Download - Mentaal Beter

IPS is een methode om cliënten met ernstige
psychisch aandoeningen te ondersteunen bij het
vinden en verrichten van zinvol werk in reguliere
bedrijven. Kenmerkend voor IPS is dat de trajectbegeleider
deel uitmaakt van een ambulant,
multidisciplinair GGZ-team, zodat het traject richting
werk en de GGZ-behandeling nauw op elkaar
afgestemd worden. De trajectbegeleider helpt
cliënten zo snel en zo gericht mogelijk bij het zoeken
naar een betaalde baan. Er vinden geen lange
voorbereidingstrajecten plaats met uitgebreide
assessments, trainingen en plaatsingen in werkprojecten
of vrijwilligerswerk. Het uitgangspunt is
‘place then train’ in plaats van ‘train then place’.
Van Weeghel is directeur Wetenschap van het
landelijk Kenniscentrum Phrenos dat kennis wil
ontwikkelen, bundelen, verspreiden en doen
toepassen over behandeling, rehabilitatie, herstel
(ondersteuning) en maatschappelijke acceptatie
van mensen met psychotische stoornissen of
andere ernstige psychische aandoeningen. Hij was
voorzitter van een intersectorale commissie die
de Multidisciplinaire Richtlijn Arbeid en Ernstige
Psychische aandoeningen heeft ontworpen. Deze
intersectorale richtlijn, opgesteld met het hele
werkveld van de geestelijke gezondheidszorg,
UWV en bedrijfsgeneeskundigen, wordt binnenkort
bekrachtigd. Gemeenten waren uitgenodigd,
maar hebben niemand afgevaardigd. Dat is jammer,
want zij hebben deze doelgroep ook als
WWB-klant en als de Wet werken naar vermogen
(WWNV) is ingevoerd en de begeleiding AWBZ en
de jeugdzorg zijn gedecentraliseerd, krijgen zij nog
meer met deze doelgroep te maken. Van Weeghel
verzucht: “We hadden eindelijk UWV zover, nu
moeten we opnieuw beginnen om de gemeenten
te overtuigen.”
Kritische succesfactoren
De integrale benadering is een kritische succesfactor
van IPS. Een integraal Plan van Aanpak maken is
niet eenvoudig. Van Weeghel licht toe: “De
verschillende beroepsgroepen hanteren ieder hun
eigen taal. Je moet voortdurend zorgen dat duidelijk
is wat met de gehanteerde begrippen precies
bedoeld wordt. Het team moet de acties onderling
afstemmen. De psychiater moet bijvoorbeeld geen
al te kalmerende medicatie voorschrijven aan
iemand die bij een werkgever wordt geïntroduceerd.
Er zijn ook over en weer vooroordelen. Ik ben sterk
voorstander van een gezamenlijke scholing over de
multidisciplinaire richtlijn.”
De trajectbegeleider en de jobhunter zijn één en
dezelfde persoon. Dat is volgens Van Weeghel een
tweede kritische succesfactor en de werkgeversbenadering
een derde. “Het is de kunst een
werkgever het gevoel te geven dat hij iemand met
een bepaald talent een kans geeft.”
Trajectbegeleiders leggen contacten met werkgevers
(verenigingen), de Rotary etc. Voor deze cliënten is
niet zomaar iedere baan geschikt. De baan moet
aansluiten bij de interesses en capaciteiten van de
cliënt. Het komt vaak voor dat uit een reorganisatie
van activiteiten ( jobcarving) een nieuwe geschikte
baan ontstaat. De ervaring bij IPS is dat veel
werkgevers mensen een kans willen geven op voorwaarde
dat ze geen last hebben van papieren
rompslomp en een vast contactpersoon kunnen
inschakelen bij problemen.
Vallen en opstaan
Van Weeghel: “IPS heeft de typische Amerikaanse
sfeer van realistisch optimisme. Ook bij IPS komt
het voor dat de baan na een tijd toch niet geschikt
blijkt te zijn. Dat is niet erg, want dan heb je weer
wat geleerd om rekening mee te houden. In
Nederland zijn we als snel te voorzichtig, willen we
mensen behoeden voor een mislukking. Zo moet je
niet denken, dan kun je net zo goed meteen met
pensioen.”
Bewezen effectiviteit
De methodiek IPS is in de Verenigde Staten
ontwikkeld en vanaf het begin goed onderzocht.
Ongeveer 60% van de deelnemers aan IPS had in
de onderzoeksperiode een gewone baan, tegenover
20% van de deelnemers aan andere arbeidsintegratieprogramma’s.
Van Weeghel: “Eerst werden
die successen in Nederland niet serieus genomen.
Andere arbeidsmarkt, andere sociale wetgeving. En
dat is ook zo. Hier zie je iemand bij de ingang van
15