factsheet Twentse Zorgcentra - Platform EMG

Verder werden meer middelen of maatregelen in het kader de van Wet Bijzonder Opnemingen Psychiatrische
Ziekenhuizen (BOPZ) toegepast om de agressie te behandelen en de veiligheid van cliënten zelf, van medebe-
woners en van medewerkers te kunnen blijven waarborgen. In de rapportages van onze middelen of maatrege-
len namen we een toename waar van het gebruik van medicatie, fixatie en afzondering. En als gevolg daarvan
stegen de investeringen met betrekking tot aanpassingen van woningen en nam het gebruik van verpleegkun-
dige hulpmiddelen toe.
Kortom medewerkers verleenden zorg die steeds minder leek aan te sluiten op de zorgvraag, wat in een aantal
gevallen zelfs had geleid tot een toename van agressie bij cliënten. Medewerkers bleken vooral moeite te heb-
ben om die aansluiting op de zorgvraag goed te realiseren, het gedrag van de cliënt was immers moeilijk tot
zeer moeilijk verstaanbaar.
Wat te doen? Hoewel de financiële situatie van de instelling in 2006 nog niet goed was, werd op verzoek van
een enkele woongroep besloten om op beperkte schaal budget vrij te maken voor het investeren in de ontwik-
keling van de kwaliteit van deze specifieke zorg. In het overleg van zorgmedewerkers, behandelaren en op enig
moment ook met consulenten van het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) werd geopteerd voor een
combinatie van twee vormen van Belevingsgerichte Zorg. Gekozen werd voor een aanpak met haptonomie en
sensomotorische integratie therapie. De medewerkers van de teams waar dit werd toegepast werden vervol-
gens getraind in het (gezamenlijk) beter leren onderkennen en verstaan van het moeilijk verstaanbare gedrag
van de cliënt.
Uit de evaluaties bleek dat de eerste ervaringen positief waren. Men constateerde een betere aansluiting van
medewerkers bij bewoners, een afname van agressie-incidenten, een afname van klachten, een vermindering
van het gebruik van middelen of maatregelen, een afname van extra personele inzet, een daling van het ziek-
teverzuim, een voorzichtige daling van de personele kosten, en op de langere termijn een verbetering van
cliënt- / vertegenwoordigertevredenheid, een verbetering van de medewerkertevredenheid.
2.2 Nader onderzoek
In deze paragraaf wordt in het kort ingegaan op de nieuwe aanpak, vorm gegeven in het project BELEEFD en
het nadere onderzoek dat in dit kader is uitgevoerd.
Project BELEEFD
Op ’t Bouwhuis in Enschede werd in 2006 gekozen voor het trainen van medewerkers in Belevingsgericht Zorg.
Daarvoor werd de werktitel “BELEEFD” gelanceerd. Een titel die intern direct tot de verbeelding sprak en daar-
mee al aardig ingeburgerd raakte. BELEEFD roept immers enerzijds op dat het om een voorkomende / beleef-
der vorm van zorg- en dienstverlening gaat en anderzijds dat men het contact medewerker / cliënt op een
andere manier beleeft. Belevingsgericht wil zeggen, gericht op de beleving van de cliënt. Bij belevingsgericht
denken we bijvoorbeeld aan het bieden van troost, het gevoel van veiligheid, het geven van hoop en het geven
van aandacht. De mate van het succesvol benaderen van de beleving van de cliënt bepaalt in hoge mate het
effect van de zorg- en dienstverlening.
Belevingsgerichte zorg in Nederland kent diverse verschijningsvormen en combinaties ervan. Gelet op de bin-
nen ‘t Bouwhuis beoogde doelgroep cliënten met moeilijk tot zeer moeilijk verstaanbaar gedrag werd bij BE-
LEEFD gekozen voor een behandelcombinatie met haptonomie en sensomotorische integratie.
Het project BELEEFD kan als volgt worden omschreven:
“‘BELEEFD’ is een intern scholingstraject van de Twentse Zorgcentra en is ontwikkeld voor
teams van begeleiders die te maken hebben met cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag.
Het traject tracht naar het creëren van eenduidigheid in het kijken naar waarneembaar ge-
drag om van daaruit te komen tot het optimaliseren van afgestemd handelen.”
Rob Boer Pagina 4 van 24 september 2011