Armoede en sociale uitsluiting op het platteland - rapport (juni 2011)

2.1.4. Landbouwers en zelfstandigen
Armoede en sociale uitsluiting op het platteland
Rapport
De uitdrukking ‘onbekend is onbemind’ geldt ongetwijfeld voor een groep van landbouwers en
kleine zelfstandigen die in de bevraging van de welzijnssectoren en actoren niet op het voorplan
werden geplaatst.
In landelijke regio’s tref je niettemin heel wat oudere gepensioneerde landbouwersgezinnen aan
die moeten leven van een klein pensioen en dikwijls wonen in onaangepaste of oncomfortabele
woningen. Ze zijn, aldus het CAW Hageland en het CAW Sonar (Zuid-Limburg), met een klein
pensioen op de eigen hoeve blijven wonen, die vaak niet is aangepast en waar het basiscomfort
ontbreekt. Er is bovendien het aspect van isolement en vereenzaming als je op een afgelegen
boerderij woont en niet over eigen vervoer beschikt. De Standaard blokletterde in de krant van
woensdag 11 mei dat de zelfdoding het hoogst is op het platteland: ‘Verouderde
plattelandsgemeenten, waar meer mensen alleen wonen, vertonen hogere zelfdodingcijfers.
Vooral landbouwers vormen daarbij een risicogroep.’ (Vanhoute & Hooghe 2010)
Armoede komt bij deze doelgroep dan ook frequent voor, constateert het OCMW van Sint-
Laureins in het Meetjesland. Dikwijls zijn hun kinderen en kleinkinderen weggetrokken naar een
meer stedelijke omgeving. Er is nog wel enige sociale controle en onderlinge solidariteit onder
de buren. De keerzijde is dat mensen meestal niet vlug aankloppen bij het OCMW voor hulp
noch een beroep doen op andere voorzieningen. Dit komt ook uit de verf bij de werking van
Welzijnsschakels in de Kempen. Volgens de coördinator heeft zich bij zijn weten in de voorbije
18 jaar nooit iemand uit het landbouwersmilieu bij een Welzijnsschakel aangesloten.
CAW De Papaver stelt dat er momenteel vanuit het welzijnswerk geen (preventieve) werking
ten aanzien van de zelfstandigen met financiële problemen bestaat. De organisatie EFREM zet
dit herhaaldelijk op de politieke agenda: zo zijn er de financiële problemen en
schuldenproblematiek van de zelfstandigen, waaronder de specifieke situatie van de
landbouwers op het platteland. Landbouwers die op een bepaald moment in de problemen
komen, krijgen geen adequaat antwoord. Vooral op het platteland wordt het vermogen om zich
aan te passen aan de wijzigende economische omstandigheden te weinig ondersteund. Wat de
landbouw betreft, is er de organisatie ‘Boeren op een kruispunt’ die met middelen van Cera en
de Vlaamse overheid boeren individueel begeleidt.
Naast de bovengenoemde groepen werd tijdens de bevraging nog melding gemaakt van de
volgende doelgroepen: asielzoekers en migranten, dakloze mannen en vrouwen, alleenstaande
moeders met kinderen, mensen met psychosociale problemen en relatieproblemen, voor zover
die niet vallen onder de gezinnen met meervoudige problemen.
18