Meetinstrumenten Chronische pijn - Pijn Kennis Centrum

De bedoeling is om een overzichtelijke en goed toegankelijke weergave van
diverse meetinstrumenten aan te bieden. Dit overzicht is opgesteld voor
hulpverleners, die in de praktijk werken, en snel willen kunnen inschatten of er
een geschikt instrument voor het bepalen van het functionele niveau van een
patiënt beschikbaar is
Om evaluatieve meetinstrumenten op gebied van beperkingen te
verzamelen is een zoekstrategie in de geautomatiseerde literatuurbestanden
van Medline uitgevoerd. De trefwoorden ‘functional status’ en ‘disability’ zijn
ingevoerd en later gecombineerd met het trefwoord ‘questionnaire’. Dit
databestand is vervolgens steeds gecombineerd met een van de volgende
trefwoorden: low back pain en/of spinal disorders, neck en/of neckpain,
shoulder, knee, hip, fibromyalgia, rheumatic disease. Deze zoekstrategie is
toegepast in de jaargangen 1984 t/m 1990 en 1991 t/m 1998. De aantallen
treffers zijn in onderstaande tabellen 1 en 2 weergegeven.
Tabel 1: aantal treffers van functionele status vragenlijsten per periode en
deelgebieden
Trefwoorden 1984 t/m 1990 1991 t/m 1998
Functional status en questionnaire 41 246
+ low back of spinal disorder 0 10
+ neck 0 6
+ shoulder 0 5
+ knee 2 7
+ hip 1 13
+ fibromyalgia 0 4
+ headache 1 4
+ rheumatic disease 1 4
Tabel 2: aantal treffers van disability vragenlijsten per periode en deelgebieden
Trefwoorden 1984 t/m 1990 1991 t/m 1998
Disability questionnaire 236 876
+ low back of spinal disorder 17 81
+ neck 4 41
+ shoulder 4 19
+ knee 4 47
+ hip 1 30
+ fibromyalgia 1 26
+ headache 1 5
+ rheumatic disease 3 23
8
Op basis van screening van de artikelen zijn uiteindelijk de in dit boek
opgenomen vragenlijsten geselecteerd.Veel treffers bleken uiteindelijk een
zelfde meetinstrument te bevatten.Verder is nog in de literatuurverwijzingen
gezocht naar eventueel andere meetinstrumenten.
Opvallend is de grote toename van artikelen in de laatste jaren. Dit geeft
wellicht aan dat het evalueren van beperkingen als uitkomst steeds belangrijker
wordt geacht.
Diverse redenen om meetinstrumenten te gebruiken kunnen zijn:
1 het aantonen van de effectiviteit van een behandeling. Dit is in principe een
wetenschappelijke vraagstelling en het vereist naast een goede
onderzoeksopzet ook het gebruik van geschikte uitkomstmaten, waar de
psychometrische eigenschappen van bekend zijn. Uitspraken over de
effectiviteit van de behandeling gelden voor een groep van patiënten.
2 inzicht verkrijgen in de impact van een programma in de patiëntenzorg.
Naast effecten voor groepen patiënten wil men ook graag weten wat dit
betekent voor een individuele patiënt.Wat betekent dit specifieke
behandelprogramma voor deze patiënt?
3 vergelijkingen maken tussen ‘identieke’ behandelprogramma’s die op
verschillende locaties, plaatsen worden uitgevoerd. Dit vraagt ook een
zekere uniformiteit in het gebruik van meetinstrumenten.
4 het verbeteren van de dagelijkse zorg voor patiënten. Dit kwaliteitsbeleid
toont steeds meer kenmerken, die overeenkomen met effectonderzoek.
Daarbij zijn adequate meetinstrumenten een vereiste.
5 ziektenkostenverzekeraars en andere betalers zijn geïnteresseerd in
uitkomsten vanwege de kosten-effectiviteit.
Alhoewel er veel redenen zijn om meetinstrumenten te gebruiken, blijkt
dat ze in de praktijk weinig gebruikt worden. Kennelijk zijn er ook nogal wat
hinderpalen.Welke factoren weerhouden hulpverleners uit de dagelijkse praktijk
er vaak van om ze te gebruiken? In een artikel over het gebruik van
uitkomstmaten worden een aantal hindernissen in genoemd1:
1. de vrees, dat het gebruik van uitkomstmaten veel extra inspanning en
kosten met zich mee zou brengen. Het vergt inderdaad enige moeite en tijd
om te leren omgaan met een meetinstrument. In het begin is niet duidelijk
wat het rendement is. Het is een investering, die pas later rendeert.
2. onvoldoende kennis over het bestaan van meetinstrumenten en over hoe ze
in de praktijk gebruikt moeten worden.
9