“Dit is de toekomst van Oostende” - Dimension

28 DIMENSION
Architect Johan Smalle ijvert voor behoud van het Visserijdok
“Dit is de toekomst van Oostende”
Het architectenkantoor van de Bruggeling Johan Smalle kijkt uit
op het Visserijdok in Oostende. Vanuit zijn bureau is het zicht
ronduit betoverend met de skyline van Oostende als extraatje
er bovenop. Op de kade liggen, rafelige groene en oranje nylon
vissersnetten gestapeld. En verder veel roestbruine ‘bomen’
kenschetsend voor de boomkorvisserij. Hier op deze plek proef
je de geur van de haven en geniet je van de kleur van de stad.
Maar voor hoelang nog? Het havenbestuur koestert plannen.
Ambitieus en met het oog op de toekomst. Daar is niks op tegen,
vindt de architect maar het Visserijdok dempen lijkt hem niet
verstandig. Havengebonden activiteiten moeten wijken naar de
Achterhaven. In de plaats komt een parking voor vrachtwagens
en een stapelplaats voor containers. Het prachtige ‘waterfront’
waar steden als Londen mee uitpakken wordt in Oostende vrolijk
gesloopt en genegeerd. Kan niet vindt Smalle. “Dit gebied is de
toekomst van Oostende en vraagt om een subtiele aanpak. We
hebben een andere kijk en willen constructief meedenken met
het havenbestuur. Er zijn voldoende interessante alternatieven”,
oppert de voorzitter.
Ro-Ro en containers
De steunende leden van de vzw zijn Oostendse ondernemers.
Zwaargewichten als reder Willy Versluys. Versluys is vooral gekend
van de Belgica mossel maar heeft daarnaast voldoende
skills en ambitie om zich in te zetten voor de toekomst van de
Oostendse haven. Zo pleit hij voor duurzame visserij. Ook burgerlijk
bouwkundig ingenieur gunst, bedrijfsleider Willy gryson
en bankdirecteur Vanbesien hebben zich achter de vzw geschaard
samen met nog een schare van honderden sympathisanten.
Johan Smalle: “Wij zijn niet tegen economisch transport
maar vinden het ondoordacht om dat op de Oosteroever te organiseren.
Omwille van een goede ontsluiting naar achterhaven
en hinterland, is het beter om dergelijke trafieken westelijk van
de haven te organiseren. Mogelijke overslag op nu reeds aanwezige,
spoor -en wegverbinding en binnenvaart is voor ons een
sterk alternatief voor een duurzame uitbouw van de Oostendse
haven.”
Vuurtorenwijk
Kaarten worden bovengehaald, vingers glijden over Voor- en
Achterhaven. En natuurlijk over het rood ingekleurde Visserijdok.
De geplande uitbouw tot 450.000 eenheden ro-ro en containers
impliceert een hoop verkeersellende. Bovendien produceert
de overlast nog eens CO 2 -uitstoot, fijn stof en onveiligheid.
Johan Smalle: “gezien al deze trafieken over de nu overbelaste
kustlaan lopen naar het hinterland toont aan dat dit een weinig
rationele beslissing is. De Vuurtorenwijk (Opex) zal de lasten van
deze beslissing moeten dragen. Die wijk ligt geprangd tussen
Spuikom en haven. De bewoners van de Vuurtorenwijk kunnen
zich nauwelijks vereenzelvigen met een dergelijke stadsontwikkeling.”
Volgens de voorzitter is het een boeiend gegeven om
na te gaan hoe een betere verbinding tot stand kan komen tussen
de Oosteroever en de Vuurtorenwijk. Maar met het vooruitzicht
dat het Visserijdok wordt gedempt houdt een dergelijke
visie geen stand.
Depot van de Lijn
Het dempen van het Visserijdok en het gebruiken van de beste
havengronden voor de inplanting van het nieuwe depot van de
Lijn druist in tegen elke logica. Johan Smalle: “Deze locatie, gelegen
tussen Vlotdok en Voorhaven, is gezien de ontsluitingsmogelijkheden
naar het achterland, de “filet pur” van onze havengronden.
De inplanting van deze, totaal niet havengebonden
activiteit, zal hoe dan ook nefast zijn voor elke duurzame uitbouw
van de haven van Oostende.”
Of hij een alternatief heeft? “Het leegstaande depot van de
voormalige Wagon Lits zou een betere oplossing zijn. Trams en
bussen kunnen naar de stelplaats rijden zonder verkeershinder
en met de vrijwaring van de havengronden.”
James Ensor
Intussen kabbelt het leven aan de Hendrik Baelskaai rustig verder.
Maar schijn bedriegt. Panden verkrotten zienderogen en de
gonzende activiteit van weleer staat op een bijzonder laag pitje
in deze krappe tijden van wereldcrisis. gevestigde bedrijven
klagen over het ontbreken van elke rechtszekerheid. Vergunningen
worden er niet meer verstrekt waardoor nieuwe investeringen
uitblijven. Ondanks het feit dat in de bedrijven rond het
bedreigde dok een 300-tal mensen tewerkgesteld zijn, lijkt het
havenbestuur voorlopig niet af te wijken van zijn plannen. Een

Het Oostendse havenbestuur wil het Visserijdok
dempen om plaats te ruimen voor een parkeerplaats
voor container-en Ro-Ro trafieken. Niet iedereen is
daar gelukkig mee. Voorzitter Johan Smalle van de
vzw Oostendse Oosteroever wil een maatschappelijk
debat op gang trekken. “De troef van het ‘waterfront’
wordt onvoldoende uitgespeeld.”
zeer pijnlijke zaak vindt de architect en zijn achterban. “We moeten
dit gebied op een andere innovatieve manier ontwikkelen
en het watergebied juist zo doelmatig mogelijk exploiteren. De
nu nog aanwezige ruimtelijke binding tussen het westelijke deel,
de binnenstad, de haven en de Oosteroever is gewoon uniek.
We moeten kost wat kost dit gebied versterken. Het is de identiteit
van Oostende. James Ensor vocht destijds ook tegen het
dempen van de handelsdokken. En met succes. De geschiedenis
herhaalt zich.”
Johan Smalle wil met de vzw Oostendse Oosteroever vooral een
constructieve discussie tussen alle betrokken partijen op gang
trekken. Alleen op deze manier kunnen foute beslissingen, die
nefast zijn voor de toekomst, worden vermeden.” In zijn recente
Architectuurnota bepleit de Vlaamse Bouwmeester de geïntegreerde
aanpak om te ontkomen aan de heimelijkheid van de
achterkamerpolitiek. Architectuur is volgens de Vlaamse Bouwmeester
gebaat met een geïntegreerde aanpak die streeft naar
een zo groot mogelijke synergie tussen afzonderlijke beleids-
domeinen. Hopelijk valt deze boodschap in Oostende niet in
dovemansoren. Voor de beleidsmakers in Oostende is dit een
prachtkans om eens open en transparant voor de dag te komen.
Voor architect Johan Smalle is het duidelijk: “Het is mijn plicht
om dit te doen, het behoort tot de ethiek van mijn beroep. Moest
ik handelen uit eigenbelang, dan kon ik beter zwijgen. We willen
het publiek duidelijk maken wat het havenbestuur hier van plan
is. Het is verschrikkelijk te beseffen dat de diversiteit met zijn
typische havenactiviteiten zoals de scheepswerven, de visserij en
de handel morgen uit de haven verdwijnen. Ik zou mijn kinderen
niet meer in de ogen durven kijken.” (PHW)
Foto’s: © Philip Willaert (PHW)
DIMENSION 29