introduction Dutch-Arabic

Woordenboek Nederlands –Arabisch
ﻲﺑﺮﻋ - يﺪﻨﻟﻮﻫ سﻮﻣﺎﻗ

edactie
Hassan Barzizaoua
Rabha Heinen-Nasr (Univ. van Amsterdam)
Azzouz Ifzaren
Monique IJzendoorn
Achmed Khabbazeh
Choumissa Sadki
met medewerking van
Aïcha Amzika
Tressy Arts
Joost Kremers
Oulfa Rouached
Nadja Schwarz
Chantal Sniekers
met adviezen van
Waleed Abouzeid
Elsaid Badawi
Jeen Dosky
Anita van Duijn
Hayat El Koun
Rob Ermers
Hassan Mizori
Fransje Zweekhorst
begeleidingscommissie
prof. dr. Emilio Platti (Katholieke Universiteit Leuven)
dr. Jan Jaap de Ruiter (Universiteit van Tilburg)
prof. dr. Willy Smedts (Katholieke Universiteit Leuven)
ﺮﻳﺮﺤﺘﻟا ﺔﺌﻴﻫ
ةوززﺮﺑ ﻦﺴﺣ
(مادﺮﺘﺴﻣأ ﺔﻌﻣﺎﺟ) ﺮﺼﻧ ﻦﻨﻳﺎﻫ ﺔﺤﺑار
نراﺰﻓإ زوﺰﻋ
نروﺪﻧﺰﻳأ ﻚﻴﻧﻮﻣ
ةزﺎﺒﺧ ﻦﻳﺪﻟا ﺰﻋ ﺪﻤﺣأ
ﻲﻗدﺎﺼﻟا ﺔﺴﻴﻣﻮﺷ
ﻊﻣ نوﺎﻌﺘﻟﺎﺑ
ﺎﻜﻳﺰﻣأ ﺔﺸﺋﺎﻋ
ﺰﺗرأ ﻲﺴﻳﺮﺗ
ﺪﺷاور ﺔﻔﻟأ
سﺮﻤﻳﺮﻛ ﺖﺳﻮﻳ
زراﻮﺷ ﺔﻳدﺎﻧ
زﺮﻜﻴﻨﺳ لﺎﻄﻨﺷ
ﻦﻣ ﺢﺋﺎﺼﻧ ﻊﻣ
ﺪﻳز ﻮﺑأ ﺪﻴﻟو
يوﺪﺑ ﺪﻴﻌﺴﻟا
ﻲﻜﺳود ﻦﻳژ
نواد نﺎﻓ ﺎﺘﻴﻧأ
نﻮﻜﻟا ةﺎﻴﺣ
سﺮﻣرإ تﺮﺑور
يروﺰﻴﻣ ﻦﺴﺣ
ﺖﺳرﻮﻬﻜﻳوز ﻮﻴﺴﻧاﺮﻓ
ﺔﻓﺮﺸﻤﻟا ﺔﻨﺠﻠﻟا
ﻲﺗﻼﺑ ﻮﻴﻠﻣإ .د .أ
ﺮﺗوار ود بﺎﻳ نﺎﻳ .د
سﺪﻴﻤﺳ ﻲﻠﻳو .د .أ

woordenboek
Nederlands –Arabisch
ﻲﺑﺮﻋ - يﺪﻨﻟﻮﻫ سﻮﻣﺎﻗ
hoofdredactie ﺮﻳﺮﺤﺘﻟا ﺔﺌﻴﻫ ﺔﺳﺎﺋر
Jan Hoogland ﺪﻧﻼﺧﻮﻫ نﺎﻳ
universiteit nijmegen ﻦﺨﻴﻤﻳﺎﻧ ﺔﻌﻣﺎﺟ
Kees Versteegh ﺦﻴﺘﺳﺮﻓ ﺲﻴﻛ
universiteit nijmegen ﻦﺨﻴﻤﻳﺎﻧ ﺔﻌﻣﺎﺟ
Manfred Woidich ﺶﻳﺪﻳﻮﻓ ﺪﻳﺮﻔﻧﺎﻣ
universiteit van amsterdam مادﺮﺘﺴﻣأ ﺔﻌﻣﺎﺟ
coördinatie ﻖﻴﺴﻨﺗ
Jan Hoogland ﺪﻧﻼﺧﻮﻫ نﺎﻳ
universiteit nijmegen ﻦﺨﻴﻤﻳﺎﻧ ﺔﻌﻣﺎﺟ
bulaaq amsterdam

Dit woordenboek kwam tot stand in opdracht en onder auspiciën van de Commissie
Lexicografische Vertaalvoorzieningen (clvv), Den Haag, onder voorzitterschap van
prof. dr. Willy Martin. De redactie werd uitgevoerd door de afdeling Talen en Culturen
van het Midden-Oosten (tcmo), Universiteit Nijmegen (ku Nijmegen).
Aan de samenstelling van de tekst is alle zorg besteed. De redactie en de uitgever kunnen
echter geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die voortvloeit uit eventuele
fouten die mogelijk in deze uitgave voorkomen.
Informatie over de totstandkoming van dit woordenboek vindt u op: www.let.kun.nl/wba
Via deze website kunt u ook reageren.
Dit boek is opgemaakt in Adobe InDesign me 2. Teus de Jong heeft twee hulpprogramma’s
geschreven om de gegevens uit de met ombi gemaakte database te halen en om te zetten
naar InDesign. Op enkele uitzonderingen na is voor de positionering van diakritische
tekens gebruikgemaakt van de OpenType-mogelijkheden van InDesign me versie 2. De
Nederlandse tekst is gezet uit de Minion Pro van Robert Slimbach, de Arabische tekst uit
de Lotus Linotype.
Typografie binnenwerk Françoise Berserik, Den Haag en Teus de Jong, Nij Beets
Omslagontwerp Marjo Starink, Amsterdam
Database-extractie, dataconversie en zetwerk Teus de Jong, Nij Beets
Coördinatie productie en tekstcorrectie Henk Pel, Zeist
Druk en bindwerk Koninklijke Wöhrmann, Zutphen
isbn 90 5460 078 0 (Nederlands-Arabisch)
isbn 90 5460 079 9 (Arabisch-Nederlands)
isbn 90 5460 080 2 (set Nederlands-Arabisch & Arabisch-Nederlands)
Verspreiding in België Van Halewyck, Leuven
Uitgeverij Bulaaq, Recht Boomssloot 69, 1011 cw Amsterdam
bulaaq@wxs.nl
© 2003 Commissie Lexicografische Vertaalvoorzieningen (clvv), Den Haag

Inhoud ىﻮﺘﺤﻣ
Inleiding 7
Gebruiksaanwijzing Nederlands-Arabisch 11
Algemene informatie 11
Grammaticale informatie voor beide talen 13
Transcriptie en vocalisatie van het Arabisch 14
Grammaticale informatie voor het Arabisch 15
Grammaticale informatie voor het Nederlands 18
Inhoud van de lemma’s 20
Lijst van afkortingen 36
Woordenboek (A-Z) 41
22 ﺔﻣﺪﻘﻣ
26 ﻲﺑﺮﻌﻟا - يﺪﻨﻟﻮﻬﻟا ءﺰﺠﻟا لﺎﻤﻌﺘﺳا ﺔﻘﻳﺮﻃ
26 ﺔﻣﺎﻋ تﺎﻣﻮﻠﻌﻣ
28 ﻦﻴﺘﻐﻠﻟ ﺔﻳﻮﺤﻨﻟا تﺎﻣﻮﻠﻌﻤﻟا
28 ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا ﺔﻐﻠﻟا ﻞﻴﻜﺸﺗو ﺔﻴﻨﻴﺗﻼﻟا فﺮﺣﻷا ﻰﻟإ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا فوﺮﺤﻟا ﻞﻘﻧ
29 ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا ﺔﻐﻠﻟﺎﺑ ﺔﺻﺎﺨﻟا ﺔﻳﻮﺤﻨﻟا تﺎﻣﻮﻠﻌﻤﻟا
32 ﺔﻳﺪﻨﻟﻮﻬﻟا ﺔﻐﻠﻟﺎﺑ ﺔﺻﺎﺨﻟا ﺔﻳﻮﺤﻨﻟا تﺎﻣﻮﻠﻌﻤﻟا
34 ﻞﺧاﺪﻤﻟا نﻮﻤﻀﻣ
36 تارﺎﺼﺘﺧﻻا ﺔﺤﺋﻻ
41 (A-Z) سﻮﻣﺎﻗ

Inleiding
Doel van het woordenboek
Dit woordenboek is zowel voor Arabischtalige als voor Nederlandstalige gebruikers
bedoeld, het is dus zowel ‘begrijpwoordenboek’ als ‘productiewoordenboek’. Een ‘begrijpwoordenboek’
helpt de gebruiker bij het lezen of verstaan van teksten in de voor hem
vreemde taal. Een ‘productiewoordenboek’ helpt de gebruiker bij het schrijven of spreken
in de voor hem vreemde taal. Het feit dat dit woordenboek beide functies in zich verenigt
heeft consequenties gehad voor de selectie en de presentatie van de gegevens. Zo wordt
voor zowel de brontaal als de doeltaal relevante grammaticale informatie gegeven.
Als doelgroepen hebben wij vooral op het oog gehad: studenten Arabisch aan universiteiten
en vertaalopleidingen, docenten Arabisch op alle niveaus, vertalers en tolken,
gevorderde Arabischsprekende leerlingen van het Nederlands, instanties waar men met
Arabischsprekende cliënten te maken heeft.
De Nederlandse woordenschat
Het Nederlandse brontaalbestand in dit woordenboek, het Referentiebestand Nederlands
(rbn), is samengesteld in opdracht van de Commissie Lexicografische Vertaalvoorzieningen
(clvv) als uitgangsbestand voor tweetalige woordenboeken. Het rbn bestaat uit
een basisvocabulaire, aangevuld met vocabulaire uit verschillende vakgebieden. Uit deze
woordenschat van ongeveer 45.000 trefwoorden hebben wij een selectie gemaakt van ongeveer
36.000 trefwoorden. Doorzichtige samenstellingen en infrequente woorden uit het
rbn hebben wij bijvoorbeeld niet opgenomen. Deze 36.000 trefwoorden hebben ongeveer
44.000 betekenissen. Het Nederlandse bestand bevat 50.000 voorbeelden en uitdrukkingen
waarin het gebruik of de betekenis van het trefwoord geïllustreerd wordt.
Standaardtaal/omgangstaal
In de Arabische wereld bestaat een taalsituatie die gewoonlijk met diglossie wordt aangeduid:
de standaardtaal (al-fusha) is de taal van de geschreven media, van het onderwijs en
van het formele gesproken woord, terwijl de omgangstaal (‘ammiyya, darija) de moedertaal
is die voor alle informele taaluitingen gebruikt wordt.
De standaardtaal is dus de aangewezen taal voor schriftelijk taalgebruik. Dit wil

8 echter nog niet zeggen dat er nooit woorden uit de omgangstaal op schrift gezet worden.
In verschillende Arabische landen, met name in Egypte, bestaat er een bloeiende dialectliteratuur,
maar ook in romans in de standaardtaal dringen voortdurend woorden uit het
dialect door. Zo vindt men in romans, maar ook in kranten in Egypte woorden als kwayyis
(ﺲﱢﻳ َﻮُﻛ). Om een voorbeeld dichter bij huis te noemen: in geschreven voorlichtingsmateriaal
voor Marokkanen die in Nederland wonen, worden voor de duidelijkheid soms
bewust dialectwoorden gebruikt. Niet al die woorden zijn in dit woordenboek te vinden.
Het kan nodig blijken hiervoor als aanvulling dialectwoordenboeken te raadplegen.
Dit plaatst de samenstellers van een woordenboek voor Modern Standaard Arabisch
voor de vraag of dergelijke woorden opgenomen moeten worden. Wij hebben ervoor
gekozen vrij puristisch te werk te gaan en alleen die dialectwoorden op te nemen die zeer
frequent in geschreven taal gebruikt worden, bijvoorbeeld omdat er geen equivalent in het
Modern Standaard Arabisch voorhanden is.
Een tweede, verwant probleem is dat van de stijlniveaus. In het Nederlandse schriftelijk
taalgebruik verschijnen steeds meer woorden die voorheen als vulgair beschouwd werden
(en misschien nog worden). Een direct equivalent van dergelijke uitdrukkingen in het
Modern Standaard Arabisch bestaat niet en eigenlijk zou men voor een vertaling zijn toevlucht
moeten nemen tot de omgangstaal. Wij hebben er vrijwel altijd voor gekozen in het
Arabisch toch een standaardwoord te gebruiken, en er daarbij uitdrukkelijk op te wijzen
dat het Nederlandse woord of uitdrukking een laag stijlniveau betreft.
Gezien het formele karakter van de woordenschat van het Modern Standaard Arabisch
hebben wij ervoor gekozen Nederlandse informele woorden niet te laten terugkeren
in het deel Arabisch-Nederlands. Dergelijke woorden kan de Arabische gebruiker uiteraard
wel in het deel Nederlands-Arabisch vinden (gemarkeerd met ‘inform.’). Daarnaast zijn
er woorden die nog een stijlniveau lager liggen en die door niet-moedertaalsprekers dus
vermeden moeten worden. Het betreft hier vulgaire woorden die van het label ‘vulg.’ zijn
voorzien. Hieronder vallen scheldwoorden en seksueel geladen woorden, maar ook woorden
die beledigend of onaangenaam zijn. Het is niet riskant een informeel of vulgair woord
van een formele vertaling te voorzien in het deel Nederlands-Arabisch, maar andersom
is het wel riskant in het deel Arabisch-Nederlands een formeel woord uit de brontaal te
vertalen met een informeel of vulgair woord in de doeltaal. Door in de doeltaal een te laag
stijlniveau te gebruiken (informeel of vulgair), kan men zijn gehoor of lezerspubliek voor
het hoofd stoten.
Een derde probleem betreft de leenwoorden uit het Engels en het Frans. In de omgangstaal
zijn dergelijke leenwoorden zeer gebruikelijk. Zo hoort men bijvoorbeeld vaker kumbyutar

(ﺮَﺗﻮﻴْﺒْﻤُﻛ) dan hasub (بﻮﺳﺎﺣ). In dit specifieke geval hebben wij beide vormen opgenomen
omdat zij beide in schriftelijk taalgebruik, bijvoorbeeld in advertenties, voorkomen. In andere
gevallen hebben wij ons laten leiden door de voorkeur van de Arabische media voor
Arabische equivalenten van gebruikelijke Engelse of Franse termen.
Een vierde probleem is de regionale variatie. Hoewel het Modern Standaard Arabisch in
principe overal identiek is, bestaan er toch duidelijke regionale verschillen. Zo gebruikt
men voor ‘brief’ in verschillende delen van de Arabische wereld andere termen: risala
(ﺔﻟﺎﺳِر) en khitab (بﺎﻄ ِ ﺧ), en voor ‘privatiseren’ zien we een zelfde onderscheid: khawsasa
( َﺺ َﺻ ْﻮ َﺧ) in Marokko en khaskhasa ( َﺺَﺨ ْﺼ َﺧ) in Egypte. Het was uiteraard ondoenlijk
deze regionale variatie helemaal tot haar recht te laten komen. Wij hebben geprobeerd in
ieder geval die varianten te vermelden die in Marokko en Egypte voorkomen.
Keuze van de trefwoorden
De problemen die hierboven zijn genoemd hebben geleid tot het volgende beleid ten
aanzien van de selectie van de woordenschat. Dit woordenboek richt zich op de moderne
standaardtaal zoals die voorkomt in kranten, literatuur, formele radio- en televisie-uitzendingen.
Bij de keuze van de woordenschat is in de eerste plaats dan ook gekeken naar
teksten uit de media, literaire teksten en de basiswoordenschat op verschillende technische
gebieden.
Bij het opnemen van benamingen voor dieren en planten is volledigheid vrijwel
onmogelijk, als gevolg van de grote variatie binnen de Arabische wereld, van Noord-
Afrika tot Centraal-Azië; bovendien is er het probleem van dialectnamen. Ook hier is een
praktische keuze gemaakt voor veel voorkomende planten en dieren, met name in Egypte
en Marokko of in Nederland. Dit kan ertoe leiden dat soms onverwachte woorden zijn
opgenomen, bijvoorbeeld de naam van een vogel die in Nederland zeldzaam is, maar die
in Egypte veel voorkomt.
Specifieke uitdrukkingen die alleen door christelijke Arabieren worden gebezigd, zijn
gemarkeerd met de aanduiding ‘chr.Ar.’.
Ook geografische namen zijn opgenomen: de namen van de meeste landen, sommige
steden als de spelling in het Arabisch niet direct duidelijk was, alle provinciehoofdsteden
van Nederland en België, alle hoofdsteden van Arabische en islamitische landen, en een
aantal van de belangrijkste steden in de Arabische landen.
De samenstellers hebben veel aandacht besteed aan voorbeelden en collocaties. Dat
betekent dat vaak combinaties van woorden gegeven worden die niet direct bijdragen tot
begrip van de betekenis maar vooral bedoeld zijn om nadere informatie over het gebruik
9

10 te geven. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om combinaties van een bijvoeglijk naamwoord en
een zelfstandig naamwoord, zoals ةﺮﻴﺒَﻛ \ ةﺮﻴﻄ َﺧ ﺔﻤﻳﺮ َﺟ, of combinaties van een werkwoord
en een zelfstandig naamwoord, zoals ًﺔﻤﻳﺮ َﺟ َف َﺮَﺘْﻗا \ َﺐَﻜَﺗ ْرا.
Dankbetuiging
De stichting Middle East Transfer nam in 1990 het initiatief tot de samenstelling van een
Arabisch woordenboek door een subsidie aan te vragen bij het ministerie van Onderwijs.
Dit initiatief werd overgenomen door de afdeling Talen en Culturen van het Midden-Oosten
(tcmo) van de Universiteit Nijmegen. In 1993 werd de Commissie Lexicografische
Vertaalvoorzieningen (clvv) opgericht en ontving de initiatiefgroep bij tcmo een uitnodiging
om een projectvoorstel bij de clvv in te dienen. Dit voorstel is in 1994 ingediend,
het werd in 1996 gehonoreerd en in 1997 is begonnen met de uitvoering van het project. De
hier gepresenteerde woordenboeken zijn het eindresultaat van dit proces.
Dit woordenboek had niet gemaakt kunnen worden zonder de hulp van een aantal
personen en instanties. Allereerst danken wij de clvv voor de financiële ondersteuning
en het beschikbaar stellen van het Nederlandse referentiebestand (rbn) en het invoerprogramma
voor de samenstelling van het woordenboek (ombi, OMkeerbaar BIlinguaal
bestand). Ook de programmeurs van ombi danken wij voor hun ondersteuning bij het
oplossen van de specifieke problemen die met het Arabisch samenhingen. Verder danken
wij prof. dr. Elsaid Badawi van de American University in Caïro, die bij het opzetten van
het project betrokken was, en alle collega’s van tcmo, die op zeer verschillende wijzen
hebben meegeholpen aan de totstandkoming van de woordenboeken. Verder danken wij
de Financiële Administratie van de Faculteit der Letteren en de afdeling Beheer, alsmede de
Computer Ondersteuningsgroep (cog), voor hun voortreffelijke hulp. Wij bedanken Mark
van Mol voor het beschikbaar stellen van de lijst met Arabische trefwoorden uit zijn Leerwoordenboek
Arabisch-Nederlands. We danken Joost van Schendel van uitgeverij Bulaaq, en
Henk Pel en Teus de Jong voor de prettige en efficiënte samenwerking in de productiefase.
Ook zijn wij dank verschuldigd aan de leden van de door de clvv ingestelde begeleidingscommissie:
prof. dr. Willy Smedts (ku Leuven), dr. Jan Jaap de Ruiter (Universiteit van
Tilburg) en prof. dr. Emilio Platti (ku Leuven). Bovenal zijn wij grote dank verschuldigd
aan het team van medewerkers die met grote inzet en inventiviteit hebben gewerkt aan het
verzamelen en bedenken van vertalingen en omschrijvingen voor al die Nederlandstalige
woorden en begrippen die zo lastig te vertalen bleken in het Arabisch.

Gebruiksaanwijzing Nederlands-Arabisch
Algemene informatie
De presentatierichting van woorden, uitdrukkingen en hun vertalingen is in alle gevallen
van links naar rechts. Als een woord of uitdrukking meer dan één Arabische vertaling
heeft, betekent dit dat de verschillende Arabische vertalingen van links naar rechts in
belangrijkheid afnemen. Als een vertaling in de vorm van een uitdrukking of omschrijving
op een volgende regel verder gaat, gebeurt dit op zo’n positie dat een volgende vertaling of
nieuwe betekenis er rechts naast kan komen. Dit lijkt tegen de natuurlijke leesrichting van
het Arabisch in te gaan, maar een andere oplossing bleek niet goed mogelijk.
suikerziekte zn. | v.; – | ﱢيﺮﱠﻜ ُﺴﻟا ءاد \ ض َﺮَﻣ, ِﺮﱠﻜ ُﺴﻟا ض َﺮَﻣ, ءاد
ﱢيﺮﱠﻜ ُﺴﻟا ِ ل ْﻮَﺒﻟا, ...
mijlpaal zn. | m.; mijlpalen | ﻢَﻠْﻌَﻣ (ُﻢ ِ ﻟﺎﻌَﻣ), ﻲﻓ) ﺔّﻤِﻬُﻣ ﺔﻄْﻘُﻧ»
«( ٍ ل ﱡﻮ َﺤَﺗ وأ ٍر ﱡﻮَﻄَﺗ, «( ِ نﺎﺴْﻧﻹا ِ ةﺎﻴ َﺣ ﻲﻓ) ّﻢِﻬُﻣ ث ِ دﺎﺣ»
Vertalingen van het trefwoord ‘suikerziekte’: 1. يﺮﻜﺴﻟا ءاد \ ضﺮﻣ, 2. ﺮﻜﺴﻟا ضﺮﻣ,
3. يﺮﻜﺴﻟا لﻮﺒﻟا ءاد, 4. يﺮﻜﺳ.
Vertalingen van het trefwoord ‘mijlpaal’: 1. ﻢﻠﻌﻣ, 2. (لﻮﺤﺗ وأ رﻮﻄﺗ ﻲﻓ) ﺔﻤﻬﻣ ﺔﻄﻘﻧ,
3. (نﺎﺴﻧﻹا ةﺎﻴﺣ ﻲﻓ) ﻢﻬﻣ ثدﺎﺣ.
Tussen guillemets « » staan de omschrijvingen. Dit zijn vertalingen in de vorm van een
omschrijving of een uitleg, omdat er geen één-op-één vertaalequivalent voor de desbetreffende
term of uitdrukking voorhanden is. Men kan daarbij voor het Nederlands-
Arabisch denken aan zaken als ‘hutspot’, ‘verjaardagskalender’ en voor het Arabisch-Nederlands
aan bijvoorbeeld begrippen uit het islamitisch recht en gerechten uit de Arabische
keuken. Omschrijvingen zijn geen vertalingen en ze zijn vooral bedoeld als uitleg voor de
gebruiker die het desbetreffende deel als ‘begrijpwoordenboek’ gebruikt. Voor spreken of
schrijven in de doeltaal dient men dan ook omzichtig om te gaan met deze omschrijvingen.
Eventueel volgt een nadere uitleg tussen haakjes achter de kernomschrijving.
Als van Arabische woorden een alternatieve spelling bestaat, wordt deze tussen Arabische
guillemets « » vermeld.
Tussen verticale strepen staat grammaticale informatie over het woord in de brontaal
(bijvoorbeeld meervoudsvormen van zelfstandige naamwoorden of vervoegingen van
werkwoorden).
11

12 Als van een trefwoord twee of meer homoniemen bestaan (woorden met gelijke spelling
maar afwijkende betekenis), zijn de verschillende homoniemen Romeins genummerd.
Albanees I zn. | m.; Albanezen | [inwoner van Albanië] ّﻲﻧﺎﺒْﻟَأ
(نﺎﺒْﻟَأ)
Albanees II zn. | o.; – | [taal] ﺔّﻴﻧﺎﺒْﻟَﻷا (ﺔﻐُﻠﻟا)
Albanees III bn. [van, uit Albanië] ّﻲﻧﺎﺒْﻟَأ
De volgorde van de vertalingen geeft een prioriteit aan. De eerste vertaling is ook de meest
voor de hand liggende.
Er zijn vertalingen die slechts in één vertaalrichting zijn opgenomen, meestal om het
aantal vertalingen bij een trefwoord te beperken, soms ook omdat het om een laagfrequent
woord in de doeltaal gaat. Het kan dus voorkomen dat een vertaalrelatie tussen een Nederlands
en een Arabisch woord in het ene deel wel wordt gegeven, en in het andere deel niet.
Het kan voorkomen dat er twee volledige alternatieve vertalingen verschijnen, gescheiden
door een komma. Alle alternatieven zijn bruikbaar voor het woord of de uitdrukking
in de brontaal.
grondwet zn. | m., v.; –ten | رﻮﺘ ْﺳُد ( ُﺮﻴﺗﺎﺳَد), ّيرﻮﺘ ْﺳُد نﻮﻧﺎﻗ; een
aanpassing van de grondwet ِرﻮﺘ ْﺳ ُﺪﻟا ﻞﻳﺪْﻌَﺗ, ّيرﻮﺘ ْﺳُد ﻞﻳﺪْﻌَﺗ; ...
Een schuine streep wordt onder andere gebruikt om alternatieven binnen een uitdrukking
of vertaling van elkaar te scheiden. Die streep duidt erop dat de twee woorden die door die
streep gescheiden worden, alternatieven zijn. De uitdrukking ‘onhoudbaar/ongegrond zijn’
kan dus gelezen worden als ‘onhoudbaar zijn, ongegrond zijn’.
ranzig bn. ﺦ ِ ﻧ َز; ranzig worden/zijn َﺦ ِ ﻧ َز (ww.; a; ﺦَﻧ َز)
Het is mogelijk dat zowel in een uitdrukking in de brontaal als in de vertaling ervan een
schuine streep wordt gebruikt. De alternatieven in brontaal en doeltaal corresponderen
dan met elkaar.
grondwaterpeil zn. | o.; – | ِ ﺔّﻴﻓ ْﻮ َﺠﻟا ِ هﺎﻴ ِ ﻤﻟا ىﻮَﺘ ْﺴُﻣ; het grondwaterpeil
daalt/stijgt ِ ﺔّﻴﻓ ْﻮ َﺠﻟا ِ هﺎﻴ ِ ﻤﻟا ىﻮَﺘ ْﺴُﻣ ﺾُ ِ ﻔَﺨْﻨَﻳ \ ُﻊ ِ ﻔَﺗ ْﺮَﻳ
Het is echter ook mogelijk dat slechts in één van beide talen meerdere alternatieven staan.
In dat geval geldt dat alle alternatieven in de ene taal mogelijke vertalingen van een mogelijkheid
in de andere taal zijn.

grootheid II zn. | v.; – | [het groot zijn] ﺔﻤَﻈَﻋ, لﻼ َﺟ, ﺮَﺒ ِ ﻛ;
zedelijke/morele grootheid « ِ
ﻖُﻠُﺨﻟا ﺔﻤَﻈَﻋ»; Gods grootheid
ِﷲا ﺔﻤَﻈَﻋ
De schuine streep kan ook verschillende meervoudsvormen of verleden tijden van een
werkwoord van elkaar scheiden.
waaien I onov.ww. | woei/waaide, h. gewaaid | 1 [blazen van
de wind] ﱠﺐ َﻫ (u; ّﺐ َﻫ, بﻮﺒ ُﻫ), َﺢَﻔَﻧ (a; ﺢْﻔَﻧ, نﺎﺤَﻔَﻧ, حﺎﻔُﻧ), ﱠﻒ َﻫ
(i; ّﻒ َﻫ, ﻒﻴﻔ َﻫ); ...
Grammaticale informatie voor beide talen
Grammaticale informatie bij de trefwoorden en de vertalingen is in vrijwel alle gevallen
gegeven met korte vermeldingen, veelal door middel van afkortingen. Zie hiervoor de
lijst met afkortingen. Voor meer informatie over de grammaticale eigenschappen van een
woord dient de gebruiker een grammatica te raadplegen.
Doorgaans wordt eerst de informatie gegeven die op het trefwoord zelf betrekking
heeft en, indien van toepassing, vervolgens informatie over vervoegingen of verbuigingen
van het trefwoord (meervoudsvormen, eventuele onregelmatige vrouwelijke vormen,
masdar (verbaal substantief) van het werkwoord, vervoegingen in andere naamvallen en
overige grammaticale informatie).
Als een bijvoeglijk naamwoord in een voorbeeld of vertaling betrekking heeft op meer
dan één zelfstandig naamwoord met verschillende geslachten, staat een ta marbuta tussen
haakjes vermeld om aan te geven dat zowel de mannelijke als de vrouwelijke vorm van het
bijvoeglijk naamwoord gebruikt kunnen worden waar deze van toepassing zijn.
moederlijk bn. ّﻲﻣﻮﻣُأ; moederlijke zorg/liefde ّﺐ ُﺣ \ ﺔﻳﺎﻋِر
(ة) ّﻲﻣﻮﻣُأ
In voorbeelden zijn de zelfstandige naamwoorden in beide talen over het algemeen onbepaald.
Hiervan kan echter om praktische of grammaticale redenen zijn afgeweken.
De tijden van de werkwoorden in de voorbeeldzinnen: een onbepaalde wijs in het
Nederlands (bijvoorbeeld koffie drinken) wordt in het Arabisch in het perfectum vertaald
(َةﻮْﻬَﻘﻟا َب ِﺮ َﺷ). Een zin in de verleden tijd in het Nederlands wordt in het Arabisch in het
perfectum vertaald. Een zin in de tegenwoordige tijd in het Nederlands wordt in het Arabisch
in het imperfectum vertaald.
13

14 Als een voorbeeld in het Nederlands het werkwoord ‘zijn’ bevat, zal de vertaling in het
Arabisch meestal َنﺎﻛ bevatten.
Als een voorbeeld in het Nederlands het werkwoord ‘hebben’ in de betekenis ‘bezitten’
bevat, zal de vertaling in het Arabisch meestal ُه َﺪْﻨ ِ
َﻋ َنﺎﻛ bevatten. Aangezien dit gepaard
gaat met een wisseling van onderwerp (het lijdend voorwerp uit de Nederlandse zin wordt
onderwerp in de Arabische zin) zijn deze zinnen in beide talen doorgaans expliciet en
compleet geschreven en vertaald. Dus niet: ‘tijd hebben’ maar ‘hij had tijd’, ٌﺖْﻗ َو ُه َﺪْﻨ ِ ﻋ َنﺎﻛ.
Transcriptie en vocalisatie van het Arabisch
Bij de vocalisatie van het Arabisch zijn de volgende regels gehanteerd:
– Een alif zonder hamza dient te worden gelezen als een hamzat al-wasl (ﺔﻋﺎﻗ
تﺎﻋﺎﻤ
ِ ِ
ﺘ ْﺟﻻا).
– In leenwoorden in het Arabisch kan het voorkomen dat drie medeklinkers achter
elkaar staan. Twee van die medeklinkers hebben dan een sukun gekregen. Dit oogt
vreemd, maar op deze manier wordt de feitelijke uitspraak het meest nauwkeurig
weergegeven (وﺮْﺘ ْﺴْﻳﺎﻣ).
Klinkers en overige tekens die niet geschreven worden:
– Lange klinkers worden alleen aangegeven met de verlengingsletter (alif, waw of ya) en
niet ook nog met een klinkerteken (fatha, kasra of damma) ( ﻞﻴﻗ َ ،لﻮﻘَﻳ ُ ،لﺎﻗ).
– Bij vrouwelijke woorden wordt vóór de ta marbuta geen fatha geschreven (ﺔﺳ َر ْﺪَﻣ).
– Vóór de nisba-uitgang wordt geen kasra geschreven ( ّﻲﺑ َﺮَﻋ).
– Het lidwoord ‘al’ (alif-lam) wordt niet gevocaliseerd (ـﻟا).
– Combinaties van eenletterwoorden met het lidwoord (ﻞﻟ ،لﺎﺑ ،لاو) worden niet gevocaliseerd.
– De kasra onder de alif-hamza aan het begin van een woord wordt niet geschreven
(مﻼ ْﺳإ).
– De shadda als verdubbeling van de zonneletters wordt niet geschreven (ﻞ ُﺟ َﺮﻟا).
– De sukun wordt niet geschreven na de derde persoon vrouwelijk enkelvoud van het
perfectum als het lidwoord erna volgt ( َبﺎﺘ ِ ﻜﻟا تَأ َﺮَﻗ).
– Er worden geen zogenaamde hulpklinkers geschreven ( ِ ﺔﺳ َر ْﺪَﻤﻟا ﻦ ِ ﻣ).
– Veel voorkomende functiewoorden en bijvoorbeeld het werkwoord َنﺎﻛ zijn vaak niet
gevocaliseerd.
Naamvalsuitgangen zijn bij losse trefwoorden of vertalingen niet gebruikt. In uitdrukkingen
en combinaties van twee woorden zijn de naamvalsuitgangen wel gegeven daar waar

zij worden bepaald door een woord of regel die binnen de uitdrukking of combinatie een
uitgang regeert. Zo krijgt het tweede lid van een genitiefverbinding een genitief-uitgang.
Maar het eerste lid van zo’n genitiefverbinding heeft geen uitgang omdat deze bepaald
dient te worden door een element erbuiten ( ٍ ﺔﻛ ِﺮ َﺷ ﺮﻳﺪُﻣ).
Grammaticale informatie voor het Arabisch
Als het in voorkomende gevallen nodig was een keuze te maken voor een bepaalde
naamval, is gekozen voor de nominatief. Bijvoorbeeld bij gezonde (externe) meervouden
is gekozen voor de uitgang una. En als een zelfstandig naamwoord wordt gevolgd door een
suffix, is het wenselijk het woord een uitgang te geven. Ook in zo’n geval is er gekozen voor
de nominatief.
aan I voorz. 1 [fysiek verbonden] ﻰﻠَﻋ; aan het einde \ ًﺔﻳﺎﻬ ِ ﻧ
ِ ﺔﻳﺎﻬ ِ ﻨﻟا ﻲﻓ, ِمﺎﺘ ِ ﺨﻟا ﻲﻓ; ...
zijn bezoek aan haar ﺎﻫﺎّﻳإ ُﻪُﺗ َرﺎﻳِز, ﺎﻬَﻟ ُﻪُﺗ َرﺎﻳِز; ...
Trefwoorden die diptotisch zijn, krijgen een aanduiding ‘dipt.’. Bij meervoudsvormen die
diptotisch zijn, is dit aangegeven middels een nominatiefuitgang (damma), zoals in woordenboeken
gebruikelijk is (ev. ﺔﺳ َر ْﺪَﻣ, mv. ُسِراﺪَﻣ).
rood I bn. [bloedkleurig] ﺮَﻤ ْﺣَأ (dipt.; ﺮْﻤ ُﺣ), ...
Als bij een trefwoord geen meervoudsvorm vermeld staat, betekent dit dat het woord geen
meervoud kent (veelal op grond van de betekenis, bijvoorbeeld bij masdars), of dat de
meervoudsvorm gezond (extern) is.
leraar zn. | m.; leraren, leraars | ﻢﱢﻠَﻌُﻣ, س ﱢر َﺪُﻣ, ذﺎﺘ ْﺳُأ (ةﺬ ِ ﺗﺎﺳَأ) ...
Gebroken (interne) meervoudsvormen van zelfstandige naamwoorden en bijvoeglijke
naamwoorden staan tussen ronde haken vermeld. Er kunnen meerdere meervoudsvormen
zijn. Als een woord zowel gezonde als gebroken meervoudsvormen kan hebben, worden de
gezonde ook gegeven.
project zn. | o.; –en | 1 [plan] عوﺮ ْﺸَﻣ (تﺎﻋوﺮ ْﺸَﻣ, ُﻊﻳرﺎﺸَﻣ); een
project uitvoeren ًﺎﻋوﺮ ْﺸَﻣ ﻖﱠﻘ َ َﺣ; aan een project meedoen
ٍعوﺮ ْﺸَﻣ ﻲﻓ َﻢ َﻫﺎﺳ 2 [ontwerp] ﻢﻴﻤ ْﺼَﺗ (تﺎﻤﻴﻤ ْﺼَﺗ, ُﻢﻴﻣﺎﺼَﺗ)
15

16 Dualisvormen die anders worden gevormd dan met het achtervoegsel ‘-ani’ worden
aangeduid met ‘tweev.m.’ en ‘tweev.v.’ voor respectievelijk de mannelijke en vrouwelijke
dualisvorm.
welk I vr.vnw. [betrekkelijk, niet zelfstandig gebruikt] يﺬﱠﻟا
(َﻦﻳﺬﱠﻟا; v. ﻲﺘﱠﻟا; tweev.m. ِ ناﺬﱠﻟا; tweev.v. ِ نﺎﺘﱠﻟا); ...
Met ‘coll.’ wordt aangeduid dat het trefwoord een collectivum is. Het enkelvoudig naamwoord
hiervan wordt gevormd door een ta marbuta erachter te plaatsen, tenzij een afwijkende
vorm van het enkelvoudig naamwoord wordt gegeven met de vermelding ‘ev.nmw.’.
schaap zn. | o.; schapen | 1 [herkauwend zoogdier] فوﺮ َﺧ
(فاﺮ ِ ﺧ, نﺎﻓ ْﺮ ِ ﺧ), ﻢَﻨَﻏ (coll.; مﺎﻨْﻏَأ), ﺶْﺒَﻛ (شﺎﺒ ِ ﻛ, شﺎﺒْﻛَأ), نْﺄ َﺿ
(coll.; ev.nmw. (ة)ﻦ ِ ﺋﺎﺿ), ءﺎﺷ (coll.; هاﻮ ِ ﺷ, ءﺎﻴ ِ ﺷ, هﺎﻴ ِ ﺷ; ev.nmw.
ةﺎﺷ); schapen houden َﻢَﻨَﻐﻟا ﻰّﺑ َر; ...
De vermelding ‘v.’ geeft aan dat het geslacht van het woord vrouwelijk is.
hemel I zn. | m.; – | [firmament] ءﺎﻤ َﺳ (v.; تاوﺎﻤ َﺳ), ﺪَﻠ َﺟ;
de oostelijke/westelijke hemel ﺔّﻴﺑ ْﺮَﻐﻟا \ ﺔّﻴﻗ ْﺮ َﺸﻟا ءﺎﻤ َﺴﻟا; een
heldere hemel ﺔﻴ ِ ﻓﺎﺻ ءﺎﻤ َﺳ; een bewolkte hemel ﺔﻤ ِ ﺋﺎﻏ ءﺎﻤ َﺳ;
De aanduiding ‘m./v.’ bij een bijvoeglijk naamwoord geeft aan dat het trefwoord gebruikt
mag worden bij mannelijke en vrouwelijke zelfstandige naamwoorden.
zwijgzaam bn. تﻮﻤ َﺻ (m./v.), مﻮﺘَﻛ (ﻢُﺘُﻛ), ّﻲﺗﻮﻜ ُﺳ, ﺖﻴّﻜ ِ ﺳ,
ﺖ ِ ﻛﺎﺳ; een zwijgzaam man ّﻲﺗﻮﻜ ُﺳ ﻞ ُﺟ َر
De aanduiding ‘m./v.’ bij een zelfstandig naamwoord duidt erop dat het geslacht van dit
woord zowel mannelijk als vrouwelijk kan zijn.
bediende zn. | m./v.; –n, –s | 1 [kantoorbediende] ٍعﺎﺳ
(َنﻮﻋﺎﺳ, ةﺎﻌ ُﺳ) 2 [huisbediende] م ِ دﺎﺧ (m./v.; ما ّﺪ ُﺧ, ﺔﻣ َﺪ َﺧ) ...
Een beperkt aantal bijvoeglijke naamwoorden kan geen vrouwelijke uitgang krijgen. Er
staat dan een vorm die mannelijk lijkt, maar er is met ‘v.’ bij vermeld dat het een vrouwelijke
vorm is.

zwanger bn. ﻞ ِ ﻣﺎﺣ (v.; ُ
ﻞ ِ ﻣاﻮ َﺣ), ﻰﻠْﺒ ُﺣ (ﻰﻟﺎﺒ َﺣ); ...
De aanduiding ‘v.mv.’ geeft het vrouwelijk meervoud van een zelfstandig of bijvoeglijk
naamwoord aan.
beter II bn. [van niveau] ﻞ َﻀْﻓَأ (dipt.; َنﻮﻠ َﻀْﻓَأ, ُ
ﻞ ِ ﺿﺎﻓَأ; v.
ﻰﻠ ْﻀُﻓ; v.mv. تﺎﻴَﻠ ْﻀُﻓ)
In enkele gevallen is aangegeven dat een bijvoeglijk naamwoord verschillende meervoudsvormen
kent voor menselijke en dierlijke zelfstandige naamwoorden (menselijk/dierlijk
mv.), of voor zakelijke zelfstandige naamwoorden (niet menselijk/dierlijk mv.).
onsterfelijk I bn. [niet sterfelijk] ﺪ ِ ﻟﺎﺧ (menselijk/dierlijk
mv. َنوﺪ ِ ﻟﺎﺧ; niet menselijk/dierlijk mv. ُﺪ ِ ﻟاﻮ َﺧ), ...
Bij werkwoorden van stam I worden de klinker van het imperfectum en de masdar gegeven.
Beide kunnen meerdere vormen bevatten. Als ook de klinker in het perfectum varieert
wordt dit aangegeven met een alternatieve spelling van het trefwoord.
verheugen II wederk.onov.ww. | h. | 1 [blij verwachten]
َﺮ َﺸْﺒَﺘ ْﺳا, « ٍروﺮ ُﺴِﺑ َﺮَﻈَﺘْﻧا»; zich verheugen op iets ﺎًﺌْﻴ َﺷ َﺮَﻈَﺘْﻧا»
«ٍروﺮ ُﺴِﺑ 2 [blij zijn] َح ِﺮَﻓ (a; ح ْﺮَﻓ), َﺞَﻬَﺘْﺑا, َﺞِﻬَﺑ (a; ب; ﺞَﻬَﺑ,
ﺔﺠْﻬَﺑ), َﺮ َﺸَﺑ « َﺮ ِ ﺸَﺑ» (u; ﺮ ْﺸِﺑ, ﺮ ْﺸُﺑ); zich verheugen over iets َﺞَﻬَﺘْﺑا
ء
ٍ
ْﻲ َﺸ ِ ﻟ \ ٍ ء ْﻲ َﺸِﺑ, ٍ ء ْﻲ َﺸِﺑ َح ِﺮَﻓ, ٍ ء ْﻲ َﺸِﺑ ﱠﺮ ُﺳ, ٍ ء ْﻲ َﺸِﺑ َﺞِﻬَﺑ, ٍ ء ْﻲ َﺸِﺑ َﺮ َﺸْﺑَأ; zich
mogen verheugen in iets ٍ ء ْﻲ َﺸِﺑ َﻊَﺘْﻤَﺘ ْﺳا
Afgeleide stammen zijn met Romeinse cijfers aangegeven als niet duidelijk is welke stam
het betreft, en bij stammen hoger dan stam X.
Bij werkwoorden staat bij ‘v.t.’ aangegeven wat eventuele afwijkende vormen van het
perfectum zijn.
aanblijven onov.ww. | bleef aan, is aangebleven | َﻲ ِ ﻘَﺑ (a; ءﺎﻘَﺑ),
ﻞَﻇ ﱠ (a; ﻞَﻇ, ّ لﻮﻠُﻇ; v.t. ُﺖْﻠ ِ ﻠَﻇ) ...
Als van een werkwoord alleen het imperfectum (tegenwoordige tijd) gebruikt wordt, is dit
aangegeven met de vermelding ‘alleen t.t.’.
17

18 behoren I ov.ww. | h. | [zijn zoals het hoort] َﺐ َﺟ َو (i; بﻮﺟ ُو),
ﻰﻐَﺒْﻧا (alleen t.t.); naar behoren ﻲﻐَﺒْﻨَﻳ ﺎﻤَﻛ
Als een werkwoord een vast voorzetsel heeft, wordt dit voorzetsel apart vermeld, naast
eventuele voorbeelden waarin het gebruik van het voorzetsel nader wordt geïllustreerd.
verwerven ov.ww. | verwierf, h. verworven | َﺐ َﺴَﺘْﻛا, ﻞَ َﺼ َﺣ
(u; ﻰﻠﻋ; لﻮﺼ ُﺣ), َزﺎﺣ (u; ز ْﻮ َﺣ, ةزﺎﻴ ِ ﺣ), ﻞَ ﱠﺼ َﺣ, َز َﺮ ْﺣَأ ...
Voor Arabische werkwoorden met een betekenis als ‘bang worden/zijn’ ( َفﺎﺧ) dient men
zich te realiseren dat de vertaling van ‘hij was bang’ moet luiden: ًﺎﻔ ِ ﺋﺎﺧ َنﺎﻛ.
Bij de afgeleide stammen III en IV van werkwoorden met een hamza als eerste radicaal
is aangegeven of het een stam III of IV betreft, want aan de perfectumvorm is dit niet
te zien. Voor de duidelijkheid is ook nog de imperfectumvorm gegeven.
voorzien III onov.ww. | voorzag, h. voorzien | [zorgen voor]
ﱠﺪ َﺳ (u; ّﺪ َﺳ), ﻰﺗآ (III; t.t. ﻲﺗاﺆُﻳ); ...
Grammaticale informatie voor het Nederlands
Woorden of uitdrukkingen uit België zijn met de aanduiding ‘B.N.’ gemarkeerd.
kmi zn. (B.N.) | o.; – | « ِ ﺔّﻴﻜﻴﺠْﻠَﺒﻟا ِ ﺔّﻳ ّﻮ َﺠﻟا ِ دﺎﺻ ْرَﻷا ﺔﺤَﻠ ْﺼَﻣ»
De geslachten van Nederlandse zelfstandige naamwoorden worden aangegeven met de
afkortingen ‘m.’ voor mannelijk, ‘v.’ voor vrouwelijk en ‘o.’ voor onzijdig. De geslachten kunnen
in combinaties voorkomen.
De aanduiding ‘m./v.’ geeft aan dat een zelfstandig naamwoord mannelijk of vrouwelijk
kan zijn, bijvoorbeeld bij benamingen voor beroepen.
beambte zn. | m./v.; –n | ﻒﱠﻇ َﻮُﻣ
Meervoudsvormen van zelfstandige naamwoorden worden tussen verticale strepen gegeven.
Als een meervoud gevormd wordt door een achtervoegsel achter het enkelvoud, wordt
alleen dat achtervoegsel gegeven, voorafgegaan door een streepje.
relatie zn. | v.; –s | 1 [tussen dingen en/of mensen] ﺔﻠ ِ ﺻ, ...

Zelfstandige naamwoorden die een beroep of functie aangeven, hebben een aparte vrouwelijke
vorm, aangegeven met ‘v.’, als die onregelmatig gevormd is. Het meervoud van zo’n
vrouwelijke vorm wordt gegeven met de toevoeging ‘v.mv.’.
directeur zn. | m.; mv. –en, –s; v. directrice; v.mv. –s | ﺮﻳﺪُﻣ,
ﺲﻴﺋ َر (ُءﺎﺳ َؤ ُر) ...ِ
Als bij een trefwoord de vermelding ‘mv.’ staat, betekent dit dat het trefwoord een meervoudsvorm
is waarvan geen enkelvoud bestaat.
reiskosten zn. | mv. | ِﺮَﻔ َﺴﻟا ﻒﻴﻟﺎﻜَﺗ...
Als bij een zelfstandig naamwoord geen meervoud staat vermeld, is er geen meervoudsvorm
van.
Werkwoorden die met ‘h.’ worden aangeduid, worden in de voltooide tijd vervoegd
met ‘hebben’. Werkwoorden met ‘is’ worden vervoegd met ‘zijn’. Er zijn ook werkwoorden
die met beide hulpwerkwoorden kunnen worden vervoegd. Dit is aangegeven met ‘h./is’.
beklijven onov.ww. | h./is | ِﻦ ْﻫ ِ ﺬﻟا ﻲﻓ ﻖَ ِ ﻠَﻋ, ِ ةﺮ ِ ﻛاﺬﻟا ﻲﻓ َﻲ ِ ﻘَﺑ; dat
beklijft niet «ِﻦ ْﻫ ِ ﺬﻟا ﻲﻓ ﻖَﻠْﻌَﻳ ُ ﻻ اﺬﻫ»
Als een werkwoord onregelmatig vervoegd wordt in de verleden en voltooide tijd, worden
de verleden tijd en het voltooid deelwoord gegeven.
lopen I ov.ww. | liep, h. gelopen | [voortduren (van tijd)]
ﻰﻀَﻣ (i; ّﻲﻀُﻣ); de tijd loopt « ُﺖْﻗ َﻮﻟا َأ َﺪَﺑ»
Voor Nederlandse werkwoorden die beginnen met een voorvoegsel (be-, her-, ont- enzovoort)
zijn de voltooide deelwoorden vaak regelmatig, alleen komt er geen voorvoegsel
ge- voor het voltooid deelwoord (beangstigd, heroverd, ontdekt). Dit is geen onregelmatigheid,
vandaar dat deze vormen dus niet apart vermeld zijn. Iets soortgelijks geldt voor de
scheidbare werkwoorden: in het voltooid deelwoord komt het voorvoegsel ‘ge-’ midden in
het woord (overgemaakt, aangezet). Ook dit is niet apart vermeld bij de werkwoordsvervoegingen.
Als een werkwoord scheidbaar is (bijvoorbeeld afslaan, hij sloeg af), is dit aangegeven
met ‘scheid.’. Bij onregelmatige werkwoorden kan men aan de verleden tijd zien dat ze
scheidbaar zijn.
19

20 inrichten ov.ww. | h./is; scheid. | 1 [in orde maken] َﺚﱠﺛَأ, شَ َﺮَﻓ
(i; ش ْﺮَﻓ), شَ ﱠﺮَﻓ; een woonkamer inrichten ٍسﻮﻠ ُﺟ َﺔﻓ ْﺮُﻏ َﺚﱠﺛَأ
2 [organiseren] َﺐﱠﺗ َر, َﻢﱠﻈَﻧ; zijn leven inrichten ُﻪَﺗﺎﻴ َﺣ َﻢﱠﻈَﻧ
afgeven I ov.ww. | gaf af, h. afgegeven | 1 [overhandigen]
ﻰﻄْﻋَأ, َﻢﱠﻠ َﺳ; een pakje afgeven ًﺔﺒْﻠُﻋ َﻢﱠﻠ َﺳ ...
Bij Nederlandse werkwoorden wordt aangegeven of ze overgankelijk of onovergankelijk
zijn met ‘ov.ww.’ of ‘onov.ww’.
innemen I ov.ww. | nam in, h. ingenomen | 1 [slikken] َﺬ َﺧَأ
(u; ﺬ ْﺧَأ), لَ َوﺎﻨَﺗ, َع ﱠﺮ َﺠَﺗ, ﻰﻃﺎﻌَﺗ; een pil innemen ًﺔّﺒ َﺣ لَ َوﺎﻨَﺗ ...
innemen II onov.ww. | nam in, h. ingenomen | [indruk
maken] ...
Als een werkwoord wederkerig is, is dat aangegeven met ‘wederk.ww.’.
vergissen wederk.onov.ww. | h. | َﻂِ ﻠَﻏ (a; ﻂَﻠَﻏ), َﺄَﻄ ْﺧَأ, َﻢ ِ ﻫ َو
(ُﻢ َﻫ ْﻮَﻳ; ﻢ َﻫ َو), ﺎﻔ َﻫ (u; ﻮْﻔ َﻫ) ...
Als van een werkwoord alleen de onbepaalde wijs wordt gebruikt, is dit aangegeven met de
vermelding ‘alleen onbep. wijs’.
verspringen II ww. | alleen onbep. wijs | [om het verst springen]
ﻞﻳﻮَﻃ ﺰْﻔَﻗ, ﻞﻳﻮَﻃ ﺐْﺛ َو
Onpersoonlijke werkwoorden zijn aangegeven met ‘onpers.ww.’.
Inhoud van de lemma’s
regenen onpers.ww. | h. | 1 [van regenval] َﺮَﻄْﻣَأ; het regent
dat het giet ًاﺮﻳﺰَﻏ ُﺮَﻄَﻤﻟا ﻞُ ِ ﻤَﻬْﻨَﻳ, ٍ ةراﺰَﻐِﺑ ُﺮَﻄَﻤﻟا ﻞُ ِ ﻄْﻬَﻳ, ُرﺎﻄْﻣَﻷا ﻞُ ِ ﻄْﻬَﺗ,
ةراﺰَﻐِﺑ
ٍ
ُرﺎﻄْﻣَﻷا ُﻂَﻗﺎﺴَﺘَﺗ ...
Als een trefwoord meer dan één betekenis heeft, worden de afzonderlijke betekeniseenheden
van elkaar onderscheiden door een resumé, dat tussen vierkante haken [ ] staat. Een
resumé kan voorkomen in de vorm van een synoniem, een korte betekenisbeschrijvende
definitie of een afkorting die een bepaald betekenisveld aanduidt (bijvoorbeeld lit. voor

literair, econ. voor economie). De betekeniseenheden zijn ook genummerd. Voorbeelden
worden per betekeniseenheid gegeven.
groep zn. | m., v.; –en | 1 [bijeenhorende dingen] ﺔﺌ ِ ﻓ, ﺔﻋﻮﻤ ْﺠَﻣ
(تﺎﻋﻮﻤ ْﺠَﻣ, ُﻊﻴﻣﺎﺠَﻣ), ﺔﺒَﻛ ْﻮَﻛ; een grote groep van de bevolking
ِ نﺎّﻜ ُﺴﻟا ﻦﻣ ةﺮﻴﺒَﻛ ﺔﻋﻮﻤ ْﺠَﻣ; ... 2 [aantal mensen] ﺔﻠﻴﺼَﻓ
( ﻞُ ِ ﺋﺎﺼَﻓ), ﺔﻋﻮﻤ ْﺠَﻣ (تﺎﻋﻮﻤ ْﺠَﻣ, ُﻊﻴﻣﺎﺠَﻣ), ﺔﻔ ِ ﺋﺎﻃ ( ُﻒ ِ ﺋاﻮَﻃ), ق ْﻮ َﺟ
«ﺔﻗ ْﻮ َﺟ» (قاﻮ ْﺟَأ), ﻒﻴﻔَﻟ, ج ْﻮَﻓ (جاﻮْﻓَأ), ﺔﻋﺎﻤ َﺟ; iets in de groep
gooien «ًﺎﻋﻮﺿ ْﻮَﻣ َﺢَﺘَﺘْﻓا» ........................................ 3 [klas
in het basisonderwijs] ّﻒ َﺻ (M-O; فﻮﻔ ُﺻ), ﻢ ْﺴ ِ ﻗ (Mar.;
مﺎﺴْﻗَأ); groep drie ﺚ ِ ﻟﺎﺜﻟا ّﻒ َﺼﻟا
De lijst met Nederlandse trefwoorden bevat een aanzienlijk aantal samenstellingen. Een
samenstelling in het Nederlands wordt veelal vertaald met een combinatie van woorden in
het Arabisch. Wanneer zo’n combinatie in het Arabisch gebruikelijk is, is de vertaling als
voorbeeld opgenomen. Als de combinatie in het Arabisch niet gebruikelijk is, is gekozen
voor vertaling met een omschrijving.
Sommige voorbeelden zijn om praktische of didactische redenen op meer dan één
plaats opgenomen.
Voorbeelden voor het gebruik van een werkwoord in combinatie met een lijdend
voorwerp of een meewerkend voorwerp zijn geconstrueerd met de woorden ‘iemand’ en
‘iets’ (ﺺْﺨ َﺷ en ء ْﻲ َﺷ in het Arabisch).
Terwijl de voorbeelden aan een deelbetekenis zijn gekoppeld, geldt dit niet voor de
idiomatische uitdrukkingen. Deze zijn namelijk niet te koppelen aan een der betekenissen
van het trefwoord. De idiomatische uitdrukkingen worden voorafgegaan door het teken ◊.
verroesten onov.ww. | is | َئ ِ ﺪ َﺻ (a; ةءاﺪ َﺻ); die oude fiets
staat buiten te verroesten ِ أ َﺪ َﺼﻠﻟ ضُ ﱠﺮَﻌَﺘَﺗ ُﺔﻤﻳﺪَﻘﻟا ُﺔﺟا ّر َﺪﻟا ﻚﻠﺗ»
« ِجِرﺎﺨﻟا ﻲﻓ ◊ hij kan verroesten (inform.) ﻰﻟإ ْﺐ َﻫ ْﺬَﻴْﻠَﻓ
ِﻢﻴﺤ َﺠﻟا
21