Japans papier - Schleiper

3. KALLIGRAFIE
In de kalligrafie zijn er nauwelijks duidelijke
regels, zo is deze kunstvorm nu éénmaal.
Natuurlijk wordt men verondersteld bepaalde
lettertypes te kennen, maar er komen er voortdurend
nieuwe bij, terwijl andere vergeten of geherwaardeerd
worden. Elk lettertype biedt bovendien
de mogelijkheid tot experimenteren en persoonlijke
interpretaties.
Bakermat en grondbeginselen van oosterse en
westerse kalligrafievormen zijn erg uiteenlopend.
En dan zwijgen we nog over de Egyptische
hiërogliefen, het spijkerschrift of het hebreeuws
en arabisch op papier of perkament, enz.
De oosterse kalligrafie (shodo) en het schilderen
met inkt (sumi) werden in China ontwikkeld door
boedhistische monniken en samen met het
papier uitgevoerd naar Japan. Er bestaat naast
de inkt dus nog een tweede duidelijk verband tussen
washi en calligrafie: het spirituele. Wanneer
we een wit vel papier beschouwen als yin, dan is
het penseel yang, en wordt het trekken van lijnen
op een blad een vorm van meditatie.
De verschillen tussen de traditionele oosterse en
westerse schrijfkunst houden niet op bij het alfabet.
In het Westen gebruikt men bijna uitsluitend
Uitgevoerd door: CAROLE JOHNSON
Creatief met Japans papier
de pen. Daardoor bevat de inkt meer water en is
het papier sterker gelijmd. De oorsprong van de
westerse calligrafie gaat evenwel net als die van
shodo, terug tot religieuze geschriften.
Vandaag de dag wordt er gewerkt met penselen
(platte en puntige), pennen en andere instrumenten,
zoals de trekpen. Ook qua inkt zijn er
verschillen: men gebruikt vloeibare inkt, inkt in
staafvorm en zelfs gouache.
Voor de kalligraaf is het belangrijk een papiersoort
te vinden die goed samengaat met een
bepaalde inkt of een bepaald instrument.
De meeste washi-varieteiten, zoals Mitsumata
of Sekishu, zijn tamelijk absorberend en dus
uitermate geschikt voor het werken met sumiinkt,
gouache en penseel. Deze papiersoorten
laten grafische effecten toe die ondenkbaar zijn
met westers papier. Ze zijn dan weer minder
geschikt voor het trekken van de scherpe lijnen
die zo typerend zijn voor de westerse kalligrafie.
Papiersoorten die zich het best lenen tot deze
techniek zijn het gladde en ondoordringbare
Warabanshi en Kakishibu.
Pennetjes J. HERBIN, witte inkt en ganzeveer SENNELIER, slepers (letterpenselen) DA VINCI.
MATERIAAL:
• Een vel washi
• Een Kalligrafiepen en een penseel
• Chinese inkt, sumi-inkt of gouache
● Volg de hand van de Amerikaanse Kalligrafe
CAROLE JOHNSON. De pijltjes geven aan in welke
richting pen of penseel bewegen. U zal al gauw
“washi” (of elk ander vijfletterwoord) in schoonschrift
kunnen schrijven.
Bent u geïnteresseerd in kalligrafie en wilt u meer te
weten komen over de verschillende vormen, dan
kunnen wij u deze boeken aanbevelen:
IN HET NEDERLANDS:
• Kalligrafisch Modellen Boek, JORIS A. PEETERS,
Cantecleer.
• Kalligrafie en Ornament, TIMOTHY NOAD &
PATRICIA SELIGMAN, Cantecleer.
• Kalligrafie van A tot Z, TIMON STEVENS, Cantecleer.
• Kalligraferen van Menu’s en Andere Teksten,
JAN SCHAPP, Cantecleer.
• Sporen, Tekens, Letters, MARTIN ANDERSCH, Cantecleer.
• Chinees Penseelschilderen, JANE EVANS, Cantecleer.
• Feestkaarten Kalligraferen, JULIUS DE GOEDE, Cantecleer
(hobbywijzer).
• Het Complete Handboek van de Kalligrafie,
EMMA CALLERY, Deltas.
• Kalligraferen en Letteren, EVERT VAN DIJK, Gaade.
IN HET FRANS:
• Calligraphie Premiers Pas, JOHN LANCASTER, éd. Dessain & Tolra.
• L’ABC du Calligraphe, DAVID HARRIS, éd. Dessain & Tolra.
• La Calligraphie, MIRIAM STRIBLEY, Dessain & Tolra.
• Calligraphie Chinoise, LUCIEN POLASTRON, éd. Fleurus.
• Calligraphie Latine, VINCENT GENESLAY ET AL., éd. Fleurus.
• Alphabets Enluminés, PATRICIA CARTER, éd. Dessain & Tolra.
• Traces Signes Lettres, MARTIN ANDERSCH, Ulisse éditions.
IN HET ENGELS:
• The Art of Calligraphy, DAVID HARRIS, Dorling Kindersley Ltd.
• The Calligraphy Source Book, MIRIAM STRIBLEY, Quarto
Publishing Ltd.
• Illuminated Alphabets, PATRICIA CARTER, Search Press Ltd.
• Illuminated Calligraphy, PATRICIA CARTER, Search Press Ltd.
BOEKEN IN DUITS
• Kalligraphie, Die Kunst des Schönen
Schreibens, Christine Hartmann, Falken-
Verlag GmbH, Niedernhausen.
● BRUSSEL 1060 - Charleroisestwg. 151 ................ tel 02 541 05 41 - fax 02 537 92 86 ● NAMEN 5000 - Rue de l’Ouvrage 5/7 ........... tel 081 25 03 40 - fax 081 25 03 49
● BRUSSEL 1000 Art Shop - Zuidstraat 135 A.......... tel 02 512 02 59 - fax 02 512 89 45 ● KORTRIJK 8500 - Overbekeplein 24............... tel 056 21 64 52 - fax 056 21 80 52
● ANTWERPEN 2018 - Belgiëlei 76 ......................... tel 03 239 78 80 - fax 03 239 78 84 ● HALLE 1500 - Brusselsestwg 10................... tel 02 361 39 13 - fax 02 361 43 38
● GENT 9000 - Ajuinlei 13 / Onderbergen 31........... tel 09 233 03 53 - fax 09 233 05 79 ● HASSELT 3500 - de Schiervellaan 1 /........... tel 011 30 13 13 - fax 011 30 13 19
● LUIK 4000 - rue de la Cathédrale 27..................... tel 04 223 50 80 - fax 04 223 53 10 Koningin Astridlaan 2
31