Voorjaar - Actorion

Advies van Wim Muilenburg, nieuwe bestuurder De Driestroom, aan de politiek
“voorkom tweedeling
in de samenleving”
De afgelopen jaren is er stapsgewijs veel bezuinigd op de AWBZ. De jongste bezuiniging
heet de ‘pakketmaatregel’. Eén gevolg is: mensen met een lichte beperking
krijgen hun wekelijkse uurtjes ondersteuning niet meer, terwijl ze daarmee zelfstandig
kunnen blijven. Wim Muilenburg, de nieuwe bestuurder van Stichting
De Driestroom, schetst de consequenties van deze verschraling van de zorg.
Het zit Muilenburg dwars dat verantwoordelijk staatssecretaris
Jet Bussemaker zo’n krom argument gebruikt voor het
stopzetten van de ondersteuning van mensen met een lichte
beperking. “Ze denkt dat deze cliënten die niet nodig hebben,
anders woonden ze niet zelfstandig. Maar dat argument gaat
niet op. Want om wat voor mensen gaat het? Mensen met een
zwak IQ, mensen met sociaal onaangepast gedrag, met een
strafachtergrond, soms met overmatig drankgebruik, met een
inkomen op bijstandsniveau. Snoeien op ondersteuning betekent
het paard achter de wagen spannen”, vreest Muilenburg.
Muilenburg weet waar hij over praat. De Driestroom heeft als
semi-murale instelling heel veel cliënten die zelfstandig wonen
in diverse buurten. “Deze maatregel is voor hen emotioneel
moeilijk op te vangen. Ze doen hun hele leven al veel moeite
om zelfstandig te worden en te blijven. Met begeleiding van een
paar uur per week lukt dat. Nu die begeleiding wegvalt, kan dat
een dermate grote ontmoediging voor hen betekenen, dat ze
zich zelf en hun woning gaan verwaarlozen, dat ze zich sociaal
niet meer kunnen handhaven en hun eigen gedrag niet meer
in de hand hebben. Het draagvlak in de buurt raakt onnodig
belast en voor je het weet ben je het kwijt. Woningcorporaties
zullen extra kosten moeten maken voor de woningen, voor
begeleiding en voor het zoeken naar oplossingen. Het eind van
liedje kan zijn de cliënt maar beter af is in de instelling. Maar
die intramurale zorg kost zes keer zo veel.”
Muilenburg concludeert dat het 'een domme maatregel' is,
die bovendien haaks staat op het doelbewuste beleid van de
afgelopen veertig jaar om mensen met beperkingen of een
handicap juist uit de instellingen te halen en in de gewone
woonwijken op te nemen. “We willen toch dat ze als gelijkwaar-
Tekst Gemma Schoot
Fotografie Anthoney Fairley
dige burgers deelnemen aan de samenleving? Ik heb nog niet
van de politiek gehoord dat we van dat beleid afwillen.”
Faalkosten
Muilenburg voorspelt dat gemeenten en woningcorporaties
de rekening gepresenteerd zullen krijgen, de 'faalkosten' van
deze bezuiniging. En dat dan de wal het schip zal keren. Hij
is ervan overtuigd dat gemeenten en corporaties die zorg op
zich zullen nemen, maar of ze er geld voor zullen hebben? Ze
krijgen er van Bussemaker 127 miljoen euro voor, toe te voegen
aan het WMO-budget (Wet Maatschappelijke Ondersteuning).
Dit bedrag is 15 procent van de totaal beoogde bezuiniging
van 800 miljoen (ook voor mensen met een matige en zware
beperking wordt er gekort op ondersteuning en begeleiding).
Maar tegelijkertijd haalt ze uit datzelfde WMO-budget 127
miljoen voor huishoudelijke verzorging weg. Netto krijgen
gemeenten dus geen extra geld. Aangezien de compensatiemiljoenen
niet geoormerkt zijn, is het maar afwachten in
hoeverre gemeenten mensen met een lichte beperking gaan
helpen.
Zorgondernemers
De Driestroom denkt nu na over hoe ze de situatie het hoofd
gaat bieden. Muilenburg is al in gesprek is met de gemeenten
en woningcorporaties in zijn werkgebied over de problematiek
die op hen afkomt rond onderhoud van de woningen, delicten,
uitzetting uit de woning. Maar breder dan dit: De Driestroom
wil nieuwe zorgconcepten blijven ontwikkelen in strategische
samenwerking met zorgondernemers. “Sinds de paarse kabinetten
I en II hebben we veel ruimte voor ondernemerschap en
die benutten we ook. Kijk naar ons restaurant DROOM, waar
je ook kunt vergaderen en internetten. Het wordt succesvol
Wim Muilenburg, bestuurder Stichting De Driestroom, in Restaurant DROOM
geëxploiteerd en geleid door een ondernemer, onze cliënten
werken er in de bediening en in de keuken. We hebben vaste
prijzen waarvoor men zelf bij het buffet eten en drinken kan
halen. Dat scheelt een hoop hectiek met bestellingen opnemen
en afrekenen. De cliënten moeten wel het maximale uit
zichzelf kunnen halen. In die behoefte aan uitdaging zijn cliënten
echt niet anders dan jij en ik.”
Een ander nieuw zorgconcept van De Driestroom zijn de
Driestroomhuizen voor licht verstandelijk gehandicapte kinderen
en kinderen met persoonlijkheidstoornissen en ernstige
gedragsproblemen. Daarvan heeft De Driestroom er nu negen,
alle in een landelijke, prikkelarme omgeving. De kinderen
worden liefdevol in een gezin opgenomen; de ouders/zorgondernemers
doen dat op franchisebasis. Muilenburg vertelt dat
het Driestroomhuis in Angerloo zelfs een lokaal-economische
ontwikkeling in het dorp op gang heeft gebracht. “De zorgondernemer
heeft het pand met hulp van ondernemers uit
het dorp opgeknapt. Er werken nog steeds dorpelingen bij
het Driestroomhuis. Zorgstudenten kunnen er stage lopen.
Overigens controleren we minutieus dat het zorgbudget
gescheiden blijft van de andere geldstromen.”
Muilenburg verwacht dat er de komende jaren meer
Driestroomhuizen nodig zullen zijn voor de genoemde doelgroepen.
Met name voor een speciale groep kinderen tussen
de vier en zeventien jaar: kinderen bij wie in de vroege jeugd
het proces van hechting aan vader en moeder op een traumatische
manier verkeerd is gegaan. Dat is een doelgroep die
stichting de driestroom
Muilenburg met de huidige verruwing in de samenleving ziet
groeien. “Zulke kinderen hebben nauwelijks besef van grensoverschrijdend
gedrag. Je kunt ze alleen nog behandelen met
conditionering, maar traditionele instellingen hebben hier
moeite mee. In onze huizen hebben wij al wel positieve ervaringen
opgedaan. We hebben zes keer minder incidenten dan
in de reguliere opvang.”
De Driestroom mag dan innovatief genoeg zijn om met krappere
zorgbudgetten te werken, intussen hoort Muilenburg
steeds meer artsen en orthopedagogen zeggen dat ze met
het budget niet meer kunnen instaan voor de 'gevoelde norm
voor kwaliteit'.
“Houd rekening met die ervaring van zorgverleners als je gaat
stemmen”, adviseert hij de politiek. “Want heb je zo’n kind, dan
slaap je niet meer door al dat gepraat over een onbetaalbare
AWBZ. Als het zo door gaat, ben ik bang dat er een tweedeling
in de samenleving ontstaat waarin mensen met een beperking
aan het kortste eind trekken.”
www.driestroom.nl
34 Netwerk Stadsregio Arnhem Nijmegen - maart 2010 Netwerk Stadsregio Arnhem Nijmegen - maart 2010 35