Achtergrondinformatie voor de leerkacht - Studio Globo
Achtergrondinformatie voor de leerkacht - Studio Globo
Achtergrondinformatie voor de leerkacht - Studio Globo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Inleiding<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> <strong>voor</strong> <strong>de</strong> <strong>leerkacht</strong><br />
Versie november 2011<br />
India, meer een continent dan een land, is moeilijk in een paar woor<strong>de</strong>n te vatten. Het beeld dat in<br />
Europa over India bestaat, is meestal erg gekleurd door <strong>de</strong> media of <strong>de</strong> reisverslagen van toeristen. Al te<br />
vaak wordt India <strong>voor</strong>gesteld aan <strong>de</strong> hand van extremen. De ene keer lijkt het een sprookjesachtig oord<br />
met exotische stran<strong>de</strong>n, felgekleur<strong>de</strong> markten en altijd lachen<strong>de</strong> Indiërs. De an<strong>de</strong>re keer toont men<br />
beel<strong>de</strong>n van spectaculaire treinongevallen of extremistisch politiek en religieus geweld. Het gaat om<br />
kleine losse fragmenten, die we zou<strong>de</strong>n kunnen vergelijken met <strong>de</strong> steentjes van een mozaïek. Elk<br />
steentje draagt bij tot het totaalbeeld, maar door ons blind te staren op <strong>de</strong> afzon<strong>de</strong>rlijke on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>eltjes,<br />
vergeten we dat <strong>de</strong> schoonheid van een mozaïek pas tot zijn recht komt wanneer we die als een geheel<br />
aanschouwen.<br />
In dit lespakket proberen we India in al zijn facetten te belichten. Dit is geen sinecure; geen enkel land is<br />
in een paar bladzij<strong>de</strong>n te vatten. Met dit on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el willen we u als leerkracht <strong>de</strong> nodige achtergrond en<br />
handvaten aanreiken om met uw klas in India op verkenning te gaan.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
1
1. Steekkaart van India<br />
Officiële naam: Bharat Ganarajya (Hindi)<br />
Republic of India<br />
Staatsvorm: India is op basis van <strong>de</strong> grondwet uit 1979 een fe<strong>de</strong>rale parlementaire<br />
<strong>de</strong>mocratische republiek met een presi<strong>de</strong>nt als staatshoofd. Deze wordt om<br />
<strong>de</strong> 5 jaar verkozen. Het systeem van parlementaire <strong>de</strong>mocratie nam India<br />
over van <strong>de</strong> Britten waarvan ze in 1947 onafhankelijk wer<strong>de</strong>n. Se<strong>de</strong>rtdien<br />
kent het land vrije verkiezingen (in principe om <strong>de</strong> 4 jaar).<br />
Oppervlakte: 3. 287. 590 km² of 100 keer zo groot als België en daarmee het zeven<strong>de</strong><br />
grootste land van <strong>de</strong> wereld.<br />
Ligging: tussen 8°4' en 37°6' noor<strong>de</strong>rbreedte en 68°7' en 97°25' oosterlengte<br />
Uurverschil: In India is het vier en een half uur later dan bij ons. In <strong>de</strong> zomertijd is het<br />
verschil drie en een half uur.<br />
Hoofdstad: New Delhi<br />
Grootste ste<strong>de</strong>n (wat 1. Mumbai ( 16 miljoen), 2. Kolkata ( 13 miljoen), 3. Delhi ( 13 miljoen), 4.<br />
betreft inwoners): Chennai (6,5 miljoen), 5. Bangalore (5,5 miljoen)<br />
Bevolkingsaantal: 1.166.079.217 (in 2009). Enkel in China wonen nog meer mensen.<br />
1 op 6 mensen in <strong>de</strong> wereld is Indiër.<br />
Bevolkingsdichtheid: 355 inwoners / km², hetzelf<strong>de</strong> als in België. In India woont 16,7% van <strong>de</strong><br />
wereldbevolking op maar 2,4% van <strong>de</strong> totale landoppervlakte van <strong>de</strong>ze<br />
aardbol. In bepaal<strong>de</strong> gebie<strong>de</strong>n is <strong>de</strong> bevolkingsdichtheid dan ook zeer hoog.<br />
Er zijn een 27-tal miljoenenste<strong>de</strong>n.<br />
Buurlan<strong>de</strong>n :<br />
Vlag:<br />
Bangla<strong>de</strong>sh, Bhutan, Birma, China, Nepal, Pakistan, Sri Lanka<br />
De totale landgrenzen van India bedragen 14.103 km.<br />
Het oranje staat symbool <strong>voor</strong> <strong>de</strong> moed en <strong>de</strong> opofferingsgezindheid en<br />
verwijst ook naar <strong>de</strong> hindoebevolking. De kleur groen staat <strong>voor</strong> het geloof in<br />
vruchtbaarheid en verwijst naar <strong>de</strong> islamitische bevolking. Het wit<br />
symboliseert reinheid en waarheid en het verlangen naar vre<strong>de</strong> tussen bei<strong>de</strong><br />
bevolkingsgroepen. De blauwe charkha (spinnewiel) is een oud-<br />
Talen:<br />
Munt:<br />
boeddhistisch symbool dat beweging en vreedzame veran<strong>de</strong>ring weergeeft.<br />
22 officiële talen: Hindi, Tamil, Marathi, Urdu, Telugu, Punjabi, Bengaals,<br />
Gujarati, Oriya, etc.<br />
1 extra officiële taal: Engels<br />
= roepie. 1 is on<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>eld in 100 paisas. 1 lakh is 100.000<br />
Levensverwachting:<br />
Via http://www.tijd.be/wisselkoersen kan je <strong>de</strong> wisselkoers van <strong>de</strong><br />
roepie opzoeken.<br />
64,1 jaar, in België bedraagt <strong>de</strong> levensverwachting 80,6 jaar.<br />
Godsdienst: Hindoes: 82%<br />
Moslims: 12,1%<br />
Christenen: 2,3%<br />
Sikhs: 1,9%<br />
Boeddhisten: 0,8%<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
2
Jains: 0,4%<br />
Overigen: 0,5%<br />
Economie: Een jaarlijkse economische groei van meer dan 7% sinds 1997 (met<br />
uitzon<strong>de</strong>ring van 2008).<br />
Aan<strong>de</strong>el in het BBP: landbouw: 17%, industrie: 28% en diensten: 55%<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
3
2. Geografie<br />
India maakt <strong>de</strong>el uit van het Indische subcontinent, een gebied in Zuid-Azië waartoe ook Bangla<strong>de</strong>sh,<br />
Pakistan, Sri Lanka en <strong>de</strong>len van Nepal, Bhutan, Myanmar en China behoren. In het Noor<strong>de</strong>n wordt India<br />
begrensd door het Himalayagebergte. Het meest zui<strong>de</strong>lijke <strong>de</strong>el van het subcontinent vormt een<br />
schiereiland dat in het Oosten grenst aan <strong>de</strong> Golf van Bengalen en in het Zui<strong>de</strong>n en het Westen aan <strong>de</strong><br />
Indische oceaan. Door <strong>de</strong>ze natuurlijke grenzen bleef het gebied afgezon<strong>de</strong>rd van <strong>de</strong> rest van Azië en<br />
ontwikkel<strong>de</strong> het een eigen cultuur.<br />
Bron: wikimedia commons Bron: wikimedia commons<br />
India kent een grote diversiteit aan landschappen. Het Noor<strong>de</strong>n is zeer bergachtig. Hier ontspringen een<br />
aantal belangrijke rivieren, zoals <strong>de</strong> Ganges, <strong>de</strong> Brahmaputra en <strong>de</strong> Indus, die <strong>de</strong> noor<strong>de</strong>lijke vlaktes<br />
bevloeien en zeer vruchtbaar maken. In het westen, in <strong>de</strong> <strong>de</strong>elstaat Rajasthan, ligt <strong>de</strong> Tharwoestijn. Het<br />
zui<strong>de</strong>n van India bestaat uit een groot plateau, <strong>de</strong> Decan, die zowel in het Oosten als in het Westen van<br />
<strong>de</strong> zee wordt afgeschei<strong>de</strong>n door gebergtes. Ook hier stromen een aantal grote rivieren: <strong>de</strong> Kaveri, <strong>de</strong><br />
Godavari, <strong>de</strong> Mahanadi en <strong>de</strong> Krishna.<br />
India ligt in <strong>de</strong> tropische klimaatgor<strong>de</strong>l, toch vin<strong>de</strong>n we er een grote diversiteit aan klimaten. In het<br />
Noor<strong>de</strong>n heerst een gebergteklimaat. In het Noord-Westen en ten oosten van <strong>de</strong> West-Ghats is het<br />
klimaat erg droog. De kustgebie<strong>de</strong>n in het Westen kennen een tropisch klimaat, dat altijd warm en<br />
vochtig is. De Oostkust en het centrale binnenland daarentegen hebben een tropisch klimaat dat zowel<br />
een natte als een droge perio<strong>de</strong> kent. De grote vlaktes, aan <strong>de</strong> voet van het gebergte, hebben een<br />
subtropisch, altijd nat klimaat. Het klimaat in India wordt sterk bepaald door <strong>de</strong> moesson.<br />
In <strong>de</strong> zomer waait tropische, vochtige lucht uit <strong>de</strong> Indische oceaan het subcontinent binnen en in <strong>de</strong><br />
winter stroomt ‘kou<strong>de</strong>’, droge lucht er weer uit weg. De moesson valt echter niet in gans India tij<strong>de</strong>ns<br />
exact <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> perio<strong>de</strong>. Ze begint in juni in het Zuid-Westen en in het Oosten en trekt zo over het land. In<br />
het Noor<strong>de</strong>n duurt <strong>de</strong> moesson tot eind augustus, in het Zui<strong>de</strong>n tot eind oktober.<br />
De variatie in landschap en klimaat zorgt ook <strong>voor</strong> een grote biodiversiteit. In heel India zijn 45000<br />
plantensoorten en 77000 wil<strong>de</strong> diersoorten bekend, bijna 8% van alle soorten ter wereld. Veel soorten<br />
wor<strong>de</strong>n echter bedreigd. De gevaren komen uit verschillen<strong>de</strong> hoeken.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
4
Zware industrie, mijnbouw en het vele verkeer veroorzaken lucht- en waterverontreiniging. Het gebruik<br />
van chemicalieën en <strong>de</strong> monocultuur in <strong>de</strong> landbouw zorgen <strong>voor</strong> een verarming van <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m. De<br />
aanwezigheid van al die scha<strong>de</strong>lijke stoffen in lucht, water of bo<strong>de</strong>m vormen een ware bedreiging <strong>voor</strong><br />
vele ecosystemen en zetten <strong>de</strong> biodiversiteit on<strong>de</strong>r druk. Ook <strong>de</strong> opwarming van het klimaat is één van<br />
<strong>de</strong> gevolgen van <strong>de</strong>ze vervuiling. De natuur wordt steeds min<strong>de</strong>r <strong>voor</strong>spelbaar, stormen wor<strong>de</strong>n heviger,<br />
<strong>de</strong> jaarlijkse moesson woedt veel te hevig en zorgt <strong>voor</strong> grote overstromingen, of laat net op zich<br />
wachten, waardoor <strong>de</strong> oogst mislukt. De houtkap zet India’s bossen on<strong>de</strong>r druk. En ook <strong>de</strong> jacht op <strong>de</strong><br />
genetische co<strong>de</strong>s van geneeskrachtige planten door Westerse farmaceutische bedrijven vormt een<br />
bedreiging <strong>voor</strong> <strong>de</strong> rijkdom van het woud.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
5
3. Geschie<strong>de</strong>nis<br />
Vóór <strong>de</strong> onafhankelijkheid van India in 1947, wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> culturele en socio-economische ontwikkelingen<br />
er geduren<strong>de</strong> duizen<strong>de</strong>n jaren sterk beïnvloed door an<strong>de</strong>re volkeren die van buitenaf het gebied<br />
binnendrongen. Dit heeft een unieke vermenging van culturen tot gevolg gehad. India is een echte<br />
smeltkroes.<br />
Vanaf ongeveer 3000 v.C. floreert in het Noor<strong>de</strong>n van India en het huidige Pakistan <strong>de</strong> Indusbeschaving.<br />
Het is één van <strong>de</strong> grootste beschavingen uit <strong>de</strong> Oudheid, vergelijkbaar met Egypte en Mesopotamië. Op<br />
het hoogtepunt strekt het gebied zich uit tot Zuid-India. De inwoners van dit gebied, <strong>de</strong> Dravidiërs, leven<br />
van <strong>de</strong> han<strong>de</strong>l gebaseerd op landbouwproducten. Ze kennen muntgeld, het schrift en technische<br />
<strong>voor</strong>zieningen zoals waterleidings- en afvoersystemen. Vanaf 2000 v.C. raakt het rijk om onverklaarbare<br />
re<strong>de</strong>n in verval.<br />
Rond 1500 v.C. vallen <strong>de</strong> Ariërs, blanke noma<strong>de</strong>nstammen uit <strong>de</strong> Zuid-Russische steppen, het sterk<br />
verzwakte Dravidische rijk binnen en on<strong>de</strong>rwerpen het. Er vindt een vermenging van culturen plaats.<br />
Toch zakt een groot <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> donkere Dravidische bevolking af naar het zui<strong>de</strong>n van het schiereiland,<br />
waar <strong>de</strong> invloed van <strong>de</strong> Ariërs beperkt zal blijven. In bei<strong>de</strong> gebie<strong>de</strong>n, Noord en Zuid, ontstaan min of<br />
meer onafhankelijke koninkrijken. Tot op vandaag bestaan er verschillen tussen Noord- en Zuid-India in<br />
gebruiken en gewoonten, in taal en huidskleur. Met <strong>de</strong> Ariërs doet het veelgo<strong>de</strong>ndom zijn intre<strong>de</strong> in <strong>de</strong><br />
Indische cultuur en ook het kastenstelsel zou hier zijn oorsprong vin<strong>de</strong>n.<br />
Tussen 600 v.C. en 300 v.C. vin<strong>de</strong>n <strong>de</strong> Perzen en <strong>de</strong> Grieken hun weg naar het Indische subcontinent.<br />
Eerst veroveren <strong>de</strong> Perzen het noordwestelijk <strong>de</strong>el van het gebied dat ze geduren<strong>de</strong> twee eeuwen<br />
kunnen besturen. In <strong>de</strong> 4 <strong>de</strong> eeuw v.C. vallen <strong>de</strong> Grieken binnen on<strong>de</strong>r leiding van Alexan<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Grote, die<br />
op die manier zijn keizerrijk uitbreidt tot aan <strong>de</strong> Indusvallei.<br />
In <strong>de</strong>ze perio<strong>de</strong> wordt ook Siddharta Gautama, <strong>de</strong> grondlegger van het Boeddhisme, geboren. Hij wordt<br />
in 560 v.C. geboren als zoon van een koning en groeit op in grote luxe. Op 29-jarige leeftijd doet hij<br />
afstand van al zijn bezittingen en trekt <strong>de</strong> wereld in op zoek naar <strong>de</strong> waarheid. Hij predikt zijn leer van<br />
vreedzaamheid en matigheid in <strong>de</strong> taal van <strong>de</strong> gewone mensen, en kent dan ook veel aanhang.<br />
Rond 300 v.C. grijpt Chandragupta Maurya <strong>de</strong> macht. Over zijn afkomst is bijna niks geweten. Hij is <strong>de</strong><br />
eerste keizer van het Indische rijk die erin slaagt <strong>de</strong> vele kleine koninkrijken in noor<strong>de</strong>n van het gebied te<br />
verenigen. Hij on<strong>de</strong>rhoudt ook goe<strong>de</strong> contacten met <strong>de</strong> nog aanwezige Grieken in <strong>de</strong> regio. Wat we over<br />
<strong>de</strong> Mauryadynastie weten, komt dan ook <strong>voor</strong>al uit verslagen van die Grieken. Ook <strong>de</strong> kleinzoon van<br />
Chandragupta, Ashoka, is een machtige heerser. Hij slaagt erin bijna heel het huidige India en Pakistan in<br />
één rijk te verenigen. On<strong>de</strong>r zijn bewind is het boeddhisme <strong>de</strong> grootste godsdienst.<br />
In <strong>de</strong> zes eeuwen die volgen, van 300 v.C. tot 300 n.C. valt het Maurya-rijk uiteen in verschillen<strong>de</strong><br />
koninkrijken en republieken. Het is pas in 320 n.C. dat een nieuw, groot keizerrijk opkomt, dat van <strong>de</strong><br />
Gupta’s. On<strong>de</strong>r het bewind van <strong>de</strong> Guptakoningen kennen kunst, literatuur, wetenschap en architectuur<br />
een grote bloei. Het hindoeisme is nu <strong>de</strong> grootste godsdienst. Deze perio<strong>de</strong> wordt ook wel het Klassieke<br />
Tijdperk van Indië genoemd. Door invallen van <strong>de</strong> Hunnen uit Centraal-Azië brokkelt het rijk opnieuw<br />
beetje bij beetje uiteen in kleinere koninkrijken.<br />
Vanaf het jaar 1000 wordt Indië geplaagd door aanvallen van Arabieren uit Afganistan. Jaar na jaar<br />
plun<strong>de</strong>ren ben<strong>de</strong>s overvallers <strong>de</strong> rijk ge<strong>de</strong>coreer<strong>de</strong> hindoetempels. Een kleine 200 jaar later hebben ze<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
6
het hele noordwesten in han<strong>de</strong>n. Vanaf <strong>de</strong> 13 <strong>de</strong> eeuw was het sultanaat van Delhi <strong>de</strong> grootste macht in<br />
<strong>de</strong> gangesvallei en het noor<strong>de</strong>n van Indië. Heel wat mosliminvloe<strong>de</strong>n kwamen via het sultanaat <strong>de</strong><br />
Indische cultuur binnen.<br />
In het zui<strong>de</strong>n ontwikkel<strong>de</strong>n zich in diezelf<strong>de</strong> perio<strong>de</strong> (13 <strong>de</strong> tot 16 <strong>de</strong> eeuw) twee onafhankelijke<br />
koninkrijken: het islamitische koninkrijk Bahmani en het hindoestaanse koninkrijk Vidyayanagar. De<br />
scheidingslijn tussen <strong>de</strong>ze twee rijken was <strong>de</strong> rivier <strong>de</strong> Krishna. Bei<strong>de</strong> rijken beconcureren elkaar hevig<br />
om zoveel mogelijk vruchtbaar gebied in han<strong>de</strong>n te krijgen. In het mid<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> 16 <strong>de</strong> eeuw wordt het<br />
hindoestaanse rijk verslaan door <strong>de</strong> moslims.<br />
Vanaf <strong>de</strong> 15 <strong>de</strong> en 16 <strong>de</strong> eeuw trekken ook Europeanen naar Indië. Vasco Da Gama zet als eerste Europese<br />
han<strong>de</strong>laar een Portugese han<strong>de</strong>lspost op aan <strong>de</strong> zuidkust, in Goa. Ook <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rs en <strong>de</strong> Fransen<br />
zetten algauw han<strong>de</strong>lsposten op en dingen naar het han<strong>de</strong>lsmonopolie over <strong>de</strong> streek. Internationale<br />
han<strong>de</strong>l op het Indische subcontinent is niet nieuw, eer<strong>de</strong>r dreven ook <strong>de</strong> Arabieren en <strong>de</strong> Romeinen<br />
han<strong>de</strong>l met <strong>de</strong> Indiërs. Er wor<strong>de</strong>n heel wat goe<strong>de</strong>ren geëxporteerd naar Europa: rijst, san<strong>de</strong>lhout,<br />
kruidnagel en verfstoffen.<br />
Na <strong>de</strong> val van <strong>de</strong> sultans bleef Indië geduren<strong>de</strong> nog een paar eeuwen overheerst door moslims. Vanaf <strong>de</strong><br />
16 <strong>de</strong> eeuw stichten <strong>de</strong> machtige Mogols hun rijk en laten hun invloed tot in Zuid-Indië gel<strong>de</strong>n. Het<br />
Mogolrijk kent briljante communicatiesystemen en administratieve metho<strong>de</strong>s die door <strong>de</strong> Britten<br />
groten<strong>de</strong>els wor<strong>de</strong>n overgenomen om hun Indische kolonie te besturen. De Mogols zijn ook bekend<br />
omwille van <strong>de</strong> prachtige hoven, tuinen, kunst en literatuur. Zo bouwt <strong>de</strong> Groot-Mogol Sjoh Djahan<br />
enkele van India’s bekendste bouwwerken: <strong>de</strong> Taj Majal, een graftombe <strong>voor</strong> zijn overle<strong>de</strong>n echtgenote<br />
Mumtaz Mahal; het Ro<strong>de</strong> Fort in Delhi en het fort in Agra. Ook <strong>de</strong> Mogolkeizer Akbar <strong>de</strong> Grote was heel<br />
bekend. Hij had een hof dat groter en rijker was dan dat van koningin Elizabeth I van Engeland die in<br />
<strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> tijd regeer<strong>de</strong>. Om over heel Indië te kunnen heersen had hij <strong>de</strong> steun nodig van alle<br />
bevolkingsgroepen. Daarom voer<strong>de</strong> hij een verzoeningspolitiek tussen islamieten en hindoes, hij schafte<br />
<strong>de</strong> belasting <strong>voor</strong> niet-islamieten af en stel<strong>de</strong> heel wat hindoes aan in zijn regering. On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> laatste<br />
Groot-Mogol, Aurangzeb, bereikte het rijk haar grootste omvang, maar tevens werd ook het zaad <strong>voor</strong><br />
<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rgang ervan gezaaid. Door zijn intolerante houding tegenover moslims groei<strong>de</strong> <strong>de</strong> opstand tegen<br />
zijn heerschappij. In 1858 verjagen <strong>de</strong> Britten <strong>de</strong> laatste koning van het sterk verzwakte rijk.<br />
De Britten had<strong>de</strong>n via <strong>de</strong> han<strong>de</strong>l al heel wat invloed in Indië verkregen. Tussen 1756 en 1767 wint <strong>de</strong><br />
Britse Oost-Indische compagnie terrein en slaagt erin een eigen leger te krijgen ter bescherming van<br />
haar belangen. Ze interesseert zich nu ook in het land en <strong>de</strong> politiek. Na het verslaan van <strong>de</strong> Franse Oost-<br />
Indische compagnie controleert ze nog meer Indiase gebie<strong>de</strong>n. De onvre<strong>de</strong> van <strong>de</strong> Indiase bevolking<br />
tegen <strong>de</strong> Oost-Indische compagnie en <strong>de</strong> Britten hoopt zich op en komt in 1857 tot uitbarsting tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong><br />
Indiase Muiterij. Het Britse parlement en <strong>de</strong> kroon zien met le<strong>de</strong> ogen <strong>de</strong> manier aan waarop <strong>de</strong><br />
compagnie in Indië haar zaakjes afhan<strong>de</strong>lt. In 1858 schaft ze <strong>de</strong> compagnie af en neemt zelf het bestuur<br />
over Indië over. In 1876 wordt koningin Victoria officieel uitgeroepen tot keizerin van Indië. Eigenlijk<br />
hebben <strong>de</strong> Britten slechts twee <strong>de</strong>r<strong>de</strong> van het gebied in han<strong>de</strong>n, <strong>de</strong> rest bestaat uit zo’n 565 prinselijke<br />
staten, die geregeerd wor<strong>de</strong>n door maharadja’s, radja’s of nizams. Deze prinsen mochten hun titel en<br />
land behou<strong>de</strong>n als ze trouw zou<strong>de</strong>n zweren aan <strong>de</strong> Britten, en zo controleer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> Britten toch het<br />
volledige gebied, bekend on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> naam Brits Indië. De Britse Raj ken<strong>de</strong> haar hoogtijdagen van 1858 tot<br />
1905.<br />
Tegen het ein<strong>de</strong> van <strong>de</strong> 19 <strong>de</strong> eeuw groeit het verzet tegen <strong>de</strong> Britse overheerser. Vele Britten in Indië<br />
leven immers een kopie van hun vroegere leven in het moe<strong>de</strong>rland en trekken zich van <strong>de</strong> Indische<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
7
evolking niks aan, er bestaat een dui<strong>de</strong>lijke afstand tussen bei<strong>de</strong> groepen. In 1885 wordt <strong>de</strong> Nationale<br />
Indiase Congrespartij opgericht, een politieke partij die zich bezighoudt met het vertegenwoordigen van<br />
<strong>de</strong> Indische i<strong>de</strong>eën in <strong>de</strong> Britse regering. Ze willen Indië hervormen en eisen zelfbestuur; het Indische<br />
volk moet over haar eigen land kunnen heersen. De Congrespartij bestaat <strong>voor</strong>namelijk uit hindoes en<br />
dus wordt aan islamitische zij<strong>de</strong> in 1906 <strong>de</strong> Moslim Liga opgericht. Ook zij willen zelfbestuur en ijveren<br />
<strong>voor</strong> <strong>de</strong> oprichting van een eigen islamitische staat, Pakistan.<br />
Eén van <strong>de</strong> belangrijkste figuren binnen <strong>de</strong> onafhankelijkheidsbeweging was Mohandas K. Gandhi, later<br />
Mahatma Gandhi genoemd, wat ‘Grote Ziel’ betekent. Hij verspreid<strong>de</strong> <strong>de</strong> boodschap van<br />
onafhankelijkheid on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> Indiase bevolking door het bezoeken van duizen<strong>de</strong>n plattelandsdorpen. De<br />
Britten echter, hou<strong>de</strong>n geen rekening met <strong>de</strong> groeien<strong>de</strong> verzuchting van het Indische volk naar eigen<br />
bestuur en lossen hun belofte het volk meer macht te geven niet in. Als Britse soldaten in 1919 in<br />
Jallianwala Bagh het vuur openen op een groep Indische burgers, is <strong>de</strong> maat vol. De bevolking komt<br />
massaal in opstand tegen <strong>de</strong> Britse overheerser.<br />
Toch verlaten <strong>de</strong> Britten Indië pas <strong>de</strong>finitief na <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> Wereldoorlog. De aanloop naar <strong>de</strong>ze<br />
onafhankelijkheid gaat gepaard met een bittere strijd tussen hindoes en moslims, gekend als <strong>de</strong> ‘<strong>de</strong>ling<br />
van Indië’. Op 15 augustus 1947 wordt India onafhankelijk. Op hetzelf<strong>de</strong> moment wor<strong>de</strong>n ook West-<br />
Pakistan en Oost-Pakistan, respectievelijk het huidige Pakistan en Bangla<strong>de</strong>sh, in het leven geroepen. We<br />
spreken vanaf nu niet meer van Indië, maar van India.<br />
Bronnen:<br />
GANERI, Anita, Verkenningsreizen in India. 1997. Ars Scribendi bv, Harmelen.<br />
ARS, Brigitte, India. Lan<strong>de</strong>nreeks. 2005. KIT Publishers, Amsterdam.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
8
4. Bevolking<br />
4.1. Algemeen<br />
1 op 6 mensen in <strong>de</strong> wereld is Indiër. Daarmee heeft India <strong>de</strong> op één na grootste bevolking ter wereld,<br />
na China. Als we India met an<strong>de</strong>re plaatsen in <strong>de</strong> wereld vergelijken, zien we dat er meer mensen in India<br />
wonen dan in heel Afrika en het Mid<strong>de</strong>n-Oosten samen, een gebied dat 11 keer zo groot is als India.<br />
Bovendien groeit <strong>de</strong> bevolking in India nog steeds zeer snel. Elk jaar komen er ongeveer 16 miljoen<br />
Indiërs bij. Dit plaatst <strong>de</strong> Indiase overheid <strong>voor</strong> enorme uitdagingen. Al die nieuwe mensen hebben<br />
immers nood aan een woonplaats, gezondheidszorg en on<strong>de</strong>rwijs. Ze leggen ook beslag op het milieu.<br />
Er zijn verschillen<strong>de</strong> oorzaken van <strong>de</strong> stijging van het bevolkingsaantal: door een betere bestrijding van<br />
ziekten en hongersno<strong>de</strong>n is het sterftecijfer gedaald en <strong>de</strong> levensverwachting gestegen (van 39 naar 64<br />
jaar in <strong>de</strong> laatste 50 jaar). Bovendien kent India <strong>de</strong> traditie dat kin<strong>de</strong>ren later <strong>voor</strong> hun ou<strong>de</strong>rs zorgen,<br />
dus hoe meer kin<strong>de</strong>ren, hoe beter. Armoe<strong>de</strong> en gebrek aan scholing hou<strong>de</strong>n dit eeuwenou<strong>de</strong> patroon in<br />
stand, <strong>voor</strong>namelijk op het platteland.<br />
Door on<strong>de</strong>rwijs <strong>voor</strong> meisjes en het verbeteren van <strong>de</strong> economisiche omstandighe<strong>de</strong>n hoopt <strong>de</strong> regering<br />
het aantal geboortes te kunnen beperken. Zo raken vrouwen immers op <strong>de</strong> hoogte van <strong>de</strong><br />
problematische bevolkingsgroei in India. Bovendien weten ze dat ze, als ze weinig kin<strong>de</strong>ren krijgen, ze<br />
die vervolgens meer mogelijkhe<strong>de</strong>n kunnen bie<strong>de</strong>n. Het werk van <strong>de</strong> vrouwen speelt ook een rol in <strong>de</strong>ze<br />
<strong>voor</strong>keur, omdat <strong>de</strong> meeste vrouwen hun werk niet kunnen combineren met een gezin van meer dan<br />
twee kin<strong>de</strong>ren.<br />
India is zeer dicht bevolkt. Per km² wonen er evenveel mensen als in België. Ondanks een toenemen<strong>de</strong><br />
verste<strong>de</strong>lijking woont 70% van <strong>de</strong> Indiërs op het platteland.<br />
In sommige gebie<strong>de</strong>n kom je weinig mensen tegen, maar op an<strong>de</strong>re plaatsen wonen dan weer enorm<br />
veel mensen samen. India telt een 43-tal miljoenenste<strong>de</strong>n. De bekendste zijn Mumbai, Delhi, Bangalore,<br />
Kolkata, Chennai en Hy<strong>de</strong>rabad. In een stad zoals Mumbai wonen gemakkelijk 20000 inwoners per<br />
vierkante kilometer. Ter vergelijking: in Brussel wonen 7025 mensen per vierkante kilometer.<br />
4.2. Bevolkingsgroepen<br />
In India zijn er veel verschillen<strong>de</strong> bevolkingsgroepen. Dit heeft te maken met <strong>de</strong> uitgestrektheid van het<br />
land, <strong>de</strong> historische invasies van vreem<strong>de</strong> bevolkingsgroepen en <strong>de</strong> vermenging met reeds aanwezige<br />
groepen, zoals uitgelegd bij het on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el over geschie<strong>de</strong>nis op bladzij<strong>de</strong> 6.<br />
Een aparte groep zijn <strong>de</strong> Adivasi. Dat zijn <strong>de</strong> inheemse, oorspronkelijke inwoners van India. Adivasi<br />
betekent letterlijk ‘eerste bewoner’. Het gaat om zo’n 8% van <strong>de</strong> totale bevolking. Volgen<strong>de</strong> zaken<br />
on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n hen van an<strong>de</strong>re bevolkingsgroepen, al moeten we wel opletten met veralgemeningen.<br />
• Ze leven teruggetrokken in afgelegen streken, in bosrijke en bergachtige gebie<strong>de</strong>n van Centraal-<br />
India.<br />
• Ze leven van landbouw en van het woud.<br />
• Meestal horen ze niet tot het hindoeisme (zie 8.2 hindoeisme op blz. 33).<br />
• Ze vallen buiten het kastensysteem (zie 7.1 kastenstelsel op blz. 25).<br />
• Zij beschouwen zichzelf als <strong>de</strong> oererfgenamen van het land, als <strong>de</strong> rechtmatige bezitters van<br />
moe<strong>de</strong>r- en va<strong>de</strong>rgron<strong>de</strong>n.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
9
Dit laatste heeft vaak problemen veroorzaakt als vreem<strong>de</strong>lingen hun land willen inpalmen. Ook vandaag<br />
staan <strong>de</strong> gron<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> Adivasi on<strong>de</strong>r druk door <strong>de</strong> oprukken<strong>de</strong> industrialisering en <strong>de</strong> nood aan<br />
energie. Zij wonen bij<strong>voor</strong>beeld in gebie<strong>de</strong>n met rijkdom on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> grond of waar men stuwdammen wil<br />
inplanten (bvb. Narmada project en <strong>de</strong> bouw van <strong>de</strong> Sardar Sarovar dam in <strong>de</strong> <strong>de</strong>elstaat Gujarat).<br />
Hierdoor komen ze regelmatig in conflict met politieke en economische machten, die veelal eigenbelang<br />
boven dat van <strong>de</strong> inheemse volkeren verkiezen.<br />
Tot <strong>de</strong> komst van <strong>de</strong> Scheduled Tribes and Forest Dwellers Act in 2006 bestond er geen wettelijk ka<strong>de</strong>r<br />
waarmee <strong>de</strong> Adivasi <strong>de</strong> rechten op hun grond kon<strong>de</strong>n claimen. Sinds <strong>de</strong> wet in voege is kunnen ze <strong>de</strong><br />
beschikking krijgen over een stuk land van 2,5 ha. Daar<strong>voor</strong> moeten inheemse families aantonen dat zij<br />
al van het land gebruik maakten vóór 25 oktober 1980. Dit is geen sinecure. De adivasi die hun<br />
aanwezigheid kunnen bewijzen, krijgen on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re het recht te leven en te werken in <strong>de</strong> aangewezen<br />
bosgebie<strong>de</strong>n en het recht op kleine schaal gebruik te maken van <strong>de</strong> natuurlijke bronnen van het bos.<br />
4.3. Bevolkingsdruk op <strong>de</strong> ste<strong>de</strong>n<br />
De grote bevolkingsgroei en <strong>de</strong> plattelandsvlucht doet <strong>de</strong> druk op <strong>de</strong> ste<strong>de</strong>n groeien. In Mumbai<br />
bij<strong>voor</strong>beeld komen elke dag duizen<strong>de</strong>n nieuwe migranten toe, op zoek naar een beter bestaan. De<br />
meeste van hen komen in slums, sloppenwijken, of op <strong>de</strong> stoep terecht. Mumbai leefbaar hou<strong>de</strong>n <strong>voor</strong><br />
al zijn inwoners is een gigantische uitdaging.<br />
In 2004 besliste <strong>de</strong> toenmalige <strong>de</strong>elstaatpremier Vilasrao Deshmukh om Mumbai in een perio<strong>de</strong> van 10<br />
tot 15 jaar om te toveren tot een stad van wereldallure. De strategie om dit te doen werd uitgetekend in<br />
samenwerking met niet-gouvernementele organisaties, bedrijven en overhe<strong>de</strong>n en werd het Vision<br />
Mumbai project genoemd. De krijtlijnen <strong>voor</strong> het plan bevin<strong>de</strong>n zich op twee fronten: <strong>de</strong> economische<br />
groei van <strong>de</strong> stad aanwakkeren en <strong>de</strong> levenskwaliteit in <strong>de</strong> stad verbeteren.<br />
De economische groei wil men bewerkstelligen door <strong>de</strong> wij<strong>de</strong> omgeving van Mumbai aantrekkelijker te<br />
maken <strong>voor</strong> investeer<strong>de</strong>rs.<br />
De infrastructuur van <strong>de</strong> stad moet daar<strong>voor</strong> dringend vernieuwd wor<strong>de</strong>n, <strong>de</strong> haven Nhava Sheva kan<br />
wor<strong>de</strong>n uitgebreid en <strong>de</strong> capaciteit van <strong>de</strong> autowegen en <strong>de</strong> spoorwegen kan wor<strong>de</strong>n verhoogd. In<br />
Mumbai nemen 5,5 miljoen pen<strong>de</strong>laars elke dag <strong>de</strong> trein. Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> spits vervoeren <strong>de</strong> treinen drie maal<br />
<strong>de</strong> toegestane capaciteit aan reizigers.<br />
Ook <strong>de</strong> hoge taksen moeten naar omlaag, bij<strong>voor</strong>beeld door het creëren van een Speciale Economische<br />
Zone rond Mumbai. In die zone betalen bedrijven geen belastingen en gel<strong>de</strong>n <strong>de</strong> strenge arbeidswetten<br />
niet. Men hoopt een half miljoen extra jobs te creëren. Dit kan door het uitbouwen van <strong>de</strong> financiële<br />
sector, <strong>de</strong> gezondheidszorg en het toerisme. Bovendien wil men van Mumbai ook een echt commercieel<br />
centrum maken, met supermarkten en grote winkelcentra <strong>voor</strong> <strong>de</strong> groeien<strong>de</strong> ste<strong>de</strong>lijke mid<strong>de</strong>nklasse.<br />
Op het vlak van <strong>de</strong> levenskwaliteit zijn <strong>de</strong> grootste zorgen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> stad Mumbai <strong>de</strong> beschikbaarheid van<br />
drinkbaar water en van betaalbare woningen. De vastgoedprijzen in <strong>de</strong>ze stad zijn even hoog als in New<br />
York en Hong Kong, maar <strong>de</strong> kwaliteit is er niet naar. Het tekort aan huisvesting en <strong>de</strong> hoge prijzen<br />
zorgen er<strong>voor</strong> dat 50 tot 60 procent van <strong>de</strong> Mumbaikar in sloppenwijken wonen. Zeker <strong>de</strong> gelukszoekers<br />
die migreren vanop het platteland belan<strong>de</strong>n bijna sowieso in een sloppenwijk en vaak gewoon op <strong>de</strong><br />
stoep, waar ze met gevon<strong>de</strong>n materialen een tij<strong>de</strong>lijk on<strong>de</strong>rkomen bouwen. Dit tij<strong>de</strong>lijk on<strong>de</strong>rkomen<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
10
wordt meestal hun vaste woonplaats. Maar ook mensen met een vaste job wonen in <strong>de</strong> slums, omdat <strong>de</strong><br />
huurprijzen in Mumbai tot <strong>de</strong> hoogste ter wereld behoren.<br />
On<strong>de</strong>r druk van alle geplan<strong>de</strong> stadsvernieuwings- en infrastructuurwerken, dreigen steeds meer stoep-<br />
en slumbewoners uit hun huizen te wor<strong>de</strong>n gezet. De <strong>de</strong>elstaatregering hoopt in 10 jaar tijd 1,1 miljoen<br />
nieuwe woningen bij te bouwen: 0,8 miljoen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> herhuisvesting van <strong>de</strong> onteigen<strong>de</strong> Mumbaikar en<br />
nog eens 0,3 miljoen om een antwoord te bie<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> groeien<strong>de</strong> vraag naar woningen door <strong>de</strong> grote<br />
migratietoestroom in <strong>de</strong> stad.<br />
De herhuisvestingsprojecten zijn een complexe materie en brengen heel wat moeilijkhe<strong>de</strong>n met zich<br />
mee.<br />
Eerst zou<strong>de</strong>n <strong>de</strong> slopbewoners een gratis nieuwe woning krijgen. On<strong>de</strong>rtussen is er beslist dat <strong>de</strong><br />
overheid het land <strong>voor</strong> <strong>de</strong> nieuwe huizen gratis ter beschikking stelt, maar dat <strong>de</strong> bouwkosten <strong>voor</strong><br />
rekening van <strong>de</strong> onteigen<strong>de</strong> slumbewoners zijn. Ze wor<strong>de</strong>n ook geen eigenaar van <strong>de</strong> grond, maar<br />
krijgen <strong>voor</strong> een bepaal<strong>de</strong> perio<strong>de</strong> (bvb. 35 jaar) het gebruiksrecht op dat stuk land.<br />
Ten twee<strong>de</strong> krijgen enkel <strong>de</strong> mensen die kunnen bewijzen dat ze <strong>voor</strong> 1996 op die plaats woon<strong>de</strong>n een<br />
nieuwe woonst. Wie geen eigenaar is en een woning huurt, of een kamer in een woning, moet<br />
verhuizen, maar kan geen aanspraak maken op een nieuw on<strong>de</strong>rkomen.<br />
De gron<strong>de</strong>n waarop slums als bij<strong>voor</strong>beeld Dharavi zich bevin<strong>de</strong>n zijn vaak aantrekkelijk gelegen <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />
bouw van winkelcentra, kantoorgebouwen of luxe-appartementen. Er wor<strong>de</strong>n dus niet altijd op<br />
<strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> plaats als waar <strong>de</strong> slums wer<strong>de</strong>n gesloopt betere woon<strong>voor</strong>zieningen gebouwd <strong>voor</strong> <strong>de</strong> armere<br />
bevolking. De appartementen waar <strong>de</strong> slumbewoners opnieuw on<strong>de</strong>rgebracht wor<strong>de</strong>n, liggen meestal<br />
ver van het centrum waar zij hun job hebben. Wonen en werken zijn in <strong>de</strong> slums vaak verweven. Mensen<br />
wonen boven hun naai-atelier of hebben in hun woning een winkeltje. Als ze een nieuw appartement<br />
krijgen toegewezen, is daar geen plaats <strong>voor</strong> een atelier en verliezen ze hun job.<br />
Ook op het gebied van infrastructuur is er in <strong>de</strong> slums nog heel wat werk aan <strong>de</strong> winkel. De meeste<br />
slumwoningen beschikken niet over sanitaire <strong>voor</strong>zieningen. De inwoners zijn afhankelijk van <strong>de</strong><br />
gemeenschappelijke sanitaire blokken die her en <strong>de</strong>r wor<strong>de</strong>n opgetrokken, maar daarvan zijn er te<br />
weinig. Vaak is <strong>de</strong> watertoevoer in grote <strong>de</strong>len van <strong>de</strong> slums onbestaand of onvoldoen<strong>de</strong>, zeker in droge<br />
perio<strong>de</strong>s. Mensen zijn dan afhankelijk van water dat met watertanks wordt aangevoerd en waar<strong>voor</strong> ze<br />
veel geld moeten betalen. Een handvol ‘slum kings’ wanen zich heer en meester van het gebied en<br />
hebben van armoe<strong>de</strong> een business gemaakt. Zij vragen onmetelijk hoge huurprijzen en regelen <strong>de</strong><br />
elektriciteits- en watertoevoer <strong>voor</strong> woekerprijzen. In Dharavi kost een kubieke meter zuiver water 1,12<br />
dollar, in een chiquere wijk betaal je daar<strong>voor</strong> slechts 0,03 dollar.<br />
Samen met organisaties als <strong>de</strong> Society for the Promotion of Area Ressource Centres (SPARC) of <strong>de</strong><br />
National Slumdwellers Fe<strong>de</strong>ration (NSF) proberen <strong>de</strong> slumbewoners hun stem te laten horen. Door zich<br />
te organiseren als groep, proberen ze invloed uit te oefenen op <strong>de</strong> politieke besluitvorming.<br />
Via protestacties en dialoog met lokale politici proberen ze sanitaire <strong>voor</strong>zieningen en<br />
wateraansluitingen te verkrijgen in bestaan<strong>de</strong> wijken. Ze oefenen ook druk uit zodat er voldoen<strong>de</strong> land<br />
ter beschikking wordt gesteld <strong>voor</strong> <strong>de</strong> herhuisvestingsprojecten.<br />
SPARC zet bij<strong>voor</strong>beeld spaarprogramma’s op, zodat gemeenschappen samen een spaarpot kunnen<br />
aanleggen. Het bijeengespaar<strong>de</strong> geld kunnen ze gebruiken <strong>voor</strong> dringen<strong>de</strong> uitgaven in gezondheid of<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
11
on<strong>de</strong>rwijs of ze kunnen sparen <strong>voor</strong> het bekostigen van hun woning op het stuk land dat ze toegewezen<br />
krijgen.<br />
Essentieel <strong>voor</strong> <strong>de</strong>ze organisaties is dat <strong>de</strong> inwoners zichzelf organiseren en zelf op zoek gaan naar<br />
oplossingen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> problemen die zich <strong>voor</strong>doen. Zij weten immers het beste welke oplossingen <strong>voor</strong><br />
hen het meest haalbaar zijn, zowel financieel als praktisch. Als <strong>de</strong> overheid projecten zelf uitvoert, blijkt<br />
vaak dat ze niet inspelen op <strong>de</strong> werkelijke no<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> armsten. Oplossingen die gedragen wor<strong>de</strong>n<br />
door <strong>de</strong> mensen zelf, blijken sowieso tot positievere resultaten te lei<strong>de</strong>n. Zo wer<strong>de</strong>n bij<strong>voor</strong>beeld<br />
sanitaire blokken door <strong>de</strong> inwoners zelf gebouwd en daarna ook door henzelf beheerd, wat <strong>de</strong> kwaliteit<br />
en hygiëne van <strong>de</strong> blokken ten goe<strong>de</strong> kwam.<br />
Een an<strong>de</strong>r essentieel on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> werking van SPARC en NSF is het uitwisselen van ervaringen<br />
tussen inwoners van verschillen<strong>de</strong> slums. Op die manier kunnen <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n leren van elkaar en wordt er<br />
heel wat expertise opgebouwd.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
12
5. Economie<br />
5.1. Sectoren<br />
5.1.1. Landbouw<br />
India legt goe<strong>de</strong> groeicijfers <strong>voor</strong> in <strong>de</strong> economie, maar <strong>de</strong> landbouwsector lijkt geen <strong>voor</strong><strong>de</strong>el te kunnen<br />
halen uit <strong>de</strong>ze situatie. Ze lijdt on<strong>de</strong>r grote tekorten en blijft te sterk afhankelijk van <strong>de</strong> jaarlijkse<br />
moesson, het regenseizoen tussen juni en september.<br />
De landbouwsector maakt dan ook slechts 17% van het bruto nationaal product (BNP) uit. Nochtans is<br />
<strong>de</strong> helft van <strong>de</strong> Indiërs er werkzaam. Vele boeren hebben geen eigen land, maar huren grond van een<br />
grootgrondbezitter of werken als landarbei<strong>de</strong>r op zijn vel<strong>de</strong>n. Dat <strong>de</strong> landbouwsector weinig performant<br />
is, heeft verschillen<strong>de</strong> re<strong>de</strong>nen.<br />
Eén van <strong>de</strong> belangrijkste is <strong>de</strong> waterschaarste in sommige regio’s en <strong>de</strong> on<strong>voor</strong>spelbaarheid van <strong>de</strong><br />
moesson. Niet ie<strong>de</strong>reen wordt hierdoor op <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> manier getroffen. Het zijn <strong>voor</strong>al <strong>de</strong> kleine boeren,<br />
zon<strong>de</strong>r kapitaal <strong>voor</strong> een elektrische waterpomp en een uitgebreid irrigatiesysteem die het eerst<br />
slachtoffer wor<strong>de</strong>n van droogte. Voor <strong>de</strong> kapitaalkrachtige grootgrondbezitters is <strong>de</strong> droogte min<strong>de</strong>r een<br />
probleem. Mo<strong>de</strong>rne technologie stelt hen in staat hun landbouwbedrijf ook in drogere perio<strong>de</strong>s goed te<br />
runnen. Er bestaat zelfs een systeem om vanop afstand hun elektrische pomp aan en uit te schakelen:<br />
Nano Ganesh. Het systeem werd door een Indiaas bedrijf ontwikkeld en kreeg een prijs <strong>voor</strong> beste gsmtoepassing.<br />
Toch zou <strong>de</strong> waterschaarste ook <strong>voor</strong> rijke boeren een probleem kunnen vormen. Verschillen<strong>de</strong><br />
wetenschappers vrezen immers dat het grondwater tegen 2025 uitgeput zou kunnen geraken. De<br />
re<strong>de</strong>nen hier<strong>voor</strong> zijn uiteenlopend:<br />
• De jaarlijkse moessonregens laten het afweten waardoor er neerslagtekorten ontstaan.<br />
• De bevolking groeit aan en het waterverbruik van <strong>de</strong> huishou<strong>de</strong>ns stijgt.<br />
• De rivieren en meren raken meer vervuild door <strong>de</strong> oprukken<strong>de</strong> industrie, waardoor die<br />
waterreserves niet langer geschikt zijn als drinkwater.<br />
• De intensieve landbouw gebruikt teveel water.<br />
• In <strong>de</strong> ste<strong>de</strong>n wordt veel water verspild omdat <strong>de</strong> prijs te laag is en <strong>de</strong> mensen zich niet bewust<br />
zijn van het risico van watertekorten.<br />
Een twee<strong>de</strong> oorzaak van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rmaatste prestaties van <strong>de</strong> Indiase landbouw heeft te maken met <strong>de</strong><br />
economische liberalisering. Boeren wer<strong>de</strong>n nooit geleerd hoe om te gaan met het vrije markt principe<br />
en weten niet hoe te reageren op sterke prijsschommelingen <strong>voor</strong> hun producten op <strong>de</strong> wereldmarkt.<br />
Bij<strong>voor</strong>beeld: In <strong>de</strong> toeristische <strong>de</strong>elstaat Kerala zijn <strong>de</strong> heuvels be<strong>de</strong>kt met vel<strong>de</strong>n met kar<strong>de</strong>mon,<br />
peper, kruidnagels, vanille en an<strong>de</strong>re specerijen. De laatste jaren kwamen <strong>de</strong> specerijenboeren in zwaar<br />
weer terecht. De prijzen in <strong>de</strong> wereldhan<strong>de</strong>l van met name peper kel<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n. Concurrentie uit <strong>voor</strong>al<br />
Vietnam zorg<strong>de</strong> <strong>voor</strong> een sterke prijsdaling. Boeren moesten bij <strong>de</strong> bank en bij geldschieters geld lenen,<br />
maar kon<strong>de</strong>n <strong>de</strong> leningen niet terugbetalen. In <strong>de</strong> <strong>de</strong>elstaat Uttar Pra<strong>de</strong>sh zijn het <strong>de</strong> suikerrietplanters<br />
die geen uitweg meer zien, in Maharasthra <strong>de</strong> katoenboeren. Veel boeren verhoog<strong>de</strong>n hun landareaal<br />
toen <strong>de</strong> wereldmarktprijs <strong>voor</strong> <strong>de</strong> gewasssen steeg. Toen <strong>de</strong> prijzen daal<strong>de</strong>n, wisten ze zich geen raad.<br />
Ook het terugschroeven van subsidies <strong>voor</strong> zaken als irrigatie en kunstmest droegen ver<strong>de</strong>r bij aan <strong>de</strong><br />
verarming van <strong>de</strong> boeren. Velen staken zich <strong>voor</strong> het aankopen van landbouwinput zoals za<strong>de</strong>n en<br />
meststoffen in <strong>de</strong> schul<strong>de</strong>n nog <strong>voor</strong> ze ook maar iets had<strong>de</strong>n geoogst. Als <strong>de</strong> oogst dan door <strong>de</strong> droogte<br />
(of gekel<strong>de</strong>r<strong>de</strong> prijzen) niet <strong>de</strong> <strong>voor</strong>ziene winst opbrengt, kunnen <strong>de</strong> boeren hun leningen niet<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
13
terugbetalen. De schan<strong>de</strong> van <strong>de</strong> schul<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> uitzichtloosheid van hun situatie drijft veel boeren tot<br />
zelfmoord. Men spreekt zelfs van een nationaal fenomeen.<br />
Op het platteland verenigen kleine boeren zich om samen sterker te staan. Verschillen<strong>de</strong> initiatieven<br />
bloeien op, afhankelijk van <strong>de</strong> no<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> plaatselijke bevolking.<br />
Een paar <strong>voor</strong>beel<strong>de</strong>n:<br />
• Samen huren vrouwen een stuk land zodat ze niet afhankelijk zijn van het werk dat ze doen op<br />
<strong>de</strong> vel<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> grootgrondbezitters.<br />
• Boeren verenigen zich in een spaargroep zodat ze samen betere werktuigen of een elektrische<br />
pomp kunnen kopen <strong>voor</strong> het bevloeien van hun vel<strong>de</strong>n.<br />
• Mannen en vrouwen zoeken naar aanvullen<strong>de</strong> arbeid bij hun werk als landbouwer, zodat ze<br />
min<strong>de</strong>r afhankelijk zijn van <strong>de</strong> opbrengst van hun land alleen. Ze starten met behulp van een<br />
lokale organisatie een mattenbedrijfje waar ze riet kleuren en weven tot kleurrijke slaapmatten<br />
om in <strong>de</strong> nabijgele<strong>de</strong>n stad te verkopen. Zo hebben ze een extra inkomen waarvan ze on<strong>de</strong>rwijs-<br />
en gezondheidskosten kunnen betalen.<br />
• Een plaatselijk organisatie bouwt een educatieve boer<strong>de</strong>rij waar boeren uit <strong>de</strong> buurt scholing<br />
krijgen over duurzame landbouwmetho<strong>de</strong>s. Ie<strong>de</strong>reen die <strong>de</strong>elneemt aan het<br />
scholingsprogramma helpt mee <strong>de</strong> vel<strong>de</strong>n bewerken en oefent zo tegelijkertijd <strong>de</strong> nieuwe<br />
technieken in.<br />
5.1.2. Industrie<br />
Kort na <strong>de</strong> onafhankelijkheid heeft India zich ontwikkeld als een echte industriestaat. De overheid<br />
voer<strong>de</strong> een beleid dat gericht was op zelf<strong>voor</strong>ziening om een maximale onafhankelijkheid tegenover het<br />
buitenland te verwerven. De <strong>voor</strong>rang werd gegeven aan zware industrieën die nodig waren <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />
economische opbouw van het land: hoogovens, staalfabrieken, olieraffina<strong>de</strong>rije, elektrisch centrales,<br />
kernreactoren…<br />
Me<strong>de</strong> hierdoor behoort India vandaag tot <strong>de</strong> top tien van <strong>de</strong> grootste industrielan<strong>de</strong>n ter wereld. Het<br />
beschikt bovendien over het <strong>de</strong>r<strong>de</strong> potentieel van technici en wetenschapslui ter wereld. Op straat<br />
rij<strong>de</strong>n stoere auto’s van Indiaas fabrikaat (Tata). India produceert zijn eigen wapens, tractoren, jeeps,<br />
vrachtwagens, televisies, computerchips, gsm’s enz. Ook <strong>de</strong> elektriciteitsproductie vanaf stuwdammen<br />
over turbines en kabels tot lampen zijn 100% ‘ma<strong>de</strong> in India’.<br />
Maharashtra is <strong>de</strong> lei<strong>de</strong>n<strong>de</strong> industriële staat en verantwoor<strong>de</strong>lijk <strong>voor</strong> 14% van <strong>de</strong> nationale industriële<br />
productie. De industrie maakt in India 28% van het BNP uit.<br />
Sinds <strong>de</strong> liberalisering in 1991 vin<strong>de</strong>n ook buitenlandse bedrijven <strong>de</strong> weg naar India. Velen plaatsen een<br />
<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> productie van hun goe<strong>de</strong>ren over naar India. De lonen zijn er lager en je vindt er veel<br />
hooggeschool<strong>de</strong> werknemers. Zo hebben <strong>de</strong> Belgische bedrijven Beckaert, Delcre<strong>de</strong>re, KBC en Tractebel<br />
vestigingen in India. Veel buitenlandse bedrijven sluiten ook belangrijke<br />
samenwerkingsovereenkomsten af met <strong>de</strong> Indiase overheid of met <strong>de</strong> privé-sector.<br />
Maar ook <strong>de</strong> Indiase bedrijven investeren ver buiten hun landsgrenzen. Momenteel investeren er meer<br />
Indiase bedrijven in België, dan Belgische bedrijven in India. Zo wer<strong>de</strong>n bij<strong>voor</strong>beeld <strong>de</strong> Belgische<br />
staalbedrijven Cockeril Sambre en Sidmar overgenomen door het Indiase Arcelor Mittal.<br />
De meest rendabele industrietakken in India zijn <strong>de</strong> textielindustrie, <strong>de</strong> chemische industrie, <strong>de</strong><br />
software-industrie en <strong>de</strong> staalindustrie.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
14
In <strong>de</strong> textielindustrie wor<strong>de</strong>n heel wat mensen tewerkgesteld. Het gaat zowel over het produceren van<br />
ruwe materialen zoals jute, katoen, zij<strong>de</strong> en wol als het afleveren van eindproducten zoals T-shirts,<br />
broeken, sportschoenen,…<br />
De chemische industrie bestaat in India al lang en vormt ook een belangrijk on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> export. Er<br />
wor<strong>de</strong>n allerlei chemische producten zoals plastic, pestici<strong>de</strong>n of cosmetica geproduceerd. Ook <strong>de</strong><br />
agrochemische en farmaceutische sector zijn in volle expansie. India produceert het grootste aantal<br />
generisch geneesmid<strong>de</strong>len in <strong>de</strong> wereld.<br />
Vandaag doet ook <strong>de</strong> automobielsector het heel goed, die op zijn beurt dan weer <strong>de</strong> staalsector<br />
aandrijft. Autofabrieken zijn <strong>voor</strong>al in Pune en in Chennai te vin<strong>de</strong>n. Staalfabrieken vestigen zich dan<br />
automatisch in <strong>de</strong> buurt om van <strong>de</strong> geografische dichtbijheid van een directe afzetmarkt te profiteren.<br />
De voedingsverwerken<strong>de</strong> sector draait <strong>voor</strong>lopig op een laag pitje, hoewel India één van <strong>de</strong> grootse<br />
voedselproduceren<strong>de</strong> lan<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> wereld is. Slechte infrastructuur en <strong>de</strong> distributieproblemen die<br />
daardoor veroorzaakt wor<strong>de</strong>n, zijn <strong>de</strong> boosdoener van het feit dat <strong>de</strong>ze tak zich nog niet ten volle heeft<br />
ontplooid. Met <strong>de</strong> nodige investeringen en een toenemen<strong>de</strong> bevolking zit hier wel een enorm<br />
groeipotentieel.<br />
5.1.3. Diensten<br />
De dienstensector maakt in India 55% van het BNP uit. Hieron<strong>de</strong>r vallen dienstverlenen<strong>de</strong> activiteiten<br />
zoals <strong>de</strong> horeca, het toerisme, <strong>de</strong> callcenters, telecommunicatie, bank- en financiewezen, immobiliën,<br />
enz.<br />
ICT en telecom<br />
De snelle groei van <strong>de</strong> ICT sector is één van <strong>de</strong> re<strong>de</strong>nen waarom India vaak wordt genoemd als één van<br />
<strong>de</strong> nieuwe economische grootmachten. De economie van <strong>de</strong> Westerse lan<strong>de</strong>n ziet er namelijk net zo uit<br />
als <strong>de</strong>ze in India: een sterke dienstensector en industrie en een klein aan<strong>de</strong>el <strong>voor</strong> <strong>de</strong> landbouw. Toch is<br />
India Frankrijk of Duitsland niet. De economische groei is slechts <strong>voor</strong> een klein <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> bevolking<br />
een echte zegen. Een grote hor<strong>de</strong> armen blijft ter plaatse trappelen en heeft enkel toegang tot Westerse<br />
luxeartikelen via een klein televisiescherm in hun krottenwoning. Ie<strong>de</strong>reen van <strong>de</strong> vergaar<strong>de</strong> rijkdommen<br />
laten meegenieten, zal politieke wil en een ingenieuze herver<strong>de</strong>lingspolitiek vragen.<br />
India’s ICT-business toont het belang aan van investeringen in het on<strong>de</strong>rwijs. De bloei van <strong>de</strong>ze sector<br />
heeft veel te maken met het grote aantal hoogopgelei<strong>de</strong> informatici die in India beschikbaar zijn.<br />
Bovendien liggen <strong>de</strong> lonen er veel lager dan in Europa of Amerika, wat een concurrentieel <strong>voor</strong><strong>de</strong>el<br />
oplevert in <strong>de</strong> geglobaliseer<strong>de</strong> werel<strong>de</strong>conomie.<br />
Nergens an<strong>de</strong>rs ter wereld zijn er zoveel telefonische help<strong>de</strong>sks te vin<strong>de</strong>n als in India. Dit kan een<br />
help<strong>de</strong>sk van een internetprovi<strong>de</strong>r, klantenservice van een supermarktketen of een online herstelservice<br />
<strong>voor</strong> hardware zijn. De jobs wor<strong>de</strong>n veelal ingenomen door Indiase universitairen. Ze krijgen een<br />
opleiding waarin ze het accent van <strong>de</strong> streek leren waarvan ze <strong>de</strong> telefoons ontvangen. Ze krijgen ook<br />
informatie over <strong>de</strong> cultuur van het land in kwestie. Als je bij<strong>voor</strong>beeld <strong>de</strong> dienstregeling van <strong>de</strong> trein<br />
London-Oxford telefonisch opvraagt, krijg je iemand uit Bangalore in India aan <strong>de</strong> lijn.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
15
De Indiase ICT’ers ontwikkelen ook heel wat software.<br />
Een toepassing die velen van ons dagelijks gebruiken, Hotmail, is door een Indiër ontworpen: Sabeer<br />
Bhatia. Hij verkocht het <strong>voor</strong> een slordige 400 miljoen dollar aan Microsoft.<br />
Er zijn dan ook talrijke <strong>voor</strong>beel<strong>de</strong>n van Westerse bedrijven die hun informaticadiensten naar India<br />
outsourcen: Philips, Colruyt, enz. Eén van <strong>de</strong> specialiteiten is software <strong>voor</strong> boekhouding. Verschillen<strong>de</strong><br />
Europese en Amerikaanse on<strong>de</strong>rnemingen laten hun balansen via informaticanetwerken uit India<br />
opmaken. Ook <strong>de</strong> computerprogramma’s van bepaal<strong>de</strong> Belgische banken wor<strong>de</strong>n in India gemaakt.<br />
Westerse bedrijven proberen ook om Indiase informatici naar het Westen te halen. Vooral eind jaren 80<br />
migreer<strong>de</strong>n Indiase wetenschappers in grote getale naar Amerika omdat er op <strong>de</strong> lokale arbeidsmarkt<br />
weinig werk was. Bovendien kon<strong>de</strong>n ze in Amerika veel meer verdienen. Het wegtrekken van<br />
hoogopgelei<strong>de</strong> potentiële werknemers wordt braindrain genoemd. Sinds <strong>de</strong> liberalisering begin jaren<br />
90 werd <strong>de</strong>ze braindrain meer en meer omgezet in een braingain. Door <strong>de</strong> verbeter<strong>de</strong> economisch<br />
situatie in India von<strong>de</strong>n gemigreer<strong>de</strong> Indiërs <strong>de</strong> weg terug naar hun thuisland. Verrijkt met Westerse<br />
technologieën, software en industriële ervaring vormen ze een troef <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Indiase economie.<br />
Toerisme<br />
India is lange tijd <strong>voor</strong>al een bestemming geweest <strong>voor</strong> rugzaktoeristen en hippies, maar ook het<br />
reguliere toerisme is in opmars. Jaarlijks bezoeken ongeveer drie miljoen buitenlan<strong>de</strong>rs India. Potentiële<br />
bezoekers wor<strong>de</strong>n helaas nog afgeschrikt door angst <strong>voor</strong> infectieziekten, <strong>de</strong> gespannen relatie met<br />
Pakistan en het tekort aan goe<strong>de</strong> hotelaccomodatie. Toch is het toerisme in het mo<strong>de</strong>rne India met een<br />
jaarlijkse omzetgroei van enkele miljar<strong>de</strong>n dollars een van <strong>de</strong> groeisectoren. Ze is weliswaar nog klein,<br />
met een bijdrage van 5,6% aan het BNP.<br />
Nu het toerisme zich volop ontwikkelt, is het wel opletten <strong>voor</strong> <strong>de</strong> sociale en ecologische problemen die<br />
massatoerisme met zich meebrengt. De ontwikkeling van Goa als paradijselijke vakantiebestemming<br />
toont goed hoe toerisme een mes is dat aan twee kanten snijdt. Sommige toeristen willen Westerse<br />
luxe, waardoor buitenlandse investeer<strong>de</strong>rs al snel in <strong>de</strong> rij staan om luxehotels met zwemba<strong>de</strong>n,<br />
golfbanen en tuinen te bouwen. Die hotels gebruiken grote hoeveelhe<strong>de</strong>n water. De daling van het<br />
grondwater is op sommige plekken in Goa direct te relateren aan toerisme.<br />
De nieuwe aanstroom van toeristen creëert nieuwe jobs. Veel Goanen werken in beroepen die <strong>de</strong> toerist<br />
dienen: belwinkels, recreatieve <strong>voor</strong>zieningen, prostitutie, taxi’s, … De traditionele beroepen en manier<br />
van leven zoals het vissersbestaan verdwijnen.<br />
Door het volbouwen van Goa wor<strong>de</strong>n duinen en an<strong>de</strong>re natuurlijke barrières sterk aangetast door erosie<br />
of zelfs geheel afgebroken, net als <strong>de</strong> ecosystemen die hiermee samenhangen.<br />
5.2. India in <strong>de</strong> werel<strong>de</strong>conomie<br />
5.2.1. Van economisch eiland naar economische grootmacht?<br />
Sinds <strong>de</strong> onafhankelijkheid van <strong>de</strong> Britten in 1947 is India lange tijd een economisch eiland geweest. De<br />
centrale overheid voer<strong>de</strong> een beleid dat gericht was op zelf<strong>voor</strong>ziening om een maximale<br />
onafhankelijkheid tegenover het buitenland te verwerven.<br />
Deze economie ken<strong>de</strong> heel wat resultaten: India werd zelf<strong>voor</strong>zienend op voedselgebied; diverse<br />
goeddraaien<strong>de</strong> industrieën wer<strong>de</strong>n opgezet; <strong>de</strong> kwaliteit van <strong>de</strong> beroepsbevolking steeg, enzo<strong>voor</strong>t.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
16
Deze self-reliance kon maar wor<strong>de</strong>n opgebouwd door <strong>de</strong> mobilisatie van veel binnenlands kapitaal. En<br />
dat was in han<strong>de</strong>n van een elite, die maar meewerkte met <strong>de</strong> staat als ze er zelf ook aan verdien<strong>de</strong>.<br />
Corruptie is een uitwas van dit systeem.<br />
Er bleken evenwel ook grote tekortkomingen. De economie groei<strong>de</strong> te langzaam. De armoe<strong>de</strong> bleef<br />
enorm en er onston<strong>de</strong>n grote sociaal-economische verschillen tussen <strong>de</strong> <strong>de</strong>elstaten. Het produceren<br />
<strong>voor</strong> <strong>de</strong> eigen afgescherm<strong>de</strong> markt bracht met zich mee dat <strong>de</strong> producten qua uitzicht,<br />
gebruiksvrien<strong>de</strong>lijkheid en gebruikte technologie niet direct aan <strong>de</strong> spits staan op <strong>de</strong> wereldmarkt en<br />
moeilijk kunnen concurreren met Japanse, Amerikaanse of Europese kleppers. Door <strong>de</strong> mechanisatie<br />
nam ook <strong>de</strong> werkloosheid toe.<br />
Vanaf 1984 kwam on<strong>de</strong>r premier Rajiv Gandhi een proces van liberalisering van <strong>de</strong> economie op gang. In<br />
ruil <strong>voor</strong> leningen pleitten IMF en <strong>de</strong> Wereldbank <strong>voor</strong> verregaan<strong>de</strong> privatisering.<br />
1991 was het magische jaar van <strong>de</strong> ‘globalisatie’, met <strong>de</strong> ‘nieuwe economische politiek’ van <strong>de</strong> regering<br />
van Narasimha Rao. De markt werd opengegooid, buitenlandse investeer<strong>de</strong>rs wer<strong>de</strong>n aangetrokken en<br />
han<strong>de</strong>lsbarrières wer<strong>de</strong>n gesloopt. De economie kreeg hierdoor een geweldige impuls: <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>re<br />
uitbouw van <strong>de</strong> infrastructuur, <strong>de</strong> telecommunicatie, banksystemen… Er groeien forse fe<strong>de</strong>rale reserves<br />
en <strong>de</strong> Wereldbank applaudisseer<strong>de</strong>.<br />
Sinds het pad van <strong>de</strong> liberalisering on<strong>de</strong>rgaat India een heuse metamorfose. Overal wor<strong>de</strong>n wegen,<br />
bruggen, viaducten, kantoorgebouwen en fabrieken gebouwd. Vliegvel<strong>de</strong>n en havens wor<strong>de</strong>n<br />
geprivatiseerd. Nieuwe shoppingmalls openen wekelijks hun <strong>de</strong>uren in <strong>de</strong> grote ste<strong>de</strong>n. Bijna alle<br />
buitenlandse merken, van Channel tot Benneton, zijn in India vertegenwoordigd. Dagelijks verschijnen er<br />
duizen<strong>de</strong>n nieuwe auto’s in <strong>de</strong> straten.<br />
Sinds 1997 tekent India elk jaar een economische groei van 7% of meer op, met uitzon<strong>de</strong>ring van 2008.<br />
Deze groei is te danken aan <strong>de</strong> binnenlandse consumptiemarkt, in tegenstelling tot in an<strong>de</strong>re<br />
groeilan<strong>de</strong>n, waar het <strong>de</strong> exportcijfers zijn die verantwoor<strong>de</strong>lijk zijn <strong>voor</strong> groei. India lijkt zich in snel<br />
tempo om te vormen tot een wereldmacht, maar niet alle Indiërs <strong>de</strong>len in <strong>de</strong> nieuwe weel<strong>de</strong>… Over het<br />
algemeen geldt dat <strong>de</strong> rijken en <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>nklasse <strong>voor</strong>uitgaan, terwijl <strong>de</strong> armen, <strong>de</strong> kleine boeren, <strong>de</strong><br />
arbei<strong>de</strong>rs en het milieu <strong>de</strong> dupe zijn. De sterke economische groei gaat trouwens gepaard met een<br />
stijgen<strong>de</strong> inflatie. De prijs van brandstof jaagt <strong>de</strong> prijzen van voedsel en an<strong>de</strong>re comsuptiegoe<strong>de</strong>ren <strong>de</strong><br />
hoogte in. De armere huishou<strong>de</strong>ns zijn hier het eerste slachtoffer van.<br />
5.2.2. Export en import<br />
In India maken inkomsten uit export slechts 15% van het BNP uit. India exporteert het grootste <strong>de</strong>el van<br />
zijn goe<strong>de</strong>ren en diensten naar <strong>de</strong> Verenig<strong>de</strong> Staten (13%), <strong>de</strong> Verenig<strong>de</strong> Arabische Emiraten (10%),<br />
China (7%) en Singapore (4%). An<strong>de</strong>re afnemers van India zijn Hong Kong, Duitsland en het Verenigd<br />
Koninkrijk, enz.<br />
Het grootste aan<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> export is <strong>voor</strong> olie, e<strong>de</strong>lstenen en juwelen. Ook chemische producten<br />
(waaron<strong>de</strong>r geneesmid<strong>de</strong>len), textiel en machines maken een <strong>voor</strong>naam <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> export uit.<br />
Aan <strong>de</strong> importzij<strong>de</strong> is een groot <strong>de</strong>el <strong>voor</strong> <strong>de</strong> betaling van olie en olieafgelei<strong>de</strong> producten zoals<br />
kunstoffen (32%). Elektronica, machines en benodighe<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> transport vormen een an<strong>de</strong>r belangrijk<br />
on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> import. De meeste van <strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren en diensten die India invoert, komen uit China, <strong>de</strong><br />
Verenig<strong>de</strong> Staten en Saoudië-Arabië.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
17
Bron:<br />
Ministry of commerce and Industry of India - http://commerce.nic.in/eidb/<strong>de</strong>fault.asp<br />
5.2.4. Duurzame economie?<br />
De snelle ontwikkeling legt een enorm beslag op het milieu. De rijken, <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>nklasse en het<br />
bedrijfsleven eigenen zich te veel natuurlijke hulpbronnen toe, terwijl <strong>de</strong> arme en ongeschool<strong>de</strong><br />
bevolking vaak niet meer op <strong>de</strong> hoogte is hoe op een duurzame manier met <strong>de</strong> natuurlijke omgeving om<br />
te gaan. Bij dit alles komt nog eens <strong>de</strong> groei van <strong>de</strong> bevoking en het feit dat <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong><br />
milieuwetgeving nauwelijks wordt afgedwongen.<br />
De druk op India’s resteren<strong>de</strong> bosssen is groot. De helft van het bosoppervlak wordt geëxploiteerd,<br />
waarbij met name san<strong>de</strong>lhout en teakhout geliefd zijn. Herbebossingsprojecten moeten <strong>de</strong> sterke<br />
afname van bossen tegengaan.<br />
Grote <strong>de</strong>len van het land beschikken nog niet over elektriciteit of veilig drinkwater. De sterk groeien<strong>de</strong><br />
behoefte aan energie heeft geleid tot <strong>de</strong> bouw van talloze dammen. Milieuorganisaties hebben veel<br />
kritiek op <strong>de</strong> bouw van grote stuwdammen, waar veel lokale bewoners en natuur <strong>de</strong> dupe van wor<strong>de</strong>n.<br />
Maar India investeert ook in duurzame energieoplossingen. India was trouwens het eerste land dat een<br />
zelfstandig ministerie <strong>voor</strong> duurzame energie opzette.<br />
De grootste zwakte van zijn economie, namelijk zijn olieafhankelijkheid, zorgt er me<strong>de</strong> <strong>voor</strong> dat India al<br />
een goed eind op weg is wat betreft <strong>de</strong> uitbouw van wind- en zonne-energie. India heeft <strong>de</strong> vijf<strong>de</strong><br />
grootste capaciteit aan win<strong>de</strong>nergie in <strong>de</strong> wereld. Suzlon , een bekend bedrijf dat windmolens<br />
produceert, is Indiaas.<br />
Met 300 zonnedagen per jaar, lijkt zonne-energie <strong>voor</strong> India een perfecte hernieuwbare energiebron. De<br />
Indiase regering lanceer<strong>de</strong> in 2009 <strong>de</strong> ‘National Solar Mission’ die tegen 2013 genoeg elektriciteit wil<br />
opwekken om 750 000 gezinnen via zonnepanelen van energie te <strong>voor</strong>zien. Toch blijft <strong>de</strong> uitdaging groot,<br />
aangezien <strong>de</strong> technologie nog zeer duur is en veel land nodig heeft, iets wat in India schaars is. De<br />
toekomst zal uitwijzen of investeringen in <strong>de</strong>ze sector <strong>voor</strong> India op lange termijn een goe<strong>de</strong> keuze zijn.<br />
5.2.5. Uitdagingen<br />
India moet dringend werk maken van het uitbouwen van een betere infrastructuur en <strong>de</strong> strijd tegen<br />
corruptie als het zijn economische groei wil ver<strong>de</strong>rzetten. Ook het vermin<strong>de</strong>ren van <strong>de</strong> zware<br />
bureaucratie en het oplei<strong>de</strong>n van arbei<strong>de</strong>rs zijn nodig om <strong>de</strong> economie stabiel te hou<strong>de</strong>n.<br />
De grootste uitdaging zal erin bestaan <strong>de</strong> gegenereer<strong>de</strong> rijkdommen ten goe<strong>de</strong> te laten komen van <strong>de</strong><br />
miljoenen armen. Investeringen in een performantere landbouw, het herbekijken van <strong>de</strong> strikte<br />
landwetten en het toegankelijk maken van lager en mid<strong>de</strong>lbaar on<strong>de</strong>rwijs <strong>voor</strong> ie<strong>de</strong>reen kunnen<br />
hier<strong>voor</strong> stapstenen zijn.<br />
5.3. Arbeid<br />
5.3.1. Informele economie<br />
Stukwerk of huisarbeid<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
18
Van <strong>de</strong> volledige arbeidsbevolking in India werkt zo’n 90% in <strong>de</strong> ongeorganiseer<strong>de</strong> of informele sector.<br />
Het gaat over on<strong>de</strong>rnemingen die, ofwel <strong>de</strong> minimale grootte niet halen, of die niet formeel<br />
geregistreerd zijn. Over het aan<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> informele sector in het BNP, <strong>de</strong> export of het inkomen zijn er<br />
geen officiële cijfers.<br />
Vaak is huisarbeid geïntegreerd in <strong>de</strong> specifieke no<strong>de</strong>n van bepaal<strong>de</strong> sectoren of subsectoren. Zo<br />
verschenen microstudies waaruit blijkt dat stukwerk of huisarbeid belangrijk is in on<strong>de</strong>rmeer <strong>de</strong> tapijt-,<br />
voetbal-, juwelen-, kleding- en wierrookproductie. Een groot <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> huisarbeid is on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van <strong>de</strong><br />
assemblagelijn van <strong>de</strong> grote binnenlandse en mondiale markt.<br />
Huisarbeid is <strong>voor</strong> bedrijven economisch interessant omdat het kostenvermin<strong>de</strong>rd werkt. Het bedrijf<br />
beschikt over arbeid <strong>voor</strong> een lagere prijs dan <strong>de</strong> minimumlonen en het kan gemakkelijk <strong>de</strong> arbeidswet<br />
omzeilen. Wettelijke verplichtingen zoals sociale zekerheid, moe<strong>de</strong>rschapsverlof, gezon<strong>de</strong> en veilige<br />
werkomstandighe<strong>de</strong>n ed. kosten <strong>de</strong> werkgever namelijk veel geld. Huisarbei<strong>de</strong>r kan je bovendien flexibel<br />
inzetten, als er veel werk is, put je uit je reserves, is er weinig werk, dan krijgen an<strong>de</strong>ren gewoon<br />
periodiek geen opdrachten. Ook <strong>de</strong> arbeidstijd van <strong>de</strong> arbei<strong>de</strong>rs die stukwerk doen bij hen thuis is<br />
enorm flexibel. De werkdruk kan dan ook enorm oplopen. Bijgevolg schakelen veel arbei<strong>de</strong>rs hun<br />
kin<strong>de</strong>ren in om het werk te helpen rondkrijgen. De arbei<strong>de</strong>rs zijn afhankelijk van <strong>de</strong> werkgever, maar die<br />
draagt geen enkele van <strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n die hij heeft tegenover arbei<strong>de</strong>rs met een formeel<br />
arbeidsstatuut. Daarom is het belangrijk huisarbeid te erkennen en binnen <strong>de</strong> invloedssfeer van <strong>de</strong> wet<br />
te brengen. In India, net als in an<strong>de</strong>re lan<strong>de</strong>n in Zuid-Azië, is het probleem dat <strong>de</strong> IAO basisnormen<br />
(normen van <strong>de</strong> Internationale Arbeidsorganisatie) — vrijheid van vereniging, collectieve organisatie en<br />
on<strong>de</strong>rhan<strong>de</strong>ling, vrijheid van dwangarbeid, van kin<strong>de</strong>rarbeid, en minimum werkomstandighe<strong>de</strong>n — zich<br />
niet uitstrekken tot <strong>de</strong> huisarbei<strong>de</strong>rs.<br />
Bron:<br />
http://www.schonekleren.be/themas/informele_economie.htm#ind<br />
Domestic work:<br />
Vele migreren<strong>de</strong> jongeren uit inheemse gemeenschappen op het platteland komen aan in <strong>de</strong> stad met<br />
<strong>de</strong> hoop op werk, geld en betere levensomstandighe<strong>de</strong>n. Een enkeling maakt van zijn dromen<br />
werkelijkheid, maar in vele gevallen komen <strong>de</strong>ze jongeren terecht in een situatie van onzichtbare<br />
uitbuiting. Deze kwetsbare jongeren wor<strong>de</strong>n tewerkgesteld als bon<strong>de</strong>d labour in <strong>de</strong> bouwsector of als<br />
dienstmeisjes in huishou<strong>de</strong>ns van <strong>de</strong> rijkere en mid<strong>de</strong>nklasse.<br />
De huisarbeidsters wor<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> Indiase samenleving als inferieur beschouwd en ook zo behan<strong>de</strong>ld. Zij<br />
zijn gebon<strong>de</strong>n aan hun werknemer, werken <strong>voor</strong> een hongerloon en kunnen geen aanspraak maken op<br />
<strong>de</strong> <strong>voor</strong><strong>de</strong>len van sociale zekerheid. Degenen die inwonen, bevin<strong>de</strong>n zich in een nog grotere<br />
afhankelijkheidspositie, met als gevolg dat <strong>de</strong> kansen op fysieke, verbale en seksuele mishan<strong>de</strong>ling<br />
aanzienlijk toenemen.<br />
In India richtte zuster jeanne Devos in 1985 <strong>de</strong> National Domestic Workers Movement (NDMW) op om<br />
<strong>de</strong> positie te verbeteren van <strong>de</strong>ze vrouwen en jongeren, en om actie en netwerking te creëren rond<br />
migratie en mensenhan<strong>de</strong>l. De organisatie is on<strong>de</strong>rtussen uitgegroeid tot een beweging waarin<br />
huisarbeidsters zelf het heft in han<strong>de</strong>n nemen om hun situatie en die van miljoenen lotgenoten te<br />
verbeteren. In verschillen<strong>de</strong> <strong>de</strong>elstaten slaag<strong>de</strong>n ze erin om minimumlonen <strong>voor</strong> domestic work af te<br />
dwingen. In <strong>de</strong> wet op kin<strong>de</strong>rarbeid wordt domestic work verbo<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> kin<strong>de</strong>ren jon<strong>de</strong>r dan 14 jaar.<br />
De strijd gaat ver<strong>de</strong>r met oa. het verkrijgen van een minimale sociale zekerheid op <strong>de</strong> agenda.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
19
5.3.2. Kin<strong>de</strong>rarbeid<br />
De Internationale Arbeidsorganisatie schat dat wereldwijd zo’n 218 miljoen kin<strong>de</strong>ren tussen 5 en 17 jaar<br />
werken. Naargelang <strong>de</strong> <strong>de</strong>finitie die je <strong>voor</strong> kin<strong>de</strong>rarbeid hanteert, werken in India tussen <strong>de</strong> 20 en 110<br />
miljoen kin<strong>de</strong>ren. Ze werken in steenfabrieken en in <strong>de</strong> bouw, op boer<strong>de</strong>rijen en als huishou<strong>de</strong>lijk<br />
personeel en in <strong>de</strong> industrie, een vaak informele industrie: lucifer-, vuurwerk-, sigaretten-, koper-, glas-<br />
en tapijtindustrie. Dikwijls zijn het kleinere bedrijfjes, on<strong>de</strong>raannemingen die producten leveren <strong>voor</strong><br />
grotere bedrijven uit <strong>de</strong> georganiseer<strong>de</strong> sector.Klusjes na schooltijd in het huishou<strong>de</strong>n, op het veld thuis<br />
of een krantenwijk vallen niet on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> noemer kin<strong>de</strong>rarbeid.<br />
Kin<strong>de</strong>rarbeid kent diverse oorzaken. De globalisering is daar één van. Arbeidsintensieve jobs wor<strong>de</strong>n<br />
verplaatst naar lan<strong>de</strong>n waar arbeid het goedkoopst is. Temid<strong>de</strong>n van alle werkkrachten daar, zijn<br />
kin<strong>de</strong>ren goedkoper dan volwassenen. Ze zijn bovendien volgzamer, gemakkelijker te manipuleren,<br />
voeren een aantal taken sneller uit (tapijten knopen, lucifers in doosjes stoppen) en zijn niet<br />
georganiseerd in vakbon<strong>de</strong>n. Kortom, kin<strong>de</strong>ren verhogen het concurrentievermogen.<br />
Armoe<strong>de</strong> is een twee<strong>de</strong> oorzaak, maar die kan niet losgekoppeld wor<strong>de</strong>n van on<strong>de</strong>rwijs. Vaak zien<br />
ou<strong>de</strong>rs die ongeletterd zijn <strong>de</strong> noodzaak van on<strong>de</strong>rwijs <strong>voor</strong> <strong>de</strong> toekomst van hun kin<strong>de</strong>ren niet in. De<br />
extra inkomsten die <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren verdienen zijn <strong>voor</strong> het gezin broodnodig.<br />
Schuldslavernij is een specifieke vorm van kin<strong>de</strong>rarbeid die veroorzaakt wordt doordat mensen schul<strong>de</strong>n<br />
opbouwen die ze niet kunnen terugbetalen. De geldschieters eisen vaak heel hoge interesten. Kin<strong>de</strong>ren<br />
werken dan hun hele leven om <strong>de</strong> schuld van hun ou<strong>de</strong>rs af te betalen. Dat gaat soms door van generatie<br />
op generatie.<br />
Wat betreft het wetgevend ka<strong>de</strong>r rond kin<strong>de</strong>rarbeid bestaat er geen internationaal verbod. De<br />
Internationale Arbeidsorganisatie bepaalt wel een aantal minimumleeftij<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> kin<strong>de</strong>rarbeid.<br />
Daarnaast heeft ze ook een aantal zeer gevaarlijke en/of scha<strong>de</strong>lijke jobs verbo<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> kin<strong>de</strong>ren. Ook<br />
het Internationaal Verdrag <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Rechten van het Kind (art. 32) stelt als dusdanig geen algemeen<br />
verbod op kin<strong>de</strong>rarbeid.<br />
In India was sinds 1986 kin<strong>de</strong>rarbeid al verbo<strong>de</strong>n in fabrieken, mijnen en op an<strong>de</strong>re gevaarlijke<br />
arbeidsplaatsen <strong>voor</strong> kin<strong>de</strong>ren jonger dan 14 jaar. Toch werken nog veel kin<strong>de</strong>ren in fabrieken omdat <strong>de</strong><br />
naleving van <strong>de</strong> wet niet wordt afgedwongen oa. als gevolg van corruptie en een loodzware<br />
bureaucratie.<br />
Sinds 2006 is er een nieuwe wet die ook arbeid van kin<strong>de</strong>ren jonger dan 14 jaar verbiedt in<br />
theestalletjes, huishou<strong>de</strong>ns en hotels. De wet is een belangrijk signaal dat er een mentaliteitswijziging<br />
aan <strong>de</strong> gang is. Toch is <strong>de</strong> strijd nog lang niet gestre<strong>de</strong>n. De landbouw die veel kin<strong>de</strong>ren tewerk stelt,<br />
blijft <strong>voor</strong>lopig buiten schot. Ook arbeid die kin<strong>de</strong>ren thuis verrichten, zoals voetballen stikken of<br />
sigaretten rollen, vallen buiten <strong>de</strong> wet.<br />
Kin<strong>de</strong>rarbeid bestrij<strong>de</strong>n is een complex probleem. Het is niet zo eenvoudig om zomaar te stellen dat<br />
kin<strong>de</strong>rarbeid radicaal moet verbo<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n. Heel vaak is een familie om te overleven afhankelijk van<br />
<strong>de</strong> inkomsten die ook <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren binnenbrengen. Sommige kin<strong>de</strong>ren kunnen enkel naar school gaan als<br />
ze werken. Met het geld dat ze verdienen kunnen ze het vervoer naar school, hun uniform en<br />
schoolboeken betalen.<br />
Onaanvaardbare situaties – zoals schuldslavernij, prostitutie of kin<strong>de</strong>rhan<strong>de</strong>l – vallen on<strong>de</strong>r het<br />
strafrecht en moeten door politie en gerecht wor<strong>de</strong>n aangepakt. In an<strong>de</strong>re gevallen waar het gaat om te<br />
lage lonen of slechte werkomstandighe<strong>de</strong>n, kunnen er over die concrete klachten specifieke eisen<br />
wor<strong>de</strong>n gesteld. In elk geval moeten <strong>de</strong> werkomstandighe<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n verbeterd. Kin<strong>de</strong>ren mogen<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
20
geenszins gevaarlijk of zwaar werk doen. Dat ze op een re<strong>de</strong>lijke manier wat geld verdienen en ook nog<br />
naar school kunnen gaan, is soms een goe<strong>de</strong> oplossing. I<strong>de</strong>aal zou natuurlijk zijn dat geen enkel kind zou<br />
moeten werken.<br />
Het is belangrijk toe te zien op het naleven van het wettelijk ka<strong>de</strong>r dat al over kin<strong>de</strong>rarbeid in India<br />
bestaat. Dat is niet <strong>voor</strong> alle vormen van kin<strong>de</strong>rarbeid evi<strong>de</strong>nt. Hoe controleer je immers het werk in<br />
huishou<strong>de</strong>ns achter gesloten <strong>de</strong>uren? De regering staat ook <strong>voor</strong> <strong>de</strong> taak alle kin<strong>de</strong>ren gratis en<br />
kwaliteitsvol on<strong>de</strong>rwijs aan te bie<strong>de</strong>n zodat werken overbodig wordt. Het massaal verwij<strong>de</strong>ren van<br />
kin<strong>de</strong>ren uit het arbeidsproces door ze naar school te sturen heeft pas zin als er ook aandacht is <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />
werkgelegenheid van volwassenen. Als volwassenen een goed salaris krijgen waarmee ze hun kin<strong>de</strong>ren<br />
kunnen voe<strong>de</strong>n, kle<strong>de</strong>n en naar school sturen kan <strong>de</strong> vicieuze cirkel doorbroken wor<strong>de</strong>n. De Rural<br />
Employment Guarantee Act is een stap in <strong>de</strong> goe<strong>de</strong> richting. Met dit initiatief biedt <strong>de</strong> regering alle<br />
volwassenen die zich hier<strong>voor</strong> inschrijven 100 dagen betaal<strong>de</strong> arbeid per jaar. Als ze geen baan vin<strong>de</strong>n,<br />
krijgen ze <strong>voor</strong> die tijd een uitkering.<br />
Verschillen<strong>de</strong> ngo’s, zowel Indiase als internationale, proberen kin<strong>de</strong>rarbeid terug te dringen. Velen<br />
organiseren een vorm van informeel on<strong>de</strong>rwijs <strong>voor</strong> werken<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren, zoals Arunodhaya in Chennai.<br />
Ze gaan ook ou<strong>de</strong>rs bezoeken om hen te overtuigen van het belang van on<strong>de</strong>rwijs. An<strong>de</strong>re organisaties<br />
bie<strong>de</strong>n opvang aan <strong>voor</strong> gevluchte of mishan<strong>de</strong>l<strong>de</strong> kindarbei<strong>de</strong>rs.<br />
Ook internationaal is er aandacht <strong>voor</strong> <strong>de</strong> problematiek. Grote bedrijven staan meer en meer on<strong>de</strong>r druk<br />
om ‘propere’ producten af te leveren. Er wor<strong>de</strong>n bvb. labels toegekend aan tapijten die vrij zijn van<br />
kin<strong>de</strong>rarbeid.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
21
6. Politiek<br />
6.1. Een fe<strong>de</strong>rale, parlementaire, <strong>de</strong>mocratische republiek<br />
“Wij, het volk van India, hebben plechtig besloten om India tot een soevereine, socialistische, seculiere,<br />
<strong>de</strong>mocratische repuliek in te stellen en om aan al zijn bewoners het volgen<strong>de</strong> te verzekeren:<br />
• rechtvaardigheid: sociaal, economisch en politiek;<br />
• vrijheid: van <strong>de</strong>nken, zich uiten, overtuiging, geloof en eredienst;<br />
• gelijkheid: van status en van kansen;<br />
• broe<strong>de</strong>rlijkheid: <strong>voor</strong> ie<strong>de</strong>reen, om <strong>de</strong> waardigheid van het individu en om <strong>de</strong> eenheid en <strong>de</strong><br />
integriteit van <strong>de</strong> natie te verzekeren.”<br />
Zo luidt <strong>de</strong> aanhef van <strong>de</strong> grondwet die op 26 november 1949 werd gestemd in <strong>de</strong> jonge onafhankelijke<br />
natie (1947).<br />
India is op basis van <strong>de</strong> grondwet uit 1947 een fe<strong>de</strong>rale, parlementaire, <strong>de</strong>mocratische republiek met<br />
een presi<strong>de</strong>nt als staatshoofd. Het systeem van parlementaire <strong>de</strong>mocratie nam India over van <strong>de</strong><br />
Britten. Se<strong>de</strong>rtdien kent het land vrije verkiezingen, vrijheid van meningsuiting, drukpers,<br />
organisatievorming en een onafhankelijke rechtspraak. Er zijn duizen<strong>de</strong>n vakbon<strong>de</strong>n en organisaties van<br />
landarbei<strong>de</strong>rs, boeren, vrouwen, slumbewoners… maar een kleine elite van politici, industriëlen en<br />
grootgrondbezitters heeft in <strong>de</strong>ze ‘grootste <strong>de</strong>mocratie ter wereld’ <strong>de</strong> macht in han<strong>de</strong>n.<br />
Machtsmisbruik, corruptie en vriendjespolitiek zijn velen van hen niet vreemd. Toch dient beklemtoond<br />
te wor<strong>de</strong>n dat het een prestatie is om één zes<strong>de</strong> van <strong>de</strong> wereldbevolking op een relatief vreedzame en<br />
<strong>de</strong>mocratische manier zijn problemen te doen oplossen, ondanks <strong>de</strong> dikwijls uiteenlopen<strong>de</strong> belangen.<br />
6.2. Bestuurlijke in<strong>de</strong>ling<br />
De republiek India bestaat uit een unie van staten met een overwegend fe<strong>de</strong>rale structuur. De officiële<br />
naam is The Republic of India. Aan het hoofd staat een presi<strong>de</strong>nt. De taken van <strong>de</strong>ze presi<strong>de</strong>nt zijn<br />
groten<strong>de</strong>els ceremonieel. De presi<strong>de</strong>nt en <strong>de</strong> vicepresi<strong>de</strong>nt wor<strong>de</strong>n ie<strong>de</strong>r vijf jaar gekozen door een<br />
speciaal kiescollege. De termijnen lopen niet gelijk en <strong>de</strong> vicepresi<strong>de</strong>nt volgt niet automatisch <strong>de</strong><br />
presi<strong>de</strong>nt op bij diens overlij<strong>de</strong>n. De uitvoeren<strong>de</strong> macht ligt bij <strong>de</strong> raad van ministers (het kabinet), die<br />
geleid wor<strong>de</strong>n door een minister-presi<strong>de</strong>nt. De presi<strong>de</strong>nt benoemt <strong>de</strong> minister-presi<strong>de</strong>nt die wordt<br />
<strong>voor</strong>gedragen door <strong>de</strong> regeren<strong>de</strong> politieke partij of coalitie. De presi<strong>de</strong>nt benoemt dan <strong>de</strong> ministers op<br />
advies van <strong>de</strong> minister-presi<strong>de</strong>nt. Het parlement van India kent 2 kamers, het Hogerhuis genaamd Rajya<br />
Sabha (Ne<strong>de</strong>rlands: De raad van <strong>de</strong> staten) en het Lagerhuis genaamd Lok Sabha (Ne<strong>de</strong>rlands: Het huis<br />
van <strong>de</strong> mensen). De regering legt verantwoording af aan <strong>de</strong> Lok Sabha.<br />
Bestuurlijk is <strong>de</strong> fe<strong>de</strong>ratieve republiek India inge<strong>de</strong>eld in 28 <strong>de</strong>elstaten en zeven unieterritoria. De<br />
Indiase grondwet regelt <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>ling van <strong>de</strong> bevoegdhe<strong>de</strong>n tussen <strong>de</strong> centrale overheid en <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>elstaten. De <strong>de</strong>elstaten hebben bestuurlijke autonomie op het gebied van landbouw, welzijn, politie<br />
en lokaal transport. De fe<strong>de</strong>rale regering gaat over on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re <strong>de</strong>fensie, buitenlandse politiek,<br />
spoorwegen en posterijen. In sommige domeinen is er een ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkheid.<br />
Aangezien <strong>de</strong> <strong>de</strong>elstaten hun financiële mid<strong>de</strong>len groten<strong>de</strong>els van <strong>de</strong> centrale overheid krijgen, zijn ze<br />
in praktijk afhankelijk van het centrale gezag gebleven.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
22
De uniterritoria wor<strong>de</strong>n rechtstreeks vanuit New Delhi bestuurd en <strong>de</strong> presi<strong>de</strong>nt benoemt <strong>voor</strong> elk<br />
territorium een administrateur; ook benoemd hij <strong>de</strong> gouverneurs van <strong>de</strong> <strong>de</strong>elstaten.<br />
Ver<strong>de</strong>r is er een on<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>ling in districten, talugs of tehsils (bestaan<strong>de</strong> uit enige hon<strong>de</strong>rd dorpen),<br />
ste<strong>de</strong>n en dorpen. Op al <strong>de</strong>ze niveau’s zijn er nieuwe bestuursorganisaties opgezet, <strong>de</strong> panchayats, die<br />
<strong>de</strong> bevolking sterker moeten betrekken bij <strong>de</strong> sociaal-economische opbouw van het land.<br />
De gram panchayat is <strong>de</strong> kleinste administratieve eenheid in het Indiase politieke systeem. Het is een<br />
verkozen orgaan dat veranwoor<strong>de</strong>lijk is <strong>voor</strong> het dagelijks bestuur in een dorp. Zijn functie werd<br />
vastgelegd in <strong>de</strong> Indiase grondwet door het 73 ste amen<strong>de</strong>ment in 1992. De gram panchayat kan<br />
beslissingen nemen aangaan<strong>de</strong> lokale ontwikkelingsplannen en sociale rechtvaardigheid. Het kan ook<br />
bepaal<strong>de</strong> taksen heffen.<br />
Op het niveau van <strong>de</strong> ‘talugs’ of ‘blocks’, een groepering van dorpen, is er <strong>de</strong> panchayat samiti. Op dit<br />
niveau kan <strong>de</strong> panchayat beslissen over <strong>de</strong> oprichting van gezondheidscentra, lagere scholen,<br />
watertoevoerinstallaties en irrigatiesystemen, herstel van wegen, aanmoedigen van kleinschalige<br />
industrie en cooperatieves en het oprichten van jongerengroepen.<br />
Grote ste<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n bestuurd door corporaties, geleid door een gekozen burgemeester.<br />
Op het niveau van <strong>de</strong> districten tot slot, spreekt men van <strong>de</strong> Zilla Parishad of <strong>de</strong> ‘district councel’. Aan<br />
het hoofd staat <strong>de</strong> ‘district collector’. Ook op districtniveau zijn er bevoegdhe<strong>de</strong>n op het vlak van<br />
openbare werken, landbouw, gezondheidszorg, on<strong>de</strong>rwijs, welzijn, enz.<br />
Op alle niveaus wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> le<strong>de</strong>n om <strong>de</strong> vijf jaar verkozen en is er speciale aandacht <strong>voor</strong> het integreren<br />
van dalits, adivasi en vrouwen.<br />
6.3. Partijen<br />
India kent heel wat politieke partijen:<br />
Indiaas Nationaal Congres (INC): sinds haar oprichting in 1947 tot 1989, domineer<strong>de</strong> <strong>de</strong>ze partij <strong>de</strong><br />
Indiase politiek. Zij situeert zich links van het politieke spectrum. In 2004 kwam <strong>de</strong> partij terug meer op<br />
<strong>de</strong> <strong>voor</strong>grond met Manmohan Singh als eerste minister.<br />
Bharatiya Janata Partij (BJP): centrum-rechtse partij, steeds belangrijker in <strong>de</strong> Indiase politiek in <strong>de</strong> jaren<br />
1990.<br />
Janata Dal is een belangrijke centrumpartij.<br />
Communistische Partij van India (Marxistisch) (CPI-M) kent nogal wat aanhang met een goeie 5%<br />
stemmen tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> verkiezingen van 2004.<br />
Kleinere partijen zijn <strong>de</strong> Akali Dal, All-India Anna DMK, Asom Gana Parishad, Bahujan Samaj Partij,<br />
Communistische Partij van India, Dravida Munnetra Kazhagam, Samajwadi Partij, Shiv Sena en Telugu<br />
Desam.<br />
Na <strong>de</strong> onafhankelijkheid waren heel wat regeringen uitsluitend door <strong>de</strong> INC bevolkt. Sinds 1989 is men<br />
meestal gedwongen om een coalitie te sluiten tussen enkele partijen.<br />
6.4. Conflicten<br />
6.4.1. Jammu en Kasjmir<br />
Bij <strong>de</strong> onafhankelijkheid <strong>de</strong>el<strong>de</strong>n <strong>de</strong> Britten Brits-Indië op in een seculier India en een islamitisch West-<br />
en Oost-Pakistan. De prijs die hier<strong>voor</strong> betaald werd, was hoog. Een week <strong>voor</strong> <strong>de</strong> dag van <strong>de</strong><br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
23
onafhankelijkheid begon één van <strong>de</strong> grootste migraties ooit; in totaal trokken ongeveer 7 miljoen<br />
moslims naar Pakistan, terwijl tien miljoen hindoes en sikhs naar India trokken.<br />
De betrekkingen tussen India en Pakistan wor<strong>de</strong>n sinds 1947 groten<strong>de</strong>els bepaald door <strong>de</strong> kwestie<br />
Kasjmir. Het probleem ontstond door <strong>de</strong> weifelen<strong>de</strong> houding van <strong>de</strong> hindoevorst van het overwegen<strong>de</strong><br />
islamitische Jammu en Kasjmir, die tenslotte toch koos zich aan te sluiten bij India. Sinds <strong>de</strong><br />
onafhankelijkheid werd dit gebied betwist door India en Pakistan. Zij eisen bei<strong>de</strong>n <strong>de</strong> heerschappij over<br />
<strong>de</strong> volledige staat op.<br />
Momenteel is het gebied tussen drie lan<strong>de</strong>n ver<strong>de</strong>eld en bestuurd. Pakistan heeft <strong>de</strong> controle over het<br />
noordwestelijk <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> staat waar drie miljoen inwoners wonen. China bezit een klein ge<strong>de</strong>elte en<br />
India heeft <strong>de</strong> rest van <strong>de</strong> staat, iets meer dan <strong>de</strong> helft, waar negen miljoen inwoners wonen. Deze<br />
officieuze grenzen wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> ‘line of control’ genoemd.<br />
Het conflict in Kasjmir kostte al aan tienduizen<strong>de</strong>n mensen het leven. Bijna elke dag komen bij<br />
beschietingen langs <strong>de</strong> Pakistaans-Indiase bestandslijn in Kasjmir mensen om. Pakistan baseert zijn<br />
aanspraak op het gebied op grond van <strong>de</strong> godsdienstige overtuiging van <strong>de</strong> meer<strong>de</strong>rheid van <strong>de</strong><br />
bevolking. Dat het conflict al zo lang aansleept, is <strong>voor</strong>al te verklaren door het strategische belang van<br />
<strong>de</strong>ze regio. Jammu en Kasjmir is immers een zeer vruchtbare regio, die dienst doet als graanschuur van<br />
zowel Pakistan als India. Er ontspringen ook een aantal machtige en grote rivieren die cruciaal zijn <strong>voor</strong><br />
<strong>de</strong> waterbe<strong>voor</strong>rading van bei<strong>de</strong> lan<strong>de</strong>n. De nood aan water wordt in <strong>de</strong>ze regio alsmaar groter en<br />
verschillen<strong>de</strong> ruzies zijn al ontstaan over <strong>de</strong> bouw van stuwdammen op <strong>de</strong>ze rivieren. Tot slot lopen er<br />
ook een aantal bergpassen die onontbeerlijk zijn <strong>voor</strong> <strong>de</strong> regionale han<strong>de</strong>l.<br />
De twist om Jammu en Kasjmir blijft een lont in een kruitvat. Een constructieve oplossing is <strong>voor</strong>lopig nog<br />
niet in zicht. Elk klein inci<strong>de</strong>nt kan <strong>de</strong> spanning snel doen oplopen. De internationale gemeenschap volgt<br />
dit conflict van nabij aangezien zowel India als Pakistan kernmachten zijn en een escalatie van dit conflict<br />
gevaar kan betekenen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> hele regio.<br />
6.4.2. Separatistische bewegingen<br />
In India waren en zijn er verschillen<strong>de</strong> separatische bewegingen actief. In <strong>de</strong> staat Punjab stre<strong>de</strong>n<br />
extremistische sikhs <strong>voor</strong> een onafhankelijke staat. Het noordoosten van India wordt al sinds <strong>de</strong><br />
onafhankelijkheid geteisterd door groeperingen die tegen <strong>de</strong> staat en tegen elkaar vechten.<br />
Communistische militanten zijn <strong>voor</strong>al actief in het mid<strong>de</strong>n van het land. Spanningen tussen hindoes en<br />
moslims blijven aanwezig. Het kastenstelsel, discriminatie van Dalits, overbevolking, armoe<strong>de</strong> en<br />
milieuproblemen vormen an<strong>de</strong>re bronnen van problemen.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
24
7. Samenleving<br />
7.1. Kastenstelsel<br />
Over het kastenstelsel spreken is niet eenvoudig, alleen al omdat het kastensysteem al onze classificaties<br />
zoals beroep, familieverband, religie, sociale groep… overstijgt.<br />
Een toenemend aantal Indiërs stelt zich meer en meer vragen bij het effect van uitsluiting dat een<br />
gevolg is van het kastenstelsel.<br />
7.1.1. Ontstaan<br />
Het kastenstelsel heeft historische en culturele wortels. In feite is het een resultaat van <strong>de</strong> heel eigen<br />
manier waarop <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> Indische maatschappij heeft gereageerd op het samenkomen van verschillen<strong>de</strong><br />
elementen.<br />
In <strong>de</strong> eerste plaats was er <strong>de</strong> inval van vreem<strong>de</strong> volkeren. Het Sanskrietwoord <strong>voor</strong> <strong>de</strong> bestaan<strong>de</strong> klassen<br />
was ‘varna’ wat kleur betekent. Dit wijst er volgens sommigen op dat <strong>de</strong>ze klassenmaatschappij<br />
<strong>voor</strong>tkwam uit angst <strong>voor</strong> <strong>de</strong> lichtgekleur<strong>de</strong> veroveraars (<strong>de</strong> Ariërs) <strong>voor</strong> vermenging met <strong>de</strong> donkere<br />
oorspronkelijke bevoking. Motieven om het eigen ras te beschermen, zou<strong>de</strong>n zo mee aan <strong>de</strong> grondslag<br />
van het strenge kastensysteem liggen. Maar dit is slechts één theorie.<br />
Ook <strong>de</strong> ontwikkeling van koninkrijken met een feodaal stelsel heeft een invloed gehad. Bestaan<strong>de</strong><br />
bevolkingsgroepen wer<strong>de</strong>n meer en meer in een hiërarchische or<strong>de</strong>ning met een strak keurslijf<br />
geplaatst. Meteen was het kastenstelsel ingesteld als een harmonische hiërarchie. Dit werd later nog<br />
versterkt door het Britse kolonialisme.<br />
Daarnaast is er zeker ook <strong>de</strong> rol van <strong>de</strong> religie. Hygiënische principes, en met name <strong>de</strong> tegenstelling<br />
tussen rein en onrein, leven en dood, wer<strong>de</strong>n i<strong>de</strong>ologisch uitgediept in het hindoeisme met on<strong>de</strong>r meer<br />
het geloof in <strong>de</strong> we<strong>de</strong>rgeboorte. Bijzon<strong>de</strong>r onrein zijn: speeksel, bloed, urine, haar, le<strong>de</strong>r, wasgoed, vuil<br />
op straat, een lijk… wie daarmee omgaat is per <strong>de</strong>finitie onrein en moet wor<strong>de</strong>n geme<strong>de</strong>n. Vandaar <strong>de</strong><br />
term ‘onaanraakbaren’ of ‘dalits’.<br />
7.1.2. Een piramidale mozaïek<br />
Al <strong>de</strong>ze ontwikkelingen creëer<strong>de</strong>n een mozaïek van kleine, vaste eenhe<strong>de</strong>n die hiërarchisch zijn<br />
gestructureerd en endogaam zijn (men huwt binnen <strong>de</strong> eigen groep). Tradioneel wordt het kastenstelsel<br />
als volgt <strong>voor</strong>gesteld: men wordt in een bepaal<strong>de</strong> kaste geboren als resultaat van <strong>de</strong> da<strong>de</strong>n uit een vorig<br />
leven. Door <strong>de</strong> verplichtingen verbon<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> kaste waartoe men behoort goed uit te voeren, kan<br />
men in een volgend leven tot een hogere kaste behoren. Men is genoodzaakt zich bij <strong>de</strong> huidige situatie<br />
neer te leggen en zit als het ware geklemd tussen verle<strong>de</strong>n en toekomst. Het kastenstelsel is echter niet<br />
zo rigi<strong>de</strong> als tradioneel wordt <strong>voor</strong>gesteld in <strong>de</strong> ‘klassieke’ literatuur. De vorm ervan is tijdsgebon<strong>de</strong>n,<br />
het is bijzon<strong>de</strong>r flexibel en past zich steeds weer aan <strong>de</strong> veran<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> tij<strong>de</strong>n aan. Op- en neerwaartse<br />
mobiliteit is mogelijk. Lagere kasten proberen economische en politieke macht te verwerven en ook<br />
rituele reinheid te bereiken. Vooral dalits gebruiken dit proces om een betere status te verwerven in <strong>de</strong><br />
samenleving.<br />
Er beston<strong>de</strong>n volgens sommige bronnen – maar dit ligt zeer gevoelig en is gecontesteerd –<br />
oorspronkelijk vier grote categorieën of stan<strong>de</strong>n (‘varna’s’): brahmanen (<strong>de</strong> priesters en geleer<strong>de</strong>n),<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
25
kshatrya’s (<strong>de</strong> koningen en <strong>de</strong> krijgers), vaisya’s (<strong>de</strong> grote boeren en kooplie<strong>de</strong>n) en shoedra’s (<strong>de</strong> groep<br />
van <strong>de</strong> han<strong>de</strong>narbei<strong>de</strong>rs, landbouwers, veeboeren en artisanalen). Elk van <strong>de</strong>ze varna’s werd<br />
on<strong>de</strong>rver<strong>de</strong>eld in duizen<strong>de</strong>n jati’s (subkasten). Toen in 1909 een volledige tabellering werd opgemaakt,<br />
tel<strong>de</strong> men 2378 hoofdkasten. Er waren tussen <strong>de</strong> 200 en 300 kasten in elke taalregio.<br />
Het woord kaste (Portugese ‘casta’) betekent eigenlijk ‘ras’, (zuivere) soort, groep mensen van hetzelf<strong>de</strong><br />
beroep. Van zo’n kaste is men uitsluitend lid op grond van geboorte. Men huwt steeds binnen <strong>de</strong> kaste.<br />
Een grote groep van <strong>de</strong> bevolking (ongeveer 16% of zo’n 180 miljoen mensen) valt buiten het<br />
kastenstelsel: <strong>de</strong> kastelozen of onaanraakbaren of ‘harijans’ zoals Gandhi ze noem<strong>de</strong> (kin<strong>de</strong>ren/volk van<br />
God). Tegenwoordig wordt geopteerd <strong>voor</strong> <strong>de</strong> term ‘dalits’. ‘Dalit’ betekent ‘gebroken, vertrapte mens’<br />
wat verwijst naar <strong>de</strong> jarenlange discriminatie tegenover <strong>de</strong>ze bevolkingsgroep.<br />
Naast <strong>de</strong> dalits vallen ook <strong>de</strong> tribalen of adivasi buiten het kastenstelsel.<br />
De dominante kasten (niet altijd per se <strong>de</strong> Brahmanen) hebben <strong>de</strong> politieke en economische macht en<br />
dikwijls ook <strong>de</strong> rituele superioriteit. Het kastensysteem bestaat in India ook buiten het hindoeisme, bij<br />
sommige groepen christenen en moslims.<br />
7.1.3. Evolutie<br />
Na <strong>de</strong> onafhankelijkheid van India werd <strong>de</strong> ‘onaanraakbaarheid’ in <strong>de</strong> grondwet afgeschaft en werd elke<br />
discriminatie op grond van kaste bij wet verbo<strong>de</strong>n (Untouchability Offence Act, 1955). Dit betekent<br />
evenwel niet dat het kastenstelsel in <strong>de</strong> praktijk nog groten<strong>de</strong>els <strong>de</strong> organisatie van <strong>de</strong> samenleving<br />
bepaalt.<br />
In <strong>de</strong> grote ste<strong>de</strong>n is het fenomeen tegenwoordig niet meer zo openlijk zichtbaar. In <strong>de</strong> stad leeft men<br />
anoniemer. Men weet niet van ie<strong>de</strong>reen <strong>de</strong> kaste. In <strong>de</strong> ste<strong>de</strong>n vervangen <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rne<br />
klassentegenstellingen nu steeds meer het kastenbesef. Dat wil echter niet zeggen dat alle sporen van<br />
<strong>de</strong>ze traditie zijn uitgewist. Het kastensysteem is zeker nog aanwezig in het dagelijkse leven. Er bestaan<br />
tegenwoordig bij<strong>voor</strong>beeld gecomputeriseer<strong>de</strong> huwelijksbureaus waar <strong>de</strong> klanten netjes per kaste zijn<br />
opgeslagen. Kin<strong>de</strong>ren kunnen wel samen in <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> school zitten, maar wor<strong>de</strong>n niet bij elkaar thuis<br />
uitgenodigd.<br />
Vooral in <strong>de</strong> dorpen is <strong>de</strong> invloed van het kastenstelsel in <strong>de</strong> praktijk zeker nog steeds merkbaar. De<br />
meer<strong>de</strong>rheid van <strong>de</strong> kastelozen zijn landloze landarbei<strong>de</strong>rs; <strong>de</strong> enkelingen met gron<strong>de</strong>igendom zijn<br />
kleine boeren met min<strong>de</strong>r dan 1 ha grond.<br />
Een unieke karakteristiek van alle Indiase dorpen zijn <strong>de</strong> twee verschillen<strong>de</strong> woonplaatsen <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />
kastenbevolking en <strong>voor</strong> <strong>de</strong> dalits. De dalits wonen doorgaans aan <strong>de</strong> zuidzij<strong>de</strong> van het dorp, want <strong>de</strong><br />
zuidkant is het meest onheilspellend. Op <strong>de</strong> meeste plaatsen is het dorpsleven volledig afgeschei<strong>de</strong>n. In<br />
het theehuis – mid<strong>de</strong>nin het dorp – mogen <strong>de</strong> dalits niet binnen. Ze blijven buiten staan en hun thee<br />
wordt naar buiten gebracht. De dalits hebbben geen toegang tot <strong>de</strong> waterputten van <strong>de</strong><br />
kastenbevolking. Iemand van een kaste zal <strong>de</strong>snoods water putten met een ‘niet-dalit-emmer’ en het<br />
water vervolgens overgieten in <strong>de</strong> ‘dalit-emmer’.<br />
Deze praktijken van uitsluiting op basis van kaste zijn eigenlijk bij wet verbo<strong>de</strong>n. Voor kastelozen en<br />
tribalen wer<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> Indiase overheid nochtans speciale ontwikkelingsprogramma’s opgesteld met<br />
een positieve discriminatie op het vlak van on<strong>de</strong>rwijs, politiek en overheidsdiensten. Zo zijn een aantal<br />
parlementszetels <strong>voor</strong>behou<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> dalits. Er zijn in sommige <strong>de</strong>elstaten reeds dalits die het tot een<br />
Eerste Ministerpost hebben gebracht. Toch hebben <strong>de</strong>ze maatregelen niet het verhoopte effect gehad.<br />
Dat kan te wijten zijn aan een gebrek aan informatie of door een fatalistische houding van <strong>de</strong><br />
betrokkenen. Maar zeker was er ook tegenkanting en verzet van gevestig<strong>de</strong> groepen en rechtse<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
26
hindoegroeperingen. Zo’n dalitminister moest op een keer een stanbeeld van Gandhi inhuldigen… De<br />
volgen<strong>de</strong> dag kwam een brahmaan terug naar het standbeeld en besmeur<strong>de</strong> het beeld met mest om het<br />
daarna te kunnen reinigen<br />
In juli 1997 werd <strong>voor</strong> <strong>de</strong> eerste maal een presi<strong>de</strong>nt verkozen die van geboorte dalit is. Kocheril Raman<br />
Narayanan kwam in <strong>de</strong> entourage van <strong>de</strong> Nehru’s terecht. Na een lange diplomatieke carrière, werd hij<br />
op 76-jarige leeftijd tot presi<strong>de</strong>nt verkozen.<br />
7.1.4. Verzet door twee sleutelfiguren<br />
In <strong>de</strong> jaren <strong>de</strong>rtig steun<strong>de</strong>n en mobiliseer<strong>de</strong>n zowel Ambedkar als Gandhi <strong>de</strong> dalits in hun<br />
onrechtvaardige situatie en in het streven naar veran<strong>de</strong>ring in het bewustzijn van <strong>de</strong> Indiase<br />
maatschappij.<br />
Bhimrao Ramji Ambedkar (1891-1956)<br />
Ambedkar, die als dalit zelf <strong>de</strong> discriminaties die daarmee gepaard<br />
gaan aan <strong>de</strong>n lijve on<strong>de</strong>rvon<strong>de</strong>n had, besloot zijn leven te wij<strong>de</strong>n aan<br />
<strong>de</strong> strijd tegen <strong>de</strong> onaanraakbaarheid. Hij behaal<strong>de</strong> twee<br />
doctoraatsdipoma’s (School <strong>voor</strong> Economie te London en aan <strong>de</strong><br />
Universiteit van Colombia), was minister <strong>voor</strong> financiën, professor en<br />
advocaat en had in Mumbai ook een politieke loopbaan. Hij werd <strong>de</strong><br />
architect van <strong>de</strong> Indiase grondwet en streef<strong>de</strong> hierbij naar <strong>de</strong><br />
volledige afschaffing van <strong>de</strong> onaanraakbaarheid. De dalits moesten<br />
gelijke en fundamentele burgerrechten krijgen, ze moesten verkozen<br />
kunnen wor<strong>de</strong>n en vertegenwoordigd wor<strong>de</strong>n. Ook moesten er een<br />
aantal jobs binnen overheidsdiensten en on<strong>de</strong>rwijs <strong>voor</strong>behou<strong>de</strong>n<br />
wor<strong>de</strong>n <strong>voor</strong> dalits. De theorie van gelijkheid mag er dan zijn op papier,<br />
men merkt vandaag nog steeds dat er een grote kloof is met <strong>de</strong><br />
praktijk.<br />
Voor Ambedkar was het hindoeisme onlosmakelijk verbon<strong>de</strong>n met het kastensysteem en was het <strong>de</strong>ze<br />
hiërarchische structuur die <strong>de</strong> weg verhin<strong>de</strong>r<strong>de</strong> naar <strong>de</strong> verbetering <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Dalits. Hij zag klassen en<br />
kastes als bron van on<strong>de</strong>rdrukking en conflicten in <strong>de</strong> samenleving. Hij werd steeds radicaler tegenover<br />
het hindoeisme en kondig<strong>de</strong> aan dat <strong>de</strong> dalits dit moesten verlaten <strong>voor</strong> een an<strong>de</strong>re godsdienst: “I have<br />
been born a Hindu but I will not die a Hindu. (…) If you want tot gain selfrespect, change your religion. If<br />
you want to create a cooperating society, change your religion. If you want power, change your religion.<br />
If you want equality, change your religion.”<br />
De dag erna volg<strong>de</strong>n een half miljoen van zijn me<strong>de</strong>stan<strong>de</strong>rs <strong>de</strong>ze oproep en ook daarna volg<strong>de</strong>n nog<br />
vele bekeringen, ook naar an<strong>de</strong>re godsdiensten zoals het christendom. In <strong>de</strong> i<strong>de</strong>alen en verhalen van <strong>de</strong><br />
dalits symboliseert hij een opkomen<strong>de</strong> zon, een vuurbol die niet te doven is.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
27
Mahamtma Gandhi (1869 – 1948)<br />
7.1.5. Dalitbewegingen<br />
“Mijn missie beperkt zich niet tot <strong>de</strong> broe<strong>de</strong>rschap on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> volkeren<br />
van India. Zij omvat ook meer dan <strong>de</strong> vrijheid van India, hoewel dat in<br />
<strong>de</strong> praktijk heel mijn leven en tijd in beslag neemt. Door het bereiken<br />
van <strong>de</strong> vrijheid <strong>voor</strong> India hoop ik ook een an<strong>de</strong>r doel te bevor<strong>de</strong>ren:<br />
broe<strong>de</strong>rschap on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> mensheid.”<br />
Morandas Karamchand Gandhi, een van <strong>de</strong> meest charismatische<br />
historische figuren van <strong>de</strong> 20 ste eeuw, wordt ook wel <strong>de</strong> geestelijk<br />
va<strong>de</strong>r van India genoemd. Hij zette zich in <strong>voor</strong> <strong>de</strong> onafhankelijheid<br />
van India, met als enige strijdmid<strong>de</strong>l vreedzaam verzet. Zijn bijnaam<br />
“Mahatma” betekent “groot van ziel” in het Sanskriet. Tegen het<br />
ein<strong>de</strong> van zijn leven was India onafhankelijk en werd <strong>de</strong> magere, kale<br />
man door miljoenen Indiërs op han<strong>de</strong>n gedragen. Zijn leer en<br />
metho<strong>de</strong>s raakten bekend over <strong>de</strong> hele wereld. Op 30 januari 1948<br />
werd hij vermoord door een fanatieke hindoe.<br />
De Dalitbewegingen van vandaag verwerpen echter <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ologie van Gandhi. Als gelovige Hindoe wil<strong>de</strong><br />
Gandhi het kastensysteem niet afschaffen, maar <strong>de</strong> kastelozen als een vijf<strong>de</strong> kaste in het systeem<br />
incorporeren. Het spreekt echter <strong>voor</strong> zich dat <strong>de</strong> Dalits op die manier nog steeds on<strong>de</strong>raan <strong>de</strong> sociale<br />
lad<strong>de</strong>r zou<strong>de</strong>n staan.<br />
Vandaag <strong>de</strong> dag blijft dus nog maar één van <strong>de</strong> twee hel<strong>de</strong>n overeind. De <strong>voor</strong>keur van <strong>de</strong><br />
onaanraakbaren gaat ongetwijfeld uit naar Ambedkar, die nog steeds een bron van trots en respect is<br />
<strong>voor</strong> <strong>de</strong> dalits. Zijn foto is op vele plaatsen in India te zien. Nog steeds is zijn gedachtegoed <strong>de</strong> motor van<br />
hon<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n organisaties van kastelozen. De dalits vandaag zeggen: ‘wij zijn mensen’. Van on<strong>de</strong>ruit zijn<br />
mensen aan het opstaan.<br />
Sinds kort wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> dalits niet louter meer gezien als potentiële stemmers maar moeten ze serieus<br />
genomen wor<strong>de</strong>n. Er wor<strong>de</strong>n partijen opgericht die zich specifiek naar bepaal<strong>de</strong> kastengroepen gaan<br />
richten. Dalits gaan zich meer en meer organiseren, en gaan ook een zelfwaar<strong>de</strong>gevoel ontwikkelen.<br />
Men legt zich niet meer neer bij <strong>de</strong> onrechtvaardige situatie waarin men verkeert. De ingesteldheid is<br />
niet langer <strong>de</strong> berusting…<br />
In India zijn meer dan drieduizend beken<strong>de</strong> boeken over het kastenstelsel en over onaanraakbaarheid…<br />
De meningen over het kastenstelsel zijn nogal ver<strong>de</strong>eld, zowel bij <strong>de</strong> Indiërs als bij Indiakenners bij ons.<br />
Vast staat in elk geval dat hierover niet veralgemenend en in één pennentrek kan wor<strong>de</strong>n geschreven.<br />
Als we het globaal bekijken, en wel vanuit <strong>de</strong> armen, kunnen we evenwel niet an<strong>de</strong>rs dan stellen dat er<br />
nog het een en an<strong>de</strong>r zou moeten veran<strong>de</strong>ren…<br />
7.2. On<strong>de</strong>rwijs<br />
Sinds 1 april 2010 dient <strong>de</strong> regering <strong>voor</strong> alle kin<strong>de</strong>ren tussen 6 en 14 jaar verplicht gratis lager<br />
on<strong>de</strong>rwijs te <strong>voor</strong>zien.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
28
Volgens <strong>de</strong> statistieken gaan zeer veel kin<strong>de</strong>ren naar school: 94% volgt lager on<strong>de</strong>rwijs. Velen zijn<br />
geregistreerd, maar gaan in werkelijkheid niet. Cijfers spreken van een vijf<strong>de</strong> van <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren die nooit<br />
naar school gaan. En zeven op tien zou <strong>de</strong> school niet afmaken.<br />
Een schoolloopbaan bestaat uit verschillen<strong>de</strong> fases:<br />
• De kleuterschool: vroeger onbestaand, maar komt meer en meer <strong>voor</strong>, zeker in <strong>de</strong> ste<strong>de</strong>n, waar<br />
bei<strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs uit werken gaan.<br />
• De lagere fase: van klas 1 tot 5. De toelating tot <strong>de</strong> eerste klas is over het algemeen 5 of 6 jaar.<br />
• De mid<strong>de</strong>nfase: van klas 6 tot 8.<br />
• De lagere secundaire fase: klas 9 en 10.<br />
• De hogere secundaire fase: klas 11 en 12, ook wel high school of junior college genaamd.<br />
• De secundaire fase dient als brug tussen het basis en het hoger on<strong>de</strong>rwijs en bereidt jongeren<br />
tussen 14 en 18 jaar <strong>voor</strong> op werk of het hoger on<strong>de</strong>rwijs.<br />
• De hogere fase, of het hoger on<strong>de</strong>rwijs, bestaat uit meer dan 320 universiteiten en 16000<br />
colleges. Aan <strong>de</strong> meeste universiteiten wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> opleidingen in het Engels gedoceerd.<br />
Voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren van <strong>de</strong> kastelozen, die tot <strong>de</strong> armste en meest verdrukte laag van <strong>de</strong> bevoking<br />
behoren, is on<strong>de</strong>rwijs geen prioriteit. Dit is een gevolg van het door <strong>de</strong> maatschappij opgedrongen<br />
min<strong>de</strong>rwaardigheidscomplex – “kin<strong>de</strong>ren van armen zijn geboren om zware en ongeschool<strong>de</strong> arbeid te<br />
verrichten; armen via on<strong>de</strong>rwijs bewust maken, is niet nodig of niet wenselijk,” is dan <strong>de</strong> re<strong>de</strong>nering.<br />
Ver<strong>de</strong>r wordt het belang van on<strong>de</strong>rwijs onvoldoen<strong>de</strong> naar waar<strong>de</strong> geschat, maar is <strong>de</strong> grootste oorzaak<br />
van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsachterstand <strong>voor</strong>al ook <strong>de</strong> armoe<strong>de</strong> zelf. Zelfs het jongste kind is immers vaak<br />
genoodzaakt om te werken.<br />
Er wor<strong>de</strong>n te weinig mid<strong>de</strong>len in het on<strong>de</strong>rwijs geïnvesteerd, <strong>voor</strong>al dan in het basison<strong>de</strong>rwijs. Van het<br />
beschikbare budget gaat immers een zeer groot <strong>de</strong>el naar het <strong>voor</strong>tgezet en hoger on<strong>de</strong>rwijs waarvan<br />
<strong>voor</strong>namelijk <strong>de</strong> rijken en <strong>de</strong> hogere kastengroepen kunnen profiteren.<br />
India heeft een relatief hoog aantal universitair gediplomeer<strong>de</strong>n. Cijfers over het hoger on<strong>de</strong>rwijs tonen<br />
dat 59% van <strong>de</strong> jongens en 52% van <strong>de</strong> meisjes na hun 14 <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>r stu<strong>de</strong>ren. Er zijn zo’n 200<br />
universiteiten en hogescholen met universitaire status.<br />
Terzelf<strong>de</strong>r tijd is – in vergelijking met an<strong>de</strong>re lan<strong>de</strong>n – het analfabetisme in India hoog. Slechts 62% van<br />
<strong>de</strong> bevolking kan lezen en schrijven (Unesco). Daarbij valt een onevenwicht op tussen mannen en<br />
vrouwen: 74% van <strong>de</strong> mannen en 51% van <strong>de</strong> vrouwen zijn geletterd.<br />
Ongeschikte uren, ongemotiveer<strong>de</strong> leraars, grote klassen en onaangepaste leerstof maken <strong>de</strong> school<br />
weinig aantrekkelijk <strong>voor</strong> ou<strong>de</strong>rs en kin<strong>de</strong>ren. Bovendien kunnen ou<strong>de</strong>rs best extra hulp gebruiken en<br />
een extra inkomen gebruiken. Ten slotte on<strong>de</strong>rmijnt het toenemend aantal afgestu<strong>de</strong>er<strong>de</strong> werklozen<br />
ver<strong>de</strong>r het vertrouwen in het on<strong>de</strong>rwijssysteem.<br />
Toch dient gezegd dat er <strong>de</strong> laatste tietallen jaren een opmerkelijke groei was op alle niveaus. De laatste<br />
drie <strong>de</strong>cennia verdubbel<strong>de</strong> het aantal mensen die kunnen lezen en schrijven.<br />
De kwaliteit van het on<strong>de</strong>rwijs verschilt sterk: in privé-scholen is het niveau doorgaans veel hoger dan in<br />
<strong>de</strong> overheidsscholen, die gratis zijn. In <strong>de</strong> privé-scholen betalen <strong>de</strong> leerlingen om les te kunnen volgen.<br />
Deze scholen zijn dan ook <strong>voor</strong>al een privilege <strong>voor</strong> <strong>de</strong> rijken. Hier wordt ook vaak lesgegeven in het<br />
Engels, wat essentieel is om ver<strong>de</strong>r te kunnen stu<strong>de</strong>ren.<br />
Een aantal Indiase sociale organisaties heeft een eigen school opgericht, waar kin<strong>de</strong>ren ervaringsgericht<br />
les krijgen. Lesuren wor<strong>de</strong>n hier vaak aangepast aan <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren die werken. Je vindt zulke scholen in <strong>de</strong><br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
29
krottenwijken van <strong>de</strong> ste<strong>de</strong>n, maar ook in dorpen. Ook <strong>de</strong> volwassenen, <strong>voor</strong>al vrouwen, kunnen er<br />
vorming volgen om te leren lezen en schrijven. Een belangrijk accent ligt op bewustmaking. Dit soort<br />
on<strong>de</strong>rwijs wordt ‘non formal education’ genoemd.<br />
Bron:<br />
http://stats.uis.unesco.org/unesco/TableViewer/document.aspx?ReportId=121&IF_Language=eng&BR_Country=3560&BR_Regi<br />
on=40535<br />
7.3. Gezondheid en gezondheidszorg<br />
De levensverwachting in India bedraagt 65 jaar. Vrouwen (66 jaar) leven er gemid<strong>de</strong>ld iets langer dan<br />
mannen (63 jaar).<br />
India kent een van <strong>de</strong> hoogste cijfers in <strong>de</strong> wereld wat betreft moe<strong>de</strong>rsterfte: 254 op 100 000 leven<strong>de</strong><br />
geboortes. Meestal kan het overlij<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> moe<strong>de</strong>r verme<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n indien zij in goe<strong>de</strong> conditie<br />
verkeerd op het moment van <strong>de</strong> geboorte en <strong>de</strong> nodige faciliteiten aanwezig zijn. Gezien veel vrouwen<br />
aan bloedarmoe<strong>de</strong> lij<strong>de</strong>n, is het risico dat een bloeding bij <strong>de</strong> bevalling een slechte afloop kent groter.<br />
Ook <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rsterfte is in India relatief hoog. 66 op 1000 kin<strong>de</strong>ren halen hun 5 <strong>de</strong> levensjaar niet. Vaak<br />
overlij<strong>de</strong>n jonge kin<strong>de</strong>ren aan longontsteking of diarree. 48% van <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren jonger dan vijf jaar hebben<br />
last van on<strong>de</strong>rgewicht, wat wijst op on<strong>de</strong>rvoeding en hun toekomstige ontwikkeling mogelijk<br />
hypothekeert.<br />
Op veel plaatsen in India zijn basis<strong>voor</strong>zieningen zoals water of riolering onbestaand of weinig<br />
uitgebouwd, wat een bedreiging vormt <strong>voor</strong> <strong>de</strong> volksgezondheid. 12% van <strong>de</strong> Indiase bevolking heeft<br />
geen toegang tot drinkbaar water. Slechts 31% van <strong>de</strong> Indiase huishou<strong>de</strong>ns zijn aangesloten op een<br />
uitgebouwd rioleringssysteem.<br />
Op het platteland laten mensen zich verzorgen in een eerstelijns gezondheidscentrum, dat gerund<br />
wordt door paramedicussen, maar waar niet altijd een dokter aanwezig is. Vaak wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze centra<br />
ingezet <strong>voor</strong> het versprei<strong>de</strong>n van programma’s over familieplanning wat niet altijd positief onthaald<br />
wordt door <strong>de</strong> lokale bevolking. Dit creëert een sfeer van wantrouwen waardoor mensen zich niet snel<br />
genoeg tot het gezondheidscentrum wen<strong>de</strong>n als er een probleem is. Deze centra verschaffen enkel<br />
kleine zorgen. Voor ernstige problemen moeten mensen naar <strong>de</strong> dichtstbijzijn<strong>de</strong> stad.<br />
De gezondheidzorg in India heeft ook ziekenhuizen van wereldformaat. Vooral <strong>de</strong> private<br />
gezondheidssector is <strong>de</strong> laatste jaren enorm gegroeid met aanzienlijke investeringen in<br />
hoogtechnologische medische apparatuur en gespecialiseer<strong>de</strong> dokters. De kwalitatieve zorgen die in<br />
<strong>de</strong>ze instellingen beschikbaar zijn, zijn een magneet <strong>voor</strong> medisch toerisme. Aangetrokken door <strong>de</strong> lage<br />
kostprijs <strong>voor</strong> een medische behan<strong>de</strong>ling of operatie, laten mensen uit Westerse lan<strong>de</strong>n zich in Indiase<br />
ziekenhuizen behan<strong>de</strong>len. Sommige instellingen profileren zich zelf expliciet als bestemming <strong>voor</strong><br />
medische toeristen zoals <strong>de</strong> Apollo Hospital Group, die nauw samenwerkt met ziekenhuizen en<br />
universiteiten uit <strong>de</strong> Verenig<strong>de</strong> Staten en Europa.<br />
Bron:<br />
http://www.who.int/gho/countries/ind.pdf<br />
http://www.unicef.org/infobycountry/india_statistics.html<br />
http://www.medical-tourism-india.com<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
30
7.4. Armoe<strong>de</strong> en ongelijkheid<br />
Er bestaat nogal wat discussie over <strong>de</strong> armoe<strong>de</strong>cijfers in India. Verschillen<strong>de</strong> instellingen publiceer<strong>de</strong>n<br />
rapporten die telkens an<strong>de</strong>re cijfers tonen, afhankelijk van <strong>de</strong> gebruikte statistische metho<strong>de</strong>s. Volgens<br />
<strong>de</strong> Wereldbank leeft 42% van <strong>de</strong> Indiërs on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> armoe<strong>de</strong>lijn van 1,25 dollar per dag. 80% van <strong>de</strong><br />
Indiërs moet rondkomen met min<strong>de</strong>r dan 2 dollar per dag.<br />
Als we kijken naar <strong>de</strong> Human Development In<strong>de</strong>x, waarin naast inkomen ook gezondheid en on<strong>de</strong>rwijs<br />
meegerekend wor<strong>de</strong>n om <strong>de</strong> armoe<strong>de</strong> van een land te bepalen, dan zien we dat India het niet zo goed<br />
doet. Het staat op <strong>de</strong> 122 ste plaats van <strong>de</strong> 172. Ter vergelijking: België staat op plaats 17.<br />
Hoewel <strong>de</strong> Indiase economie in <strong>de</strong> laatste <strong>de</strong>cennia gegroeid is, zien we dat <strong>de</strong> groei onevenwichting<br />
ver<strong>de</strong>eld is. We zien grote verschillen in welvaart tussen sociale en economische groepen, tussen regio’s<br />
en tussen ste<strong>de</strong>n en het platteland.<br />
Zo beschikt <strong>de</strong> tien procent rijkste Indiërs beschikt over 31 procent van het inkomen, <strong>de</strong> armste tien<br />
procent moeten het stellen met 3,6 procent. De veertig rijkste zakenmannen in India zijn samen 170<br />
miljard dollar waard.<br />
Een an<strong>de</strong>r frappant <strong>voor</strong>beeld van <strong>de</strong> grote ongelijkheid is dat in hetzelf<strong>de</strong> jaar dat India <strong>de</strong> ergste<br />
agrarische crisis in tientallen jaren meemaakt, het ook het twee hoogste aantal miljardairs ter wereld<br />
telt.<br />
Ondanks <strong>de</strong>ze grote ongelijkheid komen elk jaar toch zo’n 40 miljoen Indiërs terecht in <strong>de</strong><br />
mid<strong>de</strong>nklasse. Deze steeds groeien<strong>de</strong> groep is me<strong>de</strong>motor van <strong>de</strong> economie; zij zijn het immers die<br />
meer en meer consumeren.<br />
Volgens een rapport van het National Council for Applied Economic Research (NCAER) behoren 160<br />
miljoen individuen tot <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>nklasse. De NCAER bereken<strong>de</strong> dat <strong>de</strong>ze groep, hoewel ze slechts 13% van<br />
<strong>de</strong> bevolking vertegenwoordigt, 49% van het aantal auto’s bezit, 21% van <strong>de</strong> televisies, 53% van <strong>de</strong><br />
computer, 38% van <strong>de</strong> microgolfovens en 46% van alle kredietkaarten.<br />
De hoge mid<strong>de</strong>klasse zijn meestal goed opgelei<strong>de</strong>n die werken in mo<strong>de</strong>rne sectoren zoals bvb. <strong>de</strong><br />
software-industrie of als ingenieur. Ze hebben een huis met een grote tuin, een koelkast, een<br />
wasmachine en vaak ook een huishoudster en/of een tuinman om dat alles te helpen on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n. Ze<br />
dragen Westerse kledij en zappen van Bollywoodfilms naar Amerikaanse soaps. Shoppen doen ze in <strong>de</strong><br />
nieuwe winkelcentra van <strong>de</strong> grote ste<strong>de</strong>n of via het internet. In het weekend gaan ze eten in <strong>de</strong> Pizza Hut<br />
of bij Mc Donalds en daarna naar <strong>de</strong> cinema. Ze verheerlijken <strong>de</strong> Westerse levensstijl. Hierdoor<br />
veran<strong>de</strong>ren ook een aantal traditionele patronen in verband met het huwelijk en <strong>de</strong> relatie tussen<br />
mannen en vrouwen wat bij bepaal<strong>de</strong> groepen op felle kritiek stuit.<br />
Bron:<br />
http://www.worldbank.org.in/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/INDIAEXTN/0,,contentMDK:21880725~pagePK:1<br />
41137~piPK:141127~theSitePK:295584,00.html<br />
http://articles.economictimes.indiatimes.com/2011-02-06/news/28424975_1_middle-class-households-applied-economicresearch<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
31
8. Religie<br />
8.1. Welke religies en hoe verhou<strong>de</strong>n ze zich?<br />
In <strong>de</strong> grootste <strong>de</strong>mocratie ter wereld wonen mensen van allerlei religieuze strekkingen. De twee<br />
grootste godsdiensten zijn het hindoeisme (81%) en <strong>de</strong> islam (13%). Door zijn grote bevolkingsaantal is<br />
India daarmee <strong>de</strong> op drie na grootste moslimstaat ter wereld, na Indonesië en Pakistan. Het christendom<br />
en het sikhisme vertegenwoordigen elk 2% van <strong>de</strong> bevolking. De overige twee procent zijn boeddhist,<br />
jaïn of belij<strong>de</strong>n een natuurgodsdienst.<br />
Het sikhisme is een monotheïstische godsdienst die in het begin van <strong>de</strong> 16 <strong>de</strong> eeuw ontstond in noor<strong>de</strong>lijk<br />
India. Het bestaat uit een combinatie van elementen uit het hindoeisme en <strong>de</strong> islam. De meeste<br />
aanhangers wonen in <strong>de</strong> staat Punjab. Tien goeroes, intellectuele leraren wiens hoofddoel in het leven<br />
het geestelijke en morele welzijn van <strong>de</strong> massa was, leg<strong>de</strong>n tussen 1469 en 1708 <strong>de</strong> principes van <strong>de</strong>ze<br />
religie vast.<br />
Het jainisme ontstond in <strong>de</strong> 5 <strong>de</strong> eeuw v. Chr als reactie op een verstarring in het hindoeisme. Het is net<br />
als het boeddhisme, meer een filosofisch systeem en een gedragsco<strong>de</strong>, dan een echte godsdienst. Het<br />
doel van het jainisme is om <strong>de</strong> ziel te bevrij<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> materie en <strong>de</strong> heilloze cyclus van we<strong>de</strong>rgeboortes<br />
te doorbreken. De zachtaardige jaina’s hebben zeer veel respect <strong>voor</strong> het leven. Ze zijn vegetariër,<br />
dragen geen leren <strong>voor</strong>werpen en het do<strong>de</strong>n van een levend wezen is volstrekt uit <strong>de</strong>n boze.<br />
De circa vier miljoen Jaina’s wonen <strong>voor</strong>al in <strong>de</strong> miljoenenstad Mumbai en in <strong>de</strong> <strong>de</strong>elstaten Gujarat,<br />
Maharashtra en Rajasthan.<br />
In <strong>de</strong> twintigste eeuw komt het vreedzaam samenleven met verschillen<strong>de</strong> godsdiensten meer en meer<br />
op <strong>de</strong> helling te staan on<strong>de</strong>r invloed van <strong>de</strong> Britse overheersing en hindoenationalistische bewegingen<br />
(RSS, VHP, BjP). De laatste jaren lei<strong>de</strong>n tegenstellingen tussen hindoes en moslims, hindoes en sikhs en<br />
hindoes en christenen regelmatig tot conflicten.<br />
Het meest opvallen<strong>de</strong> fenomeen van <strong>de</strong> eeuwwisseling is <strong>de</strong> <strong>de</strong>finitieve doorbraak van het<br />
hindoenationalisme in het Indiase politieke landschap. De Bharatiya janata Party (BJP) ken<strong>de</strong> se<strong>de</strong>rt het<br />
begin van <strong>de</strong> jaren tachtig een sterke opgang. De BJP wil India omvormen tot een sterke mo<strong>de</strong>rne staat<br />
op basis van een nationale eenheid gefun<strong>de</strong>erd op het hindoeisme. Drie pijlers staan centraal: één natie,<br />
één volk en één religie. Het i<strong>de</strong>eëngoed van het hindoenationalisme wordt samengevat door Hindutva<br />
(“het hindoe zijn”). Het is een i<strong>de</strong>ologie die <strong>de</strong> hindoe-i<strong>de</strong>ntiteit centraal stelt en religieuze min<strong>de</strong>rhe<strong>de</strong>n<br />
weinig of geen rechten gunt. An<strong>de</strong>re religies wor<strong>de</strong>n enkel geaccepteerd zolang ze een <strong>de</strong>el wor<strong>de</strong>n van<br />
het hindoeisme, niet als ze ‘vreemd’ blijven.<br />
De moslimgemeenschap in India wordt in dit geval bekeken als <strong>de</strong> zon<strong>de</strong>bok, waardoor het sme<strong>de</strong>n van<br />
een hindoe-i<strong>de</strong>ntiteit gemakkelijker wordt. Le<strong>de</strong>n van hindoe-organisaties zoals <strong>de</strong> Shiv Sena en het<br />
Rashitrya Swayam Sevak Sangh (RSS) doen het hindoeisme geen eer aan en benadrukken <strong>de</strong> verschillen<br />
in levenswijze tussen hindoes en moslims. De moslims van hun kant nemen als reactie hierop ook een<br />
starre houding aan. Er komen ook steeds meer spanningen <strong>voor</strong> tussen hindoegroeperingen on<strong>de</strong>rling.<br />
De laagste kasten beginnen zich meer en meer te roeren en <strong>de</strong> beschermen<strong>de</strong> wetgeving <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />
min<strong>de</strong>rhe<strong>de</strong>n, waaron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> laagste kasten en <strong>de</strong> kastelozen, zet bij hindoes van <strong>de</strong> hogere kasten dan<br />
weer kwaad bloed.<br />
Al <strong>de</strong>ze toenemen<strong>de</strong> spanningen zijn te wijten aan allerlei factoren, historische en politieke, maar vaak<br />
ook economische waarover dan een religieus vernislaagje wordt gelegd.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
32
8.2. Hindoeisme<br />
Het woord 'hindoeisme' betekent oorspronkelijk '<strong>de</strong> levenswijze van <strong>de</strong> bewoners van India'. Het<br />
hindoeisme is dus meer dan een religie, het is ook een cultureel gegeven.<br />
Ie<strong>de</strong>re <strong>de</strong>finitie van het hindoeisme is onvolledig en onnauwkeurig. Het hindoeisme is <strong>voor</strong> ons in veel<br />
opzichten ongrijpbaar: het heeft niet één stichter, zoals het boeddhisme; er bestaat niet één door allen<br />
gerespecteerd boek zoals <strong>de</strong> koran; je kunt niet spreken over één organisatie met een centrale autoriteit<br />
die waakt over <strong>de</strong> leer zoals bij <strong>de</strong> christenen.<br />
Men kan geen hindoe wor<strong>de</strong>n, men wordt als hindoe geboren. Het hindoeisme omvat een opeenhoping<br />
van geloofspunten, rituelen, sociale co<strong>de</strong>s... Binnen het hindoeisme heb je een veelheid van richtingen.<br />
Elke hindoe is hindoe omdat hij zichzelf ziet als een on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> hindoecultuur. Toch zijn er een<br />
aantal krachtlijnen en thema's die - in een of an<strong>de</strong>re vorm - doorgaans terug te vin<strong>de</strong>n zijn bij allen die<br />
zichzelf als hindoe beschouwen.<br />
8.2.1. Hindoefilosofie<br />
Je wordt hindoe door geboorte. Hindoe zijn heeft in eerste instantie nog niet direct iets te maken met<br />
het belij<strong>de</strong>n van een bepaald geloof. Je bent hindoe als je drie zaken in acht neemt:<br />
• je hebt eerbied <strong>voor</strong> <strong>de</strong> heilige koe en <strong>voor</strong> alle leven<strong>de</strong> wezens<br />
• je huwt je kin<strong>de</strong>ren uit en je eet binnen <strong>de</strong> <strong>voor</strong>schriften van <strong>de</strong> jati (subkaste - zie ver<strong>de</strong>r)<br />
waartoe je behoort<br />
• je leeft vanuit het besef dat je telkens opnieuw wordt herboren volgens <strong>de</strong> wetmatigheid van<br />
het 'karma': elke daad heeft zijn gevolgen en alleen <strong>de</strong> da<strong>de</strong>r zal die gevolgen dragen, nu of<br />
later.<br />
Soms wordt hieraan nog een vier<strong>de</strong> toegevoegd: een hindoe organiseert zijn leven volgens <strong>de</strong> wetten<br />
van het 'dharma’. Dit is een soort geweten dat in elk individu zit.<br />
De hindoefilosofie stelt dit begrip 'dharma' centraal. Dit zijn een aantal leefregels of verplichtingen die<br />
<strong>voor</strong> ie<strong>de</strong>re mens verschillen, afhankelijk van <strong>de</strong> groep waartoe men behoort. Je 'karma' (je da<strong>de</strong>n) moet<br />
overeenkomstig zijn met je 'dharma'. Inbreuk daartegen geeft consequenties <strong>voor</strong> het volgen<strong>de</strong> leven.<br />
De hindoes geloven namelijk in <strong>de</strong> reïncarnatie of we<strong>de</strong>rgeboorte. Het ego dat mij bezielt, komt telkens<br />
terug in een an<strong>de</strong>r lichaam. Als je goed hebt geleefd in je vorige leven, ben je beter af in je volgen<strong>de</strong><br />
leven. Hoe beter ie<strong>de</strong>re hergeboorte is, <strong>de</strong>s te dichter kom je bij het 'moksha' of <strong>de</strong> verlossing. Dit<br />
'moksha' is het uitein<strong>de</strong>lijke doel van het leven van <strong>de</strong> hindoe. Het is het loskomen uit <strong>de</strong> 'samsara'<br />
waarin alle leven gevangen zit: <strong>de</strong> cyclus van geboorte, dood en we<strong>de</strong>rgeboorte.<br />
De filosofie van oorzaak en gevolg, van <strong>de</strong> onherroepelijk op een daad volgen<strong>de</strong> 'beloning' of 'straf' in <strong>de</strong><br />
volgen<strong>de</strong> geboorte, draagt natuurlijk een gevaar in zich. Al te gemakkelijk wor<strong>de</strong>n actuele toestan<strong>de</strong>n<br />
afgedaan als een gevolg van da<strong>de</strong>n in vroegere levens, en men doet geen moeite om een verbetering in<br />
<strong>de</strong> situatie tot stand te brengen.<br />
An<strong>de</strong>rzijds zou je kunnen stellen dat het reïncarnatiegeloof <strong>de</strong> 'stress' vermin<strong>de</strong>rt: niet alles moet nu<br />
gebeuren; als het nu niet goed is, wordt het een volgen<strong>de</strong> keer wel beter. Westerlingen, die meer<br />
vertrouwd zijn met een efficiëntie<strong>de</strong>nken, kunnen <strong>de</strong>ze houding tussen aanvaarding en gelatenheid niet<br />
goed begrijpen en interpreteren het heel vlug als fatalistisch.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
33
8.2.2. Heilige teksten<br />
Het geloof van <strong>de</strong> hindoes staat opgetekend in vele verschillen<strong>de</strong> heilige teksten. De zogenaam<strong>de</strong><br />
'Veda's' zijn <strong>de</strong> oudste teksten: vier verzamelingen spreuken, lofzangen, gebe<strong>de</strong>n, regels <strong>voor</strong> rituelen,<br />
enzo<strong>voor</strong>t.<br />
Bij <strong>de</strong> heilige boeken behoren ook twee grote gedichten: <strong>de</strong> beken<strong>de</strong> epossen, <strong>de</strong> 'Mahabharata' en <strong>de</strong><br />
'Ramayana'.<br />
De Mahabharata vertelt het verhaal van twee wedijveren<strong>de</strong> families, <strong>de</strong> Kaurava's en <strong>de</strong> Pandava's, die<br />
vechten om <strong>de</strong> heerschappij over het koninkrijk Hastinapura. Het belangrijkste <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> Mahabharata<br />
is <strong>de</strong> Bhagavad Gita, het 'Lied van <strong>de</strong> Heer'. Daarin herinnert <strong>de</strong> god Krishna Arjuna, een van <strong>de</strong><br />
Pandava's, eraan dat een mens onzelfzuchtig zijn plicht moet doen om gered te wor<strong>de</strong>n.<br />
De Ramayana is het verhaal waarin Rama zijn vrouw Sita redt uit <strong>de</strong> han<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> geestenkoning<br />
Ravana. Rama wordt geholpen door zijn trouwe vriend, <strong>de</strong> apengod Hanuman. Na vele avonturen<br />
volbrengen zij hun taak en keren Rama en Sita terug naar huis in Ayodhya om er tot koning en koningin<br />
te wor<strong>de</strong>n gekroond. Dit verhaal ligt aan <strong>de</strong> basis van het Divalifeest.<br />
8.2.3. Hindoepantheon<br />
Kenmerkend <strong>voor</strong> het hindoeisme is <strong>de</strong> veelheid van go<strong>de</strong>nfiguren. Hindoes geloven in een opperwezen<br />
'Brahman': het Ene, het Al, <strong>de</strong> Almachtige, <strong>de</strong> Oneindige. Om het mysterie van het leven te verbeel<strong>de</strong>n,<br />
wor<strong>de</strong>n aan God drie 'gezichten' toegekend: God als Schepper (Brahma), God als Beschermer (Vishnoe)<br />
en God als Vernietiger en Herschepper (Shiva). Dit wordt ook wel trimurti genoemd. Deze drie<br />
'gezichten' van God zijn on<strong>de</strong>rworpen aan een opeenvolging van reïncarnaties. Ze wor<strong>de</strong>n vereerd on<strong>de</strong>r<br />
vele namen en in talloze gedaantes, die per streek verschillen.<br />
BRAHMA is <strong>de</strong> schepper van het heelal. Hij wordt afgebeeld met vier hoof<strong>de</strong>n (waarmee hij in alle<br />
windrichtingen kan kijken) en vier armen. Hij rijdt op een gans of zit op een lotusbloem. Zijn vrouw is<br />
SARASWATI, <strong>de</strong> godin van <strong>de</strong> kunst en <strong>de</strong> wijsheid.<br />
VISHNU is <strong>de</strong> beschermer van het heelal. Hij wordt vaak afgebeeld met een hemelsblauwe huid, zittend<br />
op een a<strong>de</strong>laar of slapend op een reuzenslang. Zijn vrouw is LAKSHMI, <strong>de</strong> godin van schoonheid en<br />
rijkdom. Vishnoe heeft <strong>de</strong> aar<strong>de</strong> negen keer bezocht om redding te brengen, telkens in een an<strong>de</strong>re<br />
gedaante of vermomming. De bekendste verschijningsvormen van Vishnoe zijn Rama (<strong>de</strong> i<strong>de</strong>ale man).<br />
Krishna (<strong>de</strong> blauwe god) en Boeddha (<strong>de</strong> stichter van het boedhisme).<br />
SHIVA is <strong>de</strong> vernietiger van het kwaad in het heelal. Zijn drietand is het symbool van <strong>de</strong> vernietiging. Op<br />
zijn <strong>voor</strong>hoofd draagt hij het <strong>de</strong>r<strong>de</strong> oog (het oog van <strong>de</strong> kennis). Shiva rijdt op een stier. De vrouw van<br />
Shiva is PARVATI en Ganesh, <strong>de</strong> populaire god met het olifanten kop, is zijn zoon.<br />
De drie aspecten van het god<strong>de</strong>lijke in <strong>de</strong>ze klassieke hindoetria<strong>de</strong>, zijn zeker geen drie losstaan<strong>de</strong><br />
concepten. Wij hebben misschien vlug <strong>de</strong> neiging <strong>de</strong>ze drie te sterk te systematiseren en in vakjes in te<br />
<strong>de</strong>len. Hindoes bid<strong>de</strong>n tot het god<strong>de</strong>lijke en doen dat via hun '<strong>voor</strong>keurgod' die een of an<strong>de</strong>re kant van<br />
<strong>de</strong> godheid laten zien. De keuze van <strong>de</strong> verschijningsvorm hangt af van <strong>de</strong> situatie, <strong>de</strong> familie, <strong>de</strong> streek<br />
waar men woont... Hindoes respecteren ie<strong>de</strong>re vorm van hindoeisme. Vereer<strong>de</strong>rs van Shiva zijn geen<br />
concurrenten of vijan<strong>de</strong>n van vereer<strong>de</strong>rs van Vishnu.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
34
8.2.4. Dagelijkse impact<br />
De meeste hindoes beginnen hun dag met een bad, een gebed en een offer <strong>voor</strong> het familiealtaar.<br />
Soms gaan ze op pelgrimstocht naar heilige ste<strong>de</strong>n (bv. Benares/Varanasi) of ba<strong>de</strong>n ze in heilige rivieren<br />
(bv. <strong>de</strong> Ganges). Hindoetempels zijn steeds aan één godheid gewijd en veel hindoes on<strong>de</strong>rnemen lange<br />
pelgrimstochten om <strong>de</strong> tempel van hun familietraditie te bezoeken.<br />
In <strong>de</strong> dorpen is <strong>de</strong> tempel het mid<strong>de</strong>lpunt van het leven. Maar ook in <strong>de</strong> huizen is <strong>de</strong> godsdienst<br />
zichtbaar: huisaltaartjes waar men dagelijks een 'puja' houdt (gebedsmoment). Wie min<strong>de</strong>r begoed is,<br />
heeft wel een hoekje of een wand waar een go<strong>de</strong>nprent prijkt. Die wordt dagelijks versierd met verse<br />
bloemenkransen en er wor<strong>de</strong>n wierookstokjes <strong>voor</strong> gebrand. De 'goe<strong>de</strong>' hindoe brengt dagelijks een<br />
paar ogenblikken van meditatie <strong>voor</strong> dit huisaltaar door. Vaste tij<strong>de</strong>n daar<strong>voor</strong> bestaan evenmin als er<br />
vaste gebedstij<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> tempels zijn. Op elk moment dat iemand daaraan behoefte voelt, spreekt hij<br />
met zijn god en zegt een paar heilige verzen op.<br />
Op belangrijke hindoeistische feestdagen wor<strong>de</strong>n vaak langdurige en grootscheepse puja's<br />
(gebedsdiensten) gehou<strong>de</strong>n, waarop ook verwanten samenkomen. Voor <strong>de</strong> go<strong>de</strong>nbeel<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n dan<br />
<strong>de</strong> offergaven gelegd, zoals bloemen, kokosnoten, zoetighe<strong>de</strong>n en rijst. De geschenken wor<strong>de</strong>n dan<br />
heilige spijzen ('prasad'), waarvan <strong>de</strong> godheid symbolisch gegeten heeft en die dan on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> aanwezigen<br />
wor<strong>de</strong>n ver<strong>de</strong>eld.<br />
De godsdienst doortrekt ie<strong>de</strong>r aspect van het leven. Elke gebeurtenis vat <strong>de</strong> Indiër op als een uitdrukking<br />
van <strong>de</strong> wil van god: niets gebeurt zomaar, alles hangt met elkaar samen,<br />
8.2.5. Heilige symbolen<br />
De koe<br />
Het belangrijkste dier <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Indiase boeren is ongetwijfeld <strong>de</strong> koe. Het is een geschenk van <strong>de</strong> go<strong>de</strong>n.<br />
De koe is symbool van <strong>de</strong> vruchtbare wereld. De meesten hindoes zou<strong>de</strong>n nooit een koe do<strong>de</strong>n en eten<br />
ook geen koeienvlees. Dat hangt trouwens samen met hun geloof in <strong>de</strong> kringloop van het leven, met hun<br />
beeld over het leven op aar<strong>de</strong> en het leven na <strong>de</strong> dood.<br />
De veelgehoor<strong>de</strong> stelling dat <strong>de</strong>ze mentaliteit een enorme verspilling betekent terwijl zoveel mensen<br />
honger lij<strong>de</strong>n, houdt geen rekening met <strong>de</strong> vele economische functies van <strong>de</strong> koe: trek- en ploegdier op<br />
het veld, melkproducten, mest als brandstof, geneeskundige werking van <strong>de</strong> urine, opbrengst van <strong>de</strong><br />
verkoop van een kalf per jaar... Een koe is tegelijk tractor, melkfabriek en Ie<strong>de</strong>rland...<br />
De verering van <strong>de</strong> koe heeft ook te maken met bepaal<strong>de</strong> tradities en <strong>de</strong> interpretatie ervan. Zo was er<br />
het versterken van <strong>de</strong> eigen i<strong>de</strong>ntiteit tegenover <strong>de</strong> bezetter, eerst <strong>de</strong> moslims en later <strong>de</strong> Engelsen: "Wij<br />
on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n ons van <strong>de</strong> koeienvleeseten<strong>de</strong> bezetter." Ver<strong>de</strong>r zou ook <strong>de</strong> populariteit van Krishna, een<br />
van <strong>de</strong> neerdalingen van Vishnu, een versterking van <strong>de</strong> koeverering hebben meegebracht. Krishna was<br />
oorspronkelijk een koeher<strong>de</strong>r, <strong>de</strong> 'patroon van <strong>de</strong> veehou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> boeren, een tribalengod die door het<br />
hindoeisme werd geassimileerd.<br />
"De koe is <strong>de</strong> moe<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> mens. Ze is lief. Ze geeft altijd maar en vraagt niets terug, daarom is <strong>de</strong> koe<br />
het symbool van <strong>de</strong> zorg van God <strong>voor</strong> ons. Als we goed <strong>voor</strong> <strong>de</strong> koe zorgen, is dat een bewijs dat we<br />
goed <strong>voor</strong> <strong>de</strong> schepping en alle schepselen willen zorgen." (Mahatma Gandhi)<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
35
De Ganges<br />
De Ganges vloeit door <strong>de</strong> hele breedte van Noord-India en is <strong>de</strong> langste stroom in India. Het water is<br />
vreselijk vuil, tien keer vuiler dan <strong>de</strong> Indiase norm. Maar <strong>voor</strong> <strong>de</strong> hindoes blijft het <strong>de</strong> meest heilige rivier.<br />
Ze geloven dat het Gangeswater hun lichaam en ziel zuivert van alle schuld. Een hindoe droomt ervan<br />
te kunnen sterven aan <strong>de</strong> oevers van <strong>de</strong> Ganges.<br />
Hindoes wor<strong>de</strong>n gecremeerd: het lijk van <strong>de</strong> overle<strong>de</strong>nen wordt op een brandstapel gelegd. Nadien<br />
wordt <strong>de</strong> as uitgestrooid in <strong>de</strong> heilige rivier. Op die manier wordt men tweemaal gezuiverd: eerst door<br />
het vuur, daarna door het water. De lijken van kin<strong>de</strong>ren, brahmanen, koeien en melaatsen wor<strong>de</strong>n<br />
evenwel ongecremeerd in het water geworpen: zij zijn al ritueel zuiver. De Ganges is een on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van<br />
<strong>de</strong> eeuwigduren<strong>de</strong> kringloop van het water en <strong>de</strong> hindoes geloven dat het ook zo gaat met <strong>de</strong> as van <strong>de</strong><br />
do<strong>de</strong>n. De Ganges voert <strong>de</strong> verstrooi<strong>de</strong> as van <strong>de</strong> overle<strong>de</strong>nen weg en ie<strong>de</strong>reen wordt telkens opnieuw<br />
geboren.<br />
Ohm<br />
Ohm of aum is een mystieke of heilige lettergreep. Ze wordt veelal aan het begin van<br />
Hindoeteksten geplaatst, als heilige uitroep. Het is <strong>de</strong> heilige oerklank waaruit alle Go<strong>de</strong>n<br />
zijn ontstaan en symbool <strong>voor</strong> <strong>de</strong> heilige drievuldigheid. Het is <strong>de</strong> basis van vele mantra’s.<br />
Swastika<br />
Al sinds ongeveer 3000 jaar <strong>voor</strong> Christus wordt <strong>de</strong> swastika in India gebruikt. Voor <strong>de</strong> boeddhisten en<br />
hindoeïsten is het een heilig symbool vergelijkbaar met het kruis <strong>voor</strong> <strong>de</strong> christenen.<br />
De armen van <strong>de</strong> swastika geven <strong>de</strong> evolutionarie dynamiek en <strong>voor</strong>tgang aan. De rechtsdraaien<strong>de</strong><br />
swastika staat <strong>voor</strong> <strong>de</strong> evolutie, <strong>de</strong> <strong>voor</strong>tgang. De linksdraaien<strong>de</strong> swastika <strong>voor</strong> <strong>de</strong> involutie, <strong>de</strong><br />
teruggang. Het is al eeuwenlang het symbool van <strong>voor</strong>spoed en geluk.<br />
In het Westen echter heeft <strong>de</strong> swastika een negatief imago omdat het door het nazisme is misbruikt. Het<br />
verschil tussen <strong>de</strong> swastika en het hakenkruis is dat <strong>de</strong> swastika rechte en het hakenkruis alleen schuine<br />
lijnen gebruikt.<br />
Lotus<br />
De lotus is <strong>de</strong> nationale bloem van India, maar ook een religieus symbool. Het is een<br />
teken van zuiverheid. In <strong>de</strong> hindoemythologie staan veel go<strong>de</strong>n en godinnen<br />
afgebeeld met een lotus in <strong>de</strong> hand.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
36
9. Cultuur<br />
9.1. De filmindustrie<br />
De Indiase filmindustrie is een bloeien<strong>de</strong> sector. In <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> Indiase talen wor<strong>de</strong>n elk jaar zo’n<br />
duizend films geproduceerd, drie keer zoveel als in Hollywood. Elke week komen er zo’n 15 nieuwe films<br />
uit.<br />
De filmproducties in het Hindi, meestal gemaakt in <strong>de</strong> stad Mumbai, wor<strong>de</strong>n Bollywoordfilms genoemd.<br />
Deze naam is samengesteld uit <strong>de</strong> B van Bombay, <strong>de</strong> vroegere naam van Mumbai, en Hollywood. An<strong>de</strong>re<br />
ste<strong>de</strong>n waar films wor<strong>de</strong>n gemaakt zijn bvb. Tollygunj, een plaats in Bengalen waar <strong>de</strong> meeste films in<br />
het Bengali wor<strong>de</strong>n gemaakt en dat naar analogie met Bollywood, Tollywood wordt genoemd. Kollywood<br />
verwijst dan naar <strong>de</strong> filmproducties in het Tamil, met productiecentrum in Kolkata.<br />
De Indiase filmindustrie stelt zo’n zes miljoen mensen tewerk en haal<strong>de</strong> in 2008 een omzet van ongeveer<br />
6 miljard euro. Elke dag gaan 23 miljoen Indiërs naar <strong>de</strong> bioscoop. Afgaan<strong>de</strong> op het gemid<strong>de</strong>ld uurloon in<br />
India, moeten Indiërs slechts 16 minuten werken om een cinematicket te betalen. Belgen moeten<br />
daar<strong>voor</strong> 30 minuten werken en wereldwijd moeten mensen gemid<strong>de</strong>ld bijna een uur werken om een<br />
uitje naar <strong>de</strong> cinema te betalen.<br />
Film is in India <strong>de</strong> populairste vorm van vermaak. Wie een bioscoopkaartje koopt, wil even aan <strong>de</strong><br />
werkelijkheid ontsnappen. Wat op het scherm verschijnt moet dan ook <strong>voor</strong>al entertainen, en of het<br />
verhaal onwaarschijnlijk of absurd is, maakt <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Indiërs niet uit. De Bollywoodfilms zijn veelal<br />
musicals en masala. Dit laatste wil zeggen dat het een mengelmoes is van verschilllen<strong>de</strong> genres:<br />
komedie, actie, romantiek,thriller… <strong>voor</strong> elk wat wils. In film kan (bijna) alles, toch wat <strong>de</strong> verhaallijnen<br />
betreft. Maar niet alles wordt expliciet in beeld gebracht. Bollywoodfilms bevatten nauwelijks kusscènes<br />
en al zeker geen seksscènes. Al is dit <strong>de</strong> laatste jaren, on<strong>de</strong>r invloed van tv-series en films uit hetWesten<br />
toch aan het veran<strong>de</strong>ren. De laatste jaren zien we een nieuwe generatie filmmakers verschijnen die ook<br />
meer gedurf<strong>de</strong> en gevoelige on<strong>de</strong>rwerpen aansnij<strong>de</strong>n zoals homoseksualiteit, aids, kin<strong>de</strong>rminshan<strong>de</strong>ling,<br />
prostitutie, draagmoe<strong>de</strong>rschap, enz.<br />
Een greep uit het aanbod:<br />
• Neecha Nagar van Chetan Anand won in 1946 <strong>de</strong> eerste Gou<strong>de</strong>n Palm ooit op het filmfestival van<br />
Cannes.<br />
• Mother India van Mehboob Kahan uit 1957, die nog elke dag in <strong>de</strong> zalen speelt, net als Mughale-Azam(1960),<br />
Sholay (1975) en Hum Aapke Hain Koun (1994).<br />
• Lagaan (2001) van Ashutosh Gowariker.<br />
• Black (2005) van Sanjay Leela Bhansali.<br />
• Tare Zameen Par (2007) van Aamir Khan.<br />
Naast <strong>de</strong> filmindustrie hebben ook <strong>de</strong> radio en <strong>de</strong> tv in <strong>de</strong> laatste <strong>de</strong>cennia een enorme vlucht genomen.<br />
Amerikaanse en Britse series verschijnen op <strong>de</strong> Indiase buis, maar er wor<strong>de</strong>n ook eigen series gemaakt,<br />
zoals bij<strong>voor</strong>beeld een hindiversie van ‘Friends’. India heeft ook zijn eigen muziekzen<strong>de</strong>r: Channel V, <strong>de</strong><br />
Indiase variant van MTV. Maar ook MTV India bestaat, met zijn eigen VJ’s en een mengeling van<br />
Westerse pop, rock, r’and b, bollywoodsongs, enz.<br />
Bron:<br />
SAHI, Shabnam, India <strong>voor</strong> beginners. Snapshots van thuis. 2009. Gent: Witsand Uitgevers.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
37
9.2. Sport<br />
Hoewel cricket <strong>de</strong> naam van nationale sport moet afstaan aan hockey, is het toch <strong>de</strong> meest populaire<br />
sport van het land. Het <strong>de</strong>ed zijn intre<strong>de</strong> in India met <strong>de</strong> Britse kolonisatoren en houdt tot op vandaag<br />
heel India in <strong>de</strong> ban. Waar open ruimtes zijn, zie je kin<strong>de</strong>ren en jongeren cricket spelen.<br />
Over <strong>de</strong> oorsprong van cricket is het laatste woord nog niet geschreven. Men heeft lang gedacht dat het<br />
spel ontstaan is uit Engelse kin<strong>de</strong>rspelen. De eerste verwijzingen naar het spel zijn in 17 <strong>de</strong> eeuw in<br />
Engeland terug te vin<strong>de</strong>n. On<strong>de</strong>rtussen is er een on<strong>de</strong>rzoek verschenen waarin <strong>de</strong> oorsprong van cricket<br />
in Vlaan<strong>de</strong>ren wordt gesitueerd. Een Duitse en een Australische professor hebben een gedicht<br />
teruggevon<strong>de</strong>n uit <strong>de</strong> 16 <strong>de</strong> eeuw waarin verwezen wordt naar “shut upp your wickettes” en “kings of<br />
crekettes”. Het gedicht gaat over <strong>de</strong> Vlaamse wevers die zich in die tijd in Zuid- en Oost-Engeland<br />
kwamen settelen. Deze vondst en het feit dat het woord cricket aan geen enkel bestaand Engels woord<br />
kan verbon<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n, doet het vermoe<strong>de</strong>n groeien dat cricket misschien in België zijn oorsprong vindt.<br />
Bovendien zou een vroege vorm van het spel <strong>voor</strong>komen op een schil<strong>de</strong>rij van Pieter Breugel <strong>de</strong> Ou<strong>de</strong>re<br />
uit het mid<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> 16 <strong>de</strong> eeuw.<br />
De spelregels van cricket zijn complex. Hoe het spel eenvoudig kan gespeeld wor<strong>de</strong>n is terug te vin<strong>de</strong>n in<br />
<strong>de</strong> muzische fiches in <strong>de</strong> handleiding.<br />
An<strong>de</strong>re populaire sporten die <strong>de</strong> Britten in India introduceer<strong>de</strong>n zijn voetbal, rugby, golf en tennis. Ook<br />
in een aantal oorspronkelijk Indiase sporten zoals badminton, kabaddi en kho kho zijn er competities. De<br />
speluitleg van <strong>de</strong>ze laatste twee zijn ook in <strong>de</strong> muzische fiche terug te vin<strong>de</strong>n.<br />
Twee beken<strong>de</strong> bordspelen, namelijk schaken en carrom zou<strong>de</strong>n hun oorsprong in India vin<strong>de</strong>n.<br />
De oudste herkenbare vorm van schaken zou in Oost-Perzië, nu Noord-India, in <strong>de</strong> zes<strong>de</strong> eeuw al bestaan<br />
hebben. Carrom is een combinatie van sjoelen en biljart, waarbij twee spelers schijven van een<br />
verschillen<strong>de</strong> kleur in gaten in <strong>de</strong> hoeken van een spelbord proberen te schieten met hun vingers.<br />
Bron:<br />
http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7919429.stm<br />
9.3. Kunst<br />
Plastische kunsten<br />
De geschie<strong>de</strong>nis van <strong>de</strong> kunst op het Indiase schiereiland begint al van rond 3000 v.C. met <strong>de</strong><br />
aanwezigheid van prehistorische rotstekeningen en juwelen. Met <strong>de</strong> groei van <strong>de</strong> ste<strong>de</strong>n doen ook<br />
architectuur en beeldhouwkunst hun intre<strong>de</strong>. Vooral het hindoeisme en het boeddhisme zijn een<br />
inspiratiebron en lei<strong>de</strong>n tot het oprichten van tempels en het verfraaien ervan met beel<strong>de</strong>n ter ere van<br />
<strong>de</strong> go<strong>de</strong>n.<br />
Met <strong>de</strong> komst van <strong>de</strong> Britten <strong>de</strong><strong>de</strong>n Westerse invloe<strong>de</strong>n ook in <strong>de</strong> kunst hun intre<strong>de</strong>. Vandaag zijn <strong>de</strong><br />
kunstvormen al even divers als het land zelf. Vaak ook is <strong>de</strong> kruisbestuiving tussen het oosten en het<br />
westen een thema aangezien veel kunstenaars gemigreer<strong>de</strong> Indiërs zijn, die hun diaspora tot on<strong>de</strong>rwerp<br />
van hun kunst maken.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
38
Kunst als investering en tijdverdrijf blijft iets van een hele rijke elite en enkel in grote ste<strong>de</strong>n als New<br />
Delhi en Mumbai vind je een kunstscene.<br />
Literatuur<br />
Naast <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> teksten zoals <strong>de</strong> Veda’s en <strong>de</strong> Ramayana (die we eer<strong>de</strong>r duid<strong>de</strong>n bij 8. Hindoeisme) heeft<br />
India heel wat wereldwijd beken<strong>de</strong> mo<strong>de</strong>rne auteurs. De meesten van hen schrijven in het Engels.<br />
Wellicht is Salman Rushdie <strong>de</strong> bekendste auteur van Indiase afkomst. Ook Arundanthi Roy, <strong>de</strong> schrijfster<br />
van ‘De god van kleine dingen’ is in het Westen bekend. Naast auteur is zij ook politiek activiste en<br />
steeds meer on<strong>de</strong>r die noemer bekend.<br />
India heeft ook een auteur in haar rangen die <strong>de</strong> Nobelprijs <strong>voor</strong> Literatuur gewonnen heeft,<br />
Rabindranath Tagore. Hij is een Bengaals dichter, wijsgeer, toneel- en romanschrijver. Hij leef<strong>de</strong> van<br />
1861 tot 1941. Hij is ook <strong>de</strong> auteur van het Indiase volkslied jana-gana-mana.<br />
Muziek en dans<br />
De twee grote klassieke muziektradities in India zijn <strong>de</strong> Hindoestaanse muziek uit Noord-India en <strong>de</strong><br />
Carnatische muziek uit Zuid-India. De eerste is sterk beïnvloed door <strong>de</strong> Arabische muziek. Een paar<br />
muziekinstrumenten uit India zijn wereldwijd bekend zoals <strong>de</strong> sitar en <strong>de</strong> tabla.<br />
Jongeren in India luisteren vaak naar <strong>de</strong> muziek uit Bollywoodfilms, die een mengeling is tussen<br />
Westerse pop-rock en meer traditionele elementen. Het genre is enorm populair.<br />
9.4. Culturele symbolen<br />
Rangolifiguur<br />
Rangoli is een vorm van zandschil<strong>de</strong>ren. Meestal maakt men rangoli’s buiten, bij <strong>de</strong> ingang van het huis.<br />
Met fijn wit poe<strong>de</strong>r en gekleurd poe<strong>de</strong>r maakt met een geometrisch patroon. De figuren zijn meestal<br />
geïnspireerd door <strong>de</strong> natuur: pauwen, zwanen, mango’s, bloemen, enz. Als je <strong>voor</strong> een huis in India een<br />
rangoli aantreft, is dat een teken dat het huis gereinigd is en dat je welkom bent. Het aanbrengen van<br />
een rangoli is ook bedoeld om onheil af te wen<strong>de</strong>n en <strong>voor</strong>spoed en geluk te vragen <strong>voor</strong> <strong>de</strong> inwoners<br />
van het huis en zijn bezoekers.<br />
Tikka, tilak of bindi<br />
Het woord bindi is afgeleid van het Sanskriet ‘bindu’ wat druppel betekent. De bindi wordt gedragen op<br />
het <strong>voor</strong>hoofd, tussen <strong>de</strong> wenkbrauwen en markeert zo <strong>de</strong> ‘agna chakra’, <strong>de</strong> zes<strong>de</strong> chakra. Het is een<br />
symbool van gunst, <strong>de</strong>votie en geluk. De zes<strong>de</strong> chakra wordt beschouwd als het gebied van <strong>de</strong> latente<br />
wijsheid. Een hindoe meent dat alle spirituele ervaringen hier wor<strong>de</strong>n verzameld en zich concentreren.<br />
De bindi zorgt er<strong>voor</strong> dat <strong>de</strong>ze energie niet kan ontsnappen, <strong>de</strong> concentratie versterkt en bescherming<br />
biet tegen kwa<strong>de</strong> geesten en ongeluk.<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
39
Met <strong>de</strong> bindi of tikka verwijst men veelal naar <strong>de</strong> stip die als <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> make-up is aangebracht. Dit kan<br />
door mid<strong>de</strong>l van bindipoe<strong>de</strong>r of met een stickertje. De tradionele tikka is rood, maar on<strong>de</strong>rtussen vind je<br />
tikka’s in alle kleuren, formaten en vormen.<br />
Getrouw<strong>de</strong> vrouwen dragen meestal een donkerro<strong>de</strong> bindi van vermiljoen. Het is een teken van<br />
verbon<strong>de</strong>nheid. Ook <strong>de</strong> sindoor, <strong>de</strong> ro<strong>de</strong> streep in <strong>de</strong> scheiding van het haar, heeft <strong>de</strong>ze betekenis. Deze<br />
wordt <strong>voor</strong> het eerst aangebracht door <strong>de</strong> brui<strong>de</strong>gom op hun trouwdag. De sindoor staat symbool <strong>voor</strong><br />
<strong>de</strong> godin Pravati en vrouwelijke energie. Het dragen van <strong>de</strong> sindoor door <strong>de</strong> vrouw beschermt haar<br />
echtgenoot. Weduwen wor<strong>de</strong>n dan ook geacht geen tilak en sindoor meer te dragen.<br />
Het teken, vaak geschil<strong>de</strong>rd, dat priesters, ingewij<strong>de</strong>n en gelovigen op het <strong>voor</strong>hoofd dragen, wordt tilak<br />
genoemd. Mannen dragen een ro<strong>de</strong> tilak als symbool van spirituele wijsheid en tij<strong>de</strong>ns ceremonies. Van<br />
<strong>de</strong> gele tilak wordt gezegd dat het <strong>de</strong> kracht heeft om het intellect te stimuleren. Ze is vaak gemaakt van<br />
san<strong>de</strong>lhoutpoe<strong>de</strong>r. Het san<strong>de</strong>lhout heeft een verkoelend effect op het 6<strong>de</strong> chakra, wat gewaar<strong>de</strong>erd<br />
wordt tij<strong>de</strong>ns meditatie. De ro<strong>de</strong> en gele tilak wor<strong>de</strong>n vaak aangebo<strong>de</strong>n na een ceremonie of om<br />
bezoekers te begroeten. Dit gebaar geeft expressie aan <strong>de</strong> gastvrijheid van <strong>de</strong> gastheer en zijn gebe<strong>de</strong>n<br />
van <strong>voor</strong>tdurend geluk <strong>voor</strong> <strong>de</strong> gasten. Met festivals wor<strong>de</strong>n ook <strong>de</strong> go<strong>de</strong>n versierd met een tilak.<br />
De volgelingen van Shiva (Saivites) dragen een tilak welke gemaakt wordt van as. Ze bestaat uit drie<br />
horizontale lijnen welke vaak licht gebogen zijn en wordt tripundra genoemd.<br />
De volgelingen van Vishnu (Vaisnavas) gebruiken gedroog<strong>de</strong> klei uit een heilige rivier, soms vermengt<br />
met san<strong>de</strong>lhoutpoe<strong>de</strong>r. De tilak heeft <strong>de</strong> vorm van twee verticale lijnen die aan <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rkant zijn<br />
verbon<strong>de</strong>n. Ze wordt <strong>de</strong> urdhva-pundra genoemd.<br />
De volgelingen van Ganesha (Ganapatya) gebruiken rood san<strong>de</strong>lhout. De tilak is gevormd als een u met<br />
een lijn in het mid<strong>de</strong>n.<br />
Volgelingen van Krishna gebruiken o.a. <strong>de</strong> witte klei die gevon<strong>de</strong>n wordt in mierenhopen. Hun tilak heeft<br />
een u vorm met aan <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rkant een blad.<br />
Er bestaan binnen <strong>de</strong>ze traditie verschillen<strong>de</strong> vormen van tilak die het gevolg<strong>de</strong> pad van <strong>de</strong> toegewij<strong>de</strong><br />
aangeeft . In ie<strong>de</strong>r geval heeft <strong>de</strong> tilak <strong>de</strong> functie om <strong>de</strong> gelovige te zegenen en zijn lichaam te markeren<br />
als <strong>de</strong> tempel van god.<br />
De tilak werd in vroegere tij<strong>de</strong>n ook gebruikt om aan te geven tot welke kaste je behoor<strong>de</strong>.<br />
De verticale lijnen behoor<strong>de</strong>n tot <strong>de</strong> Brahmins (<strong>de</strong> priesters), zij gebruikten hier<strong>voor</strong> san<strong>de</strong>lhout poe<strong>de</strong>r.<br />
De horizontale lijnen behoor<strong>de</strong>n tot <strong>de</strong> Ksatryas (lan<strong>de</strong>igenaren), en gebruikten hier<strong>voor</strong> ro<strong>de</strong> kumkum.<br />
De halve maan behoor<strong>de</strong> tot <strong>de</strong> Vaishyas (<strong>de</strong> verkooplui) en maakten die van geelwortel en <strong>de</strong> ron<strong>de</strong><br />
tilak behoor<strong>de</strong> tot <strong>de</strong> Sudras. (landwerkers) welke van houtskool werd gemaakt.<br />
Het dragen van een tilak is in veel gevallen geen vereiste (meer) maar <strong>de</strong> Indiërs hechten veel waar<strong>de</strong><br />
aan <strong>de</strong>ze tradities en ze zijn nog volop in gebruik.<br />
Bron:<br />
http://www.ezinenieuwemaan.nl/36.html#bindi<br />
<strong>Achtergrondinformatie</strong> bij het project ‘Wonen en leven in India’ November 2011<br />
40