A4krant Muziek.indd - Nrc

More documents

Recommendations

Info

nrc handelsblad A4-krant <strong>Muziek</strong> en wetenschap 12 Hitwetenschap Hitwetenschap De hitpotentie van een popsong? Een Spaans bedrijf ontwikkelde een computertest. Hits maken is een wetenschap. Door Bernard Hulsman ,,This is a hit”, riep James Brown in februari 1965 in een studio in Charlotte voor hij en zijn band ‘Papa’s Got A Brand New Bag’ inzetten. Brown kreeg gelijk: het nummer werd een hit. Maar zo zelfverzekerd als James Brown zijn maar weinig popartiesten. De meesten van hen weten, evenals hun platenbazen, niet of hun nummer wel een hit wordt en worden vaak verrast door de duistere krachten van de popmuziek. Toch is het voorspellen van hits niet helemaal een kwestie van intuïtie en gevoel, als we Polyphonic HMI moeten geloven. Volgens dit in Barcelona gevestigde bedrijf is hits maken een wetenschap. Polyphonic biedt de dienst Hit Song Science (HSS) aan, een computertest van popliedjes op hitgevoeligheid. Iedereen die een liedje heeft gemaakt, kan dit, als MP3-bestand, opsturen en krijgt dan na een paar werkdagen een rapport over de ‘hitpotentie’. Dit kost 49,99 euro. Volgens Polyphonic laten platenmaatschappijen tegenwoordig bijna alle nieuwe nummers testen door HSS. Er zijn drie factoren die van een liedje een hit maken, zegt het bedrijf in zijn uitgebreide toelichting op HSS op de site www.hitsongscience.com. ‘Klinkt het als een hit voor menselijke oren’, is de eerste, nogal rare vraag die bevestigend moet worden beantwoord. De tweede is: heeft het liedje veelbelovende wiskundige patronen? En tot slot: krijgt het liedje de juiste promotie? HSS helpt alleen bij de beantwoording van de vraag naar veelbelovende wiskundige patronen. (Hulp bij beantwoording van de eerste vraag lijkt niet nodig: natuurlijk klinkt een hit als een hit.) Als het antwoord op de tweede vraag een ferm ‘nee’ is, dan heeft het geen zin om verder nog moeite te doen om er een hit van te maken. Volgens Polyphonic zijn de patronen van liedjes die als ‘mooi’ worden ervaren en hits worden, in de loop van de tijd nauwelijks veranderd. Het bedrijf kwam tot deze conclusie, nadat het 3,5 miljoen Engelse en Amerikaanse liedjes die sinds 1950 waren uitgebracht in een database had gestopt en vervolgens had geanalyseerd op aspecten als melodie, harmonie, tempo, maat, ritme enzovoorts. Op basis van deze analyse kregen alle nummers een plaats in het ‘muziekuniversum’, dat eruit ziet als een soort melkwegstelsel. Nummers die dicht bij elkaar liggen, lijken uiteraard op elkaar. Dichte hitwolken Vervolgens verwijderde Polyphonic alle nummers die de afgelopen vijf jaar geen hit waren geweest. De meeste recente hits bleken zich in dichte hitwolken te bevinden, maar die waren wel ver van elkaar verwijderd over het muziekuniversum verspreid. Een enkele hit is een soort vallende eenzame ster, maar is dan vrijwel altijd om een andere dan muzikale redenen populair. Zulke hits hebben vaak een aansprekende tekst, een aspect dat in de analyse van HSS niet voorkomt. Wat HSS doet, is nagaan hoe dicht een getest liedje bij een van de hitwolken in het muziekuniversum ligt. Wie een liedje naar Hit Song Science stuurt, krijgt na een paar werkdagen een hitrapport. Zo leverde ‘Big Love Time’ van de Nederlandse groep L’Attentat, een garagerocknummer uit de jaren negentig dat geheel volgens de regels van de popliedkunst is geschreven, een HSS-score op van 6,73. Hiermee zit het liedje in de bovenste regionen van de gemiddelde hitgevoeligheid. Dit klinkt aardig - scores onder de 4 zijn ook mogelijk - maar volgens de interpretatie die HSS is dit toch te weinig voor een geheide hit. ,,Je moet mikken op een score van boven de 7”, aldus HSS. In het rapport staan ook tien recente en vijf klassieke hits vermeld, die, wiskundig gezien, lijken op ‘Big Love Time’. Het zijn verrassende lijstjes. Zo lijkt ‘Bailamos’ van Enrique Iglesias, de zoon van Julio, erg op ‘Big Love Time’, hoewel er op het eerste gehoor weinig verwantschap is. En de leden van L’Attentat zullen helemaal nooit hebben gedacht dat hun puntige popliedje volgens HSS ook lijkt op ‘We Are The World’ van USA for Africa, een van de ergste hits uit de geschiedenis van de popmuziek. Grote vraag bij Hit Song Science is natuurlijk, of het massale gebruik van deze test er niet er toe leidt dat er nog nauwelijks vernieuwende popmuziek zal worden uitgebracht. Polyphonic is zich bewust van dit gevaar, zo blijkt uit de toelichting op HSS op hun site. Maar de vrees is ten onrechte, legt het bedrijf uit. De wiskundige patronen van hits veranderen weliswaar niet in de loop van de tijd, zo geeft Polyphonic toe, maar stijlen, populaire instrumenten en de wijze waarop nummers worden gespeeld wél. Als weerlegging van de bewering dat Hit Song Science alleen maar leidt tot meer van hetzelfde, noemt Polyphonic Norah Jones, de Amerikaanse zangeres wier fenomenale succes het bedrijf feilloos heeft voorspeld. Het is een wat ongelukkig voorbeeld, want hoeveel kwaliteiten de muziek van Norah Jones ook heeft, vernieuwing is er daar niet een van. Obligaat of statement? Het is altijd leuk om te zien hoe internationale artistieke ontwikkelingen in Nederland opgepikt worden en hoe ze al of niet een draai meekrijgen die iets over de nationale identiteit zegt. Soms gebeurt dat nadrukkelijk niet. Door Jacob Haagsma Neem nou Men2B, voortgekomen uit Popstars, een uit Engeland geïmporteerde televisieformule. Het is een jongensgroep volgens het boekje, met vijf verschillende types: een stoere bink, een zijïg type, een gast die zijn hip-oubollige petje niet afzet binnen camerabereik en meer van die gimmicks. Die opzet gaat op zijn minst terug op New Kids On The Block, een succesvol marketingconcept uit begin jaren negentig. Ook de muziek is standaard-tienerpop, met een toefje swingbeat uit diezelfde tijd. En aan de clip van ‘Bigger Than That’, vijf druk dansende hunks op een rij in een verlaten fabriekshal, is nog geen vijf minuten oorspronkelijk denkwerk te pas gekomen. Hoe zit dat ondertussen in de Nederlandstalige hiphop? Dat is tenslotte een genre dat alleen al vanwege de taal enigszins naar de hand van onze cultuur is gezet. ‘Zinloos’ van Lange Frans en Baas B. raakt aan een open zenuw in de samenleving. In nummer en clip gaat het over slachtoffers van zinloos geweld, die met name genoemd worden. In een latere versie namen de mannen ook Theo van Gogh mee, in de clip worden de oer-Hollandse plekken in Venlo, Leeuwarden en Amsterdam gefilmd waar de inmiddels bekende, zinloze doden hun trieste einde tegemoet gingen. Je kunt zoiets obligaat noemen, maar het is in ieder geval een statement, een directe reactie op een triest maatschappelijk fenomeen. Dat is één ding waarin hiphop groot kan zijn. Een ander is het schaamteloos debiteren van blinkende macho-clichés, die doorgaans na een half uurtje clipkijken stuk voor stuk voorbijgekomen zijn. Ook in `Feestje’ van de groep van Frans en B., D-men, met deze keer de groepsleden Brutus en Negativ vooraan. De clip van ‘Feestje’ laat precies dat zien, een feestje, maar dan wel in hiphopstijl. Dus is het erg gezellig in een luxueus ingerichte woonkamer, niet het soort dat veel zal voorkomen in de binnenhuisarchitectuur van Diemen, met tal van prachtige donkere meiden die overigens minder aan trillend bilvertoon doen dan bij de Amerikaanse vakbroeders. Maar verder is dit clipje ronduit een knieval voor de heersende esthetiek in de hiphopclip. Toch zou je nog een poging tot sociaal commentaar, of anders een knipoog naar een overal in de media aanwezige collega kunnen zien in het door het beeld flitsen van een Marokkaans ogend type met zijn honkbalpet schuin op het hoofd.
nrc handelsblad A4-krant <strong>Muziek</strong> en wetenschap 13 Mojo Het monopolie van popimpresariaat Mojo Concerts Mojo Concerts organiseert in Nederland bijna alle internationale popconcerten. Een ongekende en daarom betwiste monopoliepositie. Door Jacob Haagsma Ruim een jaar geleden kreeg het kantoor van Mojo Concerts in Delft onverwacht bezoek van twaalf medewerkers van de Nederlandse Mededingingsautoriteit. Ze kwamen onderzoek doen naar de monopoliepositie van het bedrijf. ,,In pak, ja, dat soort mensen loopt in pakken rond’’, zegt mede-oprichter en directeur Leon Ramakers. ,,We hadden gehoord dat ze overal navraag naar ons deden. Maar ik wilde niet geloven dat rock ‘n’ roll belangrijk genoeg is voor een inval van de NMa. Badinerend zeg ik nu wel eens: op de korrel genomen worden door de NMa, hoger kun je niet stijgen.’’ Het waren roerige tijden voor Mojo Concerts, de grootste popconcertenorganisator van het land. Eerder kwam het bedrijf in het nieuws omdat elf van de ongeveer 95 werknemers werden ontslagen. Als gevolg van een reorganisatie, waarbij afdelingen als comedy, bandmanagement, en special events werden opgedoekt. Mojo Concerts is geen eigen bedrijf meer. Zes jaar geleden werd een groot deel van de aandelen verkocht en sinds drie jaar zijn alle aandelen in handen van de Amerikaanse gigant Clear Channel. ,,Als we niet hadden gereorganiseerd, had de financiële afdeling van Clear Channel vanzelf een keer gezegd: daar zit een afdeling duimen te draaien. Als het nog wel ons eigen bedrijf was geweest, hadden we het ook zo gedaan.’’ Mojo Concerts, volgens Ramakers een publiciteitsschuwe onderneming, is bereid voor zijn positie te knokken. Een bedrijf dat, volgens eigen schatting, zo’n 85 procent van de internationale popconcerten in Nederland organiseert, kan rekenen op gefronste wenkbrauwen als het om zijn monopoliepositie gaat. Mojo Lowlands 2000, foto Lex van Rossen heeft de reputatie om nieuwe initiatieven op dit gebied of tegen te werken of in de eigen bedrijfsstructuur te integreren. Ramakers: ,,In het zakenleven is niemand blij met concurrentie. Belangrijker is dat we goede contacten hebben met internationale agenten die helemaal geen zin hebben om met mensen in zee te gaan die ze niet kennen.’’ Nederland is, met Zweden en Zwitserland, een van de weinige Europese landen waar zo’n monopoliepositie in de popconcertenbusiness bestaat. ,,Als er meer partijen zijn, word je tegen elkaar uitgespeeld en zijn de entreeprijzen aan het eind van het liedje nog hoger. Wij zijn er daarom trots op dat we het vertrouwen hebben van bijna de hele internationale popbusiness.’’ Entreeprijzen Als een van de punten van kritiek die je op Mojo Concerts zou kunnen hebben, noemt Ramakers de entreeprijzen, die steeds verder de hoogte in schieten. Maar volgens Ramakers kan het nog veel erger. ,,Een vriend van me vroeg of ik hem een kaartje kon bezorgen voor Simon & Garfunkel in Los Angeles. Dus ik bel hun manager, die zei: dat kost wel 324 dollar. Het mooiste was dat ik de volgende dag een mailtje van hem kreeg: ‘Ik hoop dat je vriend een redelijke plaats had, want de beste plaatsen, van 600 dollar, waren uitverkocht.’ Dan lopen wij hier te zeuren over 85 euro (want zo duur was het concert van Simon & Garfunkel in Nederland, vorig jaar). The Lion King kun je drie jaar lang iedere dag zien en daar leg je toch ook zo’n bedrag voor neer. Waar hebben we het dan nog over?’’ Dat de prijzen zijn geëxplodeerd, in de Verenigde Staten nog veel meer dan hier, is deels terug te voeren op de dalende cdverkoop. Artiesten hebben doorgekregen dat tournees veel lucratiever zijn. ,,De Red Hot Chili Peppers razen drie weken door Europa en verdienen daarmee ongelooflijk veel geld. Drie avonden in Londen voor 85.000 mensen per avond. Zulke bedragen scoor je onmogelijk met platen, zeker niet in een paar weken.’’ Zwarte markt Maar de omslag begon al voordat de cdmarkt inzakte. Volgens Ramakers komt het door de zwarte markt, ,,en die analyse heb ik nog door niemand horen tegenspreken. Ik heb al vaker verteld dat de manager van Billy Joel eens aan iedereen op de eerste drie rijen vroeg wat zij voor hun kaartje hadden betaald. De officiële ticketprijs was 39 dollar, maar ze hadden allemaal tussen de 120 en 200 dollar neergeteld. En dat geld was niet in de zakken gekomen van de artiest. Dat laatste gebeurt tegenwoordig wel. ,,Het is puur een kwestie van vraag en aanbod. Zelf vind ik het ook heel erg duur geworden. Maar als blijkt dat de mensen het er toch voor neertellen, ja, wat moet ik daar dan nog tegen inbrengen?’’ Intussen dienen zich in de Verenigde Staten de eerste symptomen van een kopersstaking aan. Sterren als Madonna en Prince trekken nog veel publiek, maar iets minder beroemde namen als Christina Aguilera, Marc Anthony en het rondreizende Lollapalooza-festival hebben hun tournees afgezegd wegens tegenvallende belangstelling. ,,Daar betaal je naast je dure kaartje nog eens een veel te hoge commissie, plus verplicht acht dollar voor de parking, ook al kom je op de fiets of lopend, plus negen dollar voor je biertje. Je kunt mensen tot op zekere hoogte voor de gek houden, maar het houdt een keer op.’’ Toch loopt ook in Nederland niet alles op rolletjes. Op de grote, internationale namen komt een gerijpt publiek massaal en met rammelende portemonnee af. Maar de bezoekersaantallen van festivals als Pinkpop en Lowlands bijvoorbeeld, die zich op een veel jongere doelgroep richten, staan onder druk. Ramakers heeft met evenveel verbazing gekeken naar de 60.000 kaartjes voor de concerten van een oude bekende als UB 40 als naar de slechts 2500 bezoekers bij r&b-icoon Mary J. Blige en de 4000 voor aankomend superster Beyoncé. ,,Met r&b hebben we ons voor de tweede keer in de vingers gesneden, nadat we vijf, zes jaar geleden monumentale verliezen leden met festivals in Ahoy. Maar omdat die muziek enorm populair geworden is, en iedereen om je heen je zit op te jutten, heb ik niet geluisterd naar de signalen uit Amerika.’’ Niets is voor eeuwig, zegt Ramakers over de continuïteit van Mojo . Wat betreft het NMa-verhaal: ,,Ze hebben ons een berg vragen gesteld, zo hoog dat je er nauwelijks overheen kunt kijken. Wat is een festival, bijvoorbeeld. We werken keurig mee, we kunnen aantonen dat we een fatsoenlijk bedrijf zijn en niet het zootje machtswellustelingen dat men in ons ziet.’’
Page 1 and 2: maart 2005 A4-kranten bevatten arti
Page 3 and 4: nrc handelsblad A4-krant Muziek en
Page 11: nrc handelsblad A4-krant Muziek en
Page 15: nrc handelsblad A4-krant Geschieden

A4krant Muziek.indd - Nrc

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?