Inspectierichtlijn Lijkbezorging - Inspectie Leefomgeving en Transport

6.7 Ruimen van graven
Onder ruimen wordt verstaan het leegmaken van een graf.
Schudden is een vorm van ruimen waarbij in een graf de skeletdelen op de bodem van het
graf worden geplaatst.
Onder ter aardebestellen wordt verstaan het op piëteitvolle wijze opnieuw begraven van
stoffelijke resten waarbij geen gebruik behoeft te worden gemaakt van een lijkkist of ander
lijkomhulsel.
Bij ruiming kunnen wij onderscheid maken tussen incidentele ruimingen en grootschalige
ruimingen. Incidentele ruiming vindt meestal plaats bij graven waarop een uitsluitend recht is
gevestigd. Oorzaak van ruiming van deze graven, die ook wel eigen graven, koopgraven of familiegraven
worden genoemd is meestal dat de uitgiftetermijn is verstreken en de rechthebbenden
geen prijs stellen op verlenging of dat er ruimte moet worden gemaakt in 'volle' graven. In de praktijk
wordt deze ruimte dikwijls gemaakt door het 'schudden' van het graf. Dit betekent dat de skeletdelen
op de bodem van het te graven graf komen te liggen. De Wet kent dit begrip niet en de Wlb
art. 29 en 31 zijn in dit geval niet van toepassing. De inspecteur zal hierover dan ook in beginsel
niet adviseren. Het spreekt echter voor zich dat hij er vanuit gaat dat om milieuhygiënische redenen
soortgelijke maatregelen worden getroffen als worden toegepast bij opgraving dan wel ruiming
en dat het eventuele "schudden" van een graf eerst dient plaats te vinden nadat volledige skelettering
heeft plaatsgevonden. Wanneer bij ruimen van een graf onverwacht een onvolledig geskeletteerd
overschot wordt aangetroffen dient het stoffelijk overschot opnieuw ter aarde te worden
besteld. Wanneer dit dieper in hetzelfde graf kan gebeuren is het probleem daarmee opgelost. Is
dit niet het geval dan zal voor het nieuwe stoffelijk overschot een andere bestemming geregeld
moeten worden. Wanneer het om een eigen graf gaat is het raadzaam dit vooraf met de nabestaanden
te bespreken en hierover duidelijke afspraken te maken.
Grootschalige ruiming, dikwijls per blok, vindt doorgaans plaats bij algemene graven, ook wel
huurgraven genoemd, en wel wanneer ruimte voor nieuwe graven moet worden gemaakt of
wanneer een begraafplaats in zijn geheel is gesloten en wordt geruimd. Bijkomend voordeel
van een dergelijke ruiming is de mogelijkheid die ontstaat om ingrijpende cultuurtechnische
maatregelen te nemen zoals vervanging van drainage of terreinophogingen. Het heersende of
gerealiseerde grondwaterpeil kan voorts nopen tot een geringer aantal begravingen boven
elkaar dan voorheen.
Aan deelsaneringen, zoals hier bedoeld, moet een totaalplan ten grondslag liggen.
Ruiming van graven kan eerst plaatsvinden na het verstrijken van de wettelijk vastgestelde
termijn van grafrust, zodat men ervan uit zou mogen gaan slechts volledig verteerde resten
aan te treffen.
Van het voornemen om graven te ruimen geeft de houder van de begraafplaats tenminste twee
maanden tevoren kennis aan de regionale inspecteur (Wlb art. 31, lid 2). Bij onvoorziene individuele
ruiming mag van deze termijn worden afgeweken.
In al deze gevallen hoeft er geen bezwaar tegen ruiming te bestaan en zal de inspecteur, tenzij
volledige skelettering niet mag worden verwacht, positief adviseren of geen bezwaar maken.
Men dient echter altijd voorbereid te zijn op onverteerde resten en daarvoor een plan van
aanpak gereed te hebben. Hoewel het principe hoe om te gaan met onverteerde resten in
beide gevallen fundamenteel hetzelfde is, zal het duidelijk zijn dat bij grootschalige ruimingen
de voorzieningen veel meer omvattend zullen zijn dan bij individuele het geval zal zijn.
Ministerie van VROM Handleiding Frontoffice
Pagina 32/62