Download - Mentaal Beter

PPS
Is publiek private samenwerking (PPS) het toverwoord
om meer met minder te kunnen doen? Kunnen
doelen van verschillende organisaties in één lijn
worden gebracht zodat hun investeringen elkaar
versterken? Is het daarbij mogelijk om over grenzen
heen te kijken en te handelen: grenzen van
beleidsvelden en sectoren en de grens tussen publiek
en privaat? De gespreksdeelnemers denken van
wel. Sterker: zij hebben de ervaringen dat PPS kan
werken. Maar het komt wel aan op gepassioneerde
mensen die er voor gaan, hobbels slechten en niet
stoppen. En die PPS-initiatieven kunnen opschalen
van pilot naar structurele werkwijze.
Zorgverzekeraars en gemeenten werken samen in
het aangaan van collectieve zorgverzekeringen
voor minima, de zogenaamde CZM. Oomens: “Het
is mijn ervaring dat veel zorgverzekeraars minimacontracten
afsluiten met gemeenten omdat dat
de zekerheid van betaling geeft en er dus geen
financieel risico is. Of ze het anders ook zouden
doen is maar zeer de vraag.” “Dat is wel opvallend”,
zegt Krol, “want juist in die populatie is grote
gezondheidswinst te behalen. Minima hebben
relatief veel gezondheidproblemen. Door daarin te
investeren kan een aanzienlijke gezondheidswinst
worden geboekt, die zich ook financieel vertaald.
Dat is voor zorgverzekeraars en gemeenten een
interessante businesscase.” Als zorgverzekeraars
meer investeren is tweeledige winst mogelijk, stelt
De Heer: directe winst voor de zorgverzekeraar,
maar ook maatschappelijke winst. Daar is Oomens
het mee eens. “Maar de gemiddelde zorgverzekeraar
is tamelijk passief en meer aanbod- dan vraaggericht.
Er is eerder sprake van een controlebehoefte dan van
ondernemerschap. Dat wordt nog eens versterkt
door de enorme verantwoordingsplicht. Maar zorgkostenbeheersing
is nodig, ook al profiteer je zelf
niet direct van de opbrengsten.”
Krol: “Burgers met een laag inkomen kunnen
bijzondere bijstand krijgen, ook voor medische kosten.
Wat is logischer dan voor medische kosten een
Doe waar je goed in bent en werk samen
verbinding te zoeken met een zorgverzekeraar?
Een stap verder zou dat bijvoorbeeld kunnen leiden
tot selectieve zorginkoop op kleine schaal, voor brillen
of voor mondzorg. Er zijn universiteiten met een
tandarts op de campus, waarom niet een tandarts
die minima behandelt? Dit soort dingen kunnen
worden geregeld in een GemeentePolis. Op dit
moment hebben bijna alle gemeenten al een CZM.
Maar die is heel goed door te ontwikkelen naar een
bredere samenwerking tussen verzekeraar en
gemeente, waarbij de inhoud van de polis aan de
lokale situatie kan worden aangepast. Het gaat dus
niet om het uitrollen van een vaststaand concept,
dat werkt namelijk niet. De basis is: openheid en
eerlijkheid. Het moet echt een gezamenlijk project
zijn. Over en weer dienen de cijfers op tafel te
komen. Gemeenten zien verzekeraars soms als een
onuitputtelijke bron van geld, maar dat is niet zo.
De vraag is wel: durf je zo’n partnerschap aan te gaan?
Ook met het oog op Europese aanbestedingsregels?”
“Als er inkopers bij betrokken zijn kan
dat een probleem opleveren”, aldus Oomens. “Die
zijn meestal alleen en uitsluitend gericht op het
procedureel juist uitvoeren van inkoop.”
“Het is makkelijk om een intentie uit te spreken”,
voegt Houben toe, “maar daarna ….. Mensen zijn
geneigd bij het bekende te blijven.” Krol ziet dat
ook. “Een probleem bij PPS is dat er wel pilots worden
gedaan, vaak met enig succes. Daarna moet de
samenwerking onderdeel worden van de gewone
dagelijkse werkwijze en dat gebeurt niet. Pilots
worden meestal extra begeleid, maar als de partners
het zelf moeten doen, zit men vaak met de handen
in het haar. De kunst is om als partners, gemeenten
en verzekeraars, te investeren in een langdurige
relatie.” “En het als een gezamenlijk project te
blijven zien”, voegt Ten Hoonte toe. “Innovatie
vraagt permanent toetsen van werkzaamheden en
gedrag van de medewerkers.”
PPS en aanbesteden
“Aanbesteden gaat niet samen met cocreatie en
innovatie.” Ten Hoonte laat geen misverstand
bestaan. “Met name als er over de grenzen van
domeinen als werk en inkomen, zorg, welzijn en
onderwijs heen gekeken moet worden, is aanbesteden
daar een belemmering voor. Echte innovaties
op dit vlak verdragen geen opdrachtgever-leverancier
relatie. Het vraagt om partnership om, ieder vanuit
zijn corebusiness, een deel van de innovatie voor
zijn rekening te nemen en zo de som der delen te
vergroten.” “Aanbesteden staat voor een ‘u vraagt,
wij draaien’ mentaliteit”, aldus De Heer. Ik weet dat
er In Rotterdam mooie voorbeelden zijn hoe het
anders kan.” Schalkwijk: “In onze social return
aanpak stellen we partnerschap inderdaad op
de eerste plaats. Het is voor een publieke partij
overigens makkelijker om private doelen te koppelen
aan publieke acties dan andersom. Maar ik vind dat
je moet doen waar je goed in bent. Waar je minder
goed in bent, kun je beter partners voor zoeken. Wij
hebben als gemeente onvoldoende kennis van de
arbeidsmarkt, in ieder geval in vergelijking met een
aantal andere spelers. Dus dat betrekken we van
buiten onze eigen organisatie. De basis voor
samenwerking is openheid, ook in ieders drijfveren
en belangen. Wat heeft iedere partij eraan? Die
vraag moet altijd beantwoord kunnen worden. En
heel belangrijk: rol niet uit. Succes op één plek is
geen garantie dat het idee elders ook werkt.”
Houben: “Met een goed concept is de kans groter
dat een gemeente afziet van aanbesteding en een
pilot aangaat met een samenwerkingspartner
waarmee het concept is ontwikkeld.”
Tot slot
Gastheer van de bijeenkomst De Heer sluit de
discussie af met de constatering dat er enkele
concrete PPS-initiatieven lopen waarbij een nieuw
paradigma in praktijk wordt gebracht. Maar er is
meer mogelijk. Niet alle antwoorden zijn gegeven,
nieuwe concepten zijn aan het ontstaan. Het is nu
zaak om niet te verzanden in algemeenheden,
maar juist regionale oplossingen te realiseren.
Peter van Eekert
7