Toelichting Klein Dictee van de Taaltelefoon 2011 - Taaltelefoon.be

Het Klein Dictee van de Taaltelefoon 2011
Toelichting
Hieronder vindt u de correcte oplossing van het dictee. Als er meer dan één correcte spelling is, staan de
alternatieven tussen haakjes. Onder de tekst vindt u een toelichting bij de twijfelgevallen.
De zomer in vogelvlucht
Na de zonnige lente onderging ons weer een miraculeuze make-over en kregen we een grauwe zomer.
Begin juli gaf de 53-jarige (drieënvijftigjarige, drieënvijftig-jarige) prins van Monaco zijn jawoord
(ja-woord) aan een olympische zwemster uit Zuid-Afrika.
Drie (3) weken later slachtte een Noorse extremist in een vals politie-uniform tientallen socialistische jongeren
af.
De wreedaard werd een pr-nachtmerrie voor een Franse kledingfabrikant, omdat hij in een van hun T-shirts
werd gefotografeerd.
Midden augustus leidde een lagedrukgebied (lage-drukgebied, lagedruk-gebied) verrassend tot minitornado's
(mini-tornado's) en elektriciteitspannes.
De regen kwam uit de hemel geplensd en hagelstenen als duiveneieren teisterden de zonnepanelen.
Het massaal gedownloade amateurfilmpje (amateur-filmpje) van een politica die boven op een toren seks
bedrijft met een medicus, werd de week erop drukker becommentarieerd dan de Wimbledonfinale
(Wimbledon-finale).
Maar al schoot de zomer op allerlei niveaus tekort, we kregen toch een nazomerse vipbehandeling
(vip-behandeling).
miraculeuze
Met een -c‐ en met een -z-. Bij twijfel moet u dit woord van vreemde oorsprong in een woordenboek
opzoeken.
Een groot deel van onze woordenschat hebben we ontleend aan andere talen. Die vreemde herkomst blijft
vaak zichtbaar in de spelling. In woorden die we aan het Latijn of het Frans hebben ontleend, wordt de [k]klank
bijvoorbeeld meestal als c geschreven: conserven, actie, compressie. Maar dat is niet altijd zo, want de
spelling van woorden die we al lang geleden hebben ontleend, is soms meer vernederlandst dan die van
recenter ontleende woorden: mirakel‐miraculeus, fabrikant‐fabricage, kritiek‐criticus, kwartet‐quartair.
De [s] aan het eind van miraculeus wordt een [z], geschreven als -z‐, als we er een toonloze e aan toevoegen:
miraculeuze. Vergelijkbaar zijn modieus‐modieuze, precies‐precieze en serieus‐serieuze.
make-over
Met koppelteken. Zoals: cross‐over, flip‐over, voice‐over.
Engelse samenstellingen met als rechterdeel een Engels voorzetselbijwoord krijgen een koppelteken: burn‐out,
pin‐up, spin‐off, stand‐in, walk‐over. Een uitzondering is pullover.
juli
Met kleine letter. Zoals: maandag, januari, lente.
Namen van dagen, maanden en seizoenen krijgen een kleine letter.

53-jarige
Met koppelteken als het getal in cijfers wordt geschreven: 53‐jarige.
Aan elkaar als het getal in letters wordt geschreven: drieënvijftigjarige. Een koppelteken is toegestaan:
drieënvijftig‐jarige. Er hoort een trema op de tweede e: drieënvijftigjarige.
We gebruiken een koppelteken in een samenstellende afleiding met een cijfer: 80‐jarige, 3‐duims, 40‐urig. Als
u het getal in letters schrijft, kunt u het geheel gewoon aaneenschrijven: tachtigjarige, drieduims, veertigurige.
Om de leesbaarheid te vergroten, hebt u de vrijheid om tussen de delen een koppelteken te schrijven.
In drieënvijftigjarige is een trema op de tweede e nodig om die klinkerletter te scheiden van de voorgaande ie
en te voorkomen dat die combinatie als iee (zoals in prieel) zou worden gelezen. Zie ook: becommentarieerd (p.
7).
prins
Met kleine letter. Zoals: de hertog van Alva, de burgemeester van Leuven, de koningin van Nederland.
Titels en functienamen schrijven we in principe met kleine letter: ambtenaar, paus, bouwvakker, generaal,
premier, prins‐gemaal, schepen. Om bijzondere eerbied uit te drukken, wordt in adresserings- en
aanspreekvormen van hoogwaardigheidsbekleders soms nog wel een hoofdletter gebruikt: de Heilige Vader,
Zijne Koninklijke Hoogheid Albert II.
jawoord
Aan elkaar. Eventueel met een koppelteken.
Samenstellingen schrijven we in de regel aan elkaar. Om de leesbaarheid te vergroten, hebt u de vrijheid om
tussen de delen een koppelteken te schrijven.
olympische
Met kleine letter.
Aardrijkskundige namen en afleidingen ervan worden met een hoofdletter geschreven. Als u naar de Griekse
berg Olympus of de plaats Olympia verwijst, schrijft u Olympisch dus met een hoofdletter. Maar in de meeste
gevallen wordt met olympisch verwezen naar de moderne Olympische Spelen (met twee hoofdletters omdat
het de eigennaam van een evenement is, zoals Open Monumentendag en Literaire Lente). Het verband met de
plaats Olympia – waar de sportwedstrijden in de oudheid werden gehouden – is naar de achtergrond
verdwenen. Daarom valt de hoofdletter weg in verbindingen als olympisch record, olympische medaille, het
olympische dorp, olympische gedachte, olympische vlam.
Vergelijkbaar is de kleine letter in een bourgondische maaltijd: bourgondisch verwijst daarin niet meer naar de
Franse landstreek Bourgondië, maar heeft de afgeleide betekenis 'uitbundig' gekregen. Zie ook: Noorse (p. 3).
Zuid-Afrika
Met hoofdletters en koppelteken. Zoals: West‐Vlaanderen, Noord‐Amerika, Centraal‐Azië.
Drie weken
Met zinsbeginhoofdletter als het getal in letters wordt geschreven: Drie weken.
Zonder zinsbeginhoofdletter als het getal in cijfers wordt geschreven: 3 weken, niet 3 Weken.
Normaal gezien krijgt het eerste woord van een zin een hoofdletter, maar die hoofdletter valt weg als de zin
met een cijfer begint: 33 mijnwerkers zaten maanden vast in een mijnschacht. In het algemeen wordt
aangeraden om lage en ronde getallen in letters te schrijven: Drie weken later.
slachtte af
Met twee t's.
Het gaat hier om de derde persoon van de verleden tijd van het werkwoord afslachten (een Noorse extremist
slachtte jongeren af). Die maken we door aan de stam slacht de verledentijdsuitgang -te toe te voegen: slacht +
te = slachtte af. Vergelijkbaar is maak + te = maakte af. Zie ook: leidde (p. 4).
2

Noorse
Met hoofdletter. Zoals: Belgische, Vlaamse, Waalse.
Aardrijkskundige namen schrijven we met een hoofdletter: Noorwegen, Frankrijk, Bourgondië. Hetzelfde geldt
voor hun afleidingen: Noors, Frans, Bourgondisch. In enkele gevallen is het verband met de aardrijkskundige
plaats naar de achtergrond verdwenen. De hoofdletter valt dan weg. Zie: olympisch (p. 2).
politie-uniform
Verplicht met koppelteken, om te voorkomen dat e + u ten onrechte als eu gelezen zou worden.
Samenstellingen schrijven we in de regel aan elkaar: politieagent, politiefilm, politiekantoor. Om de
leesbaarheid te vergroten, hebt u de vrijheid om tussen de delen een koppelteken te schrijven. U kunt
bijvoorbeeld naast politiekerstbal ook politie‐kerstbal schrijven. Maar in samenstellingen is een koppelteken
verplicht bij klinkerbotsing. Klinkerbotsing is de verwarring die ontstaat wanneer twee letters die meestal één
klinker of tweeklank voorstellen (bijvoorbeeld eu), toch afzonderlijk moeten worden gelezen (dus als e‐u)
omdat ze tot verschillende lettergrepen behoren. Dat is het geval in politie‐uniform. Andere voorbeelden van
woorden waarin het koppelteken verplicht is, zijn: alinea‐indeling (a+i), astma‐aanval (a+a), pre‐industrieel
(e+i), ski‐expert (i+e).
socialistische
Met -c- en -sch‐. Bij twijfel moet u dit woord van vreemde oorsprong in een woordenboek opzoeken.
wreedaard
Met w-, met -ee- en met -d achteraan.
In sommige woorden zeggen we [vr], maar schrijven we van oudsher wr-. Bijvoorbeeld: wraak, wrang, wreed,
wrevel, wrijven, wringen.
Afleidingen met het achtervoegsel -aard worden in de spelling als samenstelling behandeld. Daarom blijven we
de lange klinkers [aa], [ee], [oo] en [uu] in de voorafgaande lettergreep met twee tekens schrijven: wreed +
aard = wreedaard (niet: wredaard). Vergelijkbaar is snoodaard (niet: snodaard).
pr-nachtmerrie
Volledig in kleine letters en met een koppelteken. Zoals: btw‐aangifte, gsm‐verbinding, sms‐bericht,
wc‐borstel.
Het woord pr is een initiaalwoord, een afkorting die we letter voor letter uitspreken. Andere voorbeelden zijn
btw, gsm, pc, sms, tv, vzw, wc. Ingeburgerde initiaalwoorden schrijven we in de meeste gevallen met kleine
letters, tenzij het om eigennamen gaat: VRT, NMBS.
In een samenstelling van een initiaalwoord en een zelfstandig naamwoord schrijven we een koppelteken
tussen beide delen: pr‐nachtmerrie, lcd‐scherm, kleuren‐tv. Zie ook: vipbehandeling (p. 8).
Franse
Met hoofdletter. Zoals: Belgische, Vlaamse, Waalse.
Zie: Noorse (p. 3)
kledingfabrikant
Aan elkaar en met -k-. Bij twijfel moet u dit woord van vreemde oorsprong in een woordenboek opzoeken.
Samenstellingen schrijven we in de regel aan elkaar. Fabrikant schrijven we met een -k-. Zie ook: miraculeuze
(p. 1).
een van
Zonder uitspraaktekens of klemtoontekens.
We schrijven alleen uitspraaktekens op een als het een telwoord is dat ten onrechte als lidwoord zou kunnen
worden gelezen. In een zin als Hij heeft nog een rekening te betalen komen er bijvoorbeeld uitspraaktekens op
een als men een precies aantal bedoelt: Hij heeft nog één rekening (en geen twee rekeningen) te betalen. In
3

vaste combinaties als een van de, een of meer, een of andere is er geen verkeerde lezing mogelijk.
Uitspraaktekens zijn dan overbodig.
In de dicteetekst werd een niet met extra klemtoon voorgelezen. We schrijven dus ook geen klemtoontekens.
T-shirts
Met hoofdletter en koppelteken. Zoals: O‐benen, V‐teken, X‐chromosoom.
In samenstellingen schrijven we een losse letter met een hoofdletter als die letter de vorm van het object
weergeeft: T‐shirt, V‐hals, X‐benen.
In een samenstelling die bestaat uit een losse letter en een zelfstandig naamwoord, schrijven we een
koppelteken tussen beide delen: i‐bankieren, e‐mail, Y‐chromosoom.
augustus
Met kleine letter. Zoals: zondag, maart, zomer.
Zie: juli (p. 1).
leidde
Met -ei- en met twee d's.
Met -ei-. De spelling van woorden met ei of ij hangt af van de etymologie van het woord. Wat wij vandaag op
verschillende wijze schrijven maar op dezelfde manier uitspreken (bijvoorbeeld leiden en lijden), werd vroeger
ook op verschillende wijze uitgesproken: de ei neigde meer naar [ee], de ij meer naar [ie]. In de
standaarduitspraak is dat verschil nu niet meer te horen, maar het is wel nog zichtbaar in de spelling. Bij twijfel
moet u het woord in een woordenboek opzoeken. Zie ook: teisterden (p. 5).
Met twee d's. Zie: slachtte af (p. 2).
lagedrukgebied
Aan elkaar. Eventueel met een koppelteken. Zoals: heteluchtoven, warmebakkersdochter, rodewijndrinker.
Samenstellingen schrijven we in de regel aan elkaar. Die regel van aaneenschrijven geldt ook voor
samenstellingen waar een woordgroep deel van uitmaakt, bijvoorbeeld lagedrukgebied (de woordgroep lage
druk wordt in de samenstelling aaneengeschreven). Om de leesbaarheid te vergroten, hebt u de vrijheid om
tussen de delen een koppelteken te schrijven. Er zijn dus verschillende mogelijkheden als u voor de
duidelijkheid niet alles aan elkaar wilt schrijven: lage‐drukgebied, lagedruk‐gebied.
Goed om te weten
Het al of niet aaneenschrijven heeft gevolgen voor de betekenis. Zo zijn rodewijnglazen 'glazen voor
rode wijn' en rode wijnglazen 'rode glazen voor wijn'. Omdat de spelling lage drukgebied niet klopt
met de betekenis – het gaat niet om een 'drukgebied dat laag is', maar om een 'gebied van lage druk' –
is de spelling in twee woorden fout.
verrassend
Met twee r'en, twee s'en en met een -d achteraan.
minitornado's
Aan elkaar. Eventueel met een koppelteken.
Met apostrof. Zoals: euro's, auto's, duo's.
Samenstellingen schrijven we in de regel aan elkaar. Om de leesbaarheid te vergroten, hebt u de vrijheid om
tussen de delen een koppelteken te schrijven: mini‐tornado's.
We schrijven minitornado's met een apostrof, omdat de combinatie zonder apostrof verkeerd kan worden
uitgesproken. Dat is het geval als het woord eindigt op een lettergreep met een enkele a, e (als /ee/
uitgesproken), i, o, u of y. Bijvoorbeeld: accu's, aloë's, auto's, begonia's, hobby's, taxi's.
4

elektriciteitspannes
Met -k-. Bij twijfel moet u dit woord van vreemde oorsprong in een woordenboek opzoeken.
Met tussen-s.
Zonder apostrof.
Elektriciteit met -k-. Een groot deel van onze woordenschat hebben we ontleend aan andere talen. Die
vreemde herkomst blijft vaak zichtbaar in de spelling. In woorden die uit het Grieks komen, blijft de
oorspronkelijke k meestal behouden in de Nederlandse spelling: elektron (en vormen als elektrisch), helikopter,
kakofonie, kosmos. Maar dat is niet altijd zo. Bij twijfel moet u dit woord van vreemde oorsprong in een
woordenboek opzoeken. Zie ook: miraculeuze (p. 1).
Elektriciteitspannes met tussen-s. We schrijven een tussenletter -s- als we die tussenklank horen. In de
dicteetekst werd het woord met een tussenklank voorgelezen.
Goed om te weten
Het gebruik van de tussenletter -s‐ is eigenlijk geen spellingkwestie, maar een kwestie van
woordvorming. Het basisprincipe daarbij is eenvoudig: u schrijft de tussenletter als u die uitspreekt.
Moedertaalsprekers van het Nederlands gebruiken de tussenklank /s/ meestal zonder nadenken, maar
door de spellingcontrole worden we bij het schrijven weleens aan het twijfelen gezet. De
spellingcontrole kan nog niet altijd goed beoordelen of specifieke samenstellingen met of zonder
tussenklank gebruikelijk zijn. De spellingcontrole markeert daardoor geregeld samenstellingen als een
fout terwijl die vormen helemaal correct zijn. Kortom: volg uw taalgevoel en schrijf de tussenletter -s‐
als u die spontaan zegt (of in een dictee hoort).
Pannes zonder apostrof. Als het woord eindigt op een toonloze e, is een apostrof niet nodig: pannes, antennes,
interesses, garages. We schrijven alleen een apostrof als de combinatie zonder apostrof verkeerd kan worden
uitgesproken. Dat is het geval als het woord eindigt op een lettergreep met een enkele a, e (als /ee/
uitgesproken), i, o, u of y. Bijvoorbeeld: accu's, aloë's, auto's, begonia's, hobby's, taxi's.
geplensd
Met -d. Plenzen‐geplensd, zoals grijnzen‐gegrijnsd, plonzen‐geplonsd.
Het voltooid deelwoord geplensd schrijven we met een -d achteraan. Er is een trucje om te achterhalen of u
aan het eind van het voltooid deelwoord -t of -d moet schrijven. U kunt daarvoor vergelijken met de
verledentijdsvorm. Als die op ‐de(n) eindigt, krijgt ook het voltooid deelwoord een -d. Als de verledentijdsvorm
op ‐te(n) eindigt, krijgt ook het voltooid deelwoord een -t. We schrijven dus geplensd (zoals plensde) en
gewenst (zoals wenste). Zie ook: becommentarieerd (p. 7).
duiveneieren
Met tussen-n.
Als we tussen de delen van een samenstelling een toonloze e horen, schrijven we die als -en- als het linkerdeel
een zelfstandig naamwoord is dat een meervoud heeft op -en en niet op -es. U schrijft dus duiveneieren met
-en- omdat duif alleen een meervoud op -en heeft. En u schrijft groentehapje zonder -n- omdat groente ook
een meervoud op -es heeft. Zie ook: zonnepanelen (p. 5).
teisterden
Met -ei-.
Met -ei-. Zie ook: leidde (p. 4).
zonnepanelen
Zonder tussen-n. Zoals: zonnebloem, zonnebril, zonnestralen.
Als we tussen de delen van een samenstelling een toonloze e horen, schrijven we die als -en- als het linkerdeel
een zelfstandig naamwoord is dat een meervoud heeft op -en en niet op -es. Een uitzondering op die algemene
regel vinden we bij een klein aantal woorden waarvan het linkerdeel in de gegeven context uniek is in zijn
soort. Het gaat om samenstellingen met als linkerdeel zon, maan, hel, lievevrouw en Onze‐Lieve‐Vrouw, en om
het woord Koninginnedag. Daarin wordt de toonloze e als -e geschreven: zonnepaneel, maneschijn, hellevuur,
lievevrouwebedstro, Onze‐Lieve‐Vrouwetoren. Zie ook: duiveneieren (p. 5).
5

gedownloade
Met één -d-. Zoals: de ongelode benzine, de voorbereide oefeningen, de vergoede schade.
Een voltooid deelwoord dat we als een bijvoeglijk naamwoord gebruiken, verbuigen we ook als een bijvoeglijk
naamwoord. We voegen daarvoor een -e toe, en verdubbelen de slotmedeklinker alleen als dat voor de
uitspraak nodig is (beklad ‐ bekladde muur). U mag het bijvoeglijk naamwoord dus niet verwarren met de
verleden tijd van het werkwoord (hij downloadde het filmpje ‐ het gedownloade filmpje; hij bereidde de
oefeningen voor ‐ de voorbereide oefeningen; zij vergoedde de schade ‐ de vergoede schade).
amateurfilmpje
Aan elkaar. Eventueel met een koppelteken.
Samenstellingen schrijven we in de regel aan elkaar. Om de leesbaarheid te vergroten, hebt u de vrijheid om
tussen de delen een koppelteken te schrijven.
politica
Met -c-. Zoals: politicus, fysica, historica.
Een groot deel van onze woordenschat hebben we ontleend aan andere talen. Die vreemde herkomst blijft
vaak zichtbaar in de spelling. In woorden die we aan het Latijn of het Frans hebben ontleend, wordt de [k]klank
bijvoorbeeld meestal als c geschreven. Veel woorddelen worden altijd op dezelfde manier geschreven.
We schrijven bijvoorbeeld altijd c in -ica en -icus. Zie ook: miraculeuze (p. 1).
boven op een toren
Boven op in twee woorden. Zoals: dicht bij het hotel, achter op de fiets, midden in de week.
Als boven op gevolgd wordt door een zelfstandig naamwoord of een persoonlijk voornaamwoord, schrijven we
de combinatie in twee woorden. Op is dan een voorzetsel en boven een bijwoord bij dat voorzetsel.
Vergelijkbare voorbeelden zijn: Het rapport ligt boven op de kartonnen dozen; Het zwembad is dicht bij het
hotel; Lili zat achter op de fiets.
Als na bovenop geen zelfstandig naamwoord of persoonlijk voornaamwoord volgt, schrijven we de combinatie
in één woord: Het rapport ligt bovenop. Bovenop is dan een bijwoord van plaats. Zo schrijven we ook aaneen:
Het zwembad is dichtbij; Lili zat achterop.
seks
Met -ks.
Goed om te weten
De spellingcontrole is een handig hulpmiddel, maar u mag er geen blind vertrouwen in hebben. De
controle laat geregeld fouten onopgemerkt en durft ook weleens fouten te signaleren die geen fouten
zijn. Een computer is nog niet in staat om alle finesses van de betekenis en de structuur van woorden
te doorzien. Zo kan hij het onderscheid tussen boven op en bovenop niet maken.
In het Nederlands schrijven we seks, seksualiteit, biseksueel en dergelijke met -ks. Alleen in enkele Engelse
ontleningen schrijven we nog een -x: sexappeal, safe sex en sexy. Ook in woorden waarin sex het Latijnse
telwoord zes is, schrijven we een -x: sextet, sextant.
bedrijft
Met -t.
Het gaat hier om de derde persoon van de tegenwoordige tijd van het werkwoord bedrijven. Er is een
eenvoudig trucje om te achterhalen of u de persoonsvorm met -t of -d moet schrijven: vergelijk met een
werkwoord waarover u niet twijfelt – bijvoorbeeld doen of zeggen – en spel het op dezelfde manier: zij bedrijft,
zoals zij doet, zij zegt.
6

medicus
Met -c-. Zoals: politicus, fysicus, historicus.
Zie: politica (p. 6).
erop
Aan elkaar. Zoals: (de week) erna.
becommentarieerd
Met -c-, zonder trema en met -d achteraan.
Met -c-. Het werkwoord becommentariëren schrijven we om etymologische redenen met een c. Zie ook:
miraculeuze (p. 1).
Zonder trema. Na een i schrijven we geen trema als er in totaal drie of meer klinkertekens staan. In het voltooid
deelwoord becommentarieerd komt er dus geen trema. Vergelijkbaar zijn: essentieel, keien, uitzaaien. Zie ook:
drieënvijftigjarige (p. 2).
Het voltooid deelwoord becommentarieerd schrijven we met een -d achteraan. Er is een trucje om te
achterhalen of u aan het eind van het voltooid deelwoord -t of -d moet schrijven. U kunt daarvoor vergelijken
met de verledentijdsvorm. Omdat die in dit geval op -de(n) eindigt (becommentarieerde), krijgt ook het
voltooid deelwoord een -d: becommentarieerd. Zie ook: geplensd (p. 5).
Goed om te weten
De werkwoordspelling is niet alleen een kwestie van regels en grammatica. Het is ook belangrijk om
altijd erg oplettend te zijn. Dat is vooral nodig als er twee spelvormen bestaan die qua uitspraak
samenvallen maar een verschillende functie hebben (hij becommentarieert ‐ hij heeft
becommentarieerd; ik houd ‐ hij houdt; zij verwachtte iemand ‐ de verwachte persoon). Ook de
grammaticacontrole laat bij de werkwoordspelling weleens steken vallen. Lees uw tekst daarom altijd
goed na op dt-fouten.
Wimbledonfinale
Met beginhoofdletter. Zoals: Mahlerfestival, Niveacrème, Opelfabriek, Romekenner.
Aan elkaar. Eventueel met een koppelteken. Zoals: Mahler‐festival, Nivea‐crème, Opel‐fabriek,
Rome‐kenner.
We schrijven Wimbledon met een hoofdletter omdat het een eigennaam is. We schrijven Wimbledonfinale in
één woord volgens de basisregel voor het aaneenschrijven: elementen die samen één woord vormen, worden
aan elkaar geschreven. Om de leesbaarheid te vergroten, hebt u de vrijheid om tussen de plaatsnaam en het
tweede deel van de samenstelling een koppelteken te plaatsen.
Goed om te weten
Veel mensen twijfelen over het aaneenschrijven van woorden zoals Wimbledonfinale. Daar zijn
verschillende redenen voor: samenstellingen met eigennamen zijn meestal niet in de woordenboeken
opgenomen, de spellingcontrole merkt niet altijd duidelijk het verschil tussen een woord en een
woordgroep, en bij Engelse woorden worden veel meer spaties geplaatst dan bij Nederlandse
woorden. Desondanks is de basisregel voor het aaneenschrijven van woorden in het Nederlands
eenvoudig: elementen die samen één woord vormen, worden aan elkaar geschreven (of eventueel
met een of meer koppeltekens aan elkaar verbonden). Let op: als de eigennaam uit verschillende
delen bestaat, blijven de spaties in de naam behouden in een samenstelling: Roland Garrosfinale,
Guido Gezellelaan, Paul Van Ostaijenpark.
niveaus
Zonder apostrof. Zoals: cadeaus, milieus, kangoeroes.
We schrijven alleen een apostrof als de combinatie zonder apostrof verkeerd kan worden uitgesproken. Dat is
het geval als het woord eindigt op een lettergreep met een enkele a, e (als /ee/ uitgesproken), i, o, u of y.
Bijvoorbeeld: accu's, aloë's, auto's, begonia's, hobby's, taxi's. In niveaus schrijven we geen apostrof. De
klinkercombinatie -eau vormt samen één lettergreep. Die lettergreep wordt niet verkeerd gelezen als je de
meervouds-s aan het woord toevoegt.
7

tekort
Tekort aan elkaar. Zoals: Zoals: (stelde) tewerk, (ging) tekeer, (deed) teniet, (bracht) teweeg.
De infinitief tekortschieten ('falen, niet voldoen') wordt in één woord geschreven. Ook bij de vervoegde vormen
schrijven we tekort aaneen. Bijvoorbeeld: dat de zomer tekortschiet, de zomer schoot tekort, de zomer is
tekortgeschoten. Bij twijfel over het aaneenschrijven van een infinitief kunt u het best een woordenboek
raadplegen.
Goed om te weten
Hoewel onze spelling vrij strikt beregeld is, zijn er toch woorden en woordcombinaties waarop u niet
blindelings de spellingregels kunt toepassen. Daarom is het goed om voor uzelf een lijstje bij te
houden van woordcombinaties die u vaak moet schrijven en waarover u steeds opnieuw twijfelt. Met
zo'n lijstje kunt u gemakkelijker de juiste spelling in uw geheugen prenten.
vipbehandeling
Volledig met kleine letters en aan elkaar, eventueel met een koppelteken.
Het woord vip is een letterwoord dat staat voor very important person. Een letterwoord is een afkorting die we
als een woord uitspreken. Andere voorbeelden: aids (acquired immune deficiency syndrome ), pet
(polyethyleentereftalaat), pin (persoonlijk identificatienummer), radar (radio detecting and ranging).
Ingeburgerde letterwoorden schrijven we in de meeste gevallen met kleine letters, tenzij het om eigennamen
gaat: NAVO, Bloso.
Een woord dat bestaat uit een letterwoord en een zelfstandig naamwoord, schrijven we aaneen, zoals gewone
samenstellingen: aidsvirus, petfles, pincode, radarcontrole. Om de leesbaarheid te vergroten, hebt u de vrijheid
om een koppelteken te gebruiken: vip‐behandeling. Zie ook: pr‐nachtmerrie (p. 3).
8