Thema beweging en krachten - DPB Brugge

1.6.5 x(t)-grafiek
Voor de fietser uit het voorbeeld zijn de posities in functie van de tijd uitgezet. De grafiek is een
parabool.
Tijd t
(s)
positie x
(m)
0 0
5 2,5
10 10
15 22,5
20 40
25 62,5
x (m)
70
60
50
40
30
20
10
0
0 5 10 15 20 25 30
Het onderzoek van de veranderlijke beweging werd voor het eerst uitgevoerd door Galilei. Het
experiment is bekend als ‘valgeul van Galilei’.
Een knikker rolt onder invloed van de zwaartekracht langs een helling naar beneden. De helling is
voorzien van een schaalverdeling in cm. De knikker wordt losgelaten en de tijd nodig om 40, 80,
120, 160 en 200 cm af te leggen wordt gemeten. We bekijken de metingen in onderstaande tabel
en x(t)-grafiek.
Afgelegde
weg ∆x
(m)
Tijdsinterval
∆t
(s)
0 0
40 2,2
80 3,2
120 3,9
160 4,5
200 5,0
De afgelegde weg is niet evenredig met de tijd. De tijd nodig om 160 cm af te leggen is niet het
dubbele van de tijd om 80 cm af te leggen. De grafiek is een parabool, wat wijst op een
kwadratisch verband: ∆x ∼ ∆t 2 of constante
2 =
∆x
∆t
Dit is een kenmerk van een eenparige veranderlijke beweging.
t (s)
2011-2012 | Thema beweging en krachten 30