Mynekomplas Maaseik - Agentschap voor Natuur en Bos

De breedte van de vermelde zones is sterk afhankelijk van de zichtdiepte en de vorm van
de oevertalud. Is het talud steil en het water troebel, dan zullen deze zones zeer smal
zijn of helemaal niet voorkomen. Vanzelfsprekend zullen ook hier de abiotische factoren
(waterkwaliteit, bodemsamenstelling) determineren welke soorten zullen voorkomen en
hoe succesvol ze zich zullen ontwikkelen.
5.2.2 Oeverbeschermende planten
Deze plantenzones zijn belangrijk voor het aquatische ecosysteem. Een dicht litoraal
voorkomt de afkalving door de golfslag of uitholling van de oever door het foerageren
van eenden en ganzen. Water- en oeverplanten beschermen de oever op twee manieren
tegen erosie door golfslag, enerzijds door de demping van golven door stengels en
bladeren. Vooral planten als riet en mattenbies met beweeglijke en weinig voor
waterstroming vatbare stengels en bladeren zijn hiervoor geschikt. Anderzijds door de
bescherming van de bodem tegen uitschuring. Vooral planten met een dicht en diep
reikend netwerk van wortels en rizomen (wortelstok of ondergrondse stengel) zijn
hiervoor geschikt.
Ook voor een normale ontwikkeling van een snoek-, rietvoorn- of zeeltpopulatie is een
voldoende aanbod aan waterplanten onontbeerlijk.
Riet heeft een belangrijke oeververdedigende werking en vormt een dicht netwerk van
wortelstokken, waarbij tot ca. 95 % van de totale plantenmassa in de ondergrondse
plantendelen kan vervat zitten, hetgeen ideaal is om grond- en modderlagen vast te
houden. Tevens vormt de rietaanleg op ondiepe plaatsen een ideale ontwikkelingsbodem
voor Gele lis, Lisdodde, Grote egelskop en andere emerse waterplanten, waarvoor het
Riet een goede bescherming tegen de wind biedt. Een reden te meer om te streven naar
een herwaardering van Rietzones als effectieve en natuurlijke oeverbescherming. Tevens
bieden de waterplanten natuurlijke substraten voor allerlei microflora- en faunaelementen
die een belangrijke rol spelen in de waterzuivering. Zij zijn in staat om
organisch materiaal snel af te breken en om te zetten in biologische massa.
Voor de ontwikkeling van watervegetaties is voornamelijk de taludhelling van
uitzonderlijk belang. Bij steile taluds krijgen we een zeer smalle begroeide oeverzone,
die slechts bestaat uit een beperkte Rietzone. De hellingsgraad van de oevers in de
Mynekomplas laten de ontwikkeling van een plantengordel in de oeverzone toe. De
schommelingen in de waterstand, gerelateerd aan het debiet en de waterstand in de
Maas zal de belangrijkste belemering zijn voor het ontwikkelen van een emergenete
planten gordel. De lagere zomerwaterstand heeft tot gevolg dat de natuurlijke
plantengordel rond de plas in de zomer boven de waterlijn is gelegen en naar habitat
voor aquatische macro-invertebraten en vissen geen betekenis heeft.
Herprofileringen van de oevers is niet nodig om een verdere ontwikkeling van de
oeverplanten toe te laten. Een te hoge waterstand in de winter en het voorjaar zal de
uitgroei van de bestaande plantengordel belemmeren.
5.2.3 Planten als paaisubstraat
Waterplanten zijn onmisbaar als paaiplaatsen voor fytofiele vissoorten. Nochtans is het
niet zo dat alle soorten waterplanten een zelfde betekenis hebben als paaisubstraat.
Over het algemeen zijn ondergedoken waterplanten ideale paaisubstraten, hetgeen niet
steeds het geval is voor emerse of drijfbladplanten. In dit opzicht moeten we een
Visstandonderzoek Mynekomplas Maaseik 31