Nr 13 – mei 2011 - Schreef - een nieuw verhaal

Tekst: Yolanthe van der Ree | Illustratie: Welmoet de Graaf
Na invoering van de wetgeving passend onderwijs zijn
scholen verplicht een adequaat onderwijsaanbod te
verzorgen voor leerlingen die op hun school zitten of die
door ouders worden aangemeld. Volgens Kuijs gaat die
invoering jammerlijk samen met de bezuiniging van
300 miljoen. Deze komen namelijk nagenoeg geheel voor
rekening van het (voortgezet) speciaal onderwijs. ‘Drie
keer onverstandig vind ik dat. Feit is dat we sinds 2003
een enorme toename zien van het aantal leerlingen in
met name het cluster 4-onderwijs en van de ambulante
begeleiding vanuit datzelfde cluster. Maar daar mag je
het speciaal onderwijs niet op afrekenen. Ten eerste is
het speciaal onderwijs niet de veroorzaker van de uit de
hand gelopen groei van het (v)so en de toename van de
rugzakjes. Er zit geen enkele leerling zonder indicatie in
het speciaal onderwijs, het is allemaal keurig volgens de
‘ 300 Miljoen bezuinigen in
het speciaal onderwijs is
drie keer onverstandig’
regels gegaan. Ten tweede heeft het speciaal onderwijs
de handen vol aan de eigen kwaliteitsverbetering die als
gevolg van de eveneens in te voeren nieuwe kwaliteitswetgeving
in volle gang is. Ten derde is het onlogisch om
mensen uit het speciaal onderwijs op straat te zetten als
je in het regulier onderwijs zorgplicht wilt invoeren. De
deskundigheid die je daarmee weggooit, hebben we de
komende jaren juist keihard nodig.’
Draagvlak
Kinderen zoveel mogelijk thuisnabij onderwijs bieden is
het uitgangspunt van passend onderwijs. Kuijs kan er
alleen maar achter staan. En ook in het speciaal (voortgezet)
onderwijs is er veel draagvlak voor passend
onderwijs. De slogan gewoon waar het kan en speciaal
waar het moet is er niet voor niets al jaren. Het kind moet
daarbij altijd centraal staan, meent Kuijs. ‘Wat is het
ontwikkelingsperspectief van dit ene kind? En wat heeft
zijn juf of meester nodig om met dit kind te kunnen
werken? Dat zijn de vragen die leidend zouden moeten
zijn bij de invulling van passend onderwijs. Maar het
wordt moeilijk op die vragen een antwoord te vinden
als alle deskundigheid is wegbezuinigd. Ambulante
begeleiding verdwijnt uit het speciaal onderwijs.
Er blijft een kleine capaciteit over die wordt ondergebracht
bij het samenwerkingsverband. Dit samenwerkingsverband,
dat straks ongeveer 20.000 leerlingen vertegenwoordigt,
is verantwoordelijk voor de zorgtoewijzing en de verdeling
van het zorgbudget. Samenwerkingsverbanden kunnen
eigen criteria en procedures hanteren bij de zorgtoewijzing.
Daardoor kan, veel flexibeler dan tot nu toe,
ondersteuning op maat worden georganiseerd. Maar
tegelijkertijd zal er een spanningsveld ontstaan tussen
de zorgplicht van individuele scholen enerzijds en de
zorgtoewijzing vanuit het samenwerkingsverband
anderzijds. Zeker gezien de enorme schaalvergroting.’
‘ De slogan gewoon waar
het kan en speciaal waar
het moet, is er niet voor
niets al jaren’
Thuiszitters
Terwijl de zorgplicht van scholen in theorie dus dé
oplossing zou moeten zijn voor de thuiszittersproblematiek,
zullen we ons ook in toekomst zorgen moeten
maken om de thuiszitters, zegt Kuijs. ‘Ik adviseer alle
partijen dan ook gebruik te blijven maken van onder meer
de systematiek die door Gedragswerk is ontwikkeld in
de zogenoemde Actietafels (zie Ingrado Magazine,
nr.12 - red.). Zet alle betrokkenen bij de problematiek
om tafel en accepteer niet dat er geen plek is voor een
jongere. Zorg dat alle thuiszitters in beeld zijn, ontwikkel
een structurele aanpak en regel dat daarvoor middelen
vanuit het samenwerkingsverband beschikbaar worden
gesteld. Leerplicht en RMC kunnen in deze aanpak
namens de gemeente een regisserende rol spelen.’
’De wetgeving passend onderwijs is momenteel
volop in voorbereiding. De verwachting is dat de wet per
1 augustus a.s. definitief in route zal worden gezet en per
1 augustus 2012 van kracht zal worden. ‘Dat betekent’,
zegt Kuijs, ‘dat er in een jaar nog ongelooflijk veel moet
gebeuren. Geloof me, veel scholen zijn echt van goede
wil. Een deel van de kinderen uit het (voortgezet)
speciaal onderwijs kan onder de juiste omstandigheden
echt in het regulier onderwijs opgevangen worden. Maar
geef scholen en leerkrachten wel de tijd zich voor te
bereiden en de omstandigheden voor deze leerlingen
te optimaliseren.’
Naschrift redactie: Na het afnemen van dit interview werd bekend
dat de minister heeft besloten de voorgenomen bezuinigingen op
passend onderwijs te temporiseren. In plaats van per 2012 worden
de bezuinigingen een jaar later (2013) gedeeltelijk geëectueerd en
in de daaropvolgende jaren in een lager tempo doorgevoerd dan
eerder voorgesteld. Hoewel het veld hierdoor meer tijd krijgt de
pijnlijke eecten van de maatregelen op te vangen, zal toch zeer
fors worden gesneden in het onderwijs aan leerlingen met extra
zorgbehoeften.
Ingrado Magazine | Mei 2011 | Nr. 13 13