Cultuurhistorische analyse Diezerpoort - Gemeente Zwolle

3.5 Grote veranderingen in de 20 ste eeuw
De eerste helft van de 20 ste eeuw
Na 1900 zette de snelle groei van Zwolle zich door. De toenemende
bedrijvigheid, de vele onderwijs- en zorginstellingen en het groeiende
ambtelijke apparaat zorgden voor een toestroom van nieuwe bewoners uit
vooral de arbeiders- en middenstandsklassen. Voor hen werden op diverse
locaties buiten de stadskern, zoals in Assendorp en Pierik woningen gebouwd
door particuliere bouwondernemers en woningbouwverenigingen. Vooral
onder de lagere klassen, die soms in erbarmelijke omstandigheden leefden in
verkrotte woningen in de binnenstad en de oude buurtjes langs de
stadsgracht was de woningnood hoog. Vanaf het begin van de 20 ste eeuw
probeerden woningbouwcorporaties het tij te keren met de bouw van
complexen goede en betaalbare woningen. Ook in Dieze waren ze actief, het
eerst in de Indische Buurt, zoals aan de Celebesstraat en de Billitonstraat. In
dit straatje bouwde Openbaar Belang in 1909 een aantal kleine geschakelde
arbeiderswoningen.
In de jaren twintig en dertig werd ook het oostelijke deel van de Indische Buurt
bebouwd. Hier streek het Binnengasthuis neer met een groot aantal nieuwe
woningen voor ouden van dagen. Rond 1900-1910 werd er nog veel gebouwd
langs de oude linten, zoals de Langenholterweg, de Warmoesstraat, de
Diezerenk, de Diezerhoven en de Akkerstraat, waar een vrijwel
aaneengesloten lintbebouwing ontstond van kleine complexen geschakelde
woningen.
In het westelijke deel van de wijk werden in de jaren twintig-dertig de
Schildersbuurt en de Bomenbuurt (Bollenbieste) aangelegd. Dit gebeurde
volgens een tevoren ontworpen eenvoudig stratenplan en de complexen
bestonden uit grotendeels gesloten bouwblokken rond binnenterreinen met
tuintjes. Het eerste complex was dat van de St.-Josephstichting, die in 1922
een groot aantal huizen ten oosten van de Rembrandtlaan liet bouwen. Deze
woningen zijn inmiddels gesloopt en vervangen door nieuwbouw.
De nieuwe buurtjes nestelden zich tussen de bestaande lintstructuren en
hadden door de grondgebonden lage woningen, de aanwezigheid van
tuintjes en plantsoenen het karakter van tuindorpen.
Voor de middenstandsklasse werden verspreid in de wijk kleine complexen
geschakelde woningen gebouwd, zoals aan de Schuttevaerkade, de
Vermeerstraat, de Middelweg, de Bagijnesingel en vlakbij de in 1929-1931
gebouwde Marechausseekazerne aan de Jupiterstraat.
Cultuurhistorische analyse Diezerpoort, Zwolle II september 2010 II blad 45
De oude wijk rond de Thomas à Kempisstraat ontwikkelde zich in de periode
steeds meer tot een wijkcentrum met allerlei voorzieningen als winkels en
enkele scholen. Ook in de Schildersbuurt verrees in 1929 een nieuwe lagere
school, ontworpen door gemeentearchitect Krook. Aan het Diezerplein
werden rond 1905-1910 enkele grote blokken met winkels en bovenwoningen
gebouwd naar ontwerp van architect Post.
Afb. 111 Topografische kaart 1933. De Schildersbuurt en de Indische Buurt zijn
aangelegd (cirkels links en rechts), de Bomenbuurt (in het midden) nog niet
(bron: watwaswaar.nl).