Actorion Actueel najaar 2009

Risico- en crisis-
communicatie centraal
Quick scan
communicatie
Nieuwe producten
in de etalage
jaargang 2008 krijgt
een spannend eind
Actorion Actueel
ervaringsdeskundigen
bepalen de koers
beleid in beeld over
12
nieuwsmagazine | Actorion Communicatie
eigen grenzen jaargang 3 | nummer 2 | najaar 2009

Inhoudsopgave
Het wordt een boeiend najaar! 3
Trainingen op maat voor nieuwe raads- en collegeleden 4
Risico- en crisiscommunicatie centraal 6
Veel belangstelling voor opening Actorion-pand 8
De geïndividualiseerde burger participeert anders 10
Citybranding, tips uit wetenschappelijke hoek 12
Het Nationale Sport Magazine is in aantocht 14
Actorion werkt regelmatig over de grens 16
Selectie van nieuwe opdrachten en projecten 18
Nieuwe producten in de etalage 20
Nieuwe collega’s 23
Webmodule Verkiezingen In Beeld 24
Quick scan voor de afdeling communicatie 25
Nieuwe huisstijl in beeld 26
Tekst Peter Smit
Voorwoord
Het wordt een
boeiend najaar!
Het zomerseizoen is achter de rug. Actorion Communi-
catie bereidt zich voor op het laatste kwartaal. Normaal
gesproken is dat voor ons bureau de drukste periode van
het jaar. Maar is dat dit jaar ook het geval? Veel van onze
opdrachtgevers hebben te maken met de effecten van de
crisis, tegenvallers en (mogelijke) bezuinigingen. Het
wordt in elk geval een boeiend najaar!
En dan hebben we ook nog het verhaal van de
Mexicaanse griep. De grieppandemie kan dit najaar
invloed hebben op de personele capaciteit. Experts
hebben berekend dat het ziekteverzuim in organisaties
kan oplopen tot meer dan 30 procent! Actorion
Communicatie is in elk geval voorbereid op de dingen
die komen gaan. We houden er rekening mee
dat we extra ondersteuning kunnen aanbieden aan
afdelingen communicatie die het griepvirus niet
buiten de deur kunnen houden.
Uiteraard is er ook altijd goed nieuws te melden. Zo
presenteert ons bureau eind september de eerste
editie van het Nationale Sport Magazine. Een kwartaaltijdschrift
dat we maken in opdracht van het
Nationale Sport Platform (dat is gelieerd aan het
NOC*NSF). Naast het magazine, gaan we voor het
platform ook nog andere communicatietrajecten in
gang zetten. Meer hierover leest u in deze uitgave
van Actorion Actueel.
Vlak voor de zomerperiode vond de opening plaats
van ons nieuwe kantoor. Ter gelegenheid van de
opening hield prof.dr. Monique Leyenaar, hoogleraar
Vergelijkende Politicologie aan de Radboud
Universiteit Nijmegen, een toespraak over de gewijzigde
relatie tussen burgers en bestuurders. In dit
nummer treft u een uitgebreid verslag aan van deze
inspirerende toespraak. En we blikken nog even
terug op de opening zelf, een mijlpaal in het bestaan
van ons bureau.
Net als veel collega’s bij gemeenten zijn onze adviseurs
al druk bezig met werkzaamheden die betrekking
hebben op de gemeenteraadsverkiezingen in
maart 2010. We hebben al een draaiboek klaar met
trainingen en cursussen voor nieuwe gemeenteraads-
en collegeleden. Daar moet je vroeg mee
beginnen. Na de vorige verkiezingen in 2006 kregen
de gemeenteraden en colleges te maken met een
groot aantal debutanten. Nieuwe politici die vaak
met weinig ervaring in de politieke arena stapten.
Dat vraagt om een gedegen inwerkprogramma. In
ons aanbod van trainingen en cursussen houden we
daar rekening mee. Meer informatie hierover vindt u
in het hoofdartikel van deze uitgave.
Ook vraag ik graag uw aandacht voor een aantal
nieuwe producten van ons bureau, zoals onze speciale
quick scan voor afdelingen communicatie, de
trainingen op het gebied van risico- en crisiscommunicatie,
speeches en presentaties en omgaan
met de media. De komende periode gaan we voor
diverse opdrachtgevers trainingen uitvoeren.
Wellicht kunnen we ook iets voor uw organisatie
betekenen.
Ik wens u in elk geval een enerverend najaar!
| 2 | | 3 |
Peter Smit
Directeur

Tekst Carla Scheffer Beeld Actorion Communicatie
Actorion Communicatie anticipeert op gemeenteraadsverkiezingen in 2010
Trainingen op maat voor nieuwe
raads- en collegeleden
Nederland kiest op 3 maart 2010 weer nieuwe gemeente-
raden. Een spannende tijd. De grootste uitdaging komt
pas na de verkiezingen. Actorion Communicatie kan
beginnende wethouders en raadsleden bijstaan met
enkele gerichte, praktische trainingen en cursussen.
| 4 |
Na de vorige verkiezingen in 2006 bleek een opvallend
groot deel van de wethouders en de gemeenteraadsleden
nieuw in deze politiek-bestuurlijke arena.
Dat vraagt om een gedegen inwerkprogramma
waarmee nieuwe raadsleden en bestuurders zich
optimaal voorbereiden op hun boeiende, maar
intensieve taak. Meestal worden de beste resultaten
behaald als die nieuwkomers dat inwerkprogramma
samen met ervaren raadsleden en bestuurders doorlopen.
Zo’n gezamenlijke aanpak versterkt ook de
onderlinge band. Om straks na 3 maart 2010 snel te
kunnen starten, is het verstandig nu al afspraken te
maken voor zo’n inwerkprogramma.
Wij helpen u graag een handje!
Een goed begrip van gangbare procedures, verschillende
rollen en beleidscycli vormen een belangrijke
basis. Helder communiceren en een effectieve
mediabenadering zijn echter niet minder cruciaal.
Het publieke debat wordt immers voor een groot
deel ook via media gevoerd.
De adviseurs van Actorion Communicatie zijn gepokt
en gemazeld in dit vak. Zij kennen de overheid en zij
kennen de media en de nieuwe ontwikkelingen.
Daarom ontwikkelden wij een aantal gerichte, praktische
trainingen en cursussen, specifiek voor raads-
en collegeleden. Voor enkele heel specifieke basistrainingen
lokaal besturen werken we samen met
prof. dr. Monique Leyenaar, universitair hoofddocent
Vergelijkende Politicologie van de Radboud Uni versiteit
Nijmegen.
Talloze mogelijkheden
Op deze pagina’s presenteren wij u een ‘selectie’ van
maatwerktrainingen voor college- en raadsleden.
Onze trainingen bestaan niet uit standaard programma’s,
maar worden voor elke klant op maat
gemaakt. De enorme kennis en ervaring van onze
adviseurs staat borg voor een programma dat aansluit
op de wensen van uw deelnemers.
Alles is mogelijk, dus neemt u hierover geheel
vrijblijvend contact met ons op! Of kijk op
www.actorion.nl voor andere trainingen en meer
informatie over de trainingen.
Een selectie uit onze trainingen
1. Interactieve beleidsvorming
Deze training geeft college- en raadsleden meer
inzicht in de meerwaarde, mogelijkheden en
on mogelijkheden van interactieve beleidsvorming.
U leert beter inschatten wanneer interactieve
beleidsvorming zinvol is en kunt uw eigen rol en
positie hierin bepalen.
2. Mediatraining en presentatietechnieken
College- en raadsleden zijn bij uitstek het visitekaartje
van de gemeente. Van hen wordt niet alleen
verwacht dat ze ‘goed’ nieuws uit kunnen leggen,
maar ook dat zij lastige vragen op een prettige
manier kunnen pareren, zowel aan de schrijvende
pers als voor radio en televisie. Een goed interview
geven is geen sinecure, zeker niet in crisissituaties.
En een presentatie verzorgen voor een groot gezelschap
vraagt een gedegen voorbereiding.
Na het volgen van deze trainingen is een college- of
raadslid in staat om de boodschap die hij of zij wil
overbrengen kernachtig te formuleren.
3. Citymarketing en citybranding
Wanneer is uw gemeente aantrekkelijk(er) voor
inwoners, toeristen en bedrijven? Hoe bereikt u
potentiële nieuwkomers, zowel inwoners, recreanten
als bedrijven? Wat is het imago van uw
gemeente? Wat zijn de sterke en zwakke kanten in
dit profiel?
Vragen die raads- en collegeleden tegenkomen
wanneer zij werken aan het verstevigen van de positie
van hun gemeente ten opzichte van andere
gemeenten. We staan uitgebreid stil bij bovenstaande
vragen en geven raads- en collegeleden handvatten
om voor henzelf te bepalen of citymarketing
voor hun gemeente een zinvol instrument is.
4. Bestuurlijke integriteit
Overheidsorganisaties staan steeds meer bloot aan
invloeden van buitenaf. Zij staan onder druk om
beter te presteren en tegelijkertijd te bewijzen dat
zij geen mensen, organisaties, instellingen of groeperingen
bevoordelen. De Rijksoverheid hecht er
grote waarde aan om integriteit op de agenda van
ambtenaren en bestuurders te plaatsen. Ambtelijke
integriteit begint echter bij een integer bestuur.
In deze training maken de raads- en collegeleden
kennis met de wereld van de ‘spiegels en de kralen’
en leren zij de grenzen van bestuurlijke en ambtelijke
integriteit kennen.
5. Vergadertechniek en voorzitterschap
Vergaderen doen we allemaal, met de fractie, de
commissie en de raad. En voor je het weet, zit je als
raadslid elke avond te vergaderen of te overleggen.
Zaak dus om dit effectief te doen.
Na het volgen van deze training zijn raadsleden in
staat om resultaatgericht te vergaderen en een vergadering
te leiden. De deelnemers oefenen diverse
vergadertechnieken en nemen de rol van voorzitter
op zich.
6. Hoe werkt de gemeente?
Deze training combineert staatsinrichting en op de
gemeente toegesneden informatie over de routing
van college- en raadsnota’s, tot de rol van de raad in
het democratische proces. Hoewel deze training
zich ogenschijnlijk minder exclusief op het terrein
van de communicatie bevindt, zal duidelijk zijn,
dat het complexe proces van beleidsinitiatief via
beleidsnota, college- en raadsnota talloze communicatieve
momenten in zich herbergt.
7. Vernieuwende vormen van burgerparticipatie
In deze module bespreken raad en griffie de manier
waarop de raad met inwoners en bedrijfsleven in
gesprek wil tijdens het besluitvormingsproces.
Handhaaft de raad het meest toegepaste systeem
van vergaderingen via raadscommissies en raad of
kiest zij voor een andere vorm (bijvoorbeeld die van
de ‘politieke markt’ of ‘rondetafelgesprekken’)?
Welke vormen zijn er nog meer?
Wat zijn de ervaringen van andere gemeenten? Wat
zijn de voor- en nadelen van de verschillende werkwijzen,
zowel voor inwoners en bedrijfsleven als
voor raadsleden zelf?
| 5 |

Tekst Geert Geujen Beeld Jantien Oving
Workshop tijdens Logeion congres in Deventer
Risico- en crisis-
communicatie centraal
Senior adviseur drs. Geert Geujen heeft samen met
ex terne veiligheidsadviseur mr. Hans Iserief een work-
shop risico communicatie gegeven op het voorjaarscon-
gres van Logeion in Deventer. Zoals bekend stond het
gehele congres, ‘Goede tijden, slechte tijden’, in het teken
van crisis- en risicocommunicatie. Naast een boeiend
plenair programma vond een groot aantal interessante
workshops plaats.
Het zaaltje in het historische stadhuis van Deventer,
waar Geert Geujen en Hans Iserief hun sessie hadden,
zat “bomvol”. Enkele kwalificaties van deelnemers:
“Zeer interessante workshop, maar wel een
hoge infomatiedichtheid.”
Hij was even lastig te vinden in het Deventer stadhuis,
de oude zaal weggestopt achter een doolhof
van gangetjes en trapjes. “Even waren we bang dat
niemand de ruimte zou vinden, maar drie minuten
voor aanvang moesten er nog flink wat stoelen bij
om iedereen een zitplaats te geven”, aldus Geert
Geujen. “Het zat echt helemaal vol. Belangstelling
genoeg, dus.”
Saxioncursus
Geujen en Iserief geven al ongeveer drie jaar in
opdracht van Saxion Hogescholen een ééndaagse
cursus risicocommunicatie aan communicatie-
mensen, (externe) veiligheidsmensen en ambtenaren
die met rampbestrijding belast zijn. Ze komen
uit veel organisaties, zoals gemeenten, milieudiensten,
provincies, veiligheidsregio’s (VR) en brandweerorganisaties.
Het cursusprogramma was voor de gelegenheid
ingedikt tot een (vooral) interactief programma van
anderhalf uur. “Dat betekende dat we de snelheid
erin moesten houden, maar dat het niet ten koste
mocht gaan van discussie en meningsvorming bij de
workshopbezoekers. En dat is volgens mij wel
gelukt”, aldus Iserief, in het dagelijkse leven senior
adviseur bij Royal Haskoning.
Wekelijkheid en perceptie
Na een kort rampenfilmpje als opwarmer, probeerde
het duo ‘Geert en Hans’ de geest uit de fles te halen
met vier stellingen. Die maakten al heel aardig de
tongen los. Over het belang en verschil tussen
objectieve risico’s en risicobeleving in risicocommunicatie.
Vervolgens werden de tien dimensies van risicobeleving
toegelicht. Hierbij valt te denken aan: is het een
oud of nieuw risico; hoe komt het in de media; is het
een natuurlijk of man-made risico; zijn kinderen
extra kwetsbaar; enzovoorts. Een combinatie van die
dimensies bepaalt hoe bedreigend wij een risico
vinden.
Organisatie
Geujen zette in de tweede helft van de bijeenkomst
uiteen hoe de risicocommunicatie het beste kan
worden georganiseerd. Dat wil zeggen welke overheid
kan het beste welke communicatieactiviteit
opzetten.
Het concept van AcUtHas sluit goed aan bij de
komst van de Wet veiligheidsregio’s op 1 januari
2010, waarin is bepaald dat de VR’s formeel verantwoordelijk
worden voor risicocommunicatie. Zij kunnen
het beste massamediale en middelencampagnes
uitvoeren, die aansluiten bij de Denk Vooruitcampagnes
van het Rijk. Daarmee richten ze zich op
het brede publiek, terwijl de gemeenten de meest
geschikte overheidslaag zijn (en blijven) om interpersoonlijke
communicatie over specifiek plaatselijke
risico’s te organiseren. De burgemeester staat
als ‘veiligheidsboegbeeld’ nu eenmaal het dichtst bij
de doorsnee burger. Dat is niet de VR of de provincie.
Het een en ander laat onverlet dat bij beide communicatiesporen
een goede samenwerking tussen
VR, provincie en gemeenten noodzakelijk is om het
rendement van risicocommunicatie zo groot mogelijk
te maken.
Immers, alle belevingsonderzoeken tonen aan dat
mensen niet of nauwelijks wakker liggen van
om gevingsrisico’s. Dat betekent dat alle risicocommunicatie
op dit moment nog in hoofdzaak
gericht is op attendering; gedragsbeïnvloeding komt
pas veel later. Dat is een zaak van lange adem. En die
bleken de Logeion workshopsdeelnemers gelukkig
ook te hebben.
Actorion en Haskoning vormen sinds 2005 het
consortium AcUtHas, een samenwerkingsverband
dat gespecialiseerd is in risicocommunicatie. Er ligt
nog een sterke link naar risicocommunicatie-onderzoeker
dr. Jan Gutteling van de Universiteit Twente,
maar die heeft nog slechts een adviserende rol.
| 6 | | 7 |

Tekst Leoni Delsink Beeld Actorion Communicatie
Burgemeester luidt met gongslag nieuw tijdperk in
Veel belangstelling voor
opening Actorion-pand
De inburgering van Actorion Communicatie in het nieu-
we kantoorpand is achter de rug. Na een grondige ver-
bouwing en de verhuizing vond in de maand mei de
feestelijke opening plaats. Eregast Petra van Wingerden-
Boers, burgemeester van de gemeente Rheden, nam de
openingshandeling voor haar rekening. Met een slag op
een grote gong gaf zij het startsein voor een wervelende
show van de slagwerkgroep Medicamento.
Op de wat druilerige vrijdagmiddag in mei waren
meer dan 150 klanten, samenwerkingspartners en
andere relaties bij de opening van de partij. De presentatie
van de middag was in handen van presentatrice
Marlies Claasen.
In de speciale feestzaal voerde zij gesprekken met
o.a. een aantal gasten, Actorion-directeur Peter Smit
en de burgemeester. Ter gelegenheid van de opening
hield Monique Leyenaar van de Radboud
Universiteit Nijmegen een voordracht (zie ook de
pagina’s 10 en 11) over de veranderingen in de relatie
tussen burgers en lokaal bestuur.
Onder het genot van hapjes, drankjes en muziek
konden de genodigden kennis maken met het nieuwe
kantoor. Collega’s hielden rondleidingen door
het pand en in de vergaderruimte konden de bezoekers
aan de hand van een digitale vragenlijst hun
C(ommunicatie)-factor testen.
“De opening was een geslaagd evenement waaraan
we een zeer goed gevoel hebben overgehouden”,
aldus Peter Smit, directeur van Actorion Communicatie.
“Het was een bijzondere ervaring om
zoveel klanten en andere relaties in eigen huis te
ontvangen. Meestal is het andersom. We organiseren
regelmatig evenementen en dan gaan we naar
de klant toe. Nu waren we zelf de ontvangende partij.
Dat is toch anders.” En: “De opening had trouwens
ook veel weg van een reünie. Je ontmoet dan
ook relaties die je al een tijdje niet hebt gezien. Dat
zijn leuke contacten. De dag na de opening hielden
we open huis voor (oud-)collega’s, hun kinderen,
leveranciers, de buren en andere bekenden. Ook dat
was een dag met veel hoogtepunten.”
Het nieuwe kantoor is een accommodatie met veel
ruimte: grote werkkamers en diverse ruimten om
elkaar te ontmoeten (zoals een lunchruimte, een
ontvangstruimte). Diverse vergaderkamers en een
trainingsruimte op de grote zolderverdieping. Peter
Smit: “In dit kantoor kunnen we alle ambities voor
de komende jaren gestalte geven.”
| 8 | | 9 |

Tekst Hans Rebers Beeld Giel van den Hoven
Hoogleraar Monique Leyenaar ziet scheuren in het Huis van Thorbecke
“De geïndividualiseerde
burger participeert anders”
Scheuren in het huis van Thorbecke hebben de afgelopen
twee decennia tot een directer contact tussen burgers en
lokaal bestuur geleid. Goede communicatie is binnen
deze nieuwe verhouding van groot belang. Deze bood-
schap gaf Monique Leyenaar de toehoorders mee in haar
speech tijdens de opening van het nieuwe kantoor van
Actorion Communicatie.
Monique Leyenaar is hoogleraar Vergelijkende Politicologie
aan de Radboud Universiteit Nijmegen.
Daarmee behoort ‘de politieke participatie van burgers,
de relatie tussen politici en burgers en de
in stitutionele mogelijkheden die worden geboden
door de lokale overheden voor burgers om te kunnen
participeren’ tot haar vakgebied.
Een vakgebeid waarbinnen ook Actorion Communicatie
actief is en waarbinnen al veelvuldig met
Monique Leyenaar is samengewerkt. De keus haar
te vragen voor een toespraak tijdens de opening van
het nieuwe pand van Actorion Communicatie was
dan ook snel gemaakt.
In deze toespraak ging Monique in op de scheuren
die de afgelopen twee decennia zijn ontstaan in het
huis van Thorbecke en dan vooral op lokaal niveau.
“Vroeger beperkte de politieke deelname zich voornamelijk
tot een maal in de vier jaar stemmen en
het partijlidmaatschap. Politieke partijen traden op
als intermediair tussen burgers en politiek.
Zij legden hun oor te luister bij de leden en bij hun
kiezers en vertaalden die wensen en belangen aan
de hand van hun ideologie in een politiek programma.
Omdat burgers op politieke partijen stemmen,
hoeven raadsleden ook niet veel moeite te doen om
die burger op te zoeken.“
Ontzuiling en individualisering
Inmiddels zijn deze verhoudingen flink door elkaar
geschud. Monique Leyenaar geeft hiervoor twee
maatschappelijke ontwikkelingen ter verklaring:
ontzuiling en individualisering.
“Het is volstrekt niet meer vanzelfsprekend dat je als
katholiek naar een katholieke universiteit gaat,
alleen de tv programma’s van de KRO bekijkt en op
het CDA stemt.” aldus Monique.
“Burgers beschikken niet meer over één dominante
identiteit, deze is eerder afhankelijk van de context.
Burgers beschikken gemiddeld ook over een hoger
opleidingsniveau en zijn beter in staat de politiek te
volgen. Uit cijfers blijkt bovendien - in tegenstelling
tot wat men vaak denkt - dat burgers ook meer
be hoefte hebben aan zeggenschap en zelfexpressie.
Kortom de geïndividualiseerde burger participeert
op een andere wijze in de politiek dan de verzuilde
burger.”
Ook aan de kant van de politiek schetst Leyenaar
een belangrijke verandering: partijen en vooral
mainstream partijen zijn moeilijker van elkaar te
onderscheiden.
“Een flinke dosis retoriek en een appel aan verschillende
waardenstelsels (sociaal, liberaal, groen et
cetera) zijn nodig om kiezers de contrasten tussen
partijen te laten zien, maar in de praktijk van beleid
is dat veel moeilijker.”
Directere relatie
Gevolg van deze veranderingen is dat de politieke
partijen de wensen van de goed geïnformeerde burgers
(denk maar aan het internet waardoor burgers
over vrijwel dezelfde informatie kunnen beschikken
als raadsleden) niet meer kunnen kanaliseren. Dit
heeft weer geleid tot een dalende opkomst bij verkiezingen
vanaf de jaren negentig met noodzakelijke
aanpassingen aan de representatieve democratie
zoals bedoeld door Thorbecke als gevolg.
“De relatie tussen burgers en bestuur en politiek is
veel directer geworden. De afgelopen decennia zijn
er dan ook veel initiatieven ontplooid met de bedoeling
de participatie van burgers bij de beleidsvorming
te vergroten. Talrijke voorbeelden zijn er van
interactieve beleidsvorming: burgers worden reeds
bij de voorbereiding van beleid erbij betrokken. Ook
zien we dat meer gemeenten een referendumverordening
invoeren en dat ook het burger initiatief van
de grond komt op lokaal niveau.
En langzamerhand komt er zelfs wat meer aandacht
voor instrumenten als burgerjury of burgerforum,
waar het gaat om een a-selecte groep goed geïnformeerde
burgers die de tijd krijgen om gezamenlijk
tot een standpunt te komen over een te nemen
beleidsbesluit. “
Democratisch proces
Volgens Monique Leyenaar moeten veel lokale politici
nog aan dit idee wennen. “Uit onderzoek weten
we dat politici de politieke kennis, betrokkenheid en
interesse van burgers onderschatten en de eigen
bekendheid bij het publiek overschatten.
De afkalving van de politieke partij betekent dat een
kan didaat meer moeite moet gaan doen om bekendheid
te verwerven bij kiezers. Publiek leiderschap
heeft een andere invulling gekregen. Een belangrijke
functie is geworden het dienen van het democratisch
proces. Daartoe behoort in ieder geval het
bepalen op welke wijze burgers bij het beleidsproces
worden betrokken, hoe de uitkomst van dat
proces het beste kan worden vertaald in concreet
beleid en het afleggen van verantwoording over de
gemaakte keuzes. Hierbij is het een uitdaging om
niet alleen zoveel mogelijk mensen bij beleidsvorming
te betrekken, maar ook om de verschillende
groepen burgers, zoals jongeren, migranten, vrouwen,
aan te spreken.”
En: “Tot nu toe is burgerparticipatie te veel een zaak
van mensen die toch al in politiek zijn geïnteresseerd
en ook over een redelijk hoge opleiding
beschikken. Met andere woorden, dit zijn mensen
die zeer veel lijken op de raadsleden zelf. Een tweede
uitdaging is om ervoor te zorgen dat burgers goed
geïnformeerd zijn. Internet biedt al die informatie
aan, maar zorgt tegelijkertijd voor verwarring en
overload: welke informatie is relevant? Politici en
ambtenaren kunnen hierin een structurerende rol
spelen. Kortom het gaat niet alleen om participatie
sec, maar ook nog om de kwaliteit van die participatie.”
Communicatie
En dus is goede communicatie van groot belang.
“Goed kunnen communiceren met bijvoorbeeld
potentiële kiezers ten tijde van de campagnes en
later als raadslid met burgers over beleidsbeslissingen
is een must. Verder is het van belang om monitorinstrumenten
toe te passen. Vergroot het inzicht
als bestuur en raad in het eigen functioneren en leg
daar verantwoording over af richting burgers.
Met nieuwe producten en een breed aanbod van
workshops en trainingen speelt Actorion Communicatie
in op deze veranderde communicatiebehoefte
van de overheid. De adviseurs van Actorion
Communicatie zijn echte specialisten in overheidscommunicatie,
professionals ook, met passie voor
hun werk.”
| 10 | | 11 |

Tekst Paul Strack van Schijndel Beeld Rens Plaschek
“Valkuil: gemeente (te) dominante regisseur”
Citybranding, tips uit
wetenschappelijke hoek
Er bestaat nogal wat begripsverwarring tussen citymar-
keting en citybranding. Paul Strack van Schijndel, senior
adviseur bij Actorion Communicatie, slaat op basis van
recente wetenschappelijke publicaties enkele bruggetjes
tussen deze begrippen en de rol van de gemeente. Hier in
Actorion Actueel kijken we ‘diagonaal’ door het verhaal
en geven we de vijf belangrijkste tips. Wie meer wil lezen
kan terecht op www.actorion.nl
De diagonale verhaallijn
Gemeenten in binnen- en buitenland zijn al verschillende
decennia actief bezig met het ‘vermarkten’
van hun stad. Het belang van citymarketing
staat niet ter discussie. Wel blijken insteek,
aanpak en doelen sterk uiteen te lopen. Een uniforme
en erkende ‘succesvolle strategie’ bestaat niet.
Dankzij recente wetenschappelijke publicaties krijgen
we echter stilaan meer zicht op de effectiviteit
van de inspanningen. In zijn proefschrift ‘From city
marketing to city branding: An interdisciplinary
analysis with reference to Amsterdam, Budapest
and Athens (2008)’ onderzoekt Mihalis Kavaratzis
de wijze waarop deze drie steden citymarketing
inzetten. Opvallend is dat Amsterdam, als voorbeeld
van een Nederlandse aanpak, de theoretische fundamenten
goed legt maar op organisatorisch terrein
nog flinke winst kan boeken. Een vergelijkbare
conclusie trekt Dr. Rik Riezebosch in zijn artikel
Paul Strack van Schijndel
Verbeter het proces – ervaring van Actorion Communicatie
Actorion begeleidt verschillende gemeenten bij het
opstellen van strategische toekomstvisies en (city)
marketingplannen. Uiteraard volgens de laatste
theoretische inzichten. Het is onze ervaring dat de
organisatie van het succes sterk samenhangt met
de positie die college en gemeenteraad willen of
kunnen innemen. Het komt regelmatig voor dat een
gemeenteraad in de besluitvormingsfase het verwijt
krijgt de zaak ‘te blokkeren’. Terwijl al die interne
en externe organisaties in het voortraject zo enthousiast
en uitbundig participeerden! Is de raad blind
voor al dit draagvlak? Natuurlijk niet. Het is cruciaal
om politiek-bestuurlijk een goede start te maken.
‘Citybranding, zin of onzin’. Hij wijst op het ontbreken
van centrale aansturing. ‘Merkenbeleid’,
aldus Riezebosch, ‘vergt een ‘strakke’ regie omdat er
anders geen eenduidig merkbeeld tot stand komt.
Enigszins gechargeerd zou je kunnen stellen:
Merkenbeleid duldt geen democratie. Dat je wel
kunt komen tot een city brand is sterk afhankelijk
van de manier waarop je partijen bijeen brengt.
‘De inbreng van de lokale overheid vormt hierbij een
belangrijk vertrekpunt.’ Deze lokale medespeler doet
er hierbij wel goed aan zich te bekwamen in de rollen
van initiator, facilitator en procesbegeleider en
ver weg te blijven van de positie van (probleem)
eigenaar van citymarketing.
Vijf tips
Tip 1: ‘First impressions never lie…’
Liegen loont niet. Als je gaat ‘imagebuilden’ is kennis
van de identiteit van de stad essentieel. Zeggen wat
je niet bent (of kan waarmaken) is jokken; daarbij
hou je jezelf voor de gek...
Tip 2: ‘Zie citybranding als vervolg op citymar ke ting’
Citybranding levert het voertuig waarmee je de
kernwaarden van jouw stad tot leven brengt. De
citymarketing helpt al in eerder stadium het stadsbestuur
zo nauwkeurig mogelijk het imago van de
stad te benoemen (niet: te bedenken).
Indachtig het duale stelsel kijken wij heel zorgvuldig
naar de rol en positie van de gemeenteraad. Wanneer
en hoe die (tijdig) te betrekken?
Aanpak Actorion globaal in stappen
(doorlooptijd 5 maanden)
1. Verkenningsfase
2. Delen en toetsen (stip op de horizon)
3. Vormen van conceptvisie (de trechter)
4. Wegen van de conceptvisie
5. Vaststellen imago en visie
6. Uitvoering: van imago naar branding
7. Bijsturing.
Tip 3: ‘Laat citybranding aansluiten op een of enkele
kernactiviteiten van jouw gemeente’
Dit lijkt voor de hand te liggen maar uit onderzoek
blijkt dat werkelijk een speerpunt kiezen nog niet zo
eenvoudig is! De politieke en maatschappelijke
tegenkrachten mogen niet onderschat worden.
Tip 4: ‘Citybranding duldt geen democratie. Ge ­
meen te stelt kaders, uitvoeringsorganisatie zorgt
voor branding.’
Merkenbeleid vergt een ‘strakke’ regie omdat er
anders geen eenduidig merkbeeld tot stand komt.
Bij de uitvoering gelden andere regels: beperk als
lokale overheid jouw rol tot die van initiator en faciliteer
een autonoom opererend uitvoeringsbureau
(of beleg dit bij de regio VVV et cetera).
Tip 5: ‘Let op de energiebalans: hoe meer je als ge ­
meen te doet, des te meer de partners in de stad
achterover leunen. En andersom!’
Een krachtig college wenst op korte termijn resultaat
en trekt de regie naar zich toe. Partners leunen
achterover… Ga samen op zoek naar balans. Laat ook
de andere partijen zich inspannen. Tijd, langere
adem, is een noodzakelijke partner.
Meer weten?
Voor het hele artikel en de bronverwijzingen surf
naar www.actorion.nl
| 12 | | 13 |

Tekst Siebren de Noord Beeld NOC*NSF
Samenwerking Nationale Sport Platform en Actorion Communicatie
Het Nationale Sport
Magazine is in aantocht
Het Nationale Sport Platform en Actorion Communicatie
presenteren eind september een nieuw tijdschrift: het
Nationale Sport Magazine. Het nieuwe medium, dat
bedoeld is voor beslissers en beleidsmakers bij vooral de
gemeenten, geeft informatie over de (nieuwe) rol en de
activiteiten van het Nationale Sport Platform en ontwik-
kelingen in de wereld van de breedtesport.
Het nieuwe magazine verschijnt dit jaar twee keer.
De ambitie is om vanaf 2010 minimaal vier edities
per jaar uit te brengen. Het Nationale Sport
Magazine wordt uitgegeven in opdracht van het
Nationale Sport Platform (dochter van o.a. het
NOC*NSF). “Een mooie combinatie”, vindt Actoriondirecteur
Peter Smit. “Actorion maakt al jaren relatiemagazines
en andere bladen. Het is mooi dat we
daar nu een nieuwe titel aan toe kunnen voegen.
Voor het Nationale Sport Platform is het blad een
uitstekend middel om gemeenten ervan bewust te
maken dat het promoten van sport goed past binnen
lokaal sportbeleid.” Op dit moment zijn er al
initiatieven waarbij het sportaanbod van gemeenten
in de schijnwerpers wordt gezet, zoals de
Nationale Sport Week en de Nationale Sport Winter
Dagen. Het Nationale Sport Magazine is het jongste
initiatief.
Sportbeleid
In het sportmagazine wordt veel aandacht besteed
aan lokaal en landelijk sportbeleid. Van het nieuwe
Olympisch Plan 2028 tot gemeentelijke initiatieven.
Terugkerende thema’s in het magazine zijn onder
meer de breedtesport, de Nationale Sport Week en
de Nationale Sport Winter Dagen. Daarnaast wordt
er in het magazine volop aandacht besteed aan
onderwerpen als sport & wetenschap en innovatieve
ontwikkelingen in de sport. Het magazine gaat
verder in op sportbeleid, concrete activiteiten, feiten,
cijfers, allianties, best practices, et cetera.
Bekende Nederlanders
Daarnaast biedt het sportmagazine luchtige artikelen
over bekende Nederlanders en (top)sporters die
praten over hun relatie met breedtesport. Ook krijgt
het blad een reeks aansprekende gastschrijvers,
zoals sportmarketeer Frank van der Wall Bake, directeur
Marcel Sturkenboom van de Nederlandse
Volleybal Bond en presentatrice/zangeres Marlies
Claasen.
Het eerste nummer van het Nationale Sport
Magazine verschijnt in de laatste week van september
in een oplage van 7.500 exemplaren. Veel organisaties
binnen de overheid en de non-profitsector
die zich bezighouden met sport hebben al aangegeven
het blad graag te willen ontvangen. Wanneer
uw organisatie nog geen exemplaar ontvangt en
daar wel behoefte aan heeft, kunt u contact opnemen
met Actorion Communicatie, 026 443 82 87 of
adviseurs@actorion.nl
Platform: meer activiteiten
Het NOC*NSF timmert hard aan de weg om meer
mensen aan het sporten te krijgen. De sportkoepel
heeft samen met beroeps- en belangenorganisaties
uit de sportwereld het Nationale Sport Platform
opgericht. De missie van het platform is mensen
kennis te laten maken met een sport die bij hen past
en ze de weg naar de vereniging te laten vinden.
Deze missie is vooral tot uiting gekomen tijdens de
Nationale Sport Week. Dit jaar werden er tijdens
Sportcampagne voor gemeenten
Met de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2010
in het zicht moeten politici sport een prominente
plek geven in hun verkiezingsprogramma’s. Woorden
van deze strekking sprak Erica Terpstra, voorzitter
van sportkoepel NOC*NSF, tijdens het VNG-congres.
Dit congres is dé ontmoetingsplek voor lokale
bestuurders in Nederland. Dit keer verzamelden zij
zich in het Topsportcentrum in Almere. Een plek bij
uitstek voor de start van de campagne ‘Maak van uw
gemeente een sportgemeente’.
In een bevlogen toespraak omschreef Terpstra sport
als het sociale cement van de maatschappij. “Meer
ruimte voor sport leidt tot een vitalere samenleving.
We moeten met elkaar de passie delen én beleven”,
aldus de voormalige politica. Juist vanwege de maatschappelijke
betekenis die sport heeft, riep zij álle
gemeenten op een ‘sportgemeente’ te worden. Want
sportbeleid is bij uitstek een gemeentelijke kwestie.
Gemeenten maken het mogelijk dat de vijf miljoen
sporters die Nederland telt terecht kunnen in goed
uitgeruste en onderhouden sportaccommodaties.
Bovendien dragen investeringen in sport bij aan het
realiseren van beleidsvoornemens op het gebied van
onder meer gezondheid, sociale zaken en jeugd.
deze week in heel Nederland meer dan 3.000 sportactiviteiten
in meer dan 250 gemeenten georganiseerd.
Al deze activiteiten samen trokken meer dan
een half miljoen bezoekers. Het platform vindt dat
de positieve bijdrage die sport geeft aan mens en
maatschappij niet alleen tijdens de succesvolle
Nationale Sport Week zichtbaar moet worden.
Daarom organiseert de stichting vanaf dit jaar meer
evenementen en activiteiten. Een van de nieuwe
initiatieven is de Nationale Sport Winter Dagen.
Voor lokale politici die ambitieus met het sportbeleid
aan de slag willen heeft het NOC*NSF vijf
speerpunten opgesteld voor een inspirerende sportparagraaf
in het verkiezingsprogramma. Deze speerpunten
zijn te vinden op www.sportverkiezingen.nl.
| 14 | | 15 |

Tekst Hans Rebers Beeld Finca Cortesin
Internationaal netwerk van communicatieprofessionals
Actorion werkt regelmatig
over de grens
In samenwerking met het Duitse partnerbureau Media
Consulta werkt Actorion Communicatie regelmatig over
de grens. In dit geval in Spanje.
“De samenwerking tussen Media Consulta en
Actorion Communicatie bestaat al sinds 2004. We
werken onder meer samen aan campagnes voor de
Europese Unie en aan internationale projecten voor
bedrijven”, aldus Peter Smit, directeur van Actorion
Communicatie. “Media Consulta heeft vanuit het
hoofdkantoor in Berlijn een wereldwijd netwerk van
communicatieprofessionals opgebouwd. Als full
service adviesbureau is integratie van expertise ook
een van onze handelsmerken. De samenwerking
werpt vruchten af en werkt naar twee kanten zeer
inspirerend.”
Voor Nederland geldt dat bij de uitvoering van internationale
projecten Media Consulta een beroep
doet op de kennis van Actorion Communicatie over
het Nederlandse media en communicatielandschap.
“Het gaat om uiteenlopende opdrachten en projecten,
met meestal veel aandacht voor public relations.
Vaak zijn de opdrachten gericht op EU-brede
projecten die op nationaal niveau geïmplementeerd
moeten worden”, aldus Smit. De coördinatie van de
internationale opdrachten is in handen van adviseur
Leoni Delsink.
Nieuw resort in Spanje
Een actueel voorbeeld van een opdracht over de
grens is de promotie van het nieuwe vijfsterren luxe
resort Finca Cortesin, gelegen in het zuidelijke puntje
van Spanje, Andalusië. Het gaat hier om een van
de beste nieuwe hotels ter wereld.
Actorion Communicatie brengt Finca Cortesin onder
de aandacht van de Nederlandse pers, van radio en
televisie tot vakbladen en tijdschriften. Via Actorion
hebben vertegenwoordigers van de pers in de afgelopen
periode zelf in Spanje een kijkje kunnen
nemen. Inmiddels hebben de inspanningen voor het
nieuwe resort geleid tot tientallen presentaties in
gedrukte media en op internet.
Reizen naar Zuid­Amerika
Een ander internationaal project dat Actorion deze
zomer heeft opgepakt is de samenwerking met een
Argentijns bureau voor toerisme. Hun doel is om
Nederlandse reisbureaus en reisinkopers te enthousiasmeren
over Zuid-Amerika en in het bijzonder
Argentinië, Chili, Antarctica, Brazilië, Peru en Bolivia.
Actorion helpt hen bij de uitvoering.
Actorion Communicatie presenteert:
Masterclass
Pers & Publiciteit
Laat het spel tussen uzelf en journalisten beter verlopen
• Dynamisch spel bron en medium
• Over grenzen heen kijken
• Bewust zijn van de boodschap
• Anticiperen
• Professionaliseren
Actorion Communicatie biedt niet alleen organisaties of communi­
catie afdelingen de kans om sterker te communiceren met de pers.
Wegens grote belangstelling bieden wij u ook een nieuwe unieke kans.
Schrijf u in als individu voor de Masterclass Pers en Publiciteit en sluit
later dit jaar aan bij nieuwe trainingen. Ook voor de nieuwe serie trai­
ningen geldt: vol is vol.
Meer weten? Neem dan contact op met Actorion Communicatie en vraag
naar Arian Kuil. Ons telefoonnummer is 026 443 82 87.
| 16 | | 17 |

Tekst Marieke Kuysters Beeld Actorion Communicatie
Overzicht
Selectie van nieuwe
opdrachten en projecten
Op deze pagina treft u een selectie aan van nieuwe
opdrachten en projecten van Actorion Communicatie.
Voor meer informatie over onze portefeuille kunt u
terecht op onze website www.actorion.nl.
Bedrijvenpark Usseler Es
De gemeente Enschede bereidt al geruime tijd de
komst van bedrijvenpark Usseler Es voor. Kwaliteit
en duurzaamheid zijn de sleutelwoorden voor dit
nieuwe bedrijventerrein. De projectorganisatie
Be drijven park Usseler Es wil de belanghebbenden,
omwonenden en andere geïnteresseerden optimaal
informeren over de plannen. Natuurlijk via wettelijke
inspraakprocedures na de zomer. Maar daarnaast
koos de gemeente er voor drie bijeenkomsten te
organiseren voor de zomervakantie.
Opvallend was dat bezoekers vaak een uur bleven
om zich uitgebreid te laten informeren. De fraai
vormgegeven panelen en de open opstelling van de
medewerkers droegen hier zeker aan bij, net als de
preview van de concept-bestemmingsplankaart.
Deze acties zijn onderdeel van het communicatieplan
dat Actorion Communicatie voor de gemeente
schreef.
Gemeente Helmond
Actorion biedt ondersteuning aan de afdeling communicatie
van de gemeente Helmond. De afdeling
heeft een reorganisatie achter de rug zodat de communicatieafdeling
nu strategisch en planmatig
ingezet wordt. Samen met het nieuwe afdelingshoofd
richt Actorion zich op de doorontwikkeling
van de afdeling. Naast coaching van de senior adviseurs,
is ook een missie en visie-document ontwikkeld
en is er persbeleid gemaakt. De komende maanden
werkt Actorion aan een communicatiebeleidsplan
inclusief een handboek dat bestuurders en
medewerkers van de gemeente helder inzicht geeft
in de communicatieve uitgangspunten en de producten
en diensten van de afdeling communicatie.
OSHA conferentie ‘Veiligheid en gezondheid op
het werk’
In samenwerking met TNO organiseert Actorion een
conferentie in het kader van de campagne ‘Veiligheid
en gezondheid op het werk’. ‘Bloemen’ zijn de rode
draad tijdens de bijeenkomst. Daarom vind de conferentie
plaats in bloemenveiling Aalsmeer.
Actorion Communicatie verzorgt de organisatie en
supervisie van de bijeenkomst en het pers en publiciteitstraject.
EU-OSHA is het Europees Agentschap
voor Veiligheid en gezondheid op het werk. Media
Consulta Berlijn zorgt er voor dat elke Europese lidstaat
ondersteuning krijgt in de vorm van een lokaal
communicatiebureau. In Nederland is Actorion de
partner van Media Consulta.
Publieksonderzoek risicobeleving in Utrecht
Na een succesvolle aftrapbijeenkomst voor de pilot
publiekscommunicatie transportrisico’s in Utrecht,
eind januari, voert Actorion momenteel in de
gemeenten Amersfoort, Woerden en Veenendaal
een publieksonderzoek risicobeleving en informatiebehoefte
uit. Het onderzoek maakt deel uit van het
pilotproject communicatie over transportrisico’s,
dat samen met de provincie Utrecht en de
Veiligheidsregio Utrecht wordt uitgevoerd. Het heeft
een doorlooptijd van circa 1,5 jaar.
Communicatie huisvesting Klant Contact
Cen trum gemeente Nieuwkoop
De gemeente Nieuwkoop wil begin 2010 een nieuw
Klant Contact Centrum (KCC) gehuisvest hebben in
het gemeentehuis in Nieuwveen. De huisvesting is
een fysieke stap in de richting van optimale dienstverlening
voor de inwoners van de gemeente
Nieuwkoop. Er komt één nieuwe locatie die centraal
gelegen is met verruimde openingstijden. Actorion
verzorgt het complete communicatietraject. Het is
van belang om zowel intern als extern vroegtijdig,
consistent, frequent en helder te communiceren.
Risicocommunicatie in Limburg
Onlangs heeft de Klankbordgroep risicocommunicatie
in Limburg ingestemd met een procesplan risicocommunicatie.
Daarmee onderschrijft zij een aantal
belangrijke strategische uitgangspunten over de
provinciebrede aanpak van risicocommunicatie. De
veiligheidsregio’s nemen primair de regionale communicatie
voor haar rekening. De gemeenten houden
de regie over lokale activiteiten, die ook gericht
zijn op specifieke plaatselijke risicobronnen, zoals
bedrijven of bedrijventerreinen.
Stroomnetbeheerder TenneT laat interne
communicatie doorlichten
Actorion Communicatie gaat in opdracht van TenneT,
landelijke beheerder van het hoogspanningsnet,
kwaliteit en effectiviteit van de interne communicatie
bij de business unit Transport en Infra (BU TI)
onderzoeken.
Doel is in beeld te brengen hoe de interne lijncommunicatie
verloopt. Of management- en beleidsinformatie
bij de medewerkers aankomt en of de
bottom up communicatie functioneert. Flankerend
daaraan wordt de effectiviteit van de ingezette
communicatiemiddelen onder de loep genomen. Dit
zal gebeuren door het afnemen van een groot aantal
interviews met medewerkers en (midden)
management.
Herindeling Bergen, Gennep, Mook en Middelaar
Gemeentelijke herindelingen hebben naast wettelijke
en juridische componenten grote impact op
de emotie van de ambtenaren, bestuurders en
in woners. Actorion Communicatie heeft door haar
jarenlange ervaring de kennis opgebouwd hoe alle
betrokkenen het beste geïnformeerd kunnen worden
en hoe communicatie kan bijdragen aan het
behalen van de projectdoelen.
Door de kennis van het wettelijke en juridische traject
kunnen onze adviseurs flexibel, effectief en
efficiënt inspelen op de gevoelens die loskomen in
deze trajecten. Op basis van geïntegreerde communicatie
zorgen we niet alleen voor informatie (wel
de basis van de informatiestroom) maar dragen we
ook bij aan de cultuurverandering.
| 18 | | 19 |

Tekst Elsbeth Lelyveld van Cingelshouck Beeld Actorion Communicatie
Overzicht
Nieuwe producten
in de etalage
Actorion Communicatie is voortdurend bezig met de ont-
wikkeling van nieuwe producten om u nog beter van
dienst te kunnen zijn. Hieronder een overzicht van de
meest recente producten, waarmee u wellicht uw voor-
deel kunt doen. De producten worden op maat gemaakt
voor een organisatie, een afdeling of een persoon.
Mediatraining
“De pioniersfase van nieuwe media
is al lang voorbij”
“Voor bestuurders en politici bepaalt de manier
waarop je in de media komt je toekomst. Het heeft
Ella Vogelaar de kop gekost en levert Geert Wilders
stemmen op.”
Oud-journalist en Actorion-adviseur Arian Kuil
is gespecialiseerd in pers en publiciteit. “Door de
harde concurrentiestrijd tussen media en de
opkomst van de burgerjournalistiek is de berichtgeving
de laatste jaren harder van toon en vaak ook
onnauwkeuriger geworden”, aldus Kuil. “En dat zal
de komende jaren alleen nog maar toenemen.”
Het is volgens de mediatrainer noodzakelijk dat
bestuurders voldoende tijd en aandacht schenken
aan de contacten met de pers. “Als je in een interview
van een half uur twee woorden verkeerd zegt,
worden die er feilloos uitgepikt en heb je soms
dagen nodig om dat weer recht te breien. Zonde,
Actorion Informatie
Leren communiceren
Luisteren
Anticiperen en reageren
Schrijven
Spreken
Presenteren
Overtuigen
Vertrouwen winnen
Communiceren is leren
Mediatraining
Praten met de pers is een kunst. Menigeen die een zorgvuldig geformuleerde boodschap
terugziet in de media, vraagt zich af of de journalist hem niet met iemand
anders heeft verward.
Train uw vaardigheden helder en duidelijk te verwoorden wat u belangrijk vindt
en waar het medium wat aan heeft.
Actorion Communicatie helpt u. Onze mediatraining wordt verzorgd door
ervaren journalisten en voorlichters.
Meer informatie: 026 - 4438287
Actorion Communicatie | Arnhemsestraatweg 346 | 6881 NK Velp
T 026 443 82 87 | F 026 389 25 48 | adviseurs@actorion.nl | www.actorion.nl
want met een goede voorbereiding beperk je de
kans dat het fout gaat enorm. Bovendien werkt het
ook andersom. Als je vooraf goed bedenkt wat je
boodschap is, help je de journalist aan een helder
verhaal en zul je zien dat jouw boodschap keurig
wordt overgenomen. Je moet je boodschap daarvoor
wel zo verwoorden dat hij door media ook goed uitgezonden
kan worden. Dat kun je leren.”
In de mediatraining die Kuil samen met collega
Katja Elmendorp geeft, besteedt hij niet alleen aandacht
aan het goed verwoorden van een boodschap
en optreden voor de camera, maar komen ook de
mogelijkheden van nieuwe media langs. “Als ik kijk
naar het twittergedrag van Maxime Verhagen, zie ik
alleen de afgelopen weken al dat er twee interviews
op televisie via dat medium zijn ingezet. En ook
nieuwe media als YouTube, websites en blogs kunnen
zowel interessant zijn als ook je grootste valkuil
worden. Vergis je niet, de pioniersfase van deze
nieuwe media is al lang voorbij. Ook voor de professionele
journalistiek is internet in een paar jaar uitgegroeid
tot een van de belangrijkste primaire bronnen.
Toch wordt daar maar mondjesmaat gebruik
van gemaakt.”
Risico­ en crisiscommunicatie
“Maak je met een rookmelder
mensen bang voor brand?”
Geert Geujen, senior adviseur bij Actorion
Communicatie, is een expert op het gebied van risico-
en crisiscommunicatie. “Te vaak hoor ik, als we
het er over hebben of mensen weten wat de risicofactoren
in hun omgeving zijn: we willen mensen
niet bang maken. We willen niet dat we als organisatie
negatief in het nieuws komen. Dat is onzin!”
Iedere ouder leert z’n kind oversteken. Je kijkt links,
je kijkt rechts en je kijkt nog een keer links. Maak je
een kind daarmee bang voor het verkeer? Wil het
daarna niet meer de straat op? Nee, je leert een kind
daarmee dat er bepaalde risico’s zijn. En hoe je met
die risico’s om moet gaan. Oftewel: risicocommunicatie!
Geujen: “Door mensen te wijzen op de risico’s in hun
omgeving en aan te geven wat ze kunnen doen als
het onverhoopt toch misgaat, geef je ze ook hun
eigen verantwoordelijkheid terug. Als overheid heb
je echter wel de verantwoordelijkheid dat helder te
communiceren. Mensen vragen daar ook om.”
En: “Na de vuurwerkramp in Enschede was de
belangrijkste kritiek dat de meeste mensen helemaal
niet wisten dat er zo’n risicovol bedrijf in hun
woonomgeving stond. Je ziet ook dat daarna niet
alleen de handhaving op de vergunningverlening is
geïntensiveerd, maar dat ook de communicatie over
dit soort risico’s van de grond begint te komen. Dat
wij desondanks merken dat er bij gemeenten, provincies
en veiligheidsregio’s op dit punt ook nog veel
twijfel en terughoudendheid is, geeft alleen maar
aan welke enorme slag we hierin nog steeds moeten
maken.”
Geert Geujen geeft adviezen, trainingen en workshops
over crisis- en risicocommunicatie.
Actorion Informatie
Risico- en Crisiscommunicatie
Ook zonder bijzondere gebeurtenissen is praten met de pers al een kunst. Tijdens
een (dreigende) crisissituatie is helder en effectief communiceren van nog groter
en zelfs cruciaal belang. Of het nu om mogelijke fraude in uw eigen organisatie
gaat of om dat grote ongeval in uw gemeente. Wat zeg je dan? En wanneer?
Maar ook als er (nog) niets aan de hand is, kan het van belang zijn dat de inwoners
van uw gemeente weten welke risico’s ze lopen en wat ze moeten doen
als er onverhoopt toch iets mis gaat. Welke risico’s lopen die inwoners en wat
moet u daarover zeggen?
Actorion Communicatie heeft enkele zeer ervaren specialisten in risico- en
crisiscommunicatie in huis. Zij helpen u bij het opzetten van risicocommunicatie,
zijn beschikbaar voor trainingen crisiscommunicatie of
bieden direct hulp in geval van nood. Meer informatie: 026 - 4438287
Actorion Communicatie | Arnhemsestraatweg 346 | 6881 NK Velp
T 026 443 82 87 | F 026 389 25 48 | adviseurs@actorion.nl | www.actorion.nl
| 20 | | 21 |
Leren communiceren
Luisteren
Anticiperen en reageren
Schrijven
Spreken
Presenteren
Overtuigen
Vertrouwen winnen
Communiceren is leren

Presentatie en speeches
“De inhoud is slechts de eerste stap
op weg naar een goede speech”
“Nederlandse bestuurders laten ongelooflijk veel
kansen op de podia liggen. Zelfs op het moment dat
de kranten vol staan over de financiële crisis en
minister Van der Laan het spreekgestoelte in een
volle RAI met mensen uit de bouwwereld krijgt,
opent hij met een verontschuldiging dat hij eigenlijk
niet weet waarom hij daar is en wat hij komt doen.
Hij is zijn speech kwijt, die hij kennelijk ook niet
heeft voorbereid en voorbesproken.”
Arian Kuil, speechwriter en trainer bij Actorion, blijft
zich verbazen. Toch hebben juist de slechte voorbeelden
in de praktijk hem geïnspireerd bij de opzet
van speciale trainingen en workshops over
‘Presentatie en speeches’. Kuil: “Veel communicatieadviseurs
bij gemeenten blijven talloze persberichtjes
versturen, die vervolgens nog niet half gelezen in
de prullenbak belanden. Tegelijkertijd laten ze de
talloze kansen liggen die ze krijgen als hun bestuurder
ergens een podium krijgt aangeboden.”
En dat is zeker niet alleen aan de adviseur te wijten.
Ook veel bestuurders nemen volgens Kuil volstrekt
onvoldoende tijd. Jammer, want het loont wel.
“Kijk naar Obama. Die wint de verkiezingen dankzij
zijn speeches; zet belangrijke items op de politieke
agenda dankzij zijn speeches. Het succes destijds
van Pim Fortuyn is voor een belangrijk deel te danken
aan de manier waarop hij het volk toesprak.”
Kuil wijst er nadrukkelijk op dat de inhoud slechts de
eerste stap is op weg naar een goede speech. De
uitvoering vraagt ook voorbereiding. Je moet je punt
kunnen overbrengen. In trainingen werkt hij samen
met o.a. Willeke Visser, een actrice en theaterregisseur,
die de deelnemers aan de cursus helpt hun
‘performance’ te verbeteren.
Ze maken daarbij gebruik van een cameraopstelling,
zodat de deelnemers aan de cursus zelf het verschil
tussen verschillende manieren van presenteren kunnen
ervaren.
Actorion Informatie
Leren communiceren
Luisteren
Anticiperen en reageren
Schrijven
Spreken
Presenteren
Overtuigen
Vertrouwen winnen
Communiceren is leren
Presentatie en Speeches
Meer dan driekwart van de Nederlandse bestuurders besteedt minder tijd aan de
voorbereiding van een speech, dan een journaallezer aan het voorlezen van het
nieuwsbulletin.
Barack Obama won de verkiezingen omdat hij het volk overtuigde met zijn
goed voorbereide speeches.
Hoe bereidt u uw speeches voor?
Actorion Communicatie traint uw vaardigheden. Een ervaren speechschrijver
en een theaterregisseur helpen u met uw toespraken meer te
bereiken. Deze workshop wordt gegeven aan groepjes van twee tot drie
personen. Meer informatie: 026 - 4438287
Actorion Communicatie | Arnhemsestraatweg 346 | 6881 NK Velp
T 026 443 82 87 | F 026 389 25 48 | adviseurs@actorion.nl | www.actorion.nl
Bij voorkeur trainen ze ‘koppels’ van bestuurder en
adviseur, zodat er een team ontstaat dat op de
momenten die zich daarvoor aandienen, ook echt
een boodschap goed voor het voetlicht kan brengen.
In andere gevallen is Kuil ook in te huren als speechwriter.
Hij kijkt dan eerst naar het publiek, bespreekt
de boodschap, zoekt naar een bij de bestuurder passende
invalshoek en gaat dan pas schrijven, om
vervolgens samen met de bestuurder de speech
helemaal op maat te maken. “De speech moet van
de bestuurder zelf worden. Het publiek is niet gek en
laat zich niet bedotten.” Vervolgens krijgt de spreker
de keus om samen met Kuil en Visser aan de performance
te werken. “Nogmaals, dat kost tijd, maar je
kunt wel je punt maken. Ik ben ervan overtuigd dat
het loont.”
Geïnteresseerd in de nieuwe producten van
Actorion? Kijk op de website www.actorion.nl of bel
026-442 82 87.
Beeld Rens Plaschek, Harriët Verbeek
Professionals met passie
Nieuwe collega’s
Harriët Verbeek
Harriët Verbeek (1957) is in juni als communicatieadviseur
bij Actorion aan de slag gegaan. Voorheen
werkte zij bij de gemeente Ede, waar zij als communicatieadviseur
voor verschillende wethouders en
projectleiders werkte. Zij heeft een brede ervaring
op het gebied van communicatie bij de overheid.
Haar specialiteiten zijn onder meer bestuursadvisering,
persvoorlichting en het schrijven van speeches.
Zij begon haar carrière als redacteur bij dagblad De
Gelderlander.
Chris Veenemans
Vanaf 1 september maakt Chris Veenemans (1956,
senior adviseur) deel uit van Actorion. Hij heeft in
Amsterdam (UvA) sociologie gestudeerd en is medio
jaren 80 in het communicatievak terechtgekomen
dankzij een ‘baantje’ als redactieassistent bij een
overheidsblad. Al vroeg en snel door de wol geverfd
als woordvoerder van enkele bewindslieden van
onderwijs en wetenschappen. Daarna respectievelijk
hoofd voorlichting bij een universiteit, ‘ghostwriter’
van een minister en staatssecretaris, eindredacteur
bij een denktank (overheid en informatiesamenleving)
en interimmer bij o.a. de Twentse universiteit,
Nationaal Comité 4 en 5 mei en de
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Kortom, een
ervaren generalist en ‘dienaar van de publieke zaak’.
| 22 | | 23 |

Tekst Peter Smit Beeld Actorion Communicatie
Handig instrument voor én na de verkiezingen
Webmodule
Verkiezingen In Beeld
Het aftellen is al weer begonnen! Over pakweg vijf maan-
den vinden er weer gemeenteraadsverkiezingen plaats.
De meeste verkiezingsprogramma’s zijn al klaar en de
lokale partijen staan al in de startblokken om campagne
te voeren.
Op gemeentelijke websites staat nog weinig over
de verkiezingen. De gemeenten organiseren de verkiezingen
en willen een hoog opkomstpercentage,
maar ze geven in de regel weinig informatie over de
deelnemende partijen, de verkiezingsprogramma’s
en de speerpunten.
Actorion biedt gemeenten een speciale webmodule
‘Verkiezingen In Beeld’ aan. Een webproduct dat
inwoners belangrijke informatie geeft over de deelnemende
partijen, de lijsttrekkers, de lokale verkiezingsactiviteiten,
links naar andere sites, et cetera.
Na de verkiezingen kan de webmodule worden
omgebouwd naar Beleid In Beeld, een bestaand product
dat het Collegeprogramma voor de periode
2010-1014 letterlijk op de kaart zet. Beleid In Beeld
maakt het nieuwe beleid inzichtelijk en geeft aan
welke speerpunten het nieuwe gemeentebestuur
heeft benoemd. Zo krijgen inwoners in één oogopslag
inzicht in de nieuwe beleidsvoornemens.
Belangstelling voor ‘Verkiezingen In Beeld’? Neem
dan geheel vrijblijvend contact met ons op. Actorion
verzorgt ook andere communicatietrajecten in de
aanloop na de verkiezingen. We schrijven artikelen
voor de gemeentepagina’s, maken samenvattingen
van lokale partijprogramma’s, verzorgen interviews
met lijsttrekkers, organiseren verkiezingsmarkten
en debatten over lokale thema’s, et cetera.
Tekst Marieke Kuysters
Actorion maakt analyse van de huidige en de gewenste situatie
Quick scan voor de afdeling
communicatie
Afdelingen communicatie zitten zelden in rustig vaar-
water. Reorganisaties, capaciteitsproblemen, herziening
van prioriteiten, budgetvraagstukken, nieuwe beleids-
ontwikkelingen, koerswijzigingen en personele wisselin-
gen dienen zich al dan niet verwacht aan. Actorion
Communicatie biedt voor dit soort situaties een quick
scan aan. Dit instrument geeft inzicht in de huidige en de
gewenste situatie van een afdeling communicatie.
De quick scan resulteert in een rapportage met conclusies
en aanbevelingen. In de rapportage staan we
stil bij de organisatie van de communicatie en we
kunnen ook inzicht geven in hoe een afdeling communicatie
staat ten opzichte van vergelijkbare organisaties.
Hebben we voldoende capaciteit? Hoe staat het met
onze competenties? Hoeveel formatieplaatsen hebben
we nodig om ons werk te kunnen doen. Hoe
goed ondersteunen we ons bestuur en collega’s?
Hoeveel tijd stoppen we in communicatie over projecten?
Het zijn allemaal vragen waarop de quick
scan antwoord kan geven.
Maar we kunnen het ook hebben over de toekomst.
Wat betekenen de gemeenteraadsverkiezingen in
maart 2010 voor de afdeling communicatie? Hoe
breng je de resultaten van het collegebeleid van de
afgelopen jaren goed in beeld?
En als het nieuwe college er is, wat dan? Krijgen de
wethouders meteen een mediatraining? Hoe presenteer
je het nieuwe collegeprogramma? Vragen
die de komende periode bij veel afdelingen communicatie
gaan spelen.
Bij de quick scan maken we gebruik van de expertise
die Actorion Communicatie in de afgelopen jaren
met dit soort opdrachten heeft opgebouwd. Samen
met afdeling communicatie zelf bepalen we welke
zaken in de quick scan aan de orde moeten komen.
Op basis van onze ervaringen worden in elk geval de
volgende thema’s aan de orde gesteld:
• het communicatiebeleid en de inbedding daarvan
in de organisatie;
• strategische communicatieadviesfunctie (bestuur
en organisatie);
• vaste taken en ad hoc opdrachten;
• pers & publiciteit;
• interactieve beleidsontwikkeling en (burger)participatie;
• nieuwe media;
• projectorganisatie en -uitvoering;
• beheer en kwaliteit communicatiemiddelen;
• trends en ontwikkelingen;
• benchmark.
Bij de quick scan houden we rekening met de volgende
stappen:
1. desk research / bestudering documenten;
2. interviews met hoofd communicatie, bestuur en
organisatie;
3. analyse;
4. advisering en rapportage (inclusief conclusies en
aanbevelingen).
De kosten van de quick scan zijn mede afhankelijk
van de wensen van de afdeling zelf. We kunnen al
een quick scan maken voor € 4.900,- (exclusief
bureaukosten en BTW). Voor meer informatie kunt u
contact opnemen met Actorion: tel. (026) 443 8287.
| 24 | | 25 |

Tekst Peter Smit Beeld Actorion Communicatie
Stevig en betrouwbaar Colofon
Nieuwe huisstijl in beeld
Eerder dit jaar kreeg Actorion Communicatie een nieuw
onderkomen. De verhuizing vormde de aanleiding om
een nieuwe huisstijl in te voeren.
Na de vaststelling van het nieuwe logo en de ontwikkeling
van het correspondentiepakket (briefpapier,
enveloppen, visitekaartjes) zijn in de afgelopen
maanden alle interne en externe communicatiemiddelen
van ons in een nieuw jasje gestopt. Van
de website tot de bewegwijzering en van productfolders
tot deze nieuwsbrief.
“We hebben voor Actorion Communicatie een eigentijds
beeldmerk en een frisse huisstijl ontwikkeld”,
zegt Ilse Houtgast van Ontwerpbureau NEO. “De
huisstijl heeft een stevige en betrouwbare uitstraling.
Dat past goed bij Actorion. De toepassingen
zijn ondertussen legio en breiden zich nog steeds
uit. Dit traject toont opnieuw aan dat een huisstijloperatie
veel tijd, energie en discipline vergt.”
Op deze pagina is een aantal nieuwe huisstijlonderdelen
in beeld gebracht.
Dick de Jager
Senior adviseur
Actorion Communicatie
Professionals met passie!
“ Beleid valt of staat met de
communicatie over dat beleid.”
Marieke Kuysters
Senior adviseur
Actorion Communicatie
Professionals met passie!
“ Geen communicatie zonder beleid.”
Arian Kuil
Senior adviseur
Actorion Communicatie
Professionals met passie!
“ Praten met de pers is een vak apart.
Dat wordt door veel mensen
onderschat.”
Actorion Actueel is een uitgave van Actorion Communicatie
verschijning: najaar 2009
oplage: 2.500 exemplaren
ontwerp en vormgeving: ontwerpbureau NEO
grafische produktie: Drukkerij Tuijtel
| 26 | | 27 |

Actorion Communicatie | Arnhemsestraatweg 346 | 6881 NK Velp
T 026 443 82 87 | F 026 389 25 48 | adviseurs@actorion.nl | www.actorion.nl