Medical Consumption Questionnaire FEBRUARI 2013

Institute for Medical Technology Assessment
Medical Consumption Questionnaire
Productivity and Health Research Group
Drs C. Bouwmans
Dr L. Hakkaart-van Roijen
Dr M. Koopmanschap
Dr M. Krol
Prof.dr H. Severens
Prof.dr W. Brouwer
Handleiding
FEBRUARI 2013

HANDLEIDING
iMTA Medical Consumption Questionnaire
Productivity and Health Research Group
Drs C Bouwmans
Dr L Hakkaart- van Roijen
Dr M Koopmanschap
Dr M Krol
Prof dr H Severens
Prof dr W Brouwer
Institute for Medical Technology Assessment
Erasmus Universiteit Rotterdam
Rotterdam, februari 2013

“Alle auteursrechten zijn en blijven voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt gewijzigd
of vermenigvuldigd zonder toestemming van de auteurs. Deze toestemming is verkrijgbaar onder de
voorwaarden zoals vermeld in de Gebruikersvoorwaarden.”
2

Inhoudsopgave
1 Inleiding ........................................................................................................................ 4
1.1 Achtergrond ........................................................................................................ 4
1.2 Uitgangspunten bij de ontwikkeling van de iMCQ ............................................... 5
1.3 Steekproefgrootte, meetmomenten en recall-periode ......................................... 6
1.4 Opbouw van de handleiding ................................................................................ 7
2. Opbouw iMCQ ............................................................................................................. 8
2.1 Algemeen ............................................................................................................ 8
2.2 Vragen over medische consumptie ..................................................................... 8
3. Scoring en waardering ............................................................................................... 11
4. Gebruik van de iMCQ ................................................................................................ 12
Gebruikersvoorwaarden .......................................................................................... 12
5. Referenties ................................................................................................................ 14
Bijlage I Vragenlijst iMCQ ............................................................................................. 15
Bijlage II Codeboek ....................................................................................................... 33
Bijlage III Informele zorg ................................................................................................ 38
3

1 Inleiding
1.1 Achtergrond
In economische evaluaties van gezondheidszorg wordt onderzoek gedaan naar de kosten en de
baten van medische interventies. Vanuit de Nederlandse richtlijnen voor farmaco-economisch
onderzoek wordt voorgeschreven dat een economische evaluatie dient uit te gaan van een
‘maatschappelijk perspectief’.(1) Het maatschappelijk perspectief houdt rekening met alle
actoren in de samenleving; alle kosten moeten worden meegenomen, ongeacht wie de kosten
draagt of de baten ontvangt. Bij de waardering van kosten in economische evaluaties wordt
uitgegaan van het principe van opportuniteitskosten. Het uitgangspunt hierbij is dat er sprake is
van schaarse, alternatief aanwendbare middelen.
Hoewel arbitrair, wordt in de gezondheidseconomie voor de kosten onderscheid gemaakt naar
directe en indirecte kosten. Deze kunnen weer toegedeeld worden naar kosten binnen en buiten
de gezondheidszorg. In een schema ziet dit er als volgt uit:
Figuur 1. Verdeling van de kosten binnen de gezondheidszorg economie.
Directe kosten
Indirecte
kosten
Binnen de gezondheidszorg
Medische kosten
Gerelateerde kosten
gedurende gewonnen
levensjaren
Niet-gerelateerde kosten
gedurende gewonnen
levensjaren
Buiten de gezondheidszorg
Patiëntkosten
Productiviteitsverliezen
Overig o.a.:
Juridische kosten
Speciaal onderwijs
De directe kosten binnen de gezondheidszorg zijn alle kosten die rechtstreeks verband houden
met de preventie, diagnostiek, therapie, revalidatie en verzorging van een ziekte of aandoening.
Directe kosten buiten de gezondheidszorg zijn bijvoorbeeld de tijd- en reiskosten van patiënten
die direct samenhangen met de behandeling. Indirecte kosten ontstaan als secundair gevolg
4

van de medische behandeling. Buiten de gezondheidszorg zijn dit onder andere
productieverliezen als gevolg van afwezigheid of inefficiëntie tijdens betaald en onbetaald werk,
juridische kosten en kosten van speciaal onderwijs. De indirecte kosten binnen de
gezondheidszorg omvatten gerelateerde en niet-gerelateerde medische kosten in gewonnen
levensjaren.
Het hanteren van een maatschappelijk perspectief impliceert dat alle kosten en baten dienen te
worden meegenomen in een economische evaluatie. Dit betekent dat alle kosten in Figuur 1,
wanneer relevant, dienen te worden geïncludeerd in een economische evaluatie. Nederlandse
richtlijnen bevelen dit ook aan, maar over één specifieke kostencategorie bestaat nog discussie:
de niet-gerelateerde kosten binnen de gezondheidszorg in gewonnen levensjaren. Ondanks het
feit dat er nimmer een overtuigende argumentatie is geleverd waarom deze kosten niet zouden
hoeven te worden meegenomen in economische evaluaties en er in de recente
wetenschappelijke literatuur een duidelijke consensus lijkt te ontstaan over het meenemen van
deze kosten (2), beveelt de nationale richtlijn exclusie van deze kosten aan.
In deze handleiding wordt een vragenlijst besproken die gebruikt wordt voor het verzamelen van
data om de directe medische kosten te bepalen, de iMTA Medical Consumption Questionnaire
(iMCQ).
1.2 Uitgangspunten bij de ontwikkeling van de iMCQ
Voor het meten van de kosten in economische evaluaties wordt frequent gebruik gemaakt van
vragenlijsten die door de patiënten, die in de studie zijn geïncludeerd, zelf moeten worden
ingevuld. Patiënten zijn de spin in het web van alle zorg die zij ontvangen en zijn daarom vaak
een goede informatiebron. Met behulp van vragenlijsten kunnen volumegegevens van de
diverse kostencomponenten van zorgconsumptie worden verzameld.
De iMCQ is een niet-ziekte specifieke vragenlijst die als doel heeft om de directe kosten van
medische zorg te bepalen. Uitgangspunt voor de ontwikkeling van de iMCQ was om op een
consistente en gestandaardiseerde manier informatie te verzamelen over de medische
consumptie door middel van zelfrapportage. Standaardisatie heeft als doel om de
vergelijkbaarheid tussen en generaliseerbaarheid van studies te vergroten. De vragenlijst is niet-
ziekte specifiek. Hiermee wordt bedoeld dat er wordt gerefereerd aan zorgconsumptie als gevolg
van 'gezondheidsproblemen'. Met 'gezondheidsproblemen' worden zowel lichamelijke als
psychische klachten bedoeld. Onderscheid naar zorgconsumptie die gerelateerd is aan een
5

specifieke behandeling of aandoening is voor de patiënt niet altijd eenduidig. Daarom wordt bij
voorkeur gebruik gemaakt van een niet-ziekte specifieke vragenlijst.
De iMCQ is een basale vragenlijst en bevat een breed scala aan vragen over het zorggebruik
van de patiënt. Vragen die niet relevant worden geacht voor de doelgroep kunnen worden
weggelaten. De iMCQ kan ook worden aangevuld met items die relevant zijn voor bepaalde
studiepopulaties. Voor het meten van medische consumptie van patiënten met psychische
aandoeningen wordt het gebruik van de TiC-P aangeraden. In deze vragenlijst zijn behalve
algemene contacten met de gezondheidszorg (extra) vragen opgenomen die betrekking hebben
op contacten met specifieke hulpverleners binnen de geestelijke gezondheidszorg.
De vragenlijst moet geschikt zijn voor zelfrapportage. Een van de voorwaarden voor de validiteit
van een vragenlijst is de begrijpelijkheid van de vragen voor de patiënt. Om dit doel te bereiken
is een conceptversie van de vragenlijst voorgelegd aan medewerkers van Bureau Taal. Zij
hebben de vragen omgezet in eenvoudige Nederlandse teksten (Taalniveau B1). Dat houdt in
dat de teksten voor 95% van de mensen te begrijpen is; ook voor mensen met een laag
opleidingsniveau. Ook hoger opgeleiden geven vaak de voorkeur aan teksten op een basaal
niveau, omdat dit gemakkelijker en sneller leest. Een zgn. ‘feasibility’ studie is uitgevoerd om de
consistentie en de begrijpelijkheid van de vragen te toetsen.
De vragen in de iMCQ zijn toegesneden op de Nederlandse organisatie van zorg. Hiermee moet
rekening worden gehouden als overwogen wordt om de vragenlijst toe te passen voor
internationale studies. De organisatie van zorg kan per land verschillen. Dit kan een
belemmering vormen voor de generaliseerbaarheid van de resultaten naar andere landen.
De iMCQ kan worden gecombineerd met de iMTA Productivity Cost Questionnaire (iPCQ),
waarmee productiviteitsverliezen worden gemeten. Beide vragenlijsten hebben een
vergelijkbare structuur en vraagstellingen in eenvoudig Nederlands. Meer informatie over de
iPCQ is te vinden op de website van iMTA.
(http://www.bmg.eur.nl/english/imta/publications/questionnaires_manuals)
1.3 Steekproefgrootte, meetmomenten en recall-periode
De minimale groepsgrootte en het aantal meetmomenten binnen een economische evaluatie
hangt van een aantal zaken af. Voor de kosten is het benodigd aantal respondenten afhankelijk
van de verwachte verschillen in medische kosten en kosten van productieverliezen tussen de
experimentele groep en de controle groep. Daarnaast zullen behalve de kosten van ook andere
effectmaten in een analyse worden meegenomen (zoals klinische effecten, kwaliteit van leven)
6

die mede bepalend zijn voor het aantal respondenten dat minimaal moet worden geïncludeerd.
Momenteel wordt de benodigde power van een kosteneffectiviteitanalyse (KEA) veelal bepaald
door klinische effectmaten.
Bij de berekening van de kosten wordt verondersteld dat de tijdsperiode waarover gemeten
wordt representatief is voor de gehele periode tussen twee meetmomenten. Zowel de optimale
periode tussen twee meetmomenten, als het aantal metingen tijdens de looptijd van de studie en
het aantal benodigde respondenten is afhankelijk van het verwachte verschil in kosten (en
andere effectmaten), het verwachte verloop van de ziekte en de behandeling. In de
standaardversie van de iMCQ wordt een recall-periode van 3 maanden gebruikt. Verschillende
onderzoeken hebben uitgewezen dat een recall-periode van 3 maanden voor het meten van
medische consumptie betrouwbare informatie genereert. (3,4)
Indien de periode tussen twee meetmomenten langer is, kunnen de gegevens d.m.v.
extrapolatie worden aangepast aan het werkelijke tijdsverschil. Ook bestaat de mogelijkheid om
de recall periode van de vragenlijsten uit te breiden. Hierbij moet echter rekening worden
gehouden met een verhoogde kans op fouten.
1.4 Opbouw van de handleiding
In hoofdstuk 2 wordt de algemene opbouw van de iMCQ. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de
scoring en de waardering van medische consumptie. In hoofdstuk 4 vind u de
gebruikersvoorwaarden.
De vragenlijst is opgenomen in Bijlage I. Tenslotte is in Bijlage II een code boek opgenomen dat
gebruikt kan worden voor de verwerking van de data.
7

2. Opbouw iMCQ
2.1 Algemeen
De iMCQ wordt voorafgegaan door een uitgebreide toelichting en instructie voor het invullen van
de vragenlijst voor respondent. Desgewenst kan de onderzoeker de instructie aanpassen en/of
relevante aanvullende informatie voor de respondent toevoegen. Aan het eind van de vragenlijst
is ruimte voor opmerkingen van de respondent n.a.v. de vragen. De vragenlijst wordt afgesloten
met een instructie voor het retourneren van de vragenlijst. Deze instructie moet door de
onderzoeker worden aangevuld en/of worden aangepast.
Na de toelichting volgen 5 algemene vragen. Aan de hand van de antwoorden op deze vragen
kan een beschrijving worden gegeven van de onderzoekspopulatie. Ook kunnen de antwoorden
eventueel worden gebruikt voor subgroepsanalyses.
Behalve een vraag over de datum van het invullen van de vragenlijst betreffen de algemene
vragen de leeftijd, het geslacht, het opleidingsniveau en de arbeidsstatus van de respondent.
Daarna volgen de vragen over de medische consumptie van de respondent. De vragenlijst is
voorzien van een routing voor de respondent. Vragen die niet van toepassing zijn voor de
respondent kunnen zo eenvoudig worden overgeslagen.
2.2 Vragen over medische consumptie
De medische consumptie wordt gemeten aan de hand van 31 vragen. Hierin zijn de volgende
items van zorg opgenomen:
1 e lijnsvoorzieningen:
Huisarts
Maatschappelijk werk(s)er
Fysio- caesartherapeut/ therapeut Mensendieck/manueel therapeut
Ergotherapeut
Logopedist
Dietist
Homeopaat/acupuncturist
Psycholoog/psychotherapeut/psychiater
8

Bedrijfsarts
Thuiszorg
Gebruik van medicijnen
2e lijnsvoorzieningen:
Spoedeisende eerst hulp
Ambulance
Poliklinische contacten
Dagbehandeling (in ziekenhuis en andere instellingen)
Opname (in ziekenhuis en andere instellingen)
De vraagstelling voor de verschillende zorg items is als volgt:
Hoeveel afspraken had u in de afgelopen 3 maanden met ………?
Geen enkele afspraak
...... afspraken
Items die niet relevant zijn voor de onderzoekspopulatie kunnen verwijderd worden.
Bij een aantal zorg items wordt onderscheid gemaakt naar verschillende vormen van zorg. De
respondent wordt d.m.v. een routing door deze vragen geloodst.
Vraag 10. Heeft u in de afgelopen 3 maanden hulp van de thuiszorg
gehad?
Ja
Nee
Heeft u “Ja” aangekruist? Beantwoord dan vraag 11 tot en met 13.
Ga anders verder met vraag 14.
De iMCQ is beperkt tot de meest voorkomende contacten met de zorg en/of zorgverleners.
Vragen over vormen van zorg die niet relevant worden geacht voor de studiepopulatie kunnen
worden verwijderd. Ontbrekende vormen van zorg waarvan verwacht kan worden dat deze een
9

elangrijke bijdrage zullen leveren aan de totale kosten kunnen aan de vragenlijst worden
toegevoegd. Hierbij moet steeds rekening worden gehouden met het feit dat ook de
nummeringen van de vragen en de routing van de vragen moeten worden aangepast.
Daarnaast bestaat de mogelijkheid om vragen over specifieke vormen van zorg uit te breiden
om aanvullende informatie te verzamelen. Vanuit een kostenperspectief kan het bijvoorbeeld
voor specifieke studiepopulaties, zoals patiënten met chronische aandoeningen, van belang zijn
onderscheid te maken tussen type zorgverlener, zoals bij de contacten in een huisartspraktijk
waarbij sprake kan zijn van o.a. contacten met een praktijkondersteuner, verpleegkundige of de
huisarts.
Vraag 10 t/m vraag 13 in de iMCQ hebben betrekking op hulp via de thuiszorg. Voor een aantal
studiepopulaties kunnen ook de kosten van mantelzorgers/ informele zorg een belangrijke
bijdrage leveren aan de totale kosten. In de standaard versie van de iMCQ zijn geen vragen
opgenomen over informele zorg. Voor die studiepopulaties, waarbij mantelzorg of informele zorg
een belangrijk item is, wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van de iMTA Valuation of Informal
Care Questionnaire (iVICQ). De iVICQ heeft als doel om gedetailleerd informatie te verzamelen
over het soort en de hoeveelheid mantelzorg. Daarnaast wordt informatie verzameld over de
effecten hiervan op de mantelzorgers zelf. Meer informatie over de iVICQ en de waardering van
mantelzorg is te vinden op de website van iMTA.
In een aantal gevallen zal het niet goed mogelijk zijn, bijv. vanwege praktische redenen, om data
te verzamelen van de mantelzorgers zelf. Daarom is, analoog aan de vragen van de iVICQ, een
drietal vragen gepresenteerd die eventueel gebruikt kunnen worden voor het verzamelen van
informatie over informele zorg via de patiënt. Deze vragen zijn opgenomen in bijlage III van deze
handleiding. Er zijn meerdere methodes voor de waardering van informele zorg. Een van de
methoden is de zgn. proxy good methode. Hierbij wordt de waardering van informele zorg
bepaald door de schaduwprijs van een markt substituut. D.w.z. dat de informele zorg wordt
gewaardeerd tegen het uurloon van een professionele zorgverlener. Voor de waardering van
informele zorg kan daarom gebruik worden gemaakt van de kostprijzen van thuiszorg.
10

3. Scoring en waardering
De scoring voor de items die beginnen met ‘Hoeveel afspraken had u ….’ is als volgt. Het aantal
afspraken dat de respondent vermeldt, wordt overgenomen. Wanneer de respondent heeft
aangekruist ‘Geen enkele afspraak’ wordt een 0 ingevuld. Wanneer de respondent niets heeft
aangekruist moet dit worden beschouwd als missende informatie.
Data m.b.t. zorgitems waarin onderscheid wordt gemaakt naar verschillende typen zorg worden
verzameld o.b.v meerdere vragen. De eerste vraag over het betreffende item is steeds een
selectievraag. Respondenten die ‘Nee’ aankruisen kunnen de volgende vragen overslaan en
worden via de routing naar het volgende zorg item verwezen. Het antwoord ‘Nee’ wordt
gescoord met een 2. De ontbrekende waardes voor vragen die overgeslagen mogen worden,
worden gecodeerd als een terechte missing. Respondenten die ‘Ja’ antwoorden wordt
gevraagd verder te gaan met de volgende vragen. Hierin wordt gevraagd naar een specificatie
van het zorgitem en het aantal ontvangen zorg. Ontbrekende waardes van deze respondenten
zijn onterechte missings. Voor de scoring op deze onderdelen wordt verwezen naar het code
boek in bijlage III.
Voor de waarderingen van de items zijn verschillende mogelijkheden, waaronder eigen
kostprijsonderzoek en het gebruik van standaard kostprijzen. (5) Hierbij heeft het gebruik van
standaard kostprijzen vaak de voorkeur voor de vergelijkbaarheid van studies. Voor de
waardering van de gebruikte medicatie wordt verwezen naar het Farmacotherapeutisch Kompas
(http://www.fk.cvz.nl/) en de link http://www.medicijnkosten.nl. Voor meer informatie over de
waardering van de verschillende items van medische consumptie wordt verwezen naar de
Handleiding voor onderzoek in de gezondheidszorg.(5)
De kosten van de medische consumptie worden berekend door gemeten volumina van zorg te
vermenigvuldigen met de kostprijs per eenheid zorg. Indien de periode waarin gemeten is
representatief is voor een langere periode kan d.m.v. extrapolatie een berekening worden
uitgevoerd voor een langere periode.
11

4. Gebruik van de iMCQ
De iMCQ kan zowel schriftelijk als mondeling worden afgenomen. De instructie die aan de
vragenlijst voorafgaat en de instructie voor het retourneren van de vragenlijst moeten door de
onderzoeker verder worden aangepast naar de specifieke context van uitvoering van het
onderzoek.
Gebruikersvoorwaarden
De vragenlijst is ontwikkeld door het instituut voor Medical Technology Assessment, (iMTA)
Erasmus Universiteit Rotterdam en mag onder de volgende condities worden gebruikt:
Voor het gebruik van de vragenlijst dient u vooraf toestemming te vragen. Een
aanvraag voor het gebruik van de vragenlijst gebeurt door het online invullen van het
registratieformulier dat te vinden is op de website van het iMTA
(http://www.bmg.eur.nl/english/imta/publications/questionnaires_manuals). U ontvangt
dan z.s.m. van ons een bericht. Het is niet toegestaan om zonder voorafgaande
toestemming de vragenlijst te kopiëren en/of te verspreiden.
Aan het gebruik van de iMCQ zijn geen financiële consequenties verbonden.
De notitie voor auteursrechten, welke op de titelpagina staat, dient overgenomen te
worden in geval de vragenlijst ongewijzigd of grotendeel ongewijzigd wordt gebruikt.
Indien de vragenlijst gewijzigd wordt, dient deze uitgave als bronvermelding te worden
opgenomen.
De bron dient als volgt expliciet in publicaties vermeld te worden:
www.imta.nl (C. Bouwmans et al. Handleiding iMTA Medical Cost Questionnaire
(iMCQ). Rotterdam: iMTA, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2013)
Veranderingen in de vragenlijst mogen worden gemaakt zonder voorafgaande
toestemming. In de rapportage van de studie moet worden vermeld dat gebruik is
gemaakt van een aangepaste versie van deze vragenlijst.
Uitsluiting aansprakelijkheid: de gebruiker dient het instituut voor Medical Technology
Assessment (Erasmus Universiteit Rotterdam) en de auteurs van deze uitgave te
vrijwaren voor schadeclaims van derden ontstaan door en/of gerelateerd aan het gebruik
12

van deze uitgave door de gebruiker in geval van wijziging en/of vertaling of door fouten,
weglatingen en misinterpretaties of enige consequenties hiervan.
Van manuscripten, artikelen of overige publicaties van deze vragenlijst of waarin
resultaten met dit instrument worden vermeld, dient de gebruiker een exemplaar aan de
auteurs ter beschikking te stellen.
13

5. Referenties
(1) Guidelines for pharmacoeconomic research, updated version. March 2006;25001605.
(2) Rappange DR, van Baal PH, van Exel NJ, Feenstra TL, Rutten FF, Brouwer WB. Unrelated
medical costs in life-years gained: should they be included in economic evaluations of
healthcare interventions? Pharmacoeconomics 2008;26(10):815-830.
(3) van den Brink M, van den Hout WB, Stiggelbout AM, Putter H, van de Velde CJ, Kievit J.
Self-reports of health-care utilization: diary or questionnaire? Int J Technol Assess Health Care
2005 Summer;21(3):298-304.
(4) Goossens ME, Rutten-van Molken MP, Vlaeyen JW, van der Linden SM. The cost diary: a
method to measure direct and indirect costs in cost-effectiveness research. J Clin Epidemiol
2000 Jul;53(7):688-695.
(5) Hakkaart- van Roijen L., Tan S.S., Bouwmans C.A.M. Handleiding voor kostenonderzoek.
Methoden en referentieprijzen voor economische evaluaties in de gezondheidszorg.
Geactualiseerde versie 2010. Diemen: College Voor Zorgverzekeringen; Januari 2011.
14

Bijlage I Vragenlijst iMCQ
Vragenlijst over uw zorggebruik
Onderzoekers noemen deze vragenlijst de iMTA MCQ.
15

Toelichting
Lees dit alstublieft eerst!
Voor wie is deze vragenlijst?
Deze vragenlijst is voor u. Er zijn verschillende mogelijkheden:
U heeft de lijst van uw huisarts of in het ziekenhuis gekregen.
U heeft de lijst per post gekregen en uw naam staat op de envelop.
Kunt u de lijst niet zelf invullen?
Als u de lijst niet zelf kunt invullen, kan iemand u misschien helpen. Bijvoorbeeld een familielid.
Waar gaat de vragenlijst over?
De vragenlijst gaat over uw zorggebruik in de afgelopen 3 maanden. We beginnen met
algemene vragen. Bijvoorbeeld over uw geslacht en geboortedatum. Daarna stellen we vragen
over uw zorggebruik.
Hoe lang duurt het om de lijst in te vullen?
Het duurt ongeveer 20 minuten om de lijst in te vullen.
Hoe moet u de lijst invullen?
Begin bij de eerste vraag en volg de nummering.
Kruis voor iedere vraag 1 hokje aan, behalve als er bij de vraag staat dat u meer dan 1
hokje mag aankruisen.
Bij sommige vragen kunt u een getal of iets anders invullen op de stippellijn.
U kunt geen foute antwoorden geven
17

Wilt u een antwoord veranderen?
Streep het oude antwoord door.
Kruis een nieuw antwoord aan.
Zet een pijl voor het nieuwe antwoord.
oud antwoord
nieuw antwoord
Wat gebeurt er met uw antwoorden?
Uw antwoorden worden gebruikt voor onderzoek. Alleen de onderzoekers zien uw antwoorden.
Dus niemand anders.
De onderzoekers schrijven uw naam nergens op. En zij vertellen aan niemand dat u aan het
onderzoek heeft meegewerkt.
Fijn dat u de lijst voor ons wilt invullen!
18

Algemene vragen
Vraag A1. Op welke datum vult u deze vragenlijst in?
dag maand jaar
Vraag A2. Wat is uw geboortedatum?
dag maand jaar
Vraag A4. Wat is de hoogste opleiding die u heeft afgemaakt?
Zoek uw hoogste opleiding en kruis het hokje daarvoor aan.
Ik heb geen school of opleiding afgemaakt
Lagere school of basisschool
Huishoudschool, vbo, lbo, lts, leao of lhno
Mavo, mulo, ivo of vmbo
Mbo, mts, meao, mhno, inas of intas
Havo, vwo, hbs, mms, atheneum of gymnasium
Hbo, hts, heao of hhno
Universiteit
Ik heb een andere opleiding afgemaakt, namelijk ………….
…………………………………………………………………….
19

Vraag A5. Wat doet u in het dagelijks leven? Kruis aan wat u de meeste tijd doet.
Ik zit op school, ik studeer
Ik werk in loondienst
Ik ben zelfstandig ondernemer
Ik ben huisvrouw, huisman
Ik ben werkloos
Ik ben arbeidsongeschikt, voor … %
Ik ben met pensioen of prepensioen
Ik doe iets anders, namelijk …………………………………..
……………………………………………………………………
20

Vragen over zorggebruik
Toelichting
Wij willen graag weten met welke dokters u in de afgelopen 3 maanden een
afspraak had. Het gaat om afspraken voor uzelf. Ook andere zorgverleners tellen
mee. Bijvoorbeeld de fysiotherapeut.
Welke afspraken tellen mee?
Controles
Afspraken omdat u een lichamelijke of psychische klacht had
Afspraken waarbij de dokter bij u thuis kwam
Telefonische afspraken
Telefoontjes met de receptenlijn
Wat telt niet mee?
Afspraken voor een ander, bijvoorbeeld voor uw kind
Telefoontjes om een afspraak te maken
Weet u niet precies hoeveel afspraken het waren? Schrijf dan op hoeveel het er
ongeveer waren.
Vraag 1. Hoeveel afspraken had u in de afgelopen 3 maanden met uw huisarts?
Geen enkele afspraak
...... afspraken
Vraag 2. Hoeveel afspraken had u in de afgelopen 3 maanden met een
maatschappelijk werker?
Geen enkele afspraak
…… afspraken
21

Vraag 3. Hoeveel afspraken had u in de afgelopen 3 maanden met een
fysiotherapeut? Of met een caesartherapeut, therapeut mensendieck of een
manueel therapeut? Tel alle afspraken met deze therapeuten bij elkaar op.
Geen enkele afspraak
…… afspraken
Vraag 4. Hoeveel afspraken had u in de afgelopen 3 maanden met een
ergotherapeut?
Geen enkele afspraak
…… afspraken
Vraag 5. Hoeveel afspraken had u in de afgelopen 3 maanden met een logopedist?
Geen enkele afspraak
…… afspraken
Vraag 6. Hoeveel afspraken had u in de afgelopen 3 maanden met een diëtist?
Geen enkele afspraak
…… afspraken
22

Vraag 7. Hoeveel afspraken had u in de afgelopen 3 maanden met een
homeopaat? Of met een acupuncturist? Tel alle afspraken met deze zorgverleners bij
elkaar op.
Geen enkele afspraak
…… afspraken
Vraag 8. Hoeveel afspraken had u in de afgelopen 3 maanden met een
psycholoog? Of met een psychotherapeut of psychiater? Tel alle afspraken met deze
zorgverleners bij elkaar op.
Geen enkele afspraak
…… afspraken
Vraag 9. Hoeveel afspraken had u in de afgelopen 3 maanden met de bedrijfsarts?
Geen enkele afspraak
…… afspraken
Vraag 10. Heeft u in de afgelopen 3 maanden hulp van de thuiszorg gehad?
Nee
Ja
Heeft u “Ja” aangekruist? Beantwoord dan vraag 11 tot en met 13.
Ga anders verder met vraag 14.
23

Vraag 11. Wat voor hulp van de thuiszorg heeft u gehad in de afgelopen 3
maanden? U kunt meer dan 1 hokje aankruisen.
Huishoudelijke hulp
voorbeeld: stofzuigen, bed opmaken, boodschappen doen
Verzorging van uzelf
voorbeeld: hulp bij douchen of aankleden
Verpleging
voorbeeld: verband omdoen, medicijnen geven, bloeddruk meten
Vraag 12. Hoeveel weken heeft u deze thuiszorg gehad? Tel alle weken in de
afgelopen 3 maanden bij elkaar op. Let op: een periode van 3 maanden telt 13 weken.
Huishoudelijke hulp: … weken in de afgelopen 3 maanden
Verzorging van uzelf: … weken in de afgelopen 3 maanden
Verpleging: … weken in de afgelopen 3 maanden
Vraag 13. Hoeveel uur thuiszorg kreeg u in deze weken gemiddeld?
Huishoudelijke hulp: gemiddeld … uur in de week
Verzorging van uzelf: gemiddeld … uur in de week
Verpleging: gemiddeld … uur in de week
Vraag 14. Heeft u in de afgelopen 3 maanden medicijnen gebruikt?
Nee
Ja
Heeft u “Ja” aangekruist? Vul dan bij vraag 15 in welke medicijnen en hoeveel.
Ga anders verder met vraag 16.
24

Vraag 15. Welke medicijnen heeft u in de afgelopen 3 maanden gebruikt? Met
medicijnen bedoelen we alle medicijnen die u hebt gekregen op recept en geneesmiddelen die u
hebt gekocht bij de apotheek of de drogist. U ziet eerst drie voorbeelden.
Let op: pak de verpakking erbij! Daarop staat hoeveel u per keer moest nemen. En hoe vaak u
dat moest doen. Heeft u meer of minder gebruikt? Vul dan in hoeveel u ook echt gebruikt
heeft.
Hoe heet het medicijn? Hoeveel heeft u
per keer
genomen?
Kijk op de verpakking
voorbeeld 1
Metoprolol (tegen hoge
bloeddruk)
voorbeeld 2
Furosemide
(plastabletten)
voorbeeld 3
Hydrocortison crème
……………………….
……………………….
……………………….
……………………….
……………………….
……………………….
……………………….
……………………….
……………………….
voorbeeld
100mg
voorbeeld
40 mg
voorbeeld
-
…………………
…………………
…………………
…………………
…………………
…………………
…………………
…………………
…………………
Hoe vaak op een
dag heeft u dit
gedaan?
Kijk op de verpakking
voorbeeld
1 keer
voorbeeld
1 keer
voorbeeld
1
………………….
………………….
………………….
………………….
………………….
………………….
………………….
………………….
………………….
Op hoeveel dagen in
de afgelopen 3
maanden heeft u het
medicijn gebruikt?
voorbeeld
90 dagen
voorbeeld
26 dagen
( 2 x per week; 13 weken)
voorbeeld
14 dagen
…………………..
…………………..
…………………..
…………………..
…………………..
…………………..
…………………..
…………………..
…………………..
25

Vraag 16. Hoe vaak bent u in de afgelopen 3 maanden op de spoedeisende eerste
hulp van een ziekenhuis geweest? Een andere naam voor spoedeisende eerste hulp is
EHBO.
Geen enkele keer
… keer
Vraag 17. Hoe vaak bent u in de afgelopen 3 maanden met een ambulance naar
het ziekenhuis gebracht? Een andere naam voor ambulance is ziekenauto
Geen enkele keer
… keer
Vraag 18. Had u in de afgelopen 3 maanden een afspraak bij de polikliniek van het
ziekenhuis? Het gaat om afspraken voor uzelf met een dokter. Bijvoorbeeld met de
cardioloog, reumatoloog of neuroloog.
Nee
Ja
Heeft u “Ja” aangekruist? Vul dan bij vraag 19 in bij welke soorten dokters u geweest
bent. En hoe vaak. Op de eerste rij staat een voorbeeld.
Ga anders verder met vraag 20.
26

Vraag 19. Bij welke soorten dokters bent u in de afgelopen 3 maanden in het
ziekenhuis geweest? En hoe vaak?
Bij welke soort dokter bent u in het
ziekenhuis geweest?
voorbeeld
cardioloog
………………………………………………….
………………………………………………….
………………………………………………….
………………………………………………….
………………………………………………….
………………………………………………….
………………………………………………….
Hoe vaak bent u in de afgelopen 3
maanden bij deze dokter geweest?
voorbeeld
2 keer
… keer
… keer
… keer
… keer
… keer
… keer
… keer
27

Vraag 20. Bent u in de afgelopen 3 maanden overdag in het ziekenhuis geweest
voor een behandeling? U bleef dus niet slapen. U kwam bijvoorbeeld voor een
bloedtransfusie, nierdialyse of chemokuur.
Nee
Ja
Heeft u “Ja” aangekruist? Beantwoord dan vraag 21 en 22.
Ga anders verder met vraag 23.
Vraag 21. Voor welke soort behandeling was dit? Was dit voor meer dan 1 soort
behandeling? Vul dan alle soorten behandelingen in.
Behandeling 1: ..………………………………………………………………………
Behandeling 2: .……………………………………………………………………….
Behandeling 3: .……………………………………………………………………….
Vraag 22. Hoeveel keer moest u in de afgelopen 3 maanden voor deze
behandelingen naar het ziekenhuis?
...... keer voor behandeling 1
...... keer voor behandeling 2
...... keer voor behandeling 3
28

Vraag 23. Bent u in de afgelopen 3 maanden ergens anders geweest voor een
behandeling overdag? U bleef dus niet slapen. U ging bijvoorbeeld naar de dagopvang van
een woon-/zorgcentrum of een psychiatrische instelling. Of naar de dagbehandeling van een
revalidatiecentrum.
Nee
Ja
Heeft u “Ja” aangekruist? Beantwoord dan vraag 24 en 25.
Ga anders verder met vraag 26.
Vraag 24. Wat voor instelling was dit? Kruis het goede antwoord aan. U kunt meer dan 1
hokje aankruisen.
Woon-/zorgcentrum
Revalidatiecentrum
Psychiatrische instelling
Een andere instelling, namelijk ……………………………………
…………………………………………………………………………
Vraag 25. Hoe vaak moest u hier in de afgelopen 3 maanden naartoe? Heeft u bij
vraag 24 meer dan 1 hokje aangekruist? Vul dan hieronder voor iedere instelling in hoe vaak u
er bent geweest.
Naar het woon-/zorgcentrum: …… keer in de afgelopen 3 maanden
Naar het revalidatiecentrum: …… keer in de afgelopen 3 maanden
Naar de psychiatrische instelling: …… keer in de afgelopen 3 maanden
Naar de andere instelling: …… keer in de afgelopen 3 maanden
29

Vraag 26. Heeft u in de afgelopen 3 maanden weleens in het ziekenhuis gelegen?
U moest dus blijven slapen. Bijvoorbeeld omdat u geopereerd was en niet meteen naar huis
kon.
Nee
Ja
Heeft u “Ja” aangekruist? Beantwoord dan vraag 27 en 28.
Ga anders verder met vraag 29.
Vraag 27. Hoe vaak heeft u in de afgelopen 3 maanden in het ziekenhuis gelegen?
…… keer in de afgelopen 3 maanden
Vraag 28. Hoe lang heeft u in het ziekenhuis gelegen? Heeft u meer dan 1 keer in het
ziekenhuis gelegen in de afgelopen 3 maanden? Tel dan alle dagen bij elkaar op.
…… dagen in totaal in de afgelopen 3 maanden
Vraag 29. Moest u in de afgelopen 3 maanden ergens anders blijven slapen voor
uw gezondheid? Bijvoorbeeld in een woon-/zorgcentrum, psychiatrische instelling of
revalidatiecentrum.
Nee
Ja
Heeft u “Ja” aangekruist? Beantwoord dan vraag 30 en 31.
Ga anders naar het einde van de vragenlijst.
30

Vraag 30. Wat voor instelling was dit? U kunt meer dan 1 hokje aankruisen.
Woon-/zorgcentrum
Revalidatiecentrum
Psychiatrische instelling
Een andere instelling, namelijk ……………………………………
…………………………………………………………………………
Vraag 31. Hoe lang bent u in deze instelling geweest? Heeft u bij vraag 30 meer dan 1
hokje aangekruist? Vul dan hieronder voor iedere instelling in hoe lang u er bent geweest.
Bent u ergens meer dan 1 keer geweest in de afgelopen 3 maanden? Tel dan alle dagen bij
elkaar op.
In het woon-/zorgcentrum: …… dagen in de afgelopen 3 maanden
In het revalidatiecentrum: …… dagen in de afgelopen 3 maanden
In de psychiatrische instelling: …… dagen in de afgelopen 3 maanden
In de andere instelling: …… dagen in de afgelopen 3 maanden
Dit was de laatste vraag.
31

Heeft u vragen of opmerkingen?
Misschien heeft u nog vragen of opmerkingen? Schrijft u deze dan hieronder op.
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………….
Wat moet u doen met de ingevulde vragenlijst?
Heeft u alles ingevuld? Doe de vragenlijst dan in de envelop. Er hoeft geen postzegel
op. Doe de envelop alstublieft snel op de post. In elk geval vóór xxx.
Bent u de envelop kwijtgeraakt? Dan kunt u de vragenlijst in een andere envelop zonder
postzegel sturen naar:
xxx
xxx
xxx
Hartelijk dank!
32

Bijlage II Codeboek
Variabele naam Beschrijving
Waarden
ALG1 Invuldatum Datum
ALG2 Geboortedatum Datum
ALG3 Geslacht 1= man
2= vrouw
999= missing
ALG4A Opleidingsniveau 1 = Geen opleiding afgemaakt
2 = Basisschool
3 = Lager beroepsonderwijs
4 = Middelbaar algemeen
onderwijs
5 = Middelbaar
beroepsonderwijs
6 = Voortgezet algemeen
onderwijs
7 = Hoger beroeps onderwijs
8 = Wetenschappelijk onderwijs
9 = anders
ALG4B Andere opleiding, namelijk
Tekst
ALG5A Wat doet u in het dagelijks leven 1= zit op school/studeer
2= werk in loondienst
3= zelfstandig ondernemer
4=huisvrouw/huisman
5= werkeloos
6= arbeidsongeschikt
7=pensioen/prepensioen
8=anders
ALG5B % arbeidsgeschikt Getal groter dan 0
-1 = niet arbeidsongeschikt
999= missing
ALG5C Ik doe iets anders, nl…….. tekst
MCQ1 Aantal afspraken met huisarts Getal ≥ 0
0= geen afspraken
MCQ2 Aantal afspraken met
maatschappelijk werk
MCQ3 Aantal afspraken met fysiotherapeut
etc.
999= missing
Getal ≥ 0
0= geen afspraken
999= missing
Getal ≥ 0
0= geen afspraken
999= missing
33

MCQ4 Aantal afspraken met ergotherapeut Getal ≥ 0
0= geen afspraken
999= missing
MCQ5 Aantal afspraken met logopedist Getal ≥ 0
0= geen afspraken
999= missing
MCQ6 Aantal afspraken met diëtist Getal ≥ 0
0= geen afspraken
MCQ7 Aantal afspraken met homeopaat
etc.
MCQ8 Aantal afspraken met psycholoog,
etc
999= missing
Getal ≥ 0
0= geen afspraken
999= missing
Getal ≥ 0
0= geen afspraken
999= missing
MCQ9 Aantal afspraken met bedrijfsarts Getal ≥ 0
0= geen afspraken
999= missing
MCQ10 Thuiszorg gekregen? 1= nee
2= ja
999= missing
MCQ11 Type thuiszorg 1= huishoudelijke hulp
2= verzorging
3= verpleging
-1= geen thuishulp gehad
999= missing
MCQ12a Aantal weken huishoudelijke hulp Getal groter dan 0
-1= geen thuishulp gehad
999= missing
MCQ12b Aantal weken verzorging Getal groter dan 0
-1= geen thuishulp gehad
999= missing
MCQ12c Aantal weken verpleging Getal groter dan 0
-1= geen thuishulp gehad
MCQ13a Aantal uur huishoudelijke hulp
gem. in de week
MCQ13b Aantal uur verzorging
gem. in de week
MCQ13c Aantal uur verpleging
gem. in de week
999= missing
Getal groter dan 0
-1= geen thuishulp gehad
999= missing
Getal groter dan 0
-1= geen thuishulp gehad
999= missing
Getal groter dan 0
-1= geen thuishulp gehad
999= missing
MCQ14 Medicijnen gebruikt 1= nee
2= ja
999= missing
MCQ15a1 Naam medicijn 1 tekst
MCQ15a2 Dosis per keer 1
MCQ15a3 Aantal keer per dag 1 Getal groter dan 0
34

-1= geen medicijnen gehad
999= missing
MCQ15a4 Aantal dagen 1 Getal groter dan 0
-1= geen medicijnen gehad
999= missing
MCQ15b1 Naam medicijn 2 tekst
MCQ15b2 Dosis per keer 2
MCQ15b3 Aantal keer per dag 2 Getal groter dan 0
-1= geen medicijnen gehad
999= missing
MCQ15b4 Aantal dagen 2 Getal groter dan 0
-1= geen medicijnen gehad
999= missing
MCQ15c1 Naam medicijn 3 tekst
MCQ15c2 Dosis per keer 3
MCQ15c3 Aantal keer per dag 3 Getal groter dan 0
-1= geen medicijnen gehad
999= missing
MCQ15c4 Aantal dagen 3 Getal groter dan 0
-1= geen medicijnen gehad
999= missing
MCQ15d1 Naam medicijn 4 tekst
MCQ15d2 Dosis per keer 4
MCQ15d3 Aantal keer per dag 4 Getal groter dan 0
-1= geen medicijnen gehad
999= missing
MCQ15d4 Aantal dagen 4 Getal groter dan 0
-1= geen medicijnen gehad
999= missing
MCQ16 Aantal keer op SEH Getal ≥ 0
0= geen enkele keer
MCQ17 Aantal keer met ambulance naar
ziekenhuis
999= missing
Getal ≥ 0
0= geen enkele keer
999= missing
MCQ18 Afspraak op de polikliniek? 1= nee
2= ja
999= missing
MCQ19 Welke specialist? 1= cardioloog
2= internist
3= etc.
-1= geen afspraak op de
polikliniek
999= missing
MCQ19a Aantal afspraken cardioloog Getal groter dan 0
-1= afspraken polikliniek
999= missing
MCQ19b Aantal afspraken internist Getal groter dan 0
-1= afspraken polikliniek
35

999= missing
MCQ19c Aantal afspraken ….. Getal groter dan 0
-1= afspraken polikliniek
999= missing
MCQ20 In ziekenhuis voor dagbehandeling? 1= nee
2= ja
999= missing
MCQ21 Type dagbehandeling tekst
MCQ22 Aantal dagbehandelingen Getal groter dan 0
-1= geen dagbehandeling
999= missing
MCQ23 Dagbehandeling elders? 1= nee
2= ja
MCQ24 Type instelling dagbehandeling
elders
MCQ24a Omschrijving andere instelling tekst
MCQ25a Aantal dagbehandelingen
woon/zorgcentrum
MCQ25b Aantal dagbehandelingen
revalidatiecentrum
MCQ25c Aantal dagbehandelingen
psychiatrische instelling
MCQ25d Aantal dagbehandelingen andere
instelling
999= missing
1= woon/zorgcentrum
2= revalidatiecentrum
3= psychiatrische instelling
4= anders
-1= geen dagbehandeling elders
999= missing
Getal groter dan 0
-1= geen dagbehandeling
999= missing
Getal groter dan 0
-1= geen dagbehandeling
999= missing
Getal groter dan 0
-1= geen dagbehandeling
999= missing
MCQ26 In het ziekenhuis gelegen? 1= nee
2= ja
MCQ27 Hoe vaak in het ziekenhuis
opgenomen?
MCQ28 Totaal aantal dagen in het
ziekenhuis
Getal groter dan 0
-1= geen dagbehandeling
999= missing
999= missing
Getal groter dan 0
-1= niet in ziekenhuis gelegen
999= missing
Getal groter dan 0
-1= niet in ziekenhuis gelegen
999= missing
MCQ29 Elders opgenomen? 1= nee
2= ja
999= missing
MCQ30 Wat voor instelling opgenomen? 1= woon/zorgcentrum
2= revalidatiecentrum
3= psychiatrische instelling
4= andere instelling
-1= niet elders opgenomen
36

MCQ30a Omschrijving instelling anders
opname
999= missing
Tekst
MCQ31a Aantal dagen in woon/zorgcentrum Getal groter dan 0
-1= niet in woon/zorg gelegen
999= missing
MCQ31b Aantal dagen in revalidatiecentrum Getal groter dan 0
-1= niet in revalidatiecentrum
999= missing
MCQ31c Aantal dagen psychiatrische Getal groter dan 0
instelling
-1= niet in psychiatrische
instelling
999= missing
MCQ31d Aantal dagen in andere instelling Getal groter dan 0
-1= niet in andere instelling
999= missing
OPM Opmerkingen tekst
37

Bijlage III Informele zorg
Vraag XX. Heeft u in de afgelopen 3 maanden hulp gekregen van een familielid of
een bekende vanwege uw lichamelijke of psychische problemen?
Nee
Ja
Heeft u “Ja” aangekruist? Beantwoord dan vraag XX tot en met XX.
Ga anders verder met vraag XX.
Vraag XX. Wat voor hulp van familieleden of bekenden heeft u gehad in de
afgelopen 3 maanden? U kunt meer dan 1 hokje aankruisen.
Huishoudelijke hulp
voorbeeld: stofzuigen, bed opmaken, boodschappen doen, klaarmaken van eten en
drinken, verzorgen van kinderen
Verzorging van uzelf
voorbeeld: hulp bij douchen of aankleden, hulp bij het eten en drinken of het geven
van medicijnen
Praktische hulp
voorbeeld: ondersteuning bij wandelen, het maken van uitstapjes of bezoekjes aan
bekenden, bezoeken aan de huisarts of het ziekenhuis, het regelen van hulp of het
regelen van financiële zaken

Vraag XX. Hoeveel weken heeft u deze hulp gehad? Tel alle weken in de afgelopen 3
maanden bij elkaar op. Let op: een periode van 3 maanden telt 13 weken.
Huishoudelijke hulp: … weken in de afgelopen 3 maanden
Verzorging van uzelf: … weken in de afgelopen 3 maanden
Praktische hulp: … weken in de afgelopen 3 maanden
Vraag XX. Hoeveel uur hulp kreeg u in deze weken gemiddeld?
Huishoudelijke hulp: gemiddeld … uur in de week
Verzorging van uzelf: gemiddeld … uur in de week
Praktische hulp: gemiddeld … uur in de week
39

Erasmus Universiteit Rotterdam
instituut Beleid & Management Gezondheidszorg
Gezondheidseconomie-iMTA (GE-iMTA)
Bezoekadres
Burgemeester Oudlaan 50
3062 PA Rotterdam
Postadres
Postbus 1738
3000 DR Rotterdam
Internet www.imta.nl
ISBN 978-94-90420-32-1
13092. B&T Ontwerp en advies (www.b-en-t.nl)
Medical Consumption Questionnaire Productivity and Health Research Group