04.09.2013 Views

De themastructuur van Het Spelend Streefsysteem. 1 ... - IPO Uitgever

De themastructuur van Het Spelend Streefsysteem. 1 ... - IPO Uitgever

De themastructuur van Het Spelend Streefsysteem. 1 ... - IPO Uitgever

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>De</strong> <strong>themastructuur</strong> <strong>van</strong> <strong>Het</strong> <strong>Spelend</strong><br />

<strong>Streefsysteem</strong>.<br />

1. Themaverhaal/woordkeuze<br />

Kinderboekenweek<br />

<strong>De</strong> titel <strong>van</strong> de kinderboekenweek is 'Beeldtaal in kinderboeken'.<br />

Logisch om dan te denken aan boeken met alleen illustraties of strips.<br />

En dat komt in dit thema ook nadrukkelijk aan de orde.<br />

Toch is de basis <strong>van</strong> dit thema geen prentenboek zonder tekst of een strip.<br />

<strong>De</strong> basis <strong>van</strong> dit thema is een geanimeerd prentenboek.<br />

Dat komt omdat uit onderzoek is gebleken dat geanimeerde prentenboeken heel veel betekenen voor<br />

de taalontwikkeling <strong>van</strong> kinderen.<br />

Net zoveel als een interactief voorlezende volwassene.<br />

En wat is nu mooier dan een illustratie? Een geanimeerde illustratie<br />

Eend ziet wat jij niet ziet is <strong>van</strong> de winter uitgezonden via KRO-kindertijd.<br />

Ik heb het op video opgenomen. <strong>De</strong> scholen die met <strong>Het</strong> <strong>Spelend</strong> <strong>Streefsysteem</strong> werken kregen die<br />

video op Cd-rom toegestuurd.<br />

Maar je kunt het geanimeerde boek ook bekijken op de site <strong>van</strong> Bereslim.<br />

Dat kost wel geld, maar dan heb je ook wat.<br />

Abonnement Letters in Beweging en Bereslimme Boeken<br />

Bij een gecombineerd abonnement krijgt u toegang tot de taalspellen en resultaten <strong>van</strong> Letters in Beweging en<br />

kunt u tegelijkertijd gebruik maken <strong>van</strong> 13 interactieve prentenboeken met bijbehorende taalspellen. <strong>De</strong>ze twee<br />

zijn dan geïntegreerd in één programma, dus handig in gebruik.<br />

Scholen mogen het onbeperkt gebruiken binnen de muren <strong>van</strong> een schoollocatie. Voor thuisgebruikers geldt dat<br />

één gebruiker gelijktijdig met het programma mag werken. Een gecombineerd abonnement Bereslimme boeken<br />

en Letters in Beweging kost voor scholen 395 per jaar en voor thuisgebruikers 59 per jaar.<br />

Eend ziet wat jij niet ziet<br />

Beschrijving:<br />

Weer een boek over Eend en zijn vrienden Pad, Egel en Otter.<br />

Pad is jarig en wil graag weten wat hij krijgt. <strong>De</strong> vrienden hebben niet aan zijn verjaardag gedacht,<br />

maar willen dat niet laten blijken. Eend redt (net als in de andere verhalen) de situatie: hij heeft een<br />

idee! Om het extra spannend te maken, gaan ze een spel doen. Eend wrijft over een glazen bol en zegt:


'Ik zie, ik zie wat jullie niet zien en dat is...' <strong>De</strong> vrienden mogen om de beurt raden. Pad geniet: een<br />

cadeau en spelletjes, wat een feest! Uiteindelijk krijgt hij een feestmaaltijd en de prachtige rode pen<br />

<strong>van</strong> Eend (die de pen wel met zijn eigen verjaardag terug wil). <strong>De</strong> dag is een succes geworden!<br />

Harmen <strong>van</strong> Straaten, auteur <strong>van</strong> ‘Eend ziet wat jij niet ziet’:<br />

“de film lijkt wel leuker dan het boek!”<br />

Dit geanimeerde boek ( dat je als gewoon prentenboek anno 2010 nog kunt kopen in de boekhandel)<br />

kan op zichzelf gebruikt worden, maar het maakt onderdeel uit <strong>van</strong> een hele reeks. In het eerste boek<br />

<strong>van</strong> die reeks worden de figuren geïntroduceerd en <strong>van</strong>uit dit boek is het geweldig om met de kinderen<br />

een zelf geïllustreerd en geschreven verhaal te maken<br />

<strong>Het</strong> eerste boek heet:<br />

schrijven.<br />

<strong>Het</strong> wordt o.a. gebruikt bij streefdoel 10: Begrijpend lezen en<br />

<strong>Het</strong> verhaal <strong>van</strong> Eend<br />

Beschrijving:<br />

Prentenboek over Eend die een rode schrijfpen vindt. Hij gaat ermee naar Pad die een leesbril heeft<br />

gevonden. Eend 'schrijft' zijn levensverhaal met de pen en Pad leest met zijn leesbril voor aan Eend,<br />

Otter en Egel. In werkelijkheid kan Eend niet schrijven en Pad niet lezen, maar wordt het toch een<br />

mooi verhaal over vriendschap. Eend draagt een soort Sherlock Holmes-pet, Pad een gestreept<br />

butlervest en Otter een shawl. Ze wonen in getimmerde huisjes bij de rivier. <strong>De</strong> grappige figuurtjes<br />

<strong>van</strong> de dieren en de huisjes zijn gedetailleerd getekend. <strong>De</strong> in aquareltechniek geschilderde<br />

achtergrond heeft een dromerige sfeer. In de illustraties zijn de kleuren rood, groen, blauw en geel<br />

2


in pasteltint gebruikt.<br />

Dit boek is niet meer in de boekhandel, maar je kunt het nog wel kopen.<br />

<strong>Het</strong> is n.l. een ankerboek <strong>van</strong> Schatkist.<br />

Bij Schatkist is dit prentenboek in knieboek geleverd.<br />

N.B Dit prentenboek in gewoon<br />

formaat is voor 4,99 te koop bij <strong>De</strong><br />

Slegte(en/of bij mij)<br />

<strong>Het</strong> thema <strong>van</strong> Schatkist waarin '<strong>Het</strong> verhaal <strong>van</strong> eend' het<br />

ankerverhaal is heet: 'Vertel 't maar.<br />

Dit thema valt onder de grote kop LENTE.<br />

<strong>Het</strong> verhaal sluit aan bij Streefdoel 8: Technisch lezen en schrijven.<br />

<strong>Het</strong> is een boek dat prima past in het eerste half jaar <strong>van</strong> groep 2. Immers dan is het concrete doel:<br />

<strong>Het</strong> kind kan een lager gedicht uit het hoofd opzeggen en kan aangeven welke woorden uit het gedicht<br />

met dezelfde klank beginnen.<br />

<strong>Het</strong> verhaal sluit aan bij streefdoel 10: Begrijpend lezen en schrijven.<br />

In het eerste half jaar <strong>van</strong> groep 2 is het doel:<br />

<strong>Het</strong> kind kan 6 plaatjes op goede volgorde leggen.<br />

Protocol dyslexie<br />

Beide verhalen sluiten ook prima aan bij de z.g. voorschotbenadering uit het protocol dyslexie en (dus)<br />

die <strong>van</strong> <strong>Het</strong> <strong>Spelend</strong> <strong>Streefsysteem</strong>.<br />

In <strong>Spelend</strong> Streven 10 (ook op deze website te vinden onder het kopje Nieuwsbrieven) staat de<br />

Voorschotbenadering <strong>van</strong> <strong>Het</strong> <strong>Spelend</strong> <strong>Streefsysteem</strong> in het kort uitgewerkt.<br />

Oudere kleuters<br />

<strong>De</strong> twee prentenboeken zijn - <strong>van</strong>wege veel moeilijke begrippen- en de nogal ingewikkelde<br />

verhaallijnen vooral geschikt voor oudere kleuters.<br />

In het <strong>Spelend</strong> <strong>Streefsysteem</strong> wisselen leerkrachten met een combinatiegroep 1/2 thema's voor oudste<br />

en jongste kleuters steeds af.<br />

In dit geval zijn sommige activiteiten voor jongste kleuters (zeker bij de start <strong>van</strong> het schooljaar) wel<br />

erg hoog gegrepen.<br />

Daarom is soms (b.v. bij streefdoel 3:en streefdoel 9:) een variant voor jongere kleuters opgenomen.<br />

3


Een (digi)school bord of flap-over.<br />

<strong>Het</strong> zou mooi zijn als kleutergroepen ook een digitaal schoolbord zouden hebben.<br />

Zeker in dit thema waarin het geanimeerde boek centraal staat.<br />

Maar omdat de leerkracht zichzelf als model moet zien ( en dus veel schrijven) is het ook beslist nodig<br />

dat er een 'gewoon' bord is of flap, waar de schrijfsels op vastgelegd kunnen worden.<br />

Kleuters 'schrijven'<br />

In dit thema worden de kleuters uitgedaagd om vaak te 'schrijven' en te illustreren. Zelfs klassikaal<br />

(zie streefdoel 8 en nummer 3 <strong>van</strong> deze <strong>themastructuur</strong>: Gastdocent/Uitstapje)<br />

<strong>Het</strong> is daarom belangrijk om veel en goed functionerende en<br />

kleurende potloden, krijtjes en/of dikke en dunne viltstiften ter<br />

beschikking te hebben zodat er geen frustratie ontstaat omdat stiften<br />

leeg zijn of de potloden geen punt hebben.<br />

Voor kleuters is niet alleen goed tekengerei noodzakelijk, maar goed<br />

schrijfgerei. Is net zo belangrijk.<br />

4


wo:<br />

1. <strong>De</strong> eend<br />

en<br />

Beide hele goede instructieve boeken voor jonge kinderen.<br />

Natuurlijk zijn er ook andere (goede) boeken. <strong>De</strong> bibliotheek of misschien zelfs het eigen<br />

(school)documentatiecentrum kan er zeker in voorzien.<br />

Uit de veelheid <strong>van</strong> informatie m.b.t. '<strong>Het</strong> leven in sloot en plas' is in dit thema gekozen voor de focus<br />

op de eend.<br />

Daarom gaat het Uitstapje ook naar 'de eendjes'.<br />

2. Techniek:<br />

* Wat doet een leesbril<br />

* <strong>Het</strong> water als spiegel: ( youtube: spiegelen in het water)<br />

3. Maatschappelijke verhoudingen: familie.<br />

In het huis <strong>van</strong> Pad hangen veel familieportretten/<br />

Eend had familie( zijn vader en moeder) maar is nu alleen.<br />

5


Kunstzinnige vorming:<br />

1. Verven met water ( viltstift, waterverf en/of krijt.<br />

3. Papier mache (b.v. een pet),<br />

4. Zelfportretten tekenen met een spiegel. ( voor onder het zelf bedacht/getekend en geschreven<br />

verhaal en voor op de plakselpot)<br />

<strong>Het</strong> niveau <strong>van</strong> het verhaal is gericht op vooral groep 2<br />

<strong>De</strong> woorden:<br />

Actief:<br />

Eend<br />

Pad<br />

Otter<br />

Egel<br />

de zee<br />

de boot aanleggen<br />

merken (ontdekken)<br />

benieuwd zijn<br />

glazen bol<br />

kado<br />

raden<br />

bril<br />

lenen<br />

muts<br />

knipoog<br />

weiland<br />

Passief<br />

jezelf opblazen…<br />

er een kleur <strong>van</strong> krijgen<br />

mag ik even?<br />

……………………<br />

loom<br />

je kop om de deur steken<br />

gewichtig<br />

vest<br />

zware omstandigheden<br />

volgens<br />

belangwekkende<br />

plechtig<br />

vlondertje<br />

olielamp<br />

Rekenbegrippen/Cito<br />

Vier/drie<br />

………………………………………..<br />

volgende<br />

een paar keer<br />

een stapeltje<br />

6


uitbuiken<br />

de draad <strong>van</strong> het verhaal<br />

waterkers(soep)<br />

een 'echt' verhaal<br />

naar de grond turen<br />

streepjes en krassen (fig)<br />

verstoord<br />

duiken<br />

denken<br />

in jezelf praten<br />

leesbril<br />

krant<br />

schrijfpen<br />

medaille<br />

moed/moedig<br />

zaken<br />

antwoord<br />

schrijven<br />

verhaal<br />

gedachten<br />

herfst<br />

winter<br />

bevriezen<br />

kroos<br />

spannend<br />

streepjes en krassen<br />

zielig<br />

2. <strong>De</strong> streefdoelcyclus<br />

1 Spel<br />

Niveau half groep<br />

2:<br />

Zelf een spel<br />

plannen en met een<br />

zelf gekozen<br />

klasgenoot dat<br />

minstens 15<br />

minuten spelen<br />

<strong>Het</strong> pettenspel in de themawisselhoek<br />

Eend draagt een pet.<br />

Daarom gaat de leerkracht met de kleuters op zoek naar allerlei soorten petten:<br />

met klep, zonder klep e.d.<br />

Natuurlijk zou het heel leuk zijn als er ook een pet tussen zit die (erg) lijkt op de<br />

pet <strong>van</strong> eend.<br />

Zo één b.v.:<br />

7


2.<br />

Zelfredzaamheid<br />

Niveau half groep<br />

2:<br />

Sokken en schoenen<br />

zelf aantrekken.<br />

Hulp vragen m.b.t.<br />

broek en trui<br />

Samen met de kinderen bedenkt de leerkracht welke rol bij welke pet zou<br />

kunnen horen.<br />

Bij de pet met oorkleppen is dat (gezien dit thema) natuurlijk eend.<br />

Hij is de leider <strong>van</strong> de groep (in alle boeken).<br />

Een babypet hoort natuurlijk bij een baby, rappers dragen ook petten.<br />

Op de dag dat spel centraal staat wordt/worden de grote kring/en besteed aan het<br />

verzinnen <strong>van</strong> pet-verhalen. B.v Eend wil gaan duiken, maar baby durft dat<br />

(nog) niet.<br />

<strong>Het</strong> leukste pet-verhaal (keuze kinderen) wordt door de leerkracht op papier<br />

gezet ( spelscript) en in de themawisselhoek gehangen.Zie bijlage 1<br />

<strong>De</strong> benodigde attributen komen ook in de themawisselhoek.<br />

<strong>De</strong> andere dagen <strong>van</strong> dit thema bepalen de kinderen - in tweetallen- welk<br />

pettenspel ze willen gaan spelen. B.v Eend en de rapper maken samen een rap.<br />

<strong>De</strong> kinderen halen uit de andere hoeken (eerst vragen) de attributen die ze - naast<br />

de petten- nodig hebben voor hun spel.<br />

Taalbeschouwing/woordenschatontwikkeling<br />

( zie ook streefdoel 8)<br />

Bij het verzamelen <strong>van</strong> de petten zal waarschijnlijk het verschil tussen pet, muts,<br />

hoed, tulband, hoofddoek, keppeltje (e.a.) aan bod komen.<br />

Dat geeft de leerkracht de gelegenheid tot het werken met koepeltermen.<br />

Dat is een belangrijke activiteit in woordenschatontwikkeling en<br />

kennisverwerving.<br />

Dit schema komt uit het boek 'Met woorden in de weer' <strong>van</strong> Dirkje <strong>van</strong> der<br />

Snuft en Marine Verhalen (Continuo 2002)<br />

In dit geval schrijft en schrijft/tekent de leerkracht alle hoofddeksels die de<br />

kinderen kunnen noemen onder het begrip hoofddeksel en de hoofddeksels die er<br />

echt zijn (in de themawisselhoek) krijgen een kring of kruisje.<br />

1. Wedstrijd<br />

Dit thema leent zich niet zo voor deze doelstelling, maar …….in het<br />

geanimeerde themaboek staat wel dat Pad graag spelletjes doet … en graag wil<br />

winnen.(Zie ook streefdoel 3: Regelspel)<br />

Op de dag dat zelfredzaamheid centraal staat wordt er een spel gespeeld waarin<br />

niet één kind, maar alle kinderen winnen. gaan we een spel doen waarin we<br />

allemaal winnen.<br />

Want:<br />

Na de gymles doen we het spel: Allemaal klaar in ……<br />

8


<strong>De</strong> leerkracht besteedt in de grote kring<br />

aandacht aan het goed aantrekken <strong>van</strong><br />

sokken, broek en trui. Ze legt accent op het<br />

elkaar helpen.<br />

Wanneer kinderen klaar zijn helpen ze<br />

andere kleuters zodat de groep steeds<br />

sneller klaar is met aankleden.<br />

Voor deze activiteit is natuurlijk geen echte klok noodzakelijk, maar voldoet een<br />

zandloper ook.<br />

<strong>De</strong>ze set zandlopers kost 5,50 op internet. Rood: halve minuut, Blauw: 10<br />

minuten<br />

<strong>Het</strong> is leuk om met 5 minuten te beginnen en in de loop <strong>van</strong> dit thema steeds<br />

vlugger te gaan.<br />

2. Zelf plaksel maken voor papier-maché<br />

<strong>De</strong> kinderen maken voor zichzelf een glazen bol of een eend-pet.<br />

Zie ook streefdoel 4: Plannen<br />

Papier-maché is een moeilijke techniek voor kleuters. Je moet er heel veel<br />

geduld voor hebben en het is niet in één speelwerkles klaar.<br />

Bovendien - en dat is m.b.t. dit streefdoel belangrijk- de leerkracht moet hierbij<br />

veel begeleiding geven.<br />

<strong>Het</strong> is nu de kunst om de kinderen alles m.b.t. het papier-maché zelf te laten<br />

doen.<br />

Ook het plaksel maken.<br />

Daarom heeft elk kind voor het plaksel maken nodig:<br />

9


1. Een jampot om plaksel in te maken.<br />

2. Een lepel om het aantal lepels te kunnen scheppen. En te roeren.<br />

Een goedkope behangersplaksel is okay. Elk merk wordt in andere verhoudingen<br />

aangemaakt dus moet de leerkracht (samen met de kleuters) de<br />

gebruiksaanwijzing goed lezen.<br />

Samen lezend en vertalend wordt het proces in schema gezet.<br />

B.v. zo:<br />

Elk kind (dat wil) maakt een jampot plaksel voor zich zelf en vult aan als dat<br />

( gezien de papier-machéballon) noodzakelijk mocht blijken.<br />

<strong>De</strong> ballon heeft (omdat de pet heel stevig moet zijn) veel lagen nodig.<br />

Dus een jampot plaksel zal niet teveel zijn.<br />

<strong>De</strong> plakselpotten moeten voor de kinderen herkenbaar zijn.<br />

Dat kan door een etiket op te plakken waarop (zelf)portret <strong>van</strong> het kind en/of zelf<br />

geschreven naam.<br />

Zelfportret tekenen<br />

<strong>Het</strong> tekenen <strong>van</strong> een zelfportret doet Eend ook in het boek<br />

Hij kijkt in de spiegel ( het water) en tekent zichzelf en zet dat onder zijn zelf<br />

geschreven verhaal.<br />

<strong>De</strong> kleuters hebben dit zelfportret ook nodig om hun zelf getekende/geschreven<br />

10


3. Regelspel<br />

Niveau half groep<br />

2:<br />

Met 4 kinderen<br />

domino spelen<br />

zonder begeleiding<br />

verhaal ( zie streefdoel 10) te signeren.<br />

<strong>De</strong> kinderen kunnen dus 2x hun zelfportret tekenen, maar het eerste kan ook<br />

steeds gekopieerd worden zodat de kinderen dit origineel kunnen gebruiken om -<br />

in het vervolg- hun werk/stoel/kapstok e.d.) te signeren.<br />

Lotto met glazen bol.<br />

Pad houdt <strong>van</strong> spelletjes. Juf verzint: lotto spelen is zijn lievelingsspelletje.<br />

Waarom? Hij wint (bijna) altijd<br />

In dit thema is gekozen voor lotto in plaats <strong>van</strong> domino. (Past beter)<br />

Domino komt wel weer in een ander thema.<br />

Na uitleg in de grote kring wordt het in de speelwerkles eerst een aantal keren<br />

onder begeleiding gespeeld.<br />

Daarna kunnen de kinderen het zelfstandig.<br />

Voor dit spel is nodig:<br />

1. Een echte glazen bol (b.v <strong>van</strong> een lamp) met standaard (b.v. <strong>van</strong> een<br />

schaal) .Alles te vinden in de kringloopwinkel.<br />

2. Een lottospel (natuurlijk het liefst met aspecten <strong>van</strong> het thema)<br />

b.v.<br />

Oudere kleuters<br />

<strong>De</strong> spelleider krijgt de losse kaartjes, schudt ze door elkaar en legt ze in de<br />

schaal onder de glazen bol.<br />

<strong>De</strong> deelnemers krijgen de grote kaarten met (zelf geknipte fiches)<br />

<strong>De</strong> spelleider kijkt door zijn glazen bol naar het kaartje en roep (b.v.) het begint<br />

met een bbbbbb. <strong>De</strong> kinderen kijken op hun kaart en raden b.v. brood.<br />

Je mag alleen meeraden als je inderdaad iets hebt dat begint met een b.<br />

Is het goed dan mag het betreffende kind een fiche neerleggen op het brood.<br />

Is het niet goed dan wordt er verder geraden.<br />

Wie het eerst zijn kaart/kaarten vol heeft is de winnaar.<br />

Er wordt doorgespeeld voor de tweede plaats.<br />

(nog niet tot de laatste -verliezers- plaats doorspelen.)<br />

Jongere kleuters<br />

Misschien is de bovenstaande variant wel erg moeilijk voor jongere kleuters.<br />

11


4. Plannen<br />

Niveau half groep<br />

2:<br />

Weektaak :<br />

2 opdrachten en<br />

<strong>van</strong> tevoren<br />

plannen.<br />

Dan kan een eenvoudiger variant gespeeld worden:<br />

<strong>De</strong> spelleider kijkt in zijn glazen bol en zegt:<br />

"Ik zie ik zie wat jij niet ziet en het is een…. Brood'.<br />

<strong>Het</strong> kind dat het brood heeft krijgt het kleine plaatje en legt het op zijn/haar<br />

kaart.<br />

Bij jongere kinderen spelen tot de winnaar. Niet verder.<br />

Spelletjes dagdeel WINNEN<br />

Op de dag dat dit streefdoel centraal staat wordt een dagdeel gepland waarin<br />

tijdens de speelwerkles geen ANK (arbeid naar keuze) wordt gepland, maar<br />

waarin alleen gezelschapsspelen worden gespeeld.<br />

Na afloop <strong>van</strong> deze speelwerkles worden de winnaars in de evacuatiekring naar<br />

hun strategie (geluk? / inzicht?) gevraagd.<br />

<strong>De</strong> gezelschapsspelen die gespeeld worden moeten bekend zijn voor de kleuters.<br />

Wanneer dat niet kan worden alleen lotto's en memoriespellen gebruikt ( die de<br />

kinderen ook <strong>van</strong> thuis mee kunnen nemen).<br />

In de motivatiekring <strong>van</strong> deze speelwerkles wordt 't geheel gepland en<br />

opgeschreven:<br />

B.v. zo<br />

In de evaluatiekring wordt de winnaar <strong>van</strong> het groepje 'gemerkt'. B.v. met een<br />

vlag of door een markeerstift.<br />

Een Eend-pet <strong>van</strong> papier-maché<br />

<strong>De</strong> kinderen die dat willen werken met papier-maché.<br />

Ze maken een eendpet met klep en flappen. (Of misschien een bol.)<br />

Nadat juf het werken met papier-maché heeft voorgedaan (zie ook Youtube:<br />

How tot maken a paper mache bowl) is ze duidelijk: <strong>Het</strong> plannen <strong>van</strong> werken<br />

met papier-maché is ingewikkeld. (Zie ook streefdoel 2: Zelfredzaamheid).<br />

<strong>De</strong> kinderen moeten goed door krijgen dat je er niet in één speelwerkles mee<br />

klaar bent.<br />

12


Er zijn minstens 3 speelwerklessen voor nodig.<br />

Om aan papier-maché te werken hebben de kinderen ook een standaard nodig<br />

om de ballon aanvast te plakken zodat hij tijdens het proces niet steeds omrolt.<br />

Als kinderen het desondanks toch willen doen plannen ze 3 speelwerklessen op<br />

verschillende dagen. (i.v.m. drogen)<br />

Werkwijze Papier-maché<br />

1. Geef de kinderen een ronde ballon en laat ze die opblazen. <strong>De</strong> kleur <strong>van</strong><br />

de ballon maakt niets uit, die zie je later niet meer,<br />

2. Laat ze stroken scheuren <strong>van</strong> het krantenpapier,<br />

3. <strong>De</strong>ze stroken moeten helemaal onder de behangplaksel op de ballon<br />

geplakt worden,<br />

(In het geval <strong>van</strong> een pet hoeft niet de hele de hele ballon beplakt te<br />

worden maar de helft)<br />

4. Laat ze zo eerst verder gaan, tot er minstens 5 lagen papier-maché op de<br />

ballon zitten, goed vastgeplakt<br />

5. Daarna laten drogen.<br />

6. Vervolgens de ballon leeg laten lopen en schilderen.<br />

7. Klep en oorflappen erop.<br />

Klaar<br />

Eindspel plannen<br />

<strong>Het</strong> plannen <strong>van</strong> het thema-eindspel is belangrijk.<br />

<strong>De</strong> kleuters hebben allemaal een cadeau getekend dat ze zelf graag zouden<br />

willen hebben.<br />

Tijdens het eindspel gaan ze dat cadeau aan Pad geven op zijn verjaardag.<br />

Zie nummer 7 <strong>van</strong> deze <strong>themastructuur</strong>: Spelen: het thema-eindspel.<br />

Weektaken:<br />

* Tekenen/schrijven met een rode pen<br />

* Mooi cadeau dat je zelf graag zou willen hebben.(Later te gebruiken<br />

voor het eindspel maar dat weten de kleuters nog niet).<br />

* Zelf getekend en geschreven verhaal met signering ( is voldoende voor<br />

2 weektaken.<br />

13


5. Inleven in<br />

anderen<br />

Niveau half groep<br />

2:<br />

<strong>Het</strong> kind kan<br />

vertellen wat zijn<br />

vriend/vriendinnetje<br />

fijn vindt.<br />

Wat zou …………graag willen hebben.<br />

Heppie vertelt dat hij het geanimeerde boek <strong>van</strong> Eend graag ook wil zien.<br />

Juf laat het hem ( en de<br />

groep) nog eens zien.<br />

(Herhaald voorlezen)<br />

Vervolgens:<br />

Heppie zou graag ook naar<br />

de verjaardag <strong>van</strong> Pad zijn<br />

gegaan.<br />

Weet je wat hij gaat<br />

morgen. Dat is weliswaar te<br />

laat, maar dat is niet erg.<br />

Pad zal het vast fijn vinden<br />

als hij nog een cadeau<br />

krijgt.<br />

Maar… wat zal Heppie Pad<br />

geven?<br />

<strong>De</strong> groep denkt mee en de<br />

mogelijkheden worden op<br />

papier/bord gezet.<br />

<strong>Het</strong> is belangrijk dat de<br />

kinderen Heppie helpen om zich in te leven in datgene wat Pad fijn zou vinden.<br />

B.v.: Pad houdt <strong>van</strong> spelletjes. Een gezelschapsspel misschien?<br />

Pad houdt <strong>van</strong> …… en Heppie zoekt het nog eens op in het boek.<br />

Tot slot neemt Heppie een beslissing en vraagt de groep of ze het ermee eens<br />

kunnen zijn.<br />

Heppie vraagt aan een <strong>van</strong> de kleuters om tijdens de speelwerkles hem te helpen<br />

om het cadeau zelf te maken.<br />

Dan kan hij daarna <strong>van</strong>avond op verjaardagsbezoek.<br />

Morgen vertelt hij hoe Pad zijn cadeau heeft gevonden.<br />

Iets weggeven wat je zelf graag zou willen hebben. (weektaak eerste week)<br />

Eend geeft Pad een rode pen, die hij zelf zo mooi vindt.<br />

Toch geeft hij hem weg.<br />

Naar aanleiding daar<strong>van</strong> bedenken de kinderen een cadeau voor zichzelf,,<br />

Ze tekenen dat en knippen het uit. Ze geven het cadeau tijdens het eindspel aan<br />

Pad. Maar dat weten de kleuters dan nog niet.<br />

Jongere kleuters die (nog) geen weektaak hebben worden vrij gelaten, maar wel<br />

gestimuleerd om iets te tekenen zodat zij tijdens het eindspel ook iets hebben om<br />

14


aan Pad te geven.<br />

Na het eindspel komt elk cadeau in het Groepsboek getiteld:<br />

Ons mooiste cadeau<br />

Heppie heeft een bril<br />

(Introductie <strong>van</strong> het boek<br />

Heppie heeft een bril in zijn zakje, maar wil hem niet opzetten.<br />

Vertelt dat hij bij oogarts en opticien is geweest, maar dat hij een bril 'gek 'vindt.<br />

Vinden de kleuters dat ook?<br />

Juf vraagt zich af hoe de groep Heppie kan helpen om de bril niet gek meer te<br />

vinden.<br />

Als de kinderen gereageerd hebben komt ook juf met een suggestie: Pad ( ze<br />

pakt het boek en laat het Heppie zien) heeft ook een bril.<br />

(Ze leest het boek voor)<br />

En Eend Otter en Egel vinden de bril dus juist interessant.<br />

Heppie besluit het een dag te proberen. Misschien kan hij nu - net als Pad- de<br />

verhalen <strong>van</strong> de kinderen die ze 'geschreven' hebben lezen.<br />

Juf heeft (kringloop e.d) meerdere brillen, die ze in de ontdekhoek legt met het<br />

wereld-orienterende boek.<br />

<strong>De</strong> kinderen 'ontdekken' dat de ene bril vergroot en de andere verkleint.<br />

Zo mogelijk komt er in de ontdekhoek ook een microscoop. Dat is mooi als er<br />

(tijdens het uitstapje) kroos wordt meegenomen voor onderzoek.<br />

Familie<br />

Pad woont helemaal alleen. Zou hij geen familie hebben?<br />

Wat is dat eigenlijk familie?<br />

Naar aanleiding <strong>van</strong> die vraag (en die discussie) wordt het boek<br />

nog eens goed bekeken (groot via digibord/beamer)<br />

Juf staat stil bij de bladzijde waar Pad en Otter op staan. Op die illustratie staan<br />

allemaal familieportretten <strong>van</strong> Pad.<br />

Zou dat Pad's familie zijn. Vast wel.<br />

Juf maakt verschil tussen gradaties in familie: gezin, ooms, tantes, ven en<br />

nichten, grootouders enz<br />

Ze tekent haar eigen gezin.<br />

En daarna kunnen kinderen die dat willen dat ook gaan doen tijdens de<br />

speelwerkles.<br />

15


6. Ruimtelijke<br />

oriëntatie<br />

(meetkunde en<br />

techniek)<br />

Niveau half groep<br />

2:<br />

Zestien vierkantjes<br />

vouwen<br />

Bovenstaande eenden zijn <strong>van</strong> vliegers gemaakt.<br />

<strong>De</strong> onderstaande <strong>van</strong> 16 vierkantjes.<br />

.<br />

of 3D:<br />

16


7. Hele getallen en<br />

meten<br />

Niveau half groep<br />

2:<br />

<strong>Het</strong> kind kent de<br />

begrippen <strong>van</strong> de<br />

kaarten oranje, rood<br />

blauw, geel en<br />

zwart op<br />

abstractieniveau 3<br />

actief.<br />

Nog eenvoudiger:<br />

<strong>De</strong> kinderen die een eend willen maken kunnen - als ze dat willen- natuurlijk<br />

een moedereend en kuikeneend maken en in eigen gemaakte de sloot of vijver<br />

laten zwemmen.<br />

<strong>De</strong> leerkracht kan ook vragen of de kinderen eendenvriendjes voor Eend willen<br />

maken en alle gemaakte eenden in een - zelf gemaakte sloot of vijver laten<br />

zwemmen. (= Groepswerk)<br />

<strong>De</strong> kaarten <strong>van</strong> Begrippentaal<br />

<strong>Het</strong> gaat hier om de volgende begrippen:<br />

Oranje: Klein/groot<br />

Rood: Erin, Ervoor, Ertussen, Eronder, Ernaast, Erop.<br />

Blauw: rangtelwoorden<br />

Geel: Tellen tot 5 en leeg/vol/half vol.<br />

Zwart: Splitsen: 5 : 3 gele en 2 rode, enz.<br />

<strong>De</strong>ze kaarten zijn voor abstractieniveau 3<br />

Alle rekenwiskunde activiteiten komen in dit thema aan bod, maar het accent ligt<br />

op het tellen en splitsen tot 4 + de bijbehorende rangtelwoorden.<br />

<strong>De</strong> activiteiten moeten <strong>van</strong>uit abstractieniveau 1 (eigen beleving) naar 2 (thema)<br />

naar 3 (abstract) worden opgebouwd.<br />

17


Abstractieniveau 1 en 2:<br />

Tellen tot 4<br />

We gaan eens kijken hoeveel personages er in het boek voorkomen.<br />

Door het boek nog eens door te bladeren komt de groep tot 4 personages,<br />

Dan volgt abstractieniveau 2.<br />

<strong>Het</strong> kind met de vier ballonnen wordt opgezocht.<br />

En daarna komt abstractieniveau 3:<br />

Grootste/kleinste<br />

We gaan kijken wie <strong>van</strong> de vier vrienden de grootste is.<br />

Juf denkt dat Eend de grootste is.<br />

Om te kijken of ze gelijk heeft moeten de dieren allemaal op een pagina staan.<br />

Maar dat moeten de kleuters zelf 'uit vinden'.<br />

Op de eerste pagina zitten Eend, Otter en Egel in de boot.<br />

Op die plaat is Otter het grootste.<br />

Maar… dat is niet eerlijk natuurlijk, want Otter staat en Eend en Egel zitten.<br />

Volgende bladzijde: idem<br />

Volgende bladzijde: YES. Hier staan ze alle drie. Dus….. Otter is het grootste.<br />

Maar… Pad heeft nog niet meegedaan met de meting.<br />

Samen met de groep zoekt juf naar een pagina waarop je zou kunnen zien of Pad<br />

groter is dan Otter.<br />

En ja………<strong>De</strong> bladzijde waarop Pad roept: Gewonnen, wat een heerlijke<br />

verjaardag.<br />

Dan zoeken tweetallen kleuters naar het antwoord op de vraag:<br />

Wie is het kleinste? Eend of Egel? En… Hoe weet je dat?<br />

Daarvoor krijgen ze samen dit werkblad:<br />

18


(Zie bijlage 4)<br />

Serieren<br />

Dan leggen de tweetallen alle 4 de personages <strong>van</strong> groot naar klein.<br />

En <strong>van</strong> klein naar groot.<br />

Zie bijlage 5<br />

<strong>De</strong> kinderen kunnen de figuren (zelf 'uitvinden') even uit de losse pols<br />

uitknippen.<br />

<strong>De</strong> vier personages worden in een grote doos gedaan want bij een volgende<br />

reken-wiskunde activiteit worden ze weer gebruikt.<br />

19


Wie staat er in het midden<br />

Eend vraagt zich af of hij in het midden kan gaan staan.<br />

<strong>De</strong> kinderen proberen het maar dat lukt niet.<br />

Als je met vier bent staat er nooit iemand in het midden.<br />

Wie is het eerste en de laatste?<br />

Eend vraagt zich af of de grootste ook de eerste is en de kleinste ook altijd de<br />

laatste.<br />

Antwoord: Ja, als je kijkt <strong>van</strong> groot naar klein.<br />

Maar als je kijkt <strong>van</strong> klein naar groot is de kleinste de eerste.<br />

Juf laat het zien middels een rij kinderen die <strong>van</strong> groot naar klein gaan staan. Als<br />

ze zich omdraaien is de eerste de laatste geworden.<br />

<strong>De</strong> vier personages worden in een grote doos gedaan want bij een volgende<br />

reken-wiskunde activiteit kunnen ze weer gebruikt worden. (splitsen b.v.)<br />

Tot slot <strong>van</strong> deze activiteit komt eerst de kaart <strong>van</strong> abstractieniveau 2 erbij:<br />

Oranje: de eerste bloem<br />

Paars: de laatste bloem<br />

Blauw: de derde bloem<br />

Groen: de middelste bloem<br />

Zwart: de grootste bloem<br />

Rood: de vierde bloem<br />

Bruin de tweede bloem<br />

Geel: de kleinste bloem<br />

En daarna<br />

Abstractie niveau 3<br />

Ruimtelijke begrippen: erboven enz.<br />

<strong>De</strong> glazen bol.<br />

Om goed te kunnen kijken wat er in de bol te zien is moet je hoofd erboven zijn.<br />

Is je hoofd ernaast dan zie je niks. Eronder ook niet.<br />

20


8. Technisch lezen<br />

en schrijven.<br />

Niveau half groep<br />

2:<br />

Een langer gedicht<br />

uit het hoofd en<br />

beginrijm.<br />

Juf vraagt zich af wie <strong>van</strong> de dieren op de plaat goed in de bol kunnen kijken.<br />

<strong>De</strong> kleuters weten dat vast: Pad en Eend. Otter staat er ook niet helemaal boven.<br />

een beetje aan de zijkant en Egel zit helemaal opzij.<br />

<strong>De</strong> kaarten <strong>van</strong> Begrippentaal komen - omdat dit slechts een terloopse rekenwiskunde<br />

activiteit is niet aan bod. Dat gebeurt in een <strong>van</strong> de volgende thema's<br />

(weer).<br />

Splitsen<br />

(tweetallen)<br />

Hiervoor is het werkblad waar alle vier de personages op staan nodig.<br />

(Of de al uitgeknipte en bewaarde personages <strong>van</strong> eerdere activiteiten)<br />

Pad, Egel en Otter zijn 4 vrienden.<br />

<strong>De</strong> kleuters leggen ze dicht bij elkaar.<br />

Maar… vraagt Eend zich af: 'Als ik thuis ben en jullie gaan samen varen zijn we<br />

dan nog met zijn vieren?'<br />

En als Eend een Otter samen gaan varen zijn we dan nog 4 vrienden?<br />

Tijdens al die vragen manipuleren de kinderen met de vier (papieren)<br />

personages. Op allerlei mogelijke manieren worden ze gesitueerd, maar altijd<br />

blijven ze vier vrienden.<br />

<strong>De</strong> zwarte kaart <strong>van</strong> Begrippentaal gaat over splitsen <strong>van</strong> het getal 5.<br />

Omdat in dit thema is gekozen voor het splitsen <strong>van</strong> het getal 4 wordt de zwarte<br />

kaart (nog) niet geïntroduceerd..<br />

Dat komt in een <strong>van</strong> de volgende thema's.<br />

Dukkie wou niet in het water<br />

bladzijde 80<br />

Kom kindertjes riep moeder eend, wij gaan het water in<br />

Wat? Vinden jullie het te koud? Dat is alleen maar in 't begin<br />

Kom Snatertje en Patertje en Tatertje en Ukkie<br />

Kom Snebbeltje en Kwebbeltje en <strong>De</strong>bbeltje en Dukkie<br />

En moedereend sprong in de sloot en al die kleine eendjes<br />

Die sprongen moeder achterna met kleine rode teentjes<br />

21


En moeder ging aan 't tellen: een twee, drie vier vijf zes zeven<br />

Er moeten er toch acht zijn? Is er eentje weg gebleven?<br />

Er waren zeven eendjes in de sloot zoals je ziet,<br />

En 't kleinste eendje, 't jongeste eendje Dukkie was er niet<br />

Daar stond hij op de wallenkant en weet je wat hij dee?<br />

Hij stak zijn parapluutje op en riep: Ik ga niet mee.<br />

Wat, wil je niet het water in? zei moeder, kwek kwek kwek!<br />

Een eend die niet <strong>van</strong> water houdt, dat is toch al te gek<br />

Als jij niet mee gaat Dukkie, dan moet je 't zelf maar weten<br />

Dan krijg je ook geen drinken, dan krijg je ook geen eten<br />

We eten kleine visjes en we eten eendekroos<br />

En jij krijgt dan geen sikkepit, zie eendemoeder boos<br />

Kom kindertjes dan gaan we maar, dan gaan we maar, aju<br />

En daar stond kleine Dukkie met zijn grote paraplu<br />

Daar stond hij hard te huilen met zijn teentjes in het gras.<br />

Hij kon het toch niet helpen dat hij bang voor water was?<br />

Maar toen hij moeder weg zag zwemmen riep hij: Nee, o nee,<br />

O moeder, moeder wacht eens even, ik ga toch maar mee.<br />

Hij plonsde in het water met een reuze grote plons<br />

En alle eendjes riepen: Nu is Dukkie weer bij ons<br />

Zie zo, zei moeder eend, ik had het wel gedacht:<br />

Eerst waren het er 7 en nu zijn het er weer 8<br />

Kom Pratertje en Snatertje en Tatertje en Ukkie,<br />

Kom Snebbeltje en Kwebbeltje en <strong>De</strong>bbeltje en Dukkie<br />

Want kijk, het is nu eenmaal zo, onthoud at maar voor later:<br />

Al is een eendje nog zo klein, toch hoort hij in het water.<br />

Na het voorlezen <strong>van</strong> dit gedicht laat juf de tekst uit het boek zien.<br />

Helaas, er zit geen illustratie bij.<br />

Terwijl juf het gedicht nog eens en nog eens voorleest maken de kleuters een<br />

illustratie.<br />

<strong>De</strong> illustraties worden door elkaar geschud en omgekeerd op een stapeltje<br />

gelegd.<br />

Telkens ( ook bij het herhaald voorlezen <strong>van</strong> dit gedicht) wordt de<br />

bovenliggende illustratie erbij opgehangen.<br />

Steeds bij het (hernieuwd) voorlezen legt de leerkracht accent op de twee zinnen<br />

waarin de namen <strong>van</strong> de eendjes genoemd worden.<br />

En ook steeds geeft ze -voor het voorlezen luisteropdrachten:<br />

B.v.:<br />

1. Hoe heten de 8 kleine kuikentjes <strong>van</strong> moeder eend. (Juf schrijft ze op)<br />

2. Welke namen <strong>van</strong> de kuikentjes lijken op elkaar (luisteren kijken naar de<br />

letters)<br />

3. Welke naam begint met een ee <strong>van</strong> eend ? (geen een)<br />

4. Welke namen beginnen met dezelfde klank ?<br />

5. Waarom heeft Dukkie een parapluutje?<br />

6. Wat gaan de eendjes eten in het water?<br />

Tot slot <strong>van</strong> deze les zoeken we namen die beginnen met de d <strong>van</strong> <strong>De</strong>bbeltje<br />

en Dukkie<br />

En de d komt op de ABC-muur/in de ABC-zak<br />

22


9. Boekorientatie<br />

en verhaalbegrip<br />

Niveau half groep<br />

2:<br />

Voorleesniveau 4<br />

Zie bijlage<br />

Woordenschatontwikkeling<br />

* het verschil en de overeenkomsten tussen pet, muts en hoed:<br />

* het verschil en de overeenkomsten tussen eend, otter, pad en egel.<br />

Zie ook streefdoel 1: Spel<br />

Verwant prentenboek: <strong>De</strong> boomhut. (of een ander boek zonder tekst )<br />

Dit bekroonde prentenboek met de gouden griffel 2010 heeft geen tekst, maar<br />

alleen illustraties.<br />

<strong>Het</strong> is geen boek om in de grote kring voor te lezen omdat de illustraties veel<br />

details bevatten die mooi zijn om te worden bekeken.<br />

Maar… de leerkracht kan in de grote kring wel met de kleuters bespreken hoe<br />

de verhaallijn is.<br />

Als dat is gebeurd worden de illustraties <strong>van</strong> dit boek vergeleken met de<br />

illustraties <strong>van</strong> .<br />

<strong>De</strong> kinderen discussiëren over de illustraties die zij het mooiste vinden.<br />

Boekenkring<br />

<strong>De</strong> kinderen nemen <strong>van</strong> thuis/bibliotheek/schoolbibliotheek een boek mee dat ze<br />

uitkiezen op illustraties.<br />

Ze laten allen de mooiste illustratie uit hun gekozen boek aan de andere kinderen<br />

23


zien.<br />

Sommige kinderen vertellen waarom ze deze illustratie hebben gekozen.<br />

<strong>De</strong> boeken <strong>van</strong> de boekenrking liggen dit thema in de taal/leeshoek.<br />

N.B.:<br />

In groep 3 zijn er veel eerste leesboekjes die voornamelijk bestaan uit<br />

illustraties.<br />

<strong>De</strong>ze b.v.<br />

Of deze:<br />

Dus als het niet anders kan dan kunnen deze boekjes dienst doen in de<br />

boekenkring.<br />

Maar…..(liever)<br />

Op de site vijftig wereldboeken.nl staat een lijst met prentenboeken zonder tekst.<br />

Dit zijn een paar hele bekende:<br />

Waar is de taart. the Tjong-Khing en het vervolg: Picknick met taart<br />

24


10. Begrijpend<br />

lezen en schrijven<br />

Niveau half groep<br />

2:<br />

6 plaatjes op<br />

volgorde leggen:<br />

het eerste is<br />

gegeven<br />

Er ligt een krokodil onder mijn bed. Ingrid en Dieter Schubert<br />

Monkie. Ingrid en Dieter Schubert<br />

Zelf een verhaal bedenken, en tekenen/opschrijven<br />

Juf laat een papier zien waarop Eend heeft geschreven.<br />

Kijk dit het begin <strong>van</strong> een verhaal dat Eend heeft geschreven.<br />

Weet je wat er staat? ( Ze pakt het boek -dat al eerder is<br />

geïntroduceerd- en ze leest:<br />

Er was eens een eend,<br />

Hij woonde op een vlondertje aan een rivier,<br />

helemaal alleen<br />

Eerst niet hoor, hij woonde daar eerst met zijn vader en moeder.<br />

Toen het herfst werd en koud<br />

Vlogen zijn ouders weg naar de zon.<br />

'Ga mee"riepen ze ten Eend Maar hij kon niet want zijn vleugels waren te<br />

kort.<br />

Ze onderbreekt door te vragen of de kleuters denken dat Eend dit verhaal<br />

verzonnen heeft of dat het echt gebeurd is.<br />

Zijzelf denkt dat het verhaal door Eend is verzonnen.<br />

En… dat het heel jammer is dat er geen illustraties bij zijn.<br />

25


Juf denkt dat de kinderen ook zelf verhalen kunnen verzinnen, net als Eend en<br />

daar dan wel illustraties bij kunnen maken.<br />

Dus:<br />

We schrijven en illustreren zelf een verhaal<br />

Weektaakopdracht:<br />

<strong>De</strong> kinderen bedenken -net als Eend- een verhaal.<br />

Ze krijgen een boekje met (hoogstens) 6 lege bladzijden.<br />

Op elke bladzijde komt een stukje <strong>van</strong> het verhaal. (tekenen)<br />

Daarna schrijven de kinderen ( als ze willen) de tekst erbij.<br />

Als oefening om een verhaal in stukjes te verdelen neemt juf<br />

bijvoorbeeld het verhaal <strong>van</strong> eend dat staat in dit boek:<br />

(Kan ook gerust een ander verhaal zijn.)<br />

Ze leest het nog eens voor en zet dan de cijfers 1 tot en met 6 op het bord.<br />

1 wordt b.v.:<br />

Er was eens een eend. Hij woonde op een vlondertje aan de rivier. Helemaal<br />

alleen<br />

En ze tekent :<br />

2. Eerst niet hoor. Hij woonde daar met zijn vader en moeder.<br />

Toen het herfst werd en koud vlogen zijn ouders weg naar de zon.<br />

"Ga mee "riepen ze tegen Eend.<br />

Maar hij kon niet, want zijn vleugels waren te kort.<br />

En ze tekent:<br />

3. <strong>Het</strong> werd winter. En de rivier bevroor zodat Eend niet meer kon<br />

duiken<br />

Hij had honger en zat te rillen onder een boom<br />

26


Dit plaatje tekent een <strong>van</strong> de kinderen.<br />

4. Op een dag kwam Otter langs.<br />

Hij nam Eend mee naar zijn huis Samen met Egel wreef hij hem<br />

warm.. En Pad maakte warme waterkerssoep.<br />

Een ander kind tekent dit plaatje<br />

5. Na de winter bouwden ze met z'n allen een huis<br />

Een ander kind tekent dit plaatje<br />

6. Daarna bleven ze voor altijd vrienden.<br />

En tot slot tekent nog een kind het laatste plaatje.<br />

<strong>Het</strong> boekje met het - door de kleuter zelf getekende- verhaal wordt in een<br />

evaluatiekring voorgelezen en gaat mee naar huis. Met een begeleidend brief met<br />

de oproep aan ouders om ook een verhaal te tekenen / schrijven en mee naar<br />

school te geven. (Zie nummer 10 <strong>van</strong> deze <strong>themastructuur</strong>: Ouders)<br />

Eenmaal op school leest Heppie - met zijn bril- dat verhaal voor.(met behulp<br />

<strong>van</strong> de desbetreffende kleuter). Zie streefdoel 5 en Introductie)<br />

Jongere kleuters<br />

Zij hebben (nog) geen weektaak dus voor hen is deze activiteit keuze.<br />

Maar het vergemakkelijkt de keuze als de leerkracht ook (lege) boekjes uitdeelt<br />

met twee of drie bladzijden.<br />

3. Gastdocent/uitstapje<br />

We gaan eenden kijken en eendjes (misschien) voeren.<br />

Vooraf daaraan: informatief boek <strong>De</strong> eend met de belangrijkste vraag: Wat eet Eend uit het boek en<br />

wat eten eenden echt?<br />

In het gedicht (streefdoel 8) staat dat eendjes kleine visjes eten en kroos.<br />

<strong>Het</strong> zou mooi zijn als de sloot/vijver in kwestie ook kroos kon bevatten.<br />

We nemen wat kroos mee om onder een leesbril ( of nog liever microscoop te leggen.<br />

Tijdens het verblijf bij de eendjes gaan we eenden tellen.<br />

Hoeveel zien we er?<br />

<strong>De</strong> kinderen nemen daarom papier en stift mee .<br />

Dit uitstapje is dus gericht op twee vragen:<br />

1. Wat eten eenden?<br />

2. Hoeveel eenden hebben we gezien?<br />

Terug op school wordt een en ander vergeleken.<br />

4. Pre-reteaching<br />

Pre-teaching:<br />

Richten op het herkennend lezen.<br />

(Zie artikel Interactief en herhaald voorlezen' op<br />

Eventueel: onderscheid mannetjes en vrouwtjes.<br />

Re-teaching:<br />

Richten op het herkennend lezen.<br />

Zie het artikel: 'Interactief en en herhaald<br />

27


deze site) voorlezen 'op deze site)<br />

Dagdeel:<br />

Naam:<br />

Dagdeel:<br />

Namen:<br />

Dagdeel:<br />

Namen:<br />

5. Introductie<br />

1. <strong>Het</strong> boek"Eend ziet wat jij niet ziet.<br />

<strong>De</strong> glazen bol<br />

Juf heeft een rode pen.<br />

Ze vertelt dat ze hem heeft geleend. (Maar ik zeg nog niet <strong>van</strong> wie, dat horen jullie straks <strong>van</strong>zelf).<br />

Ze tekent ermee op een grote vel papier een glazen bol.<br />

En ze vertelt erbij dat dit een toverbol is.<br />

Een bol waarin je - als je tovergaven hebt- kunt kijken om in de toekomst te zien wat er gaat<br />

gebeuren. Sommige heksen hebben zo'n glazen bol. En als je dat vraagt willen ze je de toekomst<br />

voorspellen. Ze 'schijnen' die in die bol te zien.<br />

Juf haalt een lampenbol tevoorschijn.<br />

Ze heeft hem gekocht in de kringloopwinkel/ want ze zijn er daar te kust en te keur. Echt in allemaal!<br />

Ze gaat- al kijkend in de bol - haar eigen toekomst voorspellen b.v. Ik zie dat ik ga verhuizen. (<strong>Het</strong><br />

moet wel waar zijn)<br />

Daarna voorpelt juf <strong>van</strong> kinderen die dat willen de toekomst.<br />

Dat doet ze door eerst (fluisteren in haar oor) aan het kind zelf te vragen wat hij/zij later wil worden<br />

en vervolgens met veel bombarie dat ook - via de glazen bol - te voorspellen.<br />

(<strong>De</strong> bol is ook nodig bij het gezelschapsspel ( zie streefdoel 3).<br />

Dan laat juf het boek geanimeerd aan de kleuters zien via het digitale<br />

schoolbord of de beamer.<br />

En ze vraagt daarna: 'Van wie heb ik nou die rode pen geleend denken jullie?<br />

Na een korte discussie daarover leest zij het boek ook nog eens 'gewoon' voor.<br />

Tot slot wordt de pet <strong>van</strong> Eend eens goed bekeken en wordt de kinderen gevraagd petten <strong>van</strong> thuis<br />

mee te nemen voor de themawisselhoek.<br />

Daarna volgt de speelwerkles waarin de eerste weektaak (tekening met rode pen) wordt<br />

geïntroduceerd.<br />

's Middags wordt de tweede weektaak (cadeau voor Pad tijdens het eindspel) geïntroduceerd.<br />

Later:<br />

<strong>Het</strong> boek: <strong>Het</strong> verhaal <strong>van</strong> Eend.<br />

Heppie heeft een bril<br />

Heppie heeft een bril in zijn zakje, maar wil hem niet opzetten.<br />

Vertelt dat hij bij oogarts en opticien is geweest, maar dat hij een bril 'gek 'vindt.<br />

Vinden de kleuters dat ook?<br />

Juf vraagt zich af hoe de groep Heppie kan helpen om de bril niet gek meer te vinden.<br />

Als de kinderen gereageerd hebben komt ook juf met een suggestie: Pad ( ze pakt het boek en laat het<br />

Heppie zien) heeft ook een bril.<br />

En Eend Otter en Egel vinden dat juist interessant.<br />

28


En… Pad kan er ook mee lezen. Dat staat in dit boek:<br />

Juf leest het voor.<br />

Heppie besluit de bril het een dag te proberen. Misschien kan hij nu - net als Pad- de verhalen <strong>van</strong> de<br />

kinderen (en hun ouders) die ze 'geschreven' hebben lezen.<br />

6. Vertellen<br />

Juf vertelt een verhaal dat ze in de glazen bol ziet gebeuren:<br />

<strong>Het</strong> is het verhaal <strong>van</strong> het lelijke jonge eendje.<br />

7. Spelen<br />

Themawisselhoek * Pettenhoek<br />

Hoekstimulansen * Poppenhoek: glazen bol. <strong>van</strong> een ballon. En/of petten (zie streefdoel 1:<br />

Spel)<br />

* Bouwhoek: de boot<br />

* Tekenhoek: tekenen met nat krijt op (gekleurdb.v. zwart) papier<br />

* verven op een nat gemaakt papier.<br />

* tekenen met een rode pen<br />

* familieportretten tekenen.<br />

* Ontdekhoek: verschillende sterktes leesbrillen en plaatjes <strong>van</strong><br />

waterdieren/planten<br />

b.v.<br />

* <strong>Het</strong> krijtbord: tekenen met nat krijt<br />

* <strong>Het</strong> verfbord: verven op nat papier<br />

* Lees/schrijfhoek:<br />

* Met een rode pen verhalen schrijven die - in de evaluatiekring-<br />

worden voorgelezen.<br />

* Zoeken naar woorden die met een d beginnen<br />

* Spelen met de vier personages (zie streefdoel 7)<br />

* Rekenhoek: Begrippentaal met de platen geel en blauw<br />

* Computerhoek: <strong>Het</strong> geanimeerde prentenboek Eend ziet wat jij niet ziet.<br />

* Winkel : soep met balletjes en sliertjes, worstjes met patat en mayonaise,<br />

ijs met chocola en nootjes<br />

* Buitenspel:<br />

29


* Boot met vaarboom<br />

* Tikspel: Eend en zwaan. Alle kinderen staan in een<br />

kring. 1 kind is de zwaan. Hij/zij loopt om de kring heen en tikt<br />

iedereen op de rug. Hierbij zegt het kind eend, eend, eend,<br />

eend. Als hij i.p.v. eend, pad zegt moet de Pad dit kind gaan<br />

tikken. <strong>De</strong> tikker moet proberen om op de plaats <strong>van</strong><br />

de zwaan te gaan staan zonder dat hij getikt wordt.<br />

* Tekenen met nat pleinkrijt<br />

Speellokaal: Varen ( op krant of in hoepel b.v.) om obstakels in de sloot/de<br />

vijver<br />

Thema-eindspel Pad krijgt <strong>van</strong> iedereen een cadeau<br />

In dit eindspel wordt niet het boek (na)gespeeld, maar een episode in het verhaal<br />

die (nog) niet in het boek staat.<br />

Er komt n.l.een episode bij waarin allemaal verschillende dieren op Pad's<br />

verjaardag komen en die komen allemaal een cadeau aanbieden dat ze ook<br />

graag zelf zouden willen hebben.<br />

Voordat het eindspel begint:<br />

1. <strong>De</strong> leerkracht vertelt eerst het verhaal nog eens in eigen woorden, maar<br />

met een episode erin waarin (b.v na de op een na laatste bladzijde) er<br />

wordt geklopt op het dek <strong>van</strong> Eend.<br />

Als ze gaan kijken staan er allemaal verschillende dieren op de vlonder.<br />

Ze komen Pad ook feliciteren en ze hebben allemaal een cadeau dat ze<br />

aan Pad geven, maar ze vragen allemaal: "Krijg ik hem weer terug<br />

als ik jarig ben?”<br />

En dat belooft Pad.<br />

2. Alle kinderen hebben zichzelf een (dieren)rol gegeven en een cadeau<br />

getekend dat ze zelf ook graag op hun verjaardag zouden willen hebben.<br />

Samen met de kleuters bedenkt juf de stukjes <strong>van</strong> het eindspel.<br />

B.v.<br />

1. Pad, Eend, Egel en Otter hebben gegeven..<br />

2. ER wordt geklopt.<br />

3. Eend doet open<br />

4. Er staan allemaal dieren voor de deur.<br />

5. <strong>De</strong> dieren feliciteren Pad en geven hun cadeau ( met de vraag het terug<br />

te krijgen als ze zelf jarig zijn)<br />

6. Iedereen doet mee met het feest dat nu begint (disco?)<br />

Juf zet de episodes op bord/papier.<br />

En het thema-eindspel kan beginnen.<br />

Start:<br />

Losmaken: <strong>De</strong> kleuters varen in een (eigen) boot over de sloot.<br />

Ze varen hoe langer hoe harder.<br />

Tweetallen<br />

<strong>De</strong> kleuters vormen tweetallen: nu varen ze samen in een boot ( b.v. op krant)<br />

<strong>De</strong> hele groep:<br />

Zie de gemaakte planning.<br />

Afsluiting:<br />

Ieder plakt zijn getekende cadeau in het Groepsboek.<br />

30


8. Tussendoortjes<br />

* Ik zie ik zie wat jij niet ziet en het begint met…../ rijmt op…../klinkt als…..<br />

* We zoeken zoveel mogelijk woorden met de ee <strong>van</strong> Eend en Egel, de p <strong>van</strong> Pad, de o <strong>van</strong><br />

Otter en/of zoveel mogelijk woorden met de beginklanken <strong>van</strong> de namen <strong>van</strong> de kinderen.<br />

B.v: dag 1: <strong>De</strong> m <strong>van</strong> Mariska, Mohammed<br />

B.v. dag 2: <strong>De</strong> s <strong>van</strong> Shirley, Saskia en Sjoerd.<br />

Enz.<br />

* Herhaald voorlezen <strong>van</strong> het gedicht via (steeds een andere) door de kleuters gemaakte<br />

illustratie ( zie streefdoel 8)<br />

* <strong>Het</strong> getal 4: * 4x klappen, stampen, hinkelen enz.<br />

* We maken een kringetje <strong>van</strong> 4<br />

* Een verhaaltje bedenken/ met 4 personages<br />

9. Groepsactiviteiten<br />

* <strong>De</strong> kinderen vouwen eenden ( zie streefdoel 6: ruimtelijke oriëntatie) en laten ze zwemmen in<br />

een zelf gemaakte vijver/sloot. Er komen waterplanten in de sloot en andere slootbenodigdheden<br />

* Groepsboek: na het eindspel worden de cadeaus op een vel papier geplakt, ingebonden en de<br />

leerkracht en/of kinderen schrijven eronder welk cadeau het is: Bijvoorbeeld:<br />

10. Ouders<br />

<strong>De</strong> ouders tekenen/schrijven (ook ) een zelf bedacht verhaal.<br />

<strong>De</strong> kinderen nemen het mee naar school en laten Heppie + bril (met hun hulp natuurlijk) voorlezen<br />

<strong>De</strong> kinderen schrijven samen met de leerkracht hun ouders een briefje.<br />

Dat is b.v. dit geworden:<br />

Lieve pappa en/of mamma,<br />

Ik heb op school een zelf bedacht verhaal gemaakt.<br />

Ik heb het bij me en ik zal het voorlezen.<br />

Willen jullie/wil jij nu ook een verhaaltje tekenen en/of opschrijven? Dan leest Heppie het verhaal<br />

voor op school.<br />

Wil je wel duidelijk tekenen en/of schrijven? Want anders kan Heppie het niet lezen..<br />

(= Erik Jan)<br />

31


Themadagplanning<br />

Dag 1<br />

Inleven in anderen<br />

Dag 2<br />

Regelspel<br />

Dag 3<br />

Spel<br />

Ochtend Introductie 'Eend ziet wat jij niet ziet' (met glazen bol)<br />

Oproep: Petten meenemen voor de themawisselhoek(zie streefdoel 1)<br />

Weektaakuitleg:<br />

1. Tekenen/schrijven met een rode pen.<br />

Middag Kringactiviteit (zie streefdoel 5)<br />

Weektaakuitleg:<br />

2. Tekening cadeau (voor 't eindspel en Groepsboek)<br />

Ochtend. Lotto- introductie met glazen bol<br />

Middag: Heppie heeft een bril/introductie '<strong>Het</strong> verhaal <strong>van</strong> Eend'.<br />

Ochtend. Pettenkring<br />

Middag<br />

Dag 4<br />

Zelfredzaam-<br />

Ochtend: Instructie plaksel maken en papier-maché<br />

heid Middag Wedstrijd aankleden met klok/zandloper<br />

Dag 5<br />

Technisch<br />

lezen en schrijven/<br />

regelspel<br />

Ochtend: Zie streefdoel 8.<br />

Speelwerkles: wedstrijd spelletjes<br />

Middag<br />

Dag 6<br />

Ochtend: Kring verhalen verzinnen en - in stukken- tekenen/schrijven<br />

Begrijpend lezen = weetkaak<br />

en schrijven Middag: Briefje mee naar ouders om ook een verhaal te<br />

verzinnen/tekenen/schrijven<br />

Dag 7<br />

Boekpromotie<br />

Ochtend: Kring: verhaallijn zoeken uit illustraties <strong>van</strong> een prentenboek<br />

zonder tekst (b.v. <strong>De</strong> boomhut)<br />

Middag: Uitstapje en boekenkring<br />

Dag 8<br />

Ochtend: Vouwen introduceren en groepswerk maken<br />

Ruimtelijke<br />

oriëntatie/ Middag<br />

meetkunde<br />

Dag 9<br />

Ochtend. Zie streefdoel 7<br />

Hele getallen/<br />

meten Middag. Zie streefdoel 7<br />

Dag 10<br />

Plannen<br />

Ochtend: Eindspel<br />

32


Middag<br />

EVALUATIE VAN HET THEMA<br />

Thema/woordkeuze<br />

<strong>De</strong> streefdoelcyclus<br />

Gastdocent/uitstapje<br />

Pre-reteaching<br />

Introductie<br />

Vertellen<br />

Spelen<br />

Tussendoortjes<br />

Groepsactiviteiten<br />

Ouders<br />

33


Bijlage 1<br />

34


Bijlage 2<br />

36


Bijlage 3<br />

37


Bijlage 4<br />

38


Bijlage 5<br />

39

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!