SPIONEREN VOOR VORST EN VADERLAND Mechelse ... - Faro

hij zal worden terechtgesteld. Toch wordt er een
verzoek ingediend, door de onderpastoor van
Deurne. De avond voor de terechtstelling zou
plaatsvinden, wordt Van Den Eynde samen met
andere terdoodveroordeelden uit zijn cel gehaald.
Ze worden op de koer van de gevangenis
samengebracht. Slechts zes mannen ontbraken op
het appel. Het gratieverzoek was ingewilligd, voor
bijna iedereen. De zes die niet op het appel waren,
werden de dag erna in Edegem voor het hoofd
geschoten. Eén van hen, Joseph Jespers, had de
hele tijd de cel met Van Den Eynde gedeeld.
Joseph Jespers, lange tijd celgenoot en collega-spion van
Auguste Van Den Eynde, krijgt geen gratie en wordt in
Edegem op 16 maart 1918 gefusilleerd
Nog in Mechelen spioneren Fréderic Leemans en
zijn vrouw Anna Horta. Leemans is stationschef
en werkt in dienst van de Service Lefèvre &
Parenté. Die dienst was bijzonder groot en telde
meer dan 100 leden. Leemans was koerier van de
dienst. Hij haalde de rapporten van de spionnen op
en bracht ze vervolgens naar de Nederlandse grens.
Daar nam een passeur het werk over, hij smokkelde
ze door de elektrische draadversperring. In een
eerste fase bracht Leemans de rapporten tot in
Baarle-Hertog, de Belgische enclave in Nederland.
Later werd er een ander traject gevolgd en haalde
de passeur de explosieve vracht op in Weelde, in de
Antwerpse Kempen dus 82 . Per tocht kreeg Fréderic
75 frank. Wanneer Leemans zich niet kan
vrijmaken, volbrengt zijn vrouw Anna de taak van
koerier. Uiteindelijk loopt het voor beide spionnen
82 ARA Brussel, Services Patriotiques, P1
mis. De leiders van de dienst worden gearresteerd 83
en de Duitsers komen uiteindelijk ook bij Leemans
en Horta uit. Op 29 augustus 1918 wordt het koppel
gearresteerd. Op het proces worden verschillende
agenten ter dood veroordeeld, onder wie de leider
van de dienst, Omer Lefèvre. Om hun vel te redden
vraagt de Belgische regering in Le Havre nog aan
het neutrale Spanje om te interveniëren, maar alle
hulp komt te laat 84 . Lefèvre wordt op 15 mei 1916
terechtgesteld. Fréderic Leemans wordt veroordeeld
tot 15 jaar dwangarbeid en naar het werkkamp van
Senne gestuurd, terwijl Anna Horta in Holsminden
wordt opgesloten. Ze zien elkaar pas terug na het
einde van de oorlog.
De volgende spionnen die ik bespreek behoren
allen tot de dienst Biscops. Onder hen bevindt zich
alweer een geestelijke. Constant Vervoort is een
rasechte Mechelaar, maar oefent het beroep van
onderpastoor uit in Elewijt. Vervoort wordt de chef
van de Mechelse observatiepost van Biscops. Hij
rekruteert de broers Alphonse en Joseph Mathys.
De dienst wordt opgedoekt in 1917, maar de drie
Mechelaars worden niet gevat door de Duitsers. Ze
stoppen hun activiteiten wel in september, omdat de
organisatie helemaal zoek was na de arrestatie van
de leiders 85 .
De laatste Mechelse spion die ik heb kunnen
traceren is Edmond Roels. Hij spioneerde in dienst
van de Service Fankignoul, alias Service
Bordeaux. Deze dienst was een gigantisch netwerk,
dat helaas niet zo degelijk heeft gefunctioneerd.
Leest
Naast de reeds vernoemde spionnen bij de Service
Vengeur, zijn er ook nog twee Leestenaars actief bij
een andere dienst. Het gaat over Frans Kerremans
en Veronica Knops. Dit koppel, dat op de grens
met buurgemeenten Tisselt en Kapelle-op-den-Bos
woont, spioneert in dienst van de Service Carlot
Théo. Deze dienst werd in de zomer van 1915
gesticht door Brusselaar Albert Beels en zou
uitgroeien tot een gigantisch netwerk. Er zouden in
totaal bijna 150 spionnen lid worden van deze
dienst. Onder hen dus ook het Leestse koppel.
Jammer genoeg wordt de dienst op 10 oktober 1916
bijna volledig opgerold door de Duitsers 86 . Een
Duitse agent uit de contraspionage infiltreert in de
dienst en verraadt iedereen. Het proces van begint
op 30 mei 1917 en wordt beëindigd op 8 juni. Het
gaat door in een zaal van het Antwerpse stadhuis 87 .
83 Voor meer informatie, zie KIRSCHEN (S.). Devant les
Conseils de Guerre allemands.
84 FOD Buitenlandse Zaken, Diplomatiek Archief, CLB, 284,
Belges arrêtés par les Allemands comme éspions, Note.
85 ARA Brussel, Services Patriotiques, P28
86 ARA Brussel, Services Patriotiques, P42A
87 DELANDSHEERE (P.). L’Espionage belge en action. Un
prosès dramatique. Bruxelles, Albert De Wit, 1919, p. 44. In dit