Dagboek Oom Jan - J.K. Feringa

24 Donderdag 30 november 1944
D.v.Rooijen B.Kouwenhoven
D.Werkhoven H.Sonne
W. en J.Vogel Bakhuizen
C.Ariës Fortuin
M.Pille W.Kind
W.van Bree
D’Hous
Weck
’s Morgens weer naar de slavenmarkt op de Domplatz. Door een man door Osnabrück geleid en
bij een object gebracht. Hier moesten we grondwerk verrichten. Ik ben daar weggeloopen en
weer gaan werken bij een vrouw op de Klüshügel. Haar huis lag in elkaar en moesten we zoveel
mogelijk onder de puin vandaan halen. Van de vrouw kreeg ik brood, middageten en brood mee
voor het lager. Het werk werd weer door luchtalarm onderbroken. Om 4 uur was ik klaar en
beloofde haar, de volgende dag weer terug te komen. Dit is echter niet doorgegaan, omdat wij
de andere dag naar Oesede teruggingen. ’s Avonds vertelde lagerführer Löttmann, dat hij ons
ging verlaten. In de loop v.d. dag hadden verschillende zich laten keuren. ‘s Avonds weer
luchtalarm.
25 Vrijdag 1 December 1944
s Morgens allereerst Henk gefeliciteerd met zijn verjaardag. Lageführer Unger doet zijn intrede
en deelt mede, dat wij om 10 uur per trein uit Osnabrück naar Oesede vertrekken. Na aankomst
in Oesede betrekken we weer de school in de Adolf Hitlerstrasse. Nu moeten wij kamer 3
nemen. Kamer 3 heeft een goede verlichting en andere kamerbewooners zijn jaloers op ons. We
slapen weer op stro. En daar Willem van Bree met zijn been sukkelt verdeelt Meindert Pille
grootendeels het eten. Kamer 1 wordt ziekenkamer. Kamer 2 is voor de wacht. Stawinsky wordt
onze wachtfüher. Hij is in de oorlog aan zijn rug verwond en draagt nu een stalen vest voor
steun. Ook is er een klein oud mannetje als wacht over ons. We noemden hem St.Nicolaas. Ook
een zekere Frans is nog bij de wacht. Een jonge man met een mank been en een bril op. Hij
draagt een zwart uniform.
26 Zaterdag 2 December 1944
’s Morgens is het aantreden om naar de slakkenberg te gaan in Malbergen. Deze berg behoort
tot het hoogovenbedrijf der Klöcknerwerke A.G in Georgmarienhütte, afgekort Hütte. We gaan
onder leiding van Leen Langbroek, van beroep kapitein van de binnenvaart. In Malbergen
worden wij opgewacht door de Org.Todt. Zij laten ons in de rij staan, we worden geteld en men
deelt ons mede, dat bij het werk niet het onmogelijke van ons verlangd wordt. Wanneer zij maar
onze goede wil zien, komt alles in orde. Nu gaan we naar de berg, hier liggen houweelen en
schoppen klaar. Hetgeen afgehakt is, moet in wagens gegooid worden. De slakken worden
gebruikt onder de spoorrails. Ook gevangenen werken aan de berg en worden door een soldaat
bewaakt. Het zijn meest Italianen in zebrapakjes.
27 ’s Middags om 4 uur zijn we klaar en is er Feierabend.
Zondag 3 December 1944
Deze zondag zijn we niet vrij, maar moeten werken aan de slakkenberg van 8 uur tot 16,15 uur.
Nu reeds maken de O.F’ers aanmerkingen op ons werk. Er mag niet te veel stilgestaan worden,
de wagens moeten voller enz, enz….. Een bleekneus loopt bij hen rond. Hij heeft net een
gezicht als een doodenmasker met bril op. Hij heeft een eigenaardige gewoonte om “Hallo
paspoort!” te roepen wanneer iemand niet werkte. Met het paspoort bedoelt hij het laten zien
van het persoonsbewijs. Deze uitroep van hem, heeft hij als spotnaam gekregen. Verder waren
er nog de O.F’ers Adolf, Frans en Otto. De laatste had een klein snorretje en een gemeen
uiterlijk. Een echte sadist
28 Maandag 4 December 1944
Iedere morgen meldden zich zeer velen krank. Zoo ook ik. Ik gaf voor last van mijn navelbreuk
te hebben en niet in staat te zijn de schop of houweel te hanteeren. Dit alles wekte de woede
van de lagerführer op. Hij kwam ’s morgens altijd de kamer op met de vraag:”Wer ist hier
krank?”. En dan werden de zieken een voor een ondervraagd. En wanneer hij ze niet krank
6