EPkE zONDErLAND NiEUW THiALF - Wielersportboeken

het eerste echte boekMaGazine
Van en oVer oVer sPort in frysLÂn
EPkE
zONDErLAND
naar het Goud Met de
Precisie Precisie Van Van een een chirurG chirurG
NiEUW THiALF
bLiJ Met 50 MiLJoen,
bLiJ Met 50 MiLJoen,
Maar oP zoek zoek naar Meer!
VER
DER
sport fan fryslân is een uitgave van nederland sportland
John JorritsMa | fryske sPorten | tineke schokker | sc heerenVeen | sVen kraMer | Vc sneek
sPort frysLÂn | daniËL knibbeLer | aris Leeuwarden | Marit bouwMeester | anni friesinGer
aLyda norbruis | toPsPort noord | eeLco derks | caMbuur Leeuwarden | antoinette de JonG

Ameland: sporteiland!
Sportevenementen 2013
Mrt. Mountainbike
April Klein Vaarwater (wandel)
Juni Beachrugby
Beachvolleybal
Beachsport (div. sporten)
Rondje Ameland (wandel)
Juli MadNes (surf & skate)
Sept. TriAmbla triathlon
Okt. Tussen Zand & Slik
Wandelevenement
Dec. AdventureRun
Runningevent
Design
House Island en Brouwer Anja Amelandfoto, e:
Kijk op: www.vvvameland.nl
voor de exacte data en meer
informatie. Fotogra

healthy ageing network
northern netherlands (hannn)
Stimuleert,
healthy ageing network
northern netherlands (hannn)
versnelt
en verbindt
Stimuleert,
versnelt
Het Healthy Ageing Network Noord-Nederland (HANNN) is
een dynamisch platform voor bedrijven, kennisinstellingen en
en verbindt
overheden die als doel hebben kennis en kansen op op het gebied van
ziekte en gezondheid gezondheid te te verbinden. Hiermee stimuleert het HANNN
de economische ontwikkelingen van Noord-Nederland.
Bent u geïnteresseerd of zoekt u aansluiting?
Neem Het Healthy dan contact Ageing met Network ons op. Noord-Nederland (HANNN) is
een dynamisch platform voor bedrijven, kennisinstellingen en
overheden die als doel hebben kennis en kansen op het gebied van
ziekte en gezondheid gezondheid te te verbinden. Hiermee stimuleert het HANNN
de economische ontwikkelingen van Noord-Nederland.
Bent u geïnteresseerd of zoekt u aansluiting?
Neem dan contact met ons op.
L.J. Zielstraweg 2
Postbus 1047
9701 BA Groningen
T +31 50 800 32 64
E info@hannn.eu
I www.hannn.eu
Financiële partners: Alfa-college, Brains On-Line, FrieslandCampina, Gemeente Groningen,
Gemeente Leeuwarden, Hanzehogeschool Groningen, IBM Healthcare Nederland, IQ Corporation,
MSD, NHL Hogeschool, N.V. NOM, Ordina, Philips Consumer Lifestyle, PRA International, L.J. Zielstraweg Provincie 2
Drenthe, Provincie Fryslân, Provincie Groningen, QPS, Rijksuniversiteit Groningen, Postbus 1047 Stenden
hogeschool, Syncom, Universitair Medisch Centrum Groningen, Van Hall Larenstein, 9701 BA Groningen VitalinQ,
Waterbedrijf Groningen
T +31 50 800 32 64
E info@hannn.eu
Overige partners: De Leefstijl Academie, Bruisende Medewerkers, Gemeente I www.hannn.eu
Assen, Gemeente
Emmen, Healthy Ageing Campus Netherlands, KvK Noord, LIMIS, MKB Noord, Stichting Business
Generator Groningen, Stichting Triade, Syntens, TCNN, VNO NCW Noord, Zorg Innovatie Forum
Financiële partners: Alfa-college, Brains On-Line, FrieslandCampina, Gemeente Groningen,
Gemeente Leeuwarden, Hanzehogeschool Groningen, IBM Healthcare Nederland, IQ Corporation,
MSD, NHL Hogeschool, N.V. NOM, Ordina, Philips Consumer Lifestyle, PRA International, Provincie
DIT PROJECT WORDT MEDEGEFINANCIERD DOOR HET
EUROPEES FONDS VOOR REGIONALE ONTWIKKELING,
DOOR HET MINISTERIE VAN ECONOMISCH ZAKEN EN HET
SAMENWERKINGSVERBAND NOORD-NEDERLAND (SNN)
DIT PROJECT WORDT MEDEGEFINANCIERD DOOR HET
EUROPEES FONDS VOOR REGIONALE ONTWIKKELING,
DOOR HET MINISTERIE VAN ECONOMISCH ZAKEN EN HET
SAMENWERKINGSVERBAND NOORD-NEDERLAND (SNN)

4
inhoud
SPOrT FAN FrySLâN
sport fan fryslÂn
inhoud
7
58
68
7 voor Epke en voor U
Voorwoord van Commissaris van de Koningin John Jorritsma
8 marit Bouwmeester, Alyda Norbruis en Epke zonderland
De 3 van Londen
14 gedeputeerde Tineke Schokker - Strampel
De vrouw van 1 Miljoen
18 Sport Fryslân – verantwoord laten sporten en bewegen
Directeur Saakje Mulder
28 Topsport NOOrD – Faciliteren van Toptalent
Directeur Willem Veldman
38 Sport op Basisscholen
Samen zorgen voor beter bewegingsonderwijs
44 Sporten met een beperking Alles behalve beperkt
Jules Vloet & Alyda Norbruis
54 De sportimpuls van vWS
Subsidie voor sportverenigingen
58 Friese sporthelden
Tiemen Groen, Atje Keulen-Deelstra, Piet Jetze Faber, Bart Helmholt, Abe Lenstra,
Jeen van den Berg, Afke Hijlkema, Richard Schuil, Harm Wiersma, Rintje Ritsma en
Sven Kramer
68 Friese topclubs
Sc Heerenveen, LDODK, Vc Sneek, Aris Leeuwarden, Friesland Flyers en C
ambuur Leeuwarden

en verder
Columns:
25 Joop Alberda
85 Wiebe Wieling
Fryske Sporten:
26 Keatsen
48 Hynstesport
64 Skûtsjesilen
86 Fierljeppen
110 Damjen
Nederland Sportland
is een uitgave van Arko Sports Media
en presenteert in verschillende
regionale magazines de sportambities
van échte sportprovincies en
-gemeenten in Nederland.
Uitgever
Elroy Kromheer
Tel. 06-27219397
elroy.kromheer@sportsmedia.nl
In samenwerking met
Provincie Fryslân, Sport Fryslân,
Fan Fryslân en Topsport NOORD
Hoofdredacteur
Maarten Westermann
Eindredacteur
Rimke de Groot
94
80 Anni Friesinger over leven in Fryslân
Tussen Salzburg en Dearsum
88 Langs Elf Friese Steden
Hoe dan ook! Je moet het een keer gedaan hebben
94 Nieuw Thialf - De snelste laagland baan ter wereld
Directeur Eelco Derks
104 Succesvolle Friese Coaches
Daniel Knibbeler - Coach van het jaar 2012
112 Sportdorp zet bewoners in beweging
Feanwâlden, De Gordyk en Wytmarsum
115 Jeugdsportfonds
Het creëren van kansen waar financiële middelen ontbreken
Bedrijfspresentaties:
22 gemeente Heerenveen
34 Groeneveld & Top / Jako Teamsport
46 Dokkumer Vlaggen Centrale
50 gemeente Leeuwarden
56 Healthy Ageing Network Noord Nederland
62 gemeente Súdwest Fryslân
66 OSG Sevenwolden
74 gemeente Ameland
78 Friesland College
98 Friese bouwconsortium ‘Yn Streken’
102 Stenden Hogeschool
Redactie
Maarten Westermann, Thea van
der Schaaf, Rimke de Groot, Grytsje
de Jong, Mathieu Hilgersom, Petra
Wiegmink en René Oterloo
Fotografie
Peter van Aalst, Martin de Jong en
Leo Vogelzang
Redactie-adres/Lezersservice
Arko Sports Media
Postbus 393
3430 AJ Nieuwegein
Tel. 030 707 30 00
Fax. 030 605 26 18
E-mail: info@sportsmedia.nl
Website: www.sportsmedia.nl
Vormgeving
studiorvg*
Marco Reijken
Website: www.studiorvg.nl
Druk
PreVision, Eindhoven
© 2013 Arko Sports Media Niets
uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd, opgeslagen in een
geautomatiseerd gegevensbestand
of openbaar gemaakt in enige vorm
of op enige wijze, hetzij elektronisch,
mechanisch, in fotokopie of
anderszins gereproduceerd door
middel van boekdruk, foto-offset,
fotokopie, microfilm of welke
andere methode dan ook, zonder
schriftelijke toestemming van de
uitgever.
sport fan fryslÂn
inhoud
Sportief Talent:
28 Antoinette de Jong
52 Carlos de Matos Fernandes
67 Nynke Oud
102 Harmke Siegersma
Sport Updates:
Op pagina 24, 41, 84 en 118
5

Essent Schaatskalender
Seizoen 2012-2013
November 2012
09-11 KPN NK Afstanden Heerenveen
16-18 Essent ISU World Cup Heerenveen
24-25 Essent ISU World Cup Kolomna [RUS]
December 2012
01-02 Essent ISU World Cup Astana [KAZ]
08-09 Essent ISU World Cup Nagano [JPN]
15-16 Essent ISU World Cup Harbin [CHN]
29-30 KPN NK Allround Heerenveen
www.essent.nl/schaatsen
Januari 2013
05-06 KPN NK Sprint Groningen
11-13 Essent ISU EK Heerenveen
19-20 Essent ISU World Cup Calgary [CAN]
26-27 Essent ISU WK Sprint Salt Lake City [USA]
Februari 2013
09-10 Essent ISU World Cup Inzell [DUI]
16-17 Essent ISU WK Allround Hamar [NOR]
Maart 2013
01-03 Essent ISU World Cup Erfurt [DUI]
08-10 Essent ISU World Cup [Finale] Heerenveen
21-24 Essent ISU WK Afstanden Sochi [RUS]
Essent levert.
Data en locaties onder voorbehoud rbehoud
Fotografie van Koen Verweij door François ois Wieringa

“sport vergroot
het bruto
nationaal geluk”
voor epke en voor u
pke Zonderland en Marit
Bouwmeester hebben
bij de Olympische Spelen
in Londen behalve de Nederlandse
eer ook de Friese
eer hoog gehouden.
Marit zeilde naar het
zilver, Epke piekte op
het juiste moment en
haalde goud. Waar hij
eerder tegenslagen kende op beslissende
momenten, was hij nu tegen
alle druk bestand.
De lach op zijn gezicht was na de
afsprong en op het podium nog groter
dan normaal. In de huiskamers is
fl ink mee gejuicht. Inmiddels weet
Epke van geen stoppen. Hij gaat vrolijk
en ambitieus door. Daar kunnen
we trots op zijn.
Onze Flying Doctor aan de Rekstok
is grotendeels opgeleid in de turnhal
van Sportstad Heerenveen. Zoals
de provincie zich inspande voor de
bouw van die hal, zo werken we ook
aan een Nieuw Thialf. Als bakermat
voor nieuw talent, dat mede duidelijk
maakt dat Fryslân de schaatsprovincie
van de wereld is. Dat Marit
uitblonk bij het zeilen en Alyda Norbruis
in het aangepast wielrennen,
past ook bij Fryslân.
Sport vergroot het bruto nationaal
geluk, of je nu zelf actief bent of dat
je op televisie Sven Kramer olympisch
goud ziet winnen. Het is goed
voor de gezondheid, beperkt de
zorgkosten en is goed voor het imago
van een stad of regio. Sport levert
Fryslân meer fans op en is daarmee
Fan Fryslân.
Vandaar dat de provincie bijdraagt
aan de uitgave van deze nieuwe editie
van Sport Fan Fryslân. Deze uitgave
is ontstaan uit samenwerking
met Topsport Noord, Sport Fryslân,
Fan Fryslân en de provincie Fryslân.
U leest wat er mogelijk is op sportge-
7
voorwoord
bied in onze provincie. Van de korfballers
van LDODK en de basketballers
van Aris tot de vele voetbalclubs
in alle uithoeken van de provincie.
Sport is voor iedereen en moet met
goede voorzieningen voor iedereen
bereikbaar zijn.
Daarbij mogen we vooral dankbaar
zijn voor de inzet van de vele vrijwilligers.
Van de baanvegers op de
ijsbaan tot de bestuurders van de
kaatsclub. Samen met de professionele
krachten zorgen zij dat zowel
Epke als u zich sportief kunt ontplooien.
Op naar een sportjaar vol
medailles, doelpunten en nog beter
schaatsijs dan in 2012.
John Jorritsma
Commissaris van de Koningin

8
inTerview
tekst maarTen weSTermann
beeld marTin de jonG

DE
vAN
LONDEN
Marit bouWMeeSter
alyda norbruiS
epke Zonderland
interview
de drie van londen 9
Ze volgden elk hun eigen spoor. Terwijl Epke
Zonderland de dagen sleet tussen zijn kwalifi catie
en de fi nale op de rekstok, voer Marit Bouwmeester
elders in Engeland vrijwel dagelijks een race,
terwijl Alyda Norbruis op een zonnig eiland haar
voorbereiding op de Paralympische Spelen in de
soep zag lopen door een blindedarmoperatie. Alle
drie wonnen ze een medaille, elk met een eigen
verhaal. Door Maarten WesterMann

10
interview
de drie van londen
marit Bouwmeester
Marit Bouwmeester (16 juni 1988) is een
Nederlands zeilster in de Laser radiaalklasse
| In haar klasse is Bouwmeester
op dit moment een van de succesvolste
zeilsters, met een wereldtitel in 2011 en
een zilveren WK-medaille in 2010 | De
progressie die daar aan voorafging: 44e
bij het WK in 2006, 26e in 2007, 16e in
2008 en 4e in 2009 | Bouwmeester vertegenwoordigde
Nederland op de Olympische
Zomerspelen van 2012 in Londen,
waar ze een zilveren plak behaalde achter
de Chinese Xu Lijia | Ze is lid van zeilclub
WV Frisia en woont in Warten. Ze heeft
een relatie met de beroemde Britse zeiler
Ben Ainslie
“ Wat geweest is, is geweest.
We zitten in een nieuw jaar en
het traject naar de volgende
spelen is begonnen”
omt het schip met goud nu binnenvaren, willen we
eerst weleens van gouden Epke weten.
“Nou, dat gaat niet één, twee, drie. Maar het zal dui-
delijk zijn dat er met mijn gouden olympische me-
daille commercieel wel wat is veranderd. Dan moet
je in de eerste plaats natuurlijk denken aan spon-
soring. En verder zijn er nogal wat bedrijven die
vragen of ik een praatje wil komen houden over
het traject dat ik gevolgd heb; om ervan te leren en ter motivatie.
Maar het geld staat bij mij niet op de eerste plaats.
De prioriteit ligt bij het combineren van mijn studie en de
sport. Dit jaar is heel zwaar wat studie betreft. Ik loop nu
coschappen in Groningen. Hoe eerder ik dat heb afgerond,
des te beter is het. Want daarna volgen er coschappen in
Heerenveen en dan valt het allemaal veel beter te combineren.
Uiteindelijk hoop ik me te specialiseren als chirurg,
waarbij mijn voorkeur op dit moment uitgaat naar orthopedie
of traumatologie. Die keuze heeft wel een beetje te maken
met mijn sportbeleving. Ik ben natuurlijk voortdurend
bezig met het bewegingsapparaat, met de botten, de spieren
en de gewrichten. Het is een enorm voordeel voor een sporter
wanneer je weet hoe je lichaam in elkaar zit. Je herkent blessures
in een vroeg stadium. Ik ben er best goed in geworden
om van mezelf te weten wanneer ik overbelast dreig te raken.
Dan weet ik dat ik gas moet terugnemen.”
gEEN STOPkNOP
“Dat is iets waar ik nou juist niet goed in ben: gas terugnemen
wanneer je lichaam dat vraagt”, zegt Alyda. Als gevolg
van complicaties na een te vroege geboorte is Alyda linkszijdig
spastisch. Ze maakte in haar schooltijd kennis met
skiën, wat in haar de ambitie kweekte om aan topsport te
gaan doen. Dat werd uiteindelijk wielrennen. Ze komt uit
in de C2-klasse, wat inhoudt dat ze op een normale racefi ets
rijdt, met aanpassingen aan stuur en bediening. Tijdens de
Paralympics in Londen behaalde ze zilver op de 500 meter
tijdrit. Dat moet wat haar betreft goud worden in 2016 in Rio
de Janeiro.
Alyda: “Het is niet altijd verantwoord wat ik doe. Op mijn inspanningen
in Londen heeft mijn lijf heel heftig gereageerd.

Ik zit nu in een medisch traject, waarin bekeken wordt hoe
we de beperking die ik heb zo goed mogelijk behandelen en
mij tegelijkertijd zodanig op de fi ets zetten dat ik met zo min
mogelijk schade naar Rio kan toewerken. Ik ben namelijk de
eerste die met CP (cerebrale parese) op de fi ets zit. Bij voetbal
is er al veel meer ervaring. Het is een complexe puzzel, te
meer daar ik de neiging heb om alleen maar gas te geven. Ik
wil altijd maar doorgaan. Er zit geen stopknop op mij. En die
moet er wél komen.”
gAAN vOOr gOUD
Net als Epke en Alyda heeft Marit Bouwmeester al besloten
om door te gaan tot Rio. En dan vanzelfsprekend om voor
goud te gaan. Ze geeft eerlijk toe dat de tweede plaats in de
Laser-klasse – een jaar eerder werd ze wereldkampioen – een
tegenvaller was. Het deed haar zelfs een beetje pijn om toe
te zien hoe in de Ridderzaal in Den Haag de winnaars van
gouden medailles een koninklijke onderscheiding opgespeld
kregen. Marit: “Dan wil je daar eigenlijk niet zijn. Je
ging voor goud en wordt geconfronteerd met het feit dat je
dat niet hebt gehaald. Terwijl je toch van alle kanten wordt
gefeliciteerd en gecomplimenteerd met de medaille die je
wél hebt gewonnen. Nu ben ik daar overheen gestapt. Wat
geweest is, is geweest. We zitten in een nieuw jaar en het
traject naar de volgende Spelen is begonnen. En ik wil zeker
niet ondankbaar zijn. Ik heb een onwijs leuke huldiging gehad
in mijn dorp Wartena. Er stond een grote partytent, het
was één groot dorpsfeest en ik heb allerlei cadeaus gekregen.
Van mijn eigen familie heb ik een mooie armband gekregen
waarin het logo van Londen 2012 is gegraveerd.”
Alyda: “Ik had een groot feest in Ureterp, waar ik ben opgegroeid
en sinds vier jaar zelfstandig in een huisje woon. Dat
de gemeente en de mensen dat voor jou willen regelen, heb ik
als iets heel moois en warms ervaren. Mijn Friese afk omst is
heel belangrijk voor mij, daar put ik echt kracht uit.”
Epke, die op het moment dat we hem spreken net op het gemeentehuis
de documenten in ontvangst heeft genomen die
behoren bij het ereburgerschap van Heerenveen: “Je merkt
de blijdschap en de bewondering voor je prestatie. Je bent ineens
van Nederland, je bent van Fryslân, je bent van Heerenveen
en natuurlijk ook van Lemmer. Want daar ben ik geboren
en heb ik tot mijn negentiende gewoond. Ik werd er met
een Lemsteraak binnengevaren.”
“En we zijn allemaal nog bij de koningin wezen lunchen”,
vult Alyda enthousiast aan. “Dat was echt heel leuk, ik had
het geluk dat ik bij haar aan tafel zat. Ik heb me kostelijk vermaakt
met de koningin, ze kan heel leuk vertellen, met veel
humor. En het eten was lekker.”
AAN DE BUiS gEkLUiSTErD
Wat hebben ze eigenlijk van elkaars prestaties meegekregen?
Niet veel en dat was geen onwil, maar ze hadden zo
Alyda Norbruis
Alyda Norbruis (28 maart 1989) is een
Nederlandse wielrenster die zowel op de
baan als op de weg uitkomt | Ze woont in
haar geboorteplaats Ureperp | Norbruis,
die drie maanden te vroeg werd geboren,
heeft na haar geboorte een hersenbloeding
gehad, waardoor ze cerebrale parese
heeft en daardoor linkszijdig spastisch is
| Probeerde door te breken in het alpine
skiën, maar stapte twee jaar geleden over
naar het wielrennen | Was onmiddellijk
succesvol | Behaalde goud (500 meter
tijdrit) en zilver (3 km achtervolging) bij
WK in Los Angeles in 2012 | Behaalde
vorig jaar ook twee nationale titels, op de
baan en op de weg
hun eigen besognes. “Alleen Marit heb ik een beetje kunnen
volgen”, zegt Epke. “Maar dan op een monitor, zonder commentaar,
je kon absoluut niet zien wie op welke positie lag.”
En Alyda: “Ik weet het eigenlijk niet meer zo precies. Ik lag
op dat moment waarschijnlijk in het ziekenhuis vanwege die
blindedarmontsteking.” Marit herinnert zich: “Op het moment
dat Epke de fi nale turnde, zat ik in de auto in een fi le
op weg naar Londen. Een dag eerder was mijn eigen medal
race geweest. Het was heel irritant, we probeerden met allerlei
mensen thuis te texten om te horen hoe het ervoor stond.
Maar iedereen zat aan de buis gekluisterd. Pas later kreeg
interview
de drie van londen 11
“mijn Friese afkomst is
heel belangrijk voor
mij, daar put ik echt
kracht uit.”

ik de bevrijdende sms.” Epke: “En toen hebben wij samen ’s
avonds nog in het Holland Heineken House gestaan. Wat een
feest was dat, zeg. Dat vond ik een heel intens moment.”
gEEN EXTrA DrUk
Zo had ieder z’n eigen wereldje. “Het zeilen speelde zich ver
van Londen af”, legt Marit uit. “In Weymouth, in het zuiden
van Engeland, erg afgelegen. Dat zijn wij zeilers gewend. Het
was bekend terrein, we kwamen er al sinds 2006 en hadden
er als Nederlandse ploeg een eigen huis, waar we zo’n drie
maanden per jaar bivakkeerden. Ik denk dat ik in mijn leven
nergens zo veel gevaren heb als op dat water daar. Eigenlijk
was het tijdens de Spelen zoals het altijd was. Met één verschil:
er waren ineens allemaal mensen die zeiden hoe zij het
wilden hebben. Gingen we altijd op de fi ets naar onze boten,
nu mocht dat niet. Maar eenmaal op het water was alles weer
bij het oude. Ik heb ook geen extra druk gevoeld omdat het de
Olympische Spelen waren. Van het publiek merk je bijvoorbeeld
niet veel. Daar zeil je te ver van de kust voor. De enige
druk is de druk die je jezelf oplegt.”
“Er is niet veel ruimte om andere dingen te doen”, vertelt Epke
over zijn verblijf in het Olympisch Dorp. “Je traint en probeert
daar het maximale uit te halen. En verder is het heel veel herstellen.
Op de avond na de kwalifi catie ben ik met mijn familie
en een paar vrienden en mijn vriendin naar het Holland
House geweest. En ik heb live de wedstrijd van schermer Bas
Verwijlen gezien. Met hem deelde ik een appartement in het
Olympisch Dorp. Verder ben ik een keer met mijn vriendin
naar een winkelcentrum geweest. Al met al duurde het tien
dagen. Dan kun je je focus wel behouden, met af en toe een
ontspannen momentje tussendoor. Je kijkt eens wat rond.
Heb ik Novak Djokovic gezien. En Michael Phelps. En zij mij
natuurlijk.”
JE OgEN UiTkiJkEN
Tot slot willen we graag van Alyda weten hoe zij dat verblijf
in het Olympisch Dorp ervaren heeft, maar dan met al die
gehandicapte sporters. Ze barst in lachen uit. “Dat is hartstikke
grappig. Klinkt een beetje raar, maar het is echt heel
vermakelijk. Je hebt je eigen beperking, en je kent natuurlijk
de beperkingen van je teamgenoten en ook wel een beetje van
de rest van de Nederlandse ploeg. Maar er zijn daar zo veel
andere landen aanwezig, van zo veel verschillende sporten
waar je soms geen weet van hebt, dat je je ogen uitkijkt. Wat
ik niet allemaal voorbij heb zien komen. Dat je denkt: o, dat
kan dus ook nog. Je kon bij wijze van spreken de hele dag in
de dining hall gaan zitten. Met een teamgenootje had ik daar
de grootste lol. Het was soms echt fantastisch. Goalballteams
bijvoorbeeld. Dat zijn mensen die blind zijn. Die liepen met
hun dienbladen in treintjes door de eetzaal, met de coach
voorop die wel wat ziet. Waar je ook keek, overal zag je wel
zo’n polonaise. En dan komt er weer iemand uit een heel
interview
de drie van londen 13
Epke zonderland
Epke Zonderland werd op 16 april 1986
geboren in Lemmer | Specialiseerde zich
als turner op de rekstok, maar kan ook op
de meerkamp uit de voeten | Zijn eerste
succes haalde hij bij de junioren: in 2004
won hij een zilveren medaille op rekstok
tijdens de Europese kampioenschappen
in Ljubljana | Hetzelfde jaar werd
hij ook Nederlands seniorenkampioen
meerkamp | Hij nam de titel over van
zijn oudere broer Herre |Nam deel aan
de Olympische Spelen in Peking in 2008,
maar werd door een val slechts zevende
| werd nadien twee keer tweede op het
WK en werd eenmaal Europees kampioen
| Voorlopig hoogtepunt: goud in Londen
“je bent ineens van nederland,
je bent van Fryslân, je bent van
Heerenveen en natuurlijk ook
van lemmer”
arm land voorbij in een krakkemikkige rolstoel, waarvan je
denkt: Was hij al gehandicapt voordat hij erin terechtkwam
of is hij gehandicapt geraakt doordat hij erin is gaan zitten?
En het mooiste tafereel was misschien wel een hele dikke
man in een rolstoel. Echt enorm dik en groot, met een supervol
dienblad in zijn handen. Maar hoe rolde hij dan? En toen
zagen we ineens dat er een lilliputter achter liep te duwen.
Die kon maar net bij de handvaten, maar erbovenuit kijken
kon hij niet. Het was soms echt om te gieren. We hebben er
niet mee lopen gekken, hoor. Maar het was echt komisch om
te zien wat daar allemaal gebeurde en voorbij rolde.”

14
inTerview
tekst maarTen weSTermann
beeld peTer van aalST
DE
vrOUW
vAN
miLJOEN
gedeputeerde tineke ScHokker-StraMpel
1Op de schermen her en der in het Provinsjehûs valt het debat te
volgen dat die ochtend in de vergadering van Provinciale Staten wordt
gevoerd over een bijdrage van 50 miljoen euro aan Nieuw Thialf. Des
te opmerkelijker is het dat gedeputeerde Tineke Schokker juist op dat
moment de tijd heeft genomen om ons te woord te staan. Zij heeft
immers sport in haar portefeuille. “Maak je niet ongerust”, lacht ze, “ik
volg het op de voet. Door Maarten WesterMann

Maar Nieuw Th ialf valt onder
Economische Zaken. De behandeling
van het onderwerp
is dan ook in de vertrouwde handen
van mijn collega Hans Konst.”
Die middag wordt het plan aangenomen.
Enorm goed nieuws voor
al wie het Friese schaatsen een
warm hart toedraagt. En wie doet
dat nou niet?
maar met die 50 miljoen is Thialf er
nog niet. De wens is om ook nog een
tweede baan aan te leggen, plus andere
faciliteiten voor topsport.
De concurrentie in Almere en Zoetermeer
ligt met soortgelijke plannen
op de loer.
“We kunnen nu in elk geval een
topbaan en een schitterende accommodatie
neerleggen. Met deze
interview
Tineke Schokker-STrampel 15
investering en de vaart die we nu
kunnen maken, zetten we de concurrentie
op achterstand. We weten
allemaal hoe Nederland erover
denkt: het schaatsmekka van de
wereld hoort in Fryslân te liggen.
Tijdens de grote wedstrijden zit
Th ialf altijd bomvol. De geluiden
dat er een soort verzadiging zou
kunnen optreden, heb ik natuur-

16
interview
Tineke Schokker-STrampel
“ de provincie draagt bij
aan het in stand houden
van de Friese cultuur”
lijk ook gehoord. Er zijn discussies om de toernooivorm
aan te passen aan de wensen en de
inzichten van de moderne tijd. Nou, zo’n exercitie
is altijd verstandig. Maar dat het schaatsen
als kijksport een dip tegemoet gaat, daar
geloof ik niks van. Nee hoor, schaatsen blijft en
schaatsen hoort in Fryslân.”
Wat is uw eigen affi niteit met sport?
“Ik ben vroeger heel actief geweest. En wat het
belangrijkste is: ik heb altijd enorm van sport
genoten. Het is jammer dat ik er niet meer zo
veel tijd voor vrij kan maken. Al besef ik dat tijd
een slecht argument is, want sport is de moeite
waard om er tijd voor vrij te maken. Vroeger heb
ik onder meer fanatiek gezwommen. Niet hardzwemmen,
maar bij de Reddingsbrigade, en
daar werd minstens net zo fanatiek getraind.
Verder gymnastiek, handbal, volleybal. Tegenwoordig
bestaat mijn lichaamsbeweging vooral
uit wandelen en hopelijk straks weer paardrijden.
We hebben zelf paarden. We fokken er ook
mee, maar louter als hobby. Ik heb voor mezelf
een poosje geleden een Hafl inger gekocht. We
wonen in de Friese Wouden, met al z’n zandpaden
waarop je heerlijk kunt rijden. Op vakantie
nemen we de paarden mee naar Ameland.
Daar moest mijn Hafl inger overigens de eerste
keer behoorlijk aan wennen, met de wind, de
ruimte, de vliegers en de fi etsen.”
U heeft als gedeputeerde een uitgebreide portefeuille,
met daarin zorg & welzijn, jeugd, onderwijs, Wadden,
water en dus ook sport. Hoe laat zich dat verklaren?
“Bij de samenstelling van de portefeuilles is
gekozen voor een plek voor sport in het sociale
domein. Je had het bijvoorbeeld ook kunnen
toevoegen aan toerisme en recreatie, maar die
keuze hebben we niet gemaakt. Omdat sport
een middel is om mensen te binden en ergens
bij te betrekken. Met sport kun je ouderen achter
de geraniums vandaan krijgen en jongeren
op het rechte pad houden, om het maar even
rechttoe rechtaan te zeggen. Vandaar die sociale
bedding. We moeten tegelijkertijd niet verbloemen
dat sport op de provinciale begroting
geen prominente plaats inneemt. We praten
over tonnen, niet over miljoenen. Sport is in de
eerste plaats een taak van de gemeente en van
het Rijk. Daar moeten we als provincie ook niet
in willen treden.”
maar waar worden die tonnen dan aan besteed?
“We hebben Sport Fryslân dat door ons gesubsidieerd
wordt. Die doen belangrijk werk en zo
krijgen we dat ook teruggekoppeld van gemeenten
en van sportverenigingen. Daar zit veel kennis,
ervaring en energie. Verder achten we het
vooral onze taak om de Friese sporten te ondersteunen,
zoals kaatsen, fi erljeppen, schaatsen,
damjen en paardensport. We maken het bijvoorbeeld
mede mogelijk dat de Friese sporten
op basisscholen aan bod komen. Zo dragen we
bij aan het in stand houden van de Friese cultuur.
Organisaties van evenementen kunnen
een beroep doen op een bijdrage van de provincie.
Er worden bijvoorbeeld elke zomer enige
paardenconcoursen gehouden, met ook tuigrubrieken
met Friese paarden. Die concoursen
krijgen gezamenlijk van ons een stevige bijdrage
voor publiciteit en communicatie. En er is
een Provincie Fryslân Prijs, waarmee wij die rijders
met hun sjezen willen stimuleren om dat
vooral te blijven doen met jonge paarden. Want
dat is een bewerkelijke en dure hobby.”
in juni 2013 beleven we de primeur van de Fryske
Olympiade in Burgum. Wat mogen we daarvan
verwachten?
“Ed Nijpels heeft destijds als Commissaris van
de Koningin gezegd: mensen, kom maar met
ideeën, het kan niet wild genoeg. Die ideeën
zijn in een leuk boekje gebundeld, en een enkel
plan heeft ook daadwerkelijk de eindstreep ge

haald, zoals de Fryske Olympiade. Met de drie
Friese buitensporten, op één terrein, op vrijdag
en op zaterdag, de ene dag voor de jeugd en de
andere voor de volwassen sporters. Het is niet
de bedoeling om dat onder het kopje folklore te
scharen. Het wordt niet een weekendje zaklopen
en koekhappen. Het is echt de bedoeling
om de toppers van het kaatsen, het skûtsjesilen
en het fierljeppen aan de start te krijgen.
Natuurlijk moet het zijn plek verdienen. De
organisatie moet er de tijd voor nemen. Zoals
het nu is ontworpen, wordt het een jaarlijks
evenement.”
Nu we toch bezig zijn: nog een ander groot evenement
kondigt zich aan, namelijk de Special Olympics van
2014 in Heerenveen en Sneek, waaraan zal worden
deelgenomen door niet minder dan 2.500 sporters met
een verstandelijke handicap.
“Geweldig toch? Dat krijg je niet zomaar, daar is
hard aan gewerkt door een bidcommissie onder
leiding van Sport Fryslân. Met een comité van
aanbeveling waarin prominente Friezen zitten
als Piet Paulusma, Joop Alberda, Henk Gemser,
Foppe de Haan, Kees Jansma en Syb van der
Ploeg. Het idee is ontstaan bij Jan van Hoek van
Talant, een organisatie waar gehandicapten leven.
Volgens hem is een risico voor gehandicapten
dat zij dik worden door te weinig beweging.
Om die reden is Talant sportweekends gaan
organiseren, en dat heeft vervolgens geleid tot
dit initiatief. Het project wordt ondersteund
door sportverenigingen, zorgorganisaties, onderwijsinstellingen,
bedrijfsleven, media en de
overheid. Samen met heel veel vrijwilligers en
gastgezinnen gaan we Fryslân op z’n best laten
zien.”
Laten we ten slotte ook nog even terugkijken. Wat zijn
de vijf mooiste Friese sportmomenten die u vers in het
geheugen heeft liggen?
“Dat is natuurlijk op de eerste plaats het goud
van Epke. Met inbegrip van het commentaar
van Hans van Zetten. Het was als een kür op
muziek, het sloot naadloos op elkaar aan. Wij
hebben als provincie de medaillewinnaars van
Londen – Epke Zonderland, Marit Bouwmeester
en Alyda Norbruis – een mooie Makkumer vaas
gegeven. Bij die gelegenheid is pas goed tot me
interview
Tineke Schokker-STrampel 17
doorgedrongen op wat voor manier iemand met
een handicap zoals Alyda met haar sport bezig
is. Het moment waarop de betekenis van die
prestatie tot me doordrong, is voor mij sportmoment
twee. Verder noem ik de finale van
de PC. Bij het kaatsen word je geen tweede, je
verliest. Je ziet die mensen bijna dood gaan van
teleurstelling en verdriet. Zo hard is sport, en
vooral bij het kaatsen komt dat dramatisch tot
uitdrukking. Het vierde moment is het ICNN.
Dat is nieuw in Fryslân. Een concours dat eerst
in Zwolle plaatsvond en nu naar Drachten is
verplaatst. Daar reden vorig jaar plots de toppers
uit de dressuur, met Edward Gal en de
71-jarige Japanse ruiter Hoketsu. Daar mocht
ik de prijs uitreiken en dat was echt iets van:
Jee! En dan de Elfstedentocht natuurlijk. Mijn
favoriete plek langs de kant is Oudkerk. Dat
is zo ongeveer waar je ze het laatste stuk naar
Leeuwarden ziet gaan, op hun enkels. Je vraagt
je soms echt af: hoe heb je het tot hier gehaald?
Het enige wat je dan kunt doen, is hen op weg
schreeuwen. Het mooie van de Elfstedentocht
is dat heel Nederland zich er druk over maakt,
maar dat het intussen ook gewoon van óns is
gebleven, van Fryslân.”
Provinciaal sportbudget
De provincie Fryslân heeft iets meer dan 1 miljoen
euro beschikbaar voor sport: 867.000 structureel
en 222.000 incidenteel. Het grootste gedeelte
wordt uitgekeerd als subsidie aan de stichting Sport
Fryslân: 567.000 euro. Het overige geld gaat voornamelijk
naar de Friese sporten, waarbij de kaatsbond
met 42.000 euro de belangrijkste begunstigde is. De
sporten skûtsjesilen, damjen en fierljeppen krijgen
elk 6.500 euro. Verder is er 100.000 euro beschikbaar
voor grootschalige sportevenementen.

“steeds meer
verenigingen
weten ons te
vinden”

SPOrT
FrySLâN
DE NAAm
zEgT HET AL
Saakje Mulder, directeur /beStuurder Sport FrySlân
Sport Fryslân is een stichting die is gevestigd in
Heerenveen en tot doel heeft om zo veel mogelijk inwoners
van Fryslân verantwoord te laten sporten en bewegen. Dat
geldt voor volwassenen, jongeren en senioren, alsmede
mensen met een handicap of een chronische aandoening.
Directeur van Sport Fryslân is Saakje Mulder. Ze vervult die
functie sinds 2009. Door Maarten WesterMann
19
inTerview
tekst maarTen weSTermann
beeld peTer van aalST

interview
20
Saakje mulder
“sport is in
mijn visie geen
op zichzelf
staande
discipline”
kinderen op jonge leeftijd
laten ervaren dat het leuk is
om te sporten!
e studeerde gezondheidswetenschappen.
Hoe kom je dan in de sport terecht,
is de voor de hand liggende vraag. Mulder:
”Ik ben in 2001 gepromoveerd als
een soort afsluiting van mijn inhoudelijke
loopbaan. Daarna ben ik me gaan focussen
op management. Toen ik een aantal
jaren geleden op zoek ging naar een
nieuwe uitdaging, zocht ik die in de richting
van de zorg of de sport. Deze baan gaat over
sport, maar wanneer je naar de doelstelling
van Sport Fryslân kijkt, ligt die ook heel dicht
bij de zorg. Mijn vaardigheid is om mensen uit
verschillende disciplines bij elkaar te brengen
en samen productief te maken. Dat komt in dit
werk goed van pas. Sport is in mijn visie geen
op zichzelf staande discipline. Sport heeft verbindingen
met allerlei aspecten van de samenleving.”
Beweegnorm
Hoe sportief is de directeur van Sport Fryslân
zelf, willen we natuurlijk weten. “Op het
ogenblik valt dat een beetje tegen”, lacht Mulder.
“Ik ben herstellende van een blessure.
Normaal gesproken doe ik aan hardlopen,
maar het komt nu vooral neer op wandelen en
fi etsen. Ik haal de beweegnorm; men mag mij
natuurlijk niet verwijten dat ik niet het goede
voorbeeld geef.”
Die beweegnorm is landelijk vastgesteld en
komt voor volwassenen neer op vijf dagen per
week minimaal een halfuur matig intensief
bewegen. “Dat is in de kern wat we voor elkaar
willen krijgen: zo veel mogelijk inwoners van
Fryslân in beweging krijgen. Ieder op z’n eigen
niveau, ouderen en gehandicapten niet uitgesloten.
We zijn daar behoorlijk ambitieus in.
We willen dat in 2016 zeventig procent van de
Friese volwassenen voldoet aan die landelijke
beweegnorm. Op dit moment ligt dat percentage
nog op 47. De grootste uitdaging ligt bij
de jongeren. Daarvan willen we dat vijftig procent
aan de norm voldoet in 2016. Wanneer ik
vertel dat het percentage nu nog op slechts elf
ligt, is wel duidelijk dat we voor een enorme
opgave staan. Daar moet echter een kanttekening
bij geplaatst worden. Het wil niet zeggen
dat de rest van de jeugd niet of nauwelijks beweegt.
Maar de norm ligt hoog, namelijk op
dagelijks minimaal één uur matig intensief
bewegen. Dat vraagt dus niet alleen goede wil
van de betrokkenen, maar ook een fl ink stuk
organisatie en infrastructuur. Verder noem ik
ook nog graag onze doelstelling om het percentage
inactieven terug te brengen van elf nu tot
vijf in 2016.”
Onafhankelijke positie
Sport Fryslân neemt een onafh ankelijke positie
in, wil Mulder graag benadrukken. “Het
beeld bestaat bij sommigen dat we ‘van de pro

vincie’ zijn. Maar natuurlijk is er een verwevenheid,
aan onze omzet van zo’n 2 miljoen
euro draagt de provincie Fryslân ongeveer een
kwart bij. We ontvangen ook bijdragen van
gemeenten, nationale organisaties, bedrijven
en fondsen. Het gaat niet altijd om geld,
maar ook om partnerships. Een goed voorbeeld
is onze samenwerking met De Friesland
Zorgverzekeraar. Samen zijn we bezig met het
inzetten van in totaal 31 sportleerkrachten in
het basisonderwijs. Achterliggende gedachte:
wanneer je kinderen op jonge leeftijd laat ervaren
dat het leuk is om aan sport te doen, zullen
ze – zo leren de ervaring en onderzoek – op
latere leeftijd aan sport blijven doen. Als je dan
weer even naar die beweegnorm voor jongeren
kijkt, is zo’n project heel wezenlijk. En zo zijn
we op veel meer fronten actief met projecten
en evenementen, waarbij we optreden als de
verbindende en uitvoerende partij. Wanneer
wij er niet zouden zijn, zou er met de beschikbare
middelen veel minder tot stand gebracht
worden, doordat het aan samenwerking en samenhang
zou ontbreken en bijvoorbeeld iedere
gemeente zelf weer het wiel moest gaan uitvinden.
Of iedere vereniging. Elke club kan bij
ons aankloppen voor ondersteuning en advies,
of het nou om iets als het alcoholbeleid gaat,
om een sponsorplan of om het vrijwilligersof
jeugdbeleid. Op die manier proberen we de
kloof tussen breedtesport en topsport qua professionaliteit
te verkleinen. Steeds meer verenigingen
weten ons te vinden.”
Special Olympics
Gevraagd naar de hoogtepunten in het bestaan
van Sport Fryslân zegt Mulder in eerste instantie
dat het er te veel om op te noemen zijn.
Maar ze pikt er dan toch de Special Olympics
uit, het tweejaarlijkse evenement voor sporters
met een verstandelijke handicap. “We zijn de
aanjager geweest om die in 2014 naar Fryslân
te halen. Er zullen maar liefst 2.500 verstandelijk
gehandicapte sporters actief zijn – met naar
schatting zo’n 1.500 begeleiders – en we willen
er vanzelfsprekend een Fries tintje aan geven.
Zo zal er voor het eerst aan watersporten worden
gedaan. En we zijn aan het bestuderen of
het mogelijk is om ook kaatsen op het programma
te krijgen. Het wordt een heel mooi feest.”
Friese sportkarakter
Het brengt ons tot slot op de vraag hoe dat
nou toch komt, dat Fryslân zo’n echte sportprovincie
is. Zit dat in de melk of worden de
Friese kinderen harder geslagen? “Ja, ik denk
“ Het doorzettingsvermogen
is groter, de neiging
om het hoog in de bol te
krijgen is kleiner”
vooral dat laatste”, lacht Mulder. “Maar zonder
gekheid: ik had het er laatst met een paar
mensen over en we kwamen tot de conclusie
dat er inderdaad zoiets is als het Friese sportkarakter.
We hebben met 625.000 inwoners
een betrekkelijk kleine populatie, maar we
staan sportief niet minder sterk op de kaart
dan bijvoorbeeld een grote provincie als Noord-
Brabant. Hoe komt dat? Zelf ben ik in Fryslân
geboren en ben ik er op mijn achttiende weggegaan.
Nu ik weer terug ben en in staat ben
om te vergelijken, zie ik dat wij Friezen inderdaad
anders zijn. Het doorzettingsvermogen
is groter, de neiging om het hoog in de bol te
krijgen is wat kleiner. Dat vertaalt zich in een
mooie reeks van Friese sporthelden door de
jaren heen. Nou behoort topsport niet tot het
aandachtsgebied van Sport Fryslân. Maar hun
uitstraling heeft natuurlijk een enorm positief
effect op onze doelstelling om mensen in beweging
te krijgen. Mensen als Epke Zonderland
en Henk Gemser gebruiken we maar al te graag
als ambassadeurs. Of neem wielrenster Alyda
Norbruis, die tijdens de Paralympische Spelen
in Londen zilver heeft gewonnen en een boegbeeld
is van het aangepast sporten. Maar het
belangrijkste Friese trekje is waarschijnlijk de
beleving van sport. De manier waarop mensen
supporter zijn en de bereidheid om als vrijwilliger
een bijdrage te leveren. Sport zit ons in het
hart gebakken.”
interview
Saakje mulder 21
Saakje mulder
Wolvega, 1961
Sinds 2009 directeur/bestuurder
Sport Fryslân | studeerde Gezondheidsleer
en is Epidemioloog |
proefschrift: “Surveillance and
priority-setting: where to start in preventing
home and leisure accidents?”
| Diverse overige functies waaronder:
bestuurslid stichting Vrouwenvoetbal
Heerenveen | voorzitter bestuur
Ronald McDonaldhuizen Friesland | lid
van de raad van toezicht Maeykehiem
| bestuurslid Sportkracht12 |
bestuurslid Fryske Olympiade | lid van
de Nationale Adviesraad Effectieve
Interventies RIVM, NJI

22
sportief in gemeente
GemeenTe heerenveen
Wethouder Buwalda van de gemeente Heerenveen:
“Sportparticipatie verhogen
naar 75 procent”
Landelijk gezien bevindt de gemeente heerenveen zich qua sportparticipatie
op het gemiddelde. Robert de Jong, beleidsmedewerker Sport, vertelt dat
zo’n 65 tot 70 procent van de volwassenen momenteel aan sport doet. Van
de basisschooljeugd is ongeveer 90 procent actief. Dit zit boven het landelijk
gemiddelde. Ondanks de positieve resultaten laat de gemeente Heerenveen het
er niet bij zitten. Door GrYtsJe De JonG
Wethouder Lykele Buwalda
van de gemeente Heerenveen:
“Wij willen het
komende jaar het aantal combinatiefunctionarissen,
die een verbinding
leggen tussen onderwijs en
sport, gaan uitbreiden en onze titel
Sportstad van het Noorden eer aan
blijven doen. De naam Sportstad
geeft aan hoe wij met sport omgaan.
Dit geldt niet alleen voor de
plaats Heerenveen, maar voor de
gehele gemeente Heerenveen. Wij
willen de mensen van alle leeftijden
en alle niveaus stimuleren om aan
sport te doen. Voor ons daarom de
taak om in goede, passende faciliteiten
te voorzien.”
eXtra zetje
De gemeente werkt nauw samen
met Sportstad Heerenveen, het
Centrum voor Topsport en Onderwijs
(CTO), het CIOS en de ALO in
Groningen. Buwalda: “Wij profi teren
als gemeente van de kennis en
kunde van de betrokken partijen.
Bovendien maken de faciliteiten in
Heerenveen het mogelijk om zowel
de topsport als de breedtesport te
bedienen. Het streven is om heel
Heerenveen actief te krijgen, en
de aanwezigheid van de topsporters
en toptrainers maakt dit mede
mogelijk.”
“we
wiLLen de
Mensen
Van aLLe
LeeftiJden
en
aLLe
niVeaus
stiMuLeren
oM
aan sPort
te doen”
“Wij zetten regelmatig toppers in
om als voorbeeldfunctie te fungeren
voor de breedtesport. Sommige
mensen hebben het moeilijk en
kunnen wel een extra zetje in de
goede richting gebruiken”, aldus
Buwalda. Een voorbeeld hiervan
is het project van maatschappelijke
opvang, het Beugelproject.
Jongeren van wie de persoonlijke
ontwikkeling stagneert door onder
andere verslavingsproblemen,
worden in dit project aangemoedigd
om twee keer per week te
sporten in Sportstad Heerenveen.
Robert de Jong legt uit dat sport als
middel wordt ingezet om de jongeren
weer in een normaal ritme
te krijgen. De Jong: “Uiteindelijk
zullen ze zelfstandig moeten
functioneren in de maatschappij.
De spelers van sc Heerenveen
werken hier bijvoorbeeld graag
aan mee en gaan in gesprek met
de jongeren.” Zowel de wethouder
als de beleidsmedewerker spreekt
van zeer goede resultaten. “Heel
concreet: minder overlast in het
centrum van Heerenveen en de
betrokken jongeren hebben weer
een dagstructuur.”
Door dit project leren jongeren
weer wat er nodig is om goed deel
te kunnen nemen aan de maat-
schappij. Ook krijgen ze er meer
zelfvertrouwen door. Buwalda
vertelt dat één van de jongeren nu
actief is binnen sc Heerenveen.
“Deze jongen heeft de verantwoordelijkheid
gekregen over de
vlaggenparade, voorafgaand aan
de thuiswedstrijden. In het verleden
mocht deze jongen niet altijd
aanwezig zijn in het stadion,
maar nu voelt hij zich heel trots op
het feit dat hij deel uitmaakt van
de club.”
economiSche waarde
Eén van de vier CTO’s van Nederland
is in Heerenveen gevestigd.
Relatief gezien is Heerenveen een
kleine gemeente, maar zeker niet
de minste voor wat de vier gemeenten
met een CTO betreft. De
aanwezigheid van een CTO in Heerenveen
heeft volgens de wethouder
een belangrijke economische
waarde voor de gemeente. “Daarnaast
merk je dat de aanwezigheid
van een betaaldvoetbalclub
– die al jaren op behoorlijk niveau
staat – economisch gezien ook zijn
vruchten afwerpt. Zowel de voetbalclub
als Th ialf is een mooi uithangbord.
Je merkt dat bedrijven
zich daarmee willen associëren. Ik
denk dat het waarborgen van een
goed sportklimaat binnen een ge-

meente uiteindelijk aan meerdere
aspecten bijdraagt”, aldus Lykele
Buwalda.
SchaatSmekka
De naam Heerenveen roept zowel
nationaal als internationaal associaties
op met het schaatsmekka
van de wereld: ijsstadion Thialf.
De plannen om Thialf in een volledig
nieuw jasje te steken, zorgen
ervoor dat Thialf haar historische
status zal behouden. Volgens
wethouder Buwalda kunnen deze
nieuwbouwplannen ook nog eens
bijdragen aan een verhoging van
de sportparticipatie. Buwalda: “De
provincie stelt 50 miljoen euro beschikbaar
voor de nieuwbouw van
het ijsstadion. Er wordt een vol-
waardige nieuwe wedstrijdbaan
gebouwd, waar zowel topsporters
als recreanten gebruik van kunnen
maken. Het streven is om in 2016
klaar te zijn met de bouw. Er zijn
ook plannen voor de aanleg van
een topsporttrainingsbaan, maar
om die te kunnen realiseren, moet
er minimaal nog 30 miljoen euro
beschikbaar komen.”
StartbewijS
elfStedentocht
Belangrijkste aanleiding voor de
investering in Thialf zijn de hoge
energiekosten van dit moment.
De betrokken partijen willen een
meer duurzame oplossing. De
nieuwe hal gaat voor een energiebesparing
van minimaal 50
Meer info:
www.heerenveen.nl
sportief in gemeente
GemeenTe heerenveen
23
procent zorgen. Daarnaast biedt
de nieuwe hal kwalitatief gezien
meer mogelijkheden. Het belang
om te beschikken over een uitstekende,
eigentijdse ijshal is volgens
de wethouder vanzelfsprekend.
Buwalda: “Thialf hoort bij de cultuur
van Fryslân en dat moet vooral
zo blijven.”
Dat de wethouder zelf ook een fervent
schaatser is, blijkt wel uit het
feit dat hij de Elfstedentocht al drie
keer heeft geschaatst. Mocht het
nog eens hard gaan vriezen, dan is
de wethouder van de partij, want
hij beschikt over een zeer gewild
startbewijs.

24
sporT updaTes
Wat is Sport Fan Fryslân?
Sport Fan Fryslân is een initiatief van Sport
Fryslân en Weening Reclame en wordt ondersteund
door Fan Fryslân en De Friesland
Zorgverzekeraar. Fan Fryslân ondersteunt dit
initiatief vanuit de doelstelling om het imago
van Fryslân te verbreden, waarbij onder meer
sport een uitstekend middel is. De Friesland
Zorgverzekeraar werkt al met Sport Fryslân
samen in het project Sport op Basisscholen en
ziet binnen dit initiatief mogelijkheden hiervoor
meer draagvlak te creëren.
Ga vooral eens naar de website sportfanfryslan.nl,
dé sportwebsite van en voor Fryslân.
Op deze interactieve site vind je de sportevenementenagenda
van Fryslân, nieuwsberichten
van sportverenigingen en uitslagen van
wedstrijden. Daarnaast is het gehele sportaanbod
per gemeente op de site te vinden.
Op een eenvoudige wijze kunnen de berichten
worden voorzien van foto’s en fi lmpjes en
kan men daarop reageren door gebruik van
diverse sociale media. Dit alles biedt kansen
voor de Friese sportverenigingen om zichzelf
te promoten en nieuwe leden te werven.
Wat maakt de website sportfanfryslan.nl zo
bijzonder:
• alle sportverenigingen met informatie en
nieuws te vinden op één pagina;
• evenementen en activiteiten gebundeld;
• eenvoudig toegankelijk voor alle sportclubs;
• uitwisselen van informatie en/of tips via
sociale media;
• gehele sportaanbod van Fryslân op één pagina
en per gemeente uit te splitsen;
• gratis.
Whoznext: laat jongeren zelf bepalen hoe ze
in beweging blijven
Het zijn vaak volwassenen die bij een
sportvereniging (zogenaamd) leuke
activiteiten voor jongeren verzinnen. Maar
de opkomst valt vaak tegen. Misschien
door gebrek aan animo, maar wellicht ook
doordat het helemaal niet zo’n leuk idee
was. Daarom: geef de jongeren binnen je
vereniging de ruimte om met initiatieven
te komen. Jongeren weten zelf het beste
wat ze leuk vinden en zijn capabel genoeg
om, met een beetje begeleiding, hun eigen
activiteiten te organiseren. Het project heeft
de naam WhoZnext gekregen. Wie weet
worden er jongeren enthousiast en willen ze
in de toekomst zelfs vrijwilligerswerk voor je
sportvereniging gaan doen.
hoe zet je dit binnen je vereniging op?
Een WhoZnext-team in de sportvereniging
bestaat uit een groep jonge clubleden
die zelf graag activiteiten wil organiseren
voor de jeugd. Sport Fryslân helpt verenigingen
bij het starten van deze WhoZnext-teams
met een WhoZnext-training.
Heb je een team opgericht? Neem dan contact
op met Sport Fryslân om een WhoZnextstarttraining
aan te vragen. Tijdens de starttraining
concretiseren we de plannen van
de jongeren en helpen we hen op weg door
samen de belangrijkste stappen in een plan
van aanpak te zetten. De jongeren verdelen
de taken en kiezen welke rol ze graag willen
vervullen. De coach krijgt tips hoe hij het
proces kan begeleiden, zonder zelf de werkzaamheden
over te nemen. Verder ontvangt
ieder teamlid een WhoZnext-kledingpakket!
De jongeren organiseren een leuke activiteit
voor hun eigen leeftijdgenoten en leren zo
spelenderwijs samen te werken en op elkaar
te vertrouwen. Door ze op jonge leeftijd verantwoordelijkheid
te geven voor de organisatie
van een evenement dat ze zelf graag willen,
voelen ze zich betrokken bij de vereniging en
worden ze klaargestoomd om ook later actief
te blijven binnen de club.
g-voetbaltoernooi
Ieder jaar organiseert Sport Fryslân in februari
het G-voetbaltoernooi 4 tegen 4 in Heerenveen.
Er doen ruim zestig Friese teams mee, bij elkaar
zo’n 360 deelnemers. Die zijn afkomstig van
scholen voor speciaal onderwijs, woonvormen
voor mensen met een verstandelijke handicap
en bestaande G-voetbalteams. Deze sportieve
dag is voor veel deelnemers een ideale kennismaking
met voetbal als wedstrijdsport.
Sportgala FrySlÂn
Deze editie van Sport Fan Fryslân werd
gepresenteerd tijdens het Sportgala
Fryslân, in aanwezigheid van vrijwel de
complete Friese sportwereld. Het gala
is een gewaardeerde traditie. Je hoeft
maar om je heen te kijken of je ziet Friese
trainers als Wopke de Vegt, Jillert Anema
en Henk Gemser en Friese sporters als
Marit Bouwmeester, Pieter Weening,
Daniël Iseger en Bart Helmholt. Maar
vooral ook vertegenwoordigers van het
verenigingsleven en de breedtesport zijn
aanwezig. Want dat is de doelstelling
van het Sportgala: het bij elkaar brengen
van de top- en breedtestructuur. En natuurlijk
is het Sportgala ook bedoeld om
mensen extra in het zonnetje te zetten en
prijzen uit te reiken aan onder meer de
sportman, de sportvrouw en de sportploeg
van het jaar.
alle Sportverenigingen
Sterker door
SportServicedeSk!
Sportverenigingen uit Fryslân kunnen
nu gratis gebruikmaken van alle
informatie op de SportServiceDesk.
Deze nieuwe landelijke website is
een samenwerking van provinciale
sportorganisaties, waar Sport Fryslân
ook deel van uitmaakt. Door middel
van deze site kunnen verenigingen
zichzelf versterken en oplossingen
vinden voor knelpunten als het werven
en behouden van leden, het maken
van een sponsorcontract of een
vrijwilligersbeleid.

Column
at onderscheidt nou eigenlijk
de Fries van andere Nederlanders?
Voordat je die vraag probeert
te beantwoorden, moet
je natuurlijk eerst vaststellen of
er wel een onderscheid is. Maar
daar kan ik kort over zijn: ja! Friezen
bestaan. Ze hebben hun eigen
provincie, hun eigen vlag, hun eigen
volkslied, hun eigen taal en hun eigen
logo met pompeblêden. Wij Friezen
hebben bovendien een eigen signatuur,
die je het best kunt omschrijven
als: je best doen en jezelf blijven. GE-
WOON doen en gewoon DOEN. Als je
dat allemaal hebt en het ook allemaal
koestert, heb je een eigen identiteit.
En dat is niet alle andere provincies
van Nederland gegeven. We zijn er
dus terecht trots op.
Die eigen Friese identiteit zie je terug
in de Friese sport. Dan denk ik aan het
skûtsjesilen en de Elfstedentocht, aan
het fierljeppen en het kaatsen, aan
Sportclub Heerenveen en aan Thialf.
Typisch Fries
Dat zijn begrippen. Daar zijn we
trots op. Maar wel op een zodanige
manier dat het niet tot afgunst leidt
buiten Fryslân. We delen het graag
met anderen en anderen voelen zich
welkom. Fryslân is van Nederland. Als
het met Heerenveen eens wat minder
gaat in de Eredivisie, dan trekken ook
niet-Friezen zich dat aan. Omdat zij
waardering hebben voor de Friese
signatuur, die op haar beurt weer
deel uitmaakt van de Nederlandse
signatuur, van de zaken waar wij Nederlanders
gezamenlijk trots op zijn.
Wij Nederlanders willen ons graag
onderscheiden van de rest van de
wereld, meer nog dan in het verleden.
Want we willen (nog?) niet
worden opgeslokt door Europa.
Daarom hangen we zo sterk aan onze
identiteit, met onze kleur oranje, met
onze rood-wit-blauwe vlag, met ons
koningshuis en ons uit volle borst
meegezongen Wilhelmus, met onze
eigen signatuur. Wij zijn trots op ons
25
column
joop alberda
karakter van een schijnbaar ongedisciplineerd
land, dat niettemin z’n
zaakjes goed op orde heeft. Ik zie in
Nederland een patroon ontstaan dat
de Friezen van nature al heel sterk
hebben: die sterke identiteit mondt
uit in een onderlinge verbondenheid.
En onderlinge verbondenheid,
zo weet ik uit ervaring, is één van de
grote indicatoren voor sportsucces.
Mijn Friese volleyballers Jan Posthuma,
Richard Schuil, Olof van der Meulen
en Ronald Zoodsma waren daar exponenten
van. Hun mentale instelling
werd de norm van het team dat uiteindelijk
olympisch goud zou winnen
in 1996 in Atlanta. Neem Epke Zonderland
en Sven Kramer. Neem Sportclub
Heerenveen met Riemer van der Velde
en Foppe de Haan. Allemaal gewone
mensen die bijzondere dingen doen.
Typisch Fries.
Joop Alberda,
Sportmanager en
oud-volleybalcoach

26
frieSe SporTen
tekst Thea van der Schaaf
beeld marTin de jonG

KEATSEN
kaatsen
friese sporten
keaTSen | kaaTSen
Keatsen is een balsport waarbij de spelers de bal met de handpalm of vuist
zo proberen te slaan dat deze door de tegenpartij niet geldig kan worden
geretourneerd | Het spel wordt gespeeld tussen twee ploegen van elk drie
spelers, de parturen | In een partuur heb je een voorinse, die staat vóór in
het veld; een achterinse, die staat achterin; en een opslager, die verzorgt
de opslag | De naam van het partuur is de naam van de opslager | Een
kaatsveld is 61 meter lang en 32 meter breed | Binnen het speelveld zijn
een opslagvak van 5 bij 4 meter en een perk (uitslagvak) van 19 bij 5 meter
gemarkeerd | Een kaatsbal bevat koeienhaar | Dat koeienhaar wordt in de
herfst verzameld door boeren | Het kost ongeveer één uur om een kaatsbal
te maken | Tegenwoordig is er ook een zachte bal (luchtbal) om mee te
kaatsen | Dat doet minder pijn | Een kaatswant (handschoen) moet door een
wantenkeuring voordat deze mag worden gebruikt | It giet hinne betekent
dat de partij gaat starten | Bij alles aan de hang is het een spannende partij,
er moet nog één slag gespeeld worden voor de winst | Stellen is het bij elkaar
komen van een team | Wanneer de hele bakkerij omgaat, gaan kaatsers
wisselen van partuur vanwege tegenvallende resultaten | Kaatsen is één
van de oudste nog beoefende balsporten | De kaatssport wordt in diverse
varianten in meer dan vijftig landen en landstreken ter wereld beoefend |
Daaronder zijn België, Frankrijk, Baskenland, Valencia, Italië en de Verenigde
Staten | In 2012 was er een heus WK kaatsen in Fryslân met achttien landen
| De KNKB heeft het afgelopen jaar een recordaantal schoolkaatsprojecten
georganiseerd | Vroeger werd er op sokken gekaatst
27

28
TalenT
tekst rimke de GrooT
beeld marTin de jonG
it
giet
oan!
naam: Antoinette de Jong
Geboortedatum: 06-04-1995
Geboorteplaats: Heerenveen
namen ouders: Dirk en Liesbeth
namen broers en/of zussen: Zusje Michelle

antoinette
de jong
Hoe en waarom heb je voor jouw tak van
sport gekozen?
“Vroeger toen we met de familie gingen
schaatsen op natuurijs vond ik het al heel erg
leuk. Daarna ben ik op jeugdschaatsen gegaan
en ging het steeds beter. Eerst bij de club
HCH-Heerenveen, daarna in de baanselectie
van Fryslân als C1 en C2, als B1 in de Friese
selectie en daarna kwam ik in Jong Oranje.
Schaatsen is zo leuk omdat je steeds weer
dingen kunt verbeteren: technisch, tactisch,
mentaal en fysiek. In de zomer zijn er ook zo
veel verschillende schaatsgerichte dingen die
je kunt doen.”
is er binnen of buiten je sport een
voorbeeldtopsporter voor jou en waarom?
“Ik heb niet echt een voorbeeld. Iedere
topschaatser heeft weer wat anders wat mij
aanspreekt. Maar Sven Kramer en Ireen Wüst
steken er wel bovenuit.”
kun je je sport in Fryslân voldoende goed
combineren met je studie en/of werk?
Wat zou je eventueel graag anders of beter
zien?
“Ik vind van wel. Marianne Vlasveld ondersteunt
mij in het leren. Het Friesland College,
waar ik studeer, ligt vlakbij Thialf en ik woon
zelf in Rottum. Dus dat gaat allemaal goed.”
is er in Fryslân een goed topsportklimaat
en wordt topsport ook voldoende
gewaardeerd?
“Ja, ik vind van wel. Het schaatsen wordt goed
gepromoot. Andere sporten vaak wat minder.”
Nederland is van plan om in 2018 in
rotterdam de Jeugd Olympische Spelen
te organiseren. Hoe lijkt jou dit en is zo’n
evenement een stimulans voor jou als
sporter?
“Ik ben dan geen jeugdsporter meer, dus zelf
maakt het mij weinig uit. Het is natuurlijk wel
een stimulans voor de jongere sporters. Dan
hebben ze een mooi evenement om naartoe
te werken.”
is talent voldoende om topsporter
te worden? Wie spelen er in jouw
sportcarrière
ook een belangrijke rol?
“Met alleen talent kom je er niet. Je moet
mentaal ook een doorzetter zijn. Als je geen
zin hebt in trainen of niet tot het uiterste wilt
gaan, dan bereik je het niet met alleen talent.”
Wat zijn jouw persoonlijke sportieve
doelen op korte en lange termijn?
“Op het podium komen bij het WK junioren in
Collalbo, volgend jaar weer het EK Allround
rijden en World Cups bij de senioren rijden.”
talent
anToineTTe de jonG 29

30
inTerview
tekst rimke de GrooT
beeld peTer van aalST
WilleM veldMan, topSport noord:
“ DE vOLgENDE
EPkE EN SvEN
TrAiNEN AL iN
ONzE HALLEN”
Topsporters en talenten faciliteren en begeleiden in hun sportcarrière.
Dat is de rol die Topsport NOORD, een samenwerkingsverband van het
Centrum voor Topsport en Onderwijs (CTO) en het Topsport Steunpunt
Noord (TSN), in het Noorden op zich neemt, met Heerenveen als
centrum. Door rIMKe De Groot

Wij zorgen ervoor dat topsporters
in het noorden kunnen
trainen, wonen en studeren”,
vertelt directeur van Stichting
Topsport NOORD Willem Veldman
in zijn kantoor in het sporthart
van Noord-Nederland, Sportstad
Heerenveen. “Het gaat dan om de
toppers die uitkomen voor Oranje-
en Jong Oranje-selecties en die
wonen op onze CTO-campus in
Heerenveen. Voor jonge talenten
zorgen we voor zo veel mogelijk
faciliteiten in de regio waar zij
wonen. We vinden het belangrijk
dat zij nog thuis kunnen blijven
wonen.”
Elk van de drie noordelijke provincies
heeft een aantal Regionale
Trainings Centra (RTC’s) waarin
de beste talenten in een sport ondergebracht
zijn. Die RTC’s zijn
aangesloten bij Topsport NOORD.
“In Fryslân zijn er RTC’s voor tur-
nen, judo, zwemmen, waterpolo
en badminton”, zegt Veldman.
“Het trainingsprogramma wordt
door de sportbonden georganiseerd,
wij zorgen dat de trainingen
er kunnen zijn. Dat doen we door
bijvoorbeeld materialen, accommodatie
en medische begeleiding
te verzorgen, zodat de sporters en
coaches alleen met hun sport bezig
kunnen zijn.”
interview
willem veldman 31

32
Nieuwe aanwas
De Centra voor Topsport en Onderwijs zijn in
2008 in samenwerking met NOC*NSF opgebouwd
en begin 2012 samen met het Topsport
Steunpunt Noord verdergegaan als Topsport
NOORD. “Vanaf 2010 zijn we ook talentontwikkeling
gaan faciliteren”, zegt Veldman. “Dat
vinden we ook logisch, want zonder talent is er
geen nieuwe aanwas.” Ook de schaatsers, inline
skaters en shorttrackers in Noord-Nederland
worden door Topsport NOORD gefaciliteerd.
“Ongeveer 140 topsporters wonen, trainen en
studeren hier”, vertelt Veldman. “Verder hebben
we ongeveer twintig specialisten in de begeleiding,
zoals krachttrainers, mental coaches
en fysiotherapeuten. Nog eens zo’n tien mensen
organiseren en begeleiden dat allemaal.”
Onderwijs
interview
willem veldman
“ ongeveer honderdveertig topsporters
wonen, trainen en studeren hier -
topsporters voelen zich thuis in Friesland”
Voor de faciliteit onderwijs werkt Topsport
NOORD samen met middelbare school OSG
Sevenwolden en mbo-school Friesland College.
“Samen hebben we het Talentcollege opgericht”,
legt Veldman uit. “Dit is een apart onderwijsprogramma
met eigen leerroutes voor
elke individuele topsporter, met heel goede resultaten.
Alle franje is uit het programma gehaald,
het gaat om de kern van het onderwijs.
Zo kunnen sporters in de helft van de normale
studietijd een diploma halen. Wel moeten zij
daarvoor in vakanties doorleren en veel zelf studeren,
ook tijdens hun verblijf in het buitenland.
Naast een sportcoach hebben ze daarom
een studiecoach.”
Met het CIOS werkt Topsport NOORD samen om
de opleiding van jonge trainers te stimuleren.
“We hebben mooie leerprojecten overal in de re-
gio”, zegt Veldman. “We werken met ruim vijftien
bondscoaches samen, dus dat zijn prima
stageplekken om het vak te leren.”
meer medailles
IJsstadion Th ialf en Sportstad Heerenveen zijn
belangrijke accommodaties voor de topsporters
die Topsport NOORD faciliteert. “Samen met
Sportstad Heerenveen, Th ialf en noordelijke gemeenten
zoeken we ook naar goede accommodaties
voor talentontwikkeling”, vertelt Veldman.
“Dat betekent dat er misschien nieuwe
trainingsaccommodaties bij moeten komen,
naar voorbeeld van Papendal en de landen die
boven ons staan op de olympische ranglijst.
Topsporters voelen zich thuis in Fryslân. Ze wonen
en sporten hier graag. Nieuwe accommodaties
kosten daardoor niet alleen geld, maar
leveren ook veel op: niet alleen exposure, maar
ook economische spin-off .”
Alle inspanningen van Topsport NOORD moeten
zich uiteindelijk vertalen in meer medailles
van noordelijke sporters op de Olympische Spelen.
Nu al is een stijgende lijn zichtbaar. “Op
de Olympische Spelen van 2000 waren er nauwelijks
prestaties van sporters die in het noorden
trainden en nu hebben we gouden medailles
gehaald. Ongeveer vijftien sporters uit het
noorden hebben in 2012 meegedaan aan olympische
fi nales, met Epke Zonderland natuurlijk
als topper. Die weg willen we graag voortzetten.
De volgende Epke en Sven moeten er ook
komen. Zij trainen nu al in onze hallen, alleen
kent niemand ze nog. Als iedereen zijn werk
blijft doen, ondersteund door goede trainers en
faciliteiten, moet dat leiden tot meer medailles
in de toekomst.”
Willem veldman
Na opleiding CIOS Heerenveen en
Sportacademie (ALO)
Bondstrainer Nationale Selectie
damesturnen t/m OS 1992 Barcelona.
Mede eigenaar Tennis- en
Sportcentrum de WEYVER in Opmeer
Technisch Manager Topsport KNGU
t/m WK 2005
Manager Sportcentrum Sportstad
Heerenveen
Manager CTO Heerenveen
Directeur / bestuurder Stichting
Topsport Noord
u

Regionaal Trainings Centrum
Waterpolo
“Zo veel mogelijk TalenT
aFleveren aan jong
oranje”
Het Waterpolo Opleidingscentrum Noord Nederland (WONN) spant
zich samen met District 1 van de zwembond KNZB al acht jaar in om het
jeugdwaterpolo in Noord-Nederland op een hoger niveau te krijgen.
Ze doen dat middels extra trainingen. “De vruchten daarvan zie je al
doordat een groot aantal WONN-deelnemers in de hele regio bij hun
vereniging in het hoogste dames- of herenteam zit”, vertelt voorzitter
Herjan Reuten van het WONN.
Als nieuw Regionaal Trainings Centrum hoopt het WONN nu een
volgende stap te zetten. Talentvolle tieners uit het hele noorden worden
geselecteerd om samen intensief te trainen in Heerenveen, als aanvulling
op hun verenigingsprogramma en de eerdergenoemde, voor iedereen
toegankelijke trainingen in de regio. Reuten: “Als RTC krijg je dankzij
Topsport NOORD de mogelijkheid tot verdere professionalisering. De
geselecteerden worden extra begeleid middels het Topsport NOORDprogramma
en spelen mee in de landelijke jeugdcompetitie van
waterpolo-opleidingscentra en talentcentra. De komende jaren willen wij
het programma kwantitatief en kwalitatief uitbouwen.”
Doelstelling op korte termijn is aansluiting krijgen met de rest van
Nederland. “Wij merken dat we al steeds dichterbij komen”, zegt Reuten.
“Dat zien we aan de resultaten uit de landelijke jeugdcompetitie waaraan
wij als WONN meedoen, maar ook van de verenigingen. Op langere
termijn is het doel zo veel mogelijk talenten af te leveren aan de Jong
Oranje-selecties en meer verenigingen actief te laten zijn in de hogere
klassen van de KNZB. Nu is er één herenteam vanuit Noord-Nederland
actief in de eerste klasse, SGHA uit Heerenveen/Joure/Lemmer, waarvan
de basis gevormd wordt door spelers die bij het WONN getraind hebben.
Er is geen vereniging die zelf de kennis, mankracht en uren ter beschikking
heeft die talenten nodig hebben om zich door te kunnen ontwikkelen.
We zijn daarom zeer blij met de kansen die Topsport NOORD het
waterpolo biedt.”
Meer weten: wonn.nl
Regionaal Trainings Centrum
Judo
interview
willem veldman 33
itgelicht
“in 2016 oF 2020 jodoka’s
uiT HeT noorden op de
spelen”
““Het Regionaal Trainings Centrum Judo in Heerenveen organiseert
vooral de talentontwikkeling van de betere judoka’s in het noorden en
oosten van Nederland voor de Judobond Nederland (JBN)”, zegt één
van de bestuursleden van de stichting die hier speciaal voor is opgericht.
Een stichting was nodig omdat de organisatie neutraal wilde zijn
voor alle verschillende clubs en judoscholen die graag mee wilden doen,
maar die zeker niet hun beste pupillen willen verliezen aan een club die
wat meer aan topsport doet.
“Dit werkt heel goed”, zegt de woordvoerder. “Al bijna dertig clubs zijn
wekelijks betrokken bij de centrale trainingen in de dojo van Sportstad
Heerenveen. Deze trainingen zijn heel belangrijk voor de jonge judoka’s,
omdat zij met anderen van hun eigen leeftijd en vooral hun eigen
gewichtsklasse moeten ‘sparren’. Dat is niet binnen elke club mogelijk,
of je traint steeds maar met dezelfde judoka’s en daar word je niet echt
beter van.”
Omdat de top van de junioren en senioren judoka’s uit het noorden
al traint op het Centrum voor Topsport en Onderwijs in Heerenveen,
kunnen de talenten ook gebruikmaken van alle faciliteiten die daar geboden
worden. “Ook hebben ze in de toppers heel goede voorbeelden”,
zegt de stichtingsbestuurder. “Al met al een prima situatie, die zich de
komende jaren moet uitbreiden en sterker moet worden, uiteraard met
het doel om in 2016 of 2020 op de Olympische Spelen judoka’s uit het
noorden op de olympische mat te hebben.”

34
sportief in bedrijf
Groeneveld & Top en jako
Groeneveld & Top en Jako
Samen sterk
in teamwear!
Wie aan sportprovincie Friesland denkt, denkt al gauw aan Sportstad Heerenveen.
De vestigingsplaats van groeneveld & top én de plaats waar Jako kledingsponsor
is van SC Heerenveen. Samen dragen zij zorg voor een professionele uitstraling
en uniformiteit in de Friese sportwereld. Meer en meer (sport)verenigingen,
bedrijven, instellingen en evenementen weten Groeneveld & Top te vinden voor
het uitgebreide assortiment van jako.
“Wij werkten al met Jako samen
voordat zij vijf jaar geleden
de kledingsponsor van sc
Heerenveen werden”, zegt Vincent
Groeneveld, mede-eigenaar van
Groeneveld & Top. Sinds Jako kledingsponsor
van sc Heerenveen is,
zien meer Friese sportclubs welke
kwaliteit en diversiteit het merk
Jako kan bieden. “Wij zijn altijd
op zoek naar het imago dat sportclubs
willen uitstralen”, vervolgt
Groeneveld. “Jako is een merk met
een eigen identiteit, daarom profi
leren wij Jako graag.”
uitgebreid netwerk
Groeneveld & Top is specialist op
het gebied van het leveren van
sportkleding sinds 2001. Hiernaast
levert Groeneveld & Top bedrukte
bedrijfskleding, promotionele
textiel en relatiegeschenken.
Door nauwe contacten met het
Verre Oosten zijn zij in staat om
elk gewenst artikel custom made
voor hun klanten te verzorgen. Tevens
beschikt het bedrijf over een
uitgebreid en verfi jnd netwerk in
de sportwereld. “Mijn compagnon
Gabe Teun Top en ikzelf kennen
veel voetbalclubs in het noorden
persoonlijk, omdat we zelf nog actief
voetballen. Maar ons netwerk
omvat ook andere belangrijke
sporten, zoals korfb al, volleybal,
tennis, handbal, badminton,
turnen en natuurlijk kaatsen”, zo
preciseert Groeneveld.
“Dit is voor ons ontzettend belangrijk”,
vult Paul van Leeuwen
van Jako aan. “Wij bieden een
allround assortiment teamsportkleding
en Groeneveld & Top is de
ideale regionale partner om onze
producten bij een breed publiek
bekend te maken.” Van Leeuwen
heeft zelf veel ervaring met teamsport
en is al meer dan 25 jaar actief
in de sportbranche. Hij was
Groene­
VeLd & toP
is de
ideaLe
reGionaLe
Partner
oM onze
Producten
biJ
een breed
PubLiek
bekend te
Maken.
in de jaren tachtig keeper van onder
meer Go Ahead Eagles en De
Graafschap.
Groeneveld benadrukt dat Jakokleding
niet alleen voorbehouden
is aan sportclubs: “Wij hebben
ook veel succes bij onze bedrijfsmatige
klanten met de kleding
van Jako – ook zij stellen een sportieve
outfi t met bijvoorbeeld sweaters
en warme sportjassen erg op
prijs. Zo kunnen we samen meer
mensen van de kwaliteitskleding
van Jako laten profi teren.”
enorme Voorraad
Jako beschikt over een enorme
voorraad sportkleding. Er liggen
25.000 artikelen in verschillende
kleuren en maten opgeslagen in
Duitsland, waar het merk oorspronkelijk
in 1989 is opgericht.
Jako kan dus in een zeer kort tijdsbestek
bestellingen leveren. Behalve
sc Heerenveen hebben ook

Foto: Martin de Jong
Paul van Leeuwen (Jako teamsport) en Vincent Groeneveld (Groeneveld & top) samen sterk in teamwear!
de Nederlandse profclubs NEC, FC
Emmen en FC Volendam Jako als
kledingsponsor. Bovendien spelen
clubs als Eintracht Frankfurt en
Hannover ’96 in Duitsland in Jakotenue.
Ook in België wordt een
aantal clubs door Jako voorzien van
sportkleding, waaronder AA Gent
en Lierse SK.
Groeneveld: “Wij weten uitstekend
wat Jako te bieden heeft en wij kennen
de eisen van de plaatselijke
klant. Zo hebben we samen bijvoorbeeld
de voetbalclub Heerenveense
Boys geheel van Jako-kleding voorzien.
vv Heerenveense Boys vond
in Groeneveld & Top de kwaliteit,
betrouwbaarheid en loyaliteit waar
men in een kledingleverancier naar
op zoek was.”
Het belooft een spannend jaar
voor Groeneveld & Top en Jako te
worden. Er zijn afspraken met
verschillende sportverenigingen
gepland de komende periode. Samen
hopen Groeneveld & Top en
Jako het komende jaar vele nieuwe
klanten te mogen begroeten. De
nieuwe Jako-catalogus voor 2013
is vanaf februari te verkrijgen in
de showroom van G&T aan de KR
Poststraat 87 te Heerenveen.
Groeneveld & Top en Jako maken
zich samen sterk voor sportief
Fryslân!
Meer weten?
sportief in bedrijf
Groeneveld & Top en jako
KR Poststraat 87
www.groeneveldentop.nl
8441 EN Heerenveen
vincent@groeneveldentop.nl
Tel: 0513-683201
Vincent Groeneveld: 06-13704838
35
Stenenstap 12
www.jako.eu
2500 Lier (België)
paul.vanleeuwen@jako-teamsport.be
Tel: 076-5815070
Paul van Leeuwen: 06-51690849

SAmEN zOrgEN
vOOr BETEr
BEWEgiNgS-
ONDErWiJS
Sport FrySlân en de FrieSland
ZorgverZekeraar
37
projecT
tekst Thea van der Schaaf
beeld SporT frySlÂn
Wat kan nou echt het verschil maken om sport en
beweging te stimuleren, was de vraag die De Friesland
Zorgverzekeraar zich stelde. Vakleerkrachten in het
basisonderwijs, was het antwoord van Sport Fryslân. Dat
was dan ook het punt waarop ze elkaar vonden en tot het
gezamenlijke initiatief kwamen voor het project Sport op
Basisscholen: het geven van een structurele kwaliteitsimpuls
aan het bewegingsonderwijs in Fryslân, met als doel
kinderen gezonder te laten leven. Door thea van Der schaaf

“ sport Fryslân heeft de kennis en de
contacten met de gemeenten,
vakleerkrachten en sportverenigingen”
De samenwerking
Die samenwerking is eigenlijk een logisch gevolg van het
gedachtegoed van beide partijen. Sport Fryslân wil zo veel
mogelijk inwoners van Fryslân stimuleren om voldoende en
verantwoord te sporten en te bewegen. Saakje Mulder van
Sport Fryslân: “Want een actieve leefstijl levert een positieve
bijdrage aan het individu en aan de samenleving. Sporten
en bewegen is niet alleen leuk om te doen, maar het is ook
gezond én het brengt mensen bij elkaar.”
De Friesland Zorgverzekeraar heeft de ambitie om de kwaliteit
van leven van jong en oud te verbeteren en de leefb aarheid
van de samenleving te bevorderen. Diana Monissen
van De Friesland: “Dat doen we door onze maatschappelijke
rol vorm te geven door samen met andere belanghebbenden
te investeren in thema’s op het gebied van gezondheid, wonen,
leefb aarheid en preventie.”
Monissen vervolgt: “De samenwerking is heel belangrijk.
Sport Fryslân heeft de kennis en de contacten met de gemeenten,
vakleerkrachten en sportverenigingen. Samen
met De Friesland wordt gewerkt met de gemeenten en basisscholen
die willen deelnemen aan de fi nanciële regeling
om vakleerkrachten bewegingsonderwijs op basisscholen te
werk te stellen.”
De vakleerkrachten
Met de komst van de vakleerkrachten in het basisonderwijs
wordt een belangrijke stap gezet binnen het project Sport op
Basisscholen en het beoogde doel: het geven van een kwaliteitsimpuls.
De nadruk ligt duidelijk op het versterken van
het bewegingsonderwijs, door de kinderen meer en gevarieerder
te laten bewegen. De samenwerking met de scholen
is daarin heel belangrijk. Vakleerkracht in de gemeente
Lemsterland Marloes van de Kreeke: “Wij adviseren, delen
kennis en coachen. We spelen daarbij in op de wensen van
de school. Wanneer de school aangeeft behoefte te hebben
aan een methode, kunnen wij daarin kennis geven en adviseren,
dat doen we niet ongevraagd. De groepsleerkrachten
bereiden zelf de les voor en wij ondersteunen hen, vakinhoudelijk,
wanneer zij vragen hebben over een bepaalde
oefenvorm of een leervoorstel. De leerlingen zijn enthousiast,
er is meer aandacht voor het bewegen. Dat vinden we
belangrijk.”
project
SporT frySlÂn en de frieSland zorGverzekeraard 39
Naast ondersteuning in de reguliere gymlessen, organiseren
de vakleerkrachten (naschoolse) sportactiviteiten op
scholen, waarbij de lokale sportvereniging een centrale rol
speelt. Daarmee versterken ze de afstemming tussen gymles
en sportclub. Alles uiteindelijk met als doel: samen zorgen
voor een nog leuker en beter bewegingsonderwijs. Collegavakleerkracht
in Lemsterland Arend Wendt: “Geen school is
gelijk, geen klas is gelijk en geen kind is gelijk. Toch hebben
we het voor elkaar gekregen om in de basis een jaarplan
op te stellen dat voor iedereen gelijk is. Eenmaal ermee aan
de slag wordt er vraaggericht bekeken waar het programma
aangepast moet worden. Zijn er misschien kinderen die
minder goed mee kunnen komen? Of juist kinderen die er
niet uithalen wat voor hen wel haalbaar is? Zo beleeft ieder
kind plezier aan bewegen.”
Het belang van gymlessen
Sporten en bewegen behoren tot de grondrechten van alle
kinderen. Dat is de basisgedachte die geleid heeft tot Sport
op Basisscholen. Door sport en beweging aan te bieden in de
gymles op de basisschool laat je kinderen met plezier hun
talenten ontdekken. Saakje Mulder: “Want sporten verbetert
niet alleen de motoriek van kinderen en is goed voor de
gezondheid, maar bevordert ook hun leer- en concentratievermogen.
Als een dergelijke impuls al op jonge leeftijd aan
kinderen wordt meegegeven, is de kans het grootst dat ze die
manier van leven als vanzelfsprekend gaan beschouwen en
daarom continueren.”
In maart 2011 ging het project van start. Er doen nu 13 gemeenten
mee, met in totaal 32 vakleerkrachten, verdeeld
over 17 fte’s. Sport Fryslân en De Friesland Zorgverzekeraar
zien dit als een vliegwiel: het moet zich als een inktvlek uitbreiden
binnen Fryslân, maar hopelijk ook daarbuiten. Mulder:
“Dat kan als gemeenten, scholen, ouders en kinderen
de positieve gevolgen zien van de ingestelde vakleerkrachten
op de motoriek van de kinderen, het welzijn van de kinderen
en zelfs de cognitieve vaardigheden. Want als kinderen
meer bewegen, voelen ze zich beter, kunnen ze zich beter
uiten, nemen ze eerder de stap naar een sportclub en hebben
ze daardoor een gezonder gewicht. En dat geeft letterlijk
ruimte voor meer plezier in het leven.”

VOOR TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING
Topsport NOORD zet zich in voor goede begeleiding en
ontwikkeling van door, nationale sportbonden
gedefinieerde, talenten en topsporters in
Noord-Nederland.
Het Centrum voor Topsport & Onderwijs (CTO) Heerenveen
is onderdeel van Topsport NOORD.
Kijk voor meer informatie op www.topsportnoord.nl
en volg ons op twitter via @TopsportNoord
Vestiging Groningen
Zernikeplein 17
9747 AS Groningen
T. 050-5266660
info@topsportnoord.nl
Vestiging Heerenveen
Abe Lenstra Boulevard 23q
Postbus 42 | 8440 AA Heerenveen
T. 0513-614 842
info@topsportnoord.nl

sporT updaTes
maar liefst 36 sporten, waaronder badminton,
boogschieten, hindernisbaan,
waterpolo, snorkelen en fitness. Het doel
van de sportdag is om door de positieve
sportbeleving leerlingen te stimuleren
mee te doen met sportactiviteiten in de
vrije tijd.
Wandelen voor goede
doel
KNBLO-NL, De Friesland Zorgverzekeraar
en Sport Fryslân organiseren elk jaar
de 3 Provinciënwandeltocht in Bakkeveen.
Routes van 5 tot 40 kilometer worden
uitgezet voor wandelaars en nordic
walkers. Voor rolstoelers en scootmobielen
zijn er routes van 5 en 7,5 kilometer.
Ook is er een rollatorroute van ongeveer
2 kilometer.
Elk jaar staat de 3 Provinciënwandeltocht
in het teken van een goed doel.
Zo is het inschrijfgeld van 5 euro de
afgelopen edities gegaan naar het 100
rolstoelenproject van het Foppe Fonds,
het beweegproject Voel je Goed van
Talant en een tandem die door blinden
en slechtzienden gebruikt wordt in het
teken van mobiliteit, vrijetijdsbesteding
en beweging.
Slachtemarathon
16 juni 2012: wat een prachtige dag. Een
dag waarop de Slachtedyk als culturele
etalage van Fryslân in de kijker stond. De
Slachtedyk was een bewegend podium
en tribune tegelijk. Een hoofdrol op podium
én tribune was er voor de deelnemers,
de Slachtedorpen, de vrijwilligers,
de artiesten, kunstenaars, sponsors en
bezoekers. Het bestuur en de medewerkers
van de Slachtemarathon danken al
deze wrotters. Door hen vonden er bijzondere
ontmoetingen plaats en kwamen
de verhalen, de herinneringen en de
dromen. Want, zoals wij iemand hoorden
zeggen: “It gefoel sit deun ûnder
de hûd.” Dat geldt voor pijn van blaren
en botten, maar ook voor emoties. Hoe
hebt u de Slachtemarathon ervaren? Laat
een reactie achter in ons gastenboek. En
graag tot ziens over vier jaar! Meer weten:
slachtemarathon.nl.
Sportloket wijst mensen met beperking of
aandoening de weg
Voor een patiënt met een lichamelijke beperking
of een chronische aandoening is de
drempel om te gaan sporten en bewegen
vaak hoog. Wat zijn de mogelijkheden met
mijn beperking? Wat voor sport wil ik doen
en waar kan dat? Mensen die chronisch ziek
zijn of revalideren kunnen bij het Sportloket
in ziekenhuis Tjongerschans (Heerenveen)
sport- en bewegingsadvies krijgen.
In 2012 startte het Sportloket Heerenveen,
een samenwerkingsverband van ziekenhuis
Tjongerschans, Revalidatie Friesland, gemeente
Heerenveen, Sport Fryslân en Gehandicaptensport
Nederland. Bij het Sportloket
kunnen chronisch zieke of revaliderende patiënten
terecht voor een persoonlijk advies
over hun wensen en mogelijkheden op het
gebied van bewegen en sport. Samen met de
consulent van het Sportloket bekijken ze hoe
deze mensen in het dagelijks leven een meer
actieve leefstijl kunnen realiseren.
Dit spreekuur, gehuisvest op de polikliniek
Sportgeneeskunde van ziekenhuis Tjongerschans
in Heerenveen, wordt verzorgd door
sportconsulent en bewegingsagoog van Revalidatie
Friesland Robin Mulder. Tijdens het
intakegesprek brengt hij de problematiek
in kaart, inclusief wensen, mogelijkheden
en beperkingen van de cliënt. “Op basis van
die persoonlijke omstandigheden geef ik
een beweegadvies op maat en bespreek de
mogelijkheden om in het dagelijks leven van
de patiënt een actieve leefstijl te realiseren”,
verduidelijkt Mulder. Na dit adviesgesprek
heeft de patiënt nog een aantal malen contact
met de consulent van het Sportloket over de
voortgang. Patiënten kunnen zich door hun
behandelend medisch specialist/sportarts/
revalidatiearts laten doorverwijzen naar het
Sportloket.
Duurzaam ondernemen in de sport
Het Bewegingscentrum, met vestigingen in
Drachten en Leeuwarden, is een voorbeeld
van hoe je binnen de sport bewust om kunt
gaan met energie en het reduceren van de
CO2-afdruk. Directeur Joan Boelens ziet duur-
zaamheid als iets dat prachtig aansluit op de
dienstverlening van het Bewegingscentrum,
zoals hij vertelde in het boek Duurzame winst
voor MKB van Jaap de Vries en Hans Kröder.
Het Bewegingscentrum nam deel aan het
Koploperproject duurzaam ondernemen, een
samenwerking tussen de gemeente Smallingerland
en advies- en ingenieursbureau DGMR.
Het was voor Boelens aanleiding de visie van
het Bewegingscentrum op duurzaamheid
veel concreter te maken. “Voor onze nieuwe
vestiging in Leeuwarden koop ik alleen nog
fitnessapparatuur zonder stroom. Behalve de
loopbanden. Deze verbruiken maar 40 procent
energie in vergelijking met andere loopbanden”,
vertelt Boelens in Duurzame winst voor
MKB. Ook brengt Boelens de CO2-footprint
onder de aandacht bij medewerkers, leveranciers
en klanten. “We hebben ontdekt dat het
heel bespreekbaar is met onze klanten. Mensen
vinden het niet meer gek. We stimuleren bijvoorbeeld
klanten zoveel mogelijk om met de
fiets te komen.”
in andermans karretje
Sport Fryslân organiseert allerlei activiteiten
voor leerlingen uit het basis- en voortgezet
onderwijs, om kennis te maken met verschillende
sporten. Eén van die kennismakingsactiviteiten
is het project (S)Cool on Wheels,
waarmee kinderen zónder handicap bekend
raken met het thema ‘leven en sporten met
een handicap’. Sport Fryslân biedt dit project
aan op Friese basisscholen, om onwennigheid
en onwetendheid over dit thema bij leerlingen
spelenderwijs weg te nemen.
36 sporten op één dag
In juni vindt elk jaar de provinciale sportdag
plaats voor leerlingen van het speciaal basisonderwijs
(sbo). Bijna 750 leerlingen van 10 tot
en met 12 jaar van Friese sbo-scholen melden
zich aan voor dit grootschalige evenement dat
Sport Fryslân organiseert. Deze sportdag biedt
leerlingen een kennismaking aan met sporten
waar zij over het algemeen niet mee in aanraking
komen.
De deelnemers kiezen allen drie verschillende
activiteiten uit een kennismakingsaanbod van
41

42
Tennissen is wat jules
goed kan. een beperking
is dan geen beperking

43
reporTaGe
tekst Thea van der Schaaf
beeld marTin de jonG
SPOrTEN mET
EEN BEPErkiNg
ALLESBEHALvE
BEPErkT
Als ik aan kom rijden, springt Jules van z’n fiets en word ik
enthousiast ontvangen met een stevige handdruk. Op school heeft
hij vandaag kniperkes gemaakt; zoete, harde, platte wafeltjes met
een kaneelsmaak. In zijn eigen woorden vertelt hij hoe dat in z’n
werk ging en meteen merk ik: Jules heeft veel te vertellen, ook al
zegt hij het met weinig woorden. Door thea van Der schaaf

profiel
44
juleS vloeT en alyda norbruiS
niets, en dan ook
werkelijk niets staat
alyda in de weg om
te presteren
ules Vloet uit Donkerbroek is 15 jaar en
heeft een verstandelijke beperking. Niettemin
tennist Jules al sinds zijn zesde bij
Tennis Club Oosterwolde. Want Jules is
heel sportief en vooral ook fysiek erg sterk.
Zijn grote voorbeeld is zijn eigen vader:
“Die speelt ook tennis en heeft al héél veel
medailles.”
Als Jules op de club een heus tennistalent
blijkt te zijn, besluiten zijn ouders om op zoek
te gaan naar tennisactiviteiten die aansluiting
bieden met andere kinderen met een beperking.
Zo komen ze in aanraking met de Special Olympics
en geven ze hem daarvoor op. Dat blijkt een
gouden greep. “De speciale setting, de zorgzame
en goede begeleiding en de veilige en sportieve
omgeving waarin Jules terechtkwam, maakten
dat hij zich op zijn plek voelde”, vertelt moeder
Alice. “Jules voelde zich er gewaardeerd. Het
heeft ons overweldigd om te zien wat dat met
hem doet.”
Naast tennis heeft Jules nog veel meer interesses.
Hij voetbalt ook, speelt pool, kijkt graag
knokfi lms, houdt van knutselen, van koekjes
bakken en van tuinieren. Jules: “Met de graafmachine
de tuin mooi maken.” Maar in tennis
is hij toch wel echt het allerbeste. Want terwijl
we nog een kniperke weghappen, laat Jules vol
trots zijn medaille zien. Moeder Alice: “Een beperking
maakt dat alles altijd moeilijk is, nu
was hij ook eens ergens de beste in. Dat was een
enorme boost voor zijn zelfvertrouwen.”
Foto: Mathilde duSol
Overzicht
Om goed te zijn in je sport, moet je in de eerste
plaats vooral talent hebben en gemotiveerd zijn
om ermee aan de slag te gaan. Een beperking
is dan geen beperking. Maar omdat Jules slecht
kan rekenen, zegt een puntentelling hem niet
veel en mist hij de motivatie om bij een achterstand
iets harder z’n best te doen om toch te
winnen. Tennissen is wat Jules goed kan. Maar
overzicht in de wedstrijd om daardoor tactisch te
kunnen spelen mist hij.
Overzicht is juist wat Alyda Norbruis (23) uit Ureterp
nodig heeft om haar prestatie te leveren met
een lichamelijke beperking. Voor haar is het een
kwestie van precies uitstippelen waar ze wil komen
en hoe ze dat gaat doen. “Ik moat it dwaan
mei myn kognitive motor, just omdat myn lichem
it foar in part ôfwitte lit. Doelstellings
formulearje, berekkenings tapasse; hoe lang kin
ik it folhâlde yn watfoar tempo, wannear giet it
spasme my echt yn ’e wei sitten.”
inspiratiebron
Alyda is spastisch aan haar linkerkant. Maar
niets, en dan ook werkelijk niets staat Alyda in
de weg om te presteren. “It is mar krekt hoe’t je
der mei omgeane en hoe ast dat ferkeapest oan
de bûtenwrâld. Mei in lichaamlike beheining
komst dei yn, dei út in soad hindernissen tsjin.
Dy hindernissen kinst sjen as belemmerings,
mar ek as útdagings. Ik bin in trochsetter, ik stel
mysels dúdlike doelen en gean der dan ek hielendal
foar. En ik bliuw ticht by mysels, lit my net

gek meitsje troch wat der om my hinne bart.”
Het leverde haar een zilveren medaille op bij het
baanwielrennen op de Paralympics van 2012.
Maar haar succes heeft veel meer dan dat voor
Alyda betekend. “Ik fyn it bysûnder om myn ferhaal
fertelle te kinnen en in ynspiraasjeboarne
te wêzen foar in hiel soad oaren dy’t sportive ambysjes
hawwe, nettsjinsteande harren lichaamlike
beheining.”
Alhoewel er met haar deelname aan de Paralympics
een droom uitkwam, blijven er genoeg
uitdagingen over. Alyda was altijd al sportief,
maar fietste nog maar sinds een jaar en richtte
zich eigenlijk op Rio 2016, toen bleek dat het zo
goed ging dat Londen 2012 haalbaar was. “It wie
in topjier, mar it gie allegear sa fluch dat sels
myn fyts allinne noch mar ‘vliegensvlugge’ oanpassings
hân hat.” Ook op het gebied van materiaal
en aanpassingen valt wat dat betreft nog
veel te winnen. “Ik bin de earste dy’t mei dizze
beheining op dit nivo fytst. It tsjil moat letterlik
op ’e nij útfûn wurde om de goede ôfstimming te
finen tusken wat der oan de fyts oanpast wurde
kin en wêr’t it lichem efterbliuwt fanwege de beheining.
Ek dêryn hoopje ik in foarbyld foar oaren
wêze te kinnen yn wat der mooglik is.”
Ook voor Jules betekende de deelname aan de
Special Olympics meer dan de blinkende medaille
die inmiddels om zijn nek hangt. Het was de
allereerste keer dat hij buitenshuis, zonder zijn
ouders, wilde logeren. Jules’ vaste begeleider
Bram ging met hem mee. “Winnen, winnen,
winnen, Jules gaat winnen”, zingt hij zelf de yell
voor, die ze keer op keer herhaalden in dat eerste
weekend van juni afgelopen jaar. En een lol dat
ze hadden. Jules toont de foto’s waarop duidelijk
te zien is dat ze een leuke tijd hadden. Maar als er
getennist moest worden, waren ze heel serieus
én professioneel. Er gingen drie rackets mee en
Jules droeg op de Special Olympics een echt tenue
dat uitgebreid wordt geshowd. Z’n eigen naam
op z’n eigen shirt, Jules glimt van oor tot oor.
Waar Jules zijn verhaal vertelt met een glimlach,
raakt Alyda niet uitgepraat over wat ze beleefde.
Beiden maken ze op hun eigen manier duidelijk
dat hun sportieve prestatie de kloof met de
maatschappij heeft doen verkleinen. En ze leerden
me dat waar je ook staat in die maatschappij,
iedereen zich ontwikkelt op z’n eigen niveau
en op zijn eigen manier het uiterste uit zichzelf
haalt. Dat is waar het om gaat, laten zien wat je
kunt en je sterk maken voor wie je bent. En dat is
zowel met een lichamelijke als met een verstandelijke
beperking allesbehalve beperkt.
Foto: inge hondebrink
Foto: inge hondebrink
profiel
juleS vloeT en alyda norbruiS 45
Special Olympics
Via sport wil Special Olympics de persoonlijke ontwikkeling
van mensen met een verstandelijke beperking
stimuleren, het zelfvertrouwen en de eigenwaarde van
mensen vergroten en bijdragen aan een positieve beeldvorming.
Special Olympics-wedstrijden staan open voor
alle mensen met een verstandelijke handicap die ouder
zijn dan 8 jaar. Ik ga voor de overwinning. Maar door mijn
inzet ben ik al een winnaar!
Special Olympics Inc. is een wereldwijde organisatie
waarbij meer dan 180 landen zijn aangesloten. Wekelijks
sporten wereldwijd ruim 2,5 miljoen mensen met een
verstandelijke beperking onder begeleiding van vele
duizenden vrijwilligers. Special Olympics-wedstrijden
vinden zowel lokaal, regionaal, nationaal als internationaal
plaats.
In Nederland worden om het jaar de Nationale Spelen
georganiseerd. Op 1, 2 en 3 juni 2012 vonden de Special
Olympics Nationale Spelen 2012 in Brabant plaats. Daar
werd bekendgemaakt dat Fryslân de Special Olympics
2014 mag organiseren. Een initiatiefgroep onder
auspiciën van Sport Fryslân heeft een bid ingediend om
dit nationale sportevenement naar Fryslân te halen. Sport
Fryslân verwacht 2.500 sporters met een verstandelijke
handicap uit geheel Nederland, 1.500 begeleiders en
duizenden toeschouwers in de speelsteden Heerenveen
en Sneek. Meer weten: specialolympics.nl
Paralympische Spelen
Paralympische Spelen zijn de Olympische Spelen voor
mensen met een lichamelijke beperking, visuele beperking
en/of hersenverlamming. De nadruk ligt op hetgeen
de sporters wél kunnen, in plaats van op wat ze níet kunnen.
Het aantal atleten dat meedoet is enorm gegroeid
sinds de begindagen, van 400 in Rome in 1960 tot ruim
4.200 tijdens de Spelen in Londen in 2012.
De Paralympische Spelen worden altijd in hetzelfde
jaar gehouden als de Olympische Spelen en sinds de
Zomerspelen van 1988 worden ze ook altijd in dezelfde
stad gehouden. Vanaf 2012 is er zelfs de verplichting dat
de stad die de Olympische Spelen organiseert, ook de
Paralympische Spelen organiseert.
Van 29 augustus tot en met 9 september 2012 vonden
de Paralympics plaats in Londen. De eerstvolgende Paralympics
zijn de Paralympische Winterspelen van 2014 in
Sotsji, Rusland. Meer weten: nocnsf.nl/paralympisch
In Fryslân kun je met een beperking of aandoening bij
heel veel sportaanbieders terecht. Wil je aangepast
paardrijden, wielrennen of G-korfballen? Of wil je
rolstoeltennissen of basketballen, voetballen, zwemmen
of meedoen aan Tai Chi-lessen bij jou in de buurt? Of je
nu wilt sporten bij een vereniging of bijvoorbeeld bij een
specifieke beweeggroep: wij zoeken met jou naar een
geschikte sport bij je in de buurt! Kijk in de sportwijzer op
www.aangepastsportenfryslan.nl.

46
sportief in bedrijf
dokkumer vlaGGen cenTrale
Robert-Jan Hageman van de Dokkumer Vlaggen Centrale
Een vlag zit vol emotie
Al 75 jaar levert de dokkumer Vlaggen centrale (dVc) vlaggen, of eigenlijk
doekproducten, over de hele wereld. De afnemers variëren van multinationals als
Shell en Heineken tot en met de winkelier op de hoek van de straat. DVC begon
ooit alleen met de productie van landen- en provincievlaggen, inmiddels heeft ze
haar assortiment enorm uitgebreid en behoort het bedrijf tot de top drie van
de wereld. Door GrYtsJe De JonG
Directeur van de Dokkumer
Vlaggen Centrale,
Robert-Jan Hageman, is
van mening dat een vlag veel meer
is dan zo maar een product. “Een
vlag staat voor identiteit; het is
een en al emotie. Als je kijkt naar
een landenvlag vanuit historisch
oogpunt, dan zie je ook dat mensen
een vlag plantten wanneer
ze een land hadden veroverd. Een
vlag staat voor iets. Wanneer het
nou overwinning, rouw of vreugde
betreft; een vlag is vol emotie,
al dan niet latent aanwezig.”
Volgens Hageman is het bedrijf
groot geworden door een fi losofi e
aan te houden waarin ze het “heel
goed willen doen”. “Wij doen nooit
af aan de kwaliteit en willen het
beste product leveren in de markt
met de beste service. Juist op deze
voorwaarden worden we geroemd,
in zowel Nederland als in het buitenland.
Bedrijven kopen bij ons,
omdat ze weten dat ze een goede
kwaliteit krijgen. “
attentiewaarde
Nederland doet – in vergelijking
met het buitenland - heel veel aan
vlaggen en doeken. Hageman:
“Wij hadden hier laatst Zwitsers
op bezoek en die keken hun ogen
uit. Terwijl de particuliere Zwitser
al redelijk snel de vlag buiten
doeken worden na
productie altijd
gecontroleerd op
kwaliteit
“dankziJ
de nieuwe
diGitaLe
druktechnieken
kunnen
wiJ
sneLheid
LeVeren
en daarin
wiLLen
wiJ ons
onderscheiden”
hangt, waren ze verbaasd over het
aantal doekproducten langs de weg
in Nederland. Kijk maar eens naar
de benzinetankstations en winkelstraten;
overal staat of hangt wel
wat. We zijn in Nederland niet zo
nationalistisch ingesteld, maar
bedrijven willen zich wel laten
zien en een vlag heeft een hoge attentiewaarde
in verhouding tot de
relatief kleine investering die je
moet doen.”
eigen ontwerP
Tijden zijn veranderd en de Dokkummer
Vlaggen Centrale heeft
in die 75 jaar niet bepaald stil gezeten.
Ondanks het feit dat de DVC
als enige overgebleven producent
in Nederland de zeefdruk-technieken
nog koestert, wordt er aan de
andere kant volop geïnnoveerd.
Hageman: “Mede dankzij de nieuwe
digitale druktechnieken kunnen
wij snelheid leveren en daarin
willen wij ons onderscheiden. De
technieken anno nu maken het
mogelijk dat je thuis achter je computer
je eigen vlag kan ontwerpen;
je uploadt het plaatje en je hebt het
morgen in huis. Hierin voorzien we
in de behoefte van de generatie van
tegenwoordig. Belangrijk daarbij
is dat er niet bezuinigd wordt op
de persoonlijke assistentie. Wanneer
een klant hulp nodig heeft,
dan zijn wij er ook voor hem.”

duurzaamheid
Een ander belangrijk thema waar
DVC zich de komende jaren (nog
meer) op zal toeleggen is duurzaamheid.
Hageman: “Wij realiseren
ons dat duurzaam opereren
een vaag begrip is en proberen dit
als productiebedrijf zijnde dan ook
concreet inzichtelijk te maken. We
werken natuurlijk met heel veel
energie en verven; we proberen te
kijken hoe we hier zo milieuvriendelijk
mogelijk mee om kunnen
gaan. Dat gaat van het verwerken
van oude doek-producten tot
en met de koffiebekers. Een heel
concreet voorbeeld hiervan is de
ontwikkeling van een Long Life
(duurzaam) doek. Veel Nederlanders
realiseren zich niet dat een
buitenvlag in Nederland gemiddeld
maar drie maanden mee gaat.
“de ontwikkeLinG
Van een
nieuw
duurzaaM
doek, kan
erVoor
zorGen
dat de
VLaG
LanGer
MeeGaat”
Meer weten
www.dvc.nl
https://twitter.com/DVCvlag
sportief in bedrijf
dokkumer vlaGGen cenTrale
47
De ontwikkeling van een nieuw
duurzaam doek, kan er voor zorgen
dat de vlag zo’n twintig tot dertig
procent langer mee gaat.”
Set it troch?
Hageman vindt het lastig om één
specifieke mijlpaal aan te duiden
in het 75-jarige bestaan van de
vlaggen centrale. Een spectaculair
item was bijvoorbeeld de langste
Nederlandse vlag ter wereld. De
productie van een twee kilometer
lange dundoek, ten behoeve van
het Bonifatius-jaar (2004) in Dokkum,
kreeg een vermelding in het
Guinness Book of Records. Ook
bijzonder was de productie van
de geboortevlag van Prinses Amalia.
DVC had in het kader van de
geboorte van het eerste kind van
Maxima en Willem- Alexander een
tekenwedstrijd uitgeschreven onder
scholieren. Het ontwerp van
de winnaar hangt nu op het woonadres
van het prinselijk paar. Een
mooie stunt in 2012 was het 16e
Elfsteden spandoek met de tekst:
Set it Troch? Het spandoek werd
midden in de nacht stiekem boven
de Bonkevaart gehangen met de
intentie dat mensen zich zouden
afvragen wie het spandoek daar
had opgehangen. Helaas werden
ze betrapt en stond de volgende
dag al in de krant wie het spandoek
daar had opgehangen. Een groot
project dat nog op de rol staat, is
het aankleden van de skikampioenschappen
in Zwitserland, de
Freeride World Tour. Hageman:
“Wij produceren en plaatsen
met behulp van een helikopter
een doek in de vorm van een horloge
boven op de berg. Dit wordt
een erg opzienbarend project.”
Wanneer we Hageman vragen
hoe een evenement eruit zou zien
zonder vlaggen, antwoord hij onmiddellijk
dat een dergelijke situatie
onmogelijk is. “Of het nou
een sportevenement, jubileum
of herdenking betreft, bij alle diverse
gebeurtenissen voert emotie
de boventoon en daarbij kan
het doekproduct niet ontbreken.”

48
frieSe SporTen
tekst Thea van der Schaaf
beeld marTin de jonG

friese sporten
hynSTeSporT | paardenSporT
HYNSTESPORT
paardensport
Fryslân telt zo’n 4.500 wedstrijdsporters op paardengebied | Er worden
jaarlijks ongeveer 300 in- en outdoorwedstrijden binnen Fryslân georganiseerd
| Er zijn speciale wedstrijden voor het Friese Ras uitgeschreven | 42
procent van de paardensporters is jonger dan 20 jaar | 80 procent is vrouw
| Eén op de vijf paardensporters bezit een eigen paard of pony | Anderen
rijden op een manege of hebben een verzorgpaard | Paardensporters
verdienen gemiddeld iets meer dan modaal | Ben je zelf vrij opvliegend,
dan is het niet verstandig om ook een paard met een opvliegend karakter
uit te zoeken | Andersom is ook niet handig | Over het algemeen heeft het
Friese paard een heel gelijkmatig karakter | Dressuur is één van de meest
populaire disciplines binnen de paardensport | Dressuurwedstrijden worden
verreden in een rijbaan met letters | Door die letters weten de ruiters waar
ze de oefeningen moeten uitvoeren | In Fryslân zijn dressuur, springen en
eventing het populairst in de paardensport | Dat zijn ook de drie olympische
paardensportdisciplines | Merries mogen niet aan internationale wedstrijden
deelnemen na de vierde maand van drachtigheid | Ook niet als zij een veulen
aan de voet hebben | Een zwangerschap bij een merrie duurt 11 maanden
| Ieder paard wordt gechipt na de geboorte | En krijgt een paspoort mee
voor het leven | Alles wat groter is dan 156,9 centimeter (ook een fokproduct
van pony x pony) valt binnen de wedstrijdsport onder paarden | Soms wordt
er een paard gefokt dat niet groter wordt dan 155 centimeter | Dan wordt
het paard ingedeeld bij de pony’s
49

50
sportief in gemeente
GemeenTe leeuwarden
Wethouder Ekhart van de gemeente Leeuwarden
Omnivereniging als
sleutel tot succes?
Als het aan wethouder Andries Ekhart ligt, dan doen alle inwoners van de
gemeente leeuwarden over een paar jaar aan sport. “Er mogen geen barrières meer
zijn, zoals armoede of een tekort aan accommodaties en voorzieningen. Wij zijn als
gemeente hard bezig om meer Leeuwarders in beweging te krijgen. Daarbij wil de
gemeente bewegen en sporten stimuleren én mogelijk maken.” Door GrYtsJe De JonG
Uit onderzoek blijkt dat
de Friese jongeren – en
vooral de jongeren uit de
gemeente Leeuwarden – minder
vaak voldoen aan de beweegnorm
dan de Nederlandse jongeren in
het algemeen. Volgens Ekhart
heeft dit te maken met het feit
dat Leeuwarden echt een stad
is. “Als je het vergelijkt met
de rest van Fryslân, dan is er
maar één echte stad, die helaas
ook de bijbehorende stedelijke
problemen heeft. Wij hebben hier
bijvoorbeeld een behoorlijk aantal
aandachtswijken en daar merk
je dat de gezondheid tegenvalt:
er zijn relatief gezien meer dikke
kinderen en er wordt minder
gezond gegeten. Dit wordt in
bepaalde gevallen ook veroorzaakt
door pure armoede.”
SPeelVoorzieningen
Ekhart: “Ik denk dat het een
speerpunt van de gemeente moet
zijn om iedereen minimaal aan
het bewegen te krijgen. Het
hoeven niet allemaal topsporters
te worden, want dat is maar
voor weinigen weggelegd; de
breedtesport stimuleren is het
allerbelangrijkst. We willen
hierbij extra de aandacht leggen
“saMenwerkinGsPortVereniGinGen
werkt
dreMPeL­
VerLa­
Gend”
op kinderen. Iedereen die wil
bewegen, moet de kans krijgen
om lid te worden van een
sportvereniging. Daarnaast moet
de gemeente ervoor zorgen dat er
goede speelvoorzieningen zijn,
die aansluiten op de behoefte in
de wijken. Voor een deel zijn wij
ook afh ankelijk van de mensen
zelf, want je kunt iemand wel
opsluiten in een Cruyff Court,
maar als hij dan alleen maar staat
te lanterfanten, heb je niks aan
zo’n voorziening.”
neiging tot ShoPPen
De afgelopen jaren heeft de gemeente
Leeuwarden een andere
manier van werken ontwikkeld:
samen op werken. Met deze titel
geeft de gemeente aan dat je
elkaar nodig hebt om een sporten
beweegbeleid neer te zetten.
Uitgangspunt hierbij is de eigen
kracht van mensen. De start was
de bijeenkomst in mei 2011, waar
iedereen met een verbinding met
sport in Leeuwarden mee kon
denken over het nieuwe stedelijke
sportbeleid. Alle deelnemers konden
ideeën inbrengen om sporten
en bewegen te bevorderen. Een
van de gewaardeerde ideeën in
deze beleidsnota was het werken
aan en stimuleren van de omnivereniging.
Volgens Ekhart heeft
dit ook te maken met een maatschappelijke
trend waarin mensen
meer behoefte hebben aan
variatie. “Vroeger zat je op voetbal
en deed je nooit meer wat anders.
Tegenwoordig zijn mensen veel
meer geneigd tot shoppen. Op deze
ontwikkelingen moet je inhaken
als gemeente. Wij willen daarom
meer de variatiesport promoten.”
Volgens Ekhart heeft het alleen
maar voordelen als je op één
sportcomplex verenigingen laat
samenwerken: je voldoet aan de
behoefte van de mensen, je krijgt
gemakkelijker vrijwilligers en je
kunt daarnaast ook gezamenlijk
de kantine beheren en je
inkopen doen. Ekhart: “Er zijn
al voorbeelden van succesvolle
omniverenigingen in Utrecht en
Zwolle.”
inzet ProfSPorterS
Een andere manier om mensen
aan het bewegen te krijgen, is een
project van de gemeente waarbij
gebruik wordt gemaakt van de
diensten van profsporters. Ekhart:
“We hebben topspelers van onder
meer voetbalvereniging Cambuur
en basketbalclub Aris ingezet om

trainingen en clinics te geven, met
name in aandachtswijken. Het is
mooi om te zien hoeveel invloed
deze topsporters hebben op de
kinderen. Cambuur en Aris hebben
hierin zelf ook een heel actief
beleid. Topsport en breedtesport
zouden wat dat betreft in elkaars
verlengde moeten liggen. Je weet
dat niet iedereen topsporter kan
worden, maar er gaat wel een goed
voorbeeld van hen uit.”
Vakkundige
gymnaStiekleraren
De gemeente legt de nadruk op het
stimuleren van sport bij kinderen
in de leeftijd van 4 tot 12 jaar.
Ekhart is van mening dat wanneer
je op die leeftijd niet gaat sporten,
je het nooit zult gaan doen. “Op je
twaalfde begin je niet meer met
voetballen”, weet de wethouder.
“Daarnaast hebben kinderen op
deze leeftijd de neiging om veel
“GyMnastiek
Moet
GeGeVen
worden
door
VakLeerkrachten”
Meer weten
www.sporteninleeuwarden.nl
www.bvsport.nl
sportief in gemeente
GemeenTe leeuwarden
51
achter de computer te gaan zitten,
dus moet je ervoor zorgen dat ze
extra bewegen. Misschien zouden
ze ook wel weer wat meer uren
gymnastiek moeten geven op de
basisscholen. Ik hoop dan ook dat
de regering de bezuinigingen op
vakkundige gymnastiekleraren
ooit weer terugdraait, want
ik vind het wel een nadeel dat
een onderwijzer dit zelf moet
doen. Gymnastiek moet gegeven
worden door vakleerkrachten en
niet door iemand die heel goed
is in geschiedenis. Als iemand
vakleerkracht is, heeft hij bewust
gekozen voor LO, ALO of CIOS en
mag je ervan uitgaan dat hij ook
de deskundigheid heeft om op een
goede manier gymnastieklessen
te verzorgen. Het is niet iets wat
je er even bij kunt doen, vooral
omdat het met meer dan alleen
bewegen te maken heeft. Gelukkig
werken we binnen de gemeente
met combinatiefunctionarissen en
buurtsportcoaches. Zij geven onder
meer gymnastieklessen op de brede
scholen in aandachtswijken en
daarnaast organiseren zij heel veel
in het binnen- en buitenschoolse
sport- en beweegaanbod.”
Tot slot: de ambitie om mensen,
de inwoners van Leeuwarden,
aan het bewegen te krijgen,
vormt de leidraad voor het
sportbeleid. Ekhart: “De gemeente
Leeuwarden wil hier graag aan
bijdragen, maar voorwaarde is
wel dat de sportverenigingen
gaan samenwerken. Wij kunnen
dit niet afdwingen, maar wel
voordeliger maken. Samenwerken
wordt nog meer dan voorheen een
kernbegrip.”

52
TalenT
tekst rimke de GrooT
beeld peTer van aalST
doe niks half,
ga er altijd
helemaal
voor.
naam: Carlos de Matos Fernandes
Geboortedatum: 07-09-1990
Geboorteplaats: Den Haag
namen ouders: Carlos Sr. en Sonja
namen broers en/of zussen: broertje Fabio

carloS
de matoS
FernandeS
Hoe en waarom heb je voor jouw tak van
sport gekozen?
“Mijn ouders hebben mij vroeger op judo
gedaan om mij weerbaar te maken. Ik was vrij
klein en zij zagen judo als middel om dat te
doen.”
is er binnen of buiten je sport een
voorbeeldtopsporter voor jou en waarom?
“Binnen het judo zijn diverse judoka’s
voorbeelden voor mij. Als sporter vind ik
Roger Federer fantastisch. Hij tennist al jaren
op topniveau en hij blijft constant gemotiveerd
om telkens het optimale uit zichzelf te halen.
Ook vind ik hem qua houding naar de media
en fans toe zeer positief.”
kun je je sport in Fryslân voldoende goed
combineren met je studie en/of werk?
Wat zou je eventueel graag anders of beter
zien?
“Ik kan op dit moment mijn studie
Sportmanagement aan de Hanzehogeschool
Groningen goed combineren met mijn sport.
Het enige wat ik wel anders wil zien, is de
mogelijkheid om de studie (gedeeltelijk) in
Heerenveen te volgen.”
is er in Fryslân een goed topsportklimaat
en wordt topsport ook voldoende
gewaardeerd?
“Fryslân heeft met Heerenveen als centraal
punt een goed topsportklimaat. De
faciliteiten, Sportstad en Thialf, zijn uitstekend.
Heerenveen heeft nu als CTO de mogelijkheid
om alles op één centraal punt optimaal te
laten functioneren.”
Nederland is van plan om in 2018 in
rotterdam de Jeugd Olympische Spelen
te organiseren. Hoe lijkt jou dit en is zo’n
evenement een stimulans voor jou als
sporter?
“Ik denk dat het een stimulans is voor de jonge
sporters. Zij krijgen de kans om optimale
prestaties neer te zetten voor eigen publiek.”
is talent voldoende om topsporter
te worden? Wie spelen er in jouw
sportcarrière
ook een belangrijke rol?
“Talent is in mijn ogen wel belangrijk, maar
je redt het niet alleen met talent. Om de top
talent
carloS de maToS fernandeS 53
te halen moet een sporter compleet zijn. In
mijn sportcarrière zijn mijn trainers/coaches
belangrijk. Zij geven mij de mogelijkheden
om het beste uit mezelf te halen. Mijn ouders
spelen ook een belangrijke rol. Die rol wordt
wel steeds kleiner naarmate ik ouder word.”
Wat zijn jouw persoonlijke sportieve
doelen op korte en lange termijn?
“Ik wil dit jaar bij de top drie op het NK zitten
en bij de top vijf op een European Cup.”

54
projecT
tekst Thea van der Schaaf
SPOrT EN BEWEgEN iN DE BUUrT:
SUBSiDiE vOOr
SPOrTvErENigiNgEN
Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft voor de periode
van 2011 tot 2015 jaarlijks 11 miljoen euro aan subsidie beschikbaar gesteld voor de
Sportimpuls. De Sportimpuls maakt onderdeel uit van het uitvoeringsprogramma Sport en
Bewegen in de Buurt en ondersteunt lokale sport- en beweegaanbieders bij het opstarten
van activiteiten. Vier vragen aan Remco den Dulk van Sport Fryslân, die in zijn rol als
adviseur van de Ondersteuningsorganisatie Sportimpuls (OOSI) Noord het afgelopen
jaar een tiental lokale processen heeft aangejaagd en begeleid om te komen tot een
subsidieaanvraag. Door thea van Der schaaf
Wat zijn de belangrijkste voorwaarden om van de
Sportimpuls gebruik te kunnen maken?
“De subsidieverstrekker heeft duidelijke
criteria opgesteld. Zo zijn sportverenigingen
en sportaanbieders verplicht gebruik
te maken van een bewezen eff ectieve interventie.
Deze staan vermeld op de Menukaart
Sportimpuls (www.effectiefactief.nl/
menukaart). In de eerste ronde zijn veel aanvragen
van sportverenigingen afgewezen,
omdat deze niet aan de criteria voldeden.
De Sportimpuls moet aansluiten op de behoeften
van de potentiële sporters en het
gemeentelijke beleid, het is wenselijk dat
de lokale buurtsportcoach bij de aanvraag
betrokken is en er moet voldoende aandacht
zijn voor een vervolg na de subsidieperiode.”
Waarom is de samenwerking met gemeente en
lokale partijen zo belangrijk?
“Ten eerste voor de aanvraag: in de subsidieaanvraag
moet helder vertaald worden
wie bij de samenwerking betrokken zijn,
waarom de sportvereniging juist voor deze
partners kiest en wat ieders taken en ver-
antwoordelijkheden zijn, om de activiteiten
ook na die twee jaar toekomst te bieden.
En ten tweede is de samenwerking met de
gemeente en andere lokale partijen belangrijk
omdat zij ook na de twee jaar subsidie
een toegevoegde waarde hebben, vanwege
de kennis van de samenleving, het aanbod
en om geld te verstrekken.”
kun je een voorbeeld noemen van een succesvolle
aanvraag voor de Sportimpuls?
“Basketbalvereniging Dyna ’75 uit Heerenveen
(zie ook kader) breidt haar aanbod
uit met vier extra activiteiten, zoals jeugdrolstoelbasketbal,
die aangeboden worden
in de wijken waar het sportaanbod nog te
beperkt is. Tevens hebben ze de aansluiting
gezocht met de werkzaamheden van
de combinatiefunctionarissen en de juiste
partners – waaronder de gemeente Heerenveen,
de basketbalbond en Sport Fryslân
– betrokken in de projectgroep. De vereniging
is een goed voorbeeld van hoe je een
aanvraag kunt indienen en op een creatieve
manier nieuwe activiteiten voor nieuwe
sporters kunt aanbieden.”
de SportiMpulS van vWS
De eerste ronde van het indienen is geweest,
wanneer kunnen verenigingen meedoen aan de
tweede ronde?
“Sportverenigingen die voor maart 2013 hun
aanvraag indienen kunnen bij goedkeuring
al starten met hun activiteiten in september
2013. Om de subsidieaanvraag op tijd en
goed in te kunnen dienen, wordt gebruikgemaakt
van een stappenplan. Daarin staat
de ambitie – het waarom van de plannen –
voorop, maar worden ook zaken als samenwerking
met lokale partijen en het maken
van een plan van aanpak en begroting doorgenomen.”
De verwachtingen zijn hooggespannen, natuurlijk
bij de aanvragers, maar ook bij het
Ministerie van VWS dat het geld voor de subsidies
vrijmaakt. Den Dulk: “Afgelopen jaar
is er met aanvragen voor in totaal 60 miljoen
euro al fl ink overvraagd. Omdat we het
tweede jaar ingaan, worden nog veel meer
aanvragen verwacht. In deze tweede ronde
zal er dan ook nog scherper gekeken worden
naar de kwaliteit en de relevantie van de
aanvragen.”
u

itgelicht
dyna ’75
Basketbalvereniging Dyna ’75 in Heerenveen diende afgelopen jaar
succesvol een aanvraag in voor de Sportimpuls. Met de subsidie die
zij toegekend kreeg, breidde de vereniging onder de naam Basketball
Unites Heerenveen haar sportactiviteiten uit met vier extra activiteiten
voor de jeugd:
jeugdrolstoelbasketbal
Met een aanhangwagen vol rolstoelen reist Dyna ’75 langs basisscholen
om de jeugd bekend te maken met rolstoelbasketbal. Met medewerking
van Sport Fryslân worden er clinics gegeven, en vanaf januari 2013 is er
in Heerenveen ook een rolstoelbasketbalteam. Samen met de rolstoelbasketbalteams
uit Beetsterzwaag wordt er wekelijks getraind en het is
de bedoeling om een toernooicompetitie te gaan spelen.
be a basketball Star
Een lessenreeks bedoeld voor kinderen uit de groepen 1 en 2 van het
basisonderwijs. Ze leren spelenderwijs kennismaken met sportieve normen
en waarden. Niet alleen in de sportles, maar ook op het schoolplein
en in de klas. Sportiviteit, Teamwork, Acceptatie en Respect, kortom
STAR, zijn de belangrijkste ingrediënten van Be a Basketball STAR.
basketball ’s cool
Via de Basketball ’s Cool kunnen de kinderen in hun eigen tempo kennismaken
met basketbal, om de stap van schoolactiviteit naar spelen in
competitieverband bij een club kleiner te maken. Daarnaast vervult de
Basketball ’s Cool ook een wijkfunctie, omdat veel kinderen uit de buurt
op de activiteit afkomen. Bij de Basketball ’s Cool kunnen kinderen op
een vaste dag en een vast tijdstip training krijgen van trainers van Dyna
’75, zonder dat ze direct in een competitiespelend team worden gezet.
Wel is er een speciaal lidmaatschap voor deze deelnemers in het leven
geroepen. Daarmee zijn ze bovendien meteen verzekerd tijdens de
activiteiten.
city Streetball 0513
Bij City Streetball 0513 worden op een basketballpleintje clinics,
3-tegen-3 wedstrijden en toernooien voor jongeren georganiseerd. Het
project bevordert de integratie en stimuleert de gezondheid. Vooral
in wijken waar de sportparticipatie laag is, kan City Streetball een
belangrijke rol spelen in het activeren van jongeren van 12 jaar en ouder,
zowel op sportief als op sociaal-maatschappelijk gebied. City Streetball
verplaatst basketbal van de traditionele zaal naar de openbare ruimte.
Andere projecten in Fryslân die gefinancierd worden vanuit
de Sportimpuls:
project
de SporTimpulS van vwS 55
Sportdorp Warns -
Warnser Sportvereniging Warns
Het dorp biedt bestaande en nieuwe sport- en beweegactiviteiten aan
die aansluiten op de sportbehoeften van inwoners.
7-tegen-7 voetbal voor 45-plussers -
onS boSo Sneek
De sportvereniging realiseert een 45+-voetbalcompetitie, zodat oudere
voetballers kunnen blijven sporten en niet-sporters verleid worden om
te voetballen.
Master trendweken -
gymnastiekvereniging Frisia beetsterzwaag
Gymnastiekvereniging Frisia stimuleert personen tussen 40 en 55 jaar
om meer te bewegen. Daarom bieden ze 10 introductielessen aan die
gericht zijn op gymtrends van dat moment.
Fit, veilig en valbreken -
Stichting judopromotie Marco oord ureterp
Het project leert ouderen om langer zelfredzaam te blijven. Ze zijn
minder bang om te vallen en durven beter de straat op te gaan.
Er worden zes lessen en een informatiesessie gegeven.
meer weten?
sportfryslan.nl en sportindebuurt.nl

56
sportief in bedrijf
healThy aGeinG neTwork noord-nederland
Healthy Ageing Network Noord-Nederland
Levenslang
gezond?
Beweeg!
“Bewegen en gezonde voeding zijn essentieel voor levenslange
gezondheid, net als natuurlijk een dosis geluk.” Dat stelt Ko Henneman,
directeur van het healthy ageing network noord-nederland
(hannn). Healthy Ageing, ofwel levenslang gezond zijn, is één van
de vijf speerpunten van Noord-Nederland, naast energie, water,
sensortechnologie en agribusiness. Door de focus op die sterke terreinen
en de goede onderlinge samenwerking wordt Noord-Nederland als een
belangrijke en sterke regio gezien. Door rIMKe De Groot
Voorbeeldregio in euroPa
Noord-Nederland is kandidaat
voorbeeldregio in Europa op het
gebied van Active & Healthy Ageing.
“Dat is de in Brussel gebruikte
aanduiding voor de aanpak van de
sterk stijgende kosten in de zorg
en de rol van vergrijzing daarbij,
één van de internationaal vastgestelde
grote maatschappelijke uitdagingen”,
legt Ko Henneman uit.
“Het HANNN is echter geen maatschappelijke
organisatie. Het
netwerk is gericht op het creëren
van nieuwe economische activiteit
door gebruik te maken van de
kennis over ziekte en gezondheid.
Het brengt ondernemers, wetenschappers,
opleiders en overheden
rond dat thema bij elkaar.”
Inmiddels zijn er meer dan honderd
organisaties actief in dit kader,
uiteenlopend van initiatieven
voor gezondere voeding tot vernieuwing
in de zorg en medische
technologie. “Maar ook: ruimte
om je te bewegen, om te beleven,
te ontwikkelen en te genieten”,
zegt Henneman. “Sport is één van
“beweGen
en GezondeVoedinG
ziJn
essentieeL
Voor
LeVens­
LanGe
Gezondheid,
net
aLs
natuur­
LiJk een
dosis
GeLuk.”
de voorbeelden om te voorkomen
dat mensen ziek worden. Inactiviteit
is namelijk één van de belangrijkste
doodsoorzaken.”
minder bleSSureS
Sport heeft wel het nadeel dat je
blessures kunt oplopen. De kosten
daarvan zijn in Nederland
jaarlijks zo’n 1,2 miljard euro.
Het HANNN wil dat verminderen
en faciliteert daarom onderzoek,
onder meer via een kenniscentrum
voor voeten, waar de relatie
tussen de vorm van de voeten en
blessures wordt onderzocht, zodat
op tijd maatregelen kunnen worden
genomen. “Ook de gegevens
die we steeds meer bij onszelf via
allerlei apps meten, worden gekoppeld
aan wetenschappelijke
informatie in het Quantifi ed Self
Institute, een uniek initiatief van
de Hanzehogeschool Groningen”,
vertelt Henneman. “Het HANNN
zal dit jaar steeds meer onderzoek
op deze terreinen stimuleren,
waarmee bedrijven een toegevoegde
waarde kunnen creëren.”

Meer weten
www.hannn.eu en
info@hannn.eu
inactiViteit beLanGriJke
doodsoorzaak
sportief in bedrijf
healThy aGeinG neTwork noord-nederland
bereidheid tot
Samenwerken
Een uitdaging is nog om oplossingen
te vinden om bestaande
sporten en bewegen via en met
digitale media meer bij elkaar te
kunnen brengen. “En dan praten
we natuurlijk ook over Sport in de
buurt”, zegt Henneman. “Daarvoor
is het bundelen van kennis en het
gebruikmaken van elkaars ervaring
essentieel. Samen kunnen
we meer realiseren dan wanneer
ieder voor zich alleen zou handelen.”
Volgens Henneman kan dit erg
goed in de vorm van een netwerk.
“Netwerken kennen geen hiërarchische
structuur, maar functioneren
doordat de partijen er energie
in willen steken en er iets voor
terugkrijgen. Netwerken functioneren
rond samenwerking en verbinding,
rond halen en brengen.
De ervaring van het HANNN is dat
in Noord-Nederland het enthousiasme
en de bereidheid tot samenwerken
sterk aanwezig zijn. En
die ervaring wil het HANNN ook
graag delen!”
Met de uitspraak dat inactiviteit één van de belangrijkste
doodsoorzaken is, verwijst Ko Henneman naar een onderzoek
dat recent in het medisch tijdschrift The Lancet heeft gestaan:
“Gebrek aan beweging veroorzaakt bijna net zo veel doden als
roken”, aldus dat gezaghebbende medische magazine.
De laatste jaren overlijden zo’n 5,3 miljoen mensen per jaar
aan de gevolgen van inactiviteit. Daarmee is het bijna net zo’n
ernstige doodsoorzaak als roken, obesitas en de gevaarlijkste
vormen van kanker. Onderzoekers spreken in het artikel in The
Lancet zelfs van “een pandemie van inactiviteit”. Ze pleiten
ervoor om niet alleen te wijzen op de voordelen van zo’n dertig
minuten bewegen per dag, maar ook op de gevaren van niet
bewegen.
57

58
frieSe SporThelden
tekst maarTen weSTermann
FRIESE SP
Tiemen Groen
Wielrennen
Follega, 1946
“Geheel sport-minded Friesland volgt op het
ogenblik de verrichtingen van het wielerfenomeen
Tiemen Groen”, schreef de Leeuwarder
Courant | Als 18-jarige werd hij in 1964 vanuit
het niets wereldkampioen op de achtervolging bij
de amateurs | Hij herhaalde dat succes in 1965 en
1966 |Werd professional en behaalde in 1967 ook
in die hoedanigheid de wereldtitel achtervolging |
Beëindigde vervolgens zijn wielercarrière en werd
antiquair in Lemmer | Woont nu vermoedelijk in
Zuid-Afrika
Atje Keulen-Deelstra
Schaatsen
Grouw, 1938
Was als 16-jarige kampioen van Fryslân op
de kortebaan | Brak pas op 30-jarige leeftijd
internationaal door als langebaanrijdster | In 1970
wereldkampioen en Sportvrouw van het Jaar |
Wederom wereldtitels in 1972, 1973 en 1974 | Eén
zilveren en twee bronzen olympische medailles
in 1972 in Sapporo | Voorts drie keer EK en vier
keer NK langebaan, drie keer nationaal kampioen
kortebaan en vijf keer NK marathon | Reed kort na
een verkeersongeval de Elfstedentocht van 1997
Piet Jetze Faber
Kaatsen
Stiens, 1955
Al meer dan twintig jaar prijkt zijn naam bovenaan
het kaatsklassement aller tijden | In september
1990 bracht Faber zijn puntentotaal op 885 | Hij
passeerde daarmee de beroemde Hotze Schuil (876
punten), die nog altijd geldt als de meest tot de
verbeelding sprekende kaatser aller tijden| Faber
nam twintig keer deel aan de PC | Hij won de PC
acht keer, waarvan vier keer ook de koningsbal | In
totaal 188 eerste, 115 tweede en 91 derde of vierde
prijzen | Nam in 1992 afscheid op 37-jarige leeftijd |
Is rayonhoofd bij de Elfstedentocht

RTHELDEN
Harm Wiersma
Dammen
Leeuwarden, 1953
Begon zijn loopbaan als dammer bij Damclub
Leeuwarden in 1961 | Deed tussen 1968 en 1994 tien
keer mee aan een toernooi om de wereldtitel | Hij
werd drie maal (gedeeld) eerste | Verder speelde
hij vijf maal een match om het wereldkampioenschap,
waarvan hij er drie won en één verloor | De
vijfde eindigde onbeslist, waarmee Wiersma zijn
titel verdedigde | Eén van de matches, in 1983, was
tegen Jannes van der Wal | Wiersma werd ook
nog één keer Europees en acht keer Nederlands
kampioen
Abe Lenstra
Voetbal
Heerenveen, 1920-1985
Wordt beschouwd als de beste Nederlandse voetballer
aller tijden, behalve door Johan Cruyff, maar
dat is logisch | Was ook een getalenteerde schaatser
en liep de 100 meter in 10,9 seconden | Maakte
als 15-jarige zijn debuut voor Heerenveen | Stond
met tijdgenoten Faas Wilkes en Kick Smit model
voor de stripheld Kick Wilstra | Meest legendarische
wedstrijd: 7 mei 1950, thuis tegen Ajax, met Rinus
Michels in de gelederen | 1-5 achter, 6-5 gewonnen
| Ús Abe weigerde buitenlandse aanbiedingen en
bleef Heerenveen trouw
reportage
frieSe SporThelden 59
Jeen van den Berg
Schaatsen
De Veenhoop, 1928
Laatste Friese winnaar van de Elfstedentocht (de
tiende editie op 3 februari 1954) | In 7 uur en 35 minuten,
op dat moment een ruime verbetering van
het record van 8 uur en 44 minuten | Nam deel aan
de Olympische Spelen van 1956 en 1960, maar won
geen medailles | Werd zesde in de Elfstedentocht
van 1956, waarin geen winnaar werd aangewezen
| In de zware tocht van 1963 finishte hij als derde
| Won in zijn schaatsloopbaan meer dan duizend
prijzen | Schonk zijn trofeeën in 2004 aan het
Friese Schaatsmuseum in Hindeloopen

eportage
60
frieSe SporThelden
Sjoukje Dijkstra
Kunstschaatsen
Akkrum, 1942
Behoorde in de jaren zestig van de vorige eeuw
tot de wereldtop in het kunstrijden | Werd drie
maal achter elkaar wereldkampioene, in 1962, 1963
en 1964 | Was vanaf 1960 ook vijf maal op rij de
beste van Europa | Won in 1964 olympisch goud in
Innsbruck | Was daarmee de allereerste Nederlander
die een gouden medaille won op Olympische
Winterspelen | Werd ter ere daarvan benoemd tot
Ridder in de Orde van Oranje-Nassau | Werd bij de
eeuwwisseling uitgeroepen tot Nederlands beste
kunstrijdster van de twintigste eeuw
Afk e Hijlkema
Kaatsen
Akkrum, 1979
Onbetwiste grootvorstin van het kaatsen | Nam
in 2010 afscheid |Tegenwoordig talentcoach en
mentaal begeleider bij de kaatsbond en werknemer
KNGU | Speelde vijftien seizoenen in de
hoofdklasse en was elf maal PC-koningin | Grootste
tegenstanders: de hooggespannen verwachtingen
bij het publiek, afgunst onder haar concurrenten en
een lange reeks blessures | 263 fi nales, waarvan ze
er slechts 59 verloor | Ontving tijdens het Sportgala
Fryslân in 2011 de Oeuvreprijs
Richard Schuil
Volleybal
Leeuwarden, 1973
Het Nederlands topvolleybal heeft in zijn succesjaren
zwaar geleund op Friese spelers, zoals Olof
van der Meulen, Ronald Zoodsma en Jan Posthuma
| De Friese volleyballer met de langste carrière
is Richard Schuil | Hij deed vijf maal mee aan de
Olympische Spelen, drie maal in de zaal en twee
maal als beachvolleyballer | Maakte deel uit van het
team van de Lange Mannen dat onder leiding van
Joop Alberda goud won in Atlanta in 1996 |In het
beachvolleybal met Reinder Nummerdor vijfde in
Peking 2008 en vierde in Londen 2012

Rintje Ritsma
Schaatsen
Lemmer, 1970
Ook wel bekend als De Beer van Lemmer | Deed
vijf keer mee aan de Olympische Winterspelen
(1992-2006) | Haalde zes medailles: twee keer
zilver en vier keer brons | Zijn grootste successen
boekte hij als allrounder: vier keer wereldkampioen
en zes keer Europees kampioen | Daarnaast nog
twee keer wereldkampioen afstanden, op de 1.500
en 5.000 meter in 1997 | Heeft een voorkeur voor
avontuurlijke activiteiten als auto- en motorsport,
kite- en windsurfen en crashed ice | Pionier van het
Nederlandse schaatsen: eerste met een commerciele
schaatsploeg (Sanex)
Bart Helmholt
Fierljeppen
Hardegarijp, 1982
Op z’n twaalfde begonnen en naar eigen zeggen
“meteen verslaafd aan het spelletje”| Springt voor
Ljeppersklub Burgum | Houder van het Fries, tevens
Nederlands record met 21,51 meter, gesprongen op
27 augustus 2011 in Linschoten | Zesvoudig kampioen
bij de senioren in 2003, 2006, 2007, 2008,
2009 en 2011 | Fries kampioen in 2006, 2008, 2009
en 2012 | Maakte inmiddels zo’n 1.350 officiële
sprongen in iets meer dan 300 wedstrijden | Totale
lengte van deze sprongen: ruim vijftien kilometer |
Rugnummer 97
reportage
frieSe SporThelden 61
Sven Kramer
Schaatsen
Heerenveen, 1986
Met Epke Zonderland het boegbeeld van de huidige
Friese sport | Behaalde onlangs in Thialf zijn zesde
Europees kampioenschap | Wordt wellicht in 2013
ook nog voor de zesde maal wereldkampioen |
De olympische teller staat op twee keer brons,
één keer zilver en één keer goud | Miste in 2010 in
Vancouver op de 10.000 meter een tweede gouden
plak als gevolg van een verkeerde baanwissel
|Totaal aantal eerste plaatsen als senior (titels en
afstanden): 120 | Pikant: vriendin Naomi van As
heeft twee olympische gouden medailles, één meer
dan Sven

62
sportief in gemeente
GemeenTe SúdweST-frySlÂn
Wethouder Sinnema van de gemeente Súdwest-Fryslân
Sportief, wille en fi t!
De kernwoorden – tevens de naam van de interne nieuwsbrief – vatten in het
kort samen waar het bij de gemeente Súdwest-fryslân (Swf) om gaat: Sportief,
wille en fi t. Wethouder Sport Wigle Sinnema benadrukt dat het daarbij niet alleen
gaat over de beste zijn en kampioen worden. Volgens hem is het belangrijker
dat iedereen de mogelijkheid heeft om te sporten. “Dat zorgt niet alleen voor
gezondheid en welbevinden, maar ook voor heel veel sociale contacten, een
essentieel onderdeel van sport.” Door GrYtsJe De JonG
kadernota
Een leven lang sporten en bewegen
voor iedereen, dat is de naam van
de in 2012 vastgestelde kadernota
Sport en Bewegen van de gemeente
Súdwest-Fryslân. In deze nota zijn
drie kaders benoemd: SWF doet
mee, SWF presteert en SWF faciliteert.
Natuurlijk zijn de inwoners
van Súdwest-Fryslân in eerste instantie
zelf verantwoordelijk voor
het wel of niet gebruikmaken van
het sport- en beweegaanbod, en
voor of zij op eigen houtje willen
gaan sporten en bewegen. Toch
vindt de gemeente SWF het belangrijk
de sport- en beweegvoorzieningen
zo laagdrempelig (en dicht bij
huis) mogelijk te maken. Door de
inzet van bijvoorbeeld buurtsportcoaches,
door talentontwikkeling
te stimuleren en door stil te staan
bij de kwaliteit en capaciteit van
sportaccommodaties.
buurtSPortcoacheS
De gemeente SWF is opgedeeld in
clusters en zoekt binnen die clusters
verbindingen. Sportverenigingen
kunnen meer met elkaar
samenwerken, zodat ze elkaar
versterken. Deze verbindingen
worden begeleid door de buurtsportcoaches
(voorheen combinatiefunctionarissen)
die de gemeente
hiervoor speciaal inzet.
Sinnema: “Een buurtsportcoach
sPortVereniGinGen
kunnen
Meer Met
eLkaar
saMenwerken,
zodat ze
eLkaar
Versterken
is een medewerker die in een
driehoek werkt, tussen sportvereniging,
gemeente en onderwijs.
Vanuit deze driehoek moet de
buurtsportcoach beweegactiviteiten
ontwikkelen en aanjagen.”
Op de achtergrond speelde eerder
ook nog het gegeven dat Nederland
zich kandidaat wilde stellen om de
Olympische Spelen in 2028 te organiseren.
Sinnema: “Wij moesten
hier in Nederland kunnen aantonen
dat wij een land zijn dat iets
ontwikkelt op sportgebied. Tegelijkertijd
zagen wij dat het qua
gymonderwijs een beetje inzakte
op de basisscholen, dus vanuit het
Rijk moest er ook structureel iets
gebeuren. Met de komst van de
buurtsportcoaches werden er meer
activiteiten op lokaal niveau ontwikkeld
en daarnaast hebben we
ook andere beleidsterreinen hiernaartoe
kunnen halen, zoals Bewegen
voor ouderen.
frySke SPorten
De gemeente SWF geeft het sportbeleid
een hoge prioriteit. Dit uit
zich bijvoorbeeld in het feit dat
ze niet alleen activiteiten organiseert
bij verenigingen, maar ook
bijvoorbeeld wandelclubs opstart
en projecten organiseert als Tinke
en Dwaan (bridgen voor ouderen).
Daarnaast richt de gemeente zich
bovengemiddeld op de traditionele

Fryske sporten. Sinnema: “Wij
hebben twee fierljepschansen en
als er skûtsjesilen is, dan komt
ruim de helft van de skûtsjes uit
deze gemeente. Ook het aantal
kaatsverenigingen breidt zich uit.
Wij zijn ontzettend trots op deze
sporten en verenigingen en willen
dat laten weten ook. Het mogen
nooit ondergeschoven kindjes worden!”
VrijwilligerS
Verenigingen overleven alleen
wanneer zij voldoende bestuurskracht
en vrijwilligers hebben.
Volgens Sinnema – die zelf ook
vrijwilliger is van een plaatselijke
kaatsvereniging – wordt er nu veel
meer vrijwilligerswerk gedaan
dan pakweg dertig jaar geleden.
“Wij maken alles tegenwoordig
veel ingewikkelder en bovendien
zijn we perfectionistischer. Het
is logisch dat je dan meer vrijwilligers
nodig hebt. En daarbij zijn
er veel mensen die moeite hebben
met verantwoordelijkheid nemen.
Mensen zijn mondiger en veeleisender.
Maar aan de andere kant:
je krijgt er als vrijwilliger ook
heel veel voor terug. Voorwaarde
voor vrijwilligerswerk is dat je het
leuk met elkaar moet hebben. Het
moet geen opgave zijn. Of je nou
vergadert, voetbalt of de kantine
Meer weten
gemeentesudwestfryslan.nl
sportief in gemeente
GemeenTe SúdweST-frySlÂn
63
schoonmaakt, het gaat erom dat je
buiten je werksfeer en kennissenkring
leuke contacten hebt. Ik ben
ervan overtuigd dat het kan.”
VoorzieninGen
GenoeG!
In de gemeente Súdwest-Fryslân
zijn zo’n 200 verschillende
sportaccommodaties en zo’n 400
sportverenigingen. In het sportbeleid
worden deze voorzieningen
opgedeeld in verschillende typen:
• dorp- of wijkaccommodaties (bijvoorbeeld
een kaatsbaan, ijsbaan
of wijkveldje);
• clusteraccommodaties (bijvoorbeeld
voetbalvelden of een
sporthal);
• gemeentelijke accommodaties
(bijvoorbeeld hockeyvelden of
zwembaden).
Per inwoner is het aantal sport- en
speelvelden in de buurt gemiddeld
gezien aan de hoge kant. Voorzieningen
zijn er dus genoeg en de
gemeente SWF wil dit aanbod in
de toekomst graag zelfs nog verder
uitbouwen.

64
frieSe SporTen
tekst Thea van der Schaaf
beeld marTin de jonG
SKÛTSJESILEN
friese friese Zeilwedstrijden
Zeilwedstrijden
Skûtsjesilen Skûtsjesilen Skûtsjesilen Skûtsjesilen is naast folklore ook vooral sport | Met veel fanatisme, hoge
concentratie en ongekende spanning bij iedere start | Skûtsjesilen is een
technische teamsport | Er zijn twee skûtsje-organisaties, de SKS en de IFKS
| Beide hebben een app voor het volgen van de wedstrijden | De zomer in
Fryslân staat ieder jaar minstens drie weken in het teken van het skûtsjesilen
| De skûtsjevloot reist dan door de waterrijke gebieden van de provincie | In
iedere dorp en elke stad die wordt aangedaan is het feest | Bij het SKS skûtsjesilen
doen 14 skûtsjes mee | Momenteel wordt er bij de IFKS in vier klassen
door ruim 60 skûtsjes gezeild | Elk skûtsje telt 10 tot 14 bemanningsleden
| De lengte van een skûtsje varieert van 14 tot 21 meter | Er wordt elkaar
geen centimeter ruimte gegund op het water | Skuor Skuor Skuor Skuor oan oan oan oan dy dy dy dy skoat skoat skoat skoat betekent
‘trek aan die schoot’ | Een schoot is het touw dat aan de benedenachterhoek
van een zeil is verbonden om het zeil mee te laten vieren en aan te halen
| It It It It is is is is potskipperswaar potskipperswaar potskipperswaar potskipperswaar betekent dat het mooi weer met weinig wind is | In In
stille stille stille stille pûst pûst pûst pûst is een moment van stilte tussen twee windvlagen | Boeid Boeid Boeid Boeid sitte sitte sitte sitte is
door laag water aan de grond zitten | Op 14 en 15 juni 2013 wordt voor het
eerst een Fryske Olympiade georganiseerd | Op de Fryske Olympiade staan
naast het skûtsjesilen ook het fi erljeppen en keatsen centraal | De Fryske
Olympiade vindt plaats aan het Bergumermeer

friese sporten
SkÛTSjeSilen | frieSe zeilwedSTrijden
65

66
sportief in opleiding
oSG Sevenwolden
OSG Sevenwolden
Topsport en school
Dat kan wél samen
Sportliefhebbers konden in 2012 hun hart ophalen aan de geweldige prestaties van de
Nederlandse deelnemers aan de Olympische Spelen in Londen. Vooral de gouden medailles
van Epke Zonderland, Ranomi Kromowidjojo en Marianne Vos gaven kleur aan de zomer. Wat
deze topatleten naast het behalen van olympisch goud met elkaar gemeen hebben, is dat zij
alle drie voortgezet onderwijs hebben gevolgd aan een Topsport Talentschool, een school
die jeugdige topsporters de mogelijkheid biedt om sporten op hoog niveau te combineren
met leren. oSg Sevenwolden ís zo’n Topsport Talentschool, één van de 29 in Nederland en
de enige in de provincie Fryslân. Door Petra WIeGMInK
loot-StatuS Voor
aangePaSt onderwijS
Op een gewone middelbare school is
het vaak lastig om aan topsport te
doen zonder dat de schoolresultaten
eronder lijden. Topsport vraagt
immers veel tijd aan trainingen,
wedstrijden en reizen. Als Topsport
Talentschool beschikt Sevenwolden
sinds 2001 over een licentie van het
Mini sterie van Onderwijs, waarmee
aangepast onderwijs mag worden
geboden aan jonge, talentvolle
sporters. Het kan dan bijvoorbeeld
gaan om minder lestijd, fl exibele
lesroosters, vrijstellingen voor
bepaalde vakken, uitstel van
toetsen en een gespreid examen. Per
leerling wordt gekeken wat gewenst
is. Alleen leerlingen met een LOOTstatus
(LOOT staat voor Landelijke
Organisatie Onderwijs en Topsport)
komen voor de faciliteiten in
aanmerking. De LOOT-status wordt
toegekend door de verschillende
Nederlandse sportbonden, in
samens praak met NOC*NSF. Op OSG
Sevenwolden kunnen geïndiceerde
topsporttalenten vanaf klas 1 van
vmbo, havo en vwo terecht. Voor
céline van Gerner
volgt onderwijs bij
de tan
hen zijn er op vijf van de zeven
locaties in Heerenveen, Joure en
Grou LOOT-begeleiders actief.
Bovendien is er een centrale LOOTcoördinator
om het een en ander in
goede banen te leiden. De afgelopen
twaalf jaar begeleidde Sevenwolden
Foto: eVert pruikSMa
een groot aantal sporttalenten naar
een diploma. Onder hen waren Sven
Kramer (schaatsen), (schaatsen), Epke Zonderland
(turnen), (turnen), Geert Arend Roorda
(voetbal) en de schaatsers Lotte van
Beek, Beek, Maurice Vriend en Antoinette
de Jong.
SPorttalentklaS in de
onderbouw
In Heerenveen kunnen toptalenten
zich in klas klas 1 en 2 aanmelden voor
een sporttalentklas. In zo’n klas
zitten leerlingen bij bij elkaar die
minimaal minimaal tien uur per week week trainen
en en beschikken over een LOOT-status.
Er zijn gemengde sportklassen,
sportklassen,
met leerlingen leerlingen die aan aan sporten
doen variërend van schaatsen tot
trampolinespringen. Daarnaast
zijn er speciale talentgroepen voor
voetbal- en hockeytalenten. Een
deel van het het reguliere lesprogramma
lesprogramma
wordt wordt door de leerlingen besteed aan
extra trainingsuren.
talentencollege noord
Terwijl de meeste LOOT-leerlingen
gewoon klassikaal onderwijs
volgen, is het voor een kleine groep

Foto: SiMon top
turnen op het
hoogste niveau
“osG
seVenwoLden
biedt
aanGe­
Past
onderwiJs
aan
JonGe
taLent­
VoLLe
sPorters”
sportief in opleiding
oSG Sevenwolden
leerlingen die op het hoogste niveau
in de sportwereld meedraaien erg
ingewikkeld om school en sport
op elkaar te laten aansluiten. Voor
hen is in 2009 het TAlentencollege
Noord (TAN) in het leven geroepen,
een samenwerkingsverband tussen
het CTO (Centrum voor Topsport
en Onderwijs) Heerenveen, OSG
Sevenwolden en een aantal andere
onderwijsinstellingen. Bij de
TAN staat de sport centraal en
wordt het onderwijsprogramma
daarop aangepast. De TAN biedt
elke leerling een individueel
leerprogramma, afgestemd op
trainings- en wedstrijdschema’s.
Ze worden begeleid door een
studiecoach, met wie ze hun eigen
studietraject uitstippelen, en door
vakcoaches, die hen helpen met de
lesstof. E-learning zal op de TAN de
komende jaren een steeds grotere
rol gaan spelen.
turntaLent céLine Van Gerner
Céline van Gerner is 18 jaar, woont in Emmeloord en turnt al
vanaf jonge leeftijd op topniveau. Zij volgt onderwijs op de
TAN in Heerenveen en traint gemiddeld 32 uur per week bij
het Turncentrum Sportstad Heerenveen. Afgelopen jaar zette
Céline met haar twaalfde plek bij de meerkamp de beste
prestatie neer die ooit door een Nederlandse turnster op de
Olympische Spelen werd behaald.
“Voor mij is de TAN de ideale oplossing om het maximale uit
mijn school en sport te halen”, vertelt Céline. “De afgelopen
jaren, en met name het laatste jaar, waren erg zwaar met
turnen, waardoor ik eigenlijk geen focus had voor school. Mijn
eerstvolgende doel ligt niet in het turnen, maar in het halen
van mijn havodiploma. Verder is er in oktober 2013 het WK
turnen in Antwerpen waar ik in ieder geval voor wil gaan. Op
langere termijn heb ik de intentie om nog tot de Zomerspelen
van 2016 in Rio de Janeiro met turnen door te gaan.”
Meer weten
OSG Sevenwolden, postbus 592, 8440 AN Heerenveen
telefoon: 0513-657385,
e-mail: info@sevenwolden.nl, website: www.sevenwolden.nl
67

68
frieSe TopclubS
tekst maarTen weSTermann
beeld marTin de jonG
Fri
eSe
top
clu
bS
Cambuur
LDODK
Aris Leeuwarden
Vc Sneek
Friesland Flyers
sc Heerenveen

FrySk
bloed
tSjoch op!
sc Heerenveen
De geschiedenis van sc Heerenveen begint op 20 juli 1920, wanneer
onder de naam Athleta in georganiseerd verband met voetbal wordt
begonnen | Op 30 mei 1922 verandert de naam in De Spartaan, maar die
bestaat al, dus maakt de Nederlandse Voetbal Bond er op eigen gezag
v.v. Heerenveen van | De gloriejaren van Heerenveen beginnen in 1936,
met trainer Syd Castle en de dan 15-jarige voetballer Abe Lenstra | Na de
invoering van het betaalde voetbal en het vertrek van Abe Lenstra leidt
Heerenveen in sportief opzicht een kwakkelend bestaan en wordt in 1967
zelfs in zijn voortbestaan bedreigd | In de jaren zeventig geldt Heerenveen
als een degelijke middenmoter in de Eerste Divisie | In 1985 stelt
voorzitter Riemer van der Velde een trainer uit de streek aan: Foppe de
Haan | Deze moet aanvankelijk een stapje terug doen en wordt vervangen
door Ted Immers, onder wiens leiding de club in 1990 promoveert
naar de Eredivisie | Degradatie volgt direct, maar in 1993 is er wederom
promotie, ditmaal onder Foppe de Haan, en wordt ook de bekerfinale
bereikt, die met 6-2 wordt verloren van Ajax | Sindsdien is Heerenveen
een vaste waarde op het hoogste niveau | De bloeiperiode begint met
de opening van het Abe Lenstra Stadion op 20 augustus 1994 en kent als
voorlopige hoogtepunten de deelname aan de Champions League in het
seizoen 2000-’01 en het winnen van de bekerfinale in 2009 | Het stadion
biedt plaats aan 26.000 toeschouwers en de Zakenclub OSSH is met
meer dan 1.000 leden de grootste van het Nederlandse betaalde voetbal
| Op het lichtblauw-wit gestreepte shirt, sinds de jaren dertig voorzien
van de karakteristieke pompeblêden, prijkt Univé
reportage
frieSe TopclubS 69

eportage
70
frieSe TopclubS
leer
door
oeFening
de
korFbalSport
LDODK
Eén van de grootste en gezelligste korfbalverenigingen van het noorden, vinden ze zelf |
Wat misschien zelfs een beetje bescheiden is, want het is in elk geval in sportief opzicht
de trots van de korfbalregio | Als eerste Friese korfbalclub wist LDODK dit seizoen
door te dringen tot de Korfbal League, de sterkste competitie ter wereld | LDODK is
het product van een fusie tussen LDO en ODK in 1996 | De letters staan voor Leer Door
Oefening De Korfbalsport, wat een creatief vervolg is op Leert Door Oefening (LDO
anno 1935) en Ontspanning Door Korfbal (ODK anno 1949) | Thuisbasis van LDODK is
Sportpark Kortezwaag in Gorredijk, waar de club beschikt over een kunstgrasveld en
waar Sport- en ontspanningscentrum Kortezwaag als thuishal dient | Met bijna 400
leden is het één van de grootste clubs van het district Noord van het korfbalverbond |
Er zijn twee hoofddoelstellingen: het bevorderen van korfbal in de regio en het spelen
van topkorfbal | Vorig jaar was het eerste team sportploech fan Fryslân | Op 11 november
2011 debuteerde het eerste team van LDODK in de Korfbal League en verbaasde het
vriend en concurrent in de debuutwedstrijd met een afgetekende overwinning tegen
het gerenommeerde Blauw-Wit | Het shirt van LDODK is groen met geel en Albert
Heijn Gorredijk staat er als hoofdsponsor op | De promotie naar het hoogste niveau
was aanleiding voor de oprichting van een Businessclub, waarvan inmiddels meer dan
100 bedrijven lid zijn | Hoofdtrainer Jan Sjoerd Pool heeft een eigen kledingsponsor:
Huys 11 Mannenmode | Supportersvereniging Groen Kabaal telt meer dan 130 leden |
LDODK is ook nog beroemd vanwege zijn Pjuktoernooi, waarbij koppels het tegen elkaar
opnemen in prijsschieten op de korf

dunken in
ljouWert
Aris Leeuwarden
In 1964 richtte kweekschool Mariënburg in Leeuwarden het
basketbalteam Stuiters op | Drie jaar later veranderde de
naam in Ymir | De LTS in Leeuwarden had een eigen vereniging
genaamd Sporty, voorheen Detroit Stars | In mei 1992
fuseerden deze clubs tot Aris | In 2004 promoveerde het eerste
team naar de Eredivisie en nam het de naam Woon!Aris
aan | Dankzij de sponsor konden Amerikaanse talenten als
Brandon Woudstra en Dallas Logan worden aangetrokken | In
de allereerste wedstrijd in de Eredivisie werd landskampioen
Groningen op eigen terrein verslagen | Woon!Aris haalde zelfs
de play-off s om het landskampioenschap, waarin het in de
eerste ronde werd uitgeschakeld | In 2007 werd De Friesland
Zorgverzekeraar sponsor en daarna speelde de club onder de
namen Aris Friesland en De Friesland Aris | In 2011 werd de
club met de ondergang bedreigd, nadat een nieuwe sponsor
was afgehaakt | Inmiddels is de club een goede middenmoter
in de Eredivisie onder de naam Aris Leeuwarden | Aan het
begin van 2013 was er geen shirtsponsor | De mediawaarde
van het shirt van Aris Leeuwarden wordt geschat op 100.000
euro | Drijvende kracht achter Aris is de Businessclub Enrgie’k
| Aris Leeuwarden speelt in blauwe shirts en witte broeken | In
het logo brult een leeuw
eigen kWeek
uit Sneek
Vc Sneek
reportage
frieSe TopclubS 71
V.c. Sneek is ontstaan uit de twee volleybalverenigingen die Sneek als
volleybalstad op de kaart hebben gezet: Animo en Olympus | Dit jaar
viert de fusieclub het vijftigjarig bestaan | Tussen 1985 en 1992 veroverde
Olympus Sneek, gesteund door de toenmalige sponsor Avéro, acht
landstitels op rij | De grote successen van het volleybal in Sneek zijn
vooral te danken aan de prima jeugdopleiding | De thuiswedstrijden worden
afgewerkt in de Sneker Sporthal | Het eerste damesteam speelt in de
A-League, het eerste herenteam in de B-League | Het eerste vrouwenteam
werd vorig jaar uitgeroepen tot tweede sportploech fan Fryslân
(achter LDODK) | Op het rode shirt staan de namen van hoofdsponsors
Friso en Rabobank | Er wordt aan de competitie meegedaan door 28
teams, het merendeel dames en meisjes | Er is een twintigtal Zakenclubleden
| Grote namen uit het verleden van het Sneker volleybal zijn Jan
Posthuma, Ronald Zoodsma en Olof van der Meulen | Een volleybalicoon
bij de vrouwen is Martje de Vries | Het grote probleem van het volleybal
in Sneek en de rest van Fryslân is het vasthouden van talenten
Foto: Martin de Jong

72
reportage
frieSe TopclubS
ijSkoud de WarmSte!
Friesland Flyers
Thuisbasis van de Friesland Flyers is ijshal Thialf in Heerenveen, met een capaciteit van 3.500 toeschouwers | De ongeveer 300 leden staan in blauw
en rood op het ijs | Tijdens de oprichtingsbijeenkomst in 1967 in de schouwburg in Heerenveen gaf een twintigtal personen zich op als lid | Het lidmaatschapsgeld
werd vastgesteld op 50 gulden per jaar | Daarnaast was de stichting Noord-Nederlandse Kunstijsbaan bereid 3.500 gulden te schenken
voor de aanschaf van uitrustingsstukken | De spelers moesten zelf voor schaatsen en een stick zorgen | Er werd twee maal per week getraind
en men was verplicht om deze trainingen bij te wonen | Direct in het seizoen 1967-’68 werd een team ingeschreven voor deelname in de Tweede
Divisie | Van 1977 tot en met 1983 werd zeven maal op rij het kampioenschap van Nederland behaald | In deze periode was Feenstra Verwarming de
geldschieter, die het mogelijk maakte om goede buitenlandse spelers aan te trekken | De club kende in zijn bestaan verschillende sponsorgedreven
namen, zoals Feenstra Verwarming Heerenveen, Feenstra Flyers, BP Flyers, Pelgrim Flyers, Formido Flyers, Vadeko Flyers, Hajé Flyers en A6.nl | De
huidige naam Friesland Flyers werd in 2011 aangenomen, om de sterke binding met de provincie Fryslân tot uitdrukking te brengen | Het eerste herenteam
speelt in de Eredivisie | Er is ook een damesteam actief onder de naam Hotpucks | Hoofdsponsors zijn Leen Bakker en Bouwbedrijf Bruinsma
| De Businessclub telt ongeveer 50 leden | Er is een schaatsklas voor kinderen vanaf 4 jaar | Mascotte is Frizzly The Eagle, in het leven geroepen in
september 2011 ter gelegenheid van de oprichting van de supportersclub

van
de Wieg
tot
het graF
Cambuur Leeuwarden
reportage
frieSe TopclubS 73
Het jaar 1964 vormt een dieptepunt in de historie van het betaalde
voetbal in de Friese hoofdstad wanneer de VV Leeuwarden niet alleen
degradeert, maar zich ook genoodzaakt ziet om af te dalen naar de rijen
der amateurs | Ter vervanging wordt de stichting SC Cambuur opgericht,
om Leeuwarden toch weer profvoetbal te kunnen bieden | Er is meteen
succes, met promotie van de toen nog bestaande Tweede Divisie naar de
Eerste Divisie | Op dat niveau zou Cambuur 27 seizoenen onafgebroken
uitkomen | Tot het heugelijke moment dat de club het kampioenschap
behaalde in het seizoen 1991-’92, met promotie naar de Eredivisie als
beloning | Twee seizoenen later degradeerde Cambuur helaas weer |
Maar in 1998 is het weer raak en dringt de club van geel en blauw voor de
tweede keer door tot het hoogste niveau | Het avontuur duurt wederom
slechts twee seizoenen | Weer terug in de Eerste Divisie weet de club herhaaldelijk
door te dringen tot de play-offs, als een smakelijk toetje voor
de trouwe aanhang, die zich altijd verzekerd weet van aanvallend voetbal
| Natuurlijk blijft de Eredivisie het doel en dan het liefst in een nieuw en
groter stadion | Grote namen uit het verleden: Jaap Stam, Koko Hoekstra,
Bert Konterman, Fred Grim, Michael Mols, Jan Bruin, Johan Abma en
Sandor van der Heide | En er zullen zonder twijfel nog veel prominenten
volgen, want Cambuur steekt veel energie in de jeugdopleiding | Supporter
van Cambuur Leeuwarden ben je levenslang, er is voor de liefhebbers
zelfs een uitvaartkist in de clubkleuren beschikbaar | De Businessclub
van Cambuur telt meer dan 250 leden | Op het shirt van Cambuur prijkt
Bouwgroep Dijkstra Draisma

74
sportief in gemeente
GemeenTe ameland
Ameland, de kroon van Fryslân
Sportief, gezond
en gastvrij
Rust, ruimte en prachtige natuur, op drie kwartier varen van het Friese vasteland.
Mooiere sportomstandigheden dan op Ameland vind je nergens. Dankzij de passie voor
sport, het aanstekelijke enthousiasme en de daadkracht van onder anderen Ger van Langen
(directeur Wagenborg en medeoprichter Sportpromotie Ameland), Gerard Metz (voorzitter
Sportpromotie Ameland) en Nico Oud (wethouder van onder andere sportzaken) staat
de gemeente ameland stevig op de kaart als sporteiland. Door rIMKe De Groot
Ger van Langen en Gerard
Metz stonden aan de basis
van de Stichting Sportpromotie
Ameland, een belangrijke
aanjager van sportieve evenementen
op Ameland. Op het eiland
wordt bijna wekelijks een
sportevenement georganiseerd,
met als bekende voorbeelden de
Adventurerun en de Triambla.
“Breedtesport, topsport en jeugdsport
hebben allemaal een plek
in die evenementen”, vertelt Van
Langen. “Zo hebben we de afgelopen
jaren ook Europese kampioenschappen
op Ameland gehad,
zoals het EK crosstriatlon en in
2012 het EK rugby voor dames. Het
jaarlijkse volleybaltoernooi trok
afgelopen jaar 3.000 deelnemers,
de Triambla is de grootste off -road
triatlon van Nederland en ook de
Adventurerun wordt jaarlijks goed
bezocht.”
De sportieve focus wordt op het
eiland breed gedragen, vertelt
Metz. “Het wordt door iedereen
omarmd. De gemeente erkent de
meerwaarde en maakt het mogelijk,
maar ook de VVV ziet de toegevoegde
waarde voor het toerisme.
Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer
en It Fryske Gea dragen het ook.”
Samenwerking is op Ameland het
toverwoord, vult Van Langen aan:
“we
hebben
de afGe­
LoPen
Jaren ook
euroPese
kaMPioenschaPPen
oP aMe­
Land
Gehad”
“Vanuit het enthousiasme voor
sport en het eiland worden combinaties
gelegd. En de mensen
zijn hier geneigd iets voor elkaar
te doen. Er zijn daarom altijd veel
vrijwilligers bij sportieve evenementen.”
Nico Oud: “Ook zijn er
altijd veel Amelanders aanwezig
om aan te moedigen. Mensen vinden
dat leuk.”
andere mindSet
Een opsomming van Metz maakt
duidelijk hoe veelzijdig sporteiland
Ameland is. “Mensen komen
hier ook naartoe om te surfen, te
zeilen of te kiten. We hebben hier
een fantastische 9-holes golfb aan
met daarnaast een par drie baan
waar iedereen terecht kan. De
golfb aan ligt ongeloofl ijk mooi
tegen de duinen en het strand
aan en is 365 dagen per jaar open.
Daarnaast staat Ameland ook bekend
als fi etseiland en paardeneiland.
De menmarathon is altijd
goed bezet.”
Buiten de georganiseerde evenementen
komen bovendien veel
kleine groepjes mensen naar Ameland
om met elkaar sport te beleven,
zegt Van Langen. “Hier heb je
de verbinding tussen het even weg
zijn van het leven van alledag in
een fantastisch natuurgebied en
de sportieve inspanning.” Metz:
“Het is ook een andere mindset als
je met elkaar op een boot onderweg
bent dan wanneer je ergens
anders gaat sporten. Bovendien

hebben we hier fantastische faciliteiten:
van kampeerboerderijen
tot luxe hotels.”
mentaal herStellen
Ook de oase van ruimte, rust en
natuur heeft aantrekkingskracht,
zegt Metz: “We hebben op de Waddeneilanden
de meeste vierkante
meters natuur per inwoner. Mensen
komen hier ook om mentaal te
herstellen. Niet voor niets boekte
sc Heerenveen zijn grootste successen
in de tijd dat ze hier op trainingskamp
gingen.”
Genieten is een ander belangrijk
aspect van de beleving van Ameland.
Metz: “Op de dag van een
evenement zie je mensen genieten
van de sportieve inspanning, van
elkaar en van de natuur. De sportieve
positionering van Ameland
is een hele sterke, zowel voor een
75-jarige die komt om te wandelen
als voor een gezin dat een actieve
vakantie wil beleven.”
omarmd door de jeugd
In de focus op sport wordt de eigen
bevolking niet vergeten. “We hebben
twee sporthallen op 3.500 inwoners,
omdat we sport zo belangrijk
vinden”, vertelt Oud. “Voor
onze eigen inwoners is er ook nog
volleybal, voetbal, badminton, enzovoort.”
Van Langen: “Een doelstelling
bij evenementen is ook dat
het wordt omarmd door de jeugd
van Ameland. Inge Visser, een
Amelandse die nu captain is van
“de JeuGd
Moet
sPort
Gaan
oMarMen
aLs
onderdeeL
Van hun
LeVen”
sportief in gemeente
GemeenTe ameland
75
het Nederlands rugbyteam, is daar
een mooi voorbeeld van. De jeugd
moet geïnspireerd raken en sport
gaan omarmen als onderdeel van
hun leven. De gemeente is daarin
voorwaardenscheppend en maakt
ruimte hiervoor. Dat is een absolute
voorwaarde om dingen voor
elkaar te krijgen.”
Oud: “We willen als gemeente
nog meer samenwerken met de
scholen op sportief gebied van opvoeden.
Er wordt binnenkort iemand
aangesteld om alle lopende
sportzaken te coördineren en om
de leerlingen goed bewegingsonderwijs
te geven. Wij zetten als gemeente
Ameland deze middelen in
op de wijze zoals het hoort. Dus in
het veld en niet vanaf een bureau.”

76
TalenT
tekst rimke de GrooT
beeld marTin de jonG
gold medals
don’t make
champions, hard
work does.
naam: Nynke Oud
Geboortedatum: 29-03-1994
Geboorteplaats: Sneek
namen ouders: Frans Oud en Elly Dokkum
namen broers en/of zussen: broer Jelmer

nynke
oud
Hoe en waarom heb je voor jouw tak van
sport gekozen?
“Ik zat eerst op turnen, maar dat bleek niks
voor mij te zijn. Mijn ouders volleybalden
allebei en daar ging ik altijd bij kijken. Dan
wilde ik altijd meedoen met de warming-up.”
is er binnen of buiten je sport een
voorbeeldtopsporter voor jou en waarom?
“Ik heb erg veel bewondering voor
Maarten van der Weijden. Ik heb zijn boek
gelezen en ben onder de indruk van zijn
doorzettingsvermogen: hoe hij zijn ziekte
heeft overwonnen en vervolgens een enorme
comeback heeft gemaakt door olympisch
goud te winnen.”
kun je je sport in Fryslân voldoende goed
combineren met je studie en/of werk?
Wat zou je eventueel graag anders of beter
zien?
“Ik studeer Fysiotherapie in Groningen en ik
volleybal en woon in Sneek. Dit is mijn eerste
jaar als studente en tot nu toe gaat het redelijk.
Ik reis elke dag van huis naar school en weer
terug met de trein. Heen en terug samen duurt
dit ongeveer drie uur. Het kost me dus veel tijd,
maar gelukkig zit ik in een topsportklas. Wij
hebben altijd les van half 11 (of later) tot half 3
(of eerder), zodat er ’s ochtends en ’s avonds
(’s middags) gewoon getraind kan worden. Ik
train vier avonden in de week (maandag t/m
donderdag) en heb meestal op zaterdag een
wedstrijd. Voor school ben ik dus van half 9 tot
4 uur weg, dan heb ik thuis meestal een uurtje
de tijd om voor school bezig te gaan en dan ga
ik alweer eten, omkleden en naar trainen. Na
trainen doe ik eigenlijk nooit meer wat voor
school. Alleen vrijdagavond en de hele zondag
heb ik dus echt tijd om voor school bezig te
gaan. Het is al gebleken dat ik dus wel wat tijd
tekort kom om mijn studie echt goed te doen.”
is er in Fryslân een goed topsportklimaat
en wordt topsport ook voldoende
gewaardeerd?
“Volgens mij is er in Nederland, dus ook in
Fryslân, over het algemeen niet echt een goed
topsportklimaat. Voor sporten die hoog scoren
op de Olympische Spelen is er wel geld, maar
voor andere sporten weinig. Friezen zijn over
het algemeen erg bescheiden, de ambities
en verwachtingen zijn minder hoog. Veel
mensen vinden het al snel geweldig wat je
doet, terwijl het toch beter kan. Het wordt dus
wel erg gewaardeerd wat je doet. Dit merken
wijzelf in de sporthal bij wedstrijden. Door
onze prestatie van vorig seizoen (het halen
van de fi nale om het landskampioenschap)
zit er meer publiek op de tribune, maar geld
verdienen met volleybal zit er niet in.”
Nederland is van plan om in 2018 in
rotterdam de Jeugd Olympische Spelen
te organiseren. Hoe lijkt jou dit en is zo’n
evenement een stimulans voor jou als
sporter?
“In 2018 ben ik helaas geen jeugdsporter
meer, dus voor mij is dit niet echt van
toepassing. Ik kan me wel voorstellen dat
dit voor de aankomende talenten een mooi
evenement is.”
is talent voldoende om topsporter
te worden? Wie spelen er in jouw
sportcarrière
ook een belangrijke rol?
“Door talent word je ontdekt, maar dit is
nog niet genoeg om topsporter te worden.
Hiervoor heb je een goede mentaliteit nodig
en de wil om beter te worden. Het heeft
natuurlijk ook te maken met geluk en of je
de kans krijgt om je te ontwikkelen. In mijn
sportcarrière spelen mijn ouders en broer
een grote rol. Ook de trainers die ik tot nu toe
heb gehad zijn belangrijk geweest voor mijn
ontwikkeling.”
Wat zijn jouw persoonlijke sportieve
doelen op korte en lange termijn?
“We staan nu tweede in de competitie. Vorig
seizoen zijn we ook al tweede geworden,
dus dit jaar wil ik voor het kampioenschap
gaan. En ik zou het super vinden om voor
het Nederlands team uit te komen (op de
Olympische Spelen).”
talent
nynke oud 77

78
sportief in opleding
cioS heerenveen/frieSland colleGe
Geert Teitsma van CIOS Heerenveen/Friesland College
Geen ander instituut
in Nederland
dat Friese sporten aanbiedt
Door het Ministerie van Onderwijs worden er wetten opgelegd die de kaders van
de onderwijsinhoud bepalen. Binnen deze kaders mogen de verschillende CIOSvestigingen
zich enige vrijheid permitteren. cioS heerenveen onderscheidt zich
heel duidelijk van de andere opleidingen. Dit onderscheid heeft niet alleen met de
aanwezigheid van het naastgelegen Centrum voor Topsport en Onderwijs (CTO)
te te maken, maar is ook terug te te leiden leiden tot tot de cultuurhistorische waarden die die de
provincie Fryslân nastreeft. Door GrYtsJe De JonG
Volgens Geert Teitsma, projectleider
van het CIOS
Heerenveen, is het erg
belangrijk dat je je als opleidingscentrum
onderscheidt van andere
opleidingen. “Toekomstige studenten
en cursisten moeten je weten
te vinden wanneer ze op zoek
zijn naar een specifi eke opleiding.
Een interessant vraagstuk hierbij
is: Hoe balanceer je tussen enerzijds
een breed palet aan opleidingen
en keuzemogelijkheden en anderzijds
de kwaliteit?”
Teitsma vertelt dat de kans aanwezig
is dat het CIOS weer kleiner
wordt. “Heel veel scholen willen
juist meer cursisten, want dat
zorgt natuurlijk voor meer inkomsten
vanuit de Rijksbijdrage.
Maar wij willen juist weer kleiner
worden. Het is belangrijk dat een
opleiding beheersbaar en organiseerbaar
blijft en soms heb je daar
beter sturing over door iets kleiner
te worden. Dat komt de kwaliteit
weer ten goede. Het zou dus kunnen
gebeuren dat wij de komende
jaren als bewuste keuze toegaan
naar minder leerlingen in plaats
van meer.”
Strakke regie
De manier waarop het CIOS daar
invulling aan zal geven, is een
pittige uitdaging. Teitsma: “Zo’n
vijftien jaar geleden was het CIOS
veel kleiner. In die tijd was ook de
selectie zwaarder. Je kon toen een
cursist weigeren omdat je een betere
had. Dat is tegenwoordig niet
meer het geval. Je kan wel een negatief
advies geven, maar uiteindelijk
beslist de cursist zelf of hij
met de opleiding wil starten.”
Het CIOS is een gerenommeerde
naam binnen de sportwereld als
het gaat om sport- en bewegingsonderwijs.
Teitsma: “Wij willen
ons graag blijven profi leren als
een kwalitatief hoogstaand opleidingsinstituut
voor begeleiders,
leiders en coördinatoren in de
sport. Onze visie op onderwijs is
dat een cursist het leerproces start
in de praktijk. Voor de cursisten is
dit het meest betekenisvol. Echter:
de regie vanuit het ministerie
wordt steeds strakker en daar hebben
wij ons aan te houden. Dat betekent
dat de verdeling in het aantal
uren stage, praktijk en theorie
landelijk is vastgelegd. Binnen
koMend
Jaar
staat het
ProMoten
Van
fierLJeP­
Pen en it
fryske
hynder oP
het Pro­
GraMMa
deze grote lijnen hebben wij gelukkig
wel wat speelruimte, vooral in
de keuzevakken. Zo hebben wij –
in samenwerking met de provincie
Fryslân – besloten om ons te profi
leren in de Friese sporten: kaatsen,
fi erljeppen, skûtsjesilen en it
Fryske hynder.”
keuzeVak kaatStrainer
Een paar jaar geleden is het CIOS
begonnen met het ontwikkelen
van een speciale aanpak om het
kaatsen te promoten. De provincie
Fryslân stelt hiervoor fi nanciële
ondersteuning beschikbaar.
Teitsma: “Kaatsen had een paar
jaar geleden te kampen met een
afname in het aantal leden en
toeschouwers. Dit was het ideale
moment om hiermee aan de slag te
gaan. De opleiding tot kaatstrainer
is een keuzevak geworden, met als
gevolg dat de studenten lessen en
trainingen gingen geven op basisscholen
en bij kaatsverenigingen.
Achterliggende gedachte was dat
er kinderen bij de kaatsvereniging
zouden blijven hangen.”
Teitsma benadrukt daarbij dat het

“hoe
baLanceer
Je
tussen
enerziJds
een breed
PaLet aan
oPLeidin­
Gen en
keuzeMo­
GeLiJkheden
en
anderziJds
de
kwaLiteit?”
Meer weten
www.frieslandcollege.nl/
cios-heerenveen
sportief in opleding
cioS heerenveen/frieSland colleGe
79
erg belangrijk is dat je aansluit bij
de behoefte van de kinderen. Er is
een speciaal lespakket ontwikkeld
(met onder andere een instructiedvd)
dat enorm aansloeg bij de
basisscholen. Ook is er afgeweken
van de standaardregels: er wordt
gespeeld met een grotere zachte
bal om de sport aantrekkelijker te
maken, en niet zonder succes. Volgens
Teitsma is er nu al een omslag
van het aantal leden gerealiseerd.
“Wij weten dat dit absoluut te maken
heeft met onze formule. De
formule werkt verschillende kanten
op, want er is behoefte aan
kader, oftewel kaatstrainers, en
daarnaast zorgen wij dat er een bewegingsaanbod
komt. Het is juist
met de ontwikkelingen van tegenwoordig
als zwaarlijvigheid en inactiviteit
enorm belangrijk dat de
kinderen op de basisscholen zo veel
mogelijk in aanraking komen met
bewegen. En als laatste, vooral in
het belang van de kaatsbond: het
zorgt voor meer leden. Vanuit deze
verschillende invalshoeken is het
project goed geslaagd.”
contractonderwijS
Het komende jaar staat het promoten
van fierljeppen en it Fryske hynder
op het programma. Een andere
pijler waar het CIOS in Heerenveen
zich de komende tijd meer op gaat
focussen is het contractonderwijs.
Teitsma: “Contractonderwijs vertalen
wij als betaalde cursussen
voor mensen uit het werkveld.
Deze cursussen zijn voor mensen
die al werken of in een uitkeringssituatie
zitten en bijgeschoold willen
worden. Wij merken dat er veel
vraag naar is en breiden daarom
ons aanbod uit. Trends zijn daarin
niet leidend. Wij zijn een opleidingsinstituut
en we kunnen niet
zomaar met elke trend meegaan.
Voor ons is het belangrijk dat er
vraag naar is op de arbeidsmarkt.
Daarnaast geldt dat het organisatorisch
uitvoerbaar moet zijn:
kwaliteit is leidend.”

80 interview
anni frieSinGer

TUSSEN
SALzBUrg
EN DEArSUm
anni FrieSinger over leven in FrySlân
inTerview
tekst rené oTTerloo
beeld leo voGelzanG
Het is een ferm contrast: aan de ene kant het mondaine Salzburg – stad van Mozart,
theaters, barokke bouwkunst en grandeur – en duizend kilometer noordwestwaarts
het agrarische Dearsum, stipje op de kaart tussen Leeuwarden en Sneek.
Honderdvijftig zielen, weidse landschappen, koeienkuddes, oorverdovende stiltes.
Welkom in de twee werelden van Anni Friesinger. Door rené otterloo
81

82 interview
anni frieSinGer
“Wanneer ik op mijn
racefi ets door Fryslân rijd,
kan ik genieten van de
mooie kop-halsrompboerderijen
in het
landschap”
oem het gerust een cultuurschok, zo’n wisseling van
decor, maar voor Anni Friesinger-Postma (36) voelt
het als een weldaad. De schaatsdiva van weleer –
echtgenote van Ids Postma en moeder van Josephine
van zeventien maanden – pendelt nu nog per auto
heen en weer tussen deze twee werelden. Over niet al
te lange tijd zal ze vaker het luchtruim kiezen. Anni
heeft namelijk haar vliegbrevet op zak. Een trip tussen de
airstrips van Drachten en Salzburg vergt hooguit tweeënhalf
uur. Dat is kostbare tijdwinst.
“Ik ben heel graag in Salzburg”, zo vertelt Anni in de
hoeve waar melkveehouder Ids zijn veestapel houdt. “Het
grootste gedeelte van het jaar woon ik in mijn appartement
in Oostenrijk. Het is een woning in een klooster uit 1600,
midden in de stad, de muren zijn daar vier meter hoog.
Daar ben ik dicht bij mijn familie en ik kan daar heerlijk
anoniem over straat. Natuurlijk ben ik graag in Fryslân,
maar vanwege mijn werk reis ik heel veel door Duitsland.
Ik houd lezingen en verricht promotiewerkzaamheden
voor de Süddeutsche Krankenkasse en ik ben verbonden
aan het skeelermerk K2, dat een speciale vrouwenlijn heeft
ontwikkeld. Daar gaat veel tijd en energie in zitten, maar
het is allemaal ontzettend leuk om te doen.”
genieten van boerderijen
Wanneer Anni’s volle agenda het maar even toelaat, vertoeft
ze bij haar man Ids in Dearsum. Zoals nu, in de periode voor
het EK Allround in Heerenveen. De veelvoudig olympisch en
wereldkampioene schuift in Th ialf drie dagen aan als analist
van Studio Sport.
Fryslân kent ze zo langzamerhand op haar duimpje. Anni
Friesinger uit Inzell kwam als 14-jarig meisje voor de eerste
maal in Heerenveen. Ze deed mee aan de Viking Race voor
jonge schaatstalentjes. In de jaren die daarop volgden, zou
ze ontelbare malen terugkeren.
“Ids en ik hebben elkaar op vrij jonge leeftijd leren kennen,
dus daardoor kwam ik extra vaak in Fryslân. Zes jaar

geleden heeft hij het bedrijf van zijn ouders overgenomen.
De boerderij was hard aan een verbouwing toe, daar hebben
wij ons in 2009 helemaal op gestort. Ik heb een studie
binnenhuisarchitectuur gevolgd, dus ik zag helemaal voor
mij hoe het zou moeten worden. Toch hebben we de hoeve
niet helemaal overhoop gehaald. Ik houd van traditie, van
respect voor oude gebouwen. Wanneer ik op mijn racefiets
door Fryslân rijd, kan ik genieten van de mooie kop-halsrompboerderijen
in het landschap. Daar moet Nederland
zuinig op zijn. Mijn handen jeuken soms om sommige
boerderijen onder handen te nemen. Zelf hebben we veel
geïnvesteerd in duurzaamheid. Energieopwekking via
aardwarmte, isolatie van daken en ramen. Ruimte en
veel lichtinval beschouw ik als luxe in de inrichting van
een woning. Het verlichtingsplan heb ik laten ontwerpen
door Vos Malpertuus uit Groningen. Als ik daar ben, raak
ik enorm geïnspireerd. Ik heb mijn studie indertijd niet
afgemaakt door de drukte van het schaatsen. Als ik ooit de
tijd vind, wil ik dat zeker nog eens doen.”
Herinneringen in ons hart
Wie rondkijkt in de boerenhoeve van Ids en Anni, ontdekt
trouwens weinig herinneringen aan de met goud behangen
carrières van het stel. Een paar grote bekers, dat is het wel.
“Waarom zou dat ook moeten? De herinneringen zitten
in ons hart, dat vinden we veel waardevoller. Ids heeft
zijn prijzen geschonken aan het museum in Sneek. Mijn
medailles en andere spullen liggen in het Olympische
Sportmuseum in Köln.”
Het landelijke Dearsum omschrijft Anni als een klein, maar
gezellig dorpje. “Er leven hier meer koeien dan mensen, zeg
ik weleens, haha… We hebben een oprit van 700 meter en
onze naaste buren wonen een kilometer verderop. In het
begin moest ik wennen aan dat weidse. In Zuid-Duitsland
en Oostenrijk ben je dat niet gewend. Daar leef je tussen
de bergen. Wij wonen hier in de anonimiteit. Voor de
buitenwacht ben ik misschien een extravert type, maar in
werkelijkheid is het juist andersom. Ik houd van rust om mij
interview
anni frieSinGer 83
“ echt genieten doe ik van
een stadje als sneek en van
het sneekermeer”
heen. Het is ook de reden dat ik ben vertrokken uit Inzell.
Iedereen weet daar van elkaar wat je doet, ze zien hoe laat
je ’s avonds het licht uit doet, enzovoort. Ik raakte op den
duur geïrriteerd. Het is een van de redenen waarom ik een
appartement in Salzburg heb gekocht. Daar kan ik ook rustig
over straat zonder dat mensen mij telkens aanklampen.”
Dubbelleventje
“Veel mensen zullen denken dat ik automatisch Heerenveen
noem als mij om mijn favoriete plek in Fryslân wordt
gevraagd. Maar Heerenveen is voor mij vooral de schaatsstad.
Echt genieten doe ik van een stadje als Sneek en van het
Sneekermeer. Het Zaailand in het centrum van Leeuwarden
vind ik erg mooi opgeknapt met het Fries Museum en het
theater. Daar was deze omgeving ook wel aan toe, moet ik
eerlijk zeggen. En wat de Friese taal betreft: ik versta het
helemaal en ik spreek het een beetje. In onze familie hebben
we allemaal een talenknobbel, dus dat ging vrij vlot bij mij.
Iedereen in de provincie praat Fries, de mensen zijn trots op
hun cultuur en tradities. Zelf houd ik daar ook van. In mijn
geboortestreek dragen de dames op zondag een Dirndl. Dat is
een vergelijkbare traditie. Hier heb je de Sneekweek, bij ons
het Oktoberfest. Alleen het gekke is: in Duitsland eten we
de kruidkoekjes met kaneel of anijs alleen tijdens Advent,
in de weken voor kerst, in Fryslân kun je die het hele jaar
door kopen.”
Over hun toekomst in Fryslân zegt Anni Friesinger ten slotte:
“Daar kan ik geen antwoord op geven. Geen idee. Ids heeft
zijn wortels in Dearsum, daar zal hij nooit vertrekken. Ik zal
Salzburg nooit voorgoed kunnen verlaten. Maar het wringt
nu niet, ook met Josephine erbij valt het super te combineren.
Ids en ik kennen elkaar al vele jaren. Eigenlijk weten wij
niet beter. Als schaatsers waren wij altijd onderweg. Soms
zaten we in dezelfde plaats op trainingskamp, maar zagen
we elkaar niet, doordat onze trainingsprogramma’s langs
elkaar heen liepen. Wij zijn dit dubbelleventje gewend.”

84
sporT updaTes
karel knapzak-bokaal
Kinderen van verschillende basisscholen doen
jaarlijks in Bakkeveen mee aan een educatieve
en avontuurlijke wandeltocht. De drie groepen
die de opdrachten het beste uitvoeren winnen
prijzen, waaronder de Karel Knapzak-bokaal.
Berenloop op Terschelling
Op 3 november 2013 vindt op Terschelling de Berenloop
plaats, een van de mooiste en zwaarste
(halve) marathons van Nederland, met zo’n 4.000
deelnemers, over een uniek wisselend parcours.
De Berenloop is in vijftien jaar tijd uitgegroeid
tot één van de grootste atletiekevenementen van
Noord-Nederland.
Terschelling is 30 kilometer lang en 3 tot 4 kilometer
breed. De brede strandvlaktes, duinen, bossen,
kwelders, polder en wad zorgen voor een uniek
natuurlandschap. Het eerste deel van de Berenloop
voert langs de diverse dorpen op Terschelling,
met allemaal hun eigen speciale sfeer. Het
grootste dorp van het eiland is West-Terschelling,
waar de veerboot aankomt. Het gezicht van West-
Terschelling wordt bepaald door de Brandaris,
de 55 meter hoge vuurtoren. De Brandaris is dan
ook gekozen als start- en fi nishpunt van de Berenloop.
Vanuit West-Terschelling loopt een weg
oostwaarts langs de verschillende dorpen, zoals
Halfweg, Baaiduinen, Midsland, Formerum, Lies,
Hoorn en ten slotte Oosterend. De marathonlopers
zien alle dorpen aan zich voorbijkomen; de
deelnemers aan de halve marathon slaan bij Formerum
af in de richting van het strand. De Berenloop
is niet alleen bijzonder vanwege het zware
parcours, maar ook vanwege de sfeer die tijdens
het marathonweekend op Terschelling heerst.
Vrijwel iedereen op het eiland is betrokken bij de
Berenloop: als loper, als supporter, als vrijwilliger
of als toeschouwer. En dat voel je!
Op zaterdag 2 november wordt een gezellige
Breakfastrun georganiseerd. De afstanden
zijn 5 en 10 kilometer en er kan worden meegedaan
door iedereen vanaf 14 jaar. Een leuke
opwarmer voor deelnemers en supporters!
Meer weten: berenloopterschelling.nl.
koninklijk zeilen in Sneek
De 78ste Sneekweek zal worden gehouden
van 3 tot en met 8 augustus 2013. Het evenement
is uitgegroeid tot the place to be voor
(jonge) watersporters. De Sneekweek is ont-
staan vanuit de beroemde Hardzeildag. Deze
Hardzeildag wordt al vanaf 1814 jaarlijks op
een woensdag in augustus georganiseerd. Alles
wat in Sneek over een zeil beschikte, ging
sindsdien naar het meer toe om deze dag te
vieren. In 1934 werd voor de eerste keer de
Sneekweek georganiseerd. Deze wedstrijdserie
(van zes dagen) ontstond door het samenvoegen
van de twee wedstrijdseries van
de toenmalige twee Sneeker Zeilvereningen.
Dit waren de Koninklijke Zeilvereniging Sneek
(KZS, opgericht in 1851) en de Sneeker Zeilclub
(SZ, opgericht in 1902). De eerste helft van
de serie werd georganiseerd door de KZS, de
andere helft van de serie door de SZ; ieder
met zijn eigen boeien, wedstrijdcomité en
prijzen. In 1966 werd het Sneekweek Comité
opgericht, dat gezamenlijk de hele week organiseerde.
Bij de eerste Sneekweek in 1934
deden in totaal 177 deelnemers mee, met als
grootste klasse de 16m2. Tegenwoordig verschijnen
circa 1.000 zeilboten aan de start. De
Sneekweek werd het bindende element tussen
beide zeilverenigingen, wat in 1981 leidde tot
het samengaan tot één vereniging: de Koninklijke
Watersportvereniging Sneek.
Meer weten: sneekweek.nl.
Loop Leeuwarden
In 2012 vond alweer de zesde editie van het
grootste loopevenement van Fryslân plaats.
In een paar jaar tijd is Loop Leeuwarden uitgegroeid
tot het grootste jaarlijkse loopevenement
van Fryslân. Ruim 5.000 deelnemers
gingen van start om te wandelen (35 km, 25
km en 10 km) of hard te lopen (21,1 km, 10 km
en 5 km). Voor de kids was er nog een loop van
1 kilometer. De omstandigheden waren ideaal.
Veel deelnemers braken hun persoonlijk record.
”Heerlijk gelopen op een mooie route”, “Ik heb
een topdag gehad”, “Complimenten voor de organisatie
en het publiek voor de mooie sfeer”.
Het is een greep uit de vele reacties via de sociale
media. Onder leiding van Hugo Veenker
en Annamarie Thomas werd er fl ink warmgelopen.
Andries Ekhart, wethouder Sport van
de gemeente Leeuwarden, overhandigde alle
winnaars hun prijs. De zevende editie van Loop
Leeuwarden is op zondag 2 juni 2013.
Meer weten: loopleeuwarden.nl.
tuSSen Slik & Zand
Op zaterdag 19 oktober 2013 organiseert
Stichting Sportpromotie Ameland
de derde editie van het wandelevenement
Tussen Slik & Zand. Wandelen
over Ameland tussen wad en Noordzee,
met afwisselende routes van 10, 17
en 25 kilometer. De start en fi nish van
de tocht is in het sfeervolle dorp Nes.
Maak als wandelaar tijdens deze dag
onderdeel uit van een bijzonder gebied,
dat niet voor niets door UNESCO
is uitgeroepen tot Werelderfgoed.
De routes voeren over wegen, paden en
sporen, die u via de wadkant, bos, duinen
en het strand weer laten fi nishen in
het sfeervolle centrum van Nes. Maak de
oversteek voor een dag of weekeinde en
ervaar de ongerepte natuur van dit Waddeneiland.
Alle deelnemers ontvangen
een bijzonder routeboekje met uitleg
over de wandelroute en informatie over
de bijzondere natuur- en cultuurwaarden
onderweg.
Meer weten: tussenslikenzand.nl.
elFStedenkruiS erkend
alS onderScheiding
Het Elfstedenkruis, dat rijders na het voltooien
van de Elfstedentocht ontvangen,
krijgt de status van een offi ciële onderscheiding,
zoals dat bijvoorbeeld ook
geldt voor de Nijmeegse Vierdaagse. Minister
Plasterk van Binnenlandse Zaken
heeft hiertoe het besluit genomen. Het
betekent dat rijders in de toekomst een
kruisje met blauwwit lintje plus een oorkonde
en een draaginsigne krijgen. Het
besluit wordt met terugwerkende kracht
ingevoerd. Schaatsers die in het verleden
de tocht hebben uitgereden, kunnen de
bijbehorende versierselen aanvragen.
De wijze waarop dat moet gebeuren,
zal nog door de Koninklijke Vereniging
De Friesche Elf Steden worden gecommuniceerd.

lessen van 2012
Column
anneer de winter twee
dagen langer had geduurd,
hadden we vorig
jaar een Elfstedentocht
gehad. Dan was Fryslân
voor één dag de navel van
de wereld geweest. Want een
exclusief bezit van Fryslân
zijn we allang niet meer. Het
ledenbestand bestaat bijvoorbeeld
voor zeventig procent uit
niet-Friezen. En zelfs al klotst
het water nog door de vaarten,
het weerhoudt media als CNN en
The New York Times er niet van
om mij te bellen met de vraag hoe
het ermee staat. Ze waren beslist
gekomen in 2012, van heinde en
verre. Maar de dooi maakte aan alle
illusies een einde.
Ondanks die teleurstelling heeft die
operatie van 2012 ons veel gebracht.
We kregen de bevestiging dat we
er niet alleen als organisatie met al
haar vrijwilligers klaar voor waren,
maar dat ook alle instanties om ons
heen voor hun taak berekend waren.
Er waren ook lessen. Vanaf het eerste
moment dat het woord Elfstedentocht
in de kranten opdook, werden
we overstelpt met duizenden
en nog eens duizenden telefoontjes
en e-mails. Daarom hebben we nu
een callcenter ingericht dat zodra de
storm losbarst wordt bemand met
vrijwilligers. We leerden de impact
van de nieuwe media kennen. Op
85
column
wiebe wielinG
een avond, toen het bestuur de
rayonhoofden bijeen had geroepen,
met geen ander doel dan gewoon
even bij te praten, leidde dat
onmiddellijk tot een tweet. Een uur
later waren het er honderdduizend.
Hielden we voorheen rekening met
de komst van 2.500 journalisten uit
binnen- en buitenland, als de tocht
nu gehouden wordt staan er 2 miljoen
verslaggevers langs de kant om
foto’s en filmpjes te versturen en de
beelden van commentaar te voorzien.
Zo hebben we ons, ook zonder
tocht, kunnen voegen naar de
tijdgeest. Werd vroeger afgewacht
tot er ijs lag en werd er vervolgens
rustig bekeken hoe dat zich ontwikkelde,
tegenwoordig zijn we waar
mogelijk proactief bezig. Statistisch
is er maar één keer in de vijftien
jaar een Elfstedentocht, dus als de
kans zich voordoet, moet je ’m zien
te grijpen. Daarom zullen we in het
vroegste stadium naar buiten gaan,
om de ijsvloer te bevorderen. Wat
blijft is het karakter van de tocht.
Die houden we vrij van commercie.
De hele dag kost 2 miljoen euro en
dat bedrag wordt opgebracht door
de deelnemers – zo simpel is het en
blijft het. En Fryslân is het decor, de
rest van de wereld is welkom.
Wiebe Wieling,
Voorzitter van de Koninklijke
Vereniging De Friesche Elf Steden

86
frieSe SporTen
tekst Thea van der Schaaf
beeld marTin de jonG

friese sporten
fierljeppen | polSSTokverSprinGen
FIERLJEPPEN
polsstokverspringen
polsstokverspringen
Fierljeppen, met een stok van 13 meter over een afstand van 20 meter
springen, is geen slootjespringen | Fierljeppen is een van van de meest complexe
atletiekvormen die er bestaat | Klimmen, sprinten en springen komen komen erin
samen samen | | Om Om te kunnen kunnen fi erljeppen erljeppen hoef hoef je niet niet per se se lang lang te te zijn zijn | Als Als je je lang lang
bent, bent, heb je je het voordeel van meer gewicht | Kort zijn maakt je explosiever
explosiever
| Fierljeppen Fierljeppen is is de Friese benaming voor polsstokverspringen, ook bekend
als bongelwuppen bongelwuppen bongelwuppen bongelwuppen in Groningen | De bedoeling bij fi erljeppen is om met
behulp van een polsstok een zo groot mogelijke afstand over een sloot te
overbruggen | De lichaamsafdruk in het zand het dichtst bij het water wordt
aangemerkt als meetpunt | Je moet je sprong binnen 2,5 minuut hebben
gemaakt | Een sprong bestaat uit een korte felle sprint naar de polsstok, een
goede insprong, het klimmen naar de top van de polsstok en een uitsprong
in het zandbed | Het klimmen naar de top van de polsstok is verboden bij
polsstokhoogspringen | Maar dat is ook een heel andere sport | Fierljeppen
is een vrouwvriendelijke sport | Fierljeppen is voor het oog een makkelijke
sport | Keatsen wordt vaak niet begrepen, fi erljeppen wel | Dertig jaar
geleden droomde men van een sprong van 18 meter | Nu wordt er 21 meter
gesprongen en van 22 gedroomd | Als je als kind al begint met springen,
zie je geen gevaar | Later weet je niet beter
87

88
reporTaGe
tekst Thea van der Schaaf
beeld beleef frieSland
langS de elF FrieSe Steden
HOE DAN OOk!
JE mOET HET EEN kEEr
gEDAAN HEBBEN
De Elfstedentocht? Dan weet iedereen wel waarover
we het hebben. Maar niet iedereen weet dat er
méér manieren zijn om de tocht te voltooien dan op
schaatsen. Gewoon lopend bijvoorbeeld. Of op de
fi ets, de step, de mountainbike of de motor. Met een
boot. Of suppend, jawel! Door thea van Der schaaf

eportage
elfSTedenTochT 89

eportage
90
elfSTedenTochT
11Steden
et zijn dezelfde elf steden, het
is hetzelfde water, er is altijd
één winnaar en er zijn onvermijdelijk
verliezers. Laat
twee dames alles vertellen
over hun Elfstedentocht en je
hoort hen beiden over uitvallers
en doorbijters, fanatieke
vrijwilligers en enthousiaste toeschouwers.
En over hoe je de tocht
slechts volbrengt op karakter. Toch
zijn er geen twee sporten zo verschillend
als het karakteristieke
schaatsen over het ijs en het ver-
Schaatsen
Sinds 1909
Maximaal 16.000
deelnemers
15 keer tot nu toe
Start en fi nish in
Leeuwarden
opvallend: alle medailles
en wisselprijzen bestemd
voor de prijswinnaars van de
eerstvolgende Elfstedenwedstrijd
liggen tentoongesteld
in een museum in Sneek.
meer weten:
elfstedentocht.nl
Fietsen
Sinds 1912
Maximaal 15.000
deelnemers
Tweede Pinksterdag
Start en fi nish in Bolsward
opvallend: tot en met 2012
hebben 18 deelnemers
de tocht 50 maal of vaker
gefi etst. De heer Reitsma uit
Stiens fi etste hem tot nu toe
59 keer.
meer weten: 11steden.nl
nieuwende suppen over het water.
“Alsof je door het weiland wandelt”,
zo omschrijft Anne-Marie
Reichman het suppen van een Elfstedentocht.
Even voor de beeldvorming:
suppen staat voor ‘stand up
paddle boarden’, wat neerkomt op
je staand op een surfplank met een
peddel over het water verplaatsen.
“Je leert niet alleen het water op
een geheel nieuwe manier kennen,
ook de omgeving. Suppend door
het Friese landschap sta je letterlijk
oog in oog met de paarden en
koeien in de wei.”
motor
Sinds 1915
Maximaal 3.600
deelnemers
Tweede Pinksterdag
Start en fi nish in
Leeuwarden
opvallend: in de beginjaren
werden de deelnemers ook
getest op hun kaartleesvaardigheid,
hun stuurmanskunsten
en hun kennis van ‘de
regels van den weg’
meer weten:
frieschemotorclub.nl
Wandelen
Sinds 1946
1.136 deelnemers in 2012
In de week van Hemelvaart,
één- tot vijfdaags
Start en fi nish (vijfdaags)
in Leeuwarden
opvallend: oudste vijfdaagse
van Nederland
meer weten:
elfstedenwandeltocht.nl
Boten
Sinds 1946
360 deelnemers in 2011
Zesdaags, driejaarlijks
Start en fi nish in
Leeuwarden
opvallend: geschikt voor
kano’s, zeilboten, motorboten
en roeiboten
meer weten:
wvdemeeuwen.nl

oeien
Sinds 1984
Maximaal 100 binnen- en
buitenlandse estafetteploegen,
met minimaal 3
en maximaal 12 personen
Vrijdag en zaterdag na
Hemelvaart
Start en fi nish in
Leeuwarden
opvallend: in 2010 werd de
route uitgebreid met een
extra etappe over Berlikum
meer weten:
elfstedenroeimarathon.nl
Steppen
Sinds 1985
150 deelnemers
Eerste Pinksterdag
Start en fi nish in Bolsward
opvallend: in 2012 werd een
opstepdag georganiseerd,
om te ervaren wat het steppen
inhoudt
meer weten:
stepelfsteden.nl
Suppen, eigenlijk is het helemaal
niet zo nieuw. Al in de jaren zestig
werd deze ‘andere manier van verplaatsen
over water’ ontdekt door
surfl eraren op Hawaï. Ze kwamen
erachter dat je door te staan op de
plank meer overzicht hebt en toch
je evenwicht kunt behouden. Maar
pas tien jaar geleden begon het suppen
zich echt te verspreiden over de
wereld en werd de duursport ook
populair als een combinatie van fi tness-
en crosstraining op het water.
A sport was born!
Suppen
Sinds 2008
Maximaal 400 deelnemers,
zowel in teamverband als
individueel te volbrengen
Vijfdaags
Start en fi nish in
Leeuwarden
opvallend: er is iedere dag
een verplichte pauze van 15
minuten
meer weten:
sup11citytour.nl
mountainbiken
Sinds 2012
Maximaal 750 teams van 2
personen
Driedaags
Start en fi nish in Dokkum
opvallend: voor het grootste
deel onverharde route met
langste afstand van 330
kilometer
meer weten:
11steden-mtbmarathon.nl
reportage
elfSTedenTochT 91
SUP 11-City Tour
Anne-Marie, van oorsprong Friezin,
maar wonend en in training als professioneel
watersportster op Hawaï,
zocht naar een manier om het suppen
in Nederland te introduceren.
Toen ze in 2008 in vijf dagen op haar
plank langs de Friese elf steden supte,
wist ze het. “Het is bijzonder om
te zien hoe een sport met een internationaal
karakter eigenlijk het beste
tot z’n recht komt in Fryslân over
het Elfstedenwater. Het sluit aan op
alles wat Fryslân te bieden heeft.”
9Manieren

NIEUW
DÉ NIEUWE MAAT
LEEUWARDER COURANT OP IPAD
Geschikt voor iPad en iPad mini
1 week gratis
NU IN DE APP-STORE

Het enthousiasme van het publiek waarmee
het suppen ontvangen werd, maakt dat het een
succesvol jaarlijks terugkerend evenement geworden
is. Deelnemers aan de SUP 11-City Tour
komen van over de hele wereld en het aantal
deelnemers is van een handjevol fanatiekelingen
uitgegroeid tot bijna 200. Anne-Marie: “Het
is inmiddels een item voor de bucketlist geworden.
Suppen langs de elf steden móet je eens gedaan
hebben.”
in onderhoud
“In Alvestêdetocht op redens, dat móast ris dien
hawwe.” Een Elfstedentocht schaatsen, dat
móet je eens gedaan hebben. Met dezelfde woorden
en dezelfde toon als Anne-Marie antwoordt
Klasina Seinstra op de vraag wat dat nou is met
die befaamde Elfstedentocht. Ze was de winnares
van de laatste tocht in 1997. “It riden sels
wie al in fantastyske erfaring. Der gebeurt wat
mei dy op sa’n dei. Dat is net yn wurden út te
lizzen, dat móatst meimeitsje om it te fi elen. It
entûsjasme fan al dy frijwilligers en taskôgers,
oerweldigjend. En doe wûn ik. It wie ien grut
feest, geweldich.”
Toen het net niet doorging in februari 2012, deed
ze het toch. Klasina schaatste langs de elf steden
in vier dagen. “It koe ek echt nét”, zoveel
werd haar toen wel duidelijk. Dolgraag wil ze
hem nog een keer volbrengen, de toerversie van
de Elfstedentocht. Daarom blijft ze “yn ûnderhâld”,
zoals ze het zelf verwoordt.
Intussen volbracht ze de Elfstedentocht ook
wandelend en op de fi ets. En waar je verwacht
dat de editie op de schaats het zwaarst moet
zijn, legt Klasina uit dat dat niet zo één twee
drie te zeggen is. “Ast efk es net trapest, rôlest
wol troch, ast efk es net skaatst, glidest noch wol
in eintsje. Mar ast ophâldst mei rinnen, stiest
stil.” Daarmee is wandelen een hele andere discipline
dan het fi etsen en schaatsen en kost het
verreweg de meeste tijd, zowel qua training –
“in jier lang fl ink trochstappe” – als qua uitvoering.
“It fytsen hast wat fl ugger yn ’e fuotten.
En tsja, it reedriden, it spannendste is fansels
wannear’t it wer echt sa fi er is.”
Laatste vijftig kilometer
In 2009 kreeg de Vereniging De Friesche Elf
Steden vanwege het honderdjarig bestaan het
predicaat Koninklijk. Afgelopen jaar werd bekendgemaakt
dat het Elfstedenkruisje voortaan
geldt als “een offi ciële onderscheiding voor een
uitzonderlijke sportprestatie”. Daarmee wordt
het bijzondere karakter van de Elfstedentocht
bevestigd. “Absolút terjochte”, zegt Klasina. “Ik
haw respekt foar elkenien dy’t dy 200 kilometer
útrydt, op watfoar snelheid dat ek is. Want elkenien
kin 150 kilometer reedride, mar dy lêste 50,
dy binne it swierst. Yn ’e kop moatst troch, mar
dyn liif moat ek mei. In Alvestêdetocht útride,
dat fertsjinnet in lintsje.”
reportage
elfSTedenTochT 93
“ ast efkes net trapest,
rôlest wol troch, ast
efkes net skaatst, glidest
noch wol in eintsje. mar
ast ophâldst mei rinnen,
stiest stil.”
Elfstedenbrevet
Op initiatief van de Koninklijke Vereniging
De Friesche Elf Steden, Stichting
De Friese Elfsteden Rijwieltocht en
Stichting Friese 11-steden Wandeltochten
wordt aan sporters die de drie
Elfstedentochten onder auspiciën van
deze organisaties hebben geschaatst,
gefi etst en gewandeld een brevet uitgereikt.
Het brevet werd voor het eerst
uitgegeven in 1987. Tot nu toe zijn er in
totaal 1.358 brevetten uitgereikt.

94
inTerview
tekst maarTen weSTermann
beeld peTer van aalST
Dinsdag 18 december 2012 vormt een
belangrijke mijlpaal in de totstandkoming
van Nieuw Thialf. Op die dag zegden
Provinciale Staten van Fryslân een bedrag
van 50 miljoen euro toe voor de bouw van
een compleet nieuw ijsstadion. “En dat is
hard nodig”, zegt Eelco Derks, sinds maart
vorig jaar directeur van Thialf.
Door Maarten WesterMann
We stoken hier letterlijk
voor de vogeltjes”, zegt
Derks. “De energiekosten bedragen
hier meer dan een miljoen euro
per jaar en in een nieuwe accommodatie
moet dat minimaal met
de helft worden teruggebracht. Als
alles volgens plan verloopt, ligt er
in juni een realisatiebesluit en dan
kunnen we gaan bouwen. In 2016
kunnen we dan over een duurzame
accommodatie beschikken, die voldoet
aan alle eisen van de moderne
tijd, met toepassingen waar anderen
dan weer hun voordeel mee
kunnen doen.”
Die duurzaamheid zal zich op verschillende
manieren manifesteren.
Bijvoorbeeld door de keuze van de
te gebruiken materialen, door het
winnen en opslaan van eigen energie,
door het energiezuinig vriezen
van de vloer, door het scheiden van
het klimaat boven de ijsvloer en
op de tribunes, en zo meer. Derks:
“We zijn nu bezig om een concept

te ontwikkelen met Energy Valley,
een samenwerkingsverband op het
gebied van duurzame energie van
de drie noordelijke provincies.”
Snelste laaglandbaan
Derks heeft ervaring in de combinatie
van sport en projectontwikkeling.
Hij was bijvoorbeeld nauw
betrokken bij de realisatie van Topsportcentrum
Almere. “Vastgoed
mag in de sport nooit leading zijn”,
doceert de oud-topbasketballer,
eelco derkS over nieuW tHialF
die het tot het universiteitsteam
van Southeast Missouri schopte en
in eigen land uitkwam voor Den
Helder en het Nederlands team.
“Kijk naar wat er in de ArenA gebeurde,
waar de grasmat niet het
uitgangspunt was, terwijl het daar
toch allemaal moet gebeuren. We
willen van Nieuw Th ialf de snelste
laaglandbaan van de wereld maken.
Daar mogen geen concessies
aan worden gedaan ten gunste van
de vorm. Waarmee ik niet wil zeg-
“ We willen er
de snelste
laagland baan
van maken”
interview
eelco derkS over nieuw Thialf 95
gen dat je helemaal geen aandacht
moet besteden aan het uiterlijk,
maar in samenhang met het streven
naar duurzaamheid moet alles
in de goede volgorde en met een
goede balans gerealiseerd worden.
Als er al van een wauw-eff ect sprake
is, dan graag wanneer je binnenkomt.”
Schitterend podium
Goed nieuws dus voor Fryslân en
voor de schaatsliefh ebbers. Goed

interview
96 eelco derkS over nieuw Thialf
sven kramer behoorde tot de
eerste die positief reageerden op
de investering
nieuws ook voor de topschaatsers,
die in de toekomst verzekerd zijn
van een schitterend podium om
hun kunsten te vertonen. Schaatsicoon
Sven Kramer behoorde tot
de eersten die positief reageerden
op de historische investering van de
provincie Fryslân, maar plaatste er
wel – de topsporter die hij is – een
kanttekening bij: Nieuw Th ialf is
pas compleet wanneer er ook een
tweede baan wordt aangelegd, die
exclusief bestemd is voor de top
en omgeven is met alle denkbare
“ schaatsen
zit nu eenmaal
in het dna
van de
Friezen”
faciliteiten. Noem het gerust een
schaatslaboratorium. Een baan die
365 dagen per jaar beschikbaar is
voor prestatieschaatsers, zonder
dat zij rekening hoeven te houden
met al die duizenden recreanten
die ook zo graag hun rondjes rijden.
Daarmee is Nieuw Th ialf écht
af. Maar daar hangt natuurlijk wel
een prijskaartje aan. Op basis van
het huidige prijspeil kost die accommodatie
– dus inclusief tweede
baan – 106 miljoen euro. Derks:
“In onze berekeningen zijn we uit-
gegaan van 76 miljoen euro van de
provincie Fryslân en de gemeente
Heerenveen, 20 miljoen van de nationale
overheid en 10 miljoen van
het bedrijfsleven. We rekenen erop
dat nationale overheid en bedrijfsleven
een belangrijke rol zullen spelen
in het vervolg van het fi nanciële
traject.”
Clusteren van kennis en kunde
Intussen hebben zich kapers op
de kust gemeld, die de positie van
Th ialf kunnen bedreigen. In Zoe-

termeer en Almere leven plannen
om ook tot een totaalconcept te
komen. “Alle drie kan niet”, zegt
Derks beslist. “Er zijn geen drie
topsportijsaccommodaties naast
elkaar te exploiteren. Alle drie de
initiatieven zullen daar de gevolgen
van ondervinden. Dan ontstaat er
een versnippering, wat nadelig zal
zijn voor het topschaatsen, dat juist
gebaat is bij het clusteren van kennis
en kunde. Het is daarom voor
alle betrokkenen belangrijk dat er
zo snel mogelijk duidelijk is dat
Thialf die tweede baan krijgt. Dan
zijn we verzekerd van topschaatsen
op de plek waar het hoort, namelijk
in Heerenveen. Schaatsen
zit nu eenmaal in het DNA van de
Friezen. Dat merk ik in deze functie
telkens weer. Aan de medewerking
die je krijgt en aan de meningen
die je hoort. We zijn er natuurlijk
nog niet, maar een provincie die
50 miljoen euro vrijmaakt voor een
sportaccommodatie, dat is indrukwekkend.”
interview
eelco derkS over nieuw Thialf 97
Sponsor Essent blij met investering
“De provincie Fryslan heeft een belangrijke stap genomen door
in Nieuw Thialf te investeren”, aldus manager externe relaties
van energiebedrijf Essent Paul Boehlé. “Thialf is een icoon; is een
merk waar het schaatsen, Friesland, Heerenveen en eigenlijk heel
Nederland wel bij vaart. Essent heeft de verduurzaming van stadions
hoog in het vaandel. Dat is in het huidige Thialf onhaalbaar. Voor
het maken van ijs zal altijd energie nodig zijn, maar op alle andere
punten valt er met een nieuwe accommodatie veel te winnen.””

98
sportief in bedrijf
frieS conSorTium ‘yn STreken’
Friso Bouwgroep, Van Wijnen, Ingenieursbureau
Oranjewoud en Alynia Architecten
Fries consortium
‘Yn Streken’ kan ambities
Th ialf in praktijk brengen
Het nieuwe Thialf moet qua energiebesparing, klimaatbeheersing, duurzaamheid,
techniek, uitstraling, sportfaciliteiten en ijsvloer helemaal top of the bill worden.
De provincie Fryslân gaat de lat hoog leggen. Grote ambities moeten worden
waargemaakt. Van de partij aan wie het realiseren van dit uitdagende karwei wordt
gegund, wordt veel gevraagd. het friese bouwconsortium ‘yn Streken’
(Friso Bouwgroep, Van Wijnen, Ingenieursbureau Oranjewoud en Alynia
Architecten), dat in de race is om dit majeure project uit te voeren, weet dat
dondersgoed. Men is er klaar voor! Door alBert van KeIMPeMa
Voor de genoemde bedrijven
die zich binnen
het consortium hebben
verenigd is Th ialf geen onbekend
verhaal. Integendeel, de vier ondernemingen
hebben veel expertise
met het ijsstadion, waarvan
zij tevens sponsor zijn en waar
Friso het schoolschaatsen ondersteunt.
Om zo’n grootschalig plan
inhoud te geven en te kunnen
uitwerken moet je maximale
kennis van de (bouw)historie en
de bestaande situatie hebben.
Wel, dat is het geval bij het Friese
consortium. Niemand anders
heeft deze belangrijke knowhow.
Al tientallen jaren zijn Friso, Van
Wijnen, Oranjewoud en Alynia
betrokken bij verbouw, nieuwbouw,
moderniseringen en renovaties.
Bovendien hebben ze veel
ervaring opgebouwd met sportprojecten
(bv. Sportstad Heerenveen),
grote, complexe projecten
(bv. Provinsjehûs in Leeuwarden)
en optimaal duurzame projecten
(UPC-kantoor in Leeuwarden, het
duurzaamste gebouw van Nederland
– erkend met BREEAM Excellent).
De groep staat erom bekend
altijd afspraken na te komen en
binnen geplande tijd en begroot
budget te bouwen. Om goed
beslagen ten ijs te komen hebben
ze in de aanloop naar de aanbesteding
de krachten gebundeld. Medio
dit jaar wordt het uitschrijven
van de tender verwacht en in de
loop van het jaar de gunning. Een
spannende tijd van rekenen, tekenen
en voorbereiden breekt aan.
Het consortium, dat in totaal
meer dan duizend man aan het
werk moet houden, heeft alle
benodigde kennis, kwaliteiten,
specialismen en deskundigen in
huis om Th ialf terug te brengen
naar de mondiale nummer 1-positie
en om het ijsstadion in zijn
nieuwe vorm toonaangevend te
laten blijven in topsport, breedtesport,
trainingen, wedstrijden,
schaatsplezier en beleving.
Vanuit het
beLanG
Van werk­
GeLeGenheid
zou
het VerstandiG
ziJn Voor
een fries
consortiuM
te
kiezen
werkgelegenheid
In deze tijd van economische
malaise en lage bouwproductiviteit
is het van groot belang dat
het nieuwe Th ialf wordt gebouwd
door bedrijven die in Fryslân hun
oorsprong vinden en die hier
zijn gevestigd. Juist aan deze
provincie in de periferie van ons
land, en met haar vanouds sterke
bouwsector, is de economische
neergang niet voorbijgegaan.
Fryslân heeft een economische
impuls hard nodig. Vanuit het belang
van werkgelegenheid zou het
verstandig zijn om voor een Fries
consortium met voldoende kennis
en ervaring te kiezen. Immers,
dat betrekt ook weer onderaannemers
uit deze regio bij het project.
Een nieuw Th ialf is van levensbelang
voor de nationale en
internationale schaatssport, maar
ook voor de noordelijke economie
en voor Fryslân in het bijzonder.
De economische, recreatieve en
sportieve spin-off van een top-

schaatsaccommodatie is namelijk
groot. Een ijsstadion is voorts
de enige voorziening waarmee
Fryslân zich wereldwijd kan
onderscheiden. Nederland is hét
schaatsland en binnen Nederland
is Fryslân dé schaatsregio.
In 2012 heeft de KNSB Thialf
aangewezen als centrum voor het
topschaatsen. Het is een prioriteitspositie
die Thialf al sinds
de oprichting in 1967 heeft. De
nieuwbouwplannen op de huidige
locatie passen helemaal bij de
ambities en de eisen van de bond,
liet KNSB-voorzitter Doekle Terpstra
weten. Thialf moet ’s werelds
schaatsmekka blijven en tot de
snelste banen behoren, en sowieso
de snelste laaglandbaan zijn.
Voor de provincie Fryslân is Thialf
een speerpunt in het investeringsbeleid.
Niet voor niets
heeft de provincie de bijdrage
aan nieuwbouw verhoogd van
20 miljoen tot 50 miljoen euro.
Mogelijk wordt in de toekomst
nog een tweede baan aangelegd.
inzell
In november vorig jaar presenteerde
het Friese consortium zich.
Anni Friesinger en Ids Postma
verbonden zich als ambassadeurs
aan de groep. Anni wees op het
belang van een nieuw Thialf.
Inspiratie wordt gevonden in
het ijsstadion van Inzell, dat
algemeen als een van de mooiste
en duurzaamste van de wereld
wordt beschouwd. Tijdens een
studietrip in december naar de
Max Aicher Arena in de Beierse
deelstaat verzorgde Anni samen
met architect Göran Pohl en diens
echtgenote/bureaupartner Julia
een rondleiding voor betrokkenen
en regionale media. Pohl heeft
ook het ijsstadion van Erfurt
ontworpen. Hij heeft dus veel ervaring
met de bouw van ijsstadions
opgedaan. Vandaar dat Gerry
Meagher van Alynia een samenwerking
is aangegaan met het
echtpaar Pohl, dat veel weet van
energiebesparing (Thialf heeft
jaarlijkse energielasten van 1,1
miljoen euro tegen Inzell 100.000
euro!). Pohl Architekten heeft
in Inzell een schubbendak met
daklicht geconstrueerd en heeft
zich gespecialiseerd in toepassing
van duurzame materialen en
het hergebruik daarvan. Recent
was het echtpaar Pohl tijdens
het EK op werkbezoek in Thialf.
Wat het consortium aanspreekt is
dat onder leiding van Pohl lokale
Vlnr. Gerry Meagher
(alynia architecten),
Göran Pohl (Pohl
architekten), sietse van
der wal (oranjewoud),
Jeroen van balen (Van
wijnen), Jan wageman
(friso bouwgroep) en
Julia Pohl.
een
nieuw
thiaLf
is Van
LeVensbeLanG
Voor de
nationaLe
en internationaLeschaatssPort
sportief in bedrijf
frieS conSorTium ‘yn STreken’
99
partners de ijsbanen in Erfurt
en Inzell hebben gerealiseerd.
“De samenwerking was optimaal.
Het is een voordeel dat men elkaar
kende en dat er veel vertrouwen
was. Dat zou ook de basis in
Heerenveen moeten zijn”, aldus
Göran Pohl, die de ‘gebruiksvriendelijkheid’
van het nieuwe
Thialf een belangrijk item vindt.
Behalve duurzaamheid qua
milieu hecht Pohl ook aan sociale
duurzaamheid: “Er zal ook aan
kennisontwikkeling moeten
worden gedaan. De bouw zal
een educatief karakter moeten
dragen door het opleiden van
jonge mensen op de bouwplaats.
Ik verwacht dat de aanbesteder
die factor zal opnemen in
het programma van eisen.”
onVergelijkbaar
Nergens ter wereld worden zulke
hoge eisen gesteld aan een ijsstadion
als in Heerenveen. Dit om de
doodeenvoudige reden dat Thialf
niet alleen een duurzame en energiezuinige
topijsbaan wil zijn,
maar ook qua techniek, hospitality,
commercie, horeca, routing,
cameraregistratie, persfaciliteiten,
publieksvoorzieningen,
sanitair en parkeren als perfect te
boek moet staan. Werkelijk alle
aspecten komen bij Thialf aan de
orde, vanwege het intensieve gebruik,
de aantrekkingskracht van
het schaatsen en de toestroom
van het publiek. In dat opzicht
is Thialf uniek en onvergelijkbaar
met welk stadion dan ook.
Kwaliteit, ervaring, kennis en
kunde zullen in de procedure allesbepalend
zijn. Directeur Henk
Dedden van Friso is ervan overtuigd
dat dit Friese consortium
de meeste punten zal scoren. “Bij
het Provinsjehûs garandeerde
ik gedeputeerde Tineke Schokker:
it komt klear. En het kwam
klaar. Dat gevoel kunnen we weer
overbrengen”, zegt Dedden.

100
TalenT
tekst rimke de GrooT
beeld peTer van aalST
dare to live the life
you’ve dreamed off.
go forward and
make your dreams
come true.
naam: Harmke Siegersma
Geboortedatum: 12-01-1991
Geboorteplaats: Berltsum
namen ouders: Johannes en Fokelina
namen broers en/of zussen: broer Jelmer

harmke
SiegerSma
Hoe en waarom heb je voor jouw tak van
sport gekozen?
“Als klein meisje kwam ik in Berltsum al in
aanraking met het kaatsen. Zelf ben ik toen
ook begonnen en ik vond het vanaf het begin
al een erg leuke sport. Naarmate ik ouder
werd, ben ik meer en gevarieerder gaan
trainen. Kaatsen is voor mij een mooie en zeker
culturele sport. Het is een echt Friese sport en
dat maakt het zo leuk. Iedereen kent elkaar en
ook de sfeer is gezellig. Daarnaast speel ik ook
het One Wall Handball, ofwel muurkaatsen. Dit
is een nieuwe sport die vanuit het buitenland
is overgewaaid. In eerste instantie ben ik dit
gaan doen om mezelf beter te maken voor
het Friese kaatsen, maar ik merk nu dat ik
het muurkaatsen ook wel heel erg leuk vind.
Daarnaast is het muurkaatsen internationaal
en valt er in die zin meer te winnen. Het leuke
aan het muurkaatsen zijn ook de internationale
contacten die je hebt. Van elkaar kun je erg
goed leren.”
is er binnen of buiten je sport een
voorbeeldtopsporter voor jou en waarom?
“Hmm, lastig. Dan kies ik toch voor mijn
dorpsgenoot Leonie van der Graaf. Zij is
voor mij echt een voorbeeld. De rust die zij
uitstraalt, de kracht die ze heeft, de kwaliteit
om anderen mee te nemen in haar spel en haar
leidersrol spreken mij erg aan. Dit zijn allemaal
kwaliteiten die nodig zijn om een goede en
tactische kaatsster te worden. Voor mij heeft
zij al deze kwaliteiten en dat bewonder ik erg.
Ooit hoop ik zelf al deze kwaliteiten ook te
bezitten.”
kun je je sport in Fryslân voldoende goed
combineren met je studie en/of werk?
Wat zou je eventueel graag anders of beter
zien?
“Ja, dat is prima te doen. Het Friese kaatsen is
geen topsport. Ik train twee tot drie keer in de
week en in het weekend speel ik wedstrijden.
Ik zit nog op school. Door goed te plannen
kan ik mijn studie prima combineren met de
kaatssport.”
is er in Fryslân een goed topsportklimaat
en wordt topsport ook voldoende
gewaardeerd?
“Dit vind ik moeilijk te zeggen. Ik denk dat
er in Fryslân wel een goed topsportklimaat
heerst. Binnen het Friese kaatsen zijn er
genoeg mogelijkheden om aan een goed
trainingsklimaat te komen. De zogenaamde
Friese kaatsscholen zijn de laatste jaren enorm
gegroeid en groeien nog steeds. De Friese
kaatssport wordt erg gewaardeerd en er wordt
veel aandacht besteed aan het oprichten van
een goed trainingsklimaat waarin iedereen
welkom is en kan werken aan haar of zijn
eigen kaatskwaliteiten.”
Nederland is van plan om in 2018 in
rotterdam de Jeugd Olympische Spelen
te organiseren. Hoe lijkt jou dit en is zo’n
evenement een stimulans voor jou als
sporter?
“Dit is een erg goede stimulans voor een
sporter. Het zou mooi zijn als de Friese
kaatssport of het muurkaatsen ook
geïntroduceerd werd. Op deze manier kunnen
mensen in aanraking komen met de Friese
sporten. Zo’n evenement is natuurlijk bij
uitstek een manier om sporters te stimuleren
en te motiveren. Ze kunnen op een bepaalde
leeftijd het hoogst haalbare bereiken. Wie wil
dat nou niet?”
is talent voldoende om topsporter
te worden? Wie spelen er in jouw
sportcarrière ook een belangrijke rol?
“Talent is mooi meegenomen, maar in mijn
ogen niet voldoende. Mijn talent is er wel,
alleen moet ik er ook zeker iets voor doen
om dit talent eruit te halen en te laten zien
wat ik in huis heb. Van huis uit hebben mijn
ouders mij altijd gestimuleerd en de kansen
gegeven die er nodig zijn om te staan waar ik
nu sta. Zij stonden altijd en staan nog steeds
voor mij klaar. Stimulans van huis uit vind ik
erg belangrijk. Als een kind van huis uit al niet
gestimuleerd wordt, wordt het wel erg lastig
om jezelf elke keer weer te motiveren. Ouders
die achter de keuze van hun kinderen staan,
maken het kinderen gemakkelijker om (top)
sporter te worden.”
talent
harmke SieGerSma101
Wat zijn jouw persoonlijke sportieve
doelen op korte en lange termijn?
“Doel voor mij is in elk geval nog het winnen
van de PC voor dames, de belangrijkste
kaatspartij. Verder wil ik ook graag het
puntenklassement nog winnen. Een ander doel
dat ik voor mezelf heb, is het beheersen van
de kwaliteiten die ik eerder heb genoemd.”

102
sportief in opleding
STenden hoGeSchool
Stenden sportief voor club, student en medewerker
“De sportwereld
én de maatschappij
verder helpen”
Stenden hogeschool heeft sport hoog in het vaandel staan. Zo biedt het studenten
en medewerkers volop bewegingsmogelijkheden, krijgen topsporters de ruimte om
hun trainingen en wedstrijden te combineren met hun studie en kunnen studenten
van de opleiding Leisure Management het afstudeerprofi el Sportmanagement
kiezen. Door MathIeU hIlGersoM
Stenden levert jaarlijks studenten
af aan de sportwereld.
De minor en het afstudeerprofi
el Sportmanagement
van de opleiding Leisure Management
trekken jaarlijks zo’n 25 tot
30 nieuwe studenten. “We merken
dat er steeds meer vraag naar
is”, geeft Martin Groters namens
de opleiding aan. “Met Sportmanagement
kunnen de studenten
alle kanten op. Voormalige studenten
zien we nu terug bij bijvoorbeeld
Sportstad Heerenveen,
sportbonden, gemeenten en buitensportorganisaties.”
Voor de toekomst heeft Groters
mooie plannen. “We onderzoeken
of het mogelijk is om ook een minor
Voetbalmanagement te starten.
Het staat nog in de kinderschoenen,
maar wellicht kunnen
wij dit idee samen met sc Heerenveen
opstarten.”
buitenland
De opleiding Sportmanagement
gaat Stenden ook in het buitenland
opstarten. Groters: “In sep-
tember beginnen we in Qatar, een
van de vier plaatsen in andere werelddelen
waar we ook opleidingen
verzorgen. Daar is veel vraag, omdat
Qatar steeds meer grote sportevenementen
organiseert. Wellicht
kunnen wij dit doortrekken naar
andere vestigingen in het buitenland,
zoals Zuid-Afrika.”
Op deze manier wil de opleiding
net als de gehele school haar belangrijke
maatschappelijke taak
vervullen. “Wij zetten sport steeds
meer in voor community development.
Sportevenementen in
buurten brengen mensen dichter
bij elkaar. Vooral in bijvoorbeeld
Zuid-Afrika, waar we niet ver
van het bekende Port Elizabeth
zijn gevestigd, kan dit goed werken.
Maar ook dichter bij huis
heeft het eff ect. Wij onderzoeken
een samenwerking met Cambuur
Leeuwarden. Onze studenten kunnen
een belangrijke bijdrage leveren
aan hun project Cambuur Verbindt.
Op deze manier helpen wij
de sportwereld en de rest van de
maatschappij verder.”
“we
onderzoeken
of
het MoGe­
LiJk is oM
ook een
Minor
VoetbaL­
ManaGe­
Ment te
starten”
ontwikkeling
Stenden ziet sport als een belangrijk
onderdeel van het leven
en de maatschappelijke ontwikkeling.
Die mening wordt
breed gedeeld. Hbo-studenten in
Leeuwarden kunnen op uitgebreide
schaal gebruikmaken van moderne
sportfaciliteiten, veelal op of
rond Kenniscampus Leeuwarden.
Ook krijgen topsporters de kans
om met een speciaal Topsportprogramma
hun studie optimaal
te combineren met hun sport.
Daarnaast ondersteunt Stenden
specifi ek twee clubs: Cricket Club
Friesland en Leeuwarden Falcons
Lacrosse (een sport die in Nederland
in opkomst is). Niet de meest
gebruikelijke sporten, maar wel
elk met een verhaal.
Peter Mulder, manager Corporate
Communicatie van Stenden:
“Cricket heeft in de voormalige
Gemenebestlanden een vergelijkbare
status als het voetbal hier.
En dat is belangrijk, aangezien
ongeveer een kwart van de studenten
uit zo’n zeventig landen

uiten Nederland komt, van wie
weer een aanzienlijk aantal uit
landen waar cricket traditioneel
een belangrijke plaats inneemt.
Zo kunnen deze studenten ook in
Fryslân, ver weg van huis, hun
geliefde sport beoefenen. Tevens
krijgen ze korting op het lidmaatschap.
En dat het niveau van de
club met hun ervaring mee omhoog
gaat, is mooi meegenomen.
Dit bleek toen een Aziatische student,
tevens cricketinternational,
aan de slag ging bij CC Friesland.
Dat gaf natuurlijk een geweldige
boost aan de club.”
PerSonal Vitality Plan
De eigen medewerkers worden in
dit geheel niet vergeten. Stenden
Foto: CriCket Club FrieSland
cricket club friesland met stenden studenten
sujan karki en thomas Pasierowski vieren het
nemen van een wicket.
heeft een actief gezondheidsbeleid.
Het Personal Vitality Plan
speelt hierin een belangrijke rol.
“We bieden de medewerkers tal
van mogelijkheden, gericht op de
BRAVO-factor, waarin de letters
staan voor Bewegen, Roken, Alcohol,
Voeding en Ontspanning”,
legt Alette Hospers, directeur HRM
van Stenden, uit. “Medewerkers
kunnen een healthscan laten doen
en/of deelnemen aan een werkvermogensmonitor.
Hieruit komt
een persoonlijk advies naar voren
waarin hen bijvoorbeeld wordt
aangeraden om meer te sporten
of gezonder te eten. We bieden de
ondersteuning om de juiste keuze
te maken, maar de medewerker is
zelf verantwoordelijk.”
Meer weten
www.stenden.com
sportief in opleding
STenden hoGeSchool
103
Binnen het Personal Vitality Plan
valt ook de FIT-pas. Hospers:
“Hierop hebben onze medewerkers
een bedrag van 50 euro staan,
dat zij kunnen gebruiken om zich
bijvoorbeeld bij een sportschool
in te schrijven. Ook kunnen zij
als groep het geld bij elkaar leggen
en zich door een professionele
loopcoach laten klaarstomen voor
bijvoorbeeld hardloopwedstrijden
in de regio. Uiteindelijk willen we
onze medewerkers duurzaam inzetten
en gezond en vitaal op het
werk zien verschijnen.”

104

“ ALLES
iS gEDAAN,
HET mOET
ALLEEN
coacH van
Het jaar 2012
daniËl knibbeler
NOg mAAr
gEBEUrEN”
De minuut van Epke was met afstand het meest vertoonde
televisiefragment van het jaar 2012 en het lijdt geen twijfel dat we die
beelden nog heel vaak terug zullen zien. Te beginnen met het moment
waarop Epke bladstil aan de rekstok wordt gehangen door zijn trainer en
coach Daniël Knibbeler. Die zich vervolgens snel uit de voeten maakt, want
nog vóór hij het platform verlaten heeft, maakt Epke Zonderland zijn eerste
zwaai op weg naar olympisch goud. Door Maarten WesterMann
105
inTerview
tekst maarTen weSTermann
beeld peTer van aalST

106 interview
daniël knibbeler
urfde je te kijken?
“Ik moest wel. Er is namelijk een
belangrijke taak voor de coach tijdens
de oefening. Na het toekennen van
de score treedt er een heel protocol
in werking, waarin de coach veertig
seconden de tijd heeft om protest
aan te tekenen wanneer de jury een foute
uitgangswaarde heeft gehanteerd. Dat is
weleens lastig. Je wilt je na de oefening over
je sporter ontfermen en intussen sta je te
rekenen.”
maar nu zijn we al aan het einde van het verhaal
gekomen. Laten we bij het begin beginnen: Hoe ben
je turntrainer geworden en wanneer heb je Epke leren
kennen?
“Ik ben op mijn elfde met turnen begonnen bij
GVL in Lelystad. Toen ik 14 jaar was, mocht ik
elke zaterdag in Heerenveen gaan trainen, waar
Gerard Speerstra hoofdcoach was. Daar liep ook
de familie Zonderland rond: Herre, Johan én
Epke. Die zal toen een jaar of 9 geweest zijn.
Een uitzonderlijk talent, zo werd er toen al over
hem gezegd. Op een gegeven moment ben ik gestopt
met turnen en kwam ik ook niet meer in
Heerenveen. Epke heb ik niet specifi ek gevolgd,
maar ik kwam hem weer tegen toen ik aan het
CIOS studeerde en stage ging lopen bij Gerard
“Hij kan dingen die
niemand anders kan, je weet
dat het zou kunnen, dus daar
droom je van”
Speerstra. Kort voor 2005 werd ik door Gerard
benaderd met de vraag of ik aan de slag wilde in
Heerenveen als jeugdcoach, om te werken met
jongens van 12, 13 jaar. Toen kwam het moment
dat Gerard Speerstra in confl ict kwam met de
turnbond en zijn contract niet werd verlengd.
Mij is vervolgens gevraagd om hem als hoofdcoach
op te volgen. Dat was een moeilijke beslissing.
Gerard was mijn stagebegeleider geweest,
hij was een prima collega, hij was mijn mentor
en hij was een vriend geworden. Plus het feit
dat ik plotseling voor de leeuwen werd gegooid.
Het werken met volwassen sporters stelt andere
eisen. En als hoofdcoach kreeg ik ook nog eens
te maken met allerlei managementtaken. Dat is
dan ook met vallen en opstaan verlopen, en met
veel steun van de bond en van mijn collega’s.”
zijn de Nederlandse coaches eigenlijk goed genoeg?
We zijn immers geen land dat deel uitmaakt van de
internationale top. Hoe kom je dan aan de kennis en
ervaring?
“Het is waar dat we nog niet een grote pool hebben
om uit te putten. Toch denk ik dat er aan
de kennis van onze toptrainers weinig schort.
Inmiddels is gebleken dat we als klein land wel
degelijk over talent beschikken, met als exponenten
Yuri van Gelder, Jeff rey Wammes en
Epke Zonderland. De ontwikkeling van de tech-

interview
daniël knibbeler
107

108 interview
daniël knibbeler
“Het heeft
weinig zin
om op
epke in te
praten”
nische begeleiding heeft gelijke tred gehouden.
We hebben veel kennis uit het buitenland gehaald,
we lopen stages en we halen veel informatie
van internet. Bovendien is de turnbond
zo verstandig geweest om de Japanner Sadao
Hamada en de Brit Mitch Fenner aan ons team
toe te voegen. Daardoor is de overgang naar een
nieuwe periode best soepel verlopen. Bovendien
kende ik de senioren natuurlijk wel en andersom;
je staat dertig uur per week in dezelfde
zaal. Ik stond niet ineens als een vreemde voor
de groep.”
Wanneer begon het besef door te dringen dat een
gouden medaille in Londen een reëel doel was?
“Dat is niet op een dag vast te prikken. Je weet
natuurlijk al jaren dat Epke uitzonderlijke
kwaliteiten heeft op de rekstok. In dat specialisme
had hij de potentie om de allerbeste te
zijn. Hij kan dingen die niemand anders op de
wereld kan. Je weet dat het in theorie zou kunnen.
Dus daar droom je van, daar werk je voor,
maar zonder de garantie dat het ook werkelijk
gaat lukken. Het is geen mathematisch proces,
zo van: als we er maar genoeg arbeid in steken,
komt het er vanzelf uit. Je neemt het op tegen de
grootmachten, die normaal gesproken de prijzen
verdelen. Er zijn zó veel prestatiebepalende
factoren. Dat maakt de uitdaging zo groot. Je
moet het zien als een uiterst complexe puzzel,
waarvan de stukjes op één moment op de goede
plaats moeten vallen.”
En daar maakt een nauwe band tussen coach en sporter
deel van uit?
“Een hechte vertrouwensband, ja. Anderzijds
probeer ik altijd een zekere afstand te houden,
juist omdat je elkaar zes dagen per week ziet. Je
traint dertig uur met elkaar en daarnaast voer je
voortdurend gesprekken. Ook wel over andere
dingen, hoor. Epke en ik schelen maar zes jaar
in leeftijd, we hebben behoorlijk wat gezamenlijke
interesses, zoals muziek, wintersport en
surfen. Maar verder ben ik de trainer. En ik ben
degene die verantwoordelijk is voor alle randzaken,
zodat Epke en anderen al hun energie in het
turnen kunnen steken.”
Wat is je rol geweest in Londen zelf?
“Niet anders dan tijdens ieder ander toernooi.
Zorgen dat Epke precies weet wat hem te wachten
staat en wat er van hem verwacht wordt. Dat
heb ik voorafgaand aan de Olympische Spelen
nauwkeurig in kaart gebracht. Je gaat al jaren
samen naar wedstrijden en hij moet er op kunnen
vertrouwen dat zich geen onvoorziene zaken
voordoen die zijn prestaties zouden kunnen
beïnvloeden. Alles draait om die ene oefening.
Zo’n wedstrijddag is van minuut tot minuut uitgestippeld.
Daarbuiten probeer ik hem zo veel
mogelijk zijn eigen gang te laten gaan. Het heeft
weinig zin om op Epke in te praten. Hij is erg
sterk in het visualiseren van wat hij gaat doen.
Wanneer ik dan dingen ga zeggen, leidt dat alleen
maar af. Soms is er wat feedback nodig bij
de warming-up aan het toestel. Altijd positief en
sober. Vertrouwen geven, meer is het niet. Hij
moet vol positieve energie de wedstrijd instappen.”
Hoe heb je de fi nale ervaren?
“Epke was nog nooit zo klaar als voor deze fi nale.
Dat betekende dat ik zelf ook volledig voorbereid
en met honderd procent vertrouwen aan de dag
begon. Ik heb tijdens de oefening eigenlijk geen
spanning ervaren. Als je zo’n olympische arena
binnenloopt en je weet van elkaar dat je er alles
aan hebt gedaan wat je had kunnen doen,
dan geeft dat een gevoel van: alles is gedaan,
het moet alleen nog gebeuren. Als het niet was
gelukt, hadden we ons geen verwijten hoeven

maken. Maar ik liep daar al twee weken rond,
had zijn concurrenten uitgebreid beoordeeld
en ik wist ook: als hij zijn oefening doorkomt,
dan wint hij. De oefening was echter zeker niet
vlekkeloos. Gelukkig stond hij na zijn afsprong
stil. Ik kruip op zo’n moment in de huid van de
jury en probeer uit te rekenen wat het oordeel zal
zijn. Meestal heb ik het goed, soms zit ik er één
tiende punt naast, naar boven of naar beneden.
De Duitser Fabian Hambüchen had inmiddels
een score van 16.4 gehaald. Epke had nog nooit
hoger dan dat gehaald. Ik kwam ook uit op 16.4.
Maar ik zat er één tiende naast. Naar boven! Het
gevoel van dat moment kan ik onmogelijk beschrijven.
We wisten dat we van de twee jongens
die na Epke kwamen niets te vrezen hadden. Het
was zo’n gelukzalig gevoel.”
Waar was je tijdens de medaille-uitreiking?
“Een beetje aan de zijkant. Wel op de turnvloer,
maar een beetje schuin. Ik heb filmpjes en foto’s
staan maken. Alsof er geen camera’s genoeg waren.
Maar ik denk dat je dat doet als een soort afleiding.
Het was eigenlijk heel onwerkelijk. Pas
later dringt het tot je door. Op het moment zelf
word je geleefd. Het is doorgaans het moment
waarop je na een lange dag helemaal kapot bent.
Meestal besluit ik dan om met de fysiotherapeut
een kroegje op te zoeken en een lekker biertje te
drinken. Maar die rust was ons ditmaal niet gegund.
Het was een gekkenhuis. En het blééf een
gekkenhuis. Epke kan daar overigens beter mee
omgaan dan ik. Al die dranghekken en gillende
meisjes en veiligheidsmensen die je door de achteruitgang
afvoeren. Je komt ineens in hogere
kringen terecht, je wordt herkend, iedereen wil
een praatje met je maken…”
En toen werd je ook nog eens Coach van het Jaar 2012.
Diepe zucht. “Ook dat nog, in zo’n apenpak, in
de spotlights. Alsof ik de beste coach van Nederland
ben. Wat helemaal niet waar is. Ik heb gewoon
in de goede situatie gezeten en heb niets
anders dan m’n best gedaan. Nu word ik plotseling
uitgenodigd voor clinics en mag ik in het
buitenland mijn verhaal houden. Dat komt ervan,
van zo’n gouden medaille.”
interview
daniël knibbeler
109
SUCCESvOLLE FriESE COACHES
Jillert Anema
Schaatsen
Harlingen, 1955
Was aanvankelijk fysiotherapeut bij Team Sanex, de eerste commerciële
schaatsploeg rond Rintje Ritsma | Anema ging met Ritsma mee toen
deze naar TVM overstapte | Tegenwoordig is hij coach van de succesvolle
BAM-ploeg, die het marathonschaatsen domineert |Staat bekend
als zeer eigenzinnig en kritisch |”Alles wat ik doe en zeg is bedoeld om
mijn rijders te helpen”| Zijn pupillen Arjan Stroetinga en Jorrit Bergsma
wonnen vorig jaar respectievelijk het NK marathon op kunstijs en de
Alternatieve Elfstedentocht
Joop Alberda
Volleybal
Oosterwolde, 1951
Sleutelmoment in zijn loopbaan als coach was de ontmoeting met de
Amerikaan Doug Beal, die in 1984 leiding gaf aan het volleybalteam van
de Verenigde Staten dat olympisch goud won | Formule: alles in detail
uitstippelen en niets aan het toeval overlaten | Dat leidde tot het zogenaamde
Bankras-model | In 1996 won het Nederlands volleybalteam
onder leiding van Alberda olympisch goud in Atlanta |In dat jaar werd
hij uitgeroepen tot de beste volleybalcoach van de wereld | Later was hij
onder meer technisch directeur bij NOC*NSF
Foppe de Haan
Voetbal
Lippenhuizen, 1943
Onderwijzer die bij verschillende amateurclubs speelde, waaronder
ook sc Heerenveen | Van 1985 tot 2004 in dienst van Heerenveen | Nog
altijd de langstzittende trainer bij één club in het Nederlandse betaalde
voetbal | Haalde met Heerenveen twee keer de bekerfinale (verloren)
en één maal kwalificatie Champions League | Won als coach van Jong
Oranje het Europees kampioenschap in 2006 en 2007 | Dit resulteerde
in kwalificatie voor de Olympische Spelen van Peking in 2008 | De Haan
was Coach van het Jaar in 2007
Henk gemser
Schaatsen
Berlikum, 1940
Was zelf een verdienstelijk langebaanschaatser | Trad in 1976 in dienst
van de schaatsbond als coach van de sprintploeg | In 1979 ontslagen
wegens ruzie met bestuurders | Na slechte resultaten in 1985 weer
aangenomen als coach allroundploeg | Grootste successen in 1998 in
Nagano met gouden olympische medailles voor Ids Postma en Gianni
Romme (2) | Was chef de mission bij de Olympische Spelen 2010 in
Vancouver | Smetje: legde tijdens Elfstedentocht 1963 twee kilometer
met een auto af, om te voorkomen dat hij van het ijs werd gehaald

110
frieSe SporTen
tekst Thea van der Schaaf
beeld

friese sporten
frySk damjen | frieS dammen
FRYSK DAMJEN
fries dammen
Oer Alles (over alles) is de oude naam van de denksport die hedendaags
wordt aangeduid als Frysk Damjen | Dat is omdat je naast diagonaal ook
horizontaal en verticaal mag slaan bij Fries Dammen | Dat zijn acht richtingen
| Daarmee zijn veel meer zetten mogelijk | En is het minder snel remise
| Maar het maakt het spel ook moeilijker | Fries Dammen is vooral een mannensport
| Een dambord heeft 100 velden in rijen van 10 bij 10, afwisselend
wit en zwart | Er wordt op de zwarte velden gespeeld | Het dambord moet
met een zwart veld linksonder gelegd worden | Twee spelers spelen elk
met 20 houtsjes (damschijven) | Wit begint | Aanraken is zetten | Slaan is
verplicht | Meerslag gaat voor | Damslag gaat voor | Een speler mag maar
drie zetten achter elkaar met een dam doen | Een schijf die op de achterste
lijn (de damlijn) komt, wordt een wolf (een dam) | Op zo’n schijf wordt een
tweede schijf gezet | Dat geldt niet bij slag | Een partij is gewonnen als de
tegenstander geen schijven meer over heeft of vaststaat | De clubkampioenschappen
Fries Dammen zijn jaarlijks in Easterein | Het is één van de hoogtepunten
van het damjaar | 120 dammers komen daar bij elkaar | En het Frysk
folksliet wordt gezongen | Soms moet je wel 10 zetten vooruitdenken om je
tegenstander te verrassen
111

112
projecT
tekst Thea van der Schaaf
beeld peTer van aalST
SPOrTDOrP
zET iNWONErS
iN BEWEgiNg
pilot in veenWouden, gorredijk en WitMarSuM

Vraag de inwoners van je dorp waar zij behoefte
aan hebben op het gebied van georganiseerde
culturele en sportieve groepsactiviteiten. Zorg met
onder andere het verenigingsleven, gemeente en
lokale welzijnsorganisaties en ondernemers dat die
activiteiten worden aangeboden. Door thea van Der schaaf
at is de bedoeling van Sportdorp, een concept
dat op dit moment in drie verschillende dorpen
in Fryslân is opgezet door Sport Fryslân en
wordt uitgevoerd door vooral de inwoners van
het dorp zélf. Het concept blijkt aan te slaan
in Fryslân. Bestaande verenigingen zijn blij
met nieuwe aanloop en uitbreiding van activiteiten,
leegstaande winkelpanden en andere
ruimten krijgen weer een bestemming. Inwoners
voelen zich betrokken bij wat er aan activiteiten
aangeboden wordt. De organiserende
projectgroep weet dat er animo voor een activiteit
is omdat er vraaggericht wordt aangeboden.
Dat zorgt meteen voor draagvlak en continuïteit bij
de opzet van de activiteit. Deelname aan de activiteiten versterkt
de banden in het dorp zelf, en, of het nu een culturele
of een sportieve activiteit is, het zet inwoners letterlijk in
beweging.
Behoeftepeiling
Ieder Sportdorp begint met een behoeftepeiling. Er wordt
een enquête opgesteld waarin heel duidelijk ruimte is voor
eigen invulling. Een projectgroep, bestaande uit ‘eigen’
project
SporTdorpen 113
mensen uit het dorp, gaat met de respons aan de slag. In
Feanwâlden werden 1.500 enquêtes verstuurd. Dick Lont,
aanjager van de projectgroep Sportdorp Feanwâlden: “200
daarvan kwamen er terug, voornamelijk ingevuld door
volwassenen tussen de 25 en 55 jaar. Als je dan ziet dat
binnen die groep een activiteit als yoga-pilates het meest
genoemd wordt, kun je er als projectgroep gemotiveerd
mee aan de slag om die activiteit in het dorp op poten te
zetten.”
Monique Alewijnse van Sportdorp Wytmarsum e.o.: “Wij
combineerden de enquête met persoonlijke gesprekken
met de inwoners. Het is mooi om te zien welke waardevolle
ideeën er ontstaan tussen dorpsbewoners onderling en
welke mogelijkheden gezien worden voor samenwerking
en verbinding tussen verschillende dorpen, organisaties
en verenigingen.” In Wytmarsum wordt vanaf februari wekelijks
peuterdans aangeboden en ijsvoetbal is een nieuwe
activiteit van de ijsvereniging en de buurtsportcoach. De
voorbereidingen voor het aanbieden van workshops over de
geschiedenis van het dorp en de rol van de familieleden van
inwoners hierin zijn inmiddels ook in gang gezet. Of dat
nog niet genoeg is: momenteel wordt gekeken naar de mo

project
114
SporTdorpen
gelijkheden om onder andere yoga en een workshop (sport)
fotografi e aan te bieden en dankzij het concept Sportdorp is
Tinke & Dwaan in Wytmarsum van start gegaan: een programma
voor senioren waarin de denksport bridge en beweegactiviteiten
gecombineerd worden.
Beachvolley zonder strand
Soms liggen activiteiten voor de hand, maar waren ze er
gewoon nog niet. Lont: “Feanwâlden heeft een hele actieve
gymnastiekvereniging, maar vooral gericht op jonge
kinderen. Nu wordt er vanuit het concept Sportdorp bekeken
wat er voor ouderen aan gymnastiek te organiseren is vanuit
de bestaande vereniging. Mogelijk op een andere locatie
en in een soosachtige situatie en daarmee aantrekkelijk en
toegankelijk voor ouderen.”
Soms zijn de uitkomsten van de enquête ook minder voor de
hand liggend. Ook voor beachvolleybal bleek belangstelling
in Feanwâlden. “Een strand hebben we natuurlijk niet, maar
met lokale ondernemers en de bestaande volleybalvereniging
moet het voor elkaar te krijgen zijn om een plek met zand
te realiseren om te voldoen aan de wensen. Het houdt
natuurlijk een keer op, maar we zijn zeer gedreven om alle
vragen en voorstellen een kans te geven. Vooral omdat die
vanuit de inwoners zélf komen, dan heb je de zekerheid van
deelname al te pakken en heb je een slag voor op alles wat al
aangeboden wordt.”
ook voor
beachvolleybal
bleek
belangstelling
in Feanwâlden
Sportdorp haalt drempels weg
Monique Alewijnse en Dick Lont zijn in Wytmarsum en
Feanwâlden betrokken bij de opzet van het Sportdorp
en zien welke waardevolle ideeën er ontwikkeld worden
tot een volwaardige activiteit. Over een tijdje trekken
zij zich terug en is het aan de lokale projectgroep
om zelf het succes te continueren. Theo de Groot,
fysiotherapeut in Wytmarsum, maakt deel uit van de
projectgroep aldaar en ziet met het opzetten van het
Sportdorp veel kansen voor de toekomst: “De ontwikkeling
van het Sportdorp geeft kansen voor meer
diversiteit aan de voor de hand liggende voorzieningen
die Wytmarsum al had. Sportdorp haalt drempels weg
om kennis te maken met nieuwe activiteiten. Door
vernieuwing van het aanbod aan groepsactiviteiten en
door gebruik te maken van aanwezige faciliteiten en
sportverenigingen kunnen ondernemers en organisaties
samenwerken en elkaar versterken. Niet alleen
in het dorp zelf, maar ook in de omliggende dorpen
binnen de gemeente. Sportdorp geeft duidelijk verruiming
van de mogelijkheden, met een blijvend karakter
omdat het vanuit de mensen zelf komt.”
meer weten?
In 2012 startte Sport Fryslân met het concept
Sportdorp. Sportdorp wordt als pilot opgezet in
Feanwâlden, De Gordyk en Wytmarsum. Wil je meer
informatie over Sportdorp? Neem dan contact op met
Erwin Bloeming van Sport Fryslân via 0513- 630 663
of via e.bloeming@sportfryslan.nl.

115
projecT
tekst Thea van der Schaaf
beeld jeuGdSporTfondS
V.l.n.r. yanna van tol,
thijs spijkervet, Pieter Jan
Postma en cor Greben
JEUgDSPOrTFONDS
FriESLAND
CrEëErT kANSEN
pieter jan poStMa, Marrit leenStra en
baSketbal erediviSieclub ariS
Ze beleefden als kind zelf enorm veel plezier aan de sport die hen gebracht
heeft tot waar ze nu staan. Dat plezier én een gezonde levensstijl gunnen ze
ook de generatie die na hen komt, maar voor lang niet alle kinderen is dat
financieel gezien weggelegd. Het Jeugdsportfonds creëert sportkansen voor
kinderen uit gezinnen waar de financiële middelen ontbreken om lid te worden
van een sportvereniging. Ambassadeurs Pieter Jan Postma, Marrit Leenstra en
Gert Schurer van Basketbal Eredivisieclub Aris over hoe belangrijk het is dat
alle kinderen kunnen sporten. Door thea van Der schaaf

116 project
jeuGdSporTfondS
ie je bent, wordt voor een groot deel
bepaald door je genen, maar de omgeving
waarin je opgroeit heeft ook zoveel
invloed. Th uis, op school, bij vriendjes
uit de buurt, dat is waar het leven zich
in eerste instantie afspeelt. Sporten kan
de belevingswereld zoveel groter maken
voor kinderen. In een andere omgeving
ontmoet je andere mensen, kom je in aanraking
met verschillende werelden. Nergens
leer je sociale vaardigheden beter dan
op een sportclub.” Aldus Pieter Jan Postma.
Hij groeit op in het kleine Friese dorpje Terkaple,
waar ook zijn grote passie voor het
zeilen wordt geboren. De hele wereld gaat hij
over en tot twee keer toe vertegenwoordigt hij
Nederland op de Olympische Spelen (Peking 2008
en Londen 2012). Naast zijn voorbereidingen op
zijn derde olympische avontuur in Rio de Janeiro
(2016) zet Pieter Jan zich waar het maar enigszins
mogelijk is actief in voor het Jeugdsportfonds
Friesland. Zo is hij nauw betrokken bij de organisatie
van een WildWaterWeekend in het eerste
weekend van juni. “Tijdens die dagen willen we
vijftig kinderen van 8 tot 12 jaar die geholpen
worden door het Jeugdsportfonds Friesland de
kans geven kennis te maken met verschillende
watersporten. Kitesurfen, suppen, individueel
zeilen in een Optimist of met een groep in een
Valk, het komt allemaal aan bod. De kinderen
leren op die manier hoe het is om samen te werken
en te spelen, onderdeel van een groep te zijn,
een doel te hebben en trots te zijn op hun eigen
prestatie. En het is nog eens heel erg gezond ook.
Waar anders dan in waterrijk Fryslân kunnen we
laten zien dat sporten veel meer is dan alleen bewegen.”
Plezier en voldoening
Topschaatsster Marrit Leenstra uit Wijckel vindt
het ook goed dat sporten onder kinderen gestimuleerd
wordt. “Je merkt dat veel kinderen te-

alle kinderen moeten kunnen
sporten, ongeacht hun financiële
thuissituatie.
genwoordig binnen zitten en computerspelletjes
spelen, waardoor ze te weinig bewegen en minder
sociale vaardigheden aanleren.” Marrit is ambassadrice
van het Jeugdsportfonds Friesland omdat
ze zelf heel veel plezier beleeft aan het sporten en
er veel voldoening uit haalt. “Dat gevoel wens ik
alle kinderen toe. Ik vind het daarom heel fijn dat
het Jeugdsportfonds er is om kinderen van wie de
ouders het minder breed hebben te helpen toch
te kunnen sporten.”
Dat sporten helemaal niet moeilijk hoeft te zijn,
bevestigt manager Gert Schurer van Basketbal
Eredivisieclub Aris in Leeuwarden. “Iedereen
kan een bal door een netje gooien. En we hebben
het allemaal meegekregen. Denk terug aan het
gymlokaal uit je schoolperiode en je ziet ze nog
hangen, de basketbalnetjes. Basketbal is een verschrikkelijk
leuk spelletje voor jong en oud, en
ook nog eens heel multicultureel. Over de hele
wereld kennen ze het spel en dat komt goed van
pas in onze samenleving die steeds multicultureler
wordt.”
Uit de ghetto
Aris staat bekend als een topsportclub met een
sterk maatschappelijk karakter. Gert: “We vinden
het belangrijk dat onze basketballers zich
ook laten zien buiten de wedstrijden. Topsporters
hebben een voorbeeldfunctie voor de jeugd.
Door basketbalclinics te geven, stimuleren we
jongeren te bewegen en promoten we tegelijk
het basketballen. Het helpt onze internationale
spelers om te integreren in onze maatschappij
en voor jongeren is het een feest om met
profs te basketballen. Maar bovenal is het ontzettend
leuk om kinderen enthousiast kennis
te laten maken met de sport en te laten merken
dat het Jeugdsportfonds Friesland er dan
voor ze is wanneer het financieel niet meezit.”
“Sommige van onze topspelers komen zelf uit
een situatie waarin er geen geld was voor een
sportclub, of überhaupt voor leuke dingen. Het
komt voor dat ze zichzelf hebben opgewerkt vanuit
de ghetto, waar ze het basketballen op straat
leerden, tot topspeler bij Aris. Zij weten als geen
ander hoeveel plezier je kunt beleven aan sport
en hoe nodig het is dat daar een financiële basis
voor is.”
groeiende groep
“Alle kinderen moeten kunnen sporten, ongeacht
hun financiële thuissituatie. Sporten is niet
alleen heel erg gezond, het draagt ook bij aan de
ontwikkeling van het kind, waar het later weer
heel veel profijt van zal hebben. Bovendien leren
kinderen omgaan met verlies en heeft sporten
grote sociale aspecten.” Yanna van Tol, vanuit
Sport Fryslân coördinator voor het Jeugdsportfonds
Friesland, vat samen waar het Jeugdsportfonds
voor staat en aan wil werken. “Onze ambassadeurs
zijn daarin ontzettend belangrijk. Zij
hebben ieder met hun eigen sport en activiteiten
daaromheen zo’n groot netwerk, dat hebben we
nodig om bekendheid te kunnen geven aan het
Jeugdsportfonds. Daarnaast zijn we continu op
zoek naar aansluiting bij het bedrijfsleven. Want
nu ook een aantal gemeenten de subsidies naar
beneden schroeft, is het maar de vraag of we volgend
jaar net zo veel kinderen kunnen bijstaan
als afgelopen jaar. En dat terwijl het aantal kinderen
dat om financiële redenen niet kan sporten
nog steeds groeit. Zelfs kinderen die altijd hebben
kunnen sporten, hebben vanwege de invloed
die de economische crisis op het inkomen van
hun ouders heeft ineens de middelen niet meer.
Ook voor die gezinnen wil het Jeugdsportfonds
Friesland er zijn.”
project
jeuGdSporTfondS
117
Het Jeugdsportfonds
Landelijk werden er in 2012 in
totaal 20.329 aanvragen gedaan
bij het Jeugdsportfonds, waarvan
350 in Fryslân. Daarvan werden 271
aanvragen toegekend. In 2011 en
2010 waren dit respectievelijk 333 en
189 aanvragen. In 2013 verwacht het
fonds in Fryslân minimaal 75.000 euro
te vergoeden.
Het Jeugdsportfonds financiert 225
euro per kind per jaar, in de leeftijd
van 4 tot 18 jaar. Alle door NOC*NSF
geregistreerde sporten zijn toegankelijk
met het Jeugdsportfonds. Het
bedrag dat door het Jeugdsportfonds
wordt toegekend, wordt uitgekeerd
in de vorm van tegoedbonnen bij
sportwinkels of rechtstreekse betaling
van contributie aan sportclubs. Een
beroep doen op het Jeugdsportfonds
of het fonds steunen? Neem contact
op met Yanna van Tol van Sport Fryslân
op 0513 - 630 660 of via y.vantol@
sportfryslan.nl of jeugdsportfonds.nl

sporT updaTes
118
Het belang van een schriftelijke
arbeidsovereenkomst
Het komt nogal eens voor bij sportverenigingen
dat afspraken tussen de trainer
en het bestuur op informele wijze (in de
sporthal of naast het trainingsveld) worden
gemaakt. Vaak worden deze mondelinge
afspraken ook niet schriftelijk bevestigd. Naar
aanleiding van recente ontwikkelingen rond
een arbitragezaak omtrent de ontbinding van
een arbeidscontract tussen een trainer en
een voetbalvereniging in Fryslân, willen wij
vanuit de stichting STK Fryslân alle sportverenigingen
nogmaals wijzen op het belang
van het schriftelijk vastleggen van onderlinge
afspraken.
Dit is iets wat de stichting STK Fryslân al jaren
adviseert aan de Friese sportverenigingen die
een trainer in dienst hebben. Uit dit recente
voorbeeld blijkt wel dat bij een schriftelijke
overeenkomst de ontbinding van het contract,
het proces, een stuk makkelijker was geweest.
Maar ook wordt duidelijk dat een mondelinge
afspraak een formele afspraak is en er dus
een overeenkomst is, ook al staat er niets
zwart op wit.
Als werknemers duidelijk weten wat er van
hen wordt verwacht, voorkom je dat men
eigen regels gaat hanteren. Zorg voor een
feitelijke manier van leidinggeven en probeer
persoonlijke gevoelens buiten beschouwing
te laten. Lange tijd kan een samenwerking
goed verlopen, maar op enig moment kan
een gebrekkige dossieropbouw de vereniging
veel geld kosten.
Het nut van de opbouw van een goed
personeelsdossier wordt door de sportverenigingen
nog te vaak onderschat. STK Fryslân
stimuleert dit door leden op weg te helpen
met een checklist.
Neem contact met ons op als u deze checklist
ook wilt ontvangen.
Kijk voor meer informatie op stkfryslan.nl.
Concours Hippique Buitenpost
Buitenpost is van oudsher nauw met het
paard verbonden. Lange tijd kende het dorp
een grote paardenmarkt, die met meer dan
800 paarden omstreeks de jaren dertig van
de vorige eeuw haar hoogtepunt bereikte. De
edele viervoeter vervult nu ‘slechts’ nog een
functie voor sport en ontspanning. Daarom
vindt er al sinds 1954 op de dag van de paardenmarkt
– de eerste woensdag in augustus –
een groot hippisch festijn in Buitenpost plaats:
het Concours Hippique Buitenpost.
Het Concours Hippique Buitenpost, ieder jaar
georganiseerd door het bestuur van de Paardensportcommissie
Buitenpost, is een van de
mooiste eendaagse openlucht paardensport
evenementen van Nederland! Ook in 2012
kon de paarden-sportcommissie terugkijken
op een bijzonder mooi en succesvol Concours
Hippique. Schitterend weer, veel publiek en
volle rubrieken vormden de ingrediënten
voor een dag om niet te vergeten. Op 7
augustus 2013 viert dit prachtige evenement
haar 60-jarige jubileum, een mijlpaal waar
iedereen bijzonder trots op is. Op gepaste
wijze zal er aandacht aan dit feit worden
besteed. De huidige Friese aanspanningen,
garant voor een prachtig stuk Fries cultureel
erfgoed, zorgen voor de aanblik van een
klassieke en tijdloze schoonheid. Gelijk aan
de beleving van het allereerste Concours
Hippique op woensdag 4 augustus 1954. In
het jubileumjaar kan iedereen wederom genieten
van schitterende paardensport op het
hoogste niveau, met meerdere sterk bezette
kampioenschappen. Hierdoor zijn de winnaars
op voorhand niet te voorspellen en dat brengt
altijd extra spanning met zich mee!
uitbeSteden van
perSoneelSZaken
Stichting STK Fryslân heeft sinds 1977
het doel om zonder winstoogmerk
werkzaamheden op het gebied van
personeelszaken uit te voeren voor
(sport)verenigingen. Inmiddels maken
hiervan meer dan 300 sportverenigingen
gebruik en is STK voor meer
dan 600 coaches, trainers en overig
sporttechnisch personeel de werkgever.
Personeelszaken zijn net als voor een
bedrijf een belangrijk en noodzakelijk
onderdeel van de organisatie van een
sportclub. Het vereist echter nogal wat
specifi eke deskundigheid, bijvoorbeeld
op het gebied van administratie,
arbeidsovereenkomsten, ziekteverzuim,
verzekeringen, premies, heffi ngen,
arboregels, enzovoort. Slecht beheer
van dit soort zaken kan een vereniging
in grote problemen brengen. Daarom
is het verstandig om dit hele pakket uit
handen te geven aan specialisten. Ook
op andere gebieden kan STK Fryslân
verenigingen van dienst zijn.
Kijk daarom eens op de website
stkfryslan.nl.

Kijk op onze website voor het actuele aanbod!
www.ciosheerenveen.nl
www.ciosheerenveen.nl
CIOS
Contractonderwijs
Aanbod CIOS Contractonderwijs
U kunt zich op dit moment inschrijven voor de cursussen
Allround Allround Allround medewerker zwembaden
zwembaden zwembaden
Allround Wandelsport Instructeur
Gymnastiekleider Gymnastiekleider
Gymnastiekleider
Judoleider en -leraar
Tennisleraar Tennisleraar Tennisleraar
Trainer/coach voetbal
Beweegkuur-instructeur Beweegkuur-instructeur
Beweegkuur-instructeur
Paardensport
Fitness
Seniorensportleider
Sportmassage Sportmassage Sportmassage
Buitensportinstructeur
Kaatsen
Kaatsen Kaatsen
Fierljeppen
Kijk op onze website voor het actuele aanbod!
www.ciosheerenveen.nl
CIO
Contra
A
U

deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door
Provicie fryslân, sport fryslân, fan fryslân en
topsport noord