Kunst Omdat het Moet

Nummer9080
Nummernegentienmeitweeduizendentien
daarbij dat hij in dat ene, actieve jaar beroepshalve
dagelijks zes uur moest pendelen tussen
Antwerpen, waar ze woonden, en Gent waar hij
werkte, en dat het een gevaarlijke oorlogstijd
was en papa al vanaf 42 in de clandestiene
pers zat… Mama werkte in Antwerpen, bij textielreus
Mozes, jawel, een jood. Op een bepaald
moment heeft ze samen met het personeel zelfs
de Duitsers eens tegengehouden om hun baas
mee te nemen… Enfin, je begrijpt dus dat het
een alles behalve evidente relatie is geweest.
Mama kwam dan nog uit een burgerlijk superkatholiek
nest van een strenge schooldirecteur
– Maria, werd ze toepasselijk gedoopt –, en
mijn marxistische papa uit een arbeidersgezin
waarin zijn mama nog letterlijk, zoals in de film
Daens, onder weefgetouwen had moeten kruipen,
met haar enkels tot in het water. Twee heel
verschillende werelden dus, maar ze vonden
elkaar in hun idealen. ‘Papa is de beste christen
die ik ken,’ placht mama te zeggen, en zelf moet
hij haar ook als een echte zielsverwante hebben
aangevoeld, want hoewel hijzelf ongelovig was,
noemde hij Jezus ‘de schone mens’ en besliste
hij, in weerwil van zijn overtuiging, toch kerkelijk
te trouwen en mij te laten dopen.
En aangezien de appel niet ver van de boom
valt, ben jij links én katholiek?
… (lacht even) … nu ja, links zeker, maar dat
katholiek zou ik maar afronden naar christen,
hoor. Met de waarden ben ik het volledig eens,
maar met de invulling ervan en het instituut…
neen, neen, christen is beter. Vandaar ook mijn
engagement voor 11 11 11, en mijn wat eigenzinnige
schoolcarrière als lerares Nederlands
en Engels. Bij de zustertjes hier in Spes Nostra,
en later bij de broeders van Oostakker, maar
met de duidelijke stelling dat ik steeds mezelf
moest kunnen zijn, met mijn eigen linkse en
christelijke gedachten. En ondanks wat aanvangsperikelen,
werd dat uiteindelijk ook heel
erg geapprecieerd.
De korte schooltijd
Je papa zou trots op je zijn?
Vast wel. Ook omdat hij mijn moeder had laten
beloven dat ik universiteit mocht doen, ook als
hij er mogelijk niet meer was. En ik ben blij dat
ik die belofte in heb kunnen lossen. Rechten
studeren aan de universiteit, moet je weten, was
Bij de inval van de
Duitsers in 40 werd hij
als Belgisch soldaat
bijna dodelijk geraakt
ooit zijn eigen grote droom geweest, om dan
naar Mexico te gaan. Maar daartoe ontbrak het
zijn pa en ma aan financiële middelen. Verder
dan tot halfweg het atheneum, Latijn-Grieks,
is hij niet geraakt. Zijn pa werd immers ziek,
Interview
ook al van tbc, en Robert moest dus kostwinner
worden. Zelfs de examencommissie was
geen optie meer…Gelukkig moet papa indruk
hebben gemaakt op zijn prefect Feytmans,
want die bood hem al gauw een functie aan in
de Nationale Bank te Gent. Papa was ook zeer
leergierig geweest in zijn studiejaren, en zeer
taalvaardig, net zoals zijn boezemvriend overigens,
Johan Daisne … (reikt mij hun briefwisseling
aan en het In Memoriam Robert Mussche
van Johan Daisne)… Je kent hem wel, toch? De
schrijver van het magisch-realistisch werk ‘De
trein der Traagheid’? Welnu, die twee hebben
elkaar altijd gesteund door dik en dun, waren
zielsverwanten, bloedbroeders om zo te zeggen,
vrienden in de meest edele betekenis van het
woord, tot het moment van de scheiding kwam,
in 44. Voortdurend discussieerden zij over waarheid
en goedheid. Het was trouwens Johan die
papa in de Weerstand heeft ingeleid. Zelf was
hij koerier, maar met zijn goede pen koos papa
voor de illegale pers, en samen met o.a. Achilles
Mussche – ook al een schrijver – richtte hij het
clandestiene krantje ‘Het Belfort’ op. Dat was na
zijn herstel van tbc. Een ziekte die hij opgelopen
had ten gevolge van verzwakking, want anders
was papa een ferme kerel, hoor, en ik ben in
zijn vooroorlogse briefwisseling menig verliefd
meisje tegengekomen… Maar bij de inval van
de Duitsers in 40 werd hij als Belgisch soldaat
bijna dodelijk geraakt, in de bovenarm, aan het
Kanaal van Schipdonk, in Oostwinkel. En ware
© Michiel De Cleene
mei’10 13