Succes is een keuze; succes dwing je af! - TeamingNet
Succes is een keuze; succes dwing je af! - TeamingNet
Succes is een keuze; succes dwing je af! - TeamingNet
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Jan L. Wage<br />
<strong>Succes</strong> <strong>is</strong> <strong>een</strong> <strong>keuze</strong>;<br />
<strong>succes</strong> <strong>dwing</strong> <strong>je</strong> <strong>af</strong>!<br />
[1]
<strong>Succes</strong> <strong>is</strong> <strong>een</strong> <strong>keuze</strong>;<br />
<strong>succes</strong> <strong>dwing</strong> <strong>je</strong> <strong>af</strong>!<br />
drs. Jan L. Wage<br />
Ter vergroting van de leesbaarheid <strong>is</strong> ervoor gekozen te schrijven in de mannelijke vorm.<br />
Uiteraard wordt hier ook de vrouwelijke vorm bedoeld.<br />
®<br />
Copyright 2012 © SellingNet Uitgeverij<br />
www.sellingnet.nl<br />
www.teamingnet.nl<br />
Alle rechten voorbehouden. Nadruk verboden.<br />
Het reproduceren van deze praktijkgids in zijn geheel of in gedeelten of gebruik bij (verkoop)<br />
opleidingen, de vertaling dan wel iedere andere wijze van verspreiding, <strong>is</strong> slechts met<br />
uitdrukkelijke toestemming van SellingNet Uitgeverij toegestaan.<br />
SellingNet/<strong>TeamingNet</strong><br />
Postadres: Antwoordnummer 5023, 7550 VE Hengelo<br />
Bezoekadres: Meervalstraat 10, 7559 bK Hengelo<br />
Telefoon: 074 711 02 62<br />
E-mail: info@sellingnet.nl<br />
Internet: www.sellingnet.nl<br />
Illustratie k<strong>af</strong>t: Roel Kuijpers, Skyline Asten BV<br />
Redactie, opmaak en tekstbijdragen: Ronald Swensson, senior trainer/coach<br />
Website Jan L. Wage: www.janwage.nl<br />
Het hoofdstuk ‘7 eigenschappen van effectief leiderschap’ betreft <strong>een</strong> boekbespreking van<br />
Stephen R. Covey’s beroemde boek ‘7 eigenschappen van effectief leiderschap’.<br />
[2]
Inhoud<br />
<strong>Succes</strong> <strong>is</strong> <strong>een</strong> elast<strong>is</strong>ch begrip ........................................................................................5<br />
Waarom hebben mensen <strong>succes</strong>? .................................................................................7<br />
Houd het einddoel voor ogen en kies het krit<strong>is</strong>che pad ..............................................11<br />
De macht van suggestie en conditionering ..................................................................15<br />
Hoe ‘tikken’ <strong>succes</strong>volle personen? .............................................................................21<br />
5 sleutels tot rijkdom en geluk .....................................................................................31<br />
7 kenmerken van <strong>succes</strong> ..............................................................................................33<br />
7 overtuigingen naar <strong>succes</strong> ........................................................................................35<br />
7 eigenschappen van effectief leiderschap ..................................................................37<br />
De feeën van <strong>succes</strong> .....................................................................................................39<br />
Hoe ‘creatief’ zijn <strong>succes</strong>vogels? ..................................................................................41<br />
Je hebt de top bereikt! Wat nu? ..................................................................................45<br />
Een gedetailleerd praktijkgeval ....................................................................................49<br />
[3]
De trein<br />
Het sneeuwde stevig toen ik op het winderige perron van het station<br />
Bad Nauheim stond. De trein naar Frankfurt, waar het vliegtuig<br />
naar Amsterdam niet voor me zou wachten, was ernstig vertraagd.<br />
Dit meldde de hoffelijke stem door de stations luidspreker.<br />
Een wachtende medepassagier wond zich hierover bijzonder op<br />
en snauwde de perronchef toe: ‘Waartoe dient <strong>een</strong> dienstregeling<br />
als de treinen zich er toch niet aan houden?’<br />
De perronchef antwoordde beleefd: ‘Geachte passagier... als we g<strong>een</strong><br />
dienstregeling hadden dan wísten we niet <strong>een</strong>s dat de trein vertraging had.’<br />
[4]
<strong>Succes</strong> <strong>is</strong> <strong>een</strong> elast<strong>is</strong>ch begrip<br />
1. De elasticiteit van het begrip ‘<strong>succes</strong>’<br />
Als twee mensen over ‘<strong>succes</strong>’ spreken, kunnen ze totaal verschillende dingen menen. Met<br />
‘<strong>succes</strong>’ bedoelt de smokkelaar iets heel anders dan de douanier hoewel ze m<strong>is</strong>schien over<br />
dezelfde lading goederen spreken. De inbreker en de politiemannen .... Hetzelfde probleem. De<br />
gedecoreerde oorlogsveteraan en de pacif<strong>is</strong>t .... Soms hebben m<strong>is</strong>dadigers, en ook beroemde<br />
staatslieden uit onze geschieden<strong>is</strong>boek<strong>je</strong>s, door gruwelijke, -in elk geval <strong>af</strong>stotelijke -, methoden<br />
en systemen hun <strong>succes</strong> behaald ... Tot ze m<strong>is</strong>schien later toch onthoofd of gedeporteerd werden,<br />
omdat hun ‘<strong>succes</strong>sen’ te veel slachtoffers vergden en volken tot opstand brachten..<br />
Wat <strong>is</strong> het tijdstip, waarop we hen ‘<strong>succes</strong>vol’ mochten noemen? Op welk moment konden ze met<br />
‘<strong>succes</strong>’ op hun carrière terugkijken? In de geschieden<strong>is</strong>boek<strong>je</strong>s, na jaren of eeuwen, weten we het<br />
natuurlijk. Maar hoe luidde het ‘eigentijdse’ oordeel vóór en ná de onthoofding?<br />
“Opgaan, blinken en verzinken <strong>is</strong> het lot van ied’re dag” zong de vaderlandse rijmelaar Willem<br />
Bilderdijk (1756-1831). Wie hoog klimt kan ook diep te vallen! Dacht hij aan Napoleon, toen hij het<br />
schreef? Was deze Napoleon Bonaparte (1769-1821) <strong>succes</strong>vol? Een ondermaatse Corsicaanse<br />
korporaal uit <strong>een</strong> gezin van 13 kinderen, die nauwelijks Frans sprak en die het tot generaal, later<br />
tot keizer van Frankrijk, en heerser over Europa en Egypte bracht? Een <strong>succes</strong>vol heerser tot aan<br />
de volkerenslag bij Leipzig (1813). En na zijn Waterloo in 1815 moest de maaglijder, door al zijn<br />
<strong>succes</strong>sen voor hoogmoedswaanzin verblind, als zielige banneling zijn laatste 6 jaren op St.Helena<br />
slijten! <strong>Succes</strong>vol? Hoe heeft hij zèlf zijn balans opgemaakt?<br />
2. <strong>Succes</strong>sen: altijd overwinnaars en verliezers?<br />
Soms gáát het ‘<strong>succes</strong>’ van de één ten koste van de ander, zoals in de sport. Politieke<br />
<strong>af</strong>gunstelingen menen, dat in onze maatschappij het <strong>succes</strong> van de één altijd nadelig voor de<br />
meeste medemensen moet <strong>af</strong>lopen. Anderen reageren minder jaloers... Wetenschappers,<br />
uitvinders en ontdekkers, helpen dank zij hun ‘<strong>succes</strong>sen’ de mensheid in reuzenstappen vooruit,<br />
zelfs als de oorlogsindustrie ze heeft bevorderd. Je kunt uitvindingen immers vaak tot heil en tot<br />
onheil van de mensheid ontwikkelen, zoals de Zweed Alfred Nobel, (1833-1869), uitvinder van het<br />
dynamiet, zèlf ontdekte.<br />
3. Individuele waardesystemen en ambities<br />
Ook individuele waardesystemen en ambities in het leven maken het begrip ‘<strong>succes</strong>’ elast<strong>is</strong>ch.<br />
Voor de één <strong>is</strong> het ‘<strong>succes</strong>’ <strong>een</strong> materiële rijkdom, ten koste van alles bereikt, ook als de weg met<br />
leed en pijn geplaveid <strong>is</strong>. Voor anderen <strong>is</strong> het <strong>een</strong> rustig en gelukkig overleven in <strong>een</strong> geurig<br />
bloementuint<strong>je</strong> en <strong>een</strong> ga<strong>af</strong> huwelijk, jarenlang tot na de pensionering, totdat de dood hen<br />
scheidt. Voor de één <strong>is</strong> <strong>succes</strong>: het overwinnen van gevaren, voor de ander: het vermijden ervan.<br />
De één wil de Mont Blanc bestijgen, andermans ambities reiken zelfs tot de top van de Mount<br />
Everest, en weer anderen zijn gelukkig met het Arduinse landschap en de Vaalser Berg.<br />
Het milieu, waarin we opgroeien, speelt <strong>een</strong> rol. Het kind van de geïmmigreerde en ongeletterde<br />
handarbeider brengt het m<strong>is</strong>schien <strong>succes</strong>vol tot onderwijzer op <strong>een</strong> bas<strong>is</strong>school. Hoed <strong>af</strong>! Zo’n<br />
‘<strong>succes</strong>’ <strong>is</strong> voor de zoon van <strong>een</strong> st<strong>een</strong>rijke industriemagnaat eerder magert<strong>je</strong>s. Ons startpunt<br />
bepaalt dus mede, wat we als ‘<strong>succes</strong>vol’ beschouwen. En dat startpunt kiezen we niet zelf, het<br />
wordt ons ‘opgelegd’. Kinderen kiezen nu <strong>een</strong>maal niet hun ouders!<br />
[5]
4. Waar kies ik in dit boek nu voor?<br />
Wat <strong>je</strong> eigen ‘milieu’ over <strong>je</strong> carrière denkt laat ik buiten beschouwing. Je eigen huidige<br />
‘beroepscarrière’ dient <strong>je</strong> centrale vraag te zijn. Hoe kijk <strong>je</strong> er zelf híér en nú naar?. Dus: wat <strong>je</strong><br />
zèlf, hier en nu, als <strong>een</strong> <strong>succes</strong>rijke duurzame bekroning van <strong>je</strong> carrière beschouwt, desnoods met<br />
enkele nederlagen en met enige pech gegarneerd. Je wilt vooruitkomen! <strong>Succes</strong> betekent voor jou<br />
waarschijnlijk: <strong>een</strong> stijgend inkomen, <strong>een</strong> betere hiërarch<strong>is</strong>che positie, <strong>een</strong> zeker aanzien in de<br />
wereld waarin <strong>je</strong> vertoeft. Waarbij ik ook hoop, -<strong>je</strong>zelf èn voor hen die <strong>je</strong> lief hebben -, op ‘<strong>succes</strong>’<br />
in <strong>je</strong> privéleven: gezondheid, geluk en enige wind in de rug! En daarnaast, dat <strong>je</strong> vlijtige streven<br />
niet te veel andere mensen pijn doet en benadeelt. Afgezien van het beet<strong>je</strong> <strong>af</strong>gunst, dat aan hen<br />
knaagt. Het <strong>is</strong> altijd beter, <strong>af</strong>gunst te oogsten dan medelijden!<br />
<strong>Succes</strong> toegewenst, dus!<br />
Jan L. Wage<br />
Lid Adviesraad SellingNet/<strong>TeamingNet</strong><br />
[6]
Waarom hebben mensen <strong>succes</strong>?<br />
1. Heeft men altijd <strong>succes</strong> in het beroep èn in het privéleven?<br />
In kranten en tijdschriften lezen we vaak, dat de ‘<strong>succes</strong>vollen’ in bedrijf en beroep, het geluk niet<br />
altijd in hun privéleven vinden. ‘Concurrentie’ kàn soms ontstaan tussen beroeps- en privéleven.<br />
Denk bijvoorbeeld aan ‘onze’ Neelie Kroes, sinds 2004 Europees Comm<strong>is</strong>sar<strong>is</strong> en <strong>een</strong> van de<br />
machtigste vrouwen van Europa – die veel private woelingen in haar leven heeft gehad, zoals<br />
ieder<strong>een</strong> weet. Er zijn ook ‘klassieke’ voorbeelden. De Geneefse filosoof en pedagoog Jean Jacques<br />
Rousseau, (1712-1789), was de auteur van het 1762 verschenen wereldberoemde vijfdelige<br />
standaardboek: “Émile, ou de l’Éducation”, (“De opvoeding van Émile”). Deze koploper in de<br />
kinderopvoeding schoof zijn eigen vijf kinderen naar <strong>een</strong> weeshu<strong>is</strong> <strong>af</strong>. Zijn letterkundige werk en<br />
zijn ideeën waren <strong>een</strong> onbetw<strong>is</strong>tbaar wereld<strong>succes</strong>, tot in Japan en tot heden ten dage toe.<br />
Versterkt dit ons wantrouwen, dat mijn goede moeder uitte tegen àl te beroemde <strong>succes</strong>volle<br />
figuren? “Hoe groter geest, hoe groter beest” luidde haar vermoeden.<br />
Nee! We weten van bekende politici, die ondanks hun publieke <strong>succes</strong>sen gelukkig 30 jaar gehuwd<br />
bleven. Niet ieder europees min<strong>is</strong>ter heeft <strong>een</strong> turbulent liefdesleven. Niet iedere <strong>succes</strong>volle<br />
pedagoog legt zijn eigen kinderen te vondeling.<br />
Door <strong>succes</strong> te behalen, bewonderd te worden en roem te oogsten, kùn <strong>je</strong> andere doelstellingen<br />
in <strong>je</strong> leven beschadigen. Je moet zelf het evenwicht bepalen, <strong>je</strong> ‘prioriteiten’ kiezen tussen deze<br />
eventueel concurrerende doelstellingen.<br />
2. Wie zijn die <strong>succes</strong>volle mensen dan?<br />
Géén mens bouwt zijn <strong>succes</strong> alléén op. Als we er zèlf vlijtig aan moesten werken, leverden vele<br />
anderen meestal de bouwstenen, die wij goed kunnen gebruiken. Denk aan de voetbalwereld,<br />
waar het altijd om <strong>een</strong> jubelende <strong>succes</strong>sen, -en nederlagen -, gaat. De middenvoor,- zoals we<br />
hem vroeger noemden -, oogst het luidruchtigste vreugdegejoel op de tribune. Maar tenminste<br />
vijf of zes makkers van het elftal bereidden zijn meesterschoten voor. Zijn eigen doelverdediger<br />
vervult <strong>een</strong> even nuttige, minder indrukwekkende, taak. Zelfs brallende supporters dragen tot de<br />
overwinning bij. ‘Thu<strong>is</strong>wedstrijden’ bieden méér kans op <strong>succes</strong> dan ‘uitwedstrijden’. Dan de<br />
trainer. Is zijn bijdrage niet belangrijker dan die van de elf spelers tezamen? Als het <strong>succes</strong> <strong>een</strong><br />
seizoen uitblijft, wordt éérst de trainer weggesmeten als <strong>een</strong> oude voetbalschoen. Merkwaardig!<br />
Verder de sportarts en de masseur. <strong>Succes</strong>sen worden door deze ‘figuranten’ voorbereid en<br />
gedragen.<br />
Bij boksers en tenn<strong>is</strong>sterren zijn de <strong>succes</strong>makers duidelijker als <strong>een</strong>zame helden te herkennen.<br />
Maar ook hier leveren trainer, arts, masseur, psychotherapeut, sterrenwichelaar en eventueel<br />
anderen in hun bijdrage tot het brullend of net<strong>je</strong>s applaud<strong>is</strong>serend <strong>succes</strong>.<br />
3. Komen ‘<strong>succes</strong>sen’ dan door stom toeval tot stand?<br />
Nee, zeer zelden! ‘Geluk’ kun <strong>je</strong> hebben bij kansspelen., maar ‘<strong>succes</strong>’ <strong>is</strong> toch wat anders.<br />
‘<strong>Succes</strong>sen’ zijn voor sommigen gemakkelijker bereikbaar dan voor anderen, dat <strong>is</strong> wel <strong>een</strong><br />
geluksfactor. Soms zorgen liefhebbende maar strenge ouders ervoor, dat hun kinderen konden en<br />
moesten studeren. Anderen verwaarloosden dit. Het ‘milieu’ waarin we zijn geboren en<br />
opgegroeid speelt <strong>een</strong> rol.<br />
[7]
Sociale, etn<strong>is</strong>che, religieuze, biolog<strong>is</strong>che of med<strong>is</strong>che factoren bevorderen of remmen onze<br />
ontwikkeling.In de dertiger jaren zong Lou<strong>is</strong> Davids (1883-1939) triestig: “Als <strong>je</strong> voor <strong>een</strong> dubbelt<strong>je</strong><br />
geboren bent, bereik <strong>je</strong> nooit <strong>een</strong> kwart<strong>je</strong>!” Deze ‘sociale aanklacht’, zeer ontroerend gezongen, <strong>is</strong><br />
echter fatal<strong>is</strong>t<strong>is</strong>ch demotiverend en bovendien m<strong>is</strong>leidend. Mannen en vrouwen in jouw en mijn<br />
omgeving, -en zeker ook in die van Lou<strong>is</strong> Davids -, voor <strong>een</strong> stuiver geboren, hebben het kwart<strong>je</strong>,<br />
of zelfs de gulden of rijksdaalder, door hard werken op eerlijke wijze bereikt. Ze zijn hoger<br />
gekomen dan het kwart<strong>je</strong> op de eerste rang. Velen haalden het kwart<strong>je</strong>, de gulden of m<strong>is</strong>schien de<br />
rijksdaalder grotendeels op eigen kracht. Als ze de steun van anderen kregen, zochten en<br />
‘activeerden’ zij die anderen zèlf.<br />
“Panta rei!” zeiden de oude Grieken. Het leven <strong>is</strong> <strong>een</strong> voortdurende stroming. Sommigen drijven<br />
willoos met die stroom mee, zoals dode v<strong>is</strong>sen doen! Levende v<strong>is</strong>sen zwemmen, vaak althans,<br />
tegen die stroom op, want dáár ligt hun hogere doel. Om even fietsend aan de wal te blijven:<br />
Sommigen blijven veilig thu<strong>is</strong>, omdat ze tegenwind lelijk en zelfs oneerlijk vinden. Anderen nemen<br />
die tegenwind als uitdaging aan en worden daardoor dagelijks sterker. Daardoor profiteren zij<br />
natuurlijk ook wel <strong>een</strong>s terecht van <strong>een</strong> tijdelijke wind in de rug.<br />
“Het geld ligt op straat!” Maar <strong>je</strong> moet <strong>je</strong> wel bukken om het op te rapen. Doet dat niet ieder<strong>een</strong>?<br />
Nee! Sommigen wachten tevergeefs tot hun buren, het voor hen zal doen. Ze vrezen enkele<br />
pijnscheuten in de rug als ze zèlf bukken....Of ze denken, dat het tòch weer om valse munten gaat<br />
...<br />
Of ze vinden die ene stuiver niet de moeite van het oprapen waard. Ze zagen de stuiver wellicht,<br />
slaapwandelend met hun hoofd in de wolken, niet liggen”.<br />
4. Jammer niet! Dóé iets, zonder aan wonderen te geloven<br />
Natuurlijk <strong>is</strong> er verschil van uitgangspunt voor ieder, die zijn beroep met stijgend <strong>succes</strong> wil<br />
uitoefenen. De mogelijkheden tot <strong>succes</strong> zijn voor ieder<strong>een</strong> anders. Bij al die verschillen zijn er<br />
methoden en technieken, om zèlf op real<strong>is</strong>t<strong>is</strong>che wijze aan <strong>je</strong> <strong>succes</strong> te werken. Je behoeft zelf<br />
géén genie te zijn. Maar het <strong>is</strong> inspirerend, <strong>af</strong> en toe naar de uitzonderlijke ‘helden’ of ‘heldinnen’<br />
te kijken en te zien - ondanks felle tegenslagen – hoe zij slaagden en tot hun verdiende roem<br />
kwamen.<br />
De Amerikaanse Helen Keller (1880-1938), die op haar 2 e jaar blind en doofstom werd. Door<br />
handsignalen, op de eigen handpalm, leerde ze schrijven. Door de lippen van anderen met de<br />
vingertoppen aan te raken ‘hoorde’ ze wat anderen vertelden. Ze studeerde aan de universiteit<br />
van Redcliffe, leerde daar behalve Engels ook Frans en Duits, werd eredoctor en schreef <strong>een</strong><br />
viertal boeken.<br />
De Britse wetenschapper en tijdgenoot Stephen Hawkin (1974-heden) <strong>is</strong> totaal spierverlamd, kan<br />
niet meer spreken, ligt in <strong>een</strong> rolstoel en communiceert met de wereld via <strong>een</strong> telev<strong>is</strong>iescherm. Hij<br />
<strong>is</strong> de wereldberoemde baanbrekende autoriteit over het ontstaan van ons heelal.<br />
De Nederlandse compon<strong>is</strong>t en concertpian<strong>is</strong>t Cor de Groot, (1921-1993) moest voortbestaan met<br />
<strong>een</strong> verlamde rechterhand. Een pechvogel dus! Hij schreef daarna zèlf 80 composities, uitsluitend<br />
voor de linkerhand.<br />
De franse compon<strong>is</strong>t Maurice Ravel (1875-1937) componeerde voor hem het wereldberoemde<br />
linkshandige pianoconcert. Cor de Groot bleef <strong>een</strong> indrukwekkend concertpian<strong>is</strong>t van wereldfaam!<br />
[8]
Ray Charles, (1930-2004), Afro-Amerikaan, op zijn 7 e jaar blind geworden, vaderloos opgevoed in<br />
<strong>een</strong> armoedewijk in NewYork. Bleef hij bij de pakken neerzitten? Hoewel hij zelf g<strong>een</strong> witte van<br />
zwarte toetsen kon onderscheiden, en g<strong>een</strong> notenschrift kon lezen, veroverde deze pian<strong>is</strong>t de<br />
wereld stormenderhand met ‘soul’-muziek.<br />
Pech in het leven kunnen sterke mensen overwinnen! En jij hebt waarschijnlijk veel mìnder pech<br />
onderweg als de hier genoemden.<br />
5. Wat ‘drijft’ deze <strong>succes</strong>vogels?<br />
Als we over de gebruikelijk ‘pechvogels’ en ‘geluksvogels’ spreken, <strong>is</strong> er alle aanleiding, over de<br />
derde categorie der ‘<strong>succes</strong>vogels’ te spreken. Wat drijft deze ‘<strong>succes</strong>vogels’? Die vraag stellen<br />
vele psychologen elkaar, en soms stellen die vele <strong>succes</strong>vogels zichzelf.<br />
Brengt de ‘geldmotor’, die mensen tot hun uitzonderlijke prestatievermogen? Nee! Die <strong>is</strong> pas<br />
later, als <strong>je</strong> later ‘hogerop’ geklommen ben, belangrijk! Voor wie veel geld hééft, wordt het geld<br />
blijkbaar werkelijk belangrijk . Sportmillionairs houden in hun belastingparadijs vast, wat ze<br />
hebben! Na <strong>een</strong> vroegtijdig uitgebluste roem willen ze bovendien nog enige duiten overhouden.<br />
Begrijpelijk!<br />
Nee! In begint niet met het geld. Eerder met de liefhebberij, de hobby, waarmee alles begon. De<br />
jongeman die in zijn vri<strong>je</strong> tijd knutselaar was, ontwikkelt zich tot <strong>een</strong> groot uitvinder. Als hij als<br />
me<strong>is</strong><strong>je</strong> of jongen blokfluit speelde werd zij/hij later m<strong>is</strong>schien podiumpian<strong>is</strong>te of -viol<strong>is</strong>t.<br />
Bij andere kinderen leeft reeds het ‘machtsbewustzijn’, sinds de oertijd <strong>een</strong> deel van onze<br />
‘animale’ aandriften. M<strong>is</strong>schien groeide daardoor <strong>een</strong> napoleont<strong>is</strong>che carrièredrang. En macht <strong>is</strong><br />
nodig om goed te besturen en te regeren, behoeft dus g<strong>een</strong> machtsm<strong>is</strong>bruik te worden.<br />
Merkwaardig <strong>is</strong>, dat vroegere vrijheidsstrijders vaak hun eigen volk tirann<strong>is</strong>eerden.<br />
Door <strong>een</strong> edeler ideal<strong>is</strong>t<strong>is</strong>che mensenliefde koos het de bega<strong>af</strong>de chemiestudente en<br />
rijkelu<strong>is</strong>dochter Florence Nightingale (1820-1910) het verpleegsterberoep. Met <strong>een</strong><br />
petroleumlamp in de hand verzorgde zij de gewonde soldaten in de Krim-oorlog. Over the ‘Lady<br />
with the Lamp’ spreekt men nòg. Ze inspireerde ook de Zwitser Henri Dunant (1828-1910) tot het<br />
oprichten van het Rode Kru<strong>is</strong>.<br />
Anderen, gewonere me<strong>is</strong><strong>je</strong>s, willen vèr over de horizon reizen en stewardess worden.. Er zijn ook<br />
‘droomberoepen’, die ouders voor hun kinderen wensen. Sociaal omhoogstrevende gezinnen<br />
zagen vroeger het liefst, dat hun zoon dokter werd. Het enige academ<strong>is</strong>che beroep immers,<br />
waaraan ‘gezag’ kleefde en waarvan men iets begreep..<br />
De verliefdheid van <strong>een</strong> gymnasiaste op haar taalleraar voert tot <strong>een</strong> universitair cum laude en <strong>een</strong><br />
<strong>succes</strong>volle carrière in de Franse taal en letteren. Zelfs soortgelijke professoraten zijn daaruit<br />
voortgekomen. Ikzèlf was, via de genegenheid voor mijn pianolerares, bijna podiumartiest<br />
geworden. Goed, die kans heb ik gem<strong>is</strong>t, bij nader inzien: gelukkig maar!<br />
Sommige circusclowns landen in hun beroep, omdat deze artiesten kinderen blijkbaar het diepst in<br />
hun ziel aangrijpen.<br />
Het kan,-schrik niet -, ook dat ‘stomme toeval’ zijn. Je stuit toevallig op <strong>een</strong> vakantiejob, waarvan<br />
<strong>je</strong> nooit had vermoed., dat het zo’n grote bevrediging g<strong>af</strong>! Of er was g<strong>een</strong> enkele aanleiding, <strong>een</strong><br />
bepaald beroep te kiezen, maar toen <strong>je</strong> <strong>een</strong>maal die mogelijkheid kreeg, wil <strong>je</strong> daarin carrière<br />
maken om hoger op te komen.<br />
[9]
Geval dat ik ook ken: <strong>je</strong> bent via de zeevaartschool stuurman op de grote vaart geworden, maar <strong>je</strong><br />
beminde vrouw wordt dat in dit <strong>een</strong>zame huwelijk verdrietig en <strong>je</strong> keert naar de wal terug, als<br />
verkoper, want daar kan <strong>je</strong> het met vrij weinig diploma’s vèr brengen.<br />
Ik stop met deze opsomming! Je weet, dat ik de lijst eindeloos kon uitbreiden. En die lijst blijft ook<br />
vaak onbegrijpelijk. Ik kende iemand, die Romaanse taal en letteren studeerde, maar directeur van<br />
<strong>een</strong> bekende brouwerij werd. Het leven <strong>is</strong> vol verrassingen!<br />
6. Hoe ‘gepassioneerd’ moet de <strong>succes</strong>vogel zijn?<br />
Als algem<strong>een</strong> kenmerk ligt er aan de <strong>succes</strong>geneigde mens dus <strong>een</strong> ‘gedrevenheid’ ten grondslag.<br />
Sommigen spreken liever van ‘passie’. Overigens ‘gedrevenheid’ moet natuurlijk niet tot<br />
‘bezetenheid’ voeren. Je ‘gedrevenheid’ leidt tot <strong>succes</strong>sen als <strong>je</strong> heer en meester blijft van de<br />
situaties, waarin <strong>je</strong> <strong>je</strong> begeeft. ‘Gedreven’ mag <strong>je</strong> en moet <strong>je</strong> zelfs zijn, maar niet ‘bezeten’.<br />
[10]
Houd het einddoel voor ogen en kies het krit<strong>is</strong>che pad<br />
1. Weet éérst waar <strong>je</strong> wilt komen<br />
Als <strong>je</strong> niet weet, naar welk doel <strong>je</strong> aanstuurt, weet <strong>je</strong> ook niet welke richting <strong>je</strong> wilt inslaan. Je blijft<br />
in het doolhof van <strong>je</strong> eigen gedachten hangen. Als <strong>succes</strong>vol mens bepaal <strong>je</strong> lang tevoren het<br />
einddoel, dat <strong>je</strong> wilt bereiken. Als dat einddoel in <strong>een</strong> verre toekomst ligt, bepaal <strong>je</strong> zo mogelijk<br />
ook de ‘re<strong>is</strong>route’ die naar dit doel voert. Je legt voor <strong>je</strong>zelf etappezeges vast! Je bepaalt voor deze<br />
etappes ook de tijdsduur, waarmee <strong>je</strong> op ze aanstuurt. Of het doel nu zéér hoog gegrepen <strong>is</strong> of<br />
bescheidener van allure, doet er niet toe. Of er onderweg in de tijdsplanning moet worden<br />
gecorrigeerd <strong>is</strong> g<strong>een</strong> doodzonde, maar als <strong>je</strong> <strong>je</strong> doelstelling niet aan tijdlimieten verbindt... laat <strong>je</strong><br />
het eindpunt ergens in de lucht hangen.<br />
Je kunt <strong>je</strong> doelstelling <strong>af</strong> en toe te wijzigen, maar dat moet g<strong>een</strong> dagelijkse praktijk worden, anders<br />
ben <strong>je</strong> <strong>een</strong> spontaan reagerend warhoofd, dat helaas niets bereikt.<br />
De ‘<strong>succes</strong>vogel’ staat krit<strong>is</strong>ch <strong>je</strong>gens zijn eigen doelstellingen. Natuurlijk <strong>is</strong> <strong>je</strong> doelstelling op dit<br />
moment nog <strong>een</strong> ‘droom’, maar die mag niet naïef en onreal<strong>is</strong>t<strong>is</strong>ch zijn..Anders gezegd: denk eerst<br />
grondig na, over wàt <strong>je</strong> eigenlijk wil bereiken.<br />
Is het <strong>een</strong> hogere positie dan die <strong>je</strong> nu bekleed? Oriënteer <strong>je</strong> dan omtrent de verscheidene<br />
aspecten van die functie. Naïeve dromeri<strong>je</strong>n kunnen daarbij vermeden worden. Zoals in het geval<br />
van <strong>een</strong> stewardess, die haar beroep koos, omdat ze dan zoveel verschillende landen en culturen<br />
wilde leren kennen. Ze vloog nu enkele jaren op Europese bestemmingen en zag eigenlijk all<strong>een</strong><br />
maar vliegvelden, vertrekhallen en aanpalende hotels. Uitstappen ...instappen .... en weer naar<br />
hu<strong>is</strong>. Zoiets had ze kunnen weten, vóór ze dit beroep koos.<br />
Je dient te weten, welke moeilijkheden en nadelen met <strong>je</strong> gekozen functie of positie verbonden<br />
zijn. Maar àls <strong>je</strong> <strong>je</strong> doel, na <strong>af</strong>weging, hebt gekozen, dien <strong>je</strong> het met hardnekkigheid trouw te<br />
blijven.<br />
2. Leg <strong>je</strong> doel en <strong>je</strong> ‘re<strong>is</strong>routes’ zwart op wit schriftelijk vast<br />
Als <strong>je</strong> <strong>je</strong> doelstelling na rijp beraad hebt gekozen, schrijf <strong>je</strong> deze zwart op wit neer! Mèt de details,<br />
die <strong>je</strong> daar wilt bereiken. Niet alle doelstellingen of ‘re<strong>is</strong>routes’ zijn cijfermatig uit te drukken.<br />
Maar àls ze het zijn, noteer dan ook deze cijfers. Denk aan de wijze woorden van Lord William<br />
Kelvin, (1824-1907) die het absolute nulpunt in de temperatuur ontdekte: “Als <strong>je</strong> het niet in cijfers<br />
kunt uitdrukken... weet <strong>je</strong> eigenlijk niet waarover <strong>je</strong> spreekt”<br />
De ‘re<strong>is</strong>route’ naar het <strong>succes</strong>, schrijf <strong>je</strong> ook, -als het kan in cijfers -, met ingedeelde tijdsbestekken<br />
zwart op wit. Het moeten niet altijd ‘dagroutes’ zijn, maar eventueel ‘maandroutes’ of<br />
‘jaarroutes’.<br />
Een van mijn <strong>succes</strong>volste medewerkers in Duitsland werkte met <strong>een</strong> vijfjarenplan, waarin ook de<br />
boeken waren opgenomen, die hij wilde schrijven. Die boeken waren <strong>een</strong> deel van zijn<br />
‘etappeplan’, dat ik hiervoor heb aangeraden. Het ‘etappedoel’ moet niet te ver weg liggen,<br />
anders verlies <strong>je</strong> de controle over <strong>je</strong> koers. Denk maar aan de wielrenner die het doeltreffendst<br />
naar de zege stuurt, als hij kort achter <strong>een</strong> concurrent blijft ‘kleven’. Hij kan bij de eindspurt de<br />
slechts twee meter achterstand makkelijker overbruggen dan die van vijfhonderd meter!<br />
[11]
Het <strong>is</strong> zinloos, <strong>een</strong> einddoel aan te streven als <strong>je</strong> de ‘etappes’ te groot uitmeet. Het franse<br />
erot<strong>is</strong>che spreekwoord zegt terecht: “Qui trop embrasse mal étreint! ” (Als opfr<strong>is</strong>ser van <strong>je</strong><br />
eventuele schoolfrans: “Wie tegelijkertijd te veel omarmt, verrekt zijn spieren! “)<br />
Exactheid <strong>is</strong> geboden. Dingen die <strong>je</strong> ‘op lange zicht’ wilt doen, gebeuren meestal niet, of ze<br />
gebeuren te laat. De wijze verzuchting van Lord John Maynard Keynes (1863-1946) wordt dan op<br />
treurige wijze bewaarheid: “In the long run? In the long run we’re all dead!”<br />
Improv<strong>is</strong>eren doe <strong>je</strong> all<strong>een</strong> als <strong>een</strong> routeplan in<strong>een</strong>s bekort kan worden zonder de doelstelling in<br />
gevaar te brengen. <strong>Succes</strong>volle mensen zijn g<strong>een</strong> slaven van <strong>een</strong> bureaucrat<strong>is</strong>ch opgesteld<br />
routeplan. Evenals voor musici geldt ook hier: “Goed improv<strong>is</strong>eren kun <strong>je</strong> all<strong>een</strong> als <strong>je</strong> de partituur<br />
kent en beheerst ...”<br />
Het belangrijkste aspect van het zwart op wit neerleggen van <strong>je</strong> plan en <strong>je</strong> re<strong>is</strong>routes dien <strong>je</strong> te<br />
beschouwen als <strong>een</strong> ‘contract met <strong>je</strong>zelf’. Haal dit contract vaak uit <strong>je</strong> map en lees, of <strong>je</strong> <strong>je</strong><br />
‘contractueel’ gedraagt.<br />
3. ‘Doelmatig’ dagdromen<br />
Als <strong>je</strong> de stevige staketsels van <strong>je</strong> doelstelling en de re<strong>is</strong>routes op papier hebt staan, <strong>is</strong> het tijd, op<br />
verantwoorde wijze ontspannen te ‘dagdromen’. ‘Ontspanning’ moet in onze hect<strong>is</strong>che wereld net<br />
zo goed geleerd worden als ‘inspanning’. We spreken dan ook van ‘mediteren’, <strong>een</strong> woord dat<br />
eigenlijk ‘peinzen’ betekent of: ‘in gedachten verzonken zijn’. Ik raad hier enkele regels van<br />
‘dieptemeditatie’ aan, waaruit <strong>je</strong> sterker tevoorschijn komt.. Ik geef de achter<strong>een</strong>volgende fasen<br />
van deze dieptemeditatie aan, die <strong>je</strong> tevoren op <strong>je</strong> mobiel hebt ingepraat en bij het <strong>af</strong>spelen mee<br />
mompelt, tot <strong>je</strong> de tekst later uit <strong>je</strong> hoofd kent.<br />
Één:<br />
Armen en benen totaal ontspannen<br />
Ogen gesloten houden<br />
Zeggen:”Ik voel me zwaar en warm in mijn vingertoppen... vingers... handen... polsen...<br />
onderarmen...bovenarmen... schouders ....<br />
Nu door mijn tenen... voeten... enkels... kuiten... knieën... di<strong>je</strong>n... zitvlak... heupen...<br />
Ik tel nu ...Één!”<br />
Twee:<br />
”Ik ontspan me, buik....borstkas...nek....schouders....rug.... worden warm en zwaar...<br />
Ik tel nu...Twéé!”<br />
Drie:<br />
”Ik zit rustig en adem kalm....<br />
Ik vind diepe rust...<br />
Ik tel nu ...Drie!”<br />
[12]
Vier:<br />
”Ik maak me los en vrij: hoofdhuid...voorhoofd... wangen... neus... ogen...lippen... tong...<br />
kaken....hals<br />
Alles <strong>is</strong> los en vrij ...<br />
Ik tel nu...Vier!”<br />
Vijf:<br />
”Ik ervaar rust en stilte...<br />
Mijn lichaam <strong>is</strong> kalm en ontspannen<br />
Ik kan helder en de toekomst zien...<br />
Ik tel nu ... Vijf!”<br />
[Blijf in deze diepteontspanning en spreek hardop <strong>een</strong> zelfgekozen positief ‘signaalwoord’ uit. Dit<br />
woord zul <strong>je</strong> straks gebruiken om weer naar het waakzame terug te keren.<br />
‘Droom’ nu over <strong>je</strong> toekomst, ‘droom’ over wat <strong>je</strong> wilt bereiken en over de tussenstations die <strong>je</strong><br />
daarbij zult passeren}<br />
Zes:<br />
”Ik voel me sterk, rustig en vol vertrouwen<br />
Ik weet wat ik wil bereiken en begin eraan<br />
Ik heb de moed en de kracht, dit te dóén....”<br />
Zeven:<br />
”Ik tel nu langzaam terug ... vijf ... vier...<br />
Drie...Ik durf de toekomst aan....<br />
Twee... ik rek me en strek me lekker uiit...<br />
Één .... ik adem rustig en diep in en uit<br />
[Signaalwoord] ... ik open mijn ogen ...<br />
Daar ben ik weer ....kláár wakker!”<br />
Deze techniek, die men door oefening steeds beter kan leren, ook op andere plaatsen dan <strong>een</strong><br />
rustig en ongestoord vertrek, combineer <strong>je</strong> met de methode van ‘v<strong>is</strong>ual<strong>is</strong>atie’. Dit betekent, dat <strong>je</strong><br />
de situaties, die <strong>je</strong> wilt bereiken, -op korte of langere termijn -, voor <strong>je</strong> laat ‘<strong>af</strong>spelen’ alsof <strong>je</strong> in<br />
<strong>een</strong> donkere zaal naar het witte doek kijkt, waarop <strong>een</strong> kleurenfilm wordt vertoond. Wat <strong>je</strong> tot<br />
<strong>je</strong>zelf sprekend zegt krijgt <strong>een</strong> versterkende <strong>een</strong> v<strong>is</strong>uele ondersteuning.<br />
Geloof nu niet, dat door deze enkele oefening het Luilekkerland al in zicht <strong>is</strong>, waar de gebraden<br />
duiven in <strong>je</strong> mond vliegen. Het <strong>is</strong> <strong>een</strong> innerlijk werkend hulpmiddel, dat <strong>je</strong> voortdurend moet<br />
oefenen, om de methode onder de knie te krijgen..<br />
[13]
De liefde voor ons beroep<br />
Een man kwam tijdens zijn wandeling voorbij <strong>een</strong> marmergroeve.<br />
Daar werkten drie mannen in het zweet des aanschijn.<br />
De wandelende man vroeg, omdat hij <strong>een</strong> sociaalpsycholoog<br />
was die ju<strong>is</strong>t <strong>een</strong> d<strong>is</strong>sertatie over ‘motivatie’ voorbereidde,<br />
wat zij van hun werk vonden.<br />
De eerste zei: ‘Ik loop <strong>een</strong> rugkwaal op omdat ik me te vaak moet bukken.<br />
Ik wou dat ik vroeger mijn school had <strong>af</strong>gemaakt,<br />
dan had ik m<strong>is</strong>schien iets anders kunnen worden.’<br />
De tweede zei: ‘Ik werk hier voor 15 euro per uur.<br />
Het wordt vrij goed betaald, maar ik wilde dat het meer was.’<br />
De derde zei: ‘Ik help mee <strong>een</strong> kathedraal te bouwen.<br />
Hij zal prachtig worden door ons marmer.’<br />
[14]
De macht van suggestie en conditionering<br />
1. Geloof in <strong>je</strong>zelf!<br />
Vóór de wedstrijd begint, ‘verkennen’ de trainer en zijn manschappen het groene veld, waarop ze<br />
straks spelen ‘mogen’. Niet, waarop ze spelen ‘moeten’ want het woord ‘moeten’ heeft <strong>een</strong> lelijke<br />
negatieve, soms zelfs <strong>een</strong> verlammende, klank. Waarover praten deze mannen, die het speelveld<br />
willen ‘zien’, als <strong>je</strong> het vorige hoofdstuk hebt gelezen: ze ‘v<strong>is</strong>ual<strong>is</strong>eren’. Vóór <strong>een</strong> uitwedstrijd<br />
willen ze de geur van het veld opsnuiven, zodat het straks beter op <strong>een</strong> thu<strong>is</strong>wedstrijd lijkt! Want<br />
<strong>een</strong> ‘kat in <strong>een</strong> vreemd pakhu<strong>is</strong>’ verliest zijn zekerheid en zijn zelfvertrouwen. Wáárover praten<br />
dus die twaalf of vijftien verre mannen op dat veld? Ik zal het <strong>je</strong> zeggen! Over de overwinning die<br />
ze straks gaan halen!<br />
Is die overwinning dan zo zeker, vóór de <strong>af</strong>trap <strong>is</strong> gefloten? Voor jou en mij, op de tribune,<br />
m<strong>is</strong>schien niet! Voor deze spelers wèl! Hun trainer weet, dat de kans op <strong>een</strong> overwinning kleiner<br />
<strong>is</strong>, als ze het geloof in de overwinning niet hebben. Ze hoeven hun tegenspelers niet te imponeren,<br />
zoals boksers vaak met voortijdig gebral doen. Belangrijker <strong>is</strong> dat ze zichzèlf imponeren! Geloven<br />
in <strong>je</strong>zelf, zonder permanente zelfoverschatting, <strong>is</strong> <strong>een</strong> voorwaarde van <strong>succes</strong> op korte en op<br />
lange termijn..<br />
2. Je ‘goede opvoeding’ werkt <strong>je</strong> vaak tegen<br />
Ik ben niet tegen <strong>een</strong> ‘goede opvoeding’. Ouders hebben de taak, hun kinderen de grenzen van<br />
hun later wenselijk gedrag bij te brengen. Goede ouders zijn bovendien ‘gezagsdragers’ en<br />
gedragen zich ook zo terecht. Het tijdperk van de onverkwikkelijke ‘antiautoritaire opvoeding’ ligt<br />
gelukkig al enkele decennia achter ons. In onze kinderfase moeten we leren, fouten te vermijden,<br />
en bij verkeerd gedrag zelfs bestr<strong>af</strong>fingen te ondergaan. In onze opvoeding moet toch iemand ons<br />
vertellen dat fout ook ‘fout’ <strong>is</strong>. Nadeel <strong>is</strong> echter: van<strong>af</strong> onze geboorte wordt onze geest belast met<br />
negatieve overtuigingen en reacties.<br />
De onderwijzers en leraren tekenen éérst met rode inkt of balpen de ‘fout’ aan. M<strong>is</strong>schien werd <strong>je</strong><br />
leraar woedend als <strong>je</strong> alwéér <strong>een</strong> fout maakte. Daarbij niet bedenkend, dat zij die nooit fouten<br />
maken ook g<strong>een</strong> leraar nodig hebben. De foutenmakers leveren het dagelijks brood van de leraren<br />
en onderwijzers. Door de ‘slachtoffers’ voornamelijk op hun fouten te wijzen, versterken ze het<br />
‘minderwaardigheidsgevoel’ waaraan de psychiater Alfred Adler (1870-1937) vele woorden<br />
wijdde.<br />
Dat ‘bescheidenheid’ <strong>een</strong> deugd <strong>is</strong>, wordt ons gewoonlijk bijgebracht, maar dat <strong>je</strong> het daarvoor vèr<br />
brengt... kan men ons niet garanderen. ‘Zelfoverschatting’ geldt als <strong>een</strong> soort zonde. Ik stel daar<br />
tegenover: “Een geringe mate van zelfoverschatting brengt <strong>je</strong> verder dan heel die bescheiden<br />
zelfonderschatting”. Veel volwassenen konden méér presteren en bereiken dan ze zelf<br />
vermoeden!<br />
Als ze minder bescheiden waren ...!<br />
3. De kracht van de zelfsuggestie<br />
Even terug naar onze voetballers vóór de wedstrijd. Ze suggereren eigenlijk hun toekomstige<br />
overwinning. Anders gezegd: ze conditioneren zich voor hun overwinning. De ‘<strong>succes</strong>vogel’ doet<br />
dit regelmatig, ook in het gewone beroepsleven. Natuurlijk heeft ook hij soms <strong>een</strong> kleine<br />
depressie, ook hij moet soms tegenslagen incasseren, maar hij ontworstelt zich aan deze situaties.<br />
[15]
Hij volgt de methode, destijds ontwikkeld door de franse apotheker Émile Coué (1957-1926) Die<br />
vond het onju<strong>is</strong>t, gedeprimeerde patiënten met chemicaliën vol te proppen.<br />
Coué liet hen zichzelf genezen door autosuggestie. Hij zette ze elke morgen voor de scheer- of<br />
kapspiegel om daar hardop tot zichzelf te zeggen:<br />
“Tous les jours, à tout point de vue, <strong>je</strong> va<strong>is</strong> de mieux en mieux!”<br />
“Het gaat me iedere dag, in alle opzichten, beter en beter!”<br />
Natuurlijk werd hij uitgelachen. Daarmee moet iedere pionierende uitvinder of ontdekker nu<br />
<strong>een</strong>maal leven. Maar onze franse apotheker hield vol, veel van zijn patiënten konden worden<br />
geholpen!<br />
De ‘Methode-Coué’ bleek in vele gevallen te werken. Niet altijd en overal natuurlijk. G<strong>een</strong> enkele<br />
methode kan dit pretenderen.<br />
4. ‘Personal<strong>is</strong>aties’ van deze methode<br />
Variaties van deze methode zijn denkbaar en ik beveel ze soms aan, als we onszelf ‘moed moeten<br />
inspreken’. Je kent deze uitdrukking natuurlijk. Ze zegt iets heel opmerkelijks, omdat ze de kracht<br />
van onze gesproken en geschreven taal tot uitdrukking brengt. Ik raad verkopers, die <strong>een</strong> zware<br />
dag voor de boeg hebben, -met de kans op enkele nederlagen-, dit ‘spiegelgesprek’ aan:<br />
“Hij, Hans, heeft vandaag zéker <strong>succes</strong>!”<br />
“Jij, Hans, hebt vandaag zéker <strong>succes</strong>!”<br />
“Ik, Hans, heb vandaag zéker <strong>succes</strong>!”<br />
Met deze zinnen, met <strong>een</strong> opgewekte melod<strong>is</strong>che klemtoon op de cursieve woorden, laden we de<br />
accu van onze persoonlijkheid op, ook al wordt niet ieder klantenbezoek, sollicitatiegesprek of<br />
presentatie daarna <strong>een</strong> wereld<strong>succes</strong>. Het betekent niet, dat we ons zakelijke ‘hu<strong>is</strong>werk’ kunnen<br />
verwaarlozen. Met imponerend, maar inhoudloos, gepraat boeken we op den duur g<strong>een</strong><br />
<strong>succes</strong>sen. Een <strong>succes</strong>formule-in-woorden helpt all<strong>een</strong>, als ze ons gedrag en de uitstraling daarvan<br />
verbetert..<br />
Sommige <strong>succes</strong>vogels hebben deze methode der zelfsuggestie niet altijd nodig, of ze vinden er<br />
hun eigen varianten op. Maar ook voor <strong>succes</strong>volle mensen liggen soms tegenslagen dwars, ook al<br />
vertellen ze dit ons niet altijd. Er <strong>is</strong> vrijwel niemand ter wereld, die niet <strong>af</strong> en toe voor de spiegel<br />
staat om aan zijn ‘andere ik’ de vermoeide vraag te stellen: “Was dìt nu alles? Had ik in dit leven<br />
niet wat mooiers verwacht?” De ‘<strong>succes</strong>vogel’ laat het niet bij die sombere vraag. Hij of zij geeft<br />
dat ‘gespiegelde ik’ <strong>een</strong> knipoog en zegt aansluitend: “Vooruit Henk. Niet zeuren! Dóórgaan!” Of<br />
natuurlijk: “Vooruit Hilda. Niet zeuren! Dóórgaan!”<br />
5. Het ‘opladen’ van energie<br />
Bij moeilijke besl<strong>is</strong>singen en problemen voeren <strong>succes</strong>volle mensen in <strong>een</strong>zaamheid vaak hun<br />
‘oplaad-gymnastiek’ uit. Van de Berlijnse cardioloog Johann Schulze, die vele patiënten bij hun<br />
hartinfarct liet genezen, stamt de volgende oefening:<br />
[16]
Fase 1:<br />
Rechtop staan, diep en rustig ademhalen,<br />
Schouders hoog tot de oren optrekken,<br />
Armen los laten hangen,<br />
Diep inademen.<br />
Fase 2:<br />
Adem lang vasthouden,<br />
Ogen sluiten,<br />
Rustig tot 7 tellen.<br />
Fase 3:<br />
Schouders laten vallen,<br />
Compleet uitademen,<br />
Mompelen:”Mijn schouders zijn heerlijk warm en zwaar!”<br />
Fase 4:<br />
Zeggen: “Ik ben rustig en kalm.....<br />
Ik kan dit probleem oplossen!”<br />
In deze oefeningen, waarin <strong>een</strong> kortstondig <strong>succes</strong> wordt nagestreefd, speelt ook de ademhalingstechniek<br />
<strong>een</strong> grote rol. We kennen het belang van <strong>een</strong> goede ademhaling in de atletiek!<br />
<strong>Succes</strong>volle ‘langläufers’ beheersen die techniek blijkbaar beter dan de achterblijvers. Hun<br />
circulerende bloedsomloop beïnvloedt hun ademtechniek.<br />
6. Voer korte zelfgesprekken, ook ‘<strong>af</strong>firmaties’ genoemd<br />
Je kent al de uitdrukking: ‘iemand moed inspreken’ ? Zo’n uitdrukking ontstaat niet per toeval. De<br />
menselijke taal bezit de kracht, om medemensen te inspireren. Niet all<strong>een</strong> in de toneel- en<br />
filmwereld,<br />
maar ook in de politiek geldt het. Waarom zouden we deze kracht alléén gebruiken om de<br />
medemensen moed in te spreken en niet voor de mens, die we zèlf zijn?.Korte bemoedigende<br />
zelfgesprekken noemen we ‘<strong>af</strong>firmaties’. Je kunt ze uitspreken, voor <strong>je</strong> spiegel staand of zittend,<br />
maar ook in elke ruimte waar <strong>je</strong> all<strong>een</strong> met <strong>je</strong>zelf bent.<br />
Maak <strong>je</strong> zinnen kort en indringend;<br />
Formuleer ze zó, dat ze <strong>je</strong> innerlijk raken;<br />
Laad ze met positieve woorden en uitdrukkingen;<br />
Herhaal ze enkele malen hardop!<br />
Wil <strong>je</strong> enkele voorbeelden van deze ‘<strong>af</strong>firmaties’?<br />
“Ik ga dit in<strong>een</strong>s dóén!”<br />
“Ik let all<strong>een</strong> op de belangrijke dingen!”<br />
”Ja, ik ben rustig en ontspannen!”<br />
“Het werk valt me bijzonder méé!”<br />
“Het lukt me iedere dag béter en béter!”<br />
[17]
7. <strong>Succes</strong>vol onderhandelen<br />
Probeer de volgende techniek <strong>een</strong>s, als <strong>je</strong> zware onderhandelingen moet voeren:<br />
* Loop onmiddellijk vóór de onderhandeling met energieke pas <strong>een</strong> (niet te lange) trap op!<br />
* Blijf boven <strong>een</strong> ogenblik staan en adem 2 of 3 maal diep in en uit.<br />
* Ga dan met rustige pas naar beneden, de trap <strong>af</strong>.<br />
Ik weet het: niet bij iedere onderhandeling hebben we <strong>een</strong> trap ter beschikking. Maar we kunnen<br />
op z’n minst naar de gelegenheid zoeken. En als er <strong>een</strong> <strong>is</strong>, gebruiken we die trap.<br />
Nog <strong>een</strong> punt! De zuurstof, die we inademen, bepaalt grotendeels de kwaliteit van ons denken en<br />
dùs van ons spreken en dùs van ons <strong>succes</strong> in contact met medemensen. Een van mijn<br />
<strong>succes</strong>volste verkopers, was niet all<strong>een</strong> getraind in verkooptechniek. Hij liep bij het bezoek aan<br />
‘zware’ klanten de laatste 500 meters in de openlucht , -als het weer het toestond!-. De fr<strong>is</strong>se<br />
lucht, die hij inademde, èn zijn lichaamsbeweging, maakten hem dan sterker in zijn gesprekken.<br />
8. Enkele <strong>is</strong>ometr<strong>is</strong>che oefeningen<br />
Het versterken van het zuurstofgehalte in ons bloed <strong>is</strong> <strong>een</strong> techniek die ook mogelijk <strong>is</strong> voor<br />
<strong>succes</strong>volle kantoormensen, die niet elke dag kunnen joggen, nordic walken, of langdurige<br />
ochtendwandelingen maken. Ze voeren op kantoor en in het werk, in alle situaties ‘<strong>is</strong>ometr<strong>is</strong>che’<br />
oefeningen. Daarbij spannen ze de spieren, zodat het bloed daardoor wordt weggedrukt. Door <strong>een</strong><br />
onmiddellijk volgende ontspanning komt nieuw, zuurstofrijk bloed weer in de spieren terug.<br />
Ik geef vier <strong>een</strong>voudige oefeningen voor kantoorgebruik, en vertrouw op <strong>je</strong> eigen inventieve<br />
fantasie voor soortgelijke oefeningen in <strong>je</strong> auto of elders.<br />
Oefening 1:<br />
Grijp met de vingers <strong>je</strong> beide handen tezamen!<br />
Houd beide handen vast en trek ze krachtig uit elkaar!<br />
Houd deze spanning 7 seconden vast!<br />
Laat nu los en schud beide handen en armen!<br />
Herhaal de oefening nog twee keer!<br />
Oefening 2:<br />
Houd beide handpalmen op elkaar!<br />
Druk de handen zeer krachtig op elkaar!<br />
Houd deze spanning 7 seconden vast!<br />
Laat nu los en schud beide handen en armen!<br />
Herhaal de oefening nog twee keer!<br />
Oefening 3:<br />
Grijp beide handen in <strong>je</strong> nek samen!<br />
Trek het hoofd krachtig naar voren, maar bied weerstand!<br />
Houd deze spanning 7 seconden vast!<br />
Laat nu los en schudt de handen los<strong>je</strong>s<br />
Herhaal de oefening nog twee keer!<br />
[18]
Oefening 4:<br />
Haak beide voeten achter twee stoelpoten vast!<br />
Trek die vastgeklemde voeten krachtig naar voren!<br />
Houd deze spanning 7 seconden vast!<br />
Laat los en schudt de benen los<strong>je</strong>s!<br />
Herhaal de oefening nog twee keer!<br />
9. Schrijf op, waarom <strong>je</strong> <strong>je</strong>zèlf sterk en goed vindt<br />
Als <strong>je</strong> <strong>een</strong>s neerslachtig bent en aan <strong>je</strong>zelf twijfelt.... Je zelfgesprek voor de spiegel heeft ze<br />
m<strong>is</strong>schien niet geholpen? Er zijn nog andere methoden, om die negatieve lasten te overwinnen.<br />
Schrijf <strong>je</strong> sterke punten op! Wederom: zwart op wit!<br />
Zet <strong>je</strong> alléén aan <strong>een</strong> t<strong>af</strong>el, met <strong>een</strong> blad papier en <strong>een</strong> balpunt.<br />
Schrijf in 10 of 12 ‘trefwoorden’ de goede eigenschappen op, waarin <strong>je</strong> kracht ligt.<br />
Neem g<strong>een</strong> genoegen met minder dan 10 of 12 trefwoorden.<br />
Spreek all<strong>een</strong> met <strong>je</strong>zelf! Het lijkt verleidelijk, anderen te hulp te roepen, die ons sterke<br />
eigenschappen ‘aanpraten’. Je naaste vriendenkring zal <strong>je</strong> zwakste eigenschappen wellicht<br />
het sympathiekst vinden, want onbewust profiteert men daarvan.<br />
Verban alle gedachten over <strong>je</strong> eventuele zwakten uit <strong>je</strong> geest, en alle negatieve gedachten<br />
over <strong>je</strong> beroep of bedrijf. Het <strong>is</strong> veel gemakkelijker, <strong>een</strong> krachtige eigenschap te versterken,<br />
dan <strong>je</strong> zwakten kwijt te raken!<br />
Schrijf bij elk trefwoord dan iets gedetailleerder op, waarom de genoemde eigenschap sterk<br />
en krachtig <strong>is</strong>. Besluit, deze gedragingen te versterken.<br />
Dit geconcentreerde opschrijven leidt tot <strong>je</strong> geestelijke bevrijding van eventuele depressies.<br />
10. Iedere wereldre<strong>is</strong>, zelfs iedere maanre<strong>is</strong>, begint bescheiden<br />
In dit hoofdstuk heb ik voorbeelden gegeven van methoden en technieken, om op korte termijn<br />
<strong>succes</strong>sen te boeken. Deze <strong>succes</strong>sen lijken <strong>je</strong> m<strong>is</strong>schien te bescheiden? Iedere wereldre<strong>is</strong> begint<br />
echter met enkele kleine stappen. Zelfs voor reizen naar de maan of naar de planeet Mars geldt<br />
dit.<br />
Mensen die hun leven lang <strong>succes</strong> hebben ... zijn met korte en kleine <strong>succes</strong>sen begonnen.<br />
Kampioen-hardlopers zijn als wankelende en struikelende kleuters begonnen,net als jij! Wie met<br />
het kleine begint, <strong>is</strong> het grote waard!<br />
[19]
Twee zaad<strong>je</strong>s<br />
Twee zaad<strong>je</strong>s liggen naast elkaar op vruchtbare grond. Zegt het ene<br />
zaad<strong>je</strong> tegen het andere: ‘Ik wil groeien. Ik wil mijn wortels diep in de<br />
grond voelen en door de aardkorst h<strong>een</strong> naar boven<br />
uitbreken... Ik wil mijn tere knoppen uitvouwen om de<br />
komst van de lente aan te kondigen. Ik wil de warmte van<br />
de zon op mijn gezicht voelen en de zegeningen van de<br />
morgendauw op mijn blaad<strong>je</strong>s.’ Het zaad<strong>je</strong> groeide...<br />
Het tweede zaad<strong>je</strong> zei: ‘Ik ben bang. Als ik mijn wortels naar beneden<br />
laat groeien, weet ik niet wat ik in het donker tegen zal komen. Als ik<br />
door de aardkorst h<strong>een</strong> breek, beschadig ik m<strong>is</strong>schien iets. En stel <strong>je</strong><br />
voor dat ik mijn blaad<strong>je</strong>s uitrol en ze worden opgegeten door <strong>een</strong> slak.<br />
En als ik mijn bloesems open, komt er m<strong>is</strong>schien <strong>een</strong> klein kind dat ze<br />
<strong>af</strong>plukt. Nee, ik kan maar beter wachten tot de kust veilig <strong>is</strong>.’<br />
Het zaad<strong>je</strong> wachtte... Toen kwam er <strong>een</strong> scharrelkip de hoek om,<br />
op zoek naar voedsel, vond het wachtende zaad<strong>je</strong> en peuzelde het op.<br />
[20]
Hoe ‘tikken’ <strong>succes</strong>volle personen?<br />
1. Kun <strong>je</strong> wel aan <strong>je</strong>zelf ‘sleutelen’?<br />
Je weet dus, dat ik in dit boek van ‘<strong>succes</strong>vogels’ spreek, om ze als contrast tegenover ‘pechvogels’<br />
en ‘geluksvogels’ te schetsen. Kan <strong>je</strong> zèlf <strong>een</strong> ‘<strong>succes</strong>vogel’ worden? Of wordt <strong>je</strong> geboren zoals <strong>je</strong><br />
g<strong>is</strong>teren, tot in alle eeuwigheid amen, zal zijn? Sommige mensen menen, dat <strong>je</strong> all<strong>een</strong> kan slagen<br />
in leven en beroep, als <strong>je</strong> vooral ‘<strong>je</strong>zelf’ blijft, waarover ze het hoogdravende woord ‘authentiek’<br />
als <strong>een</strong> camouflagenet spinnen. Die drogreden m<strong>is</strong>kent het feit, dat de mens, -van zijn geboorte<br />
tot zijn dood -voortdurend verandert. Hij of zij beweegt zich immers van g<strong>is</strong>teren en naar morgen.<br />
‘Vandaag’ <strong>is</strong> slechts <strong>een</strong> momentopname.<br />
Als ouders <strong>je</strong> bijbrachten, mes en vork te eten <strong>is</strong> er al iets in <strong>je</strong> gedrag veranderd. Toen ze <strong>je</strong><br />
kamerzindelijk maakten nog meer. De nakomelingen van onze oergrootvader Gnom Ugh, uit het<br />
Neanderthal, -bij Düsseldorf, 250.000-300.000 geleden -, hebben sindsdien enkele<br />
gedragspatronen moeten wijzigen, en ook <strong>is</strong> de ‘persoonlijkheid’ van zijn nageslacht daardoor<br />
veranderd. Dat het ‘ego’ van de Neanderthaler soms onder het oppervlak van de gecivil<strong>is</strong>eerde<br />
medemens opbru<strong>is</strong>t, richt onze cultuur niet te gronde. De oude Ovidius (43 v. - 18 n.Chr.) w<strong>is</strong>t het<br />
al: “Alles verandert maar niets verdwijnt!” In iedere mens leeft <strong>een</strong> ‘naturel’ naast <strong>een</strong> ‘cultivar’,<br />
beide bepalen, hoe onze persoonlijkheid ‘tikt’.<br />
2. Neem <strong>af</strong>stand van die ‘authenticiteitwaan’<br />
Neem <strong>af</strong>stand van de ‘authenticiteitwaan’ die <strong>een</strong> rechtvaardiging van <strong>een</strong> verderfelijke luiheid <strong>is</strong>.<br />
We zijn als mensen voortdurend onderweg van g<strong>is</strong>teren naar morgen, soms naar overmorgen, om<br />
soms naar <strong>een</strong> nog veel vèrdere toekomst te reiken. Aan òns hebben sinds Gnom Ugh reeds<br />
verscheidene generaties, -250.000 jaar lang dus-, ‘gesleuteld’. Als we <strong>succes</strong> in het leven wensen,<br />
nemen we dit ‘sleutelen’ deels in eigen hand. Niet all<strong>een</strong> als jonge scholieren, maar ook als<br />
vrouwen en mannen op gevorderde leeftijd.<br />
Van onze ‘Prins der Dichteren’, Joost van den Vondel, (1587-1678), stamt de uitspraak: “De wereld<br />
<strong>is</strong> <strong>een</strong> schouwtoneel, Elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel”. Op dit schouwtoneel spelen wij<br />
verscheidene rollen, en de goede speler kan in verscheidene geloofwaardige rollen kruipen, om<br />
zich dan met deze ‘personen’ te identificeren. Deze nieuwe rollen, waarin hij kruipt, komen hem<br />
niet aangewaaid. Hij moet er serieus aan werken om zich te kunnen ‘inleven’.<br />
We moeten niet authentiek, maar wel ‘geloofwaardig’ blijven in de verschillende situaties, waarin<br />
we verkeren, en in de verschillende rollen, die we spelen. Een predikant treurt ’s ochtends met de<br />
familie aan <strong>een</strong> gr<strong>af</strong>, en hij viert ’s middags feest, -met <strong>een</strong> vorstelijk glas champagne -, bij <strong>een</strong><br />
ingezegend huwelijk. In beide situaties <strong>is</strong> hij geloofwaardig en oprecht.<br />
3. Persoonlijkheid en gedragspatronen<br />
De menselijke persoonlijkheid leg <strong>je</strong> niet op de snijt<strong>af</strong>el om de brokstuk<strong>je</strong>s te bekijken. Een<br />
‘<strong>succes</strong>vogel’ herkennen we door zijn waarneembaar <strong>succes</strong>vol gedrag. Een ‘persoonlijkheid’ ìs<br />
<strong>een</strong> complex van samenhangende opvallende, - en dus waarneembare -, gedragingen, waarachter<br />
we <strong>een</strong> bepaalde ‘Ik-Figuur’ met typ<strong>is</strong>che eigenschappen vermoeden en interpreteren. Wie zijn<br />
gedrag verandert, verandert binnenwaarts gekeerd ook zijn persoonlijkheid. Onze ‘uitstraling’ <strong>is</strong><br />
ook <strong>een</strong> ‘instraling’ naar onszelf toe!<br />
[21]
Wie zich moedig gedraagt wòrdt moediger, wie zich voortdurend lui gedraagt wordt daardoor<br />
luier. Wie voortdurend klaagt, wordt <strong>een</strong> zeurpieterige persoonlijkheid. ‘Pechvogels’ trekken zich<br />
de ‘pechkledij’ zelf aan. Ze zoeken de ‘pechervaringen’ op, om er zich dan over te beklagen.<br />
Als <strong>je</strong> <strong>je</strong> <strong>succes</strong>vol gedraagt, wordt <strong>je</strong> ook <strong>succes</strong>voller, al groeien ook jouw bomen niet altijd tot in<br />
de hemel. Er bestaan grenzen, die we niet kunnen overschrijden, maar <strong>is</strong> het niet de moeite<br />
waard, het toch <strong>een</strong>s te proberen? Wie nooit iets probeert ... lukt ook niets, en hij blijft dus ...<br />
m<strong>is</strong>schien ...<strong>succes</strong>loos!<br />
De hieronder volgende aanbevelingen kunnen we zèlf, -als we er nu nog tegen ‘zondigen’-, door<br />
makkelijke of soms iets moeilijker oefeningen tot onze eigen gedragspatronen maken. Daar gaan<br />
we!<br />
4. <strong>Succes</strong>vogels zijn toekomstgericht<br />
Natuurlijk hebben ‘<strong>succes</strong>vogels’ hier en daar gefaald. Ze hebben fouten gemaakt en zijn hier en<br />
daar ontspoord. Ze ontkennen het niet, geven het ridderlijk toe, maar lopen er niet over te<br />
jammeren. Ze analyseren rustig hun fouten, -vaak vóór <strong>een</strong> ander erop wijst -, omdat ze er<br />
mogelijkheden in zien, het in de toekomst beter te doen.<br />
Nederlagen zijn de mijlpalen op de weg naar hun toekomstige <strong>succes</strong>sen. Thomas Alva Ed<strong>is</strong>on ,<br />
(1847-1931), plaveide de weg naar zijn in 1878 uitgevonden gloeilamp. De wetenschap<br />
beschouwde hem als <strong>een</strong> dwaas: we kregen toch al genoeg licht door gaslampen? Waarom dan<br />
die elektr<strong>is</strong>che flauwekul? Ed<strong>is</strong>on, de volhardende, reg<strong>is</strong>treerde zèlf bij zijn gloeilampontwikkeling<br />
rond 1000 gemaakte ‘fouten’. Hij noemde die: stappen naar het latere <strong>succes</strong>. Hij noteerde ze niet<br />
om erover te jammeren, ook niet om de schuldigen elders te zoeken, maar om zèlf in de toekomst<br />
te slagen.<br />
<strong>Succes</strong>vogels vallen waarschijnlijk even vaak ‘op hun bek’ als anderen, maar ze staan daarna vaker<br />
en sneller op! Leg <strong>je</strong>zelf óók deze grondregel op, elke dag, voor de scheer- of toiletspiegel staand.<br />
Als <strong>je</strong> dit soort ‘spiegelgesprekken’ dagelijks herhaalt, wordt <strong>je</strong> <strong>succes</strong>voller.<br />
5. Onderscheid ‘belangrijk’ van ‘onbelangrijk’!<br />
<strong>Succes</strong>vogels verdoen hun tijd niet aan beuzelari<strong>je</strong>n maar halen daarover hun schouders op. Vóór<br />
ze met iemand <strong>een</strong> debat over meningsverschillen aangaan, vragen ze zich voor de scheer- of<br />
toiletspiegel <strong>af</strong>: “Is het werkelijk belangrijk genoeg, om me er druk over te maken? Wil <strong>je</strong> voor<br />
zóveel tijdverlies, -want tijd ìs geld!-, <strong>een</strong> onbenullig gelijk aan <strong>je</strong> kant krijgen?”. Je moet m<strong>is</strong>schien<br />
oefenen, belangrijke van onbeduidende zaken te onderscheiden.<br />
6. <strong>Succes</strong>vogels reageren <strong>een</strong> slecht humeur verstandig <strong>af</strong>.<br />
Dit betekent natuurlijk niet dat <strong>succes</strong>vogels altijd lammet<strong>je</strong>sbrave engelen zijn, die zich nooit<br />
opwinden. Als ze doen, reageren ze hun boosheid <strong>af</strong>, vóórdat ingehouden woede hun geest kan<br />
vergiftigen. Één van mijn <strong>succes</strong>volle vrienden spreekt in zijn mobiel zijn opgekropte woede uit. Hij<br />
scheldt en schimpt, en gebruikt woorden, die hij in aanwezigheid van anderen nooit in de mond<br />
zou nemen.. Als hij zich heeft <strong>af</strong>gereageerd, lu<strong>is</strong>tert hij twee maal genoeglijk naar zijn eigen stem,<br />
die de ander zo grondig de waarheid kon zeggen. Meestal <strong>is</strong> hij dan zijn woede kwijt en heeft hart<br />
en zenuwen fit gehouden. Hij gaat altijd zeer minzaam met uiterst vervelende mensen om! Ik raad<br />
het jou ook aan, al heb <strong>je</strong> deze ‘techniek’ niet elke dag nodig.<br />
[22]
7. <strong>Succes</strong>vogels gebruiken <strong>een</strong> positieve en constructieve taal.<br />
Omdat <strong>succes</strong>vogels hun negativiteit beheerst <strong>af</strong>reageren, hebben ze in de omvang met hun<br />
medemensen, -en met hun omgang met henzelf!-, <strong>een</strong> positief en constructief taalgebruik. Om<br />
<strong>een</strong> wat platgeschuurd voorbeeld uit de bijkeuken te halen: “Voor mij <strong>is</strong> <strong>een</strong> wijn- of waterglas<br />
niet half léég, maar half vòl”. Ze brengen dat in hun omgangstaal tot uiting. Wil <strong>je</strong> nog <strong>een</strong> paar<br />
voorbeelden?<br />
Ze zeggen niet: Maar bij voorbeeld:<br />
“Dat kàn natuurlijk niet!”<br />
“Dat had ik niet mogen vergeten!”<br />
“Je begrijpt me verkeerd!<br />
“Het <strong>is</strong> vandaag rotweer!”<br />
[23]<br />
“Er <strong>is</strong> zéker <strong>een</strong> oplossing!”<br />
“Dat vergeet ik niet meer!”<br />
“Ik zal me iets duidelijker uitdrukken!”<br />
“Goed weer om rustig <strong>een</strong> boek te lezen!”<br />
De taal <strong>is</strong> ons belangrijkste communicatie- en inspiratiemiddel. Wie <strong>een</strong> wankelmoedige taal<br />
spreekt... wordt daardoor wankelmoediger. Wie negatief spreekt gaat ook negatief denken. Wie<br />
echter ‘dynam<strong>is</strong>ch’ spréékt... <strong>dwing</strong>t zichzelf tot ‘dynamiek’ in denken en handelen, en dus tot <strong>een</strong><br />
over<strong>een</strong>komstig gedrag en <strong>een</strong> daarachter staande persoonlijkheid.<br />
Hier <strong>is</strong> <strong>een</strong> aantal <strong>dwing</strong>ende regels voor het taalgebruik van de <strong>succes</strong>vogels:<br />
a) Vermijd negatieve uitdrukkingen, spreek in positieve taal;<br />
b) Gebruik werkwoorden in plaats van zelfstandige naamwoorden;<br />
c) Spreek, indien mogelijk, in de onvoltooid tegenwoordige tijd;<br />
d) Gebruik <strong>een</strong> minimum aan hulpwerkwoorden als: durven, hebben, kunnen, mogen en zullen.<br />
e) Gebruik per hoofdzin slechts één bijzin.<br />
f) Leg nooit meer dan 7 woorden tussen onderwerp en gezegde.<br />
g) Verberg <strong>je</strong> ‘ik’ niet achter <strong>een</strong> ‘zij’, ‘ons’ of <strong>een</strong> ‘men’. Sta duidelijk voor <strong>je</strong> eigen meningen in!<br />
Wie hierover méér wil weten, leze de betreffende vakliteratuur. Anders zou deze paragra<strong>af</strong> uit zijn<br />
voegen barsten. Daarnaast <strong>is</strong> mijn advies: lees boeken en tijdschriften en versterk hierdoor <strong>je</strong><br />
uitdrukkingsvaardigheid. Leer beter communiceren!<br />
8. Ook <strong>succes</strong>vogels hebben tegenspoed en krijgen klappen<br />
<strong>Succes</strong>vogels maken vanzelfsprekend hun fouten niet opzettelijk, maar ze wéten, dat ze die zullen<br />
maken. Denk aan de klassieke uitspraak van de legendar<strong>is</strong>che IBM-chef Thomas Watson (1874-<br />
1956). Op <strong>een</strong> persconferentie werd hem spottend gevraagd:”Hoe wilt u uw omzet dan volgend<br />
jaar verdubbelen?” Hij antwoordde met <strong>een</strong> glimlach:”Omdat we óók ons aantal fouten gaan<br />
verdubbelen.”.<br />
Ook bij <strong>succes</strong>vogels kan het ‘noodlot’ ernstig toeslaan. Het kan <strong>een</strong> door wolkbreuk verregende<br />
vakantie betreffen, <strong>een</strong> door anderen veroorzaakt ongeval of, -serieuzer -, <strong>een</strong> sterfgeval in de<br />
familie.<br />
De ‘natuurlijke’ reactie van vele pechvogels <strong>is</strong> dan: “Waarom moet dit nu ju<strong>is</strong>t mij overkomen?”<br />
Als eerste ‘natuurlijke’ reactie m<strong>is</strong>schien verklaarbaar. De mens heeft immers de natuurlijke<br />
neiging, zich als centrale bewoner van het heelal te beschouwen, die dus recht heeft op prioritaire<br />
hemelse behandeling.. De ‘ju<strong>is</strong>t-mij-vragerij’ wekt echter <strong>een</strong> verlammend schuld- of wrokgevoel<br />
op. En leidt tot vruchteloos gejammer
Als <strong>succes</strong>vogel stel <strong>je</strong> op de jammervraag de <strong>een</strong>voudige tegenvraag: “Waarom zou het mij ju<strong>is</strong>t<br />
níét overkomen, en anderen wèl?” en <strong>je</strong> gaat over tot de orde van de dag.<br />
Wat kun <strong>je</strong> doen om eventuele schade te begrenzen? Dit <strong>is</strong> één van de eigenschappen van de<br />
<strong>succes</strong>makers. Ze zijn tegenover zichzelf harder dan tegenover anderen, hoewel ze ook <strong>je</strong>gens hen<br />
g<strong>een</strong> ‘zoete-brood<strong>je</strong>s-politiek’ toepassen. Ze blijven niet bij de pakken neerzitten maar pàkken hun<br />
‘probleem’ toekomst georiënteerd aan. Ze blijven bij ernstige pech verantwoordelijk voor hun<br />
eigen gedragingen en reacties. Ik heb in <strong>een</strong> vorig hoofdstuk al <strong>een</strong> aantal lichtende voorbeelden<br />
gegeven.<br />
9. <strong>Succes</strong>vogels gunnen ook ànderen hun <strong>succes</strong>sen.<br />
De echte <strong>succes</strong>vogel gunt ook ànderen hun <strong>succes</strong>sen en moedigt anderen aan. Waarom zouden<br />
we trouwens <strong>af</strong>gunstig zijn op andermans <strong>succes</strong>? Helpt <strong>af</strong>gunst jou en mij ooit, <strong>succes</strong>voller en<br />
gelukkiger te worden? Vergroten we onze eigen kansen daardoor in het leven? In mijn eigen<br />
tamelijk harde vri<strong>je</strong> beroep kreeg ik van mijn rivaal, de Zweed Heinz Goldmann (1919-2005), <strong>een</strong><br />
gelukwens en <strong>een</strong> boeket bloemen, toen ik, -in concurrentie met hem -, <strong>een</strong> belangrijke en grote<br />
opdracht kreeg, “Gelukgewenst! Dank <strong>je</strong>! Ik kon iets van <strong>je</strong> leren!”<br />
Geef de <strong>af</strong>gunst binnen <strong>je</strong> levenskring g<strong>een</strong> kansen. Als het iemand beter gaat dan jou, stel <strong>je</strong> dan<br />
alleréérst, -en daarna nòg <strong>een</strong>s -, de vraag: “Wat kan ik van zijn gedrag en van zijn werkwijze<br />
leren?”<br />
10. <strong>Succes</strong>vogels vallen anderen niet met hun tegenslagen lastig.<br />
In mijn studententijd had ik <strong>een</strong> ‘Indoneso-Chinese vriend’. Op <strong>een</strong> feest<strong>je</strong>, dat we vierden,<br />
behield hij zijn opgewekte stralende glimlach. Achter<strong>af</strong> hoorden we, dat zijn beide ouders bij <strong>een</strong><br />
oproer in Medan omgebracht waren. “Waarom zei <strong>je</strong> ons dit niet, Liem? Hoe kon <strong>je</strong> de hele avond<br />
met ons feesten en lachen?” Liem’s antwoord: “Mijn verdriet houd ik voor mijzelf! Mijn vreugde<br />
deel ik met anderen!” Ja, als anderen ons niet helpen kunnen, waarom zullen we hen met onze<br />
problemen belasten? Als het noodlot ons treft, dragen wij g<strong>een</strong> schuld, maar onze reacties erop<br />
liggen in ònze hand en zijn ònze verantwoordelijkheid..<br />
11. Zijn <strong>succes</strong>vogels dan nooit bang?<br />
<strong>Succes</strong>vogels weten gevaarlijke en ongevaarlijke situaties te onderscheiden om ze snel en rustig te<br />
beoordelen. Al te gevaarlijke situaties gaan ze uit de weg, tenzij ze van gevarenspelen hun brood<br />
verdienen. Als uitwijken niet zinvol <strong>is</strong>, overleggen ze nuchter hun overlevingskansen. Op gevaren<br />
reageren ze natuurlijk met moed maar die ontaardt niet tot overmoed! In iedere mensenziel hangt<br />
<strong>een</strong> aantal natuurlijke angsten en oerangsten. Maar angst laat zich voor vrijwel ieder<strong>een</strong><br />
overwinnen. Ik leerde in Canada: Als <strong>je</strong> onderweg de confrontatie met <strong>een</strong> beer kunt vermijden,<br />
dóé het. Maar als het onvermijdelijk <strong>is</strong>, maak <strong>je</strong> dan zo groot mogelijk en maak daarbij veel lawaai.<br />
Ga langzaam op hem <strong>af</strong>! Dan liggen <strong>je</strong> kansen zéér goed! Wie voor die beer op de vlucht slaat<br />
heeft slechtere kansen! Zoiets weet ook iedere leeuwentemmer, die beroepsmatig met het<br />
gevaar in de kooi moet leven.<br />
Hoe overwin <strong>je</strong> angsten? Stel <strong>een</strong> lijst samen van de dingen, waarvoor <strong>je</strong> bang bent, terwijl <strong>je</strong> voelt<br />
dat dit <strong>je</strong> in <strong>je</strong> ontwikkeling hindert. Ga dan regelmatig en geleidelijk naar die gevarensituaties toe<br />
en raak eraan gewend! Leer iets van de paarden die tijdens Prins<strong>je</strong>sdag, de Koninklijke koets door<br />
<strong>een</strong> roerig Den Haag moeten trekken. Weken tevoren werden in hun stal voetzoekers en gillende<br />
keukenmeiden geworpen.<br />
[24]
Aanvankelijk steigerden de trouwe beesten in paniek, maar ze werden door de gewenning<br />
‘oproerres<strong>is</strong>tent’. Bij mensen lukt dit ook. Laat <strong>je</strong> aan het begin van <strong>je</strong> ‘gevarenoefeningen’<br />
desnoods begeleiden en ondersteunen. Maar spreek tevoren <strong>af</strong>, hoeveel keer <strong>je</strong> deze steun<br />
inroept. Zo leert zelfs elk angstig kind na enige tijd moedig zwemmen en duiken.<br />
12. <strong>Succes</strong>vogels ontwikkelen zich in de breedte<br />
Het <strong>is</strong> waar, dat vele <strong>succes</strong>vogels zich als bijzondere ‘special<strong>is</strong>ten’ ontpoppen. Maar verg<strong>is</strong> <strong>je</strong> niet.<br />
Dat ‘special<strong>is</strong>me’ heeft <strong>een</strong> meestal bijzonder brede achtergrond. De geniale Albert Einstein (1879-<br />
1955) wijdde zich naast zijn wetenschappelijke studies ook aan de viool, die hij, -tussen zijn<br />
natuurkundige studies door -, uitstekend bespeelde. Ik kreeg zelf, -als zwakke w<strong>is</strong>kundige en<br />
sterke taalkundige leerling, het advies van mijn wijze grootvader: “Kies de w<strong>is</strong>kundige richting,<br />
jongen. Nu <strong>je</strong> nog jong bent, kun <strong>je</strong> <strong>je</strong> zwakten beter overwinnen dan later!” Hij had gelijk en in<br />
mijn latere leven heb ik daarvan kunnen profiteren.<br />
Ook zonder ons daarvan altijd bewust te zijn, leren we voortdurend door de omgang met andere<br />
mensen. Streef dus naar <strong>een</strong> kenn<strong>is</strong>sen- en vriendenkring ‘in de breedte’. Beperk <strong>je</strong> niet all<strong>een</strong> tot<br />
collega’s, tot dezelfde politieke of religieuze richting, of tot <strong>je</strong> eigen generatie. Van hen kreeg <strong>je</strong><br />
meestal de bevestiging van <strong>je</strong> deels verouderde meningen, vooroordelen of m<strong>is</strong>vattingen. De<br />
wereld rondom <strong>je</strong> ontwikkelt zich zo snel, dat <strong>je</strong> niet zeker weet, wat er overmorgen veranderd <strong>is</strong>.<br />
All<strong>een</strong> wie zich vandaag breed oriënteert kan zich morgen als special<strong>is</strong>t handhaven en <strong>succes</strong><br />
hebben.<br />
13. ‘Zelfcrit<strong>is</strong>che’<strong>succes</strong>vogels aanvaarden andermans kritiek<br />
Natuurlijk lu<strong>is</strong>teren <strong>succes</strong>vogels naar kritiek van anderen, maar níét, -zoals we vaak bij anderen<br />
horen- om zichzelf altijd en overal te rechtvaardigen. Mijn reeds vermelde vriend, de Zweed Heinz<br />
Goldmann, bracht mij <strong>een</strong> uitstekend werkende methode bij. Als anderen op zijn uitlatingen of<br />
gedragingen kritiek uitten, ging hij daarop niet onmiddellijk in, vroeg all<strong>een</strong> maar rustig <strong>een</strong><br />
nadere toelichting Hij trok zijn zakboek<strong>je</strong> en schreef daarin de trefwoorden van deze krit<strong>is</strong>che<br />
opmerkingen..<br />
Thu<strong>is</strong> las hij na <strong>een</strong> nacht<strong>je</strong> slapen deze kritiek nog <strong>een</strong>s grondig over en besloot, of hij ze<br />
gerechtvaardigd of ongerechtvaardigd vond. Vond hij ze gerechtvaardigd, bedankte hij de criticus<br />
met <strong>een</strong> paar woorden. Zo niet, dan haalde hij zijn schouders òp en de spons eróver. Hij vróég<br />
anderen trouwens altijd, hem te bekrit<strong>is</strong>eren, ook als het kleinigheden betrof.<br />
De <strong>succes</strong>vogel lu<strong>is</strong>tert naar anderen, maar volgt niet sla<strong>af</strong>s hun raadgevingen, adviezen of<br />
wensen. Hij of zij laat zich zeker niet door jan en alleman, hoe sympathiek die mogen zijn,<br />
ringeloren. Het gedrag van <strong>een</strong> <strong>succes</strong>vogel wordt gekenmerkt door ‘assertiviteit’. Wat dit<br />
betekent? Bij assertiviteit behoudt hij zijn nuchtere aanpak. Als hij het ergens niet mee <strong>een</strong>s <strong>is</strong>,<br />
zegt hij het ook, -als het zin heeft -, maar er gaat er g<strong>een</strong> ruzie over maken. Hij zet zijn portie<br />
‘woede’ in, als die eventueel zìn heeft.<br />
14. De <strong>succes</strong>vogels zijn hardnekkig, maar inventief<br />
<strong>Succes</strong>vogels laten de moed niet snel zakken, Ze zijn hardnekkig in de trouw op hun<br />
toekomstbeeld en beginnen het werk opnieuw, hoewel ze eerdere pogingen moesten opgeven.<br />
Maar dit betekent niet, dat ze proberen, met <strong>een</strong> harde kop <strong>een</strong> stenen muur te rammen! Ze zijn<br />
creatief omdat ze nieuwe oplossingen voor bestaande problemen zoeken.<br />
[25]
Om het beeld van de stenen muur even vast te houden: als ze weten dat die muur niet door <strong>een</strong><br />
kopstoot instort, overleggen ze, met welke hulpmiddelen ze er overh<strong>een</strong> kunnen komen. Lukt dat<br />
niet, proberen ze via <strong>een</strong> omweg de botsing met de muur te vermijden.<br />
Op school leren we, heel verstandig, hoe <strong>je</strong> iets wèl kan doen en hoe <strong>je</strong> het níét kan doen. Dat<br />
bevordert ons ‘conventionele’ denken. Daardoor ontstaan de creativiteitskillers als:<br />
“Hebben we al geprobeerd”<br />
“Man, dat wordt véél te duur!”<br />
“Als dat kon ...deden we het toch al lang!”<br />
“Ja ja, in theorie klinkt dat allemaal mooi ...”<br />
“Ik kan zien, dat <strong>je</strong> op dit gebied <strong>een</strong> leek bent”<br />
“Wie heeft die zaak hier eigenlijk groot gemaakt?”<br />
Aan dit soort gedachten moet <strong>je</strong> <strong>je</strong> loskoppelen als <strong>je</strong> vooruit wilt komen in het leven.<br />
Denk, hoe dingen ànders dan tot nu toe werden gedaan. Kun <strong>je</strong> dingen combineren? Vergroten?<br />
Verkleinen? Binnenste buitenkeren? Verdubbelen? Omvormen? Vervangen? Omdraaien?<br />
Verplaatsen? Ander materiaal inzetten? Iets helemaal <strong>af</strong>sch<strong>af</strong>fen?<br />
Je moet <strong>je</strong>zelf bijbrengen, hoe <strong>je</strong> <strong>een</strong> proces begint om nieuwe ideeën te vinden.<br />
Het beste doe <strong>je</strong> het, all<strong>een</strong> of met <strong>een</strong> groep collega’s: <strong>je</strong> gedachten de vri<strong>je</strong> loop te laten, te<br />
bevrijden uit hun gevangen<strong>is</strong>. En het: “Dat gáát niet!” uit <strong>je</strong> gedachten weg te bannen.<br />
De groepsmethode werd ontwikkeld door Alex Osborn (1888-1966) onder de benaming<br />
‘breinstorm’ en werd wereldberoemd. Bij de toepassing van deze methoden móét <strong>je</strong> <strong>je</strong> als <strong>een</strong><br />
‘chaoot’ gedragen. Er ontstaan dan wilde plannen, die echter later krit<strong>is</strong>ch uitgesorteerd worden.<br />
Zei niet Bla<strong>is</strong>e Pascal (1623-1662) lang vóór ons, dat creativiteit beter op de chaos opbloeit dan op<br />
de strikte orde en rechtlijnigheid?.<br />
Ik sprak in <strong>een</strong> der vorige hoofdstukken over ‘dagdromerij’ en ‘dieptemeditatie’ als hulpmiddelen,<br />
om <strong>je</strong> toekomst te pro<strong>je</strong>cteren. Ook de inventiviteit en creativiteit bevorder <strong>je</strong> hiermee. Om na het<br />
nuchtere ontwaken uit de wanorde weer <strong>een</strong> goed geordende man of vrouw te zijn, die het<br />
‘chaot<strong>is</strong>me’ beëindigt.<br />
15. <strong>Succes</strong>vogels zorgen wel voor <strong>een</strong> ordelijk tijdmanagement<br />
Daar zijn we aan onze laatste paragra<strong>af</strong> aangekomen..Tijdens zijn ‘creatieve’ of ‘inventieve’<br />
perioden levert de <strong>succes</strong>vogel <strong>een</strong> chaot<strong>is</strong>che prestatie, omdat enige wanorde de menselijke<br />
scheppingsdrang bevordert. Maar hij weet, dat voor zijn <strong>succes</strong>sen verder <strong>een</strong> strak geordend<br />
tijdmanagement nodig <strong>is</strong>. ‘Tijd’ <strong>is</strong> <strong>een</strong> van de belangrijkste kapitalen van de manager. Als <strong>je</strong> ergens<br />
geld verliest kun <strong>je</strong> het m<strong>is</strong>schien weer terugvinden. Verloren tijd komt nooit meer tot <strong>je</strong><br />
beschikking.<br />
Nu zijn er legio hulpmiddelen en technieken voor ‘efficiënt tijdbeheer’ beschikbaar, die ik hier niet<br />
ga opsommen. Agenda’s en kalenders lossen <strong>je</strong> probleem all<strong>een</strong> maar op, als <strong>je</strong> er de baas over<br />
blijft, en er niet de knecht van wordt.<br />
[26]
Natuurlijk schat <strong>je</strong> <strong>je</strong> op te lossen problemen in naar ‘urgentie’ en ‘importantie’, maar die<br />
onderscheiding zegt <strong>je</strong> niet, dat belangrijke dingen altijd ‘prioriteit’ hebben, dus voorrang krijgen!<br />
Voor belangrijke dingen leidt <strong>een</strong> haastige voorrang vaak tot gevaarlijke domheden. Ik denk nog<br />
aan het gevleugelde woord van <strong>een</strong> Utrechts chirurg in de operatiekamer: “Werk niet haastig,<br />
collega’s, we hebben géén tijd te verliezen.”<br />
Tijdrovers, waartegen <strong>je</strong> <strong>je</strong> moet wapenen, zijn:<br />
de papierwinkel of ‘paperasserie’, ondanks ons zogenoemde papierloze tijdperk;<br />
de telefon<strong>is</strong>che en sms- indringers, wier aantal <strong>is</strong> toegenomen sinds we altijd en overal<br />
bereikbaar (moeten?) zijn;<br />
de fysieke indringers, die we laten binnenkomen zonder deugdelijke <strong>af</strong>spraak – of erger –<br />
zonder deugdelijke reden!<br />
te langgerekte vergaderingen, omdat onze nutteloze aanwezigheid gewenst <strong>is</strong>;<br />
de correctie van gemaakte fouten, waaraan men méér tijd besteedt dan aan het voorkomen<br />
ervan;<br />
het ontbrekend delegatievermogen, wat het probleem van veel mensen <strong>is</strong>..<br />
het ‘redden’ van cr<strong>is</strong><strong>is</strong>situaties, waarbij sommige ‘redders’ eerst de ellende schèppen om die<br />
met méér roem te bezweren;<br />
de e-mailgekte: alsof wij interesse hebben in iedere ‘gedachtescheet’ die de ander te pas en<br />
te onpas wenst te laten;<br />
de sociale media kolder waarmee profileringneuroten op elk moment van de dag<br />
‘wereldnieuws’ verkondigen.<br />
16. <strong>Succes</strong>vogels zondigen zich niet (vaak) aan uitstelstrategieën<br />
‘Uitstelstrategieën’ zijn veelal gevaarlijk voor <strong>succes</strong> in zaken en beroep. Ik geef hier enkele<br />
varianten ervan:<br />
De opruimstrategie<br />
Deze wordt toegepast wanneer we onaangename besl<strong>is</strong>singen moeten uitvoeren. We besluiten,<br />
het vandaag wel te doen, maar ruimen eerst de zaken op, die nog op ons bureau rondslingeren. Bij<br />
dit sorteren en opruimen stuiten we op zaken, die eigenlijk óók voorrang hebben. Dan zijn we<br />
innerlijk geëxcuseerd, dat we de onaangename klus van vandaag tot morgen kunnen uitstellen.<br />
De ochtendpoststrategie<br />
We lezen eerst de ochtendpost door – inclusief onze volgelopen e-mailbox – omdat we dat zo<br />
gewend zijn en om te zien of hier urgente te behandelen problemen in voorkomen. Die zouden<br />
ons uitstel kunnen ‘legal<strong>is</strong>eren’.<br />
De vakliteratuurstrategie<br />
Dit <strong>is</strong> <strong>een</strong> iets verhevener vorm. De binnengekomen post was wellicht iets te mager uitgevallen,<br />
maar er zijn nog enige vaktijdschriften, die we innerlijk versterkt kunnen lezen vóór we aan die<br />
onaangename klus hoeven toe te komen.<br />
De conversatiestrategie<br />
O ja, vóór we aan die onaangename klus toekomen, was er ook <strong>een</strong> wat plezieriger zaak, die we<br />
met Dirk Hendrikse, van de tweede verdieping, wilden bespreken. Laat ons dat éérst doen.<br />
[27]
Dat plezierige gesprek duurt natuurlijk iets langer dan voorzien, geeft bovendien aanleiding tot<br />
enkele gesprekken met Harm Joling, die we in<strong>een</strong>s kunnen <strong>af</strong>doen omdat we dan toch op de<br />
tweede verdieping zijn.<br />
De creatieve knutselstrategie<br />
Deze strategie heb ik vroeger zelf wel toegepast, want ik wil me niet op de borst slaan omdat ik<br />
altijd blij, onaangename klussen aanpakte. Ik had als verkoopleider natuurlijk óók belang bij het<br />
ontwikkelen van verpakkingen voor nieuwe of vernieuwde artikelen en de reclamebrochure die<br />
daarbij behoorden. Dan werd mijn schrijfbureau <strong>een</strong> knutselhoek<strong>je</strong>, waarmee ik mijn creativiteit<br />
kon uitleven, en dat kon natuurlijk <strong>een</strong> voormiddag duren, bij alle storingen die dáárbij konden<br />
optreden. Zogezegd: <strong>een</strong> creatieve vijfde colonne. Ik schaamde me natuurlijk, dat de<br />
onaangename klus <strong>een</strong> dag werd opgeschoven, maar ik vond de creatieve prestatie eigenlijk goud<br />
waard.<br />
Ik heb deze strategieën, -er zijn er wellicht méér-, kort besproken omdat het hier gedragspatronen<br />
zijn, die vrij vaak optreden en die me kan overwinnen door ze met <strong>een</strong> glimlach niet toe te passen.<br />
17. <strong>Succes</strong>vogels zondigen zich niet (vaak) aan tijdvreters<br />
Aan welke ‘verlammende’ tijdvreters zondigen <strong>succes</strong>vogels zich niet (vaak)?<br />
Uitstelneigingen<br />
We hebben er het meeste last van, als we met moeilijke of onaangename deeltaken worden<br />
geconfronteerd. Het uitstellen van onaangename, r<strong>is</strong>kante of moeilijke taken <strong>is</strong> <strong>een</strong> wijdverbreide<br />
menselijke eigenschap . Velen hopen, dan dat <strong>een</strong> soort ‘hemelse kracht’ deze problemen gaat<br />
oplossen. Als <strong>een</strong> tuinkabouter schuiven ze de kruiwagen voor zich uit. Daardoor worden latere<br />
besl<strong>is</strong>singen onder tijdsdruk getroffen met negatieve resultaten.<br />
Breedsprakigheid<br />
Breedsprakigheid wordt door velen ten onrechte als ‘communicatieve vaardigheid’ geprezen,<br />
terwijl het eerder ‘vaardigloosheid’ zou moeten worden genoemd. Het fenom<strong>een</strong> zien we vooral<br />
tijdens vergaderingen of besprekingen, waarbij men zich wel<strong>is</strong>waar met vijf woorden voor de<br />
vorige spreker kon aansluiten, maar waarbij liever <strong>een</strong> herhalende en tijdrovende voordracht<br />
weggeeft, met het doel, zichzelf te profileren.<br />
Angst voor solitaire besl<strong>is</strong>singen.<br />
Een nadeel van de overleg- en inspraakgewoonten, die over onze maatschappij zijn neergedaald, <strong>is</strong><br />
natuurlijk het tijdrovend karakter ervan. Natuurlijk zijn overleg en inspraak in sommige situaties<br />
mogelijk, nuttig en winstgevend. Je kunt in <strong>een</strong> organ<strong>is</strong>atie overleggen, hoe <strong>je</strong> de brandpreventie<br />
verbetert. Maar als er werkelijk <strong>een</strong> brand <strong>is</strong>, <strong>is</strong> <strong>een</strong> slagvaardige BHV gewoonlijk effectiever.<br />
Angst, krachtig “Nee!” te zeggen<br />
De <strong>succes</strong>vogel weet, dat <strong>je</strong> het niet alle duivels en hun moer naar de zin kunt maken. M<strong>is</strong>schien<br />
hebben we in onze kinderjaren het “Nee!” van ouders en opvoeders te vaak onvriendelijk moeten<br />
horen. Ik ben tegenstander van <strong>een</strong> “Nee!” dat aangebl<strong>af</strong>t wordt. Maar de <strong>succes</strong>vogel heeft de<br />
moed, om in krit<strong>is</strong>che situaties zijn gezag te laten gelden. Zijn “Nee!” <strong>is</strong> “Nee!” en als dat onder<br />
tijdsdruk wordt uitgesproken gaat hij ook niet met tijdvretende ‘nietes-welles’ d<strong>is</strong>cussies in. Later,<br />
als er tijd voor <strong>is</strong>, kan hij zijn “Nee!” uitleggen.<br />
[28]
G<strong>een</strong> m<strong>is</strong>verstand overigens: de <strong>succes</strong>vogel lu<strong>is</strong>tert naar anderen en vormt zich <strong>een</strong> oordeel in<br />
gesprekken met anderen. Maar àls hij op grond daarvan <strong>een</strong> besl<strong>is</strong>sing neemt, zet hij die besl<strong>is</strong>sing<br />
ook dóór. In <strong>een</strong> der vorige hoofdstukken heb ik reeds de noodzakelijke ‘assertiviteit’ vermeld. De<br />
assertieve mens laat zijn “Nee!” op rustige wijze horen, verklaart de reden ervan éven rustig en<br />
gaat er niet over kibbelen of ruziën.<br />
Aangeboren slordigheid en vergeetachtigheid<br />
Als we over <strong>een</strong> ‘aangeboren’, -met andere woorden: ‘ingebouwde’-, slordigheid spreken zijn er<br />
slechts weinige <strong>succes</strong>recepten te geven. Hier moet echter ook opgemerkt worden, dat de<br />
hiermee verbonden chaos ook vaak de bodem <strong>is</strong>, waarop creativiteit zich het beste kan<br />
ontwikkelen, zoals de Franse w<strong>is</strong>kundige en filosoof Bla<strong>is</strong>e Bascal (1623-1662) reeds vaststelde.<br />
Wie voortdurend minutieus met kalenders en agenda’s werkt, blokkeert zijn creativiteit en zijn<br />
wendbaarheid in ernstige mate.<br />
[29]
De twee schoenenverkopers<br />
Twee Italiaanse schoenfabrikanten hadden moeilijkheden in hun<br />
<strong>af</strong>zetmarkt en beide stuurden zij <strong>een</strong> verkoper naar Afrika om hun<br />
exportkansen te onderzoeken.<br />
Verkoper Allegoet ging na twee dagen naar het postkantoor<br />
en telegr<strong>af</strong>eerde: ‘Ik neem de eerste machine terug – stop –<br />
het <strong>is</strong> zinloos – stop – niemand draagt hier schoenen’.<br />
Verkoper Bestebreurt<strong>je</strong> ging ook naar het postkantoor en telegr<strong>af</strong>eerde:<br />
‘Prachtige kansen – stop – stuur direct eerste scheepslading<br />
– stop – niemand draagt hier nog schoenen’.<br />
[30]
5 sleutels tot rijkdom en geluk<br />
Ronald Swensson<br />
Een leven dat <strong>een</strong> groot <strong>succes</strong> gaat worden, wie wil dat niet? Wat zijn de r<strong>is</strong>ico´s van het<br />
rijkdom en hoe kun <strong>je</strong> ze overwinnen? Leer <strong>je</strong> stemmingen en gedrag te leiden en het leven zal<br />
<strong>je</strong> geven waar <strong>je</strong> om vraagt. Essentiële aanwijzingen die kunnen dienen als wegwijzers op weg<br />
naar het <strong>succes</strong>.<br />
Sleutel 1: Leer met frustraties omgaan<br />
In dromen over rijkdom en geluk, komen g<strong>een</strong> enkele frustraties in voor. Frustraties zijn het<br />
einde van deze mooie dromen. Frustratie kan iets positiefs doen veranderen in iets negatiefs.<br />
Niemand jaagt <strong>een</strong> negatieve droom na. De d<strong>is</strong>cipline om <strong>een</strong> mooie droom na te jagen<br />
verdwijnt door frustratie. De d<strong>is</strong>cipline om de droom na te jagen <strong>is</strong> weg. En toch <strong>is</strong> de sleutel<br />
tot <strong>succes</strong>: frustratie!<br />
Kijk naar ieder<strong>een</strong> die <strong>succes</strong>vol <strong>is</strong>: zij hebben <strong>een</strong> hoop frustratie onderweg naar het <strong>succes</strong><br />
voor de kiezen gehad. Als ieder<strong>een</strong> had geleerd om om te gaan met frustratie was ieder<strong>een</strong> rijk<br />
geweest: ze hadden hun dromen niet opgegeven door de tussenkomst van frustratie. Zij<br />
hadden doorgezet, omdat ze in staat waren keer op keer om te gaan met frustratie. Iedere<br />
weg op weg naar <strong>succes</strong> kent (grote) frustraties, geef jij <strong>je</strong> dromen op omdat de d<strong>is</strong>cipline om<br />
zeep <strong>is</strong> geholpen door frustraties? Je dromen najagen en omgaan met frustraties, hoe doe <strong>je</strong><br />
dat? Veel frustraties leveren <strong>een</strong> hoop stress op! Het omgaan met frustraties <strong>is</strong> eigenlijk heel<br />
<strong>een</strong>voudig: ga niet zitten zweten op de details en onthoud heel goed dat het allemaal details<br />
zijn.<br />
Sleutel 2: Leer met <strong>af</strong>wijzing omgaan<br />
De mensen met <strong>een</strong> <strong>succes</strong>vol leven zijn degenen die het meest worden <strong>af</strong>gewezen. Zij zijn<br />
degene die iedere “nee” als <strong>een</strong> stimulerende prikkel ervaren om deze nee om te toveren tot<br />
<strong>een</strong> “ja”. Zij zijn er heilig van overtuigd dat zij niet kunnen falen. Om te slagen, om <strong>succes</strong>vol te<br />
zijn, moet <strong>je</strong> leren iedere <strong>af</strong>wijzing het hoofd te bieden, moet <strong>je</strong> leren iedere “nee” als <strong>een</strong><br />
uitdaging te zien en deze nee tot <strong>een</strong> “ja,” weten te transformeren. Nee, accepteren betekend<br />
beperkte gedachtes, beperkte gedachtes geeft beperkte levens. Ieder<strong>een</strong> die <strong>succes</strong>vol <strong>is</strong> heeft<br />
alles behalve beperkte levens!<br />
Sleutel 3: Leer omgaan met financiële druk<br />
Ieder<strong>een</strong> kent financiële druk, dat heeft niets te maken met arm zijn of veel geld bezitten. Je<br />
moet twee dingen leren: Wat kan geld doen? En wat kan geld niet doen?<br />
10% van <strong>je</strong> inkomen geef <strong>je</strong> weg, (dit <strong>is</strong> zaaizaad, investeringen voor de toekomst)<br />
10% van <strong>je</strong> inkomen betaal <strong>je</strong> schulden mee <strong>af</strong>,<br />
10% van <strong>je</strong> inkomen bouw <strong>je</strong> kapitaal op om investeringen te doen<br />
70% van <strong>je</strong> inkomen moet voldoende zijn om van rond te komen.<br />
Financieel on<strong>af</strong>hankelijk worden leer <strong>je</strong> door te sparen, door te verdienen en door geld weg te<br />
geven! Als <strong>je</strong> dat allemaal kunt, dan heb jij geleerd om om te gaan met financiële druk.<br />
[31]
Sleutel 4: Leer omgaan met zelfvoldoening<br />
Zodra iemand <strong>succes</strong>vol <strong>is</strong>, kan hij stoppen. Zo iemand kan zich comfortabel voelen en niets<br />
meer uitvoeren. Hij stopt met groeien en verliest wat hem in de eerste plaats <strong>succes</strong>vol<br />
maakte. Zolang niet iemand iedere ervaring in het leven aangrijpt om te groeien, zal het <strong>een</strong><br />
uitnodiging tot verval betekenen.<br />
Sleutel 5: Geef altijd meer dan <strong>je</strong> denkt te ontvangen<br />
Ieder<strong>een</strong> die van zijn leven <strong>een</strong> <strong>succes</strong> wil maken, moet leren te geven. Hoe kan <strong>je</strong> de vruchten<br />
plukken van <strong>je</strong> <strong>succes</strong>? Laten we de vruchten nemen: <strong>je</strong> moet eerst <strong>een</strong> zaad<strong>je</strong> zaaien, het<br />
zaad<strong>je</strong> water geven en de grond voldoende voeding geven. Je geeft mest, bescherming en<br />
meer water. Je zet het zaad<strong>je</strong> in de zon. Uiteindelijk zal het zaad<strong>je</strong> <strong>een</strong> plant gaan worden en<br />
vruchten geven. Jouw verzorging, jouw tijd zit in het zaad<strong>je</strong>: <strong>succes</strong> hebt <strong>je</strong> geoogst door het<br />
plukken van de vrucht. Je kunt veel geld verdienen en <strong>een</strong> machtig bedrijf runnen. Maar als <strong>je</strong><br />
het all<strong>een</strong> voor <strong>je</strong>zelf doet, ben <strong>je</strong> niet werkelijk <strong>een</strong> <strong>succes</strong>. Denk aan <strong>succes</strong> als <strong>een</strong><br />
levenswijze, <strong>een</strong> proces, <strong>een</strong> strategie van het leven<br />
[32]
7 kenmerken van <strong>succes</strong><br />
Ronald Swensson<br />
Het ondernemen van grote stappen die tot uitzonderlijke resultaten leiden, begint met<br />
specifieke mentale en fysieke acties. Stappen ondernemen om <strong>succes</strong> te verkrijgen vere<strong>is</strong>t<br />
inspanning. Door mentale en fysieke activiteiten te veranderen, kunnen gedragingen<br />
veranderen.<br />
Passie<br />
Een kenmerk van <strong>succes</strong>volle mensen <strong>is</strong> passie! Wie met passie leeft en werkt, ervaart <strong>een</strong><br />
stimulerende doelstelling die hen vooruit duwt om meer te doen, groter te groeien en meer te<br />
worden. Passie <strong>is</strong> de brandstof voor <strong>succes</strong>volle mensen.<br />
Overtuiging<br />
Een tweede kenmerk van <strong>succes</strong>volle mensen <strong>is</strong>: overtuiging! De overtuiging van <strong>succes</strong>volle<br />
mensen brengt hen precies daar waar ze willen zijn: aan de top.<br />
Strategie<br />
Een derde kenmerk van <strong>succes</strong>volle mensen <strong>is</strong> strategie. Het <strong>is</strong> de strategie die nodig <strong>is</strong> om de<br />
top te bereiken. Wat heb <strong>je</strong> nodig om te top te bereiken? Wat moet <strong>je</strong> leren om de top te<br />
bereiken? Met wie moet <strong>je</strong> netwerken om de top te bereiken? Wat moet <strong>je</strong> doen om de top te<br />
bereiken?<br />
Heldere waarden<br />
Een vierde kenmerk van <strong>succes</strong>volle mensen <strong>is</strong> heldere waarden. Wat <strong>is</strong> belangrijk in jouw<br />
leven? Echt belangrijk? <strong>Succes</strong>volle mensen bezitten <strong>een</strong> helder bewustzijn over wat van<br />
wezenlijk belang <strong>is</strong>. Begrip voor waarden, weten wat goed of slecht voor <strong>je</strong> <strong>is</strong>, <strong>is</strong> <strong>een</strong> van de<br />
meest belovende sleutels naar <strong>succes</strong>.<br />
Energie<br />
Een vijfde kenmerk van <strong>succes</strong>volle mensen <strong>is</strong> energie! <strong>Succes</strong>volle mensen barsten van de<br />
energie. <strong>Succes</strong>volle mensen leven krachtig en vol energie. Zij grijpen iedere kans die zich<br />
aandient en vormen kansen. Zij leven alsof ze bezeten zijn van mogelijkheden. Hiervoor <strong>is</strong><br />
fysieke vitaliteit voor nodig: dat <strong>je</strong> lichaam <strong>je</strong> ruim voldoende energie geeft om <strong>succes</strong>vol te<br />
worden, te zijn en te blijven. Een lichaam dat niet barst van de energie omdat het fysiek niet in<br />
staat <strong>is</strong> om energievol te zijn, zal g<strong>een</strong> <strong>succes</strong> kennen. Fysieke energie maakt het beste in <strong>je</strong> los<br />
en door fysieke energie kun <strong>je</strong> leven en werken met passie, leven en werken met<br />
overtuigingen, strategie toepassen om <strong>succes</strong>vol te worden en heldere waarden in het werk en<br />
leven in te voegen.<br />
Vermogen tot het aangaan van relaties<br />
Een zesde kenmerk van <strong>succes</strong>volle mensen <strong>is</strong> het vermogen tot het aangaan van relaties.<br />
Vrijwel ieder<strong>een</strong> die <strong>succes</strong>vol <strong>is</strong> heeft het vermogen om met anderen relaties aan te gaan, die<br />
uit<strong>een</strong>lopende achtergronden en overtuigingen kunnen hebben. <strong>Succes</strong>volle mensen hebben<br />
vele bondgenoten.<br />
[33]
Communicatief meesterschap<br />
Een zevende kenmerk van <strong>succes</strong>volle mensen <strong>is</strong> communicatief meesterschap. Hoe wij met<br />
anderen en met onszelf communiceren bepaalt de kwaliteit van ons leven. <strong>Succes</strong>volle mensen<br />
hebben geleerd iedere uitdaging aan te gaan en om te vormen tot iets positiefs of er van te<br />
leren. Iedere uitdaging wordt door <strong>succes</strong>volle mensen omgezet tot <strong>een</strong> <strong>succes</strong>volle<br />
verandering. Falen komt in hun woordenboek niet voor.<br />
<strong>Succes</strong>volle mensen bezitten stuk voor stuk deze 7 kenmerken. Zij bezitten deze kenmerken<br />
door effectief te handelen, dat wil zeggen: “al doende leert men,” en “<strong>je</strong> leert met vallen en<br />
opstaan.” Mensen die niet tot handelen overgaan, g<strong>een</strong> stappen durven te ondernemen,<br />
kunnen niet <strong>succes</strong>vol worden.<br />
[34]
7 overtuigingen naar <strong>succes</strong><br />
Ronald Swensson<br />
<strong>Succes</strong>vol zijn, wie wil dat niet? Soms komen we echter niet vooruit, lijkt het of we de kracht<br />
m<strong>is</strong>sen. Welk vermogen kunnen we gebruiken om actie te ondernemen en echt <strong>succes</strong>vol te<br />
zijn? Welk vermogen kunnen we gebruiken om betere resultaten te behalen? De ju<strong>is</strong>te<br />
overtuigingen bezitten <strong>is</strong> <strong>een</strong> begin naar <strong>een</strong> <strong>succes</strong>vol leven, zowel met het werk als privé.<br />
Alles gebeurt met <strong>een</strong> reden en <strong>een</strong> doel en dient ons<br />
Dit <strong>is</strong> de eerste overtuiging: Alles gebeurd met <strong>een</strong> reden en <strong>een</strong> doel en dient ons. <strong>Succes</strong>volle<br />
mensen bezitten het geheimzinnige vermogen zich te concentreren op iets wat in <strong>een</strong> situatie<br />
mogelijk <strong>is</strong>. Zij concentreren zich all<strong>een</strong> op wat er voor positieve resultaten uit voort kunnen<br />
komen. Ongeacht de hoeveelheden negatieve feedback ui hun omgeving, blijven zij zich<br />
concentreren op de goede en positieve resultaten. Zij kunnen all<strong>een</strong> maar denken in termen<br />
als: mogelijkheden. Zij zijn er van overtuigd dat alles met <strong>een</strong> reden gebeurt en dat het hen<br />
dient. Zij zijn er heilig van overtuigd dat iedere tegenslag het begin <strong>is</strong> voor <strong>een</strong> gelijkwaardige<br />
of grotere winst. <strong>Succes</strong>volle mensen die uitzonderlijke resultaten behalen, zijn overtuigd dat<br />
alles met <strong>een</strong> reden gebeurt en dat het hen dient.<br />
Falen bestaat niet<br />
Dit <strong>is</strong> de tweede overtuiging: Falen bestaat niet. Er bestaan all<strong>een</strong> resultaten. <strong>Succes</strong>volle<br />
mensen zien g<strong>een</strong> falen, zij geloven er zelfs niet in. Falen bestaat voor hen simpelweg niet. Als<br />
<strong>succes</strong>volle mensen iets proberen dat niet de gewenste resultaten levert, zien ze het als <strong>een</strong><br />
“leerervaring.” Ze leren er van en gaan door. Mensen die gebukt gaan onder de angst van het<br />
falen, verzetten g<strong>een</strong> stap en komen g<strong>een</strong> stap verder. Ze gaan niet meer door. <strong>Succes</strong>volle<br />
mensen die iets nieuws uitproberen dat niet de gewenste resultaten geeft, zien het als <strong>een</strong><br />
<strong>een</strong>voudige feedback: Mensen hebben geleerd van hun fouten. <strong>Succes</strong>volle mensen gebruiken<br />
deze fouten als feedback, iets waar ze van leren en verder gaan.<br />
Neem verantwoordelijkheid voor wat er gebeurt<br />
Di <strong>is</strong> de derde overtuiging: Neem verantwoordelijkheid voor wat er gebeurt. <strong>Succes</strong>volle<br />
mensen hebben <strong>een</strong> andere zeer belangrijke overtuiging: zij zijn er heilig van overtuigd dat zij<br />
hun eigen wereld creëren. Zij geloven dat als zij niet hun eigen wereld creëren –zowel hun<br />
<strong>succes</strong>sen als hun verg<strong>is</strong>singen – dat <strong>je</strong> dan overgeleverd bent aan de omstandigheden.<br />
Omstandigheden waar <strong>je</strong> g<strong>een</strong> controle over hebt. Verantwoordelijkheid nemen <strong>is</strong> <strong>een</strong> signaal<br />
van kracht en volwassenheid: <strong>een</strong> zeer krachtige overtuiging van <strong>succes</strong>volle mensen.<br />
Het <strong>is</strong> niet nodig alles te begrijpen om alles te kunnen gebruiken<br />
Dit <strong>is</strong> de vierde overtuiging: Het <strong>is</strong> niet nodig alles te begrijpen om alles te kunnen gebruiken.<br />
<strong>Succes</strong>volle mensen gebruiken all<strong>een</strong> essentiële dingen en zaken, zonder zich gedwongen te<br />
voelen zich te verdiepen in details. Kijk maar naar mensen die aan de top staan van grote<br />
ondernemingen: het <strong>is</strong> onmogelijk dat zij iedere detail van het grote bedrijf beheersen. Zij<br />
bezitten echter wel de werkzame kenn<strong>is</strong> over heel veel zaken. <strong>Succes</strong>volle mensen zijn<br />
meesters in tijdbespaarders: uit <strong>een</strong> situatie nemen zij het essentiële, nemen wat zij nodig<br />
hebben er uit en verdiepen zich niet in de rest. <strong>Succes</strong>volle mensen zijn heel goed in het<br />
onderscheiden tussen wat voor hen noodzakelijk <strong>is</strong> om te weten en wat niet.<br />
[35]
Mensen zijn de grootste bron<br />
Dit <strong>is</strong> de vijfde overtuiging: Mensen zijnde grootste bron. Echt <strong>succes</strong>volle mensen, zij die echt<br />
uitzonderlijke resultaten neerzetten, hebben <strong>een</strong> enorm goed gevoel van respect en<br />
waardering voor anderen. Zij bezitten teamgeest. Om echt <strong>succes</strong>vol te zijn <strong>is</strong> het belangrijk<br />
om <strong>een</strong> <strong>succes</strong>vol team te vormen dat goed samenwerkt! Samenwerken met andere mensen,<br />
daarom zijn andere mensen de grootste bron: <strong>een</strong> krachtige overtuiging!<br />
Werk <strong>is</strong> spel<br />
Dit <strong>is</strong> de zesde overtuiging: Werk <strong>is</strong> spel. Ken jij iemand die <strong>succes</strong>vol <strong>is</strong> in iets waar hij <strong>een</strong><br />
hekel aan heeft? Een belangrijke sleutel tot <strong>succes</strong> <strong>is</strong> <strong>een</strong> gelukkige over<strong>een</strong>komst sluiten<br />
tussen wat <strong>je</strong> doet en waar <strong>je</strong> van houdt. <strong>Succes</strong>volle mensen zetten zich in voor iets dat hen<br />
opwindt en kracht geeft.<br />
Zonder toewijding <strong>is</strong> g<strong>een</strong> blijvend <strong>succes</strong> mogelijk<br />
Dit <strong>is</strong> de zevende overtuiging: Zonder toewijzing <strong>is</strong> g<strong>een</strong> blijvend <strong>succes</strong> mogelijk. Mensen die<br />
<strong>succes</strong> kennen, die <strong>succes</strong>vol zijn en die slagen in het leven geloven heilig in de macht van<br />
toewijding. Zij kennen hun gewenste uitkomst en volgen die weg. <strong>Succes</strong>volle mensen<br />
ontwikkelen <strong>een</strong> overtuigingsysteem dat hen voedt en zijn bereid daar de prijs voor te betalen.<br />
<strong>Succes</strong>volle mensen zijn bereid alles te doen wat nodig <strong>is</strong> om te slagen.<br />
Er zijn heel veel mensen met negatieve overtuigingen. Negatieve overtuigingen die <strong>je</strong> niet<br />
zullen steunen of ondersteunen om <strong>succes</strong>vol te worden. Hoe kunnen we deze negatieve<br />
overtuigingen veranderen tot positieve? Weet <strong>je</strong> dat <strong>je</strong> de eerste stap al hebt gezet? Je bent <strong>je</strong><br />
ergens van bewust geworden: <strong>je</strong> hebt de eerste stap al gezet door deze positieve<br />
overtuigingen te lezen. De volgende stap <strong>is</strong> actie: laat deze 7 overtuigingen helemaal tot <strong>je</strong><br />
door dringen, dompel <strong>je</strong> er in onder. Net zo lang totdat deze overtuigingen ook voor jou kunt<br />
laten werken!<br />
[36]
7 eigenschappen van effectief leiderschap<br />
Stephen R. Covey<br />
Eigenschap 1. Wees proactief<br />
"Ik ben de kracht". Proactief zijn <strong>is</strong> meer dan initiatief nemen. Proactieve mensen nemen<br />
initiatief om gebeurten<strong>is</strong>sen te beïnvloeden waarop ze invloed kunnen hebben. Veel mensen<br />
wachten of schuiven hun verantwoordelijkheid graag <strong>af</strong> op externe gebeurten<strong>is</strong>sen of op<br />
anderen. Proactieve mensen richten zich vooral op hun eigen gedrag en hun eigen gedachten.<br />
Essentieel <strong>is</strong> hierbij de beïnvloedbaarheid van dingen. Covey spreekt van <strong>een</strong> cirkel van<br />
betrokkenheid en <strong>een</strong> cirkel van invloed. In de buitenste cirkel bevinden zich dingen die we<br />
niet kunnen beïnvloeden, zoals 'de wereld', onze opvoeding, onze <strong>af</strong>komst en het verleden.<br />
Over dingen die we niet kunnen beïnvloeden moeten we ons volgens Covey niet druk maken.<br />
We moeten ons all<strong>een</strong> richten op de binnenste cirkel: proactieve mensen richten hun<br />
aandacht vooral op datgene wat zij wél kunnen beïnvloeden. Minstens even belangrijk daarbij<br />
<strong>is</strong> het volgende: we kunnen natuurlijk g<strong>een</strong> invloed uitoefenen op alles wat ons gebeurt. Maar<br />
wat we wel kunnen <strong>is</strong> bepalen hoe we zelf reageren op dingen die ons gebeuren. Proactieve<br />
mensen real<strong>is</strong>eren zich dat ze zelf hun reactie kunnen kiezen op de dingen waarmee ze<br />
worden geconfronteerd. Tussen ‘stimulus’ en ‘respons’ zit altijd <strong>een</strong> ruimte, waarin we zelf<br />
onze respons kunnen bepalen.<br />
Eigenschap 2. Begin met het eind in gedachten<br />
"Bepaal <strong>je</strong> eigen lot, of iemand anders doet het voor <strong>je</strong>". Hoe richt <strong>je</strong> <strong>je</strong> leven, <strong>je</strong> team of <strong>je</strong><br />
organ<strong>is</strong>atie in? Leef <strong>je</strong> van dag tot dag of stel <strong>je</strong> duidelijke doelen en bepaal <strong>je</strong> <strong>je</strong> eigen<br />
toekomst? Effectieve mensen en teams werken van 'achter naar voren'. Zij hebben principes<br />
en <strong>een</strong> v<strong>is</strong>ie over wat zij willen bereiken. Zo bepalen zij hun eigen toekomst. "Om de<br />
consequenties van onze <strong>keuze</strong>s in goede banen te leiden moeten wij voortdurend gebruik<br />
maken van principes zoals rechtvaardigheid, vriendelijkheid, respect, eerlijkheid of integriteit"<br />
aldus Covey. Dergelijke principes zijn universeel, dat wil zeggen, ze overstijgen tijd, plaats en<br />
cultuur. Zonder principes zijn mensen gedesoriënteerd. Met principes beschikken mensen over<br />
<strong>een</strong> kompasfunctie en weten zij waar ‘het noorden’ <strong>is</strong>. De boodschap luidt: denk na over de<br />
vraag waar <strong>je</strong> h<strong>een</strong> wilt. Ontwikkel <strong>een</strong> helder beeld van <strong>je</strong> bestemming. Covey stelt hiertoe de<br />
morbide vraag: “Wat zou <strong>je</strong> willen dat men tijdens <strong>je</strong> gr<strong>af</strong>rede over <strong>je</strong> zegt?” En als <strong>je</strong> dat dan<br />
weet: richt <strong>je</strong> leven dan ook zo in dat dat ook werkelijk gebeurt.<br />
Eigenschap 3. Belangrijke zaken eerst<br />
"Stel prioriteiten". De wereld lijkt steeds drukker te worden. Alles moet gelijk en gaat 24 uur<br />
per dag door. Om toch effectief te zijn <strong>is</strong> het volgens Covey van het grootste belang om<br />
prioriteiten te stellen. Laat de belangrijkste dingen niet de dupe worden van allerlei urgente,<br />
maar onbelangrijke dingen. Deze eigenschap wortelt in het principe van integriteit en heeft<br />
betrekking op het doelgericht kunnen handelen. Effectieve mensen besteden hun tijd vooral<br />
aan zaken die belangrijk zijn. Ze laten zich niet leiden door de waan van de dag, maar plannen<br />
zelf hun leven.<br />
Indien aan deze drie eigenschappen wordt voldaan, kunnen mensen zich richten op <strong>een</strong> meer<br />
vruchtbare samenwerking met anderen. On<strong>af</strong>hankelijk zijn op zich <strong>is</strong> immers niet voldoende,<br />
zeker niet in <strong>een</strong> wereld waarin alles met alles samenhangt.<br />
[37]
De tweede trap: bas<strong>is</strong> voor wederzijdse <strong>af</strong>hankelijkheid. Het <strong>is</strong> op dit punt dat de tweede trap<br />
van de raket in werking treedt: het leren van het besef van wederzijdse <strong>af</strong>hankelijkheid. Om op<br />
zinvolle wijze met anderen samen te werken <strong>is</strong> wederom <strong>een</strong> overwinning nodig, nu niet op<br />
<strong>je</strong>zelf, maar op <strong>je</strong> omgeving. Deze overwinning <strong>is</strong> de resultante van wederom <strong>een</strong> drietal<br />
eigenschappen:<br />
Eigenschap 4. Denk in termen van winnen-winnen<br />
Om effectief te kunnen samenwerken, moet men niet denken in termen van concurrentie<br />
(‘winnen-verliezen’), maar in termen van winnen-winnen. Een algem<strong>een</strong> bekend principe dat<br />
we al eerder zagen bij de theorie van Thomas & Kilmann over conflicthanteringstijlen. Aan de<br />
bas<strong>is</strong> van deze vierde eigenschap staat volgens Covey het denken in termen van overvloed.<br />
Veel mensen denken in termen van schaarste; ze hebben weinig zelfvertrouwen en denken dat<br />
er niet genoeg voor hen zal zijn. Zij denken dat de ander moet verliezen, zodat zij kunnen<br />
winnen. Covey stelt hier tegenover dat van de moo<strong>is</strong>te dingen in het leven – zoals liefde,<br />
aandacht en geluk – genoeg <strong>is</strong> voor ieder<strong>een</strong>.<br />
Eigenschap 5. Eerst begrijpen, dan begrepen worden<br />
Wederzijds begrip, daar gaat het om. Pas als we echt lu<strong>is</strong>teren, zullen we anderen begrijpen.<br />
Een mens heeft niet voor niets twee oren en één mond: daarmee kan hij twee keer zoveel<br />
lu<strong>is</strong>teren als spreken. Volgens Covey komen bijna alle problemen voort uit gebrekkige<br />
communicatie. En dan met name uit ons onvermogen om echt, met inlevingsvermogen te<br />
lu<strong>is</strong>teren naar de ander, zonder dat we met<strong>een</strong> zelf willen reageren. De mogelijkheid om zelf<br />
te spreken en begrepen te worden, komt vervolgens vanzelf. Veel leiders zijn echter niet in<br />
staat om te lu<strong>is</strong>teren: “ze zijn te vol van zichzelf en lu<strong>is</strong>teren niet. Ze moeten meer tijd<br />
besteden aan het lu<strong>is</strong>teren en aan het toelichten van de achtergronden van hun acties.” Indien<br />
we elkaar werkelijk begrijpen, zullen we creatiever worden in het oplossen van gezamenlijke<br />
problemen.<br />
Eigenschap 6. Synergie<br />
Synergie <strong>is</strong> het vanuit creatieve samenwerking kiezen voor de derde weg: niet mijn of jouw<br />
manier, maar <strong>een</strong> derde en betere manier. Het gaat om het respecteren en waarderen van<br />
verschillen. Om de intentie om onderlinge verschillen te overwinnen door het zoeken naar<br />
oplossingen die recht doen aan ieders wensen. Een synerget<strong>is</strong>ch team <strong>is</strong> <strong>een</strong> team waarin<br />
mensen elkaar aanvullen en waarin het geheel meer <strong>is</strong> dan de som der delen (zie bijvoorbeeld<br />
ook de teamrollen van Belbin). We zijn vaak geneigd om verschillen uit te vlakken door het<br />
sluiten van comprom<strong>is</strong>sen (conflictstijl van de kwal). Volgens Covey <strong>is</strong> dit niet de ju<strong>is</strong>te weg: we<br />
moeten ju<strong>is</strong>t trachten om creatieve en betere oplossingen te bedenken (conflictstijl van de uil).<br />
De derde trap: bas<strong>is</strong> voor permanent leren en inspireren. On<strong>af</strong>hankelijkheid en wederzijdse<br />
<strong>af</strong>hankelijkheid worden gecompleteerd door de derde rakettrap: blijven leren en verbeteren<br />
en het vermogen om mensen te inspireren en om anderen tot het vinden van hun<br />
inspiratiebronnen aan te zetten.<br />
Eigenschap 7. Hou de zaag scherp - continue verbetering<br />
Deze eigenschap gaat over de continue vernieuwing met betrekking tot de vier dimensies van<br />
ons leven: fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel. Deze eigenschap <strong>is</strong> de 'laatste' van de<br />
zeven eigenschappen van Covey.<br />
[38]
De feeën van <strong>succes</strong><br />
Ronald Swensson<br />
Verlangen<br />
Een brandend verlangen om te krijgen wat <strong>je</strong> wilt, <strong>is</strong> de brandstof voor <strong>succes</strong>. Verlangen trekt de<br />
werkelijkheid naar <strong>je</strong> toe. Hoe graag wil <strong>je</strong> <strong>je</strong> doel bereiken? Als het lijkt of het niet gaat lukken, als<br />
<strong>je</strong> <strong>een</strong> dip<strong>je</strong> hebt of als <strong>je</strong> met tegenslagen te maken krijgt, <strong>is</strong> verlangen de motor die door blijft<br />
draaien en <strong>je</strong> er weer bovenop helpt. Hoe heviger <strong>je</strong> verlangt naar <strong>je</strong> doel, hoe sneller en<br />
makkelijker <strong>je</strong> het bereikt.<br />
Vertrouwen<br />
Je maakt <strong>je</strong> zorgen over de toename van het aantal faill<strong>is</strong>sementen, de dalende vraag op de<br />
huizenmarkt, over de stijgende werkloosheid, over … Stop! Je mag jouw gedachten, acties en<br />
gedrag nooit door emoties laten leiden. Wanneer <strong>je</strong> g<strong>een</strong> controle hebt over <strong>je</strong> eigen emoties dan<br />
voel jij <strong>je</strong> gestrest, word <strong>je</strong> onzeker, doe <strong>je</strong> mee aan de collectieve klaagzang en zijn al jouw<br />
activiteiten gedoemd te m<strong>is</strong>lukken! Wanneer <strong>je</strong> die controle wél hebt, maak <strong>je</strong> vooruitgang, geniet<br />
<strong>je</strong> van <strong>je</strong> werk en ben <strong>je</strong> <strong>succes</strong>vol! Meer controle krijgen over <strong>je</strong>zelf, jouw tijd en jouw activiteiten<br />
bepaal <strong>je</strong> zelf! Je overschat wat <strong>je</strong> niet bent en onderschat wat <strong>je</strong> wel bent. Je hebt g<strong>een</strong> invloed<br />
op het aantal faill<strong>is</strong>sementen, de dalende vraag op de huizenmarkt of over de stijgende<br />
werkloosheid! Waar <strong>je</strong> g<strong>een</strong> invloed op hebt, daar laat <strong>je</strong> <strong>je</strong> van<strong>af</strong> vandaag niet meer door<br />
beïnvloeden.<br />
V<strong>is</strong>ie<br />
Een v<strong>is</strong>ie <strong>is</strong> het beeld van wat <strong>je</strong> wilt. Als <strong>je</strong> niet weet wat <strong>je</strong> wilt, kun <strong>je</strong> er ook niet komen. V<strong>is</strong>ie <strong>is</strong><br />
het zien van <strong>je</strong> doel alsof het al bereikt <strong>is</strong>. V<strong>is</strong>ie <strong>is</strong> de bas<strong>is</strong> van alle creaties, alles dat we op de<br />
wereld zien en ervaren. Zonder <strong>een</strong> v<strong>is</strong>ie kan er niets bereikt worden, want hoe kun <strong>je</strong> iets<br />
bereiken als <strong>je</strong> niet weet hoe het eruitziet? Waar <strong>je</strong> <strong>je</strong> aandacht op richt, wordt sterker.<br />
Focus<br />
Focus <strong>is</strong> waar <strong>je</strong> <strong>je</strong> op concentreert. Focus <strong>is</strong> als <strong>een</strong> telescoop: het laat <strong>je</strong> all<strong>een</strong> zien wat <strong>je</strong> wilt.<br />
De rest verdwijnt naar de achtergrond. Het pad naar het doel dat <strong>je</strong> wilt bereiken wordt verlicht<br />
door <strong>je</strong> focus. Alles buiten dat pad <strong>is</strong> dat wat <strong>je</strong> niet wilt of minder belangrijk vindt. Concentreer <strong>je</strong><br />
op wat belangrijk <strong>is</strong>: <strong>je</strong> kunt nu <strong>een</strong>maal niet alles doen. Gedachten aan <strong>succes</strong> creëren <strong>succes</strong>,<br />
gedachten aan m<strong>is</strong>lukking creëren m<strong>is</strong>lukking. Denk aan wat <strong>je</strong> wilt, niet aan wat <strong>je</strong> niet wilt. Denk<br />
aan overvloed, niet aan tekort. Denk aan creëren, niet aan concurreren. Gedachten creëren<br />
emoties. Positieve gedachten leiden tot positieve emoties. Negatieve gedachten leiden tot<br />
negatieve emoties. Het <strong>is</strong> jouw <strong>keuze</strong>.<br />
Hard werken <strong>is</strong> g<strong>een</strong> garantie voor <strong>succes</strong>, slim werken wel. Concentreer <strong>je</strong> op <strong>je</strong> talenten en<br />
onderneem de actie die daarbij hoort. Concentreer <strong>je</strong> niet op de acties waar <strong>je</strong> g<strong>een</strong> talent voor<br />
hebt of die <strong>je</strong> niet inspireren. Dan krijg <strong>je</strong> uiteindelijk wat <strong>je</strong> niet goed kunt en wat <strong>je</strong> niet wilt.<br />
Besteed al dit soort ongewenste acties zo veel mogelijk uit: laat het over aan anderen.<br />
Concentreer <strong>je</strong> of de dingen waar <strong>je</strong> wel goed in bent en die <strong>je</strong> wel inspireren.<br />
[39]
Vrinden<br />
Voeg waarde toe aan anderen en <strong>je</strong> ontvangt het veelvoud van die waarde terug. Je doel vind <strong>je</strong><br />
niet op <strong>een</strong> onbewoond eiland. Verzamel ‘vrinden’ om <strong>je</strong> h<strong>een</strong> die <strong>je</strong> inspireren en waar <strong>je</strong> van<br />
kunt leren. Die <strong>je</strong> ondersteunen en het beste in <strong>je</strong> zien. En doe hetzelfde voor hen. Deel <strong>je</strong> kenn<strong>is</strong><br />
en talenten.<br />
Fier<br />
Leven <strong>is</strong> het meervoud van lef. Heb de moed en wees fier om <strong>je</strong> eigen weg te gaan, om <strong>je</strong><br />
toekomst niet <strong>af</strong> te laten hangen van wat anderen van <strong>je</strong> verwachten. Zelfbewustzijn <strong>is</strong> wat we<br />
bewonderen in mensen die r<strong>is</strong>ico’s durven te nemen en zich niet laten weerhouden door<br />
tegenslagen.<br />
Vaardigheden<br />
Het belangrijkste ingrediënt. De mate waarin we onszelf ontwikkelen in onze vaardigheden,<br />
bepaalt de mate waarin we krijgen wat we willen. Als <strong>je</strong> <strong>je</strong>zelf ontwikkelt, ontwikkelt <strong>je</strong> <strong>succes</strong> zich<br />
met <strong>je</strong> mee. Er <strong>is</strong> niets positief aan krimpen. Groei <strong>is</strong> het kenmerk van al het leven. Zie de wereld<br />
als <strong>een</strong> vijver en <strong>je</strong>zelf als <strong>een</strong> st<strong>een</strong>. Bij elke nieuwe rimpel wordt <strong>je</strong> invloed op de wereld groter.<br />
Persoonlijke ontwikkeling bepaalt hoe groot <strong>je</strong> kring wordt en daarmee <strong>je</strong> <strong>succes</strong>.<br />
Feest<br />
Vier feest bij ieder <strong>succes</strong> – hoe gering dit <strong>succes</strong> ook <strong>is</strong>! Het motiveert jou en de jouen om<br />
verder te gaan!<br />
[40]
Hoe ‘creatief’ zijn <strong>succes</strong>vogels?<br />
1. Wat betekent ‘creatief zijn’ eigenlijk?<br />
‘Creatief’ zijn betekent eigenlijk: van uit het niets iets kunnen scheppen, en daarom moeten we<br />
met dit begrip oppassen. Want van uit het niets kàn door menselijk ingrijpen niets ontstaan.<br />
Behalve wellicht voor kunstenaars in woorden, kleur en klank. In de creativiteit die we aan mensen<br />
toekennen pogen we <strong>een</strong> bestaand ding of <strong>een</strong> bestaande situatie op grondige manier om te<br />
buigen. Ik gebruik vaak liever het woord: ‘inventiviteit’. Je kunt het ook ‘vindingrijkheid’ noemen,<br />
het vermogen, aan <strong>een</strong> bestaand materiaal, of <strong>een</strong> bestaande situatie, <strong>een</strong> andere toepassing, of<br />
<strong>een</strong> andere verrijkende beteken<strong>is</strong>, geven. De creatieve mens <strong>is</strong> dus eigenlijk <strong>een</strong> vernieuwer.<br />
Nu zijn niet alle veranderingen steeds verbeteringen en ik heb reeds enkele voorbeelden gegeven,<br />
waarbij lang geploeterd moest worden voor er wèrkelijk nuttige resultaten uit het ‘creatieve’ werk<br />
tevoorschijn kwamen, zoals in het geval van Thomas Alva Ed<strong>is</strong>on. Van hem zou de uitlating<br />
<strong>af</strong>komstig zijn: “Creativiteit? Deze <strong>is</strong> voor 1% inspiratie en voor 99% transpiratie!”<br />
En bovendien zijn <strong>succes</strong>vogels niet permanent bezig, dingen te vernieuwen, te ontdekken of uit<br />
te vinden. Ze zullen vooral ook het bruikbare rondom hen optimaal behouden. Maar ze zijn wel<br />
voortdurend waakzaam, om tijdig te constateren, waar en wanneer vernieuwingen gewenst of<br />
eventueel nodig zijn. Bovendien zijn druk bezige uitvinders zeker niet vanzelfsprekend<br />
<strong>succes</strong>vogels in hun beroep. Ze maken de mensen die rondom hen werken, soms horendol! Toch<br />
ga ik hier op de ‘creativiteit’ of ‘vindingrijkheid’ van de mens in, omdat het <strong>een</strong> klein maar<br />
belangrijk onderdeel van het gedrag van de <strong>succes</strong>vogels kàn uitmaken.<br />
2. Een meer alledaags voorbeeld<br />
Een van mijn beste collega’s bevond zich in Londen en moest, vanwege dringende verplichtingen,<br />
naar Amsterdam terug. Maar heel het openbaar vervoer staakte in Londen. G<strong>een</strong> bus, g<strong>een</strong><br />
underground en g<strong>een</strong> taxi kon hem naar het vliegveld Heathrow brengen, van waar uit nog<br />
gevlogen werd.<br />
Mijn vriend had in<strong>een</strong>s <strong>een</strong> inval die het probleem in eerste instantie oploste. Het was mooi<br />
zomerweer, -daarbij vinden de meeste stakingen nu <strong>een</strong>maal plaats -, en hij kocht ter plekke <strong>een</strong><br />
fiets. Hij fietste naar Heathrow, vond daar <strong>een</strong> ju<strong>is</strong>t aangekomen passagier, die graag deze fiets als<br />
noodoplossing kocht tegen <strong>een</strong> goede prijs. Hij kon van Heathrow naar Schiphol vliegen en had zijn<br />
dringende probleem opgelost en bovendien nog <strong>een</strong> bescheiden winst kunnen boeken. Deze<br />
inventieve oplossing <strong>is</strong> niet wereldschokkend. Was dàt nu alles, ieder<strong>een</strong> had dit toch op zijn<br />
sloffen kunnen uitvinden? Ja natuurlijk, maar niemand deed het op die dag. Behalve de man die<br />
op de fiets naar Heathrow reed, en ook hij, die terugreed van Heathrow naar zijn hu<strong>is</strong> of kantoor in<br />
Londen ...<br />
3. Wat belemmert ons in onze zogenaamde ‘creativiteit’?<br />
In onze menselijke creativiteit of inventiviteit worden we belemmerd door wat ik ‘sociale<br />
onderdrukking’ noem. De wereld rondom ons wil, dat men zich aanpast aan háár opvattingen,<br />
háár gebruiken en háár gewoontes. Dat begint reeds in de ouderlijke opvoeding. Wellicht wensen<br />
vele ouders, dat hun kinderen het verder brengen dan ze het zelf brachten, waar ze moeten het<br />
liefst toch bereiken volgens de normen van die ouders. In het schoolse onderwijs wordt dit<br />
meestal nog versterkt, zelfs op universitair niveau. Een voorbeeld?<br />
[41]
Veel techn<strong>is</strong>ch pionierende uitvinders krijgen eerst na hun dood de erkenning die hun eigenlijk<br />
toekomt! Volgens de geschieden<strong>is</strong>boek<strong>je</strong>s was dit het geval van Edmund Cartwright, (1742-1787)<br />
de uitvinder van het industriële weefgetouw, maar ook van King Gilette (1855-1932), <strong>een</strong> der<br />
uitvinders van het veiligheidsscheermes<strong>je</strong>. Beiden gingen vóór hun dood failliet. De uitvinder van<br />
de eerste raderboot, die in de Thames voer, werd, -blijkens oude berichten -, opgesloten in <strong>een</strong><br />
psychiatr<strong>is</strong>che inrichting, omdat hij <strong>een</strong> contract met de duivel had gesloten.<br />
Om eventuele uitvinders niet te ontmoedigen: er zijn natuurlijk ook andere voorbeelden. James<br />
Watt (1736-1819), uitvinder van de stoommachine en Richard Arkright (1932-1792), uitvinder van<br />
de industriële spinmachine, stierven als welvarende kooplieden. Beiden waren zakelijk genoeg,<br />
hun octrooien stevig vast te leggen.<br />
Omdat de ‘sociale druk’ in het normale leven tot <strong>een</strong> ‘conform<strong>is</strong>me’ voert, dat onze vindingrijkheid<br />
in de wieg dreigt te smoren, geef ik hier de wellicht bij velen al bekende ‘breinstorm’-techniek<br />
weer, waarin deze ‘sociale druk’ wordt omgekeerd.<br />
4. Regels voor de ‘breinstorm’<br />
De ‘breinstorm’ <strong>is</strong> ontwikkeld door Alex Osborn (1988-1966) voor <strong>een</strong> of meer groepen van 6 tot<br />
12 personen, die niet all<strong>een</strong> uit zogenaamde ‘deskundigen’ bestaan, maar die uit zeer<br />
verschillende d<strong>is</strong>ciplines stammen. Door de veelzijdigheid van de groep wordt de ‘vastgelopen<br />
deskundigheid’ van de vaklieden doorbroken. “De dames van de retirade hebben soms<br />
bruikbaarder ideeën dan universitair gevormde ingenieurs”. Vergelijk dit maar met de uitspraak<br />
van één van Nederlands beroemdste industriëlen, Anton Philips, (1874-1951), zelf op <strong>een</strong><br />
middelbare handelsschool ges<strong>je</strong>esd. Als zijn special<strong>is</strong>ten hun probleem niet konden oplossen riep<br />
hij ze bij zich en zei: ”Kom jongens, vertel het maar! Mijn oordeel wordt niet vertroebeld door<br />
kenn<strong>is</strong> van zaken ....” Hij kreeg later het eredoctoraat aan de Nederlandse Econom<strong>is</strong>che<br />
Hogeschool, wat voor u overigens g<strong>een</strong> reden moet zijn, óók op <strong>een</strong> middelbare handelsschool te<br />
s<strong>je</strong>zen ....<br />
Wat zijn de grondregels van de ‘breinstorm’?<br />
De ‘breinstorm’ moet niet al te vaak georgan<strong>is</strong>eerd worden, anders verliest het ‘creatieve’<br />
element zijn kracht.<br />
Hij moet om <strong>een</strong> probleem gaan, waarbij vele alternatieve oplossingen bestaan. Voor simpele<br />
w<strong>is</strong>kundige vergelijkingen, waarvoor slechts één antwoord geldig <strong>is</strong>, zou de methode <strong>een</strong><br />
zinloze tijdverspilling zijn..<br />
De groep bestaat gedeeltelijk uit deskundigen, en voorts door ju<strong>is</strong>t òndeskundigen van het<br />
vak.<br />
De groep wordt geleid door <strong>een</strong> ‘animator’. Hij definieert de probleemstelling in het kort in<br />
begrijpelijke taal en geeft zelfs géén oplossing aan..<br />
Hij zorgt ervoor, dat ieder<strong>een</strong> op gelijkwaardige wijze aan de beurt komt, zònder <strong>een</strong><br />
voordracht over zijn ideeën te kunnen houden.<br />
G<strong>een</strong> enkel idee, hoe onzinnig ook, mag tijdens de zitting door anderen bekrit<strong>is</strong>eerd worden.<br />
Kritiek wordt ‘bestr<strong>af</strong>t’: zie verder de ‘creativiteitskillers’.<br />
De geuite ideeën worden genotuleerd en pas na de zitting vereeuwigd.<br />
[42]
Verboden ‘creativiteitskillers’ zijn uitlatingen als:<br />
“Hebben we al eerder geprobeerd ...”<br />
“Dat lukt natuurlijk nóóit ...”<br />
“Man, dat wordt toch véél te duur!”<br />
“Ik zie het gezicht van de baas al ...!”<br />
“Ja ja, in theorie m<strong>is</strong>schien mooi, maar ...”<br />
“Wie heeft die zaak hier eigenlijk groot gemaakt?”<br />
“Zoiets hebben we al <strong>een</strong>s eerder gedaan.. en werkte ook niet”<br />
“Dat hoort toch niet tot onze bedrijfscultuur ...”<br />
De gereg<strong>is</strong>treerde ideeën worden aan de deelnemers mee naar hu<strong>is</strong> gegeven en thu<strong>is</strong> eventueel<br />
nog aangevuld door aanvullende ideeën. Soms ontstaan ju<strong>is</strong>t dàn de goede ideeën omdat men er<br />
‘<strong>een</strong> nacht<strong>je</strong> over geslapen’ heeft.<br />
Àls de ‘animator’ de groep aanvuurt, <strong>is</strong> het door ‘provocerende’ vragen als bijvoorbeeld:<br />
Hoe kun <strong>je</strong> de twee dingen met elkaar verbinden?<br />
Hoe kun <strong>je</strong> iets groter of kleiner maken?<br />
Hoe kun <strong>je</strong> het binnenstebuiten keren?<br />
Hoe kun <strong>je</strong> er iets vervangen?<br />
Hoe kun <strong>je</strong> het omdraaien? verplaatsen? <strong>af</strong>sch<strong>af</strong>fen?<br />
Hoe kun <strong>je</strong> het van ander materiaal maken?<br />
Hoe lossen andere wezens het probleem op? Vogels? V<strong>is</strong>sen? Zeeleeuwen?<br />
Zeer creatieve of inventieve personen kunnen de breinstorm als solo-prestatie waarschijnlijk ook<br />
verwerkelijken. De meesten van ons hebben de ‘sociale druk’ van de groep daarbij nodig.<br />
5. Het laterale denken<br />
Een van de ‘creativiteitsgoeroes’ <strong>is</strong> de op Malta geboren, maar later in Engeland gepromoveerde<br />
Edward De Bono, (1933-heden), die zijn theorieën, -in totaal in 62 boeken neergelegd -, met<br />
nieuwe termen doorspekte. Het ‘laterale’ denken zag hij als alternatief van het ‘lineaire’ denken.<br />
De meeste mensen zijn geneigd rechtlijnig te denken. Ze trekken in gedachten één rechte lijn van<br />
hun uitgangspunt naar hun gewenste doel. Als die rechte lijn onderweg <strong>af</strong>knapt geven ze de moed<br />
en de inspanning op. Edward De Bono liet zijn curs<strong>is</strong>ten met vreemde bokkensprongen ‘om de<br />
hoek denken’. Hij werkte ook altijd in kleinere of grotere groepen. Ik heb zelf, -na hem te hebben<br />
ontmoet -, mogen werken met zijn zes-petten-systeem, waarmee ook ik verbluffende resultaten<br />
behaalde.<br />
In vele groepsd<strong>is</strong>cussies blijft het resultaat uit, omdat in de groep verscheidene persoonlijkheden<br />
met elkaar botsen: optim<strong>is</strong>ten tegen pessim<strong>is</strong>ten, nuchterlingen tegen emotionelen, deskundigen<br />
tegen amateurs. Dan ontstaan er ‘dovemansd<strong>is</strong>cussies’. In Edward De Bono’s methode schakelt<br />
men deze uit, door elke deelnemer aan de d<strong>is</strong>cussie 6 gekleurde petten te geven en te verplichten,<br />
alle gelijktijdig dezelfde kleur op te zetten.<br />
De rode pet verplicht de dragers, zich ongeremd te uiten, ook bij negatieve instellingen of woedeuitbarstingen.<br />
Afreageren dus!<br />
[43]
De witte pet verplicht, zich aan nuchtere feiten en cijfers te houden.<br />
G<strong>een</strong> emoties meer, die hebben hun kans gehad. Bij het dragen van de groene pet geeft men de<br />
fantasie haar ‘vrijloop’ evenals bij het breinstormen, zoals zoju<strong>is</strong>t behandeld.<br />
De gele pet verplicht tot optim<strong>is</strong>me, all<strong>een</strong> positieve uitlatingen worden toegestaan. Alle ideeën<br />
worden met roem en eer geloofd.<br />
De zwarte pet verplicht de dragers tot pessim<strong>is</strong>me en negativ<strong>is</strong>me.<br />
Elke oplossing, ook elke goede, heeft immers negatieve kanten.<br />
De blauwe pet brengt de dragers <strong>af</strong>sluitend tot <strong>een</strong> rustige verstandelijke, gevoelsarme analyse.<br />
Edward De Bono zei me, dat de methode eigenlijk ontwikkeld was voor Japanse ondernemingen,<br />
waarin men, -tijdens dit ‘spel’-, leidinggevende managers ook krit<strong>is</strong>che geluiden moest laten<br />
horen.<br />
In de Japanse cultuur was dit anders nooit toegestaan. De spelregels konden in Europa en Amerika<br />
even<strong>een</strong>s met <strong>succes</strong> worden toegepast.<br />
6. Verwante systemen<br />
Natuurlijk zijn er zeer verwante gedachtesystemen, die ook <strong>succes</strong> hebben geboekt, en die tegen<br />
<strong>een</strong> andere ‘merk- of goeroenamen’ op der markt worden gebracht, bijvoorbeeld dat van de<br />
Amerikaan Mike Vance, destijds als creatief adv<strong>is</strong>eur verbonden met het bedrijf van Walt D<strong>is</strong>ney.<br />
Hij beveelt aan, met onze gedachten ‘buiten de eigen doos’, -eigenlijk bedoelt hij dus: buiten de<br />
eigen kooi -, te springen. Dit ‘uit de kooi springen’ traint hij met groepen, maar in beginsel kan<br />
men het, -als men ermee gewend <strong>is</strong> -, ook leren, alléén te doen.<br />
De grootste creatieve prestaties zijn waarschijnlijk door enkelingen gereal<strong>is</strong>eerd, ondanks alle<br />
kretologieën over ‘teamwerk’. Beethovens’ Vijfde Symfonie ontstond niet in groepswerk, maar in<br />
<strong>een</strong>zame arbeid, al vergt de ju<strong>is</strong>te uitvoering ervan ‘teamwerk’, maar dan wel onder leiding van<br />
<strong>een</strong> vrij dictatoriale dirigent. En ook de vaak in dit boek geciteerde Ed<strong>is</strong>on ontwikkelde zijn<br />
gloeilamp niet in groepsd<strong>is</strong>cussies. Dav<strong>is</strong> Perkins, <strong>een</strong> andere Amerikaanse auteurs heeft er het<br />
woord ‘doorbraak denken’ voor uitgevonden als tegenstelling tot het log<strong>is</strong>che denken.<br />
Bij alle ‘creativiteitstheorieën’ speelt de ontspanning, en het in vri<strong>je</strong> loop laten van de gevoelens<br />
en ideeën <strong>een</strong> belangrijke rol. Ons onderbewustzijn kan worden geactiveerd, wanneer ons<br />
ingespannen denken <strong>een</strong> tijd<strong>je</strong> wordt uitgeschakeld. Ieder van ons weet, dat we <strong>een</strong> moeilijke<br />
naam of <strong>een</strong> moeilijk begrip vaak niet in ons geheugen terugkrijgen als we ingespannen denken.<br />
Hoe méér we ons inspannen, des te moeizamer gaat het en het resultaat <strong>is</strong> nihil. Maar als we ons<br />
geestelijk ontspannen en eventueel ‘vrij associëren’, komt de vergeten naam of het vergeten<br />
begrip in<strong>een</strong>s terug. Ook de ‘vader’ van de psychoanalyse, Sigmund Freud (1856-1939), liet zijn<br />
patiënten bij de opsporing van hun werkelijke problemen de ‘vri<strong>je</strong> associatie’ inzetten.<br />
Om creatiever te denken kunnen we in groepen, -als leerproces-, het log<strong>is</strong>ch ingekooide denken<br />
door oefening van ons <strong>af</strong> te schudden. Echter: we moeten ons ervan bewust zijn, dat sommige<br />
mensen liefst in groepen werken, terwijl andere ju<strong>is</strong>t individueel tot creatieve prestaties komen.<br />
De echte <strong>succes</strong>vogel zit niet voortdurend in <strong>een</strong> groep om ‘creatieve spellet<strong>je</strong>s’ te doen. Hij <strong>is</strong> zèlf<br />
en op eigen kracht vaak vindingrijk als de situatie het hem oplegt. Bovendien <strong>is</strong> hij verstandig<br />
genoeg, ook de hulp van anderen in te roepen als de fantasie ontbreekt, concrete problemen op te<br />
lossen. Men hoeft g<strong>een</strong> nieuw wagenwiel uit te vinden als er genoeg bruikbare in het koetshu<strong>is</strong><br />
liggen.<br />
[44]
Je hebt de top bereikt! Wat nu?<br />
1. Soms <strong>is</strong> <strong>een</strong> waarschuwing wenselijk.<br />
“Elk voordeel hep z'n nadeel! . Dit <strong>is</strong> <strong>een</strong> uitspraak van onze beroemde Amsterdamse<br />
voetbalfilosoof Johan Cruiff (1947-heden), die ik van harte onderstreep. Ook tegen <strong>succes</strong>sen<br />
moet <strong>je</strong> <strong>af</strong> en toe gewaarschuwd worden, want in <strong>je</strong> gelukkige status van ‘<strong>succes</strong>vogel’ sta <strong>je</strong> aan<br />
enkele,-soms onvoorziene -, bedreigingen bloot. Een gewaarschuwde man en vrouw gelden, als ze<br />
samenwerken, voor vier!<br />
2. Pas op voor ‘valse vrienden’.<br />
Wie carrière maakt, wie in ‘betere doen’ komt, of wie <strong>een</strong> zekere populariteit gaat genieten, ziet<br />
zich vaak snel omringd door <strong>een</strong> cordon van nieuwe ‘goede vrienden’ en ook ‘raadgevers’! De<br />
simpelsten van hen kun <strong>je</strong> vrijwel direct als ‘profiteurs’ ontdekken, het merkwaardige <strong>is</strong>, dat <strong>een</strong><br />
<strong>succes</strong>vogel het niet altijd tijdig bemerkt. Deze mensen doen <strong>een</strong> beroep op persoonlijke<br />
vriendschap om als ‘treeplanktoer<strong>is</strong>ten’ iets van <strong>je</strong> oogst binnen te halen. Veel gevaarlijker zijn de<br />
zich noemende ‘adv<strong>is</strong>eurs’! Maar kun <strong>je</strong> als zéér geslaagd wereldbefaamd voetballer of wielrenner<br />
óók deskundig beoordelen, hoe deskundig <strong>je</strong> opduikende ‘beleggingsadv<strong>is</strong>eur’ <strong>is</strong>? Verscheidene<br />
sporthelden likken hun wonden nog altijd! Pas dus op voor ‘valse vrienden’. Neem g<strong>een</strong><br />
‘adv<strong>is</strong>eurs’ in de arm, wier ‘geloofsbrieven’ <strong>je</strong> niet kunt inzien. Denk niet, dat oprechte vriendschap<br />
ook de garantie biedt van goed adv<strong>is</strong>eurschap. Vraag liever <strong>een</strong> tweede mening of <strong>een</strong> tweede<br />
advies, wat ik trouwens voor ieder<strong>een</strong> aanbeveel.<br />
3. Wáár heb <strong>je</strong> <strong>je</strong> uiterste grens bereikt?<br />
Een lichte mate van ‘zelfoverschatting’ heb ik <strong>een</strong> voortreffelijke eigenschap der <strong>succes</strong>vogels<br />
genoemd. Maar <strong>een</strong> aanvullend woord <strong>is</strong> nu wel geboden. Er zijn momenten in <strong>je</strong> leven, waarop <strong>je</strong><br />
ook tevreden moet zijn over wat <strong>je</strong> bereikt hebt en dat <strong>je</strong> beter kunt <strong>af</strong>zien van nòg verdere<br />
opwaartse groei. We zien echter vaak, dat hij of zij die <strong>een</strong> ‘eindstreep’ hebben bereikt, aan de<br />
horizon weer nieuwe eindstrepen zien schemeren en dan willen doorjakkeren.<br />
4. Pas op voor ‘werkohol<strong>is</strong>me’<br />
Deze ziekte, waarvoor velen de Engelse term gebruiken, belaagt <strong>succes</strong>vogels, die niet ‘gedreven’<br />
maar ‘bezeten’ zijn door hun werk en hun carrière. Ze zijn in letterlijke zin ‘versla<strong>af</strong>d’ aan dingen,<br />
waarover ze eigenlijk de baas of bazin hadden moeten blijven. Hoe herkennen we de ziekte?<br />
Vroeger dachten we, dat het <strong>een</strong> typ<strong>is</strong>che mannenkwaal was. De moderne ‘carrièrevrouw’ kan nu<br />
echter ook worden aangestoken! Bedenk: ‘hoeveel werk stop ik in mijn tijd?, i.p.v. hoeveel tijd<br />
stop ik in mijn werk?<br />
De werkohol<strong>is</strong>t(e) uit zich permanent bezorgd tegenover collega’s en gezinsleden, dat hij het<br />
werk niet klaarkrijgt;<br />
Hij werkt op plaatsen en in tijdsperioden, die eigenlijk voor de menselijke ontspanning<br />
bestemd zijn: ’s avonds thu<strong>is</strong> bijvoorbeeld, en schept bovendien extra taken voor zichzelf;<br />
Hij kapselt zich <strong>je</strong>gens gezinsleden en vrienden in. Die raken dan geïrriteerd, waardoor de<br />
inkapseling nog versneld wordt.<br />
*Hij kan in zijn ‘vri<strong>je</strong> tijd’ all<strong>een</strong> maar aan het werk denken en over het werk praten.<br />
Hij lijdt aan de gevaarlijke combinatie van rusteloosheid en vermoeidheid, terwijl de gezonde<br />
mens rust zoekt als hij moe <strong>is</strong>..<br />
[45]
Hij klaagt over de zelfopofferingen, in het werk getroost. Wordt daarom uitgelachen en voelt<br />
zich dan definitief <strong>een</strong> slachtoffer.<br />
Hij verliest het vermogen, werk aan anderen te delegeren, reageert ongeduldig op vragen om<br />
uitleg.<br />
Nee, jij lijdt daar natuurlijk nog niet aan, maar waarschuwingen moet <strong>je</strong> serieus verwerken als het<br />
er te vroeg voor <strong>is</strong>. Werk hard! Maar neem <strong>je</strong> vri<strong>je</strong> tijd, besteed voldoende aandacht aan vrienden<br />
en gezin!<br />
5. De <strong>een</strong>zaamheid aan de top<br />
Afgezien van de ‘valse vrienden’ merk <strong>je</strong> dat de bergtoppen waar <strong>je</strong> <strong>je</strong> bevindt, vrij <strong>een</strong>zaam en<br />
koud zijn. Je m<strong>is</strong>t, als <strong>je</strong> niet oppast, enkele oude vrienden en strijdmakkers. Je hebt minder<br />
gelijkwaardige collega’s om <strong>je</strong> h<strong>een</strong>. De korporaal heeft nu <strong>een</strong>maal méér gelijkwaardige collega’s<br />
dan de kapitein.<br />
In <strong>je</strong> nieuwe positie heb <strong>je</strong> meer voorrechten dan <strong>je</strong> vroeger had? Maar ‘méér voorrechten’<br />
betekent ook: ‘méér plichten’. Soms heel anders geaard werk, dat <strong>je</strong> vroeger zo plezierig vond..<br />
Harry Braber, <strong>succes</strong>vol frontverkoper, werd tot d<strong>is</strong>tricthoofd bevorderd. Hij verlangt, eerlijk<br />
gezegd, soms terug naar de ‘arena’, waarin hij de geur van de eigenlijke verkoop kon snuiven. Hij<br />
ziet haast g<strong>een</strong> klanten meer. Jammer eigenlijk ... Hij werd wegens zijn verkoopkwaliteiten terecht<br />
bevorderd, maar moet nu mensen leiden, begeleiden, opleiden. Mensen die hij zelf niet <strong>een</strong>s had<br />
uitgekozen, maar die hij van <strong>een</strong> voorganger moest ‘erven’.<br />
6. De echte <strong>succes</strong>vogel <strong>is</strong> attent tegenover anderen<br />
Het probleem van ‘<strong>succes</strong>vogels’ <strong>is</strong> vaak, dat ze zó zeer met zichzelf en hun carrière bezig zijn, dat<br />
ze de aandacht voor hun omgeving verliezen. Dat <strong>is</strong> <strong>een</strong> gevaar, want er kan daardoor <strong>een</strong><br />
negatieve stemming ontstaan. Blijf dus attent en waakzaam en toon anderen, dat <strong>je</strong> aan ze denkt.<br />
Stuur bij verjaardagen en andere feestdagen <strong>een</strong> kaart. Vergeet de kleine cadeaus niet, die de<br />
vriendschap bevorderen. Feliciteer mensen die <strong>een</strong> felicitatie waard zijn. Hier <strong>is</strong> <strong>een</strong> drietal goede<br />
raadslagen:<br />
Dwing <strong>je</strong>zelf ’s ochtends bij iedere eerste ontmoeting in het werk <strong>een</strong> oprecht compliment te<br />
maken. Vrijwel ieder<strong>een</strong> , die <strong>je</strong> ontmoet, <strong>is</strong> <strong>een</strong> compliment waard.<br />
Dwing <strong>je</strong>zelf, dagelijks vier verschillende personen <strong>een</strong> oprecht compliment te maken.<br />
Vergeet <strong>af</strong> en toe niet, <strong>een</strong> reeds geuit compliment na enkele minuten of uren nog <strong>een</strong>s te<br />
herhalen. Het <strong>is</strong> vaak het herhaalde compliment, dat als ‘ècht’ ervaren wordt.<br />
7. De <strong>succes</strong>vogel bedankt oprecht<br />
Zéér verwant met het compliment <strong>is</strong> het bedank<strong>je</strong>, waarmee <strong>je</strong> veel mensen vaak <strong>een</strong> plezier doet.<br />
Ook als <strong>een</strong> werk<strong>je</strong> gewoon en ordentelijk <strong>is</strong> verricht, zodat <strong>je</strong> het als <strong>een</strong> vanzelfsprekendheid<br />
beschouwt: ieder mens vindt het prettig, dat zijn werk geapprecieerd wordt. Leer, mensen óók te<br />
bedanken voor het ‘gewone’ werk dat ze doen.<br />
[46]
8. De <strong>succes</strong>vogel stelt vragen en beweert weinig<br />
Beweringen...lokken veelal tegenspraak en weerstand uit. Vriendelijke vragen, -ju<strong>is</strong>t geformuleerd<br />
-, bevorderen de samenwerking: het antwoord op <strong>een</strong> vraag <strong>is</strong> het begin ervan.<br />
Vraag de ander altijd eerst zijn eigen mening voor <strong>je</strong> de jouwe geeft. Als <strong>je</strong> <strong>een</strong> andere mening<br />
hebt, vraag die ander dan eerst vriendelijk, waaròm deze tot zijn of haar opvatting komt. Je kunt<br />
dan zèlf eerst iets leren voor <strong>je</strong> de ander beleert. Ook kan <strong>je</strong> eigen antwoord waarschijnlijk<br />
‘tact<strong>is</strong>cher’ ingekleed worden. Wie vriendelijke vragen stelt brengt ook <strong>een</strong> zeker respect voor de<br />
ander tot uitdrukking. Méér mensen zullen <strong>je</strong> graag mogen en dat <strong>is</strong> belangrijk. Want ‘autoriteit’<br />
moet met ‘acceptatie’ gepaard gaan! De ander moet jouw mening ‘accepteren’. Anders gezegd:<br />
het effect van jouw boodschap <strong>is</strong> de kwaliteit van jouw boodschap vermenigvuldigd met de<br />
acceptatie van jouw boodschap door de ander. Uitgedrukt in de formule: effect = kwaliteit x<br />
acceptatie.<br />
9. De <strong>succes</strong>vogel weet, dat hij anderen nodig heeft<br />
Als <strong>je</strong> <strong>succes</strong>vol bent ontmoet <strong>je</strong> meer en meer mensen, die <strong>je</strong> hulp vragen. Àls <strong>je</strong> die hulp kunt<br />
bieden, bied die dan. En als die hulp niet geboden kan worden, omdat het tegen de belangen van<br />
<strong>je</strong> bedrijf of van <strong>je</strong>zelf zou indru<strong>is</strong>en, leg dit dan op rustige toon uit. Maar weet <strong>je</strong>, dat het vaak<br />
véél belangrijker <strong>is</strong>, <strong>een</strong>s de hulp van de ander te vragen, ook al heb <strong>je</strong> die eigenlijk niet nodig?<br />
Want als men iemand jouw hulp biedt <strong>is</strong> hij vaak nog wekenlang met sympathieke wijze op <strong>je</strong><br />
verdere lot geïnteresseerd.<br />
10. De <strong>succes</strong>vogel krit<strong>is</strong>eert uitsluitend ‘onder vier ogen’<br />
Kritiek, vertrouwelijk en dus onder vier ogen geuit, wordt gemakkelijker aanvaard dan in het<br />
publiek geuite krit<strong>is</strong>che aanmerkingen. Zelfs als de bekrit<strong>is</strong>eerde het met <strong>je</strong> kritiek niet <strong>een</strong>s <strong>is</strong>,<br />
voelt hij zich ‘menselijk’ niet beledigd. Het slechtste <strong>is</strong> kritiek, over <strong>een</strong> <strong>af</strong>wezige geuit, die zich ter<br />
plekke niet kan verdedigen. Er <strong>is</strong> altijd wel iemand in het ‘publiek’, die <strong>je</strong> krit<strong>is</strong>che opmerkingen<br />
vertekend in het rond spreidt..<br />
11. Een chef mag soms, heel soms, <strong>een</strong> ‘rotbui’ hebben<br />
Één eventueel m<strong>is</strong>verstand wil ik niet laten bestaan. Een chef, die bij slordig of nonchalant<br />
gepresteerd werk nóóit <strong>een</strong>s boos wordt, houdt het respect van zijn mensen niet! G<strong>een</strong> mens<br />
waardeert de vriendelijkheid, als hij nooit de contrastwerking heeft ondergaan. Die bij<br />
‘wanprestatie’ van <strong>een</strong> medewerker altijd vriendelijk blijft glimlachen ... hoort thu<strong>is</strong> in het<br />
Wassenbeeldenmuseum van Madame Tussaud.<br />
Ber<strong>is</strong>ping en bestr<strong>af</strong>fing werken in vele gevallen als <strong>een</strong> bevrijdende reiniging. Ze behoeven niet<br />
tot brullen en tieren te leiden. Afdelingschef Wouter Keizer heeft <strong>een</strong> ass<strong>is</strong>tente, die in het<br />
algem<strong>een</strong> lof verdient. Onlangs was ze blijkbaar niet in <strong>een</strong> evenwichtige stemming en maakte<br />
grove fouten. Hij riep haar bij zich en zei all<strong>een</strong> met wat droevige stem: “Je valt me nu erg tegen<br />
Yvonne ...!” Na tien minuten kwam ze bij hem terug en zei: “Kun <strong>je</strong> me as<strong>je</strong>blieft niet op mijn<br />
donder geven voor die blunders, die ik heb gemaakt?” Zijn antwoord: “Waaròm zou ik <strong>je</strong> nog op <strong>je</strong><br />
donder geven? We weten nu toch al, dat dit soort fouten niet meer gaat voorkomen...?<br />
[47]
De houthakker<br />
Een man wandelde door het bos en zag <strong>een</strong> goede vriend die in het<br />
zweet des aanschijn bomen stond om te hakken. Ondanks zijn ijver<br />
vorderde hij maar traag en vond hij nauwelijks de tijd om zijn vriend<br />
te groeten. ‘Maar hoe kun <strong>je</strong> nu zo hakken!’, riep de voorbijganger<br />
ontsteld, ‘die bijl <strong>is</strong> zo stomp als wat. Hij zit vol bramen. Je moet eerst<br />
<strong>je</strong> bijl <strong>een</strong>s slijpen, dan zal het veel gemakkelijker gaan.’<br />
De houthakker antwoordde: ‘Ik wéét het, ik wéét het! De bijl<br />
moet hoognodig geslepen worden. Dat ben ik vanochtend<br />
vergeten en nu heb ik er <strong>een</strong>voudigweg g<strong>een</strong> tijd voor!<br />
Er moeten vandaag nog erg veel bomen omgehakt worden!’<br />
[48]
Een gedetailleerd praktijkgeval<br />
1. Het praktijkgeval: Karsten Erikson<br />
Om <strong>je</strong> <strong>een</strong> voorbeeld ter aanmoediging te geven, beschrijf ik gedetailleerd het wèrkelijke<br />
praktijkgeval van Karsten Erikson, wiens naam ik hier op zijn verzoek heb veranderd. Daarin kun <strong>je</strong><br />
zien, dat het <strong>succes</strong> <strong>je</strong> niet aangewaaid komt, en dat <strong>je</strong> er zelf hard voor moet werken, en dat<br />
teleurstellingen onderweg <strong>je</strong> niet bespaard blijven.<br />
2. Uitgangspunt: g<strong>een</strong> fraaie toekomst<br />
Op school was Karsten g<strong>een</strong> uitblinker, hoewel hij eerder <strong>een</strong> ‘meegaand’ dan <strong>een</strong> ‘weerbarstig’<br />
kind was. Zijn beide ouders waren ‘academ<strong>is</strong>ch gevormd’ zoals het heet, twee oudere zusters<br />
waren vrij briljant op het gymnasium, maar Karsten leed, zoals de onderwijzer zei, aan<br />
‘gedachtevlucht’. Hij concentreerde zich moeilijk, hoewel hij helemaal niet dom was. Daarom ging<br />
hij na de bas<strong>is</strong>school ‘slechts’ naar het VMBO, ongeveer 16 km ver weg gelegen. Hij fietste zomer<br />
en winter trouw naar school en terug, haalde daar ook zijn diploma. Toen ging hij naar de HAVO.<br />
Log<strong>is</strong>ch, nietwaar?<br />
3. Eerste breek- en keerpunt.<br />
Deze school brak hij na <strong>een</strong> jaar <strong>af</strong> (of hij kon <strong>een</strong> jaar overdoen). Véél te veel theoret<strong>is</strong>ch gezwam,<br />
saai en ‘zoetekoekerig’ vond hij zelf. Te slap tegenover de leerlingen en tegenover hem in het<br />
bijzonder. Als hij ‘harder’ aangepakt werd zou hij het verder brengen, vond hij. Hij vroeg, hem naar<br />
<strong>een</strong> autovakschool te sturen, waar de leerlingen in <strong>een</strong> krachtig, -zoals hij zelf zei ‘krachtdadig’-,<br />
lerarenbewind bij de kraag werden gepakt. Op die school kwam hij glorieus door zijn eindexamen.<br />
Daarna, wederom uit eigen initiatief, wilde hij graag nog <strong>een</strong> jaar naar de ‘Polytechnic’ in Londen<br />
als aanvullende opleiding. Van het vriendelijke jonget<strong>je</strong> was <strong>een</strong> jongeman geworden, die zelf<br />
koos. Hij leefde bescheiden in het arme East End, en kwam met vele ‘exot<strong>is</strong>che’ mensen in<br />
contact.<br />
4. Tweede keerpunt, hij zag zijn toekomst in<strong>een</strong>s<br />
Naar Nederland teruggekeerd, werd hij vanzelfsprekend autoverkoper, eerst bij Volkswagen,<br />
naderhand overstappend naar BMW, waar hij <strong>een</strong> grondige bedrijfstraining kreeg, ook voor zijn<br />
algem<strong>een</strong> klantengedrag. Als verkoper kwam hij in contact met nabij Schiphol wonende piloten.<br />
Toen kwam de bliksemstraal, die zijn landschap verlichtte: hij w<strong>is</strong>t, dat hij lijnpiloot ging worden.<br />
Dat stond vast!<br />
5. De eerste grote klap. Wat nu?<br />
Voor <strong>een</strong> pilotenopleiding werd hij in Nederland, België en Duitsland <strong>af</strong>gewezen, omdat zijn<br />
bas<strong>is</strong>opleiding véél te zwak was. Hij kon géén piloot worden. Punt! Uit! Nee: niet punt uit! Karsten<br />
wilde tòch doorgaan!<br />
6. Volharden: nieuwe mogelijkheden zoeken<br />
De wil, piloot te worden liet hem niet los. Hij vroeg zijn ouders, hem het geld voor te schieten voor<br />
<strong>een</strong> pilotenopleiding in de USA. Daar vroeg men niet naar papieren over <strong>een</strong> ‘deugdelijke’<br />
bas<strong>is</strong>opleiding. Men keek éérst, of men kon vliegen, w<strong>is</strong>t hij! Na gelukte overtuigingsarbeid vertrok<br />
hij naar de USA met luttel zakgeld om te overleven. Hij haalde zijn pilotenlicentie met vlijt en<br />
talent, werd zelf vlieginstructeur op <strong>een</strong> vliegerschool nabij New York. Verdiende daarbij het geld<br />
voor <strong>een</strong> nieuwe stap: de ‘typerating’ voor de Fokker 100, het vliegtuig dat hem bijzonder aantrok.<br />
[49]
7. Bij tegenslag, (luchtvaartcr<strong>is</strong><strong>is</strong>), toch doorzetten<br />
Door <strong>een</strong> wereldwijde luchtvaartcr<strong>is</strong><strong>is</strong> werd hij werkloos en verloor dus zijn job. Hij maakte echter<br />
<strong>een</strong> complete lijst van Amerika’s publieke en particuliere luchthavens en vliegveld<strong>je</strong>s, klapperde<br />
met zijn tweedehands autoot<strong>je</strong> deze plaatsen <strong>af</strong> en vond <strong>een</strong> job, tamelijk nabij zijn woonplaats.<br />
Met <strong>een</strong> Cessna door nacht en nevel vloog hij transplant organen, kostbaarheden en<br />
waardepapieren naar hun bestemming.<br />
8. Een nieuwe klap, opnieuw doorzetten<br />
De Amerikaanse verblijfsvergunning was <strong>af</strong>gelopen en Karsten moest naar Europa terug. Toen hij<br />
daar, met zijn licentie voor de Fokker 100, solliciteerde, werd hij minachtend <strong>af</strong>gewezen.<br />
Amerikaanse licenties gelden voor Amerikaanse piloten op Amerikaanse machines, die dan in<br />
Nederland mogen landen en starten. Maar zo’n licentie <strong>is</strong> ‘natuurlijk’ onvoldoende voor burgers<br />
van het eigen land, waar men zèlf de luchtvaart m<strong>een</strong>de te hebben uitgevonden! Nu ja, als hij<br />
voldoende prakt<strong>is</strong>che vlieguren kon overleggen, zou hij eventueel <strong>een</strong> licentie mogen krijgen.<br />
Maar ju<strong>is</strong>t omdat hij g<strong>een</strong> vlieguren mocht maken, was dit g<strong>een</strong> èchte mogelijkheid. Karsten<br />
ontdekte, dat Indonesië de Amerikaanse pilotenlicenties wèl accepteerde, en dat men daar ju<strong>is</strong>t<br />
nog enkele Fokker 100s in gebruik had. Hij solliciteerde daar bij <strong>een</strong> binnenlandse maatschappij<br />
en kreeg de ‘rechter stoel’ als co-piloot. Dagelijkse vluchten tussen de Indones<strong>is</strong>che eilanden, naar<br />
Singapore en <strong>een</strong> enkele Austral<strong>is</strong>che luchthaven. Dagelijks steeg het aantal vlieguren in zijn<br />
logboek<br />
9. ‘Kleinere’ tegenslagen<br />
Natuurlijk kwamen er ook tegenslagen van toevallige aard, die <strong>een</strong> carrière in<strong>een</strong>s kunnen storen.<br />
Bij Karsten was dit <strong>een</strong> brand in zijn woning in Jakarta, op <strong>een</strong> avond waarop hij ju<strong>is</strong>t in de stad<br />
vertoefde. Zijn logboek, onm<strong>is</strong>baar voor het verdere leven als piloot, was mede verbrand. Het<br />
kostte enkele weken voor hij, -met behulp van Amerikaanse en Indones<strong>is</strong>che autoriteiten -, dit<br />
logboek gerestaureerd en ook geaccordeerd kreeg.<br />
10. Tegenslag! De ongelijke ‘gelijkstelling’ ?<br />
Zijn Amerikaanse licentie werd, op bas<strong>is</strong> van zijn Indones<strong>is</strong>che vlieguren, met het stempel<br />
‘gelijkgesteld’ versierd, maar Karsten w<strong>is</strong>t, dat het gestempelde woord ‘gelijkgesteld’ eigenlijk<br />
‘tweederangs’ betekende. Hij kon daarmee nooit hoger komen dan co-piloot en hij wilde, met zijn<br />
staat van dienst, als gezagvoerder op de ‘linker stoel’ zitten. In Nederland kon dit niet.<br />
11. Laatste acte. Het <strong>succes</strong> bereikt<br />
Karsten verliet Nederland en vond <strong>een</strong> land , waar men niet bureaucrat<strong>is</strong>ch over ‘gelijkstelling’<br />
sprak, en kreeg <strong>een</strong> ‘volwaardige’ licentie. Als gezagvoerder vliegt hij van<strong>af</strong> Parijs naar<br />
verscheidene destinaties. Hij <strong>is</strong> nu welvarend en heeft zijn droom verwezenlijkt!<br />
12. Hoe hoger de bergtop, des te dieper het dal!<br />
Wat kunnen we uit deze geschieden<strong>is</strong> leren? Dat de weg naar het <strong>succes</strong> niet glad en soepel <strong>is</strong><br />
geplaveid. Hardnekkigheid en taai doorzettingsvermogen heb <strong>je</strong> nodig. En <strong>een</strong> creatieve geest, om<br />
de onmogelijkheden tot reële mogelijkheden om te smeden. Bij pech en tegenslag: kiezen op<br />
elkaar houden! Dóórgaan, soms op sluipwegen, die anderen te moeilijk vinden!<br />
Vóór <strong>je</strong> <strong>een</strong> bergtop beklimt, of het de Mont Blanc <strong>is</strong> of de Mount Everest <strong>is</strong>, of zelfs <strong>een</strong><br />
bescheiden top van de Ardennen, moet <strong>je</strong> vaak door enkele diepe dalen zwoegen.. Ik weet niet,<br />
hoe hoog jouw berg <strong>is</strong>! Maar ik wens <strong>je</strong> de taaie volharding, èn het optim<strong>is</strong>me toe, dat <strong>je</strong> hiervoor<br />
nodig hebt. Niet all<strong>een</strong> piloten weten, dat <strong>je</strong> het beste met tegenwind kan opstijgen!<br />
[50]
Twee kikkers<br />
Er waren <strong>een</strong>s twee kikkers die gebroederlijk met <strong>een</strong> sierlijke boog in<br />
twee naast elkaar staande grote melkemmers sprongen.<br />
De avontuurlijke kikkers ontdekten in<strong>een</strong>s, dat <strong>je</strong> gemakkelijker erin<br />
dan eruit kon springen. De ene kikker was de vertwijfeling nabij,<br />
strekte vergeefs zijn voorpoten omhoog en bad om redding door <strong>een</strong><br />
hogere macht. Na <strong>een</strong> tijd zakte de moed hem in de poten en verdronk.<br />
De andere kikker bad óók om redding, vertrouwde voor zijn geval echter<br />
niet all<strong>een</strong> op hogere machten en begon te trappelen.<br />
Dat was zeer vermoeiend, dat wel, maar de melk werd door zijn<br />
krachtige bewegingen tot boter gekarnd. Het was wel <strong>een</strong> gladde<br />
bedoening, maar die boter maakte <strong>een</strong> reddende sprong mogelijk.<br />
Hij heeft het drama overleefd. Van hem stamt de befaamde<br />
kikkerwijsheid: ‘Ora et labora!’<br />
[51]