Taking responsibility - Kauri

Duurzaamheidsverslag 2007/2008
Taking
responsibility
CBR – INTER-BETON - HANSON - LEMAY

Inhoud
Inleiding
Bedrijf en duurzaamheid
Markten en klanten
Milieu en bronnen
Medewerkers
en maatschappij
2
2
3
3
3
4
5
6
7
7
8
10
12
13
14
16
20
22
24
26
27
29
33
35
36
38
40
41
45
46
48
49
Reikwijdte
We give answers
Cement Sustainability Initiative
Global Reporting Initiative
Frequentie
Het bedrijf
Van de groeve naar de klant
Duurzaamheidstrategie
Verantwoord Ondernemingsbestuur
(Responsible Corporate Governance)
Duurzaamheidsmanagement
TIen Maal DuuRzaMeR MeT
BeTOn
Doelstellingen voor 2012
Ons beleid
Bedrijf
Markten
klanten en producten
leveranciers en Gedragscode
leMaY: FRISSe WInD BInnen HeT
BeDRIjF MeT ReSpeCT VOOR TRaDITIe
Doelstellingen voor 2012
Ons beleid
klimaatbescherming
energie, alternatieve grond- en brandstoffen
ecologische voetafdruk
Biodiversiteit
CBR: SCHIp BIeDT alTeRnaTIeVe
lOGISTIek
Doelstellingen
Ons personeelsbeleid
Medewerkers
Maatschappij
InTeR-BeTOn: IeDeReen BOuWT
Mee aan VeIlIGHeID
DuuRzaaMHeID
MIlIeu: Onze aMBITIeS
GlOBal RepORTInG InITIaTIVe TaBel

Maatschappelijk verantwoord ondernemen
gaat samen met veel vragen
Hoe tevreden zijn
onze klanten?
Hoe wordt CO 2
teruggeschroefd?
Hoeveel
investeren wij
in milieu en
veiligheid?
Zijn onze
medewerkers
tevreden?
Hoe kunnen orde en netheid
bijdragen tot veiligheid?
Hoe treden wij in dialoog met
onze medewerkers en met de
vakbonden?
Hoe probeert ons
bedrijf ongevalvrij
te worden?
Waarom is beton
zo duurzaam als
bouwproduct?
Op welke manier
proberen we
transport per schip
te verhogen?
1

Samen verantwoordelijk
voor duurzaam bouwen
al sinds enkele jaren informeren
wij u via milieuverslagen
over onze activiteiten. Hierbij
willen wij u laten zien welke
inspanningen we geleverd
hebben, wat we gerealiseerd
hebben en wat onze ambities
voor de toekomst zijn, met
betrekking tot de drie pijlers
van de duurzame ontwikkeling
voor onze activiteiten van
HeidelbergCement in België.
Beste lezeres, beste lezer,
elk jaar groeit de wereldbevolking met
ongeveer 80 miljoen mensen. Tegelijkertijd
verminderen de natuurlijke hulpbronnen
en de beschikbare ruimte die we
nodig hebben. Gelukkig zijn steeds meer
experts van mening dat de groei van de
wereldbevolking zal vertragen. Sommigen
denken zelfs dat deze groei stopt in 2050.
Onze planeet zal dan ongeveer 9 miljard
bewoners tellen. Ook al is dit waar, deze
9 miljard mensen zullen wel moeten kunnen
leven op aarde: een gigantische uitdaging!
Duurzaam bouwen
Wij zijn een onderneming die actief is in
bouwmaterialen en moeten deze uitdaging
aangaan. We moeten meewerken
aan de duurzame bouw van de noodzakelijke
infrastructuur die deze 9 miljard
mensen op aarde, over een veertigtal
jaren nodig zullen hebben.
Maar wat betekent ‘noodzakelijke infrastructuur’?
Daar de voorbeelden natuurlijk
ontelbaar zijn, zal ik me ertoe beperken er
slechts enkele te vermelden die we dagelijks
tegenkomen:
Woningen, kantoren en industriële
gebouwen die veiligheid bieden, die
weinig of geen energie verbruiken en
die aan hun bewoners een goed comfort
bieden;
een infrastructuur, die is aangepast aan
het transport van morgen: ontwikkeling
van water- en spoorwegen en aanpassing
van het wegennet;
productie-eenheden voor hernieuwbare
energiebronnen (stuwdammen,
biofuelsfabrieken, windenergie enz.).
Installaties voor het opvangen, vasthouden
en verwerken van water.
Het zijn stuk voor stuk verwezenlijkingen
in de bouw waarbij onze producten –
cement, beton en granulaten – onmisbaar
zijn en blijven.
Daarom moeten deze bouwmaterialen
van duurzame aard zijn. Ten eerste om
deze infrastructuren te bouwen en vervolgens
om hun goede werking te verzekeren.
Daarmee bedoelen we dat de
impact op het milieu door de productie
en recycling van bouwmaterialen beperkt
moet zijn en vooral moet worden gecompenseerd
met de ecologische voordelen
die ze tijdens hun levensduur opwekken.
Rekening houdend met deze twee aspecten,
kunnen we vaststellen dat beton een
duurzaam bouwmateriaal is. een voorbeeld:
dankzij de thermische massa van
een betonnen gebouw kan het energieverbruik
met 30% verminderen.
Het streven naar
milieuprestaties
al sinds enkele jaren stellen de bedrijven
van HeidelbergCement Benelux alles in
het werk om hun milieuprestaties een heel
stuk verder te ontwikkelen dan de wettelijke
voorschriften op dit gebied.
zo is onze CO -uitstoot bij de productie
2
van cement sinds 1990 met 18% gedaald.
Bovendien zijn we op europees niveau de
koploper op het gebied van inzet van
afvalstoffen van andere industrieën. Bijna
50% van onze energiebehoeften voor de
productie van klinker wordt geleverd door
alternatieve brandstoffen. een uitstekend
resultaat in vergelijking met het europees
gemiddelde van 16%.
Wij willen deze uitstekende prestaties
duurzaam maken en, waar mogelijk, nog
verder ontwikkelen. Daarom hebben we
voor 2012 ambitieuze doelstellingen vastgesteld,
zoals u in dit rapport kunt lezen.

De middelen van onze
ambities
Om onze doelstellingen te bereiken, rekenen
wij op onze 2.200 personeelsleden.
zij vervullen een sleutelrol in de succesvolle
verwezenlijking hiervan.
Wij willen de medewerkers een zo groot
mogelijke tevredenheid in hun werk
geven, de mogelijkheid bieden zich te
ontwikkelen en hun veiligheid garanderen.
Ook al hebben we op het gebied
van veiligheid aanzienlijke verbeteringen
geboekt, toch blijft dit één van de belangrijkste
prioriteiten van het Management
Team en van onze hele organisatie.
Om onze doelstellingen te bereiken is
het ook noodzakelijk om over voldoende
financiële middelen te beschikken. Met
name de realisering van de investeringen
die absoluut noodzakelijk zijn om onze
activiteiten voort te zetten is erg belangrijk.
zodoende hebben we in 2007 meer
dan €76 miljoen besteed aan onderhoud
en verbetering van onze productiefaciliteiten
in de Benelux voor onze 3 activiteiten.
We willen ook blijven investeren. Daarom
willen we onze positie als eerste leverancier
op de Beneluxmarkt verstevigen en
een kostleider zijn ten opzichte van onze
concurrenten in de Benelux.
Om onze doelstellingen te bereiken is het
tot slot absoluut noodzakelijk dat we onze
activiteiten uitvoeren in goede verstandhouding
met de plaatselijke gemeenschappen
waar we actief zijn. We moeten
op proactieve en transparante wijze communiceren
met onze verschillende
belanghebbende partijen (omwonenden,
overheidsinstanties, geëngageerde belangengroepen,
onderwijsinstellingen en universiteiten).
Eerste belangrijke stap
Voor de eerste keer dus willen we u laten
zien welke inspanningen we hebben geleverd,
wat we al hebben bereikt en wat
onze doelstellingen voor de toekomst
zijn met betrekking tot de drie pijlers van
duurzame ontwikkeling:
Markten en klanten
Milieu en Bronnen
Medewerkers en Maatschappij
Voor ons betekent dit een belangrijke
stap.
Het voeren van een coherent duurzaamheidsbeleid,
met inachtneming van een
evenwicht tussen de drie bovengenoemde
pijlers, is geen eenvoudige opdracht. We
werken in een voortdurend evoluerende
economie en een globale werelddynamiek
met telkens nieuwe uitdagingen.
Hoe dan ook, duurzame ontwikkeling,
is en blijft de motor voor onze onderneming,
onze economie en onze samenleving.
We zullen ons inzetten om onze
ambities waar te maken. Dat is immers
onze verantwoordelijkheid, als bedrijf en
als burger.
Veel leesplezier.
andré jacquemart
General Manager
HeidelbergCement Benelux
“Duurzame
ontwikkeling is onze
verantwoordelijkheid,
als bedrijf en als burger.”
A. Jacquemart

2
Inleiding
Dit is het eerste
duurzaamheidsverslag van
HeidelbergCement Benelux.
Onze aandeelhouder,
HeidelbergCement heeft
al in 2005 en 2007 een
duurzaamheidsverslag
uitgebracht (deze zijn te vinden
op www.heidelbergcement.com).
Omdat wij zelf verantwoording
af willen leggen aan onze
stakeholders in België en
Nederland, is besloten om ons
eigen duurzaamheidsverslag
uit te brengen. Dit verslag is
enerzijds een rapportage over
2007 en anderzijds geven wij
inzicht in onze plannen en
doelstellingen voor de
komende jaren.
Reikwijdte
Dit rapport gaat over onze prestaties
in de periode 1 januari 2007 tot en met
31 december 2007. De opmerkelijke feiten
van het eerste semester in 2008 worden
ook in dit verslag behandeld.
Dit verslag geeft antwoorden over ons
duurzaamheidsbeleid. Er zijn twee versies,
een Belgische en een Nederlandse.
In het Belgische verslag gaan we in op de
prestaties van CBR, Inter-Beton, en Carrières
Lemay. In het Nederlandse verslag
schenken we aandacht aan de prestaties
van ENCI, Mebin en HC Zand & Grind.
Op deze manier proberen wij het verslag
zo relevant mogelijk te maken voor onze
lokale stakeholders.
In dit verslag gaan we nog niet specifiek in
op de duurzaamheidsprestaties van Hanson,
daarvoor is de overname te recent.
Hier zullen wij in onze toekomstige verslagen
over rapporteren. Wel geven we, waar
relevant, inzicht in het duurzaamheidsbeleid
van Hanson.
We give answers
Wij geven antwoorden. Als toonaange-
vende cement-, granulaten- en beton-
producenten krijgen we heel wat vragen
van bijvoorbeeld onze klanten.
De toepassingsmogelijk heden van
cement, granulaten en beton zijn
groot en iedere sector heeft zijn eigen
specifieke eigenschappen. Het geven
van antwoorden is onderdeel van onze
bedrijfscultuur. In 2007 lanceerden we
de campagne “We give answers”. Hiermee
laten we zien dat we niet alleen
luisteren, maar dat we ook antwoord
geven. Dat is onze taak als marktleider.
Naast vragen over de eigenschappen van
onze producten, vragen onze stakeholders
ook naar de duurzaamheid van onze producten,
processen en bedrijfsvoering. Ook
op die vragen geven we graag antwoord.
Dat doen we met dit duurzaamheidsverslag.
We leggen verantwoording af voor
onze activiteiten en de effecten daarvan
op het milieu, de economie en de mensen.
Het verslag geeft inzicht in onze successen
en in onze verbeterpunten. Eerlijke
en transparante communicatie vormen de
basisvoorwaarden voor dit verslag.
Dit eerste verslag heeft als doel om onze
stakeholders te informeren over onze activiteiten.
Door middel van onze toekomstige
verslagen krijgen onze stakeholders
In 2007 lanceerden we de campagne “We give answers”

inzicht in de voortgang van onze duurzaamheidsprestaties.
Cement Sustainability
Initiative
Op welke vragen geven wij precies antwoord?
De belangrijkste leidraad voor het
bepalen van de onderwerpen in dit verslag
zijn de onderwerpen die zijn vastgesteld
door het Cement Sustainability Initiative
(CSI) onder leiding van de “World
Business Council for Sustainable
Development” (www.wbcsdcement.org).
De HeidelbergCement Groep is één van
de tien oprichters van dit initiatief in 1999.
Inmiddels bestaat het uit 18 belangrijke
cementbedrijven die samen meer dan
veertig procent van de totale wereldproductie
van cement voor hun rekening
nemen.
Het initiatief wil:
Zoeken naar nieuwe manieren om de
ecologische voetafdruk te verkleinen;
Het potentieel van de maatschappelijke
bijdrage beter begrijpen;
De betrokkenheid van stakeholders
vergroten.
Stakeholderconsultatie is vanaf het begin
af aan een belangrijk onderdeel van het
initiatief. Wereldwijd zijn met verschillende
groepen dialogen gehouden, zoals
met overheden, maatschappelijke organisaties,
werknemers, leveranciers en
bewoners groepen.
Mede op basis van deze dialogen staan de
volgende thema’s centraal op de agenda
van het CSI:
Management van CO 2 ;
Verantwoord gebruik van brand- en
grondstoffen;
Gezondheid en veiligheid;
Emissiereductie;
Impact op land en lokale gemeenschappen;
Kritische prestatie indicatoren (KPI) om
duurzaamheid te kunnen meten;
Duurzaamheid van beton in de constructie.
Deze thema’s zijn de belangrijkste richtlijnen
voor het beantwoorden van de vragen
over onze duurzaamheid in 2007 en
de plannen die we hebben voor de toekomst.
De stakeholderdialogen die deel uitmaken
van het CSI, zijn voor dit eerste rapport
een goed uitgangspunt. Om het rapport
nog beter af te stemmen op de informatiebehoefte
van onze stakeholders, willen
wij de inhoud van het rapport toetsen bij
onze stakeholders in de Benelux. Zo willen
wij onderzoeken of het rapport die antwoorden
geeft waar zij naar op zoek zijn.
Indien er aanvullende vragen bestaan, dan
komen die aan bod in ons volgende duurzaamheidsverslag.
Global Reporting
Initiative
In dit eerste verslag volgen wij waar mogelijk
de G3-richtlijnen van het Global Reporting
Initiative (www.globalreporting.org).
Ons doel is om ons rapportage-systeem
in de toekomst verder aan te passen aan
deze richtlijnen.
Frequentie
In eerste instantie brengen wij eens in de
twee jaar een volledig duurzaamheidsverslag
uit. Voor de langere termijn zullen wij
onderzoeken of er bij onze stake holders
behoefte bestaat om jaarlijks een volledig
duurzaamheidsverslag uit te brengen.
Iedere cementfabriek van Heidelberg-
Cement Benelux schrijft daarnaast jaarlijks
een milieu- en veiligheidsverslag. Deze
zijn te verkrijgen voor de fabrieken van
Lixhe, Antoing, Harmignies en Gent op
www.cbr.be en voor Maastricht, IJmuiden
en Rotterdam op www.enci.nl.
Inleiding 3
Het geven van
antwoorden
is onderdeel
van onze
bedrijfscultuur.
De fabriek van CBR in Antoing (Doornik) is gelegen langs de Schelde Beton is een duurzaam product

4
Bedrijf en duurzaamheid
HeidelbergCement is
marktleider in de Benelux
op het gebied van cement,
beton en granulaten. De
productiebedrijven in België
en Nederland maken deel
uit van de organisatorische
en operationele eenheid
HeidelbergCement Benelux.
Het bedrijf
HeidelbergCement Benelux is onderdeel
van de HeidelbergCement Groep.
De HeidelbergCement Groep heeft
bedrijfsactiviteiten in meer dan vijftig
landen in Europa, Noord-Amerika, Australië,
Azië en Afrika. In totaal werken er
68.000 medewerkers. De omzet in 2007
bedroeg ongeveer 11 miljard euro. De
HeidelbergCement Groep heeft wereldwijd
een koppositie in granulaten, is nummer
twee in beton en nummer drie in
cement.
België
HeidelbergCement is op de Belgische
markt aanwezig via CBR (cement), Inter-
Beton (beton), Carrières Lemay (granulaten)
en Hanson (beton en zeegranulaten).
Via een joint venture met Sita (de milieutak
van Suez), heeft CBR een deelname
in Recyfuel, een platform voor de voorbehandeling
van industriële restproducten
die vervolgens in de ovens van Lixhe en
Antoing als alternatieve brandstof worden
ingezet.
Veranderingen in 2007
In mei 2007 maakte de Raad van Bestuur
van HeidelbergCement een vriendschappelijk
overnamebod op Hanson bekend.
Deze overname past in de globale groeistrategie
van ons bedrijf en binnen het
streven naar verticale integratie. Hanson
bezit 1.500 vestigingen in zo’n 15 landen.
Dankzij de vestigingen van Hanson in
Oostende, Zeebrugge, Brugge, Kallo en
Menen kan HeidelbergCement op 1,8 miljoen
ton zeezand en 500.000 ton zeegrind
per jaar produceren. Door de overname
van Hanson groeide het marktaandeel in
België aanzienlijk.
In de stortklaar betonproductie zijn de
centrales van Hanson in België (Brugge,
Zeebrugge, Oostende) goed voor een jaarlijkse
productie van ongeveer 300.000 m³,
waardoor ook dit marktaandeel in België
toeneemt.
Daarnaast is de strategische marktpositie
van Inter-Beton met de overname van
“Amix” en “Le Béton de Liège” in de
regio Luik versterkt.
Carrières Lemay Hanson Inter-Beton

Nederland
HeidelbergCement is in Nederland actief
via de bedrijven ENCI B.V. (cement),
Mebin B.V. (stortklaar beton), HC Zand
en Grind B.V. (zandexploitatie “Uivermeertjes”
in Deest) en Hanson (stortklaar
beton en zeegranulaten).
Granulaten
Door de overname van Hanson werd de
activiteit granulaten meteen de tweede
pijler van de externe groeistrategie van
de groep, vooral in volgroeide markten,
zoals de Benelux. Het jaar 2007 stond in
het teken van de integratie van de activiteiten
van Hanson en NCD. In juni en juli
2008 kondigde HeidelbergCement Benelux
de splitsing aan van PAES (Nederland)
en van Gralex (België), beiden 50% deelnemingen.
Hierdoor onstaat er geleidelijk aan een
nieuwe organisatie rond granulaten,
opgebouwd uit bedrijven waarover wij
volledige controle hebben. In 2008-2009
zullen de doelstellingen op het gebied van
duurzaam ondernemen voor deze nieuwe
organisatie geleidelijk aan worden uitgewerkt.
In dit rapport vermelden we slechts
enkele duurzaamheidsaspecten van onze
100% deelnemingen in granulaten.
Van de groeve
naar de klant
VeRtICale INteGRatIe VaN ONze
aCtIVIteIteN IN BelGIë
Het schema van de verticale integratie (rechts) van
onze drie activiteiten (cement, stortklaar beton en
granulaten) laat zien dat, in België, stortklaar beton
volledig geïntegreerd is door het grootste deel van de
cement- en granulatenproductie te absorberen.
De activiteit stortklaar beton levert de 3 segmenten
van de bouwmarkt. De openbare werken betekenen
een afzetmarkt voor de granulaten. Ook de
cementsector is aanwezig in de woningbouw.
Asfalt en prefab beton blijven interessante
afzetmarkten voor ons, ook al maken ze geen deel uit
van onze huidige activiteiten.
CBR-fabriek te Harmignies
HeidelbergCement produceert cement,
stortklaar beton en granulaten.
Onze producten zijn overal
Beton, en daarmee ook cement en granulaten
zijn van groot belang voor de maatschappij.
We staan er misschien niet zo bij
stil maar in het dagelijkse leven komen we
continu in aanraking met beton.
Het wordt gebruikt voor allerlei soorten
bouwwerken, denk bijvoorbeeld
aan ziekenhuizen, scholen, woningen of
kantoorgebouwen. Ook in de verkeersinfrastructuur
is beton niet weg te denken.
Cement
Wie over cement spreekt, bedoelt het
bekende, fijne grijze of witte poeder.
Cement is een hydraulisch bindmiddel.
Gemengd met water, ontstaat een pasta
die verhardt tot in water onoplosbare
cementsteen. Cement wordt als bindmiddel
toegepast in beton, in metsel- en voegmortels
en in zand-cement-stabilisaties. De
bekendste, meest toegepaste soorten zijn
wit en grijs portland- en hoogovencement
(voor meer uitleg verwijzen wij graag naar
het productieschema voor cement op
www.cbr.be).
Openbare
werken
Bedrijf en Duurzaamheid 5
granulaten CeMent
aSFalt
Beton, en
daarmee ook
cement en
granulaten
zijn van groot
belang voor de
maatschappij.
Beton
Stortklaar beton is betonspecie die in betoncentrales
wordt geproduceerd en is het
onverharde mengsel van cement, water,
zand, grind, eventuele vul- en hulpstoffen.
Stortklaar beton wordt in vloeibare vorm
in mixervrachtwagens naar de bouwplaats
getransporteerd. Daar wordt het in de bekisting
gegoten en neemt het zijn definitieve
vorm aan. Zodra het is verhard, heet het
“beton” (voor meer informatie verwijzen
wij graag naar het productieschema voor
beton op www.interbeton.be).
Granulaten
Granulaten of toeslagmaterialen in de vorm
van zand, gebroken steen en grind worden
samen met cement en water gebruikt bij de
productie van beton of betonproducten. Zij
vormen als het ware het dragende skelet van
het beton. Toeslagmaterialen worden vaak
naar herkomst ingedeeld. Zo is er de natte
winning uit rivier of zee en is er de droge winning
van gebroken natuursteen, zoals kalksteen,
graniet en porfier. Behalve voor beton
is het materiaal grondstof voor bouwprojecten,
aanleg van wegen, ballast voor spoorwegen
en vele andere toepassingen (voor
meer informatie verwijzen wij graag naar
het productieschema voor granulaten op
www.heidelbergcement.com/benelux/).
38% 62%
19%
20% 23%
24% 14%
StOrtKlaar
BetOn PreFaB
BetOn
utiliteitsbouw Woningbouw

6
Duurzaamheidstrategie
Duurzaam ondernemen is een integraal
onderdeel van onze bedrijfsvoering. Wij
omarmen, evenals de Heidelberg Cement
Groep, een duurzaamheidstrategie gericht
op een goede balans tussen de sociale
dimensie, de milieudimensie en de economische
dimensie. Een goede balans tussen
deze aspecten is een noodzakelijke voorwaarde
voor het voortbestaan van onze
organisatie.
Sociale dimensie
Onze Visie 2008 luidt als volgt: “Wij investeren
in de persoonlijke ontwikkeling van
onze medewerkers en stimuleren wederzijds
respect, verantwoordelijkheidsgevoel
en samenwerking binnen teams”.
Onze medewerkers vormen de spil van
onze organisatie, daarom zorgen we goed
voor ze.
Onze medewerkers vormen de spil van onze organisatie
Daarnaast zegt onze Visie: “In de steeds
wisselende en uitdagende omgeving
waarin we opereren, richten wij ons op
onze medewerkers en hun persoonlijke
ontwikkeling”. Wij willen een bedrijf zijn
waar onze medewerkers zich prettig voelen.
Ook veiligheid is een belangrijk aspect
van onze Visie 2008: “De veiligheid van
onze medewerkers is onze topprioriteit”.
In al onze bedrijfstakken stimuleren wij op
actieve wijze persoonlijke betrokkenheid
op het gebied van veiligheidsbewustzijn
en -gedrag.
We hechten daarnaast veel waarde aan
een goede relatie met onze klanten, onze
leveranciers, de buurtbewoners van onze
productiesites en al onze partners.
Milieudimensie
Wij erkennen onze afhankelijkheid van, en
daarmee onze verantwoordelijkheid voor,
schaarse grond- en brandstoffen. Om nu
en in de toekomst aan de vraag naar onze
HaNSON’S BIjDRaGe aaN DuuRzaMe ONtWIkkelING
We rapporteren in dit verslag nog niet over de specifieke milieuprestaties van Hanson.
Wel geven we hier een zeer beknopt overzicht van Hanson’s bijdrage aan duurzame ontwikkeling.
Voor meer informatie verwijzen wij graag naar http://www.hanson.co.uk/.
Hanson’s milieuwaarden en bijdrage aan duurzame ontwikkeling:
We willen toegevoegde waarde leveren aan het milieu, zowel tijdens onze activiteiten als daarna;
We streven ernaar het milieu te beschermen en te verbeteren op en rondom onze locaties;
We zorgen voor effectief herstel van onze winningslocaties;
We dragen bij aan een verhoging van de bio- en geodiversiteit gedurende onze activiteiten;
We ondersteunen het gebruik van onze locaties voor educatieve doeleinden;
We maken effectief gebruik van onze minerale bronnen;
We maken gebruik van secundaire en gerecyclede materialen;
We monitoren ons energie- en waterverbruik om deze te kunnen verminderen.
Wij investeren in de persoonlijke
ontwikkeling van onze medewerkers
producten te kunnen blijven voldoen zijn
wij voortdurend bezig. Onze Visie 2008
luidt als volgt: “Wij voldoen aan alle wettelijke
verplichtingen, hetgeen voor ons
een minimum vereiste is. Wij verplichten
onszelf om constant onze milieuprestaties
te verbeteren”. Wij proberen het gebruik
en transport van grond- en brandstoffen
in ons productieproces zo laag mogelijk te
houden. Ook zijn wij steeds bezig om door
middel van innovaties in onze producten
of het productieproces onze bijdrage aan
klimaatverandering fors te verminderen.
economische dimensie
We streven naar een duurzame economische
groei. Dit willen wij ondermeer bereiken
door een uitmuntende kostbeheersing
in onze markten. Economische groei is een
belangrijke voorwaarde voor het bereiken
van onze ambities op sociaal- en milieugebied.
Het stelt ons bijvoorbeeld in staat
te investeren in nieuwe technologieën die

eter zijn voor het milieu en in de opleiding
van onze medewerkers.
Beleid in ontwikkeling
Onze duurzaamheidstrategie uit zich in
ons streven om “de beste leerling van de
klas” te zijn. Wij zijn ons ervan bewust dat
op dit vlak ons verhaal nooit af is; dat wij
tegelijkertijd de “bescheiden beste leerling”
van de klas willen en moeten zijn.
Daarom tonen we ons ook realistisch: we
hebben onze eerste stappen gezet om alle
bestaande initiatieven op duurzaamheidsgebied
in één geïntegreerde duurzaamheidstrategie
samen te voegen. Dit is nog
volop in ontwikkeling en wij blijven hier
hard aan werken.
In dit verslag laten we zien hoe wij duurzaamheid
in de praktijk ten uitvoer brengen.
Verantwoord
ondernemingsbestuur
(responsible Corporate governance)
Het beleid voor verantwoord ondernemingsbestuur
wordt op groepsniveau
vormgegeven en bestaat uit een aantal
groepsbrede richtlijnen. Deze richtlijnen
zijn gebaseerd op de missie van de HeidelbergCement
Groep. Deze missie is een
weergave van de cultuur en de waarden
van het bedrijf.
Richtlijnen
De “Corporate Governance Principles
of HeidelbergCement” vormen de basis
voor een transparant en eerlijk bestuur
van onze organisatie. Er is een bedrijfsgedragscode
(zie www.heidelbergcement.
com/benelux) voor alle medewerkers van
de HeidelbergCement Groep. Dit zijn de
ethische standaarden waarop wij onze
bedrijfsvoering baseren. Voorbeelden van
deze standaarden zijn: naleven van de
wet, eerlijke concurrentie, verantwoordelijk
omgaan met klanten en leveranciers
en het vermijden van belangenverstrengeling.
Daarnaast hanteren we nog de
“Leiderschapsprincipes” (zie www.heidelbergcement.com/benelux).
Deze principes
dragen bij aan een gemeenschappelijke
management- en leiderschapscultuur
binnen de HeidelbergCement Groep. De
principes gelden als rode draad voor het
management. De gedragscode en de leiderschapsprincipes
vormen samen het
groepsbrede kader voor ons verantwoordelijk
ondernemen.
Duurzaamheidsmanagement
De duurzaamheidscommissie op groepsniveau
bepaalt de strategie, het programma
en de doelstellingen op het gebied van
duurzaamheid binnen de Heidelberg-
Cement Groep. Deze commissie controleert
ook of de doelstellingen worden gehaald.
De voorzitter van de raad van bestuur
van de HeidelbergCement Groep leidt de
duurzaamheidscommissie. De commissie
bestaat verder uit het hoofd van de
Milieucommissie, het hoofd van Group
Human Resources en de directeuren van
Group Reporting, Controlling & Consolidation
en Group Communications.
In mei 2008 ging een nieuw team op
groepsniveau aan de slag met milieuduurzaamheid.
De MISSIe VaN De HeIDelBeRGCeMeNt GROep IN Het kORt:
Wij bouwen op de drie pijlers van duurzame ontwikkeling: economie,
ecologie en maatschappelijke verantwoordelijkheid;
Onze economische doelen zijn om voortdurend onze inkomsten te
vergroten door uitmuntend kostbeheerder te zijn en door een lange
termijn groei op basis van winst;
Wij streven naar langdurige relaties met onze klanten gebaseerd op
vertrouwen en integriteit;
Wij baseren ons succes op competente en toegewijde medewerkers en
een uitstekend management team;
Klimaatbescherming en behoud van natuurlijke hulpbronnen hebben
de hoogste prioriteit in het halen van onze doelstellingen en ons
milieubeleid;
Wij hebben een open communicatiebeleid. Wij informeren eerlijk en
verantwoordelijk;
Onze omgang met elkaar wordt gekenmerkt door een actieve en open
communicatie.
Bedrijf en Duurzaamheid 7
Onze
duurzaamheidstrategie
is
nog volop in
ontwikkeling en
wij werken er
hard aan.

8
Tien maal duurzamer met beton
Minder winning van
natuurlijke grondstoffen
We gebruiken steeds minder
natuurlijke grondstoffen. Bij de
productie van cement, granulaten
en beton kiezen we, waar mogelijk,
voor alternatieve grond- en
brandstoffen, naast recyclage en
hergebruik van materialen.
Beton doorstaat de tand
des tijds… al 2000 jaar.
De Romeinen gebruikten
al cement en beton voor
de bouw van viaducten
en aquaducten. Hun
bouwwerken zijn vandaag
nog steeds te bewonderen.
een gebouw in
beton verbruikt 30%
minder energie, met
minder CO 2 ­uitstoot
tot gevolg
De warmteopslag en de
thermische massa van
betonnen vloeren en
wanden reguleren de
binnentemperatuur. Met
een dikkere betonlaag
werken de verwarming
en de koeling dus
energiezuiniger.
Beton biedt bescherming bij
brand en in het verkeer
Beton in woningbouw, hoogbouw
en tunnels is uiterst veilig: het
biedt langdurig weerstand tegen
brand. Wegen en verkeersbarrières
van beton zorgen voor duurzame
oplossingen en bieden weerstand
bij verkeersongevallen.
Nagenoeg onderhoudsvrij
Bouwwerken van beton hebben
geen bijkomende beschermlaag
nodig en zijn langdurig bestand
tegen weer, wind, zon, regen en
vorst.

Beton wordt ingezet voor het
milieu
Beton, met zijn hoge vloeistofdichtheid,
biedt een ideale bescherming tegen
schadelijke stoffen. Betonwanden
dempen geluid. Beton wordt ingezet
bij de gevolgen van klimaatverandering
(dammen, stuwen, sluizen) en
bij waterzuivering. Ontwerpers
onderstrepen de grote vrijheid in
vormgeving en de hoge duurzaamheid
van beton.
Beton is recycleerbaar
Beton is een zero-waste
concept: het blijft volledig in de
materialenkringloop. Na selectie
doet sloopbeton uitstekend
dienst als grindvervanger in
nieuw beton.
locale productie, beperkt
transport
Beton verkort de bouwtijd
De Belgische betonindustrie breidt
voortdurend haar assortiment aan
soorten beton en betonproducten
uit. Steeds meer maatwerk voor de
klant, die sneller en efficiënter kan
werken.
9
Beton voor de Belgische markt
wordt lokaal geproduceerd, met
grondstoffen uit eigen bodem.
Onze productielocaties voor cement,
zand, grind en beton bevinden
zich verspreid over België. De
milieubelasting als gevolg van
transport is dus zeer beperkt.
Ook transport over water draagt
hier toe bij.
Beton helpt de
materiaalkringloop sluiten
Beton wordt gemaakt
met cementen die wij met
CO 2 -neutrale alternatieve
brandstoffen en biomassa
produceren. Alternatieve
grondstoffen (vliegas en
hoogovenslak) vinden
hun weg in bepaalde
cementsoorten. De Belgische
cementsector is uitgegroeid
tot één van de wereldleiders in
het duurzaam produceren van
cement.

10
eeN GReep uIt ONze
DOelStellINGeN VOOR 2012
Onze duurzaamheidsprestaties verbeteren en nieuwe
duurzame producten en diensten ontwikkelen;
Onze rol als marktleider waar maken en orientatie
geven aan de klant, ook op het vlak van duurzaam
bouwen;
Marktleiderschap nastreven voor onze
granulatenactiviteit in de Benelux.

Markten
& klanten
Markten en Klanten 11
Markten en klanten vormen de basis van een
economisch gezond en winstgevend bedrijf. In
onze duurzame en respectvolle omgang met deze
economische actoren pakken wij onze verkoop-
en productbeleid gedegen aan. Een gezonde
financiële basis is immers het vertrekpunt om te
kunnen investeren in de twee andere pijlers, milieu
& bronnen en medewerkers & maatschappij.
In dit hoofdstuk vindt u een antwoord op onder
meer de volgende vragen:
Hoe tevreden is een klant van CBR?
Hoeveel investeren wij in milieu en veiligheid?
Waarom is cost leadership de leidraad voor een
betere en duurzame marktpositie?
Waarom zijn de strenge wettelijke productnormen
voor Inter-Beton slechts een vertrekpunt?
Waarom is beton zo duurzaam als bouwproduct?
Waarom maakt beton ons verkeer veiliger?
Waarom kiezen CBR en Inter-Beton bewust voor
lokale leveranciers inzake grond-en brandstoffen?
We give answers

12
Markten & klanten: ons beleid
CBR, Inter-Beton,
Carrières Lemay en de
andere activiteiten van
HeidelbergCement Benelux
hebben hun Visie 2008
geformuleerd met als
doelstelling het duurzaam
marktleiderschap in
de Benelux te behalen.
Onze doelstelling
is duurzaam
marktleiderschap
Op het vlak van markten en klanten vertaalt zich dit in de volgende doelstellingen voor
al onze activiteiten:
uItMuntenDe KOStBeHeerSIng
Op gebied van cement, beton en granulaten willen wij uitmuntend kostbeheerder
zijn voor de producten die in onze markt worden geleverd, zodat wij de volumedoelstellingen
kunnen realiseren onder alle omstandigheden. Kostbeheersing is een
conditio sine qua non voor marktleiderschap en duurzaam ondernemen en moet
natuurlijk samengaan met feilloze productkwaliteit.
MarKtleIDerSCHaP
In België en Nederland willen wij eerste leverancier blijven voor cement, stortklaar
beton en granulaten.
KWalIteIt Van OnZe PrODuCten en DIenSten
De specificaties van onze producten en diensten zijn gebaseerd op de behoeften van
de markt en de wettelijke vereisten. Wij realiseren het hoogst mogelijke kwaliteitsniveau
voor onze producten en diensten en houden daarbij rekening met onze doelstellingen
op het gebied van uitmuntende kostbeheersing. Het hele bedrijf draagt bij
aan deze kwaliteitsdoelstellingen en iedere werknemer is zich bewust van zijn/haar
invloed op de uiteindelijke kwaliteit.
teVreDenHeID Van OnZe Klanten
De tevredenheid van onze klanten maakt een wezenlijk onderdeel uit van onze cultuur
en iedere werknemer op ieder niveau van onze organisatie draagt daaraan bij.
Wij werken aan onze positie als voorkeursleverancier door aan onze klanten toegevoegde
waarde te bieden, wat ons op de markt een premium geeft.

Bedrijf
Financiële prestaties
De cement-, beton- en granulatenactiviteiten
van HeidelbergCement Benelux
hebben in 2007 een omzet gerealiseerd
van 751 miljoen euro. In vergelijking met
2006 is dit cijfer met 9,3% gestegen. De
economische groei, de consolidatie van
nieuwe activiteiten en onze doorgedreven
verkoopsinspanningen verklaren deze
stijging. We trachten deze groei te bestendigen,
om in een competitieve omgeving
onze accenten van duurzame bedrijfsvoering
blijvend te realiseren.
Investeringen in milieu
en veiligheid
CBR heeft, samen met zusterbedrijf
ENCI, in 2006, 2007 en 2008 (gepland)
gemiddeld 13,6% van haar vervangingsinvesteringen
toegewezen aan milieuverbeteringen
in de cementactiviteiten.
Bekijkt men de activiteiten cement, beton
en granulaten samen, dan betreffen 9,5%
van de vervangingsinvesteringen een
milieuverbetering.
In 2007 zijn in België de milieu- en veiligheidsinvesteringen
vooral aangewend voor:
reSultaten Benelux 2006-2007
Chroom reducerende faciliteiten. Het
betreft een investering in het kader van
het Europese REACH programma met als
doel het aandeel van chroom VI in cement
te verminderen (in alle cementfabrieken);
Recuperatie van bypass-stof in de productie
van cement (Lixhe);
Brandbestrijdigingsmateriaal voor alternatieve
brandstoffen (Lixhe);
Vervanging van de 2.300 filtermouwen
van de doekenfilter (Harmignies);
Aankoop vrachtwagens die voldoen
aan strengste Euro-norm emissies (Inter-
Beton);
Bodemsanering (Inter-Beton).
productiecapaciteit en optimaal
gebruik van installaties
Bij CBR bedroeg de bezettingsgraad van
de grijze klinker ovens in 2007 ca. 85,4%.
In de komende jaren zijn tal van acties,
met name in de sfeer van onderhoud en
proces beheersing erop gericht om de
bezettingsgraden van al onze ovens naar
een hoger niveau te brengen.
OMZet (in mio eur) VerKOOPVOluMe
2006 2007 2006 2007
Cement (in K t) 408,0 429,5 5 580 5 754
Stortklaar beton (in K m³) 237,3 279,9 3 296 3 606
granulaten (in K t) 106,3 109,1 9 436 13 752
Intra-groep verkoop 64,9 67,6 - -
Benelux 686,7 750,9 - -
Markten en klanten 13
Groei in omzet is
een belangrijke
pijler van een
duurzaam
bedrijfsbeleid.
In het afgelopen jaar is de omzet
van de cementactiviteit toegenomen
dankzij een groei in volume en een
prijsverhoging. De betonactiviteiten
noteerden ook een hogere omzet
en een hoger volume, dankzij de
overname van NCD (Nederland) en
Amix en Béton de Liège (België).
De opmerkelijke volumeverhoging
in de granulatenactiviteit wordt
verklaard door de integratie en de
volumegroei van Carrières d’Antoing
(60% deelneming van CBR) binnen
de granulatenactiviteit.

14
Markten
Ons bedrijf situeert zich in een
veranderende, competitieve
markt. We streven naar
economisch duurzaam beleid,
dat vooruitkijkt en leert uit het
verleden.
Overname van Amix
lokale entiteiten,
globale verankering
HeidelbergCement Benelux bestaat uit
de entiteiten CBR, Inter-Beton, Carrières
Lemay en Hanson in België en ENCI,
Mebin, HC Zand & Grind en Hanson in
Nederland. Deze lokale entiteiten zorgen
voor een sterke identiteit op de
lokale markt, terwijl de verankering in de
wereldwijde groep een versterking van
know-how en innovatie garandeert.
Marktstrategie:
eerste leverancier
in de Benelux
Situatie eind 2007
CBR en Inter-Beton zijn marktleider in België,
respectievelijk voor cement en beton. Eind
2007 was het marktaandeel van cement in
de Benelux gestegen. Voor stortklaar beton
is dit met 3 procent toegenomen.
In de betonactiviteit hebben wij in 2007
de volgende overnames gedaan:
België
Amix (50%), Villers-le-Bouillet
Le Béton de Liège, Île Monsin
Hanson Beton: Zeebrugge, Brugge en
Oostende
CBR is marktleider in België
nederland
Nederlandse Cement Deelnemingsmaatschappij
(NCD) (gedeeltelijk)
Hanson (Amsterdam en Zwijndrecht)
In de granulatenactiviteiten werden de
afdelingen van Hanson, zowel in België
als in Nederland, geïntegreerd in onze
groep. Mede daardoor steeg ons marktaandeel
voor de Benelux in 2007 met 5%
ten opzichte van het jaar 2006, goed voor
een tweede plaats op de markt.
toekomst
Cement
CBR streeft naar het behoud van haar
marktaandeel. Naar aanleiding van de
stijgende kosten van energie, distributie
en personeel wordt op lange termijn een
prijsverhoging verwacht.
Op het vlak van energie wil de cementindustrie
haar rol bij de inzet van alternatieve
brandstoffen niet verliezen, zelfs al stijgt
de verwerkingskost (belastingen/CO ) 2
ervan en beïnvloedt dit de kostprijs van het
eindproduct.
Op logistiek vlak wil CBR, samen met
haar zusterbedrijf ENCI, de productie
van klinker zo lokaal mogelijk blijven
garanderen. Door logistieke optimalisatie
worden transportafstanden zoveel moge-
Wij zetten alles
in op markt-
leiderschap en
kostefficiëntie in
een complexe
en competitieve
markt.

lijk beperkt en wordt er, waar mogelijk,
beroep gedaan op scheepstransport.
Beton
Inter-Beton focust zijn acties op:
De prestaties van de betonproducten;
Een relatie van nabijheid en respect
voor de klanten;
Een uitstekende dienstverlening tijdens
en na het verkoopsproces;
Kwaliteitsbewaking;
De draagkracht van een grote, uniform
opererende groep.
Inter-Beton wil de kostprijs optimaliseren,
door meer standaardisatie, hogere productiviteit,
vermindering van overhead
kosten en een betere capaciteitsbenutting.
Tegelijkertijd worden deze eisen in balans
gehouden met diverse milieu- en sociale
aspecten (medewerkers en maatschappij).
granulaten
De activiteit granulaten zal haar gedetailleerde
strategie en 2012 doelstellingen
in een later stadium formuleren. Er werd
vooral gewerkt aan de recente integratie
van verschillende lokale activiteiten (Gralex
in Belgïe, PAES in Nederland).
Markttendens
Cement
De buitenlandse concurrentie voor cement
situeert zich op korte termijn binnen Europa.
Maar op lange termijn zullen vooral de overzeese
markten, waar er overcapaciteit dreigt,
in concurrentie treden met de Europese.
Hierbij stelt zich de vraag hoe deze landen
hun CO -politiek zullen afstemmen op de
2
Europese regelgeving. Een onevenwichtig
wereldwijd CO -beleid zou spanningen op
2
de cementmarkten kunnen teweegbrengen.
Bovendien zal de evolutie van de overzeese
logistieke kosten bepalend zijn voor im- en
export stromen in de toekomst.
Stortklaar beton zal mee evolueren met de
bouwsector
Beton
Stortklaar beton zal mee evolueren met
de bouwsector in het algemeen. Verwacht
wordt dat de dynamiek in de sector zich
verder zet en zich zal differentiëren volgens
verschillende disciplines: betonproducten
voor renovaties, voor nieuwbouw, voor
wegenbouw,… Thermische capaciteit van
beton zal ook een belangrijke rol spelen.
Tevens zal de normering (o.a. het Benor
keurmerk) steeds meer invloed uitoefenen:
beton wordt minder een ambacht en meer
een industrie. Klanten vragen ook naar producten
die sneller en door lager geschoold
personeel kunnen geplaatst worden.
evolutie verkoopprijs
en kosten
Cement
De Duitse crisis van overaanbod in de
periode 2002 – 2005 heeft voor een verhoogde
prijsdruk gezorgd op de Benelux
markt. Belangrijke factoren die deze verkoopprijs
in grote mate beïnvloeden zijn
grondstoffen, brandstoffen en elektriciteit.
Voor de komende jaren verwacht CBR
een aanzienlijke stijging van de verkoopprijs,
omwille van de stijging van de energie-
en grondstoffenkosten. Toch is het
belangrijk te vermelden dat de verkoopprijs
ook sterk beïnvloed wordt door de
wet van vraag en aanbod en de capaciteit
van de Europese markt.
Beton
In België is in 2006 de verkoopprijs van
Inter-Beton, met 3,7% gestegen en in
2007 zelfs met 9,5%. Deze verhoging was
noodzakelijk om het hoofd te bieden aan
de sterke stijging van de grondstoffen- en
energieprijzen en de kost van het personeel.
De grondstoffen cement, grind en zand stegen
met zowat 5 tot 10% en de prijsstijging
van elektriciteit en gasolie in 2007 is alom
bekend. Ook de loonkost bij Inter-Beton is
de afgelopen 2 jaar met ongeveer 5% toegenomen.
Ons aandeel voor stortklaar beton is met 3%
toegenomen
Markten en klanten 15
Beton wordt minder een ambacht
en meer een industrie
CBR Antoing

16
Klanten en producten
We bouwen met onze klanten
aan een relatie bestaand uit
respect, dialoog, interactie en
transparantie.
Onze producten staan
voor innovatie, kwaliteit en
duurzaamheid.
Wij zijn
pas tevreden
met tevreden
klanten
CBR voert regelmatig klantenonderzoeken uit
Dienstverlening
Systematische aandacht voor
klantentevredenheid
Om de kwaliteit van onze producten en
diensten verder te verhogen, voeren CBR,
samen met haar zusterbedrijf ENCI, regelmatig
klantonderzoeken uit. In 2006/2007
werden er zo’n 50 diepgaande interviews
bij cementklanten gehouden door een
externe marktonder zoeker. Deze werden
voor het eerst aangevuld met een
uitgebreide elektronische enquête onder
onze klanten. De systematiek voor deze
elektronische enquête was ontwikkeld
samen met de BI Norwegian School of
Management Oslo. Dit instituut is door de
HeidelbergCement Groep gekozen vanwege
haar expertise in klantenonderzoeken
voor business-to-business markten.
Het antwoordpercentage op deze enquête
was ruim 50%, met vele honderden deelnemers.
Daarmee was de respons boven
verwachting en toont een positieve indruk
van de betrokkenheid van onze klanten
met ons bedrijf. Zowel de tevredenheid
als de getrouwheid van onze klanten
in België en Nederland is kwalitatief en
kwantitatief vastgesteld. De gemiddelde
score voor tevredenheid van 70 op een
schaal van 100 voor Benelux, komt over-
De cementen van CBR voldoen te allen tijde
aan alle bestaande wetgeving
een met de beoordeling “goed”. Er zijn
ook verschillende verbeterpunten vastgesteld,
zoals:
Onze adviseurs gaan per marktsegment
onze klanten proactiever benaderen
en kunnen hiervoor terugvallen op de
opgebouwde kennis en de beschikbare
dienstverlening;
Sommige klanten zijn nog onvoldoende
bekend met de “Clients Corner” op
onze website (productinformatie) en
met onze uniforme klachtenprocedure;
De milieuvoordelen gegenereerd door
de lokale cementproductie zullen meer
benadrukt worden;
De manier waarop naar de klanten
gecommuniceerd wordt, moet verbeterd
worden.
Uitvloeisel van deze enquête was onder
meer de campagne “We give answers”,
bedoeld om de luisterbereidheid van de
medewerkers van CBR en ENCI te verhogen
en een betere dialoog met onze
klanten aan te gaan. Dit tevredenheidsonderzoek
zal naar verwachting elke 2 of
3 jaar worden herhaald.

Hoe omgaan met klachten
van de klant ?
Cement
CBR vindt het belangrijk om te weten
wat er bij de klanten omgaat. Daarom
hanteren wij een duidelijke procedure
die systematisch de klachten van klanten
registreert en behandelt. Deze “complaint
management” procedure volgt de richtlijnen
volgens ISO 10002.
Een klacht kan betrekking hebben op
4 aspecten:
De kwaliteit van het product (cement);
De logistieke dienstverlening;
De administratieve afhandeling van
een order;
De overige dienstverlening van de
organisatie.
Ons doel is het aantal ingediende en het
aantal gerechtvaardigde klachten geleidelijk
te verminderen en zo bij te dragen aan
een verhoogde klantentevredenheid.
Beton
Ook Inter-Beton zorgt voor een geïntegreerd
systeem van klachtenbehandeling.
Alle klachten van klanten worden
geregistreerd (aantal en ernstgraad) en
behandeld. Ze dienen als feedback voor
product- of procedureverbetering. In
2007 werden er 56 kwalitatieve klachten
geregistreerd. Vertaald naar volume vertegenwoordigden
deze klachten amper
0,1% van de geleverde producten. De
doelstelling voor de komende jaren is dit
cijfer verder terug te dringen. Anderzijds
hebben klachten een diagnostische en
curatieve functie die ook belangrijk is.
Er zijn in 2007 geen inbreuken geweest
wegens niet nakomen van wettelijke verplichtingen
inzake productnormering,
-gebruik of -levering.
tIOCeM: Maakt BetON eN De luCHt SCHOON
Tenslotte is de facturatie een andere
belangrijke kwaliteitsmaatstaf bij Inter-
Beton. Want correcte facturatie garandeert
immers klantentevredenheid en een
snellere betaling. Indien in een betoncentrale
het aantal kredietnota’s hoger is dan
5% van het aantal facturen, wordt dit
grondig onderzocht. In 2007 bedroeg het
gemiddeld aantal creditnota’s 4,62% van
het totaal aantal facturen. Dit percentage
moet verder teruggedrongen worden.
Innovatie
Inter-Beton zorgt voor productinnovaties,
hetzij omwille van milieu en duurzaamheidsvereisten,
hetzij op vraag van de
klant. In onze eigen laboratoria, worden
specifieke betonsamenstellingen of –toepassingen
ontwikkeld, met de hoogste
kwaliteitsnorm als vertrekpunt. Enkele van
de productinnovaties van de laatste jaren:
Hillmix: thixotropisch beton, speciaal
ontworpen voor plaatsing op sterke
hellingen. Het is vloeibaar bij het plaatsen
en hecht zich onmiddellijk na het
verdichten;
Steelmix: staalvezelbeton waarvan de
buigtreksterkte gewaarborgd is. Hierdoor
hoeft de aannemer niet meer te
zorgen voor de wapening of de plaatsing
ervan;
ultrafastmix: wegenbeton die snel een
hoge sterkte bereikt. Hierdoor kan een
weg volledig worden vervangen in één
weekend. Het beton heeft na 36 uur
de gewenste sterkte bereikt en het
verkeer kan al na ongeveer zestig uur
weer gebruik maken van de weg;
Hydromix: onderwaterbeton met een
open of gesloten structuur. Het wordt
meestal gebruikt voor de versteviging
van de bodem van havengebieden of
kanalen. Het wordt snel geplaatst met
ENCI en CBR hebben, in samenwerking met de HeidelbergCement Groep, in
2007 een innovatief cement op de markt gebracht. TioCem is een cement dat
toegepast in beton zowel luchtzuiverend als vuilwerend is.
Door de toevoeging van een speciale vorm van Titaandioxide aan wit
Portlandcement treedt er een proces van fotokatalysatie op (vergelijkbaar
met bladgroen in de natuur). Hierdoor wordt NOx (stikstof, een schadelijk
gas vooral uitgestoten door wagens en industrie) afgebroken. Ditzelfde
fotokatalysatieproces zorgt ervoor dat vuile deeltjes zich bovendien minder snel
vast zetten op het betonoppervlak.
Toegepast in beton draagt dit cement dus bij tot een schoner milieu.
Markten en klanten 17
een zogenaamd kloksysteem en biedt
de ideale oplossing voor de duurzame
bescherming van bodems en oevers.
kwaliteit en advies
Cement: normering
De cementen van CBR voldoen te allen
tijde aan alle bestaande wetgeving. Enkele
voorbeelden:
De productkwaliteit is conform EN 197-1;
Alle cementen zijn voorzien van een
CE-markering, en hebben een Benoren/of
KOMO-productcertificaat;
CBR heeft voor alle cementsoorten
technische marktcriteria opgesteld.
Deze criteria stellen hogere eisen aan
onze cementen dan de wetgeving voorschrijft.
Bijvoorbeeld de beginsterkten
van onze Portlandcementen zijn groter
dan de normwaarden. Bovendien vertonen
deze cementen een grote constantheid
in eigenschappen;
Elk soort
cement, beton
of granulaat
moet van feilloze
kwaliteit zijn.

18
Productnormen
worden steeds
strenger, ook
op vlak van
duurzaamheid.
In België wordt cement in de
bouwsector vooral verbruikt
in de woningbouw (46%),
utiliteitsbouw (37%) en openbare
werken (17%). De grote openbare
werken omvatten o.a., de HST,
waterzuiveringsinstallaties en werken
aan haveninstallaties.
In 2007 werden zowat 5,9 miljoen
ton in België verbruikt en 5,7 in
Nederland. Per inwoner bedraagt dit
577 kg cement voor België.
Voor cement bestaat een veiligheidsinformatieblad
dat adviseert over cement
in relatie met de gezondheid. Gezond
zijn en blijven vinden wij belangrijk voor
onze medewerkers en onze klanten.
Mede in verband met het gebruik van
diverse grond-, brand- en hulpstoffen
binnen onze industrie, moeten wij als
cementproducent voldoen aan de eisen
van de EU-verordening “Reach”: chemische
stoffen moeten worden geregistreerd
en beoordeeld. Om te voldoen aan
“Reach” bereidt CBR een nieuw veiligheidsinformatieblad
voor ter vervanging
van het huidige informatieblad.
Sinds begin 2007 bestaat er op de CBR
website een Client’s Corner waarmee de
klant alle kwaliteitsinformatie kan opvragen
van de producten die hij bij ons afneemt
(zie www.cbr.be). Behalve productinformatie
kunnen via de Client’s Corner ook het
veiligheidsinformatieblad en de productcertificaten
worden opgevraagd.
Beton: normering en traceerbaarheid
België ontspringt de Europese dans op dit
vlak niet en heeft sinds 2007 de EN 206-1
betonnorm opgenomen als basis voor het
Benor-keurmerk van het stortklaar beton.
Deze Europese norm wordt bovendien
aangevuld met een zeer streng reglement
(TRASSO). De eisen van de producenten
liggen gevoelig hoger en er is beduidend
meer transparantie ten voordele van de
controle-organismen. Tevens worden er
CeMentVerBruIK In BOuW (in %)
17 %
Bron: Febelcem
46 %
37 %
woningbouw
utiliteitsbouw
openbare werken
ook regelmatig audits gehouden naast
de normale maandelijkse controles in
de centrales. Opleiding, traceerbaarheid
en permanente interne controle zijn nu
onderdeel van dit nieuwe keurmerk.
De EN 206-1 norm onderscheidt zich ook
van vorige normen, doordat de duurzaamheid
van beton (prestatievermogen in de tijd)
bepaald wordt. De druksterkte is niet meer de
enige belangrijke eis, ook de omgevingsklasse
(zoals zeeomgeving, vochtige grond, vorst/
dooi en blootstelling) heeft een belangrijke
invloed op de productie van beton.
75% van de produkten geleverd door
Inter-Beton valt onder de toepassing van
het Benor- keurmerk. Dat neemt niet weg
dat de volledige kwaliteitsregelgeving bij
Inter-Beton integraal dezelfde procedures
volgt. Alle betrokkenen (laboranten,
doseurs, chauffeurs, plantmanagers) krijgen
hiervoor een permanente opleiding.
Voor de talrijke laboproeven die deze norm
voorziet, heeft Inter-Beton een rekenmodel
(Optimix) ontwikkeld. Dit model berekent
vooraf de prestaties van de meeste
betonrecepten. Inter-Beton heeft als enig
bedrijf de erkenning gekregen van de
OCCN om dit model te gebruiken als volwaardige
ITT (Industrial Type Testing).
Hiermee kan men dus sneller en efficiënter
duurzaam beton met het Benor-merk afleveren.
En dat geeft weer de mogelijkheid accurater
en sneller in te spelen op de bouwmarkt
die in permanente beweging is.
CeMentVerBruIK In 2007 (in miljoen)
20
15
10
5
0
16,1
5,7 5,9
10,6
nl Be
Aantal tonnen Aantal inwoners
Het Belgische cementverbruik per inwoner ligt bijna 12% hoger
dan het Nederlandse.

toepassingen
op de markt
Cement vindt zoveel toepassingen in ons
dagelijks leven, dat onze maatschappij
bijna niet meer zonder cement zou kunnen.
Letterlijk en figuurlijk is cement één
van de bouwstenen van onze samenleving.
De belangrijkste toepassingen van cement
zijn de toepassingen in beton.
De Belgen staan er ook om bekend dat ze
“een baksteen in hun maag hebben”. Ze
investeren aanzienlijke bedragen in hun
woning.
Duurzaamheid
Meer verkeersveiligheid
dankzij wit cement en beton
In de jaren tachtig heeft CBR het voortouw
genomen aan de ontwikkeling en promotie
van boordstenen (voetpadbanden) op
basis van wit cement. Het grote voordeel
van deze producten is dat zij zorgen voor
een sterk verbeterde zichtbaarheid van
o.a. kruispunten, rotondes, fiets- en voetpaden.
Toen CBR het product voorgesteld
heeft op de Belgische markt, heeft het
Waalse Gewest onmiddellijk de toegevoegde
waarde ervan ingezien. Sindsdien
is in de type-bestekken bij openbare aanbestedingen
deze zichtbaarheid van wit
beton als een standaardvereiste opgenomen.
Mogelijke andere toepassingen van
wit beton ter bevordering van de zichtbaarheid
en verkeersveiligheid kunnen
zijn: gekleurde fiets- en voetpaden, witte
geluidswanden en bermen, lichtgekleurde
straatstenen, enzovoort.
Een ander voorbeeld van verkeersveiligheid
is beton dat wordt gebruikt bij de
“New Jersey” betonafrasteringen bij middenbermen.
Door de intrinsieke kwaliteit
van het cement en het beton zorgen
deze betonstructuren voor een voldoende
terugslag (reactie) van een frontaal of zijdelings
aanrijdend voertuig. Dit verlaagt
de kans dat bij een ongeval een (vracht)
wagen op het tegenoverliggende rijvak
terecht komt.
Een voorbeeld dat de duurzaamheid van
cement en beton als verkeersveilig bouwmateriaal
aantoont, blijkt uit de recente
heraanleg van de Antwerpse ring. Deze
autosnelweg is een belangrijk transportknooppunt
en krijgt heel wat zwaar vervoer
te verduren (denk maar aan de haven,
de verkeersas Nederland-Frankrijk, …).
Er is bij de aanleg bewust gekozen voor
beton, waarbij de aannemer een periode
van 40 jaar zonder grote onderhoudswerken
heeft moeten garanderen. Dit bewijst
dat beton een duurzaam materiaal is en
meehelpt aan verkeersveiligheid. Hoe
minder onderhoudswerken, hoe minder
kans op files en ongevallen.
partnership
“Duurzaam bouwen”
Via de Belgische federaties zijn CBR (via
Febelcem) en Inter-Beton (via FSBP) partner
in de groepering/federatie BMP (Belgische
Bouwmaterialen Producenten).
Deze groepering verdedigt niet alleen de
belangen van producenten van verscheidene
bouwmaterialen (cement, beton,
glas, asfalt, …) bij de diverse overheden,
maar promoot ook de kwaliteitscertificering
ervan. De groepering informeert haar
stakeholders ook over de duurzame eigenschappen
van de diverse materialen in de
bouw.
Markten en klanten 19
Cement en beton
dragen elk een
steentje bij aan
verkeersveiligheid.

20
Leveranciers en Gedragscode
Leveranciers worden
gekozen volgens
duidelijke richtlijnen
van duurzaamheid, en wij
hanteren een transparante
gedragscode.
Transport per schip
Het gros van
onze alternatieve
brandstoffen
worden lokaal
aangekocht.
Op die manier
profiteert het
klimaat tweemaal.
leveranciers:
onze visie
Wij zijn er ons van bewust dat natuurlijke
grondstoffen de basis vormen van onze
economische activiteit en beperken het
gebruik ervan in ons productieproces tot
een minimum.
We stellen de levering van strategisch
belangrijke grond- en brandstoffen
(grondstoffen afkomstig van onze groeves,
slak, vliegas, etcetera) op lange termijn
veilig en gebruiken zoveel mogelijk
alternatieve grond- en brandstoffen.
Ons aankoopbeleid
Ons aankoopbeleid wordt mede bepaalde
door 6 principes:
Integratie
Door de verticale integratie van activiteiten
worden de inkoopstromen binnen de
Benelux voortdurend gecontroleerd. Granulaten
zijn grondstoffen voor de activiteiten
cement en beton; cement is een directe
leverancier voor de betoncentrales.
Doorgedreven kostbeheersing
en kostefficiëntie
In de zoektocht naar primaire en alternatieve
grond- en brandstoffen (een markt
OOrSPrOng grOnDStOFFen (in %) OOrSPrOng BranDStOFFen (in %)
55 %
8 %
37 %
Grondstoffen import
Grondstoffen uit eigen
productie
Grondstoffen uit België
Meer dan 90% van de grondstoffen komen uit eigen land.
die ook gekenmerkt wordt door prijsdruk),
zal CBR steeds prijs en kwaliteit afwegen
ten aanzien van elkaar en de transportkosten
tot een minimum beperken.
lokale, regionale en
europese wetgeving
Het vervoer en de behandeling van alternatieve
grond- en brandstoffen, is in
Europa en in België zeer streng gereglementeerd.
Elke samenwerking met een
buitenlandse producent of importeerder
van afvalstromen, wordt vooraf aan een
bijzonder stricte controle onderworpen.
CBR voert deze uit in het kader van de
strenge wetgeving inzake afvalvervoer en
kan op deze wijze een perfecte traceerbaarheid
en constante productkwaliteit
waarborgen.
CBR heeft dan ook in de afgelopen jaren
geen enkele inbreuk op deze milieuwetgeving
gekend, noch buitenlandse leveringen
geweigerd omwille van technische redenen.
Ook de nuttige toepassing van afvalstoffen
in de cementovens is aan strenge
milieuwetten onderworpen.
Nabijheid en
langetermijnrelaties
We ontginnen de benodigde grondstoffen
op een zo duurzame en milieuvriendelijke
50 %
42 %
8 %
Alternatieve brandstoffen
uit België
Brandstoffen import
Alternatieve brandstoffen
import
Wij gebruiken alternatieve brandstoffen voor de helft van onze energie-
voorziening. Hiervan komt het merendeel (42%) uit België. De traditionele
brandstoffen worden geïmporteerd omdat deze niet in België beschikbaar zijn.

mogelijke manier. Voor al onze grond- en
brandstoffen is het belangrijk transportafstanden
zo klein mogelijk te houden
en oplossingen te bieden voor de lokale
afvalproblematiek. Dit houdt in dat de
voorkeur uitgaat naar lokale leveranciers
(vooral elektriciteit, grond- en brandstoffen,
onderhoud en externe investeringen)
met wie een lange termijnrelatie wordt
opgebouwd. Ook hecht CBR veel belang
aan haar maatschappelijke functie, zoals
ondermeer tot uiting komt in het sluiten
van een charter met publieke instellingen
voor de nuttige toepassing van secundaire
grond- en brandstoffen.
Recyclage en zero Waste
process
Het grote voordeel van het productieproces
van cement en klinker is dat er
geen nieuwe afvalstromen gegenereerd
worden. Door nauwkeurige selectie van
grond- en brandstoffen worden alle aanwezige
minerale fracties in de klinker- en
cementsamenstelling geïntegreerd. De
enige reststroom, het ovenstof dat via
filters opgevangen wordt, wordt grotendeels
opnieuw in cement gerecycleerd als
nevenbestanddeel. Dit gebeurt zonder
kwaliteitsverlies voor het geproduceerde
cement, aangezien deze stof hoofdzakelijk
uit klinkercomponenten is samengesteld.
Subsidies van de overheid
CBR ontvangt geen subsidies van de overheid
ter bevordering van een lokaal en/
of ethisch inkoopbeleid. Wel wordt er
een deel van de milieubijdrage van CBR
gecompenseerd omdat het bedrijf in 2007
76.870 ton slib van de lokale afvalmaatschappijen
afgenomen heeft als alternatieve
grond- en brandstof. In 2006
bedroeg dit 75.150 ton. Dit is een dienstverlening
naar de samenleving waarvoor
de overheid een compensatie voorziet.
Bedrijfsgedragscode
In 2006 heeft de HeidelbergCement Groep
wereldwijd een Code of Business Conduct
uitgereikt voor haar werknemers. Deze
tranSPOrt grOnDStOFFen VOOr CeMent
(in %)
De meerderheid van de grondstoffen wordt ter plaatse geproduceerd. Het
overige wordt per schip (54%) of over de weg naar de cementfabrieken
vervoerd.
code stelt, in concrete bewoordingen, de
ethische standaarden tijdens de zakelijke
contacten. Onderwerpen die hierbij aan
bod komen zijn: naleven van wetgeving,
eerlijke concurrentie, verantwoordelijk
omgaan met klanten, leveranciers en collega’s
en het vermijden van belangenconflicten.
Dit is het kader waaraan ook de
activiteiten in Nederland en België zich
houden.
eerlijke concurrentie
CBR, Inter-Beton en Carrières Lemay leveren
continu inspanningen om mededingingswetten
na te leven. De medewerkers
zijn de afgelopen jaren via verschillende
informatiesessies geïnformeerd over de
manier waarop er met aanbestedingen
en opmaak van prijsoffertes wordt omgegaan
opdat zij niet van oneerlijke concurrentiepraktijken
kunnen verdacht worden.
De Code of Business Conduct wordt hierbij
als rode draad gebruikt.
Er is een Compliance Officer werkzaam in
het bedrijf die voor alle activiteiten toezicht
houdt op eerlijke concurrentie, naleving
van wetgeving (corruptie, anti-trust,
insider trading, …).
Deze persoon kan ook onaangekondigd
controles uitvoeren bij de verschillende
activiteiten.
In juli 2007 hebben CBR en Inter-Beton
een eigen handleiding elektronisch
beschikbaar gesteld via het intranet van
het bedrijf. De handleiding licht de wetgeving
toe, wat wel en niet mag, welk
taalgebruik gepast is en hoe passend
gereageerd moet worden wanneer de
mededingingsautoriteiten op bezoek
komen. Alle betrokken medewerkers
worden regelmatig aangespoord deze
handleiding na te leven in hun dagelijkse
contacten met klanten en potentiële klanten.
Niet enkel omdat niet naleving van
de wetgeving tot grote financiële en zakelijke
schade kan leiden, maar ook omdat
de Code of Business Conduct, een transparant
en eerlijk verkoopbeleid inhoudt.
tranSPOrt grOnD- en BranDStOFFen
VOOr KlInKerPrODuCtIe (in %)
Per schip
Per schip
54 % 35 %
46 %
Over de weg
65 %
Over de weg
Voor de productie van klinker wordt 35% van de brandstoffen per schip
aangevoerd. Het is niet altijd mogelijk dit cijfer op te voeren, omdat transport
over de weg omwille van milieuwetgeving of economische aspecten (geen
waterweg, korte afstanden) onvermijdelijk is.
Markten en klanten 21
Alle lagen van
ons bedrijf gaan
voor een beleid
van eerlijke
concurrentie.

22
Lemay: een frisse wind binnen het
bedrijf met respect voor traditie
Carrieres Lemay is een familiebedrijf dat in 1897 werd opgericht en in 1982 overgenomen door CBR. In de
groeve vlakbij het Waalse dorpje Vaulx, in de buurt van Doornik, wordt kalksteen in alle vormen gedolven.
De groeveopbrengst wordt onder andere gebruikt als grondstof voor beton, maar ook bij wegenwerken.
Tevens delft men ook breukstenen, de zogenaamde moëllons (rotsblokken van 2 kg tot 6 ton) die in speciale
bouwwerken (o.a. dijkbouw) worden gebruikt.
Verandering
Tot 2006 was de leiding van het bedrijf in handen van Michel
Lemay, die het meer dan 60 jaar als een ware pater familias
geleid heeft. Philippe César staat nu sinds 2 jaar aan het roer en
vertelt: “Ik trof in 2006 een traditioneel, goed draaiend bedrijf
aan met veel trouwe werknemers. Maar ik merkte al snel dat er
nog meer potentieel in zat. Samen met de werknemers zijn we
aan de slag gegaan om een aantal zaken langzaam doch drastisch
– en tegelijkertijd met respect voor traditie, geschiedenis en
ondernemingscultuur – te veranderen.”
Eén van de eerste wijzigingen was de verhoging van de productiviteit.
In twee jaar tijd werd de verkoopvolume met 30%
(tot 2 miljoen ton) verhoogd. In dezelfde tijdspanne werden de
resultaten verviervoudigd. “Wij hebben uitgebreid met onze
klanten gesproken om beter hun business en hun behoeften
Franklin Luyckx en Philippe César van Carrières Lemay
te begrijpen,“aldus Philippe César. “Daardoor konden we hen
niet alleen een beter aangepast en soms een goedkoper product
aanbieden, maar tegelijk verhoogde deze tactiek onze winstmarge.”
productiviteit
Al snel was er een mentaliteitswijziging voelbaar in de groeve. De
medewerkers kwamen zelf met ideeën aandragen om het productieproces
te optimaliseren. Franklin Luyckx, technisch directeur
bij Carrières Lemay: “We hebben allemaal meegewerkt aan
het uitwerken van een nieuwe installatie van scalpage (installatie
voor het afgraven van de oppervlakte lagen) na de eerste breker.
Deze installatie werd in april 2008 opgestart. Dankzij deze
machine zal niet alleen onze productiviteit verhoogd worden (de
machine zorgt voor een voorsortering van fijn materiaal, zodat
dit niet door de hele installatie moet gaan), maar ook onze elektriciteitsfactuur
zal verminderen. Op deze manier verenigen we
“In 2009 en
2010 zullen er bij
Carrières Lemay
investeringen
worden
uitgevoerd om
stofhinder verder
te beperken.”

ecologie met besparingen.” Philippe César voegt hier aan toe:
“Wanneer we nieuwe vrachtwagens aankopen (voor 2009 zijn
er 3 gepland), letten we er op dat deze aan de strengste Europese
normen voldoen. Dankzij de vervanging van de oude vrachtwagens
wordt ook de CO 2 -uitstoot verminderd, zij het op kleine
schaal.
Milieu
Maar ook op andere vlakken denkt men bij Carrieres Lemay aan
de milieu-impact. “Sinds enkele jaren investeren wij ook veel in
transport per schip. Onze groeve ligt dichtbij de Schelde. Onze
vrachtwagens rijden de delfstof naar onze eigen loskade en vandaar
vertrekt ongeveer 20% van onze productie per boot. Voor
onze klanten die aan het water gevestigd zijn, verminderen we zo
ook de impact op het wegverkeer. In het bijzonder onze breukstenen,
die onder andere bestemd zijn voor de bouw van dijken
in Nederland, vertrekken hier meestal per schip. Wist u trouwens,
dat deze stenen ook gebruikt worden voor de versteviging van
de funderingen van het windmolenpark dat momenteel op een
zandbank in de Noordzee wordt gebouwd? Zo dragen wij een
beetje bij aan groene energie.”
zuiverheid
Aan blauwe energie werkt de groeve ook mee. Het grondwater
dat vrijkomt bij het ontginnen van de groeve, pompt Carrieres
Lemay, in samenspraak met de SWDE, de Waalse watermaatschappij,
in het waterzuiveringstation dat een paar kilometer van
de groeve ligt. “Het blijkt trouwens dat het water dat uit onze
groeve komt bijzonder zuiver is en dat er maar weinig zuiveringsprocessen
nodig zijn om het tot drinkwater om te zetten.”
Over zuiverheid gesproken, stofhinder is een probleem dat inherent
is aan een steengroeve. Af- en aanrijdende vrachtwagens,
ontginning, vergruizers, … , het kan niet zonder stof. “Dankzij
het voortdurend besproeien van de groeve en de toegangswegen
wordt de stofhinder beperkt. In 2009 en 2010 zullen er investeringen
worden uitgevoerd in de sorteer- en vergruisgebouwen
en in een tweede vergruizer. Hierdoor zullen de werkomstandigheden
geleidelijk aan verbeterd worden en het stofhinder in de
omgeving beperkt.
FREqUENTIEGRAAD VAN ONGEVALLEN (eenheden)
150
120
90
60
30
141
Inleiding 23
“Het water uit
de groeve van
Carrières Lemay is
bijzonder zuiver.
Er zijn weinig
zuiverings-
processen nodig om
het tot drinkwater
om te zetten.”
Veiligheid
Sinds 2006 zijn er belangrijke verbeteringswerken uitgevoerd.
“De sociale lokalen, de douches en de bureaus werden gerenoveerd.”
Deze opknapwerken hebben een frisse wind door de
fabriek doen waaien. “Ik ben er van overtuigd dat dit een positief
effect heeft op de productiviteit. En ongetwijfeld ook op de
veiligheidstatistieken. Dankzij gesprekken, openheid en de steun
van al onze medewerkers en de vakbonden, hebben we de veiligheidcijfers
in één jaar tijd spectaculair doen dalen.”
Een doelgerichte campagne, opleiding en personeelsbijeenkomsten
hebben voor een opvallende daling van het aantal ongevallen
gezorgd.
133
05 06 07
35
08
doelstelling
45

24
eeN GReep uIt ONze
DOelStellINGeN VOOR 2012
Vermindering van 32% van onze emissies van NO x
en SO 2 in onze cement productie;
Verhogen van inzet alternatieve brandstoffen voor de
klinkerproductie tot 58%;
Streven naar inzet van lokale biomassa, die klimaat
neutraal is tot 18%;
Biodiversiteit speerpunt in ons beleid;
Toenemend gebruik van transport per schip.

Milieu &
bronnen
Milieu en Bronnen 25
Onze activiteiten hebben een impact op
het milieu. We maken gebruik van eindige
hulpbronnen uit de natuur en onze productie
gaat gepaard met CO 2 -uitstoot. Maar wij kijken
vooruit en gebruiken, waar mogelijk, alternatieve
grondstoffen voor de natuurlijke hulpbronnen en
alternatieve brandstoffen die CO 2 -neutraal zijn.
In dit hoofdstuk vindt u een antwoord op onder
meer de volgende vragen:
Hoe wordt CO 2 teruggeschroefd bij CBR? Kan
het nog beter?
Waarom vinden restproducten uit andere
industrieën steeds meer hun weg naar onze
cementovens of onze betonmengers?
Waarom transporteren we grond- en
brandstoffen per schip?
Hoe gaan we in onze betoncentrales zo zuinig
mogelijk om met water?
Hoe beperken we de CO 2 -uitstoot van onze
betonleveringen?
Hoe kan de herinrichting van een groeve leiden
tot nieuw landbouwgrond?
We give answers

26
Milieu en bronnen: ons beleid
Aandacht voor het milieu en
natuurlijke hulpbronnen staat
al sinds jaar en dag centraal
in onze bedrijfsvoering.
Wij zijn continu op zoek
naar verbeteringen in onze
processen om het milieu en
de natuurlijke hulpbronnen te
ontzien en waar mogelijk zelfs
te versterken.
Elke dag zijn wij
op zoek naar
alternatieve
grond- en
brandstoffen.
De belangrijkste speerpunten van onze duurzame aanpak op het gebied van milieu en
bronnen luiden als volgt:
KlIMaatBeSCHerMIng
We willen de emissies van broeikasgassen zoveel mogelijk verminderen. We ondersteunen
de verplichtingen die door de overheid opgelegd worden en die voortvloeien uit het
Kyoto-protocol en wij blijven ons inzetten om onze CO 2 -uitstoot nog verder te verlagen.
energIe, alternatIeVe BranD- en grOnDStOFFen
We zoeken middelen waardoor we onze energie-efficiëntie zo veel mogelijk verhogen
door de best beschikbare technologieën toe te passen. Er is veel aandacht voor het inzetten
van restproducten uit andere industrieën om op die manier te zorgen voor een blijvende
beschikbaarheid van natuurlijke grondstoffen, zoals kalk. In het productieproces,
maken wij zoveel mogelijk gebruik van alternatieve brandstoffen, zoals biomassa, om de
druk op fossiele brandstoffen te verminderen.
DuurZaaM BOuWen
Wij proberen om het gebruik van betongranulaat en restbeton in onze producten te
verhogen. Het is essentieel om de grijze energie in de levenscyclus van onze producten
te verminderen.
eCOlOgISCHe VOetaFDruK
We willen onze ecologische voetafdruk zo klein mogelijk houden. We letten er op om
onze emissies naar de lucht terug te dringen, waarbij we in ieder geval voldoen aan de
normen uit de milieuvergunningen. Waar mogelijk proberen we de emissies onder de
wettelijke drempel te houden. We bevorderen het transport per schip.
BIODIVerSIteIt
We willen de natuurlijke omgeving behouden en verbeteren, dit doen we door het
toepassen van hoogwaardige technieken voor het herstel van onze groeves. Hierdoor
dragen we zelfs bij aan het vergroten van de soortenrijkdom. Aandacht voor biodiversiteit
staat hoog op onze agenda.

Klimaatbescherming
Klimaatverandering is één van
de grootste uitdagingen waar
de wereld momenteel voor
staat. We zijn werkzaam in een
energie-intensieve industrie.
Wij nemen vanzelfsprekend
onze verantwoordelijkheid
om onze impact op het
klimaat zoveel mogelijk te
verminderen.
CO 2 eMISSIeS CBr (in kg CO 2 / per ton cement)
700
600
500
400
300
200
100
0
637
567
528 525 519
1990 2005 2006 2007 2012
Dit zijn de specifieke emissies conform de richtlijnen van de WBCSD
Cement
Cement is van groot belang voor de maatschappelijke
behoefte aan bijvoorbeeld
huizen en infrastructuur. De productie van
cement is echter zeer energie-intensief. Volgens
het Cement Sustainability Initiative is
ongeveer vijf procent van de wereldwijde,
door de mens veroorzaakte, uitstoot van
CO te wijten aan de productie van cement.
2
CO wordt beschouwd als de belangrijkste
2
veroorzaker van het broeikaseffect.
Op HeidelbergCement groepsniveau is
de afspraak gemaakt om de netto
CO -emissie 2 1 tegen 2010 met 15 procent
terug te brengen ten opzichte van 1990.
De belangrijkste maatregelen om dit te
bereiken zijn:
Verdere vermindering van gebruik van
klinker in cementsamenstellingen;
Meer gebruik van alternatieve brandstoffen;
Vermindering van specifiek energieverbruik.
CBR heeft inmiddels haar CO 2 -emissie
met ruim 18% verlaagd t.o.v. het referentiejaar
1990. Deze prestatie is het resultaat
van onze investeringen in energie-efficiëntie
en inspanningen op het gebied van inzet
van alternatieve grondstoffen ter vervanging
Milieu en bronnen 27
van klinker en het gebruik van biomassa en
alternative brandstoffen in onze ovens. De
CO emissies zijn in 2006 en 2007 stabiel
2
gebleven. Een lichte daling is voorzien voor
2012.
Op HeidelbergCement Benelux niveau is
een CO -projectteam opgestart om een
2
CO -strategie te bepalen en uit te voeren.
2
Deze strategie moet ervoor zorgen dat:
Duurzaamheidsrisico’s van ons cementproductieproces
worden beperkt;
Onze productmix wordt aangepast op
basis van de behoeftes en verwachtingen
van onze klanten;
Onze grond- en brandstoffen pakketten
worden aangepast.
Het team zal eind 2008 een CO -manage-
2
ment systeem opzetten met een duidelijke
taak- en verantwoordelijkheidverdeling
zodat onze organisatie haar doelstellingen
haalt en voldoet aan haar verplichtingen
op het gebied van CO . 2
We leveren dus een belangrijke bijdrage
aan de afspraken die door de overheid
zijn gemaakt in het kader van het Kyotoprotocol.
Toch blijven we zoeken naar
mogelijkheden om de CO -emissie, waar
2
mogelijk, nog verder te verminderen.
WaaR kOMt De CO 2 VaNDaaN DIe VRIjkOMt BIj De
pRODuCtIe VaN CeMeNt?
CO 2 -proces: van een chemische reactie waarbij kalk (CaCO 3 ) onder
invloed van warmte in de cementoven wordt omgezet in calciumoxide
(CaO) en koolstofdioxide (CO 2 ). Meer dan 60% van de CO 2 -emissie bij
de productie van cement is toe te schrijven aan deze “decarbonatie”;
CO 2 -energie: van het klinkerproductieproces dat gebaseerd is op een
fysisch/chemische combinatie bij een extreem hoge temperatuur
(2000°C) waarbij energie afkomstig van brandstoffen wordt verbruikt.
1. Netto CO 2 -emissie is de emissie verminderd met de emissiereductie die
is behaald door het gebruik van CO 2 neutrale alternatieve brandstoffen.

28
Door efficiënter
energieverbruik,
minder brandstofverbruik
(transport)
en gerecycleerde
materialen heeft
Inter-Beton haar
CO 2 -uitstoot
verlaagd.
De energiebesparingen die te danken
zijn aan de thermische massa van een
gebouw in beton, zullen leiden naar
belangrijke CO 2 verminderingen op
langere termijn. Daar een belangrijk
deel van de CO 2 uitstoot van
gebouwen met een lange levensduur
komt, kan een kleine vermindering een
groot impact hebben op lange termijn.
Beton
Wij streven ook bij onze betonactiviteiten
naar een vermindering van onze
CO -uitstoot. Dit doen we door effici-
2
enter energiegebruik in onze installaties,
minder brandstofverbruik als gevolg van
ons transportbeleid en door het gebruik
van gerecycleerde materialen en reststoffen
(vliegas, betongranulaat).
thermische massa
Een voordeel van beton als bouwmateriaal
is de grote thermische massa, die
leidt tot thermische stabiliteit. Thermische
massa is een term waarmee het thermisch
accumulerend vermogen van massa wordt
aangeduid, of het vermogen om warmte
en koude op te nemen, een tijd vast te
houden in het materiaal en later afhankelijk
van de omgevingstemperatuur weer
af te geven via het materiaaloppervlak.
Intelligente toepassingen van beton in
gebouwen leidt tot thermische betonkernactivering.
Dit kan tot 30% energie
besparen. Onderstaand grafiek toont aan
hoe deze energiebesparingen kunnen leiden
tot aanzienlijke C0 besparingen.
2
Er wordt permanent gezocht naar betere
prestaties van het product beton, zoals
hogere weerstanden en een betere verwerk-
kg CO 2 /m 2
We streven ook naar een verlaging van onze
CO 2 -uistoot bij onze betonactiviteiten
De impact op klimaatverandering door onze
activiteit granulaten is te verwaarlozen.
baarheid. Door hogere drukweerstanden
kunnen ontwerpers de dimensionering van
de betonstructuren verbeteren, er kan worden
gewerkt met grotere overspanningen
of minder kollommen of balken. Een hogere
vloeibaarheid betekent dat er minder energie
nodig is bij de plaatsing van beton.
We streven ernaar om in ons volgende
verslag cijfers te rapporteren over de CO - 2
uitstoot van onze betonactiviteiten.
Granulaten
tHerMISCHe MaSSa Van BetOn: aanZIenlIJKe BeSParIngen Van CO 2
500
400
300
200
100
0
0 20 40 60 80 100 jaar
Bron : Concrete for energy-efficient buildings – the benefits of thermal mass – 2007
De impact op klimaatverandering door
onze activiteit granulaten is te verwaarlozen.
De kleine hoeveelheid CO -uitstoot,
2
die gepaard gaat met deze activiteiten
wordt veroorzaakt door het transport en
de machines in de groeves. Ondanks onze
geringe uitstoot zoeken we ook hier naar
manieren om de uitstoot verder terug te
dringen. Bijvoorbeeld door het optimaliseren
van ons transport.
Vanaf 2009 gaan we het energieverbruik
van onze activiteit granulaten monitoren
zodat we het, waar nodig, kunnen aanpassen.
CO 2 besparingen per jaar
15 % potentiele besparing
10% potentiele besparing
5% jaarlijkse inherente besparing
2,5% jaarlijkse inherente besparing

Milieu en bronnen 29
Energie, grond- en brandstoffen
Fossiele brandstoffen en
natuurlijke grondstoffen als
kalksteen zijn eindig. Het is
dus belangrijk om hier zuinig
mee om te gaan. Wij nemen
onze verantwoordelijkheid en
zijn voortdurend op zoek naar
hoe wij alternatieve brand- en
grondstoffen kunnen inzetten
in ons productieproces. We
hebben inmiddels al veel
ervaring opgebouwd omdat
het al ruim twintig jaar een
speerpunt is in ons beleid.
CBR is een
duidelijke
voorloper in
Europa, het
aandeel klinker in
cement is
slechts 61%.
Cement
Grondstoffen
uit groeves
Voor de productie van klinker en cement
zijn natuurlijke grondstoffen nodig die
worden gewonnen in groeves. Ons voortbestaan
is mede afhankelijk van deze niethernieuwbare
grondstoffen.
Om het klinkergehalte in cement zoveel
mogelijk te verminderen, gebruiken we
alternatieve grondstoffen, zoals hoogovenslak
en vliegas. Hoogovenslak is een
restproduct van ijzerproductie. Vliegas
is een restproduct dat ontstaat bij het
opwekken van elektriciteit in met steenkool
gestookte centrales.
In 2007, heeft CBR voor de productie
van cement meer dan 44% alternatieve
grondstoffen ter vervanging van natuurlijke
grondstoffen ingezet. Dit heeft tot
een aanzienlijke besparing van natuurlijke
grondstoffen geleid (zie grafiek hieronder).
Daarnaast onderzoeken we continu de
eventuele toepassing van andere rest- of
afvalstromen uit industrieën in de productie
van cement. Dit kan echter alleen
als deze producten alle noodzakelijke
eigenschappen bezitten om de kwaliteit
aanDeel KlInKer In CeMent - CBr 2007 (in %)
100
80
60
40
20
0
56
Gent
(grijs
cement)
61
Lixhe
(grijs
cement)
86
Harmignies
(wit
cement)
61
Totaal
Belgïe
van cement te kunnen garanderen, bijvoorbeeld
ten aanzien van het chemische
proces. Onderzoek naar het gebruik van
andere restproducten vergt veel tijd en is
kostbaar. Daarom is het alleen rendabel
wanneer het gaat om grote afvalstromen.
Op Europees niveau streeft de cementindustrie
naar een klinkeraandeel van
79% in cement. CBR is een duidelijke
voorloper. In 1990 was ons klinkeraandeel
in cement 64%. Dit is door de jaren heen
heel stabiel gebleven.
Naast een besparing op natuurlijke grondstoffen
betekent het gebruik van alternatieve
grondstoffen bij de productie van
cement ook een besparing van het energieverbruik.
Daarnaast lost de inzet van afval en restproducten
(gedeeltelijk) het maatschappelijke
probleem op voor de verwerking
van deze materialen.
Water
Water wordt gebruikt als koelwater voor
de machines en voor het zorgen van voldoende
druk.
Het is ons doel om ons watergebruik
zoveel mogelijk te optimaliseren.
CBr: InZet alternatIeVe grOnDStOFFen
(in %)
50
40
30
20
10
0
38
44 44 44
2005 2006 2007 2012

30
60
50
40
30
20
10
0
Voor 2012 is
onze ambitie
het aandeel
alternatieve
brandstoffen te
vermeerderen
tot 58%.
CBr: InZet alternatIeVe BranDStOFFen (in %)
6
53
1990 2005 2006 2007 2012
CBr: InZet BIOMaSSa (in %)
30
20
10
0
21
19
50 50
18 18
2005 2006 2007 2012
58
Brandstoffen
Productieproces
Voor de bereiding van klinker is een oventemperatuur
nodig van 2.000°C. Het is
ons doel zoveel mogelijk fossiele brandstoffen
te vervangen door alternatieve
brandstoffen. Deze alternatieve stoffen
zijn restproducten uit andere industrieën
die anders gestort of verbrand zouden
moeten worden.
In 2007 heeft CBR 50% van de fossiele
brandstoffen weten te vervangen. De
ambitie is om de inzet van alternatieve
brandstoffen tegen 2012 te verhogen
tot 58% (zie grafiek hiernaast). Grotere
volumes plastic, zuiveringsslib en
banden zullen tegen die periode worden
ingezet. De nieuwe Recyfuel fabriek
met verhoogde capaciteit, is een extra
troef om deze ambitie waar te kunnen
maken.
In 2007 bedroeg het aandeel alternatieve
brandstoffen bij CBR Antoing 55%, bij
CBR Lixhe 52% en bij CBR Harmignies
35%.
De alternatieve brandstoffen bestaan
voor een belangrijk deel uit biomassa.
ReCyFuel: eeN NIeuWe FaBRIek IN 2010
Voorbeelden van biomassa die we gebruiken
zijn rioolzuiveringsslib, papierslib en
diermeel. Het voordeel van biomassa is
dat ze beschouwd wordt als duurzame
energie en klimaatneutraal is.
In 2007 bedroeg bij CBR het aandeel biomassa
18% van de totale warmtevoorziening.
Biomassa wordt lokaal aangekocht
door CBR (zie ook blz 20).
Charter voor Duurzaam afvalbeheer
CBR schaart zich doelbewust achter de
doelstellingen van duurzaam afvalbeheer
en neemt actief deel aan het beleid van
het Waals Gewest dat tot doel heeft de
door afval veroorzaakte hinder te voorkomen
en te beperken en de economische
kosten die daaruit voortvloeien op passende
wijze te verdelen.
Daarom heeft CBR begin 2008 een
“Charter voor Duurzaam Afvalbeheer”
ondertekend met het Waals Gewest.
CBR stelt haar installaties ter beschikking
voor de valorisatie door co-incineratie
van afval afkomstig van activiteiten van
algemeen belang of van openbare diensten.
Via een joint venture met Sita (de milieutak van Suez) heeft CBR een
deelname in Recyfuel, een platform voor de voorbehandeling van
reststoffen uit andere industrieën die vervolgens in de ovens van Lixhe
en Antoing als alternatieve brandstof worden ingezet. Het geïmpregneerde
houtzaagsel afkomstig van Recyfuel is bijvoorbeeld goed voor
ruim 18,5% van de warmtevoorziening voor de klinkeroven van Lixhe,
goed voor de inzet van 75.000 ton kunststoffen. CBR heeft een nieuwe
investering van 27 miljoen euro gepland in Recyfuel. Deze investering is
natuurlijk heel strategisch, want het geeft de mogelijkheid om inzet van
fossiele brandstoffen lager te houden.
De nieuwe fabriek zal vooruitlopen op de huidige veiligheids- en milieunormen
en over een grotere capaciteit beschikken. De vergunning werd
begin oktober 2008 verkregen, en als alles goed gaat, start de bouw eind
2008. De nieuwe fabriek zou in werking kunnen gaan begin 2010.

Beton
Grondstoffen
Zand, grind en cement
De belangrijkste grondstoffen voor stortklaar
beton zijn zand, grind, cement,
hulpstoffen en water.
Onze betonexperten zijn continu bezig de
samenstellingen van beton te verbeteren
door gebruik te maken van die grondstoffen
die het meest beschikbaar zijn. Vroeger
werd hoofdzakelijk grof rivierzand
gebruikt. Tegenwoordig wordt beton met
gelijkwaardige of zelfs betere eigenschappen
gemaakt van combinaties van grof en
fijn zand of natuurlijke en industriële zanden.
Daarnaast wordt gebruik gemaakt
van gerecycleerde grondstoffen.
We gaan zuinig om met schaarse grondstoffen.
Daarom brengen we het overgrote
deel van de residuen die afkomstig
zijn van de betonproductie terug in het
productieproces. Beton heeft een beperkte
houdbaarheid en dus een beperkte leveringsradius.
In het algemeen geldt dat er
maximaal 100 minuten mogen zitten tussen
het aanmaken van beton in de centrale
en het moment dat het volledig is
geplaatst. Bij onvoorziene problemen kan
het gebeuren dat het beton niet kan worden
geplaatst en dan wordt het teruggestuurd
naar de centrale. Ook maken aannemers
We brengen het overgrote deel van de
residuen terug in het productieproces
Bezinkbak in een centrale.
soms een inschattingsfout ten aanzien van
het benodigde volume. De hierdoor ontstane,
ongebruikte overschotten bedragen
gemiddeld 2 tot 4% van de productie.
Water
De belangrijkste functies voor het gebruik
van water tijdens het productieproces van
beton is voor het maken van het beton
zelf en voor het spoelen van de productieen
transportmiddelen.
We streven naar “nullozingen” in het
oppervlaktewater door zoveel mogelijk in
gesloten systemen te werken. Bedrijfsafvalwater
wordt meerdere keren gebruikt
om lozingen te vermijden.
Er wordt zo min mogelijk gebruik gemaakt
van leidingwater als aanmaakwater.
Brandstoffen
Brandstofgebruik binnen de activiteit
stortklaar beton is vooral gerelateerd aan
het vervoer. We hebben verschillende
maatregelen geïmplementeerd om ervoor
te zorgen dat het brandstofverbruik wordt
beperkt. We maken gebruik van een
geautomatiseerde planning die uitgaat
van zoveel mogelijk vervoeren met zo
weinig mogelijk ritten.
Transport is de duurste component van
de kostprijs na de grondstoffen. Mede
daarom vestigen we onze betoncentrales
zo dicht mogelijk bij de plaatsen waar het
Milieu en bronnen 31
Grondstoffen voor de productie van beton.
pRIORIteIteNlIjSt BIj
GeBRuIk aaNMaakWateR
Bedrijfsafvalwater
Regenwater
Oppervlaktewater
Grond- of bronwater
Leidingwater
INteR­BetON OptIMalISeeRt tRaNSpORtBeleID
Inter-Beton gebruikt sinds jaren een aantal kritische prestatie-indicatoren voor
de optimalisatie van het transportbeleid. De planners moeten ook daadwerkelijk
verantwoording afleggen op basis van deze KPI’s. Soms worden slechte
prestaties met de klanten besproken om te streven naar verbetering.
Prestatie-indicatoren
Volume/rit Volume/voertuig/dag
Ritafstand Uren transport/m³ vervoerd
Ritten/dag

32
Carrières Lemay ligt aan de Schelde voor een efficiënter transport van granulaten per schip.
beton geleverd moet worden: aan de rand
van de stad of bij grote industriegebieden.
Bovendien kiezen we waar mogelijk
voor locaties aan de rand van waterwegen
zodat grondstoffen per schip kunnen
worden aangevoerd.
In 2006 heeft Inter-Beton meer dan 1,2
miljoen ton grondstoffen per schip naar
haar centrales vervoerd. Dit is 44% van
het totaal aangevoerd volume. De overige
56% werd over de weg vervoerd. In 2007
heeft Inter-Beton meer dan 1,02 miljoen
ton grondstoffen per water vervoerd naar
haar centrales. Dit is 30% van het totaal
aangevoerd volume. Het volume per schip
in 2007 is nagenoeg gelijk gebleven. Echter
de verhouding ten opzichte van het
wegtransport daalde door de overname
van diverse centrales die niet aan het
water gelegen zijn.
Bij vervangingen van het wagenpark
wordt erop gelet dat de nieuwe motoren
zo milieuvriendelijk mogelijk zijn. De
nieuwe voertuigen hebben minimaal de
Euro 4 norm. Chauffeurs krijgen regelmatig
training in zuinig en veilig rijden. Ook
zoeken we altijd naar de meest optimale
vloot van voertuigen. Een goed evenwicht
tussen het formaat mixervrachtwagens
Het water voor het
wassen van stenen
wordt hergebruikt.
zorgt ervoor dat we een maximale beladingsgraad
kunnen bereiken.
Bij Inter-Beton bestaat één derde van het
wagenpark uit kleinere voertuigen en twee
derden uit grotere voertuigen (opleggers).
Wij promoten daarnaast het gebruik
van betonpompen in situaties waar dat
mogelijk is. Het gebruik van betonpompen
versnelt aanzienlijk de plaatsing van
het beton in de bekisting. Hierdoor worden
de mixervrachtwagens sneller gelost
waardoor er meer volume kan worden
vervoerd met minder vrachtwagens.
In 2006 en begin 2007 is in al onze truckmixers
het systeem “Track & Tracing”
ingebouwd, waardoor een efficiënte transportplanning
mogelijk is. In alle voertuigen
die in de laatste vijf jaar zijn aangeschaft,
zit bovendien een GPS, voor de positiebepaling.
Granulaten
Grondstoffen
uit groeves
Het winnen van grondstoffen voor beton
en cement uit groeves gebeurt zo effectief
mogelijk. In principe wordt alles wat
uit de grond gehaald wordt, gebruikt of
Alles wat uit de grond gehaald wordt wordt
gebruikt of doorverkocht aan andere industrieën
doorverkocht aan andere industrieën. Het
doel is om niets te verspillen.
Ook gebruiken we de “best available
technologies” en dragen we bij aan de
verbetering van deze technologieën.
Water
Water dat wordt weggepompt om winning
mogelijk te maken wordt gezuiverd
en ter beschikking gesteld aan de lokale
waterbedrijven. Het water dat wordt
gebruikt voor het wassen van stenen
wordt hergebruikt. Op deze manier is er
bijna geen verspilling.
Brandstoffen
Net als bij beton is het leeuwendeel van
ons brandstofverbruik het gevolg van het
transport. We zijn continu bezig om onze
transportkilometers te optimaliseren. We
houden de afstanden tussen onze concessies
en onze installaties zo klein mogelijk
en kiezen voor het meest geschikte vervoermiddel.
De nadruk hierbij ligt op het
vervoer per schip. Daarnaast zorgen we
ervoor dat vrachtwagens niet leeg terugrijden.
Sinds 2008 brengen we al onze trajecten
in kaart en formuleren we doelstellingen
om de gereden kilometers nog verder
terug te dringen.

Ecologische voetafdruk
Bij het productieproces hebben
we te maken met emissies,
dit is helaas onvermijdelijk.
Natuurlijk voldoen wij aan de
wet- en regelgeving op dit
gebied. Daarnaast zoeken wij
actief naar een nog betere
beheersing van onze emissies.
eMISSIeS In 2007 (CBr)
HF
HCI
1,0
0,8
0,6
0,4
0,2
0,0
Stof
TOC
NO x
SO 2
De beperking 1.0 is de emissiegrens die door de milieuvergunning
toegestaan is. De 2007-emissies van CBR liggen onder de grenswaarde.
Cement
Stof, NO en SO x 2
Het produceren van cement gaat gepaard
met emissies van vooral stikstofoxiden
(NO ), stof en zwaveldioxide (SO ). Het
x 2
grootste deel van de emissies is afkomstig
van het klinkerproductieproces. Hoewel
deze emissies onvermijdelijk zijn, blijven we
zoeken naar mogelijke verbeteringen in het
proces om ze te verminderen.
In de verschillende milieuvergunningen
worden de emissiegrenzen, de te meten
parameters, de frequentie van de controles
en de analysemethodes beschreven.
Naast de wettelijke bepalingen voert
CBR ook proactief aanvullende metingen
uit om de milieu-impact van onze emissies
helemaal te kunnen analyseren. Voor
2007 bevindt CBR zich ver onder de toegestane
emissiegrenswaarden (zie grafiek
hieronder).
Om de uitstoot van NO verder te verla-
x
gen zullen we in Lixhe de zogenaamde
“Selective Non Catalytic Reduction”
implementeren. Deze techniek zal leiden
tot een verlaging van de NO -uitstoot.
x
Milieu en bronnen 33
In Harmignies zullen wij de SO uitstoot
2
verlagen door aanpassingen van het
brandstofpakket. Tevens zullen proeven
worden gedaan met injecties van kalkmelk,
hetgeen met SO bindt.
2
Erkende instanties verrichten driemaandelijks
metingen op de CBR lokaties om
te controleren of we voldoen aan de geldende
normen.
antoing Cap 5000 : sterke
vermindering van emissies
Om een duurzame productie van klinker
en cement te kunnen garanderen staat in
Antoing het CAP 5000 project op stapel.
In het kort gaat het om een uitgebreide
modernisering van de klinkerproductie
installaties. Door het toepassen van de
“Best Available Technology” zal het project
leiden tot sterke verbeteringen op het
gebied van milieu-impact. De specifieke
emissie van NO zal met 35% dalen en
x
de specifieke emissie van SO met 60%.
2
In 2008 vraagt CBR de vergunning aan
voor dit project en we verwachten dat we
de nieuwe installaties eind 2011 kunnen
starten.
Dankzij het project “Antoing Cap 5000” zullen de emissies van NOx met 35% verminderen
en die van SO 2 met 60%.

34
In de centrale van Brussel werd een stoffilter
geplaatst. In de groeves worden de wegen nat gemaakt om stofhinder te verminderen.
Bij het mengen van
beton komt geen
stof meer vrij.
In alle centrales
gebeurt het
mengen immers
in een afgesloten
ruimte.
Beton
Stof
Bij de aanmaak van stortklaar beton komt
stof vrij. Dit gebeurt vooral bij het mengen
van de verschillende componenten: zand,
grind, cement... Alle betoncentrales hebben
maatregelen genomen om stofhinder
zoveel mogelijk te vermijden. Bij Inter-
Beton wordt het mengproces uitgevoerd
in een volledig afgesloten omgeving, dit
dempt tegelijkertijd het geluid. De opslagruimtes
voor grondstoffen hebben zo
hoog mogelijke wanden om stofverspreiding
tegen te gaan. De transportbanden
voor de aanvoer van zand en grind in de
mengtoren zijn overdekt. Alle cementsilo’s
zijn voorzien van een filter die fijne stofdeeltjes
tegenhoudt.
Geluid
De belangrijkste geluidsbronnen zijn
onderaan deze pagina beschreven. Doel is
uiteraard de geluidsbronnen zoveel mogelijk
te verminderen. Natuurlijk voldoen we
aan de geluidsnormen zoals die door de
wet zijn vastgesteld.
Granulaten
Stof
Bij de winning van granulaten en het
vervoeren van de grondstoffen is het
vrijkomen van stof een belangrijk punt.
We hebben verschillende maatregelen
genomen om, zowel binnen als buiten
de bedrijfspoort, de overlast te beperken.
Onze installaties zijn afgedekt, uitgerust
met filters en worden regelmatig
besproeid. De vrachtwagens worden
schoongespoten voordat ze de openbare
weg opgaan en als de wegen vervuild
raken door stofverspreiding dan maken
we deze schoon.
De BelaNGRIjkSte GeluIDSBRONNeN VaN eeN BetONCeNtRale
vrachtwagens:
- bij het laden van beton
- bij eender welke andere verplaatsing
andere voertuigen:
- wielladers
- vrachtwagens levering grondstoffen
de productie-installatie (menger), meestal van ondergeschikt belang,
zeker wanneer binnen opgesteld
transportbanden
compressoren
pompen

Biodiversiteit
Het maatschappelijke
belang van onze activiteiten
gaat verder dan alleen de
bebouwde omgeving. Naast
wonen en werken willen
mensen ook een mooi uitzicht.
In hun vrije tijd
genieten ze graag van de
natuurlijke omgeving.
Biodiversiteit,
recreatiemogelijkheden en
de visuele uitstraling op en
rond onze locaties krijgen
dan ook veel aandacht in ons
duurzaamheidsbeleid.
Al bij het kiezen van onze locaties maken
we plannen voor hoe we onze activiteiten
kunnen uitvoeren op een duurzame
manier en hoe we de locatie na gebruik
kunnen herinrichten. Hierbij werken we
vaak samen met wetenschappers van universiteiten
en organisaties voor natuurbehoud.
De gebieden worden geschikt
gemaakt voor land- of bosbouw of ingericht
als natuurgebied. Op deze manier
dragen onze activiteiten bij aan een rijker
landschap met vaak een verscheidenheid
aan plant en diersoorten.
Biodiversiteit
In België wordt de cementfabriek van Lixhe
bevoorraad met grondstoffen afkomstig
uit 2 groeven: Loën en Romont.
De groeve van Loën ligt tussen de Natura
2000-gebieden van de St Pieters Berg en
de Basse Vallée van de Geer. De UCL heeft
in 2006 een ecologische studie gemaakt
om de aanwezige soorten en biotopen te
inventariseren die vanuit wetenschappelijk
oogpunt het interessantst zijn en om
hun bescherming te verzekeren.
Zo werden kalkgraslanden met orchideeën
geïnventariseerd waar talrijke vlindersoorten
leven, evenals zandgebieden die zeer
rijk zijn aan ongewone insecten die in het
zand leven. Ook kikvorsachtigen zijn heel
HeIDelBeRGCeMeNt, paRtNeR
IN Het “BuSINeSS aND BIODIVeRSIty INItIatIVe”
Wij zijn ervan overtuigd dat we een belangrijke rol spelen bij het behoud
van de natuurlijke levensbasis voor toekomstige generaties. Als wereldleider
op het gebied van granulaten beheert de HeidelbergCement Groep ongeveer
1.000 groeves, verspreid over de hele wereld. Dit zijn, of worden,
waardevolle habitats voor een grote diversiteit aan plant- en diersoorten.
De HeidelbergCement Groep is partner in het “Business and Biodiversity
Initiative“ onder leiding van de Verenigde Naties (www.cbd.int). Bedrijven
die deelnemen aan dit initiatief hebben afgesproken om verregaande acties
te ondernemen om biodiversiteit nadrukkelijk te benoemen in hun beleid.
Milieu en bronnen 35
goed vertegenwoordigd in de groeve: in
de vele tijdelijke poelen leeft een grote
populatie rugstreeppadden en ook een
kleine populatie vroedmeesterpadden.
Beide soorten zijn van nature al zeldzaam
en hun aantallen gaan er in België duidelijk
op achteruit.
Herinrichten van de groeven
Sinds ongeveer vijftien jaar heeft CBR de
herinrichting van haar groeven opgenomen
in haar beleid van duurzame ontwikkeling.
Er wordt voortdurend zorg besteed
aan de afzettingen, zowel voor als tijdens
de exploitatie of bij de herinrichting van
een groeve.
Bij de herinrichting van de groeven van
Loën en Romont wil CBR hun regionale,
ecologische en menselijke context respecteren.
De werken die momenteel worden uitgevoerd
in de groeve van Loën beogen de
heropbouw van habitats die typisch zijn
voor de streek, o.a. kalkgraslanden, graslanden
op oud Maasgrind of verschillende
soorten bebossing.
De werken in de groeve van Romont hebben
ertoe geleid dat eind 2007 een oppervlakte
van 10 ha grond bestemd voor de
landbouw werd hersteld (vandaag bezaaid
braakland). Volgens de verwachtingen
zou dit stuk grond eind 2008 een oppervlakte
van 16 ha moeten hebben.

36
CBR: schip biedt alternatieve logistiek
voor creatief en duurzaam transport
Bij de firma Janssens in Brecht, brengt CBR een groot deel van haar wekelijkse cementleveringen niet per
vrachtwagen, maar wel per schip. Hiervoor heeft CBR, samen met de klant, de ecologische en economische pro
en contra’s tegen elkaar afgewogen, maar bovendien ook een extra investering in een losleiding en bijhorende
installaties gedaan om deze duurzame vervoersoplossing mogelijk te maken.
levering per schip
De firma Janssens, fabrikant in stortklaar beton, is al jarenlang een
goede klant van CBR. Al meer dan 30 jaar werden vele tonnen
cement over de weg naar deze betonfabrikant vervoerd. Maar
beide partijen besloten aan tafel te gaan zitten om te bestuderen
hoe die vele wegkilometers, sneller, kostefficiënter en met
minder impact voor de omgeving konden aangepakt worden.
Marcel Van Tichtelt, onderhoudstechnicus bij Janssens, vertelt:
“Omdat wij ook andere grondstoffen per schip ontvangen (HC
Zand & Grind, deel van de Nederlandse aggregaatactiviteit van
HeidelbergCement, levert bij Janssens), stelden wij CBR voor om
dit ook voor hun cementleveringen te doen.”
CBR had hier wel oren naar: het af- en aanrijden van vrachtwagens
zou in de omgeving van de klant en bij CBR zelf verminderen.
Maar eerst werd onderzocht welke economische impact
deze nieuwe aanpak zou hebben. Het hele project werd daarom
eerst getoetst aan de logistieke vereisten die CBR voor al haar
leveringen hanteert. Karel Jehoel, Logistics Manager, licht toe:
“Wij hebben een beleidsinstrument waarin we nagaan hoe onze
leveringsstroom optimaal kan georganiseerd worden en vanuit
welke cementfabriek best de lading naar welke klant vertrekt.
Verschillende criteria (nabijheid, bereikbaarheid, opvang van
piekleveringen, kostefficiëntie, optimalisatie van het volledige
vervoerstraject, …) spelen daarin mee.”

Wij zijn erg
tevreden met
de nieuwe
leveringswijze per
schip, goed voor
60% van onze
cementaanvoer.
Investeringen
Na analyse bleek dat bij de firma Janssens aanvoer per schip
mogelijk was, mits enkele bijkomende investeringen aan de loskade
van de klant. CBR deelde de kosten van deze investering
met de firma Janssens. Karel Jehoel: “In maart 2007 werden de
werken en testen aan de loskade afgerond: de nieuwe ontstoffingsinstallatie
en een aangepaste losinstallatie werden voor het
eerst in gebruik genomen. Sindsdien leveren wij ongeveer 4.000
ton per maand, ofwel zo’n 12 scheepsvrachten per maand, soms
met verschillende soorten cement per levering.”
Nieuw traject
Opmerkelijk is toch wel dat de vertrekbasis van cement voor
Janssens veranderd is. Vóór 2007 vertrokken de vrachtwagens
vanuit de CBR fabriek in Gent, terwijl het schip voor Brecht nu
vanuit het verder gelegen Lixhe vertrekt. Deze ogenschijnlijke
tegenstelling heeft alles met optimalisatie te maken. Nogmaals
Karel Jehoel: “Toen het cement voor Janssens vanuit Gent vertrok,
kwam deze eerst als klinker in Gent aan (per schip vanuit
Lixhe), werd er dan vermalen en vertrok per vrachtwagen
naar Brecht. Dit dubbele traject (Lixhe-Gent/Gent-Brecht) is nu
vervangen door één rechtstreeks traject (Lixhe-Brecht) én met
minder vrachtwagenimpact in Gent en Brecht tot gevolg. Twee
vliegen in één klap dus!“
Marcel Van Tichtelt voegt hieraan toe: ”Wij zijn erg tevreden
met de nieuwe leveringswijze per schip, goed voor 60% van
onze cementaanvoer. Zeker op piekmomenten worden we veel
gemakkelijker bevoorraad en met heel wat minder leveringsbewegingen.
Soms hebben we 3 scheepsleveringen per week, goed
VeRVOeR peR SCHIp SpaaRt 1.600 RItteN peR jaaR uIt
Elk schip is goed voor 11 vrachtwagens. Op jaarbasis spaart dit 1.600 vrachtwagenritten uit.
Inleiding 37
Elk schip is goed voor 11 vrachtwagens: een jaarbesparing
van 1.600 vrachtwagenritten
voor zo’n 1.000 ton. Elk schip is goed voor 11 vrachtwagens. Op
jaarbasis spaart dit 1.600 vrachtwagenritten uit. Bovendien is het
risico op fouten bij overslag nu quasi onbestaand.”
Oplossingen
Karel Jehoel besluit: “Dit verhaal van Brecht is een goed voorbeeld
hoe we een financieel en een maatschappelijk duurzaam
verhaal aan elkaar hebben weten te koppelen. Wij zijn met onze
aanpak van logistiek voortdurend op zoek naar alternatieve
oplossingen die voor onze klanten, voor ons bedrijf en voor de
omwonenden en voor het milieu een evenwichtige oplossing
kunnen aanbrengen. Wij durven pionierswerk te verrichten door
alternatieven uit te testen en toekomstgericht te denken. Met de
toenemende fileproblematiek en de CO 2 -discussie, zijn we hiertoe
trouwens verplicht.”
“Wij hebben een beleids-
instrument waarin we nagaan
hoe onze leveringsstroom
optimaal kan georganiseerd
worden en vanuit welke
cementfabriek best de lading
naar welke klant vertrekt.”
In België wordt 7% van de cementleveringen per schip afgelegd. In “waterland“ Nederland bedraagt dit 40%, ook
al omdat de grootte van het land beter is afgestemd op de leveringsactieradius: In België bedraagt de gemiddelde
leverafstand 70 km, in Nederland 120 kilometer.
De gemiddelde CO 2 -impact per vaaruur/jaar is lager dan de gemiddelde CO 2 -impact van een vrachtwagen kilometer/jaar.
Weliswaar zijn beide parameters niet 1 op 1 met elkaar te vergelijken.
Cement wordt vervoerd in speciale siloschepen en waterdichte ruimten. Er moet ook worden gelost en geladen met
speciale installaties.

38
eeN GReep uIt ONze
DOelStellINGeN
We willen de frequentiegraad in onze activiteit
stortklaar beton tot onder 20 brengen tegen 2012;
We willen de frequentiegraad in onze
cementactiviteit tot onder 5 terugdringen tegen
2012;
We willen een geharmoniseerd en doelgericht
opleidingsplan opstellen voor al onze medewerkers
in alle activiteiten.

Medewerkers
&
maatschappij
Medewerkers
en Maatschappij 39
Medewerkers en maatschappij vormen het
menselijke gelaat van ons duurzaamheidsbeleid.
Wij willen onze werknemers een zo goed
mogelijke, gezonde, veilige en aangename
werkomgeving aanbieden.
Wij trachten een permanente dialoog met de
maatschappij op te zetten: door te luisteren en
zo transparant mogelijk te communiceren over
ons doen en laten.
In dit hoofdstuk vindt u een antwoord op onder
meer de volgende vragen:
Hoeveel mensen stellen wij te werk?
Zijn onze medewerkers tevreden?
Hoe tracht ons bedrijf ongevalvrij te worden?
Hoe draagt een proper en net bedrijf bij tot
veiligheid?
Hoe treden wij in dialoog met onze
medewerkers en met de vakbonden?
Hoe helpt Inter-Beton ingenieurs in opleiding?
We give answers

40
Medewerkers: ons personeelsbeleid
We investeren in de
persoonlijke ontwikkeling
van onze medewerkers en
promoten wederzijds respect,
verantwoordelijkheidsgevoel en
samenwerking binnen teams.
De belangrijkste pijlers van ons personeelsbeleid zoals uitgestippeld in onze Visie 2008
luiden als volgt:
PerSOOnlIJKe OntWIKKelIng
In de steeds wisselende en uitdagende omgeving waarin we opereren, richten wij ons
op onze medewerkers en hun persoonlijke ontwikkeling.
OPleIDIngen
Wij bieden aangepaste opleidingen en ontwikkelingsactiviteiten aan om de vaardigheden
van onze medewerkers uit te breiden en hun individuele prestaties te verhogen.
BeSluItVOrMIng
Wij geloven dat het persoonlijke verantwoordelijkheidsgevoel van onze medewerkers
wordt vergroot door hen uitdagende taken te geven en hen te betrekken bij de
besluitvorming.
grOePSWerK
Wij moedigen groepswerk en teamgeest aan en erkennen het belang van de bijdragen
van onze medewerkers aan onze bedrijfsdoelstellingen.
COMMunICatIe en InFOrMatIe
Wij moedigen een open informatiestroom door de hele organisatie aan. Wij communiceren
op een begrijpelijke manier over onze bedrijfsdoelstellingen en belangrijkste
prestatie-indicatoren (KPI’s) en informeren tijdig onze medewerkers over organisatorische
of personeelswijzigingen die hun werk beïnvloeden.
In 2007 heeft het personeelsbeleid zich vooral toegelegd op:
Het onderzoek dat peilde naar de tevredenheid van onze medewerkers. Dit vormde
eveneens de vertrekbasis voor concrete verbeteracties in de werksituatie;
Het verder terugdringen van het aantal ongevallen en de frequentiegraad (veiligheid
als topprioriteit);
De overname en integratie van Hanson, Amix en Béton de Liège naar Inter-Beton en
HeidelbergCement Benelux.
aantal MeDeWerKerS: neDerlanD
Mebin (incl. HC Betonmortel
en meerderheidsdeelnemingen)
457
7
HC Materialen
6
25
397
ENCI
Hanson
HC Zand & Grind
aantal MeDeWerKerS: BelgIë
Aantal medewerkers in Nederland + België in 2007: 2.114
Mannen: 90% - Vrouwen: 10% Mannen: 90% - Vrouwen: 10%
464
60
59
639
Inter-Beton
(incl. Amix,
Béton de Liège)
CBR
Hanson
Carrières Lemay

Medewerkers
Werkomgeving
Medewerkers­
tevredenheidsenquête
In maart 2007 heeft HeidelbergCement
Benelux in alle vestigingen (met uitzondering
van Carrieres Lemay, Gralex en
PAES) een uitgebreide medewerkersenquête
georganiseerd. In deze enquête
werd de tevredenheid gemeten van de
medewerkers: over hun werksituatie in
het algemeen, over de organisatie, over
de betrokkenheid met het bedrijf en de
medewerkers, over de informatiedoorstroom,
over de werkomstandigheden,
etc. Niet minder dan 1.152 medewerkers
hebben de enquête ingevuld (een antwoordpercentage
van 63%). De voornaamste
bevindingen luiden:
De meerderheid van de medewerkers is
tevreden over hun werkgever;
Na een moeilijke periode tijdens de
reorganisatie van 2005 en 2006 is de
verbetering merkbaar;
Er blijft echter nog veel werk aan de
winkel, namelijk de verdere integratie
in een Benelux organisatie;
De medewerkers wensen dat het
departement Human Resources dichter
bij de mensen staat.
Tijdens meer dan 65 communicatiesessies,
in de periode mei-september 2007,
werden de enquêteresultaten met onze
medewerkers besproken. Als gevolg hiervan
werden 250 concrete verbeteracties
in een actieplan vastgelegd.
Tussen oktober 2007 en het einde van
datzelfde jaar was reeds 43% hiervan
gerealiseerd en waren evenveel verbeteracties
opgestart. In januari 2008 werden
de medewerkers op de hoogte gebracht
van de concrete vooruitgang van deze
acties via de nieuwsbrief Dynaction.
Enkele voorbeelden van acties:
“Toolboxmeetings” zorgen voor overleg
tussen dag- en nachtploegen (CBR
Gent);
Dankzij “SAP Plant Maintenance”
bestaat er een betere communicatie
tussen productie en onderhoud (CBR
Lixhe);
Concrete suggesties na persooneelsvergaderingen
worden omgezet in directe
acties (Inter-Beton) zoals verbetering
van sanitair en keuken, herstelling van
transportbanden, etc.
Opleiding
Voor alle activiteiten (cement, beton en
granulaten) samen, zijn er in 2007 in
België in totaal 19.396 uren opleiding
eVOlutIe aaNtal MeDeWeRkeRS
In 2007 waren er bij HeidelbergCement in de Benelux 2.114 mensen
tewerkgesteld. Een belangrijke reorganisatie, zoals deze was aangekondigd in
2005 en in 2006, vond in 2007 zijn voltooiing.
Door een goede informatiedoorstroom met de betrokken personen en overleg
met de vakbondsorganisaties, kon deze reorganisatie zo goed mogelijk verlopen.
HeidelbergCement streeft ernaar haar activiteiten in de Benelux verder uit
te bouwen en uit te breiden door interne en externe groei. Dit kan leiden
tot een toename van het aantal medewerkers. Wij kennen, zoals overal in
de bouwsector, een sterke vertegenwoordiging van mannelijke werknemers
(90%) in ons bedrijf. Vrouwen en mannen genieten echter van gelijke
verloningsvoorwaarden.
Medewerkers
en maatschappij 41
Bijna 80% van de
bemerkingen uit
onze medewerkersenquête
zijn aangepakt:
met concrete
acties is er op
het terrein voor
verbetering gezorgd.
MeDeWerKerSenQuete
leVert 250 VerBeteraCtIeS OP
105
Status 31.12.2007
112
33
Gerealiseerd
Gestart
Nog te realiseren

42
Veiligheid wordt
permanent op
de “mentale”
agenda geplaatst.
georganiseerd of gemiddeld 15,8 uur per
medewerker. In Nederland (voor cement
en beton) is er 9.869 uur aan opleidingen
besteed, gemiddeld 11 uur per medewerker.
In Nederland werd het afgelopen
jaar voor de cementfabrieken een opleidingsmatrix
opgesteld. Daarin worden de
gewenste opleidingen per functie vastgelegd.
Door de werkelijke situatie van de
medewerkers hiermee te vergelijken kan
er per individu een efficiënt opleidingsplan
worden opgemaakt.
Interne carrièremogelijkheden
HeidelbergCement zorgt voor doorgroeien
ontwikkelingsmogelijkheden voor de
medewerkers. De meeste vacatures worden
in eerste instantie intern bekend
gemaakt en deze sollicitaties genieten
ook de voorkeur. HeidelbergCement
Benelux schenkt ook aandacht aan carrièreplanning
van medewerkers waardoor
ingespeeld kan worden op toekomstige
ontwikkelingen binnen de groep. Door
deze maatregelen biedt Heidelberg-
Cement de medewerkers doorgroeimogelijkheden
en hoopt zo ongewenst verloop
in personeel te voorkomen.
Veiligheid
In hun Visie 2008 hebben CBR en Inter-
Beton uitgestippeld dat “veiligheid een
topprioriteit is in al onze activiteiten”.
Wij willen in onze industrie een referentie
zijn voor veiligheid en streven daarin naar
continue verbetering. In al onze bedrijfstakken
promoten wij op actieve wijze
persoonlijke betrokkenheid op het gebied
van veiligheidsbewustzijn en -gedrag.
Een veilige, gezonde werkomgeving is
niet alleen een recht voor elke medewerker,
maar een minimum aan ongevallen is
in ieders voordeel: dat van collega-medewerkers,
werkgevers, klanten en andere
stakeholders.
In 2007 werd doorheen alle geledingen
van onze organisatie initiatieven genomen
die bijdragen tot een grotere veiligheid.
Management niveau
Vanaf 2007 beoordeelt het Benelux
Management Team maandelijks niet enkel
de fabrieken en centrales op hun financiele
prestaties of op hun productieniveau,
maar nu ook op veiligheidsresultaten.
Telkens wordt een analyse gemaakt van
VeIlIGHeID: ONS BeleID
HeidelbergCement heeft als groep, maar ook op Beneluxniveau, het volgende
beleid uitgestippeld:
Naleven van alle lokale, regionale en (inter)nationale wetgeving inzake gezondheid
en veiligheid op het werk;
Gebruik maken van relevante managementsystemen inzake gezondheid en veiligheid;
Maandelijks rapporteren over dit thema;
Voortdurend onze prestaties op het gebied van gezondheid en veiligheid in onze
vestigingen verbeteren, door middel van risico-inventarisaties en aangepaste
actieprogramma’s;
Training en advies geven over de omgang met onze producten.
De kritische prestatie-indicatoren die zijn vastgesteld voor het meten van deze
doelstellingen zijn:
Frequentiegraad;
Ernstgraad van de ongevallen.

OHSaS­CeRtIFICatIe
VOOR VeIlIG eN GezOND
WeRkeN IN ONze
CeMeNtFaBRIekeN
gecertifieerd
certificatie verwacht in 2008 - 2009
de ongevallen en verbeteringsmaatregelen
worden besproken. Geregeld worden
nieuwe veiligheidsmaatregelen binnen de
organisatie bekend gemaakt. Hierdoor
wordt er een vernieuwde aandacht voor
veiligheid en waakzaamheid gegeven.
Cement: OHSaS­certificatie
Een van de instrumenten die de veiligheid
van de installaties en dus ook van
de werknemers ten goede komt, is de
OHSAS-certificatie. OHSAS is, conform
de ISO-certificeringen, een integraal
bedrijfskundig managementtool om de
prestaties in veilig en gezond werken continu
te optimaliseren.
Op 31 december 2007 waren er 5 cementfabrieken
gecertificeerd met dit label (zie
landkaart).
Voor de fabrieken in Maastricht en Harmignies
wordt deze certificatie in de loop
van 2008 en 2009 verwacht.
In België werd in 2007 in de cementfabrieken
een actieplan opgezet, waarbij er ook
verschillende prestatie-indicatoren werden
ingevoerd, om de veiligheidscultuur
in kaart te brengen. Dankzij het systeem
van onverwachte veiligheidsrondgangen
zijn er in 2007 bijvoorbeeld in Gent 169
verbeteracties gerealiseerd. Via diverse
overleg- en operationele vergaderingen is
ervoor gezorgd dat veiligheid op de “mentale”
agenda blijft staan. Maandelijkse wisselende
affiches vestigen de aandacht op
verschillende veiligheidsthema’s.
Beton: campagne
Inter-Beton heeft voor alle betoncentrales
een jaaractieplan uitgewerkt waarbij er een
combinatie wordt gemaakt van technische
verbeteringen, opleidingen, controles en
preventiemaatregelen. Deze gezamenlijke
acties hebben de frequentiegraad
(ongeval met werkverlet) in de betoncentrales
teruggebracht van 56 (2006) naar
27,52 in 2007.
FreQuentIegraaD 2006 2007 2008 (DOEL)
Cement België 28,30 12,30 < 13,00
Cement Nederland 4,40 7,00 < 4,00
totaal cement 19,50 10,30 < 9,00
Beton België 55,60 27,50 < 25,00
Beton Nederland 11,40 5,80 < 5,00
totaal beton 34,60 16,70 < 14,70
Granulaten België (Carrières Lemay) 133,00 45,00 < 35,00
Granulaten Nederland (HC Zand & Grind) 0,00 0,00 0,00
totaal granulaten n.b. n.b. n.b.
n.b= niet beschikbaar
GENT
ANTOING
BRUSSEL
HARMIGNIES
IJMUIDEN
ROTTERDAM
DEN BOSCH
MAASTRICHT
LIXHE
Medewerkers
en maatschappij 43
De frequentiegraad
is de afgelopen
jaren duidelijk
gedaald.
De frequentiegraad binnen
HeidelbergCement Benelux is in 2007
fors gedaald in vergelijking met het
jaar voordien.
De acties die in de jaren daarvoor
genomen zijn, werpen dus hun
vruchten af. Voor cement is de
frequentiegraad in 2007 nagenoeg
gehalveerd in vergelijking met 2006.
Wij zullen alles in het werk stellen om
de bewustwording met betrekking tot
veiligheid bij onze medewerkers nog
te verbeteren. De menselijke factor
bij ongevallen is namelijk doorslaggevend.

44
Wij hebben in een
sereen klimaat
de CAO kunnen
afsluiten.
Granulaten: actieplan
Carrières lemay
In Carrières Lemay heeft men een jaaractieplan
voorzien met de nadruk op orde
en netheid, wat vaak een eerste vereiste
is voor veiligheid. Hierdoor is de frequentiegraad
van 133 naar 45 gedaald in
2007. Ook zijn er in 2007 gerichte acties
geweest om bepaalde installaties (transportbanden,
zeefapparatuur, enz) veiliger
uit te rusten.
Dialoog en
commitment
Informatie
naar de werknemers
HeidelbergCement Benelux beschikt over
verschillende kanalen om de werknemers
te informeren over het reilen en zeilen
van het bedrijf. ‘Dynamix’ is een intern
nieuwsmagazine dat 2 à 3 maal per jaar
verschijnt en aan elke werknemer bezorgd
wordt.
De campagne ‘We Give Answers’, is
niet enkel naar onze externe stakeholders
gericht, maar heeft ook een intern
component. Via de diverse kanalen
(intranet, stafbijeenkomsten, overlegvergaderingen,
…) wordt er intern met alle
medewerkers gecommuniceerd. Er zijn
procedures vastgelegd zodat elke medewerker
op de hoogte blijft van het kwaliteits-,
veiligheids- en milieubeleid en de
impact hiervan op zijn of haar persoonlijke
werksituatie. Ook contractoren worden
systematisch op de hoogte gebracht van
relevante procedures en werkinstructies.
Op het vlak van individuele communicatie
naar elke werknemer afzonderlijk is in
2007 een aangepast beoordelingsysteem
geïntroduceerd voor kaderleden. Tevens
werden in diverse onderdelen van het
bedrijf functionerings- en ontwikkelingsgesprekken
gehouden.
Sociaal overleg
In België hebben we in 2007, in constructief
overleg met de vakbondsorganisaties
een CAO voor de komende twee jaar kunnen
afsluiten. De loon- en arbeidsvoorwaarden
werden in een sereen klimaat
besproken, met een bevredigend resultaat
voor alle partijen. Tevens hanteren
we een cultuur waarbij regelmatig met de
vakbondsorganisaties wordt overlegd. Wij
zijn hierbij in constante evolutie en willen
de arbeidsvoorwaarden via verder overleg
verbeteren.
Samen met de vakbonden werd in 2007
een project opgestart voor het herdefiniëren
van de functieclassificatie voor bedienden.
De nieuwe classificatie van functies
volgens de ORBA-methode zal voor een
correctere en rechtvaardiger functiebeschrijving
en verloning zorgen.
Het Belgische overleg voor de arbeidsvoorwaarden
van onze arbeiders verloopt
via het paritair comité op het niveau van
de Cementfederatie.

Maatschappij
Onze openbedrijvendag
bij
CBR in Lixhe trok
maar liefst 1.700
bezoekers.
Interactie met de
maatschappij
HeidelbergCement vindt het belangrijk
om goede betrekkingen te onderhouden
met de belanghebbenden in de omgeving
van de verschillende productielocaties. Dit
houdt o.a. in dat er open communicatie is
met de omwonenden, met lokale, regionale
en nationale beleidsvoerders en overheidsinstellingen.
CBR en ENCI namen in 2007 ook een aantal
initiatieven op het vlak van de dialoog
en de samenwerking met de gemeenschap.
We schetsen hier enkele voorbeelden
als illustratie van de vele, kleine en
grotere initiatieven die in overleg met de
lokale belanghebbenden genomen zijn.
Openbedrijvendag in Lixhe. Op 7 oktober
2007 stelde de cementfabriek van
CBR in Lixhe haar deuren open voor
het grote publiek. Dit gebeurde in het
kader van de Belgische openbedrijven-
Medewerkers
en maatschappij 45
dag. Niet minder dan 1.700 personen
kwamen de fabriek bezoeken en konden
via een uitgestippeld parcours de
diverse productieinstallaties (filters,
zuiveringslib, bandeninstallatie, etc.)
de verzendingsinstallaties en de controlekamers
bezoeken.
Inter-Beton heeft naast financiële
steun, haar kennis ter beschikking
gesteld van het Tetraproject van de
hogeschool KAHO St. Lieven in Gent,
in samenwerking met de Universiteit
van Gent. Tetraprojecten willen technologische
kennisoverdracht stimuleren
van hogescholen en universiteiten
naar bedrijven. In dit geval werd een
software ontwikkeld om kwaliteitvollere,
performantere betonrecepturen
te verkrijgen. Dit alles gebeurde met de
steun van het IWT (Instituut voor aanmoediging
van Innovatie door Wetenschap
en Technologie in Vlaanderen).

46
Inter-Beton: iedereen bouwt mee
aan een veilige bedrijfsomgeving
Inter-Beton zag in de periode 2001-2004 het aantal ongevallen en de ernst ervan onverwachts stijgen. Wat was
er aan de hand? Wat gebeurde er? Het management besloot om kordaat in te grijpen, want de veiligheid van
de werknemers is een absolute prioriteit. De frequentiegraad en de ernstgraad werden bestudeerd en er werd
een analyse gemaakt welke soort ongevallen het meest voorkwamen.
Veiligheid: sociaal en economisch belangrijk
In 2005 werd dan opgestart met een volledig plan, dat zich
in eerste plaats toespitste op die veel voorkomende ongevallen,
maar ook duidelijk een attitudeverandering in het bedrijf
beoogde. Inter-Beton versterkte dit engagement door het veiligheidscharter
van het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid in de
Bouwnijverheid (NAVB) te onderschrijven.
Dirk Vankerckhoven, preventieadviseur, was vanaf het begin
betrokken bij het nieuwe preventieplan: “Elk ongeval heeft in
de eerste instantie een impact voor de betrokken werknemer en
zijn omgeving, maar het laat ook het werk stilvallen met alle economische
gevolgen van dien. We waren dan misschien wel een
belangrijke speler op de markt, maar we konden het ons ook
economisch niet veroorloven die hoge ongevalcijfers naast ons
neer te leggen. Inter-Beton wilde dus ook duidelijk twee vliegen
in een klap slaan: een veiliger werkomgeving voor de medewerkers
en minder stilstand van de activiteit door ongevallen.” Als
Vaak gaat
veiligheid om kleine
maatregelen met
veel impact.
maatstaf werd in 2005 gezegd dat de centrales zo snel mogelijk
onder het sectorgemiddelde moesten gaan.
Veiligheidsplan
Een uitgedokterde sensibilisatiecampagne ging van start: posters
met risicogedrag werden opgehangen en chauffeurs kregen een
handboek met nuttige tips voor onder andere veilig rijgedrag.
Ook werd er veel geïnvesteerd in opleiding: soms heel technisch,
soms meer inspelend op het aankweken van een gezonde veiligheidsreflex.
En vaak ging het om kleine maatregelen met veel
impact. Zo werd het dragen van een helm in de betoncentrale
verplicht. Voor iedereen. Een duidelijk signaal, dat iedereen,
arbeider, chauffeur, of plant manager, zich aan dezelfde veiligheidsregels
moest en moet houden. Dirk Vankerckhoven: “In
het begin was deze maatregel vreemd, want ongewoon in een
betoncentrale; nu is het een evidentie, want medewerkers wijzen
er elkaar op de helm niet te vergeten.”

Een ander belangrijk initiatief zijn de borden waarop ongevalvrije
dagen genoteerd worden. Klaar en duidelijk tonen ze de
inspanning en de motivatie van alle werknemers om veilig te
werken. Vankerckhoven: “En bovendien hangt er ook nog een
sympathieke competitie aan vast. Jaarlijks wordt de betoncentrale
met de beste cijfers op het vlak van veiligheidsprestaties in
de bloemetjes gezet. Op basis van het aantal ongevalvrije dagen
én op basis van een veiligheidsaudit (die nagaat in welke mate
acties, preventiemaatregelen en consignes goed opgevolgd worden),
worden de 3 beste betoncentrales genomineerd. De beste
centrale krijgt de echte award overhandigd tijdens een gezellige
barbecue, waarop ook de partners van de medewerkers uitgenodigd
zijn. Een niet onbelangrijk signaal, want voor de partner
van elke medewerker, is het fijn te weten dat hij of zij ’s avonds
gezond en wel thuiskomt.”
In 2007 was het de betoncentrale van Tessenderlo die de prijs
wegkaapte. De winnaars zijn trots op hun ongevallenstatistieken.
Maar ze weten ook dat het niet alleen die cijfertjes zijn die tellen.
Ook de audit, een grondige analyse van de lokale veiligheidsaanpak,
bezorgde hen goede punten en liet hun toe die begeerde
award binnen halen.
Roger Volders, een medewerker van Tessenderlo getuigt: “Het
was bijzonder dat wij die award overhandigd kregen door Marc
Jonckheere, de algemeen directeur van Inter-Beton. We hebben
als groep, allemaal samen onze award in ontvangst genomen.
Iedereen kreeg ook een diploma en een leuke sweater.”
ReSultateN
De beste centrale
krijgt een
veiligheidsaward
overhandigt.
De inspanningen van dit globale preventieplan van 2006-2010 lieten zich
erg snel voelen. Het aantal ongevallen is dan ook fors gedaald ondanks de
groei van onze activiteiten in België: van 43 naar 19. In 2006 torende de
frequentiegraad met zijn 55,6 nog net uit boven het sectorgemiddelde van
54, in 2007 werd deze gehalveerd tot 27,5 (sectorgemiddelde 39). Voor 2008
staat als doelstelling: onder de 25 gaan. Ook de ernstgraad (aantal verloren
kalenderdagen x 1.000 / totaal gepresteerde werkuren) ging sterk achteruit:
van 1.47 in 2006 tot 1,07 in 2007. Voor 2008 proberen wij de vooropgestelde
doelstellingen te behalen, maar we weten dat dit een constante inspanning eist
van management en medewerkers.
Inleiding 47
FreQuentIegraaD
80
70
60
50
40
30
20
05
ernStgraaD
2,00
1,50
1,00
0,50
aantal OngeVallen
50
40
30
20
10
0
66,4
1,74
06 07 08
05 06 07
43
55,6
1,47
43
27,5
19
1,07
25,0
0,80
08
18
05 06 07 08

48
Duurzaamheid
Milieu: onze ambities
KLIMAAT BESCHERMING
ENERGIE, ALTERNATIEVE
GROND-EN BRANDSTOFFEN
ECOLOGISCHE
VOETAFDRUK
BIODIVERSITEIT
1990 2005 2006 2007
CBr - aCtIVIteIt CeMent
aMBItIe PreStatIe InDICatOren COMMentaar
Het VerMInDeren
Van SPeCIFIeKe
BrOeIKaSgaSSen
Het VerBeteren
Van OnZe energIeeFFICIëntIe
Het VerHOgen
Van De InZet Van
alternatIeVe grOnD-
en BranDStOFFen
Het VerDer
VerMInDeren Van
OnZe eCOlOgISCHe
VOetaFDruK
Het OPBOuWen Van
een leIDenDe POSItIe
BIJ De PrOMOtIe Van
BIODIVerSIteIt In De
grOeVeS
DOel.
2012
Netto emissies Kg CO 2 /t cement 637 567 528 525 519
Klinker aandeel in cement 64% 66% 62% 61% 61%
Inzet lokale biomassa ter
vervanging van fossiele
brandstoffen
0% 21% 19% 18% 18%
Warmteverbruik GJ/t klinker 3,95 3,83 3,92 3,91
Netto warmteverbruik:
GJ fossiele brandstoffen/t klinker
Inzet van alternatieve
grondstoffen per ton
geproduceerd cement
Inzet van alternatieve
brandstoffen ter vervanging van
traditionele brandstoffen
1,85 1,89 1,94 1,66
39% 44% 44% 44%
6% 53% 50% 50% 58%
% van vestigingen met ISO 14001 75% 75% 75% 100%
nO x uit schoorstenen
(g / t cement)
SO 2 uit schoorstenen
(g / t cement)
% van groeves met een actief
herinrichtingsplan
% van groeves met actieve
monitoring en een beheersplan
voor biodiversiteit
1173 1276 1024 820
736 1079 987 755
100% 100% 100% 100%
16% 16% 16% 100%
Eind 2007 had CBR al 18% (t.o.v.
referentiejaar 1990) van de CO 2 uitstoot
verminderd in de cementproductie.
CBr behoudt een goede positie t.o.v.
een Europees gemiddelde van 79%.
CBR maakt al sinds jaren promotie van
hoogovencement.
De inzet van biomassa is in 2007
stabiel gebleven. Door een mindere
beschikbaarheid van deze brandstof
die ook fel begeerd wordt door andere
industrieën, zal het percentage biomassa
stabiel blijven tot waarschijnlijk 2012.
CBr streeft ernaar om biomassa lokaal
aan te kopen, om hoge transportkosten
te vermijden en minder CO 2 uit te
stoten. Lokaal aankopen is ook ethisch
verantwoord.
Bij alle indicatoren in deze tabel zitten
natuurlijk ook de cijfers van wit cement.
Het warmteverbruik voor de productie
van witte klinker ligt aanzienlijk hoger
dan voor grijze klinker.
In 2007 is het warmteverbruik licht
gestegen door een hoger inzet van
fossiele brandstoffen. Dit kan verklaard
worden doordat er minder alternatieve
brandstoffen, die beantwoordden aan
de kwaliteit van het eindproduct, op de
markt beschikbaar waren. tussen 2007
en 2012 zal het verbruik van fossiele
brandstoffen verminderen doordat
er meer alternatieve brandstoffen
beschikbaar zullen zijn.
Doelstelling 2012 voor CBR blijft een
hoge inzet van alternatieve grondstoffen
te behouden. Mede dankzij de inzet van
hoogovenslak en vliegas.
Doelstelling is om in 2012 een inzet van
58% alternatieve brandstoffen te halen,
dankzij grotere volumes plastic, banden
en slib die onder andere verkregen
worden door de verhoogde capaciteit
van Recyfuel, onze platform voor de
voorbehandeling van afval .
De fabriek in Harmignies zou de ISO
14001 certificatie tegen eind 2008
moeten behalen.
Dankzij de invoering van de SNCRtechnologie,
voorzien voor het project
Antoing Cap 5000, zal de uitstoot van
nO x met 32% verminderen voor alle
fabrieken van CBR tegen 2012.
Dankzij de invoering van een
ontzwavelingsinstallatie, voorzien voor
het project Antoing Cap 5000, zal de
uitstoot van zwaveldioxide met 33%
verminderen tegen 2012.
In België is herinrichting van de groeve
een wettelijke verplichting.
De doelstelling is om, voor 2012, 100%
van onze groeves te voorzien van een
actieplan voor biodiversiteit. De groeve
van CBR Lixhe neemt deel aan een
pilootproject van de HeidelbergCement
Group om biodiversiteit te promoten.

49
Global Reporting Initiative Tabel
Dit is ons eerste duurzaamheidsverslag. Waar mogelijk hebben wij de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI) gevolgd. Het
is ons doel om voor toekomstige verslagen ons rapportage systeem beter te laten aansluiten op de GRI richtlijnen. Voor meer info:
www.globalreporting.org.
1. STRATEGIE EN ANALySE
InDICatOr lOKatIe In Het VerSlag
1.1 Een verklaring van de hoogste beslissingsbevoegde Voorwoord
1.2 Belangrijke gevolgen, risico’s en mogelijkheden Het Bedrijf en duurzaamheid
2. ORGANISATIEPROFIEL
2.1 Naam van de organisatie Voorkant
2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2.6 – Voornaamste producten, operationele structuur, locatie hoofdkantoor,
landen, eigendomsstructuur
Het Bedrijf en duurzaamheid
2.7 Afzetmarkten Markten en Klanten
2.8 Omvang van verslaggevende organisatie Het Bedrijf en duurzaamheid
Medewerkers en maatschappij
2.9 Veranderingen Het Bedrijf en duurzaamheid
3. VERSLAGPARAMETERS
VERSLAGPROFIEL
3.1, 3.2, 3.3 Verslagperiode, datum recentste verslag, verslagleggingcyclus Inleiding
3.4 Contactpunt Colofon
REIKWIJDTE EN AFBAKENING VAN HET VERSLAG
3.5, 3.6, 3.7 Proces voor het bepalen van de inhoud, afbakening, reikwijdte Inleiding
GRI-INHOUDSOPGAVE
3.12 GRI tabel Tabel GRI Indicatoren
4. BESTUUR, VERPLICHTINGEN EN BETROKKENHEID
BESTUURSSTRUCTUUR
4.1 Bestuursstructuur www.heidelbergcement.com/benelux
4.4 Mechanismen voor medezeggenschap Medewerkers en Maatschappij
4.6 Processen voor het vermijden van tegenstrijdige belangen Het bedrijf en duurzaamheid
Markten en Klanten
4.8, 4.9 Intern ontwikkelde missie- of beginselverklaringen, gedragscodes en uitgangspunten,
Procedures voor het overzien van economische, milieugerelateerde en sociale prestaties
VERPLICHTINGEN I.V.M. ExTERNE INITIATIEVEN
4.12 Extern ontwikkelde economische, milieugerelateerde en sociale handvesten,
principes of andere initiatieven
Het bedrijf en duurzaamheid
Het bedrijf en duurzaamheid
4.13 Lidmaatschap van verenigingen en/of belangenorganisaties Het bedrijf en duurzaamheid
Milieu en Bronnen
Markten en Klanten
OVERLEG MET BELANGHEBBENDEN
4.14, 4.15, 4.16, 4.17 Stakeholdermanagement Het bedrijf en duurzaamheid

PRESTATIE-INDICATOREN
ECONOMISCHE PRESTATIE-INDICATOREN
DMA Managementbenadering Markten en Klanten
MILIEU PRESTATIE-INDICATOREN
DMA Managementbenadering Milieu en Bronnen
EN1, EN2, EN3 Materialen, energieverbruik Milieu en Bronnen, Cement
EN5, EN6 Energiebesparing, energie-efficiency Milieu en Bronnen, Cement
EN10 Gerecycled en hergebruikt water Milieu en Bronnen
EN12 Gevolgen voor biodiversiteit Milieu en Bronnen
EN13 Habitats Milieu en Bronnen, Biodiversiteit
EN14 Beheersen van de gevolgen voor biodiversiteit Milieu en Bronnen, Biodiversiteit
EN16 Emissie broeikasgassen Milieu en Bronnen, Cement
EN18 Initiatieven ter verlaging van emissie broeikasgassen Milieu en Bronnen
EN20, NO, SO en andere significante luchtemissies naar type Milieu en Bronnen
EN29 Significante milieugevolgen van het transport Milieu en Bronnen
EN30 Totale uitgaven aan en investeringen in milieubescherming Markten en Klanten
SOCIALE PRESTATIE-INDICATOREN: ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN
DMA Managementbenadering Medewerkers en Maatschappij
LA1 Totale personeelsbestand Medewerkers en Maatschappij
LA7 Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers Medewerkers en Maatschappij
LA10 Gemiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen Medewerkers en Maatschappij
SOCIALE PRESTATIE-INDICATOREN: MENSENRECHTEN
SOCIALE PRESTATIE-INDICATOREN: MAATSCHAPPIJ
DMA Managementbenadering Medewerkers en Maatschappij
SO5 Standpunten betreffende publiek beleid Medewerkers en Maatschappij
SO6 financiële en in-naturabijdragen aan politieke partijen, politici Markten en Klanten
SOCIALE PRESTATIE-INDICATOREN: PRODUCTVERANTWOORDELIJKHEID
DMA Managementbenadering Markten en Klanten
PR3 Type verplichte informatie over producten en diensten Markten en Klanten
PR5 Klanttevredenheid Markten en Klanten
Niet gerapporteerd: 3.9, 4.5, 4.7, 4.10, 4.11, EC1 t/m EC3, EC5 t/m EC8, EN4, EN7 t/m EN9, EN11, EN17, EN19, EN21 t/m EN28,
LA2 t/m LA6, LA9, LA12 t/m LA14, HR1, HR2, HR4, SO1 t/m SO3, SO7, SO8, PR1, PR2, PR8, PR9
Niet relevant: 3.8 t/m 3.11, 4.2, 4.3, EC4, LA8, HR3, HR5 t/m HR9, SO4, PR4, PR6, PR7
50

Copyright © 2008
HeidelbergCement Benelux
Ter Hulpsesteenweg, 185 – 1170 Brussel België
Verantwoordelijke uitgever: pascale Wauters
advies en tekst: CC Strategies en BeCO Groep
Ontwerp: Chris Communications
Fotografie: jean-Michel Byl, Serge Brison (België), Steef Croonen, luc
Hommes (nederland)
papier: gedrukt op milieuvriendelijk papier
Dit duurzaamheidverslag is ook beschikbaar in het Frans.
Dit verslag en overige informatie is te vinden op
www.heidelbergcement.com/benelux
www.enci.nl
www.mebin.nl
www.cbr.be
www.interbeton.be
www.lemay.be
Voor suggesties, commentaar en vragen kunt u contact opnemen met:
pascale.wauters@heidelbergcement.com (België)
nicole.rokx@heidelbergcement.com (nederland)