz<strong>en</strong> hem<br />
naar de belangrijkste muziekc<strong>en</strong>tra in de hele wereld zoals het<br />
Concertgebouw Amsterdam, Musikverein Wi<strong>en</strong>, Carnegie Hall New<br />
York, Royal Albert Hall Lond<strong>en</strong>, Teatro Colón Bu<strong>en</strong>os Aires, Berliner<br />
<strong>en</strong> Kölner Philharmonie, Palais Garnier Parijs, Suntory <strong>en</strong> Casals Hall<br />
Tokio, waar hij onder andere onder leiding van Philippe Herreweghe,<br />
Ton Koopman, Frans Brügg<strong>en</strong>, Gustav Leonhardt, R<strong>en</strong>é Jacobs,<br />
Sigiswald Kuijk<strong>en</strong>, Roger Norrington <strong>en</strong> Iván Fisher zong. Peter Kooij<br />
werkte mee aan meer dan honderd cd’s voor verschill<strong>en</strong>de labels.<br />
Door BIS werd hij uitg<strong>en</strong>odigd alle cantates, passies <strong>en</strong> verdere<br />
belangrijke vocale werk<strong>en</strong> van J. S. Bach op te nem<strong>en</strong> met het<br />
Bach <strong>Collegium</strong> Japan onder leiding van Masaaki Suzuki. Naast zijn<br />
concertpraktijk is Peter Kooij artistiek adviseur van het Ensemble<br />
Vocal Europe<strong>en</strong> <strong>en</strong> is hij doc<strong>en</strong>t aan het Sweelinck Conservatorium<br />
in Amsterdam <strong>en</strong> aan de Tokyo University of Fine Arts and Music.<br />
Verder geeft hij regelmatig masterclasses in Duitsland, Japan,<br />
Finland, Frankrijk, Portugal, België <strong>en</strong> Spanje.
<strong>Koor</strong> <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t<br />
sopraan<br />
Ulrike Barth*<br />
Maria Köpcke<br />
Lut Van de Velde<br />
Dominique Verkinder<strong>en</strong><br />
alt<br />
Uwe Czyborra-Schröder<br />
Beat Duddeck<br />
Cécile Pilorger<br />
Mieke Wouters<br />
t<strong>en</strong>or<br />
Malcolm B<strong>en</strong>nett*<br />
Gerhard Hölzle<br />
Dan Martin<br />
Ko<strong>en</strong> van Stade<br />
bas<br />
Stefan Drexlmeier*<br />
Robert van der Vinne<br />
Frits Vanhulle<br />
Jurg<strong>en</strong> Voll<strong>en</strong>s<br />
* koor soli: U. Barth: Maagd / M. B<strong>en</strong>nett: Di<strong>en</strong>aar / S. Drexlmeier: Petrus<br />
<strong>Orkest</strong> <strong>Collegium</strong> <strong>Vocale</strong> G<strong>en</strong>t<br />
concertmeester<br />
Mira Glodeanu*<br />
1 ste viool<br />
Caroline Bayet<br />
Bénédicte Pernet<br />
Andreas Preuss<br />
2 de viool<br />
Adrian Chamorro<br />
Joanna Huszcza<br />
Mario Konaka<br />
Maia Silberstein<br />
altviool<br />
Paul De Clerck*<br />
Hiltrud Hampe,<br />
W<strong>en</strong>dy Ruym<strong>en</strong><br />
cello<br />
Ageet Zweistra<br />
Harm-Jan Schwitters<br />
contrabas<br />
Miriam Shalinsky<br />
gamba<br />
Philippe Pierlot<br />
luit<br />
Matthias Spaeter<br />
orgel<br />
Herman Stinders<br />
hobo<br />
Timothée Oudinot<br />
Taka Kitazato<br />
fagot<br />
Philippe Miqueu<br />
fluit<br />
Patrick Beuckels<br />
Marion Hofmockel<br />
* ook viola d’amore
Binn<strong>en</strong>kort<br />
in <strong>deSingel</strong><br />
di 24 april 2007 . 20 uur . Blauwe Zaal<br />
Christoph Prégardi<strong>en</strong> t<strong>en</strong>or<br />
Andreas Staier piano<br />
Franz Schubert Winterreise (Müller), opus 89, D911<br />
wo 25 apr 2007 . 20 uur . Blauwe Zaal<br />
€ 20, € 15 (-25/65+ € 15, € 10 / -19 jaar € 8)<br />
inleiding met de partituur in de hand gaat Stev<strong>en</strong> Mari<strong>en</strong><br />
dieper in op de dramaturgie van ‘Winterreise’<br />
OPGELET aanvang 18.45 uur . Kleine Zaal<br />
Julia Kleiter sopraan<br />
Christoph Prégardi<strong>en</strong> t<strong>en</strong>or<br />
Hilko Dumno piano<br />
Hugo Wolf Itali<strong>en</strong>isches Liederbuch (Heyse)<br />
€ 15 (-25/65+ € 12 / -19 jaar € 8)<br />
inleiding Stev<strong>en</strong> Mari<strong>en</strong> . 19.15 uur . Foyer