KNGF-richtlijn Parkinson - ParkinsonNet

Bijlage 6 Verklarende woordenlijst
Akinesie: Moeite met starten van beweging, met name voorkomend tijdens de off-periodes.
Balans: Overkoepelende term voor een aantal functies waaronder houdings- en evenwichtsreacties, vestibulaire
functies, coördinatieve functies (controle over en coördinatie van willekeurige bewegingen) en proprioceptieve
functies, die gezamenlijk bepalen of een persoon (voldoende) zijn balans kan bewaren.
N.B. In de ICF wordt de term ‘balans’ in dit kader alleen gebruikt met betrekking tot vestibulaire functies.
Bradykinesie: Vertraagde uitvoering van vrijwillige bewegingen.
Cognitieve Bewuste uitvoering van handelingen met omvorming van complexe (automatische) activiteiten tot een
bewegingsstrategieën: aantal los van elkaar staande, in vaste volgorde uit te voeren fasen, bestaande uit relatief simpele
bewegingsonderdelen.
Conditie: Overkoepelende term voor de ICF-termen:
inspanningstolerantie (functies gerelateerd aan het respiratoire en cardiovasculaire vermogen vereist
voor het volhouden van fysieke inspanning;
spieruithoudingsvermogen;
mentaal energieniveau (mate van kracht en uithoudingsvermogen).
Cueingstrategieën: Al dan niet bewust (maar wel door aandacht) gebruik van prikkels uit de omgeving of prikkels die zijn
opgewekt door de patiënt zelf om het bewegen te faciliteren.
Dubbeltaak: Gelijktijdig uitvoeren van meerdere motorische en/of cognitieve taken.
Dyskinesieën: Abnormale, onvrijwillige bewegingen tijdens de on-periode, vaak heviger wordend bij activiteit.
Bijwerking van langdurig medicatiegebruik van vooral levodopa.
Dystonie: Onvrijwillige contracties van de musculatuur, welke minuten tot uren aanhouden, ten gevolge van de
ziekte of van de medicatie. Veelal voorkomend aan het eind van de werkzame periode van levodopa.
Fatigue: Een overweldigend gevoel van moeheid, uitputting of gebrek aan energie wat bijvoorbeeld kan optreden
als gevolg van depressie, slaapproblemen of akinesie. In de richtlijn ook ‘centrale vermoeidheid’ genoemd.
Festinatie: Versneld lopen met snelle, korte, schuifelende stapjes. Neemt toe met de ziekteduur. Festinatie heeft een
sterke associatie met freezing en vallen. 1
Freezing (bevriezen): Tijdelijke, onvrijwillige onmogelijkheid tot bewegen, met name voorkomend tijdens off-periodes.
Episoden van freezing zijn meestal kortdurend (< 10 seconde) en van voorbijgaande aard. Soms is er
sprake van algehele akinesie, maar meestal uit freezing zich in trillende benen. 2 Freezing kan voorafgegaan
worden door festinatie en leiden tot valincidenten.
Freezing treedt met name op bij het starten, draaien en het naderen van een bestemming, smalle doorgang
of obstakel(s). 2,3 Stress, slaapdeprivatie, angst en emotionele opwinding kunnen freezing doen toenemen.
Freezing treedt met name op bij een langdurige levodopabehandeling en in gevorderde stadia van
de ziekte. 4
Bij een ziekteduur van vijf jaar komt freezing voor bij meer dan 50 procent van de patiënten. 3
Hypokinesie: Bewegingsarmoede, zich onder andere uitend in: 1) verlies van automatische bewegingen; 2) verminderd
meebewegen van arm(en) tijdens het lopen en 3) het maskergelaat.
Idiopathisch: Met onbekende oorzaak.
Incidentie: Het aantal nieuwe gevallen van een bepaalde ziekte in een gemeenschap gedurende een omschreven
periode (bijvoorbeeld per jaar).
Micrografie: Kleinheid van het schrift.
46 V-19/2006