De Herculaan 1 - Hercules

Reinier Schat
Je land - Uruguay - wint al zolang als
je je kunt herinneren alle belangrijke
voetbalkampioenschappen die er zijn:
twee keer achter elkaar goud op de
Olympische Spelen(1924, 1928). En dan
is er nu het allereerste wereldkampioenschap
voetbal, nog wel in je eigen
stad. Niet dat je geld hebt om een
wedstrijd in het grote stadion te bekijken,
maar alles en iedereen om je heen
is ineens gek op voetbal. Jij wilt zelf
ook maar één ding: zo snel mogelijk
met de bal aan de voet het veld op en
je maten dollen. Je gaat op zoek naar
een veldje en een bal, maar dat valt
niet mee: alle open stukken in de wijk
die een beetje vlak zijn, staan helaas
onder water en in de gymzaal van het
parochiehuis mag je alleen maar basketballen.
Wat je als jochie van tien natuurlijk
niet weet, is dat op datzelfde moment
duizenden jongentjes met hetzelfde
vraagstuk zitten en dat ze daar bijvoorbeeld
in Sao Paulo en Rio de Janeiro
Futsal
Echte mannen
doen het met
een vijfje
Stel je voor: Montevideo, voorjaar 1930,
het regent pijpenstelen. Je bent een
straatjochie van een jaar of tien en je
woont in deze subtropische wereldstad.
al een oplossing hebben bedacht. Ze
spelen daar gewoon voetbal op die
basketbalveldjes en ze gebruiken daarbij
de muren om het spel een ongelofelijke
snelheid te geven.
Wat je ook niet weet is dat er in de
stad een Argentijnse sportleraar
woont die zich afvraagt hoe hij de snel
gestegen populariteit van het voetbal
kan gebruiken om meer jongeren naar
zijn YMCA te krijgen. Van Braziliaanse
collega’s hoort hij dat op de pleintjes
in de grote steden basketbal wordt
verdrongen door voetbal en dat ze in
de regentijd in de gymzaal spelen. De
Argentijn heeft zijn eurekamoment en
verzint een totaal nieuwe sport, die
zowel binnen als buiten kan worden
gespeeld: zaalvoetbal. Hij speelt leentjebuur
bij allerlei andere sporten: de
afmeting van het doel komt van het
handbal; het aantal spelers, het doorwisselen
en de wedstrijdduur van het
basketbal; de viersecondenregel voor
de keeper van het waterpolo. Binnen
drie jaar ligt er een reglement voor een
sport die vandaag de dag over de hele
wereld door 25 miljoen mensen wordt
gespeeld. Een groot succes, kan je dus
zeggen. Al vraag ik me als ouderwetse
grasvoetballer nog steeds af waarom.
Mijn scepsis tegen zaalvoetbal begint
bij de verschillende bizarre namen die
deze sport in de loop van de tijd kreeg:
Zaalvoetbal, Vijf tegen Vijf, Minisoccer,
Football de Salon, Futebol de Salao; ze
roepen allemaal vreemde associaties
op. Het woord Futsal® doet je denken
aan een smeerseltje tegen zwemmerseczeem.
Toch zijn er mensen die
beweren dat zaalvoetbal het summum
van spelbeleving is. Dat er geen sport
is waar je als speler zo veel balcontact
hebt als bij Futsal®.
Sinds veertig jaar (!) wordt ook bij
Hercules gefutsalt® en, zoals de voorzitter
van deze afdeling trots weet
te melden: Hercules is de grootste
zaalvoetbalclub van Nederland, de
grootste van Europa en misschien
zelfs de grootste van de hele wereld.
Daar klinkt een tevredenheid uit, daar
kon Louis van Gaal zelfs in zijn toptijd
niet tegenop. Reden om eens te kijken
wat dat nou helemaal voorstelt, dat
topsportklimaat in het zaalvoetbal bij
Hercules en te onderzoeken waarom ik
er nog steeds geen bal aan vind.
Het toeval wil dat ik bij Hercules een
achterkleinzoon tegenkom van dat
jochie uit Montevideo. In Utrecht geboren
uit ouders die ooit -zoals velen
om redenen die niets met zaalvoetbal
te maken hebben- uit hun land naar
Nederland vluchtten. “Hercules mag
dan wel de grootste zaalvoetbalclub
zijn, maar eigenlijk merk je daar weinig
van” valt hij met de deur in huis
“We draaien niet mee aan de top van
Nederland en leveren ook geen internationals.
Maar dat kan mij niks schelen.
Ik speel voor de lol, met mijn jaarclubmaatjes.
We hebben die club ook
niet zo nodig. En de zogenaamde
thuiswedstrijden zijn in Utrecht een
lachertje, die spelen we soms in
Nieuwegein, of waar de KNVB dat
maar wil. Dat geeft ook weinig binding
aan de club. ”
Daar zal Albert van Kalsbeek, de voor-
zitter van het Futsal® bij Hercules,
niet zo blij mee zijn, hij organiseert
zich -samen met zijn mensen- achter
de (computer-)schermen een slag in
de ronde om het allemaal gladjes te
laten verlopen. Stel je voor wat het
allemaal met zich meebrengt, voorzitter
zijn van de grootste club van de
wereld, zo’n vijftig teams die allemaal
verspreid over zaaltjes in heel de regioiedere
week competitiewestrijden
moeten spelen. En dan zegt zo’n spelertje
dat-ie daar niks mee te maken
heeft. Je leest daar veel te weinig over
in de Herculaan, jammer eigenlijk.
Onze zegsman -die niet met zijn naam
in de publiciteit wil komen- heeft ooit
wel veldvoetbal gespeeld, maar kwam
door zijn geringe postuur weinig uit
de verf. “Ik speelde bij Sporting, toch
al niet zo’n fijne club en het voetbal
leek af en toe teveel op rugby en dan
ben ik kansloos. Ik ben een technisch
ventje, meer een type voor pleintjesvoetbal,
een pibe, net als die ouwe in
Montevideo.”
Geen lichamelijk contact, alles op
techniek en snelheid, geconcentreerd
samenspel op de vierkante meter;
zaalvoetbal wordt wel omschreven als
een ultra-technische, soms claustrofobische
afsplitsing van veldvoetbal.
Misschien juist daarom is het nooit
mijn favoriete sport geworden; ik mis
het gras en de ruimte van het veld.
Om dan nog maar te zwijgen over die
rare plofbal, dat slappe viertje. ‘Voor
de stuit raken’ krijgt hier een hele
nieuwe betekenis, na de stuit is er
namelijk niks meer te beleven. Dan
ligt de bal als een dood vogeltje op de
grond en kan hij alleen nog maar tot
leven geaaid worden; zo met een slap
arrogant pootje de bal naar achteren
halen, als een ballerina met een rotte
bloemkool aan de voet. “Wat een
onzin” zegt onze virtuoze dwergvoetballer,
“Lekker veel aan de bal zijn, dat
is toch wat iedereen wil. En veel scoren
natuurlijk. Ook voor kleine kinderen is
dat veel leuker dan met kluitjesvoetbal
in een weiland. Ze leren beter een bal
veroveren op techniek en ze zijn ook
heel vaak aan de bal, dat motiveert
enorm. Door vaak op het doel te schieten
leren ze ook beter mikken met hun
eindschot. Bovendien is het minder
koud dan in de winter op het veld spelen.”
Ik herinner mij ineens mijn eerste
zaalvoetbalwedstrijd. Met De Rooie
Lijn , ergens in een sporthal in De Bilt.
Zelden heb ik meer gesnakt naar de
frisse lucht van een miezerige novemberwedstrijd
in de regen, dan op die
snikhete dinsdagmiddag. Vrijwillig
zoveel zweten, dat doe je alleen maar
in de sauna. En wat dat ontbreken van
lichamelijk contact betreft: de enige
manier om je tegenstander te raken is
de bal hard tegen hem aan te schieten.
In de buurt van de zijlijn kan je dat,
mits slim uitgevoerd, naast een brakke
tegenstander ook nog steeds behoud
van balbezit opleveren. Maar het spel
verrassend opendraaien met een bal
over de hele is op een veldje van krap
tien meter breed natuurlijk een gotspe.
“Jij bent zeker nog uit een tijd van eindeloos
de bal rondspelen en die dan
ineens blind naar voren peren. Mijn
generatie wil dat alles snel gaat, ook in
het voetbal. Veel kicks in een korte tijd.
Het moet allemaal niet te lang duren,
als het maar mooi is. Liever een vette
panna dan een lelijke goal.” Aldus de
zaalvoetballer. Ik denk onwillekeurig
aan Tsjeu LaLing en hoe irritant dat
gepingel af en toe was. “Bovendien
leer je er lekker snel door anticiperen
en reageren. Dat heeft ook voordelen
als training voor veldvoetballers, ik ken
er wel een paar bij hercules die dat
kunnen gebruiken.“
Ik werp tegen dat van het hele Nederlands
Zaalvoetbalteam dat in 1989
zo verrassend tweede werd op het
allereerste WK Futsal® er geen enkele
speler enige indruk maakte op het
veld. Dat zaalvoetbal is veel te veel
losgezongen van zijn oorsprong. Het
zijn twee totaal verschillende werelden.
Geen lichamelijk contact, en we
komen nota bene van het rugby van-
daan. Geen contact, belachelijk.”
Mijn dappere Uruguayaantje kijkt
me verbijsterd aan: zoveel volslagen
onbenul in zo’n gedistingeerd uiterlijk,
dat had hij bij Hercules nog niet meegemaakt.
Hij loop naar de bar om nog
een rondje te halen. Over zijn schouder
roept hij: “Hombre, je weet niet
waar je het over hebt. Waar denk je
dat Ronaldinho zijn techniek vandaan
heeft?”
14 15