Thema kerst - IPO Uitgever

De themastructuur van Het Spelend
Streefsysteem.
1. Themaverhaal/woordkeuze
Dit is het themaboek: (De achterhelft van het boek gaat over Sinterklaas.)
In dit gedeelte van het boekje spelen de kinderen van juf Janna het kerstverhaal na.
Dat betekent dat de kinderen (om de clou van dit verhaal te begrijpen) het kerstverhaal heel
goed moeten kennen.
Daarom speelt de groepsleerkracht het kerstverhaal -zeker voordat ze dit boek ( weer)
voorleest- regelmatig voor.
Ze gebruikt hiervoor de Kerststal. (= ook themawisselhoek)
Start
Dit thema start met het Kerstverhaal in beeldhaikoes
Zie de bijlage onder in dit thema.
Het verhaal wordt in grote platen uitgeprint (voor de kinderen) en via power-point ( zodat
het verhaal op het digibord kan worden gebruikt.) geintroduceerd.

Boeken en filmpjes met het Kerstverhaal
Er zijn ook prentenboeken met het kerstverhaal.
De bekendste is ongetwijfeld:
Het wordt gebruikt bij streefdoel 3: Regelspel
Er zijn verschillende filmpjes op internet die over het Kerstverhaal gaan.
Drie voorbeelden die op kinderpleinen staan: kids4truth.com en beeldbanktv. en Het
kerstverhaal door raaf.
Verwant prentenboek:
Als verwant prentenboek kan worden gebruikt:
Je kunt het niet (meer) in de boekwinkel kopen, maar wel bij
bol.com als tweede hands exemplaar en bij Uitgeverij Unieboek ( 5 euro)
Als verwant prentenboek kan ook gebruikt worden:
Engel van Ingrid en Dieter Schubert.
Dit is meer een boek voor groep 3. Dit boek is wel 'gewoon' verkrijgbaar..
Het verwante prentenboek wordt ook ingezet bij streefdoel 5: Inleven in anderen.
2

Het verhaal sluit vooral aan bij streefdoel 5: Inleven in anderen
wo: Geestelijke stromingen:
Het verhaal van Jezus' geboorte
Techniek:
kv:. Beeldhaiku's maken.
Ze krijgen een gekleurde achtergrond.
Als de kinderen meerdere beeldhaikoes maken kunnen ze als Kerstkaart verstuurd
worden.
Dit in verband met de beeldhaiku's van Anky Floris over het Kerstverhaal. (zie Introductie)
Groep 3
Het niveau van het verhaal is gericht op groep 3 ( ook de kleuters kunnen meedoen, maar dit keer zijn
de doelstellingen op groep 3 gericht)
De woorden:
Zie de bijlage onder in dit
3

thema
2. De streefdoelcyclus
Streefdoel
Spel
Niveau half groep 3:
Kinderen bouwen
zelf een spel op met
door de leerkracht
aangewezen
kinderen
Kerststal met nieuw personage
In/bij het kerststalletje wordt een nieuw personage geïntroduceerd ( b.v.
een engel/engelen, kameel of iets dergelijks).
De groepsleerkracht wijst de tweetallen ( van groep 3) aan die samen met
de Kerststal kunnen/mogen spelen.
Zie streefdoel 4: Plannen
Het /de personage(s) kan/kunnen gekopieerd worden uit het boek
of of
Of een personage kan zelf gemaakt worden:
Het is de beddoeling om de kinderen uit te dagen om zo het Kerstverhaal
een eigen interpretatie te geven.
Samen met de kinderen bedenkt de groepsleerkracht plannetjes om - met
het nieuwe personage- een kloppend verhaal te maken.
Groep 3:
De groepsleerkracht wijst de tweetallen die met elkaar gaan spelen aan.
Het zijn kinderen die elkaar anders niet zo snel zouden kiezen.
Kleuters
Kleuters mogen wel hun eigen spelgenoten kiezen.
4

Streefdoel
zelfredzaamheid
Niveau half groep 3:
Veters vatsmaken
Groep 3: Kerstbal met strik
Boven op deze kerstbal maken de kinderen een mooi strik van echt
strikkenlint.
Het vlechtwerk in de bal kan met zilver-of goudpapier worden gemaakt.
Dit is tevens een opdracht m.b.t. streefdoel 6: Ruimtelijke
oriëntatie/meetkunde
Kleuters:
De kleuters kunnen een kerstbal maken van een CD en via het middengat
een touw eraan vast maken met een gewone knoop
( nog geen strik)
5

Streefdoel
Regelspel
Niveau half groep 3:
Zwarte Piet spelen
Streefdoel
Plannen
Niveau half groep 3:
Grote weektaak
Streefdoel
Inleven in anderen
Niveau half groep 3:
Invoelend
deelnemen aan
gesprek van 4
kinderen o.l.v. de
groepsleerkracht
Groep 3
Het spel wordt uit het boekje gehaald.
(Zie ook de bijlage onder in dit thema).
De figuren worden (klein) 2of 3x gekopieerd.
De ster maar een keer ( dat is de zwarte piet).
Het is belangrijk dat alle achterkanten hetzelfde zijn.
De kaarten worden geschud en gedeeld.
De kinderen mogen ( van links naar rechts) een kaart trekken bij hun
buurman. Twee dezelfde kaarten worden open op tafel gelegd.
Wie geen kaarten meer heeft is 'uit' maar blijft er wel bij zitten.
Net zo lang totdat een van de kinderen de engels heeft. Die heeft het spel
verloren.
Dit spel is gezien de doelstelling niet geschikt voor de groepen 1 en 2.
De kleuters:
N.b.: Als kinderen van de groepen 1 en 2 meedoen kun je beter spelen
dat degene die de engel heeft de winnaar is.
Spelen in - door juf aangewezen- tweetallen.
Het spelen met de kerststal+ nieuwe personages wordt gepland.
Zie streefdoel 1: Spel
Grote weektaak (groep 3)
(Dit is voor 2 weken)
* Spelen met de kerststal ( in tweetallen zie streefdoel 1: Spel
* Een beeldhaikoe tekenen
* Een rol nemen in het Kerstspel
* Een schoenendoos beplakken en vullen (schoenmaatjes)
* Een kerstbal vlechten en een strik erop maken.
Kleuters
De kleuters van groep 2 hebben twee weektaken en de kleuters van groep 1
hebben een weektaak
Loten voor het Kerstspel
Net als in het boek worden de rollen voor het
Kerstspel die dubbel/driedubbel zijn gekozen verloot. Dat levert
verliezers op.
6

Dat is moeilijk. Maar kinderen van groep moeten leren om daar tegen te
kunnen. Kinderen van groep 1 en 2 ( in dit geval) ook.
Schoenmaatjes
Dit boek ook:
Dit boek leent zich voor deze doelstelling.
De boodschap in beide boeken is: Doe iets voor een ander.
In de kring wordt nagepraat over het voorgelezen boek.
Samen met de kinderen zoekt de groepsleerkracht naar de clou: je moet iets
voor anderen over hebben.
Van daaruit wordt de actie schoenendoos gestart.
Kijk op Edukans.nl (en YOUTUBE)
Stap 1: Je schoenendoos vullen en versieren
We willen er graag voor zorgen dat alle kinderen ongeveer een even leuk cadeau krijgen. Vul de
schoenendoos daarom eerst met de basis inhoud. Daarna kun je er extra spulletjes in doen die op
het verlanglijstje staan.
Tip: Heb je geen lege schoenendoos? Haal er dan één gratis op bij een schoenenwinkel van
Ziengs.
7

Basisinhoud
Schriften
Pennen
(Kleur)potloden
knuffel
Tandenborstel
Tandpasta
Zeep
Om de doos verder te vullen:
Schoolspullen
Schrijfblok, gum, puntenslijper, etui, lineaal, kleurboek enz.
Kleinspeelgoed
Pop, auto, kleine bal, jojo, pet, puzzeltje, ballonnen, knikkers,
springtouw, muziekinstrumentje enz.
Toiletartikelen
Haarspullen, kam of borstel, washandje, toilettasje enz.
Wat mag er niet in de schoenendoos?
Snoep of ander eten
Oorlogsspeelgoed
Varkens knuffel
Speelgoed slang
8

Streefdoel
Ruimtelijke
oriëntatie(meetkunde
en constructies)
Niveau half groep 3:
Dubbele
driehoek/vierkant
Kerstal
Gemakkelijk:
Moeilijker:
Voor groep 3:
(Jozef en Maria zijn moeilijk: Ze zijn zeer gestileerd.
Neem een vouwblaadje.
Vouw een rechte vouw ongeveer op
ongeveer 1/3.
Daarna de schuine vouw vanuit de rechte vouw.
9

Streefdoel
Meten en hele
getallen.
Niveau half groep 3
Zie methode
Deze stalletjes zijn van goudpapier gemaakt.
Zie voor groep 3 ook de methode rekenen-wiskunde
Meten
De doos voor de Schoenmaatjes ( zie streefdoel 5) wordt mooi beplakt met
(kerst)papier.
De getimmerde kerstboom.
De plankjes voor de kerstboom worden hoe langer hoe kleiner.
DE kinderen van groep 3 krijgen exacte maten op die ze nauwkeurig moeten
meten.
De kleuters van groep 2 mogen zelf weten hoe ze te werk gaan:
De kleuters van groep 1 krijgen de houtjes van de groepsleerkracht. Zij
moeten zorgen dat ze van groot naar klein worden opgespijkerd.
10

Streefdoel
Technisch lezen en
schrijven
Niveau half groep 3:
Moeilijke woorden
in het spel gebruiken
Zie ook aanvankelijk
leesmethode
Groep 3+ kleuters ( die worden geholpen waar nodig)
Hele getallen: 10 meer en minder (ook 0)
Alle kinderen een blaadje en ze moeten dat in 10 stukjes knippen..
Het geeft niet of de stukjes even groot zijn.
De kinderen leggen de 10 stukjes voor zich neer van 1 tot en met 10.
Juf vraagt: Pak nou eens twee stukjes in je hand.
( Elkaar helpen).
Dan vraagt ze: Pak 0 stukjes in je hand.
Het cijfer 0 wordt geïntroduceerd.
Juf schrijft een cijfer op
Het loten van de rollen in het Kerstfeest is aanleiding voor deze activiteit
die ook als Tussendoortje gebruikt kan worden:
Juf ( of een van de kinderen) schrijft een cijfer op een blaadje van 0 tot
en met 10.
Ze laat het cijfer niet zien. De kinderen moeten raden. Juf zegt of het
minder is of meer. De kinderen kunnen met hun 10 stukjes concreet
bekijken welk getal meer of minder en zo wordt het raden in het wilde
weg vermeden.
Kleuters:
Rangtelwoorden 1 tot en met 10.
De kinderen leggen hun geknipte stukjes op een rijtje.
Juf vraagt het eerste, vierde, tiende stukje aan te wijzen.
Tot slot krijgen de kinderen een doosje:
Daar gaan de stukjes 10 stukjes papier in. Ze schrijven hun naam erop en
de doosjes komen weer tevoorschijn een volgende dag bij een
Tussendoortje
Groep 3:
* Zie ook streefdoel 1: Spel.
Rolverdeling kerstspel
Juf schrijft - net als in het boek - de namen van de
kinderen op het bord met daarachter de rol die ze kiezen.
11

Waarschijnlijk moet er - net als in het boek- geloot worden.
Het Kerstverhaal op rijm.
http://www.xs4all.nl/~sch31199/tijdelij ... ntatie.htm
Dit verhaal ( = power point) wordt begeleid door tekeningen.
Maar er zijn al zoveel Kerstverhalen met prenten in dit thema dat het ook
wel zonder visuele beelden kan:
HET KERSTKINDJE
Jozef en Maria zijn op reis gegaan.
Maria zit op ’t ezeltje en Jozef loopt vooraan.
Ze komen laat in Betlehem; de mensen slapen al.
Nergens is een plekje meer, alleen nog in de stal.
In het veld zijn herders; zij houden in de nacht
over hun kudde schapen bij het vuur de wacht.
Opeens komt er een engel; die zegt tegen hen:
”Jezus is geboren, ga vlug naar Betlehem!”
De herders zeggen: “Kom, we gaan het Kindje zoeken.
Het is geboren in een stal, gewikkeld in wat doeken.”
Drie mannen zien een grote ster; die mannen zijn heel wijs.
Ze willen naar het koningskind en dus gaan ze op reis.
Zo komen ze in Betlehem; daar zoeken ze een poos.
Ze vinden Jezus in de stal en geven Hem kadoos
De herders knielen neer voor Jezus; eerbiedig zeggen zij:
”Jezus is onze Koning, Hij maakt de mensen blij.”
Alle mensen, groot en klein krijgen het te horen:
Vannacht is in Betlehem Jezus geboren!
Groep 3
Juf schrijft uit elke regel het rijmwoord op het (digi)bord.
De bij elkaar behorende woorden komen onder elkaar te staan.
Van de woorden die (ook) getekend kunnen worden komt er een klein
tekeningetje naast. (Dat is voor de kleuters)
Dat is een geheugensteun voor de kinderen.
Wanneer de groepsleerkracht voorleest zegt ze de rijmwoorden niet maar laat
de kinderen (vooral groep 3 natuurlijk) lezen.
Tot slot luisteren we allemaal nog eens goed naar dit gedicht en zoeken de
woorden die met de k van Kerstmis beginnen eruit. (komen, komt , koning enz)
De kleuters
De k van Kerstmis op de ABC-muur
12

Streefdoel
Boekorientatie en
verhaalbegrip
Niveau half groep 3:
Beeldverhaal van 10
plaatjes waaronder
een met eenvoudige
tekst.
Kind bedenkt zelf
titel
Of als de k al op de ABC-muur hangt b.v. de j van Jezus
anderen.
(Als je op de letter klikt is ie geanimeerd.)
of Zie ook streefdoel 5: Inleven in
Een groepstekst bij de groepsbeeldhaikoe.
Samen met de kinderen maakt juf een Groepstekst bij
de groepsbeeldhaikoe ( zie nummer 5 van deze themastructuur:
Introductie)
B.v: Dit is het kindje Jezus.
Hij is geboren in een stal.
13

Streefdoel
Begrijpend lezen en
schrijven
Niveau Half groep 3
Het beeldverhaal van
streefdoel 8 wordt
aangevuld met een
eigen episode in
invented spelling.
Toen was het Kerstfeest.
De groepsbeeldhaikoe en de bijbehorende tekst komen onder elkaar te
hangen.
Het beeldverhaal Kerst in één lijn
Zie punt 5 van deze themastructuur: Introductie
Uitnodigingen voor ouders i.v.m. het Kerstspel
Samen met de klas bedenkt de groepsleerkracht hoe de uitnodiging gaat
luiden. Ze schrijft het deze keer niet op.
Alle kinderen gaan bedenken hoe ze de uitnodiging gaan schrijven.
Tekenen mag ook.
Het is belangrijk dat de kinderen zelf weten wat ze hebben geschreven
zodat zij de uitnodiging thuis kunnen 'vertalen'
De kinderen van groep 3 proberen of ze echt kunnen schrijven en de
woorden die ze niet weten toch te proberen. Eventueel tekenen ze dat
woord.
Kerstkaarten van beeldhaikoes.
3. Gastdocent/uitstapje
Introductie van actie Schoenmaatjes door dominee of pastoor
4. Pre-reteaching
Pre-teaching Re-teaching
Dagdeel:
Naam:
Dagdeel:
Namen:
Dagdeel:
Namen:
14

5. Introductie
1. Tweepraat en Vierpraat.
De groepsleerkracht deelt de platen (behalve de eerste) van het Kerstverhaal uit. In
tweetallen. (willekeurig, dus niet op volgorde) Als er platen over zijn neemt de
groepsleerkracht die zelf)
De tweetallen praten samen over de plaat.
Wat zou dat betekenen? En hoe is deze tekening gemaakt ?
De groepsleerkracht voegt twee tweetallen samen tot viertallen. Kunnen de kinderen
overeenkomsten ontdekken?
2. Instructie
De groepsleerkracht legt uit dat de tekeningen allemaal uit een lijn zijn gemaakt en dat
de kunstenaar er later ogen in heeft gemaakt. Ze vertelt ook dat de platen samen
het Kerstverhaal vormen.
3. De groep gaat aan de slag: eerste plaat (met verhaal) wordt gegeven.geven.
De groepsleerkracht vraagt of de kinderen het kerstverhaal eruit kunnen halen.
De kinderen doen een poging, en de groepsleerkracht helpt hen op weg. (eerste plaat
wordt - met het verhaal erbij- gegeven).
4 Vertellen met digibord
Daarna vertelt de groepsleerkracht het verhaal via het digibord. Ze vergeet niet de
kinderen te prijzen om hun goede pogingen het verhaal op goede volgorde te
leggen. Ze wijst ook op (eventuele) overeenkomsten tussen de kunstenaar en
de kinderen.
Tijdens de vertelling mag het tweetal dat de desbetreffende plaat had hem rechtop
naast de vorige platen zetten
Zodat er een beeldverhaal ontstaat, dat de kinderen in de taal/leeshoek zelf op
volgorde kunnen leggen.
enz.
5. Juf maakte een grote beeldhaikoe als klassehaikoe/groepshaikoe
( Zie ook de bijlage: Wat is een beeldhaikoe)
Juf doet voor hoe je de basis van een beeldhaikoe maakt. Het is het mooiste om de
lijn te tekenen met dikke viltstift die het heel goed doet. Niet aarzelen en niet
nadenken: je begint een lijn en eindigt waar je wilt. Het hoeft niet precies
15

te passen er mag best iets bijhangen.
Ze bekijkt samen met de kinderen wat je erin kunt zien ( waar zie je b.v. een
hoofd, waar moeten ogen enz.) Ze doet bij een vakje voor hoe je inkleurt : ook met
goede dikke viltstiften of zacht krijt (anders krijg je het vak nooit mooi ingekleurd
Later gaan de kinderen om beurt een stukje van deze haikoe inkleuren zodat er een
klasse/groepshaikoe ontstaat.Deze grote beeldhaikoe
6. Zelf de opzet van een beeldhaikoe maken
Daarna of tijdens de speelwerkles krijgen de kinderen een A4tje en stiften om zelf
een haikoe te proberen.
Later kunnen de kinderen de beeldhaikoe inkleuren met (ook heel goede en mooie
kleuren dikke) viltstiften of zacht krijt.
6. Vertellen
Juf vertelt/speelt/laat zien het Kerstverhaal meerdere malen..
Er zijn meerder kerstverhaal filmpjes op het internet te vinden.
Drie voorbeelden: ze staan beiden op kinderpleinen.nl:
* Kids4truth.com
* Beeldbanktv.nl
* Raaaf vertelt het Kerstverhaal
7. Spelen
Themawisselhoek Kerstal
Hoekstimulansen
16

* knutselhoek: Beeldhaikoes/kerstballen met touw/strik
* Timmerhoek: Kerstboemen
* Taal/leeshoek: beeldverhaal beeldhaikoes
Thema-eindspel Kerstspel voor de ouders/oma's/opa's.
8. Tussendoortjes
* Juf ( Of een kind) schrijft een getal op onder of 10.
De kinderen raden via meer of minder.
* Liedjes van Kerst.
9. Groepsactiviteiten
Een klasse (groeps)beeldhaikoe
10. Ouders
Komen kijken bij het Kerstspel
Thema-dagplanning
Dag 1
Dag 2
Dag 3
Ochtend
Middag
Ochtend
Middag
Ochtend
Middag
17

Dag 4
Dag 5
Dag 6
Dag 7
Dag 8
Dag 9
Dag 10
Ochtend
Middag
Ochtend
Middag
Ochtend
Middag
Ochtend
Middag
Ochtend
Middag
Ochtend
Middag
Ochtend
Middag
EVALUATIE VAN HET THEMA
Thema/woordkeuze
De streefdoelcyclus
Gastdocent/uitstapje
Pre-reteaching
18

Introductie
Vertellen
Spelen
Tussendoortjes
Groepsactiviteiten
Ouders
Bijlagen:
Woorden over kerstmis Naam:
veld
herders
schaap
kudde
engel
stal
19

maria
jozef
jezus
kribbe
ster
koningen
kameel
kadootjes
zwaaien
www.jufjanneke.nl
Het kerstverhaal in één lijn.
De engel komt aan Maria vertellen dat ze een kindje zal krijgen. Dat zal de zoon van
God worden.
20

Dit zijn Jozef en Maria. Zij gaan samen het kindje krijgen.
.En nu zie je al dat Maria in verwachting is.
Hier gaan Jozef en Maria op reis naar Bethlehem. En het kindje reist in de buik van
Maria met hen mee.
En in de stal van Bethlehem wordt het kindje geboren.
L
Vlak bij de stal waren herders met hun schapen in het veld. En plotseling kwam er een
engel die hen vertelde van de geboorte van Jezus in de stal..
21

En toen waren er ineens heel veel engelen die heel vrolijk zingen: Ere zij God.
De herders gingen naar de stal en daar vonden ze Jozef en Maria en het kindje.
Maar er kwam nog meer bezoek. Dit zijn de wijzen uit het Oosten. Zij hadden een ster
gezien en ze wisten wat dat betekende: Er is iets heel bijzonders gebeurd.
.
Ze volgden de ster en die wees hen de weg naar de stal in Bethlehem
22

Ze gingen naar binnen en vonden Jozef en Maria en het kindje. Ze gaven hun
geschenken en knielden voor het kindje neer. Want het was immers de zoon van Go d?
Wat is een beeldhaikoe?
Anky Floris heeft naar aanleiding van het Kerstverhaal kunstwerken
(©Beeldhaiku's) gemaakt, die het kerstverhaal op een eigentijdse manier uitbeelden.
Leg me eens uit wat ©Beeldhaiku's zijn en hoe je werkt.
©Beeldhaiku's zijn tekeningen uit één lijn, waarbij eenvoud, essentie en licht de
uitgangspunten zijn.
Ik noem ze ©Beeldhaiku's, omdat ik met mijn tekening dezelfde essentie nastreef die
nodig is om een Haiku* te schrijven. Een ©Beeldhaiku is als het ware een getekend
gedicht.
Ik zet mijn potlood op papier en geef me over aan mijn gevoel. En de ©Beeldhaiku
wordt geboren.
Je gevoel leidt dus je hand?
Ja, ik kan van te voren niet bedenken wat het gaat worden. Het doet zich tijdens het
tekenen aan mij voor. Het resultaat verrast me elke keer weer.
Waar zijn je gedachten tijdens het tekenen?
Mijn gedachten zijn niet bij het vormgeven van de tekening. Maar ik let wel op de
technische kant. Ik merk dat ik er alert op ben dat ik binnen de lijnen van het papier
blijf. En dat de lijn onafgebroken en duidelijk zichtbaar is. Zo gauw als ik inhoudelijk
ga denken waar die lijn heen moet, is de magie doorbroken. Ik volg de lijn. Dat wordt
de vorm.
23

De engel komt aan Maria vertellen dat ze een kindje zal krijgen. Dat zal de zoon van
God worden.

Dit zijn Jozef en Maria. Zij gaan samen het kindje krijgen.

En nu zie je al dat Maria in verwachting is.

Hier gaan Jozef en Maria op reis naar Bethlehem. En het kindje reist in de buik van
Maria met hen mee.

En in de stal van Bethlehem wordt het kindje geboren.

Vlak bij de stal waren herders met hun schapen in het veld. En plotseling kwam er een
engel die hen vertelde van de geboorte van Jezus in de stal..

En toen waren er ineens heel veel engelen die heel vrolijk zingen: Ere zij God.

De herders gingen naar de stal en daar vonden ze Jozef en Maria en het kindje.

Maar er kwam nog meer bezoek. Dit zijn de wijzen uit het Oosten. Zij hadden een ster
gezien en ze wisten wat dat betekende: Er is iets heel bijzonders gebeurd.

.
Ze volgden de ster en die wees hen de weg naar de stal in Bethlehem

Ze gingen naar binnen en vonden Jozef en Maria en het kindje. Ze gaven hun
geschenken en knielden voor het kindje neer. Want het was immers de zoon van God?