Voet_Lisette - Gemeenschapsonderwijs

School voor Buitengewoon
Secundair Onderwijs
DE MAST
KASTERLEE
MERKSPLAS
PORTFOLIO
B A SISVORM IN G VEIL IGH EID
(NIVEAU III)
Jan/febr/mrt 2009
Lisette Voet TA SBSO De Mast Kasterlee GO! Turnhout
De Mast GO! school van de Vlaamse Gemeenschap
Kempenstraat 32, 2460 Kasterlee tel. 014 85 00 52 fax 014 85 00 54 / sbso.kasterlee@g-o.be
Kleiryt 5, 2330 Merksplas
www.demast.be
tel. 014 63 10 65 fax 014 63 21 49 / sbso-merksplas@telenet.be

Inleiding
Een onderwijsinstelling heeft een belangrijke taak inzake veiligheid
en gezondheidszorg.
Basis: de Welzijnswet van 4 augustus 1996, de KB (Codex), Europese richtlijnen,
Interne dienst, Externe dienst. Welzijn is het geheel van factoren betreffende de
omstandigheden waarin arbeid wordt verricht. Deze omstandigheden hebben
betrekking op de arbeidsveiligheid, de bescherming van de gezondheid van de
werknemer op het werk, de psychosociale belasting veroorzaakt door het werk, de
ergonomie, de arbeidshygiëne, de verfraaiing van de werkplaatsen, de maatregelen van
de onderneming betreffende leefmilieu en de bescherming tegen geweld, pesterijen,
ongewenste intimiteiten op het werk.
De directie en de HL dienen het welzijnsbeleid ter harte te nemen voor het bevorderen van
een veilig schoolklimaat. De directie is eindverantwoordelijke voor het welzijnsbeleid. De
werkgever zorgt ervoor dat veiligheid en gezondheid geïntegreerd worden in het dagelijks
beleid. De HL (PA, TAC, TA, lkr) zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het
welzijnsbeleid. Onontbeerlijk is daarbij het advies en de medewerking van de IDPB en EDPB.
Ook de leerkrachten hebben een opvoedende taak betreffende veiligheid en gezondheid naar
de leerlingen toe. Een ordelijke werkplaats en een opgeruimd werklokaal hebben een gunstige
invloed op het werkmilieu. Ook moeten we de ouders betrekken bij het beleid. Het
welzijnsbeleid heeft meer kans op slagen als het gedragen wordt door alle geledingen van de
school.
Voor het voeren van een degelijk welzijnsbeleid wordt er een strategie ontwikkeld waardoor
een risicoanalyse wordt verricht en preventiemaatregelen worden genomen. Deze
preventiemaatregelen worden planmatig aangepakt en geïntegreerd in het totale beleid.
Bovendien wordt er regelmatig geëvalueerd en bijgestuurd. (= dynamisch
risicobeheersingsysteem). Dit wordt vertaald in een globaal preventieplan (GPP) en verder
geconcretiseerd in jaaractieplannen (JAP).
Als technisch adviseur ben ik medeverantwoordelijk voor de uitvoering van het
welzijnsbeleid. Samen met TAC en andere TA s maken we inventarissen op van risico s,
voeren we risicoanalyses uit, stellen we GPP en JAP op en maken we periodieke verslagen
op.
We bieden ondersteuning bij de organisatie van brandbestrijding. We informeren de directie
bij tekorten betreffende veiligheidsbeleid. We trachten gevaarlijke situaties te vermijden door:
veilige machines en meubilair aan te kopen, risico s af te schermen, de lkr en lln te beveiligen
door CBM en IBM en zo snel mogelijk gevaarlijke situaties te signaleren.
-1-

Dag 1
ALGEMEEN PREVENTIEBELEID
12/01/2009 VM Docent: Rodolf Broers (GPD)
Verslag
Structuur Gemeenschappelijke Preventiedienst Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap
Uitbouw en aanwezigheid van de GDP&B GO! In de onderwijsinstellingen.
Actieve contactpersoon/instelling
Taak: Ondersteunen, bijstaan en informeren GDP&B GO!
Aanspreekpunt werknemers.
Ondersteuning bij opmaken risicoanalyse, inventarisatie, evacuatie,
Melden gevaarlijke toestanden.
Deelnemen aan BOC als technicus.
Motieven voor het voeren van een preventiebeleid:
Kennis veiligheid overbrengen aan de werknemers.
Arbeidsongevallen voorkomen.
Leerlingen beschermen.
Machines juist gebruiken.
Verbeteren van de infrastructuur.
Doelgericht financieren.
Ongevallen ziekte slechte arbeidsomstandigheden
160 miljoen werknemers worden ziek omwille van arbeidsomstandigheden
problemen: te weinig ervaring, stijging van beroepsziekten.
Onderliggende factoren: (de oorzaken grondig onderzoeken)
Bewust of onbewust gevaar zoeken, werken in onveilige situaties.
Onvoldoende preventie.
Te weinig middelen voor preventie.
Onkunde en gebrek aan de juiste informatie.
Aanpak: observeren, onderzoeken, registreren, rapporteren
Motieven voor veiligheid en het voorkomen van ongevallen en beroepsziekten
Een incident of een arbeidsongeval is altijd een ongewenste gebeurtenis:
Menselijk leed.
Financieel verlies.
Maatschappelijke belasting.
juridisch: burgerlijke aansprakelijkheid, strafrechterlijke aansprakelijkheid.
Bij de meeste ongevallen spelen de menselijke factoren een grote rol.
Menselijk gedrag: Bewust een veilig gedrag aannemen op de werkplek, een voorbeeld zijn
voor de lln. Lln. zijn een zwakke groep (onwetendheid).
Wetgeving: KB s zijn de uitvoeringsbesluiten.
CAO wat zal de organisatie doen?
Wet van 04/08/1996: Wet op het Welzijn (welzijn van de werknemers bij het uitvoeren van
hun werk)
-2-

Doel van het welzijnsbeleid:
Voor de werknemers is het vrijwaren van de fysische integriteit, het voorkomen van
ongevallen en beroepsziekten ten gevolge van blootstelling aan risico s en hinder inherent aan
de uitgeoefende activiteiten.
Preventiebeleid:
Voorkomen is beter dan genezen.
Risico s aanpakken bij de bron.
Dynamisch risicobeheersingsysteem.
Veiligheid gezondheid hygiëne en milieu in scholen (welzijnswet van 04/08/1996)
Codex over het Welzijn op het Werk (uitvoeringsbesluiten)
De reglementering bestaat uit 2 luiken:
KB s die samen de Codex over het Welzijn op het Werk genoemd worden.
ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming.
(ARAB en AREI uitstervend)
Wet op Welzijn
zorgt voor de bescherming van de werknemers.
legt inhouden en doelstellingen van welzijn vast.
Streeft constante verbeteringen van maatregelen naom welzijn te optimaliseren.
De school, scholengroep is verplicht welzijnsbeleid te voeren
Werkgever: beleidsverklaring opmaken.
Directie zorgt voor veilige en gezonde werkzaamheden.
HL: staat in voor de uitvoering van het welzijnsbeleid, doet voorstellen en
geeft adviezen. (zeer goed communiceren met PA)
Werknemers en gelijkgestelden: meewerken, signaleren en rapporteren.
Diensten voor preventie en bescherming ondersteunen het
veiligheidsbeleid.
Welzijnsdomeinen
Ga na wie, hoe en wanneer men aan preventie werkt.
Observeer: Arbeidsveiligheid
Gezondheidsbescherming
Psychosociale belasting
Ergonomie
Arbeidshygiëne
Verfraaiing werkplaatsen
Milieu voorschriften
Geweldloosheid
Pesterijen en ongewenste intimiteiten.
Algemene preventiebeginselen
Hiërarchie: Risico s voorkomen.
Evaluatie van de risico s die niet voorkomen kunnen worden.
De bestrijding van de risico s bij de bron.
Wat gevaarlijk is vervangen door wat niet of minder gevaarlijk is.
Collectieve beschermingsmiddelen boven maatregelen inzake individuele
beschermingsmiddelen.
De aanpassing van het werk aan de mens.
Risico-inperking volgens ontwikkeling in techniek.
-3-

Integratie van techniek, doelmatig organiseren, zorgen voor gezonde
arbeidsomstandigheden, sociale betrekkingen en omgevingsfactoren.
Voorlichting van de werknemer over de aard en de werkzaamheden, de
overblijvende risico s en de voorkomingmaatregelen
Passende instructies en begeleidingsmaatregelen geven aan de werknemers.
Onthaal- opleiding en vorming
Onthaalprocedure - onthaalbrochure:
Accenten leggen op welzijnsbeleid:
werknemers motiveren.
Taakverdeling personeel.
Huishoudelijk reglement.
Vorming en instructies.
Evacuatie bij brand.
Veiligheidsindex en inspectiediensten
Veiligheidsindex: Geeft een goed beeld van de algemene veiligheid en leefbaarheid van vb
een gemeente of een school. De volgende vier indicatoren worden hiervoor gehanteerd.
Organisatie van het veiligheid- en welzijnsbeleid.
Bewoonbaarheid van de schoolinfrastructuur.
Veiligheid van de leer - en werkomgeving.
Hygiëne, gezondheid en milieuzorg.
Iedere indicator bestaat uit een aantal variabelen of clusters van variabelen.
Niveaubepaling voor cluster en indicatoren (1=voldoende;2=onvoldoende;3=onaanvaardbaar)
De indicatoren en variabelen worden opgenomen in controlelijsten.
De controlelijsten zijn het instrument voor de inspectie.
De belangrijkste bronnen i.v.m. veiligheid en Welzijn op het Werk zijn:
Het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB)
De Welzijnswet op het Werk
De Codex Welzijn op het Werk
Het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties(AREI)
De Vlaamse Milieureglementering (VLAREM)
Verschillende KB s veiligheid
De veiligheidsreglementering gaat ervan uit dat de werkgever (de directie) de
eindverantwoordelijke is voor veiligheid. De rol van het personeel (als lid van de
hiërarchische lijn) is zeer belangrijk voor de realisatie van het veiligheidsbeleid.
REGLEMENTERING, NIEUWE EN RECENTE WETGEVING:
ARAB, CODEX, VLAREM en KB S
FEDERALE OVERHEIDSINSTANTIES
AANSPRAKELIJKHEID
12/01/2009 NM Docent: Johan Ledegem (FOD WASO TWW)
Verslag
FOD WASO: Federale OveheidsDienst Werkgelegenheid Arbeid en Sociaal Overleg
Wet op het Welzijn op het Werk (4/08/1996) Codex
(+ omzetting europese richtlijnen)
-4-

Het Welzijnsbeleid: accenten
Bestrijding van risico s aan de bron.
Aanpassing van het werk aan de mens.
Vervangingsplicht: gevaar minimaal. (vb van machines)
Voorrang van CBM op IBM.
Dynamisch risicobeheersingsysteem (DRBS)
Dynamisch: mensen, machines, omgevingen veranderen.
Risico s: verminderen, uitschakelen (gevaar is bestaande, risico kan vermeden worden)
Beheersen: uitwerken, programmeren, uitvoeren en evalueren
DRBS: 5
jarenplan en omvat: Doel: hogere veiligheid bekomen
Risicoanalyse: het belangrijkste item van DRBS.
Gevaren identificeren.
Risico s vastleggen.
Risico s evalueren.
Preventiemaatregelen
Prioriteiten
Activiteiten en opdrachten
Middelen
Aanpassing van het plan
Evaluatiecriteria
JAP: omvat
Prioritaire doelstellingen
Middelen en methoden
Betrokken personen: opdrachten, verplichtingen, middelen.
Actoren:
Werkgever
Is eindverantwoordelijke. Beleid voeren.
Informatie verstrekken (motivatieplicht)
HL
Werknemers informeren, toezicht houden op de naleving van instructies.
Werknemers
Instructies opvolgen, onveilige situaties melden, lln. onderwijzen betreffende
veiligheid.
Diensten voor Preventie en Bescherming (intern, extern)
Controlerende, adviserende, meewerkende en beslissende functie.
Arbeidsgeneesheer: doet aan gezondheidsbeleid voor iedereen.
Medisch Toezicht: is persoonlijk en valt onder medisch geheim.
Bij Verantwoordelijkheid gaat het om de aanduiding van de persoon die een fout heeft
gemaakt. (strafrecht, inspectie)
Bij aansprakelijkheid gaat het om de persoon die de schade, veroorzaakt door de fout, moet
vergoeden (burgerlijk recht, verzekering)
Werkpunten voor de school (HL)
Veiligheidsbeleid opmaken: coördineren en samenwerken
Goede contacten leggen met de PA. Adviezen inwinnen en deze zo goed mogelijk
opvolgen om zoveel mogelijk risico s uit te schakelen.
-5-

Dag 2
INTERNE DIENST PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK
20/01/2009 VM Docent: Guy Linten (GPD)
Verslag
Het GO heeft 1 gemeenschappelijke preventiedienst voor de 28 scholengroepen.
Voor 2 scholengroepen is er 1 preventieadviseur. Hij geeft advies.
Per instelling of onderneming is er 1 contactpersoon. Hij/zij geeft ondersteuning aan de PA.
Het preventiebeleid in een instelling/onderneming wordt uitgevoerd door de directie.
Een preventieregister moet in elke instelling/onderneming aanwezig zijn.
De portaalsite preventie www.g-o.be/preventie
geeft praktische informatie m.b.t. de
verschillende documenten en formulieren, te gebruiken voor het opmaken van een
preventieregister.
Een preventieregister bestaat uit 5 gebieden:
A= Documenten
A01 : Bestelbonnen : deze moeten uniform zijn.
A03: Globaal Preventieplan (GPP).
A06: Jaaractieplan (JAP)
A09: Onthaalbrochures: (met de evacuatieplannen).
A11: Preventiebeleidsverklaring. Moet ondertekend zijn door directie en
A12: Veiligheidsinstructiekaarten.
.
B= Inventaris
B01: Asbest
B02: E.H.B.O.
B02: Gevaarlijke stoffen en preparaten
B04: Machines, arbeidsmiddelen
B05: Ongevallen. Van elke aangifte van ongeval van lkr moet men een kopij
bewaren in een kaft.
B06: Risico s: voor de werkplaatsen een controlelijst opmaken.
..
C= Keuringen en periodieke controles
C01: Brandalarminstallaties
C05: Hoogspanning
C06: Laagspanning
C10: Liften
Keuringen: Gebeurt meestal door een externe dienst voor technische controle.
(=EDTC)
Hoogspanning, laagspanning, schoolbussen, liften, mazouttanks,
stookinstallaties.
Periodieke controles: Gebeurt door een bevoegd persoon (intern personeelslid
met kennis van zaken). De controles registreren in een logboek.
Bandblusapparaten/ haspels/ slangen (kan ook door EDTC),
hydranten (brandweerman), ladders, speeltuigen, turntoestellen
alarminstallaties, gasinstallaties (bij indiensttreding EDTC,
jaarlijks bevoegd persoon)
-6-

D= Vergunningen
D01: Keuken: HACCP- reglementering naleven.
D02: Milieuvergunning verplicht. VLAREM
Aanvraag doen aan het gemeentebestuur.
Werkvergunningen aanvragen voor het uitvoeren van gevaarlijke werken.
E= Verslagen
E01: Evacuatieoefeningen: organiseren en kritisch evalueren.
Externaten: 2x/jaar, internaten: 1x/jaar
Elk lokaal voorzien van evacuatieplan
E03: brandveiligheidsverslag: 5 jaarlijks en op aanvraag van de onderwijsinspectie.
Wordt bij voorkeur opgemaakt door een deskundige van de
Brandweer.
E04: Indienststellingsverslagen:
Conform met de vigerende wetgeving. Opmaken controlelijsten.
Machines (CE-norm, machinerichtlijnen)
Arbeidsmiddelen(=AM)
Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)
Collectieve beschermingsmiddelen (CBM)
E05: Inspectieverslagen:
Onderwijsinspectie: screenen veiligheidsbeleid
Milieu-inspectie
Arbeidsinspectie: toezicht op welzijn van de werknemers op de
werkvloer.
Federaal voedselagentschap
E06: Basiscomité
tussencomité
Goedkeuring globaal preventieplan, jaaractieplan.
E07: Preventieverslagen
Worden opgemaakt door een PA, 1x/jaar.
E08: Arbeidsgeneesheer (extern)
Verslagen 1x/jaar
..
Werkpunten voor de school (HL)
Map preventiebeleid aanleggen.
Documenten betreffende keuringen regelmatig inzien.
Controlelijsten en logboeken opmaken.
EXTERNE DIENST PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK
20/01/2009 NM Docent: Glen Biscop (Arista)
Verslag
Indien de interne dienst niet alle opdrachten kan uitvoeren ter bevordering van het welzijn
moet de instelling (werkgever) beroep doen op een erkende externe dienst. Dit voor bijv.
maatregelen m.b.t. arbeidsveiligheid, arbeidshygiëne, psychosociale belasting, gezondheid,
..
De externe dienst bestaat uit: risicobeheersing: leiding PA
Medisch toezicht: leiding PA-AG (arbeidsgeneesheer)
-7-

Preventiebeleid
A. Risicobeheersing
Doel: Het welzijn van de werknemers bevorderen bij de uitvoering van hun werk.
(zie preventiebeleidsverklaring)
Kern: Risico s voorkomen, bij de bron uitschakelen of verminderen.
Voor de planning en de uitvoering van het preventiebeleid moet elke school
beschikken over een DRBS (= preventiesysteem).
Dit systeem heft betrekking op verschillende domeinen, het principe van
multidisciplinariteit:
Arbeidsveiligheid (ingenieurs)
Arbeidsgeneeskunde (artsen)
Ergonomie (bewegingswetenschapper)
Industriële hygiëne (wetenschapper scheikunde, fysica, biologie)
Psychosociale aspecten van het werk (psycholoog, socioloog)
De basis van het DRBS (= Dynamisch Ricico BeheersingsSysteem):
Risicoanalyse + maatregelen die eruit voortvloeien.
De risicoanalyse bestaat uit:
Het identificeren van de gevaren
Het vaststellen van de risico s
Het evalueren
De documenten van het DRBS: zie verslag dag 3
B. Medisch Toezicht
Medische controle is verplicht voor bepaalde personeelsleden, afhankelijk van de
uitgeoefende functie (functies met verhoogd risico s).
Onderzoek bij aanwerving
Onderzoek bij werkhervatting na afwezigheid van 4 weken bij ziekte,
ongeval of zwangerschapsverlof.
Onderzoek bij werkverandering
De AG mogen in geen geval nagaan of de afwezigheid van de werknemers om
gezondheidsredenen gegrond is. Dit is de taak van de controlerende geneesheer.
De AG hebben vrije toegang tot de instellingen/ondernemingen. De werkgever is
verplicht inlichtingen te verschaffen m.b.t. arbeidsproces, fabricagetechnieken of
gebruik van gevaarlijke stoffen en preparaten.
Aparte KB s voor stagiairs: omzendbrief SO/2002/09
Welzijn op het werk van lln. die stage lopen.
Voor de activiteiten die de stagiair zal uitoefenen moet er een risicoanalyse
beschikbaar zijn.
geen risico s: geen gezondheidstoezicht
wel risico s: wel een gezondheidstoezicht. Dit is en arbeidsgeneeskundig
onderzoek met al dan niet de nodige inentingen.
Na gezondheidstoezicht wordt door de AG een formulier van gezondheidsbeoordeling
opgesteld.
Wet ter bescherming tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk
(10/01/2007 en 06/02/2007)
KLAGER - AANGEKLAAGDE PERSOON
-8-

Geweld: Werknemer wordt psychisch of fysisch bedreigd of aangevallen bij de uitvoering
van het werk.
Pesterijen: Meerdere gelijkaardige of uiteenlopende onrechtmatige gedragingen, buiten of
binnen de instelling die de persoonlijkheid of waardigheid van een werknemer
aantast.
OSG: Elke vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of lichamelijk gedrag met een
seksuele geladenheid waardoor de waardigheid van een persoon wordt aangetast.
Deze gedragingen leiden tot negatieve gevolgen voor de werknemer en voor de
instelling/onderneming.
Preventiebeleid:
Meer nadruk op primaire preventie(voorkomen): Risicoanalyse a-priori,
Risicoanalyse a-posteriori
Herkennen van ongewenst gedrag: ziekteverzuim, daling productiviteit.
Ongewenst gedrag aanpakken:
duidelijke procedures en sancties in arbeidsreglement opvolgen.
Consequent opvolgen en aanpakken van OSG.
Regelmatig overleg, samenwerking tussen:
VP = vertrouwenspersoon (handelt enkel met akkoord wn)
PAPA= preventieadviseur psychosociale aspecten
AG= arbeidsgeneesheer
WG= werkgever
assertiviteitstraining
Werkpunten voor de school (HL)
Opmaken preventiebeleidsverklaring. (visie)
Uitschrijven en organiseren van preventiebeleid.
Nominatieve lijst met de onderworpen leerkrachten en hun functie.
Lijst van de stagiaires die voor gezondheidstoezicht naar de preventiedienst
van de onderwijsinstelling verwezen worden.
Lijst van de stagiaires bij wie al dan niet een gezondheidstoezicht heeft
plaatsgevonden.
Bijhouden van individueel klachtendossier van wn.
-9-

Dag 3
DYNAMISCHE RISICOBEHEERSINGSSYSTEEM IN DE PRAKTIJK
29/01/2009 VN Docent: Francis Bruelemans (GPD)
Verlag
DRBS (= Dynamisch ricicobeheersingssysteem)
Elke instelling (directie en hiërarchische lijn) is verantwoordelijk voor de structurele
planmatige aanpak van de preventie d.m.v. een DRBS. Dit systeem is gesteund op de
algemene preventiebeginselen. (art.5 welzijnswet hfdst I)
Doel: De planning van de preventie en de uitvoering van het beleid m.b.t. het welzijn van de
wn bij de uitvoering van hun werk mogelijk te maken.
Elk risico is een situatie die kan leiden tot schade. We moeten risico s voorkomen.
Risicoanalyse:
Dit gebeurt op verschillende niveaus in een organisatie.
Identificatie van gevaren
Vaststellen en nader te bepalen van risico s.
Evaluatie risico s
Globaal Preventieplan (GPP)
Wordt opgemaakt voor een termijn van 5 jaar en omvat:
De resultaten van risicoanalyse.
De vast te stellen preventiemaatregelen.
De prioriteiten.
De uit te voeren opdrachten en activiteiten.
De materiële en financiële middelen.
De wijze van aanpassing aan de gewijzigde omstandigheden.
De evaluatiecriteria.
Het jaarlijks actieplan (JAP)
Is gesteund op het GPP en omvat:
De prioritaire doelstellingen van het volgende dienstjaar.
De middelen en methoden om deze doelstellingen te bereiken.
De opdrachten, verplichtingen en middelen van alle betrokken personen.
De nodige aanpassingen.
De preventiemaatregelen
Hebben betrekking op de inrichting van de arbeidsplaats, de werkpost (mens, materiaal,
management, methode, machines, omgeving). Ze hebben tot doel:
Risico s te voorkomen
Schade te voorkomen
Schade te beperken.
De werkgever betrekt de leden van de hiërarchische lijn en de Diensten voor Preventie en
Bescherming op het werk bij de uitwerking, programmatie, uitvoering en evaluatie van het
DRBS., het schriftelijke GPP en het schriftelijke JAP.
Het GPP en het JAP wordt voor advies voorgelegd aan het comité. Dit gebeurt vóór
uitvoering van het JAP. van het dienstjaar waarop het slaat.
-10-

Risico-detectie
d.m.v. checklist
Een goede checklist moet krachtig, eenvoudig systematisch en volledig zijn.
De periodiciteit moet dynamisch zijn.
Het is een middel om:
Risico s detecteren
Negatief inwerkende invloeden te detecteren.
Leraars en coördinatoren meer actief te betrekken bij PB-beleid.
Voorbeelden van checklisten: zie website van preventiebeleid.
d.m.v. observatie
Observeren = waarnemen.
Doel: de efficiënte bepalen van een handeling en zoeken naar bedrijfsblindheid.
Tijdens de observatie controleren we vier domeinen.
Correctheid van de handeling
Correctheid van de procedure.
Toestand van de omgeving.
Toestand van het arbeidsmiddel.
Observatierapporten opstellen en opvolgen.
Risico-evaluatie
Volgens Kinney
Risicograad (R=WxBxE) Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst.
We moeten aandacht hebben voor de grootte van het risico en wat ga je ermee doen.
Volgens EN 1050
Wordt meestal gebruikt bij elektrische installaties, machines.
Werkpunten voor de school (HL)
Risicoanalyses opmaken van elke werkpost en deze ook opvolgen.
Opmaken van checklisten. (arbeidsmiddelen, beschermingsmiddelen, producten, )
GPP opstellen.
JAP opstellen.
Ongevallen melden, onderzoeken en maatregelen voorstellen om ongevallen te
voorkomen.
Controle op de verdeling van de taken en op de uit te voeren activiteiten.
De werknemers de nodige instructies en inlichtingen geven m.b.t. het welzijn op het
werk.
-11-

RISICO:ELEKTRICITEIT
29/01/2009 NM Docent: Luc De Clerck (GPD)
Verslag
Risico: elektriciteit
Elektrische stroom:
Is een beweging van elektronen doorheen een geleider. De elektronen veroorzaken een
elektrische lading.
Symbolen
I= stroom (eenheid Ampère A)
U= spanning (eenheid Volt V)
R= weerstand (eenheid Ohm)
W= Watt is de hoeveelheid energie die verbruikt wordt bij het inschakelen.
Elektrische bedradingen:
Bruin: zorgt voor stroomaanvoer
Blauw (N-geleider): zorgt voor stroomafvoer
Geel/groen (beschermgeleider of P.E. of aarding): zorgt ervoor dat eventuele verliesstromen
niet via het menselijk lichaam naar de aarde afgevoerd worden.
Vanuit de meterkast gaan de draden naar de verschillende centraaldozen en van daaruit naar
de stopcontacten, schakelaars en lichtpunten.Voor de verbinding tussen de schakelaars en
lichtpunten gebruikt men doorgaans een zwarte geleider.
Oorzaken van te grote stroom risico s
Kortsluiting: Elektriciteitstoring
Gevolg: elektrocutie.
Overbelasting: Aanschakelen van te veel verbruikers op dezelfde stroombaan.
Gevolg: brand en explosie.
Beveiligen: Geschikte smeltveiligheden.
Geschikte installatieautomaten.
Elektrocutie: effecten van elektrische stroomdoorgang op het menselijk lichaam
Dit is afhankelijk van de stroom (Ampère). Bij 1mA is er al een kleine prikkeling.
Bij 200 mA ernstige brandwonden.
Bij elektrocutie het slachtoffer naar het ziekenhuis brengen.
Risicovelden, hoe beveiligen
Verdeelkasten
Moeten conform zijn
Slechte zekeringen vervangen door nieuwe.
De verliesstroomschakelaar is voorzien van testknop. Regelmatig testen. Indien de
stroom niet uitvalt de installateur waarschuwen.
Zijn enkel en alleen toegankelijk voor bevoegde personen.
Leidingen, kabels
Moeten conform zijn.
-12-

Kabels: hoe hoger het stroomverbruik van het aan te sluiten apparaat, hoe dikker de
doorsneden van de kabels moeten zijn. Gebruik soepele kabels. Bij haardrogers letten
op het teken dubbele isolatie
Stopcontacten
met penaarding en passende stekkers met een gaatje.
Niet te veel stopcontacten op één kring aansluiten maximum 8.
CE- keuring hebben
Handgereedschap
Controleer of de toestellen aangesloten zijn op de juiste wandcontactdozen (al dan niet
voorzien van aarding)
Vaste toestellen
controleer of de toestellen aangesloten zijn op de juiste wandcontactdozen. (voorzien
van aarding)
Verlichting
controleer de aansluitingen
Elektriciteit in vochtige ruimten
Water is een zeer goede geleider, extra veiligheidsvoorzieningen is geen overbodige
luxe. Zoals dubbelpolige lichtschakelaars, gebruik gereedschap met een dubbel
geïsoleerd handvat.
Controleer IP codering van elektrische of elektronische toestellen:
Vb: IP 54 is een stofbestendig en spatdicht toestel.
Werken aan elektrische installaties
Er wordt enkel en alleen aan spanningsloze installaties gewerkt.
Bevoegd persoon:
Wordt vermeld in AREI
BA4: gewaarschuwde
Personen die voldoende ingelicht zijn om de gevaren te wijten aan elektriciteit te
vermijden.
BA5: vakbekwamen
Personen die, via kennis verkregen door opleiding of ervaring, de gevaren verbonden
aan de uit te voeren werkzaamheden zelf kunnen inschatten en maatregelen kunnen
bepalen om de daaruit voortvloeiende specifiek risico s te elimineren of tot een
minimum te herleiden.
Procedure Werken met derden
Wet van 4/08/1996 Welzijn op het Werk
Uitvoering van werken door slechts één enkele persoon
Wettelijke verplichtingen tussen opdrachtgever en aannemer:
Info uitwisselen i.v.m. mogelijke risico s die in hun werkomgeving aanwezig zijn.
Info uitwisselen i.v.m. te nemen preventiemaatregelen.
Het ter beschikking stellen van de nodige technische gegevens. Vb MSDS - fiches.
De afspraken moeten uitgeschreven zijn.
Model procedure: www.g-o.be/preventiedienst doc A14.
-13-

Procedure Tijdelijke en mobiele bouwplaatsen
Uitvoering van werken door minimaal 2 aannemers.
Wettelijke verplichtingen voor de uitvoering van de werken
De partijen:
De opdrachtgever: persoon voor wiens rekening een bouwwerk wordt verwezenlijkt.
Bouwdirectie: is belast met het ontwerp, de uitvoering + de controle op de uitvoering.
Aannemers: voeren de werken uit.
Veiligheidscoördinator: maakt veiligheidsdossier op.
In opdracht van de bouwdirectie stelt de architect of een studiebureau een:
Coördinator ontwerp aan: maakt VGP plan en PID plan op.
Coördinator realisatie aan: volgt VGP plan en PID plan op tijdens de effectieven
uitvoering van de werken.
VGP plan: Veiligheid - en gezondheidsplan aangepast aan de kenmerken van het
bouwwerk. (ontwerp, volledige verwezenlijking, risicoanalyse,
getroffen preventiemaatregelen).
PID plan: Post interventiedossier. (handleiding + onderhoudsboekje van het
gebouw, plan, vergunningen, keuringen, lastenboek, technische fiches,
veiligheidsadviezen).
Werkpunten voor de school (HL)
Aanstellen van veiligheidscoördinator in de school door de bouwdirectie.
Veiligheidsregels kennen en naleven van extern personeel.
Controle van VGP plan en PID plan. PID plan moet aanwezig zijn op school
tijdens uitvoering werken.
Controle van de bekwaamheden van de mobiele ploeg.
Coördinatie van de werkzaamheden op de bouwplaats.
Controle op de uitvoering en de samenwerking van de aannemers en onderaannemers.
-14-

Dag 4
RISICO: ASBEST
RISICO: MILIEUBEHEER
06/02/2009 VM Docent: Guy Linten (GPD)
Verslag
Algemeen
Asbest komt van het Grieks asbestos = onverwoestbaar.
Het is een natuurlijke vezel met een kristallijnen structuur. Asbest is gevaarlijk in losse
structuur. De gevolgen van blootstelling aan asbest kunnen zijn:
pleurale plaques: niet dodelijk
asbestose: stoflong
mesothelioom, longkanker, larynxkanker: kunnen dodelijk zijn.
Asbest bezit de ideale eigenschappen als bouwmateriaal: Onbrandbaar, vochtbestendig,
corrosiebestendig, hoge treksterkte, slijtvast, bestand tegen vele agressieve chemicaliën.
Asbest komt frequent voor in gebouwen: spuitasbest, golfplaten (asbestcement), tegels en
vloerbedekking, roofing, branddeuren, rond leidingen, rondom verwarmingsketels, in
machines, .
Soorten asbest:
hechtgebonden: asbestcement vb. golfplaten, vensterbanken, bouwpanelen
losgebonden: spuitasbest, kartonasbest
serpentijnen: wit-grijs (dichtingen)
ambifolen: bruin-grijs, blauw (de meest gevaarlijke)
Wetgeving
Jaren 1970: invoering van beschermingsmaatrelen.
Sinds 1998: Verbod op het vervaardigen en het gebruiken van een groot aantal asbesttoepassingen.
KB 23/10/2001: totaal asbestverbod
Inventaris beheersprogramma
Hoe meer asbestvezels je inademt, hoe groter het risico op kanker en asbestose. Er is
blootstelling aan asbest bij het slopen en storten van asbesthoudende materialen, bij het
uitvoeren van renovatiewerken. Voor de bescherming van de werknemers is het opmaken van
een asbestinventaris en beheersprogramma van cruciaal belang. Een asbestinventaris vormt
het uitgangspunt voor een beheersprogramma dat tot doel heeft de blootstelling van de
werknemers aan asbestvezels zo laag mogelijk te houden.
Asbestinventaris
Doc: zie website www.go-be/preventie preventieregister rubriek B1 docB01
Deze omvat:
Een lijst van asbesthoudende materialen die aanwezig zijn in de gebouwen, in de
lokalen, in machines, in klein materiaal en zelfs in PBM.
De asbestinventaris moet dynamisch zijn: regelmatig aanpassen aan de evolutie van de
toestand. (vb verwering, beschadiging).
Deze wordt opgemaakt door de PA, bijgestaan door AG en moet ter goedkeuring voorgelegd
worden aan BOC.
-15-

Het opsporen van asbest gebeurt door een externe dienst. Ze gebruiken
beschermingsmiddelen zoals wegwerpoverall, fijne plastieken handschoenen,
ademhalingsmaskers met filter en overschoenen.
Bij twijfel laten we monsters nemen en laten we het materiaal analyseren door een erkend
labo. (preventiemaatregelen zie KB 16/03/2006).
Een opsomming van de werkzaamheden die aanleiding kunnen geven tot blootstelling
aan asbestvezels.
Vbn: Vervanging van thermisch geïsoleerde leidingen, onderhoud van stookketels, .
De inventaris moet ter inzage liggen voor betrokken personen. Zij moeten ook geïnformeerd
worden.
Beheersprogramma
Doc: zie website www.go-be/preventie
Deze omvat:
Asbestinventaris (met toestand van het asbest)
Wat doen we met het asbesthoudend materiaal:
Is de toestand goed: geen beschadiging, geen werkuitvoeringen.
Signalisatie en informatie aan betrokkenen
Jaarlijkse controle.
Is de toestand slecht: beschadiging
Wat doen we met asbesthoudend materiaal?
fixeren
inkapselen
onderhouden
herstellen
verwijderen
Werkzaamheden om asbesthoudende materialen te verwijderen
KB 16/03/2006: risicoklassen: komt overeen met bepaalde blootstellingniveaus
Wetgeving: Zeer beperkte blootstelling (afd. VIII)
Herstel of onderhoudswerkzaamheden(afd. IX)
Sloop- en verwijderingwerken (afd. X)
Methoden: Eenvoudige handelingen
De couveusemethode
De hermetisch afgesloten zone.
De werkzaamheden toevertrouwen aan een erkende verwijderaar.
Zie website: FOD WASO
Na uitvoering beheersprogramma bijwerken.
Toepassingen (vbn)
Gaskachel: witte wand, vloerplaat
Elektriciteitsbord binnenbekleding
Gaten in gevelpanelen
Deurpanelen
Plafondplaten
Beschadigde scheidingswanden
Isolatiebuizen centrale verwarming
Oude schoolborden
Bekledingspanelen
Inkapselen of in zijn geheel verwijderen.
Pictogram aanbrengen.
Asbestvrije plaat aanbrengen.
Schilderen (niet afschuren).
Bij onderhoudswerken niet beschadigen.
Verwijderen in zijn geheel.
Inkapselen.
Verwijderen.
Schilderen (niet afschuren).
-16-

Milieubeheer
VLAREM
Zie website preventie
Veiligheidshandboeken
Preventiebijlagen controlelijsten opvolgen
Boek milieuvergunningen hfdst 18 p 117 leefmilieu
Elke school moet een milieuvergunning hebben. Deze is 20 jaar geldig.
De meeste technische scholen hebben een milieuvergunning: klasse II of klasse III.
Klasse III wordt aangevraagd aan de gemeente.
Klasse I en II wordt aangevraagd aan het provinciebestuur.
Werkpunten voor de school (HL)
Te nemen preventiemaatregelen
De toestand van asbest regelmatig controleren.
Aandacht bij renovatie.
Alle betrokken personen (onderhoudspersoneel, werknemers van werkgevers die
werken komen uitvoeren) informeren over de plaatsen en materialen die asbest
bevatten.
Waar nodig is asbesthoudend materiaal voorzien van pictogram:
a voorzichtig bevat asbest
De geldigheid van milieuvergunning nakijken.
AANKOOPBELEID
KEURINGEN EN PERIODIEKE CONTROLES
06/02/2009 NM Docent: Francis Bruelemans (GPD)
Verslag
Arbeidsmiddelen: Aankoopbeleid
KB arbeidsmiddelen
KB 12/08/1993 (omzetting van de Europese richtlijn 89/655/EEG) betreffende het gebruik
van arbeidsmiddelen.
Arbeidsmiddelen zijn alle op de arbeidsmarkt gebruikte machines, apparaten, gereedschappen
en installaties.
Geen arbeidsmiddel: de collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen.
Doel: op de arbeidsplaats veilige arbeidsmiddelen te gebruiken. Er wordt rekening gehouden
met de economische en sociale richtlijnen (zorgen voor de verbetering van de veiligheid en de
gezondheid van de werknemers op het werk).
Europese machinerichtlijn en CE markering
Nieuwe machinerichtlijn 2006/42/EG in voege vanaf 29/12/2009
(economische richtlijn)
Veiligheid -, gezondheidseisen betreffende ontwerp of bouw van machines.
-17-

Bepaalt voorwaarden machines in de handel te brengen in EG.
Componenten moeten voldoen aan de andere EG richtlijnen: laagspanningsrichtlijn, EMC
richtlijn.
Bepaalt de verplichtingen van de fabrikanten en handelaars
Verplichte documenten: instructies i.v.m. veiligheid, gebruik en onderhoud; controleen
keuringsattesten; conformiteitattesten.(Nederlandse vertaling)
Markering: moet duidelijk en onuitwisbaar zijn.
CE (vermoeden van veiligheid); naam fabrikant; serie -of typeaanduiding;
serienummer; bouwjaar.
Laagspanningsrichtlijn
Nieuwe richtlijn 06/94 EG
Belangrijke veiligheidsnorm: EN 60204
EMC richtlijn
Elektromagnetische compatibiliteit
KB 28/02/2007
Aankoopprocedure
De werkgever staat in voor de veiligheid en neemt de nodige maatregelen: risicobeperking,
veiligheid - en gebruiksinstructies.
Bij keuze van aankoopbeleid houdt hij rekening met: arbeidsomstandigheden, werkpost,
ervaring werknemers, ergonomie, onderhoud, periodieke controles.
Het arbeidsmiddel moet voldoen aan de minimum voorwaarden van bijlage 1 KB 12/08/1993.
Voldoen aan 3 groene lichten (art. 8 KB arbeidsmiddelen
www.g-o.be
veiligheid:
bestelbonprocedure en aankoopbeleid)
Offerte
Aanvragen met algemene - en veiligheidseisen.
Bestelbon
Formulering van de algemene - en veiligheidseisen
Naleving vigerende wetgeving.
Bijkomende veiligheidseisen PA.
Formulering technische specificaties.
Handtekening verantwoordelijke aankoop.
Aankoop/levering
Moet overeenkomen met de bestelbon.
Plaatsing op een conforme en veilige manier.
Indienstneming
PA maakt indienststellingverslag op. Laten ondertekenen door AG.
Instructies moeten opgemaakt zijn inzake veiligheid, gebruik en onderhoud.
Arbeidsmiddel mag in dienst komen na te voldoen aan de opmerkingen,
controle PA + toestemming AD.
Instructies meegeven aan werknemer/leerling
Hen informeren.
Inventarisatie arbeidsmiddelen en logboek
Inventariseren per activiteit: machines, apparaten, handgereedschappen.
Aanbrengen van alfanumerieke nummering.
Logboek samenstellen: inventarisatie, noteren data, opmerkingen, ... .
-18-

Arbeidsmiddelen: Keuringen en periodieke controles
Wetgeving
ARAB, AREI, KB arbeidsmiddelen
Keuringen en controles door: EDTC, externe firma of EDTC, bevoegd persoon (intern
personeelslid met kennis van zaken)
Brandinstallaties (C1): internaat: maandelijks; externaat: min. Jaarlijks en voor elke
Manifestatie binnen de schoolinfrastructuur.
Brandweer.
Brandbestrijdingsmiddel ( haspels, slangen, blusapp, )(C2): jaarlijks.
Intern persoon, brandweer.
Centrifuges (C3): jaarlijks
EDTC.
Hefwerktuigen (C4): toestel jaarlijks, toebehoren 4x/jaar
EDTC.
Elektrische installaties laagspanning (C6): 5 jaarlijks.
EDTC
Gasinstallaties (C7) + gasopslagplaats (C8): jaarlijks
Bevoegd persoon
Bij indiensttreding: EDCT
Ladders-trappen (C9): regelmatig, na elke herstelling, voor elk gebruik, 2x/jaar.
Bevoegd persoon
Goederenliften (C1O.1): jaarlijks
EDCT
Personenliften (C1O.2): 1x/jaar + ½ jaarlijkse onderhoud
Gespecialiseerde firma.
Luchtcompressoren (C11): 1° keuring binnen 3 jaar na indiensttreding. Daarna om
5 jaar.
PBM + CBM (C12): regelmatig, na ongeval, jaarlijks.
Bevoegd persoon, EDTC
Rookdetectie
gaslekdetectie (C13): internaat: 1x/maand; externaat: jaarlijks.
Bevoegd persoon.
Stellingen (C14): bij indiensttreding, wekelijks, na langdurige werkonderbreking,
Bij stabiliteitsproblemen.
Bevoegd persoon.
Stookolietanks (C15):
Erkend deskundige
Veiligheidsverlichting (C16): internaat maandelijks, externaten 1x/jaar,
Bevoegd persoon
Verwarmingsinstallaties (C17): gas om de 2 jaar, stookolie jaarlijks.
Erkend technicus.
Logboeken
Er dient een logboek bijgehouden van alle controles en keuringen.
Inhoud: Onderwerp, plaats, datum, bevindingen en opmerkingen, herstellingen of
Aanpassingen.
-19-

Werkpunten voor de school (HL)
Rondgang PA: observeren, bevragen, samen werkbare oplossingen zoeken
Risicobeperking steeds voor ogen houden. Veilige machines aankopen.
- Plaatsing conform en veilig.
- Controle uitvoeren op markering.
- Zorgen voor afscherming tegen wegvliegende en bewegende delen.
- Zorgen voor afscherming tegen elektrische delen.
- Zorgen voor voldoende afzuiging, verlichting, verluchting.
- Duidelijke signalisatie aanbrengen bij defecte machines.
- Beveiligen tegen automatisch heropstarten na energieonderbreking.
Zorg voor periodieke controles van installaties en werkmiddelen
Inventaris opmaken van arbeidsmiddelen.
Logboek samenstellen.
Opmaken van veiligheid
instructie
onderhoudsfiches.
Opmaken van arbeidsreglementen voor elk praktijklokaal.
De attesten van keuringen en onderhoud laten ondertekenen en goed bewaren.
-20-

Dag 5
RISICO: OMGEVINGSFACTOREN EN ERGONOMIE
10/02/2009 VM Docent: Glen Biscop (Arista)
Verslag
Ergonomie
Is de wetenschap die de wisselwerking tussen de mens en zijn omgeving tracht te verbeteren.
Tracht de menselijke bekwaamheden optimaal te benutten door techniek en
arbeidsomstandigheden zo optimaal mogelijk aan te passen aan de menselijke fysiologie.
Tracht de gezondheid van de werkende mens te beschermen door overmatige professionele en
mentale vermoeidheid te voorkomen.
Begrip arbeidsbelasting
Is een proces waarin responsen in het lichaam worden opgeroepen door de taak arbeid te
verrichten.
Belastende factoren:
Fysiek: vb kracht, duur,
Mentaal: vb werkdruk, werkrelatie, ..
Fysische omgeving: vb geluid, verlichting, klimaat,
Belastingsverschijnselen:
Zijn effecten die de uitwendige belasting uitlokken in het lichaam. Vb: bloeddruk,
hartslag,
Gezonde arbeid: evenwicht tussen de belasting en de belastbaarheid.
Verstoring tussen draaglast en draagkracht veroorzaakt problemen op de werkvloer en
problemen voor de werknemer (vb lichamelijke klachten zoals oververmoeidheid).
Methodologie (onderzoeksmethoden van arbeidsbelasting)
Globaal multidisciplinair (kennis met anderen bespreken) participatief (andere
mensen van de werkvloer erbij betrekken).
Opsporing observatie analyse (van handelingen) expertise.
Checklisten opmaken van fysieke belasting.
NIOSH Lifting Equation
Vb: Tillen: tilindex bepalen.
Geeft de fysieke belasting van de til-taak weer.
Wordt gebruikt voor ergonomisch herontwerpen van til-taken.
Oplossing: technisch, organisatorisch en/of met training/vorming.
Beeldschermwerk
Wetgeving Codex (beeldschermwerkpost)
Risicoanalyse uitvoeren van:
Informatiemateriaal
Beeldscherm: loodrecht t.o.v. venster. Geen reflectie.
Toetsenbord: lichthellend, verplaatsbaar.
PC muis: plat, lange kabel.
Programmatuur
Vooral duidelijke structuur.
-21-

Meubilair
Werktafel: moet voldoen aan bepaalde afmetingen, aangepast aan de gebruiker.
Bureaustoel: in hoogte aanpasbaar, de leuning moet steun geven aan de
heupen, voetsteun indien noodzakelijk
Opstelling
Instellen op juiste hoogten en afstanden.
Werkpost
Ergonomisch inrichten.
Werkorganisatie
Beeldschermwerk: minder dan 4 uur/dag.
Regelmatig veranderen van werkhouding.
Een laptop ombouwen tot desktop door middel van een laptophouder. Het scherm hoger
plaatsen, het toetsenbord schuin plaatsen en aparte PC muis.
Ergonomie in de scholen
Hiërarchie staat in voor de ergonomie van de werknemers. Ze moeten zorgen voor een
optimale wisselwerking tussen mens, machine en omgeving.
Mens : Het menselijk functioneren heeft zijn beperkingen.
Dus: de werkpost aanpassen aan de persoon.
Machine: Bijzondere aandacht voor het bedieningscomfort.
Aanpassing van werkhoogte (staande of zittende arbeid).
Plaatsing van visuele signalen.
Omgeving
Verlichting
Verlichtingssterkte: E (Lux), vb 500 lux voor een klaslokaal.
Onvoldoende verlichting kan leiden tot gezichtsstoornissen.
Preventie: Juiste verlichtingssterkte.
Hinderlijke reflecties vermijden.
Efficiënte lichtbronnen gebruiken.
Zorgen voor een aangepaste kleur van wanden, plafonds en vloeren van
de werklokalen.
Geluid
Sterkte van het geluid: A (decibel)
Langdurige blootstelling aan een constante geluidsdrukniveau van 80-85 db (A) kan
leiden tot lawaaidoofheid, concentratiestoornissen.
Preventie: lawaai afscheiden door geluidsbron te isoleren.
PBM s gebruiken.
Trillingen
Langdurige blootstelling aan constante trillingen kan leiden tot hartritmestoornissen,
longventilatie en beenderaandoeningen.
Preventie: Machines aankopen die schokdempend zijn.
Klimaat
Overmatige warmte, koude en vochtigheid is ongezond voor de werknemer. (bedorven
lucht = CO2 gehalte en ozon, luchtvervuiling, tocht en te hoge vochtigheid)
Normale temperatuur in de lokalen: 18°C tot 2O°C
Normale luchtvochtigheid: RV tussen 30% en 70%.
Preventie:
Koude: arbeidsplaatsen beschermen tegen wind en tocht.
waterdicht schoeisel dragen
-22-

Warmte
Werkpunten voor de school (HL)
warme kleding dragen.
lokalen goed verluchten
veel water drinken.
PBM s en CBM s voorzien en dragen
teveel zonlicht zonnewering gebruiken.
Respecteer de individuele verschillen tussen de werknemers.
Er moet bijzondere aandacht gegeven worden aan werknemers die gans de dag
beeldschermwerk verrichten en aan werknemers belast met het manueel hanteren van
lasten.
Observeer
analyseer de knelpunten van de (beeldscherm) werkpost. Aanvinken op
checklist.
Een goed doordacht aankoopbeleid uitvoeren.
Zorg voor ergonomische tafels en stoelen.
Controleer en onderhoud de verlichting, de verluchting en de verwarming in de
lokalen.
Voorkom onnodige afleiding: geluid, tocht, reflectie en drukte.
Voorkom overbezetting lokalen.
Zorg voor variatie in werk en las regelmatige rustpauzes in.
Geef de werknemers opleiding en training in beeldschermergonomie en rugpreventie.
Informeer en bespreek alle ergonomische aanpassingen steeds met de effectieve
gebruikers en stuur bij.
STAGIAIRES (INTERN EN EXTERN)
RISICO: WERKPLAATSEN
10/02/2009 NM Docent: Rodolf Broers (GPD)
Verslag
Stagiaires (intern en extern)
Een leerling, student of cursist die stage loopt, wordt door de welzijnswet beschouwd als een
gelijkgestelde werknemer.
Zie KB 21/09/2004 gewijzigd bij het KB van 30/09/2009
Het nakomen van de welzijnsverplichtingen ligt volledig bij de stagegever.
Verplichtingen van de stagegever:
Staat in voor de bescherming van de veiligheid en de gezondheid van elke
(gelijkgestelde) werknemer. Welzijnswet van 04/08/1996
Risicoanalyse opmaken en preventiemaatregelen voorstellen i.f.v. de stagiaire.
Opstellen van een werkpostfiche:
- Beschrijving werkpost.
- Beschrijving activiteit.
- Toe te passen preventiemaatregelen.
- Aard van de risico s.
- Verwachtingen t.o.v. de stagiair.
-23-

Kennisgeving van resultaten risicoanalyse .
Geneeskundig onderzoek.
Gebeurt door eigen EDPB.
Gebeurt door EDPB van de school (Arista). Het formulier
gezondheidsbeoordeling wordt aan de onderwijsinstelling bezorgd.
Vooraf medische vragenlijst laten invullen door leerling stagiaire.
+ lijst met gegevens v.d. stagiaire
PBM s.
Taken en opdrachten geven in functie van de opleiding.
Vergoeding kosten arbeidsongeval door verplichte verzekering.
Verplichtingen van de school
Stagedossier samenstellen en controleert of de nodige documenten door beide partijen
ondertekend zijn.
Stelt individueel dossier samen: activiteitenkalender stagecontract, verzekeringspolis,
briefwisseling, gezondheidsbeoordeling, werkpostfiche
Logboek
Risicoanalyse volgens EN 1050 (juridisch aanvaard en werkbaar)
De volgende kwantificering wordt gebruikt:
effect
blootstelling
waarschijnlijkheid
gevaarsafwending
De risicomatrix: bepaalt welke preventiemaatregelen dienen nageleefd te worden.
Risico: werkplaatsen
Veiligheidssignalering op arbeidsplaatsen
Doel: Op een snelle en gemakkelijke manier de aandacht te vestigen op voorwerpen en
situaties die bepaalde gevaren kunnen veroorzaken.
Signaleringsborden: algemeen (veiligheidskleur, betekenis, vorm van het bord)
Rood: Verbod rond
Brandbestrijding rechthoekig
Geel: Gevaar driehoekig
Groen: Reddingsmiddel rechthoekig
Blauw: Gebod rond
Aanwijzing rechthoekig
Verbodsborden
verboden te roken verboden toegang verboden eten niet aanraken
en drinken elektrische spanning
-24-

Waarschuwingsborden
gevaar voor ontvlambaar voorzichtig op voor of achter
elektrische spanning trap heftruck staan
Gebodstekens
veiligheidshelm oogbescherming veiligheidshandschoenen veiligheidsschoenen
verplicht verplicht verplicht verplicht
Reddingsteken
nooduitgang EHBO brancard uitgang
Gevaarlijke producten
giftige stoffen explosieve stoffen schadelijke radioaktieve stoffen
irriterende stoffen
energiepictogrammen
elektrische spanning hoofdkraan gas hoofdkraan water hoofdschakelaar elektra
Handwerktuigen en aangedreven handwerktuigen
Handwerktuigen
Gebruik kwaliteitsgereedschap.
Regelmatig onderhouden.
Aangedreven handwerktuigen
Controleer regelmatig stekker en snoer.
Controleer noodstop en dodemansknop.
Keurmerk CE.
Mechanische machinerichtlijn (wetgeving Europese Machine Richtlijn)
Constructeurs moeten zich houden aan fundamentele voorschriften.
Arbeidsmiddelen (wetgeving Europese Richtlijn Arbeidsmiddelen)
Instructies
19 minimum voorschriften
instructiekaarten
Gebaseerd op foto s of tekeningen van de machine of installatie.
Gebruiksinstructies.
Onderhoudsinstructies.
Veiligheid en onderhoudsinstructies.
-25-

Checklisten opmaken van de risico s. (zie site preventie)
Veiligheidsinstructies gevaarlijke stoffen en preparaten. (zie sessie
gevaarlijke stoffen).
Werkplaatsreglementen (afspraken tussen lkr
lln)
Houding en gedrag.
Orde, netheid.
Persoonlijke veiligheidsuitrusting.
Veilig werken.
Brandpreventie en evacuatie.
EHBO.
Milieu.
Werkpunten voor de school (HL)
Algemene preventiebeginselen toepassen
Beletten dat risico s ontstaan.
Zorgen voor collectieve bescherming
Zorgen voor persoonlijke bescherming.
Instructies geven en vorming i.v.m. juist hanteren van machines en arbeidsmiddelen.
Signaalborden goed zichtbaar aanbrengen.
Vergrendelbare hoofdschakelaars.
Opstellen, controleren en updaten van:
inventarislijsten
machinefiches (+nummeren)
veiligheid
en gebruiksinstructiekaarten
onderhoudsfiches
Veiligheid inbouwen op de werkvloer: noodstop, dodemansknop, toevoer gas en
elektriciteit, het strikt naleven van veiligheidsvoorschriften.
Milieubeleid, hygiëne, onderhoud en orde.
-26-

Dag 6
RISICO: BRAND
16/02/2009 NM Docent: Jo Kerkhofs
Verslag
Algemeenheden
Doordat brand ernstige gevolgen kan veroorzaken ( materiële schade, mogelijke slachtoffers)
is bescherming tegen brand van groot belang in alle bedrijven en instellingen.
Ontstaan van branden:
Brand kan overal en op elk ogenblik uitbreken: De 4 O s: Onwetendheid, onvoorzichtigheid,
onverschilligheid en opzettelijk.
Brandstichting, sigaretten of open vlam, overbelasting elektrische uitrusting, chemische
reacties, bliksem, zon, .
Definitie van brand:
Vuur: Is een ontbranding van een bepaalde stof bij een bepaalde temperatuur.
Branddriehoek: brandbare stof, temperatuur, zuurstof.
Nemen we één zijde van de driehoek weg dan wordt het vuur gedoofd.
Rook: Is een wervelende massa van onverbrande koolstofdeeltjes.
Rook is altijd schadelijk De gevaarlijkste component is CO. Bij inademing van 0.3%
is het voor de mens fataal.
Actieplan om brand te voorkomen
Verantwoordelijkheid nemen (directie, HL) : actieplan opstellen en toepassen.
Risicoanalyse opmaken.
Personeel sensibiliseren (ook lln en ouders)
Rapporteren.
Preventiemaatregelen
Indringers afschrikken: terrein afbakenen, plaatsen van buitenverlichting en camera.
Toegang voor onbevoegden vermijden: Bezoekersfiche opstellen.
Vermijden dat er brand kan ontstaan: Ontvlambare producten in veiligheidskast,
brandstoftanks achter omheining, lokalen sluiten, afvalcontainers 8 m van de
gebouwen plaatsen, afval sorteren, .
Potentiële brandschade beperken: Voldoende brandbestrijdingsmiddelen voorzien,
zorgen voor een brandmelderinstallatie, rifcompartimentering (branddeuren) voorzien.
Gevolgschade beperken/veilige evacuatie: zorgen voor een brandploeg,
veiligheidsverlichting, veiligheidssignalisatie, evacuatieplannen, noodplan, nazorg.
Site van KBC-bank: (On)raad op school? www.idewe.be
Evacuatie
Intern noodplan
Doel: Alle personen die zich in het gebouw bevinden zo snel mogelijk, op een zo veilig
mogelijk manier uit een gebouw te krijgen en te verzamelen op een veilige op voorhand
afgesproken plaats. Op het plan de school indelen in blokken.
-27-

Belangrijk: De toegang tot het gebouw voor de brandweer en andere hulpdiensten vrij
houden.Tijdens de nacht en weekends moet het gebouw ook bereikbaar zijn voor de
hulpdiensten. Wanneer er geen conciërge aan of in het gebouw woont wordt er in vele
gevallen gebruik gemaakt van een sleutelkluis voorzien van herkenbare sticker.
Waarschuwing en alarmeren
Waarschuwen: Bij vaststelling van brand, rookontwikkeling onmiddellijk een bevoegd
persoon verwittigen door een rechtstreekse mededeling (mondeling), door het gebruik van een
binnentelefoon of door het indrukken van de brandmelder.
Sluit ramen en deuren en schakel de energiebronnen uit.
Alarmeren: de gewaarschuwde geeft evacuatiealarm (heeft een apart signaal) door heel het
gebouw. Op datzelfde moment wordt ook de brandweer gewaarschuwd.
Externe alarmering: Alarmnummer 112 (nieuw europees noodnummer)
Noodnummer 100 (brandweer
Noodnummer 101 (politionele bijstand)
Interne alarmering: Indrukken van brandmelders (glas stuk slaan)
Brandmelder voorzien van pictogram.
medische spoeddienst)
Een automatische brandmelding dient te vermelden: naam van de school, straat en gemeente,
eventueel dossiernummer.
Brandinstructies U merkt een brand op.
U bent alleen:
Blijf kalm
Brand melden door brandmelder in te drukken
Begeef u naar de dichtstbijzijnde uitgang.
Bel het nummer 112:
wie u bent?
waar de brand is, adres?
waar en wat er brand?
zijn er slachtoffers, en zo ja hoeveel?
zijn er nog personen in het gebouw, waar?
Ga naar u toegewezen verzamelpunt.
U staat voor de klas:
Blijf kalm.
Laat iedereen ordelijk de klas verlaten.
Probeer de vensters te sluiten.
Controleer of iedereen buiten is en sluit de deur.
Brand melden door brandmelder in te drukken.
Ga op het einde van de rij, zo bewaar je het overzicht.
Begeef u naar de dichtstbijzijnde uitgang.
Bel het nummer 112.
Ga naar u toegewezen verzamelpunt
De directie, conciërge, technische dienst, personeel handelen volgens intern noodplan.
De brandweer heeft de leiding van de brandbestrijding.
-28-

Ontruimen van een gebouw
De ontruiming gebeurt groepsgewijs o.l.v. lkr.
Vluchtwegen
Er wordt gebruik gemaakt van gangen, trappenhuizen en uitgangen. Gebruik zeker geen liften.
In de evacuatiewegen wordt de noodverlichting automatisch gestart wanneer de electriciteit
uitvalt.
Vluchtwegen zijn gedeeltelijk voorzien van rook -en brandwerende deuren. De deuren
voorzien van sticker. Ter hoogte van de nooddeuren moet er een noodverlichting aanwezig
zijn.Vermijd opstapeling van goederen voor een branddeur.
Evacuatieplan
Duidt de verdeling en de bestemming van de lokalen aan.
Reddingsborden
Geven de richting aan van de evacuatie.
Deze borden moeten altijd groen zijn met witte of met geel reflecterende tekeningen.
Richting uitgang.
Te volgen richting die leidt naar de dichtstbijzijnde nooduitgang .
Te volgen richting die leidt naar nooduitgang trap rechts beneden.
De nooduitgang zelf.
Verzamelplaatsen of evacuatieplaats
De vooropgestelde verzamelplaats. Aanduiden met pictogram.
Een 2° verzamelplaats en eventueel en reserveverzamelplaats.
Op de verzamelplaats controleren of iedereen aanwezig is.
Leden van de brandploeg van de school dragen een rood reflecterend vestje.
Instructies leiding
De opvangverantwoordelijke
De ontruimingsverantwoordelijke
De werkmannen
Helpers ontruimingsverantwoordelijke
E.H.B.O.-er
Alle personeelsleden zijn verplicht kennis te nemen van de brandveiligheidsinstructies en van
het brandbestrijdings- en ontruimingsplan. Deze instructies moeten jaarlijks doorgenomen en
-29-

ingeoefend worden. De ontruimingsoefeningen steeds evalueren en bijsturen. (steeds
controleblad invullen).
In alle klaslokalen hangen er brandinstructies en is er een plattegrond.
Brand blussen
Blusmiddelen
Voor vaste stoffen: slanghaspel, poederblusser, water/schuimblusser.
Voor vloeistoffen: poederblusser, koolzuursneeuwblusser (CO2), water/schuimblusser.
Voor technische installaties: koolzuursneeuwblusser (CO2), water/schuimblusser.
Op elk blusmiddel staat een duidelijke gebruiksaanwijzing beschreven.
Vuurhaarden: Brandklasse A (branden van vaste stoffen)
Brandklasse B (Branden van vloeistoffen)
Brandklasse C (Branden van gassen)
Brandklasse D (Branden van metalen)
Brandklasse F (Branden van frituurvetten)
De slangenhaspel
Bij gebruik de lans laag bij de grond houden. Gebruiken voor brandklasse A.
Niet gebruiken op elektriciteit.
De blussers
Poederblusser sproeischuimblusser CO2 blusser
poederblussers: Poeder op basis van zouten. ABC-poeder, BC-poeder, D-poeder
Heeft een hoge bluskracht en beschermende wolk.
Veiligheidspen verwijderen, 1X kort drukken (O2 mengt zich
met het poeder, blussen (apparaat schuin houden).
Gebruik voor brandklasse A behalve metalen.
Sproeischuimblussers: Is een waterblusapparaat met hoog blusvermogen.
Werkt snel en doeltreffend.
Gebruik voor brandklasse B
CO2 blussers: Is blusgas. Veroorzaakt geen nevenschade. Geschikt voor
beveiliging van elektrische apparatuur (keukens, ziekenhuizen).
Gebruik voor brandklasse B en C.
-30-

Blusdeken
Blusdeken: Juist gebruiken. Je handen beschermen (deken een kwartslag rond de
handen wikkelen).
Gebruiken bij o.a. frituurbranden, vlam in de pan, kortsluiting.
Correct blussen met handblussers:
Blussen op ongeveer 3 meter afstand en met de wind mee.
De brand blussen van voren naar achteren.
Niet de vlammen blussen maar wel de brandbare stof.
Bij het blussen van vloeistoffen, het bluspoeder als een wolk over de hele brandhaard
leggen.
Bij grote brandhaarden voldoende blusapparaten gelijktijdig gebruiken.
Werkpunten voor de school (HL)
Brand voorkomen door lkr en lln te sensibiliseren door het strikt naleven van zekere
regels bij het dagelijks werk:
Controle uitschakelen van gebruikt elektrisch apparatuur
Controle doven van lichten, sluiten van ramen.
Controle op afval.
Ken u gebouw en omgeving.
Controleer jaarlijks de brandblusapparaten en haspels.
Gebruik nooit water voor het blussen van elektrische branden.
Controleer of de hoofdschakelaar voor elektriciteit en gas steeds goed bereikbaar szijn.
Zorg voor de nodige verplichte pictogrammen.
Plaats branddeuren waar nodig is.
Hou de vluchtwegen vrij.
Zorg voor een actieplan ter voorkoming van brand en pas deze ook toe.
Beheers uw intern noodplan en ken uw evacuatieplan.
Brandploeg samenstellen i.s.m. de brandweer.
Brand en evacuatieoefeningen houden.
-31-

RISICO: ORGANISATIE SCHOOLMANIFESTATIES
RISICO: GEVAARLIJKE PRODUKTEN
16/02/2009 NM Docent: Erwin De Buck (GPD)
Verslag
Organisatie schoolmanifestaties (extra muros activiteiten)
Te nemen maatregelen bij het veilig organiseren van interne en externe activiteiten
(sportdagen, schooluitstappen, schoolfeesten, school-autocarreizen, )
Welzijnswet van 04/08/1996 en zijn uitvoeringsbesluiten.
Ongevallenwetgeving
Verzekeringspolis
Voor elke activiteit een draaiboek opstellen.
In teamverband checlisten opstellen voor de organisatoren.
Risicoanalyse: alle mogelijke ongevallen en incidenten vermelden.
Deze checlisten gebruiken en evalueren bij iedere extra muros activiteit.
Verantwoordelijkheden en bevoegdheden
HL: Directie is eindverantwoordelijke
Maakt vooraf intern noodplan op. Dit is verplicht bij ongevallen
Geeft instructies aan de begeleiders.
Moet bereikbaar zijn. (gsm)
Nijverheidshelper moet aanwezig zijn bij iedere uitstap. (+ E.H.B.O.- koffer)
Organiserend personeelslid: Gebruikt de checklist, zorgt voor de activiteiten
deelnemerslijsten, geeft instructies aan de leerlingen.
Begeleiders: Kennen de leerlingen, spreken de taal of kunnen zich verstaanbaar maken
Deelnemers: leven de instructies na.
Autocarreizen
Kies zorgvuldig een autocarbedrijf voor het vervoeren van leerlingen.
Is de busmaatschappij in orde met de veiligheid?
Is er een evacuatieplan aanwezig? Zijn er blusapparaten aanwezig? Werken beiden
toegangsdeuren? Waar bevinden zich de veiligheidshamertjes en werkt de bediening
van de vluchtkoepels?
Vooraf evacuatieoefening uitvoeren met de leerlingen.
Evacuatietips:
Boekentassen onder de zetel.
Als het kan laat de lln altijd op dezelfde plaats zitten.
Leerlingen die moeilijk kunnen lopen moeten vooraan zitten.
Nooduitgangen vrijlaten.
Bij het uitstappen ritssysteem toepassen. (eerst inzittende van de
binnenkant, dan inzittende van de buitenkant).
en
-32-

Gevaarlijke produkten
Veilig werken met gevaarlijke producten is echter slechts mogelijk als men de risico s bij het
omgaan ermee kent.
Indeling van gevaarlijke stoffen en preparaten (aard van het gevaar)
Gevaarssymbool
kenletter
gevaar (risico)
F F+ licht ontvlambaar brandbaar
O oxiderend
E ontplofbaar (explosief)
T T+ giftig zeer giftig
Xn Xi schadelijk irriterend
C corrosief (bijtend)
N milieu-vervuilend
Enkele voorbeelden van gevaarlijke producten:
Aceton: brandgevaarlijk.
Benzine: schaadt de gezondheid.
Zwavelzuur: milieuvervuilend.
Opname van schadelijke stoffen kan gebeuren door:
Luchtwegen, oraal, huid, open wonden.
Enkele voorbeelden van toedienen eerste zorg:
Na contact van gevaarlijke producten met ogen en huid: steeds spoelen met veel water.
Brandwonden steeds goed koelen met koud water.
Bij inslikken corrosieve stoffen: spoelen met water, kleine slokjes water drinken.
Na inademing van gas of damp de luchtwegen vrijmaken, eventueel kunstmatige beademing
toepassen.
Een arts en/of ambulance bellen.
Antigifcentrum: 070/245 245
-33-

Preventiemaatregelen
Er moet een inventarislijst van gevaarlijke producten aanwezig te zijn in de lokalen
waar deze gebruikt worden.
Herkennen van gevaarlijke stoffen en preparaten door juiste en duidelijke etikettering
aan te brengen. (te vinden op internet)
Het etiket bevat volgende gegevens:
De naam van de gevaarlijke stof.
De specifieke vermeldingen der risico s, en de symbolen die erop
betrekking hebben.
De R-zinnen: vermelden de risico s van het product.
De S-zinnen: vermelden hoe de risico s kunnen beperkt worden.
(Safety-zinnen)
De naam en het adres van de fabrikant.
Gevaarlijke producten moeten voorzien zijn van veiligheid
en gezondheidskaart.
(Is een verkorte versie van MSDS- blad).
Vraag aan uw leverancier van elk gevaarlijk product een veiligheidsinformatieblad
(MSDS). Is tevens een verplichting.
Gevaarlijke producten veilig opslaan:
Productenkasten.
Brandvrije kasten. (voorzien van ventilatie)
Kast met zuren. (voorzien van ventilatie)
Kast met basen.
Zorg voor de nodige lekbakken.
Kleef de nodige pictogrammen.
Opslagplaats afzonderen van het leslokaal.
Veilig werken met gevaarlijke producten:
Risico aan de bron uitschakelen.
Advies van deskundige inwinnen.
Vermijd overtappen.
Eten en drinken is verboden in combinatie met gevaarlijke producten.
Persoonlijke hygiëne, handen wassen, douchen.
Draag CBM en PBM.
Werkpunten voor de school (HL)
Extra muros activiteiten:
Zeer goed organiseren. Draaiboek inzien.
Lijst deelnemers leerlingen correct invullen
Risicoanalyse in groep opstellen, bespreken en evalueren.
Duidelijke afspraken maken met de begeleiding en met de leerlingen.
Verzekeringspolissen nazien.
Goede afspraken maken met de ouders.
Controleer de busmaatschappij i.v.m. veiligheid.
Gevaarlijke producten:
Koop geen overbodige schadelijke producten. Vraag naar MSDS-fiche.
Bewaar ze in veilige speciale kasten, voorzien van slot en met de vermelding
Verboden toegang voor leerlingen
Controleer de etikettering, de veiligheid
en instructiekaarten.
Controleer of er een inventarislijst is opgemaakt van alle gevaarlijke producten.
Zorg voor de nodige CBM en PBM. Regelmatig controle uitoefenen.
-34-

Dag 7
ONGEVALLEN
RISICO/ WERKEN OP HOOGTE
RISICO: SPEELTERRREINEN EN SPEELTOESTELLEN
03/03/2009 VM Docent: Rodolf Broers (GPD)
Verslag
Ongevallen
Regelmatig gebeuren er ongevallen op school. Deze kunnen minder tot ernstige gevolgen
hebben.
Incident: plots, ongewenst, geen enkele vorm van schade tot gevolg.
Ongeval: plots, ongewenst, met schade tot gevolg.
Arbeidsongeval: plots, ongewenst, lichamelijke schade tot gevolg, tijdens de uitvoering
van arbeidsovereenkomst.
Beroepsziekte: is het resultaat van een geleidelijke verslechtering van de toestand van de
werknemer.
Arbeidswegongeval: Ongeval op normale traject van verblijfplaats naar het werk en
omgekeerd. Is niet altijd de kortste weg, kortstondige onderbreking
(winkelen, ..) is toegestaan.
Ernstige ongevallen: Een ongeval dat zich voordeed op de arbeidsplaats zelf en dat wegens
zijn ernst een grondig specifiek onderzoek vereist met het oog op het
treffen van preventiemaatregelen die herhaling moeten vermijden.
Wat te doen bij een arbeidsongeval
Directie op de hoogte brengen. Directie verwittigt PA
Toedienen van 1° zorgen door EHBO-verlener of nijverheidsmedewerker.
Staat van de werkplek behouden, arbeidsmiddel afsluiten, zone afschermen, publiek
verwijderen.
Invullen en indienen van aangifteformulier voor de verzekering. (dit kan beschouwd
worden als een ongevallensteekkaart).
Bij 4 dagen werkonbekwaamheid moet er een ongevallensteekkaart ingevuld worden
door PA. Deze moet 10 jaar bijgehouden worden.
In geval van ernstig ongeval:
Inlichten ambtenaren TWW (Toezicht op het Welzijn op het Werk)
Taak: opvolging en bijsturing van het proces.
PA: Voert ongevallen onderzoek uit.
Vult arbeidsongevallensteekkaart in.
Geeft advies binnen de 10 dagen zodat omstandig verslag kan worden opgesteld
Maatregelen nemen om soortgelijke AO in de toekomst te vermijden.
Opstellen van actieplan. (na feitenboom analyse)
Advies inwinnen van BOC.
Arbeidsongevallensteekkaart: inlichtingen betreffende de steekkaart, inlichtingen
betreffende de werkgever, het slachtoffer, plaats van het gebeuren, ongeval.
-35-

Omstandig verslag: identificatie werkgever, slachtoffer, beschrijving plaats ongeval,
omschrijving omstandigheden, vastgestelde oorzaken, aanbevelingen om herhaling te
voorkomen.(wordt in team opgemaakt)
Feitenboom analyse: basis voor het opstellen van een actieplan.
Risico: Werken op hoogte
Het naleven van essentiële veiligheidsvoorschriften is noodzakelijk.
Factoren bij val: persoonsgebonden (leeftijd), de omgeving en het product.
Wet van 04/08/1996 + aanvullende kb s en ARAB.
Artikel 2 welzijnswet: stagiaires werken op hoogte enkel indien vervat in de eindtermen van
het leerplan.
Artikel 5 welzijnswet: risico s voorkomen, voorzien van PBM, opleiding, trining, instructies.
Collectieve antivalbescherming: leuningen, opvangvloeren, luifels, opvangnetten.
Bouwsteigers en ladders:
Moeten opgebouwd worden door een bevoegd persoon.
Ze moeten degelijk geconstrueerd worden.
Controle voor en na gebruik.
Degelijke materialen aankopen en instructies opvolgen;
Inventariseren.
De effectieve werktijd respecteren.
Werktuigen aanpassen bij werken op hoogte.
Dakwerkers: (val uitschakelen)
Voorzie goede en veilige uitrusting, antivalmateriaal.
Aangepaste arbeidsmiddelen.
Regelmatig controle op de antivalbescherming.
Voldoende veranderingspunten.
Altijd laten werken met 2 personen. (observator, redder)
Risico: speelterreinen en speeltoestellen
Speeltoestel: is gemaakt voor amusement kinderen t/m 18 jaar.
Sporttoestel: is gemaakt voor iedereen.
Speeltoestellen aangekocht in doe-het-zelf zaken tellen alleen voor particulier gebruik.
Bij aankoop van speeltoestellen moeten er de nodige documenten bij geleverd worden.
(zie aankoopprocedure)
De directie is altijd verantwoordelijk voor de speeltuigen. (ook buiten de schooluren).
(Voorzie hoge afsluiting)
Bij mankementen aan speeltoestellen, deze direct uit dienst stellen.
3 stappen naar veiligheid: regelmatig nazicht, periodieke onderhoud en periodieke controles.
Opschriften aanbrengen: verplicht, toegelaten.
Bij ernstige ongevallen het parket verwittigen en het FOD.
Turntoestellen goed controleren op fouten en indien nodig maatregelen treffen.
Uitbating speelterreinen: zie KB 28/03/2001
Speelterreinen moeten onderhoudsvriendelijk zijn: geen giftige planten, schokabsorberende
ondergrond nabij de speeltuigen, voldoende afstand houden tussen de speeltuigen, .extra
aandacht voor valhoogte.
-36-

Werkpunten voor de school (HL)
De nodige documenten kennen bij aangifte arbeidsongeval: formulier voor de
verzekering, ongevallensteekkaart, omstandig verslag.
Bij arbeidsongeval de nodige instanties verwittigen. IDPB, EDPB, FOD, ETHIAS,
schoolarts, PA.
Steigers laten opbouwen door bevoegd personeel.
Controle van de periodieke keuringen van ladders en steigers.
Logboek maken voor turn
en speeltoestellen.
Bij aankoop van speel -en turntoestellen rekening houden met KB van 28/03/2001
betreffende de veiligheid.
Voorzie in sporthal voldoende valmatten, voldoende verluchting en verlichting.
Voetbaldoelen verankeren.
SCHOOLVERZEKERING EN AANSPRAKELIJKHEID
03/03/2009 NM Docent: Patrick Claesen (Ethias)
Verslag
Jaarlijks gebeuren er heel wat schoolongevallen. Risico s hoger in het technisch en
beroepsonderwijs: sportbeoefening, praktijklessen, speelplaats.
Scholen sluiten verschillende verzekeringen af voor de leerlingen en voor het personeel.
Verplichte verzekeringen:
Arbeidsongevallenverzekering.
Aansprakelijkheidsverzekering brand, ontploffing gebouwen.
Autoverzekering.
Noodzakelijke verzekeringen:
Aansprakelijkheidsverzekering.
Lichamelijke ongevallenverzekering.
Verzekering voor schade aan zaken.
Rechtsbijstandsverzekering.
Schoolongevallenverzekering (schoolpolis)
Bestaat uit 3 luiken:
Burgerlijke aansprakelijkheid
Wie wordt verzekerd? Inrichtende macht, directie, personeel, leerlingen, ouders en
voogden, vrijwillige medewerkers, oudervereniging.
Wat wordt verzekerd? Lichamelijke schade: 12 400 000 /schadegeval
Materiële schade: 1 240 000 / schadegeval
Alleen van toepassing op de schadegevallen die gebeuren tijdens de schoolactiviteit.
Directe aansprakelijkheid: persoon berokkent rechtstreekse schade aan derde door
nalatigheid, onvoorzichtigheid.
Vergoedingsplicht:
drie voorwaarden moeten voldaan zijn:
Er dient een fout te zijn gemaakt.
Er dient schade te zijn aan een ander.
-37-

Er moet een oorzakelijk verband zijn tussen beiden.
Indirecte aansprakelijkheid: Persoon berokkent schade door eigen daad, schade
veroorzaakt door derde voor wie men verantwoordelijk is, alsook de schade van zaken
die men onder zijn bewaring heeft.
(twistpunt van het vermoeden BA weerleggen)
Aspecten die meespelen in de beoordeling van de aansprakelijkheid in het onderwijs:
Extra aandacht voor kleuters, lln BUSO.
De organisatie van de toezichten. Actief.
Extra aandacht voor toezicht speeltoestellen.
Extra aandacht bij toiletbezoek.
Extra aandacht bij gebruik van gevaarlijke materialen en producten.
Extra aandacht lessen LO. Voldoende toezicht zwemmen.
Goede organisatie thuisrijen.
Lichamelijke ongevallen
Een plotselinge gebeurtenis die lichamelijk letsel veroorzaakt en waarvan de oorzaak
vreemd is aan het organisme van het slachtoffer.
De waarborg is van toepassing tijdens de schoolactiviteit en op de schoolweg.
Omvat terugbetaling van effectieve kosten: medische -, verplaatsing - en
begrafeniskosten.
Omvat vergoedingen: overlijden, blijvende invaliditeit en tijdelijke ongeschiktheid.
Rechtsbijstand
Passieve rechtsbijstand: verzekerde wordt aansprakelijk gesteld door derde:
(verdediging door maatschappij, regeling in de minne, aanstelling advocaat,
voeren van procedure).
Actieve rechtsbijstand: belangen van verzekerde wordt geschaad:
(invordering schade, regeling in de minne, aanstelling advocaat, voeren van
procedure).
Uitsluitingen burgerlijke aansprakelijkheid:
Brand.
Ontploffing.
Diefstal.
Vrijwillige daden van + 16-jarigen.
Schade aan geleend en gehuurd materiaal.
Aantekening: Vanaf 01/01/2008 moet elke school voor elke leerling die stage loopt een
aparte verzekering tegen arbeidsongevallen afsluiten.
Werkpunten voor de school (HL, lkr)
Vademecum schoolverzekering doornemen
Gedraag u als goede lkr, gebruik gezond verstand en hou rekening met de situatie.
Wees steeds de goede huisvader .
Toezicht actief uitvoeren.
Extra aandacht in gevaarlijke situaties.
Zorgen voor goede organisatie wat betreft de schoolse en buitenschoolse activiteiten.
Bij schade of ongeval Ethias tijdig verwittigen.
-38-

Besluit
De gevolgde cursus werd gegeven door gemotiveerde lesgevers die veel wisten te vertellen.
Je geraakte meer vertrouwd met begrippen zoals globaal preventieplan, dynamisch
risicobeheersingsysteem e.a.. De portaalsite is zeer gebruiksvriendelijk.
De taken van een contactpersoon betreffende veiligheid in een instelling werden duidelijk
onderwezen. De cursus is een zeer goede leidraad om op een praktische en planmatige manier
verbeteringen aan te brengen ter bevordering van veiliger arbeidsomstandigheden.
Arbeidsveiligheid
Welzijn van werknemers
berust op
Arbeidsgeneeskunde
arbeidshygiëne
Investeren in welzijn op het werk is verbeteringen brengen in welzijn van de organisatie!
15/03/2009
Lisette Voet
Technisch adviseur
-39-

This document was created with Win2PDF available at http://www.win2pdf.com.
The unregistered version of Win2PDF is for evaluation or non-commercial use only.
This page will not be added after purchasing Win2PDF.