TIJD VAN BURGERS EN STOOMMACHINES Amsterdam ...

TIJD VAN BURGERS EN STOOMMACHINES
Amsterdam-Rijnkanaal
Opdrachtblad Het Merwedekanaal
Wist je dat?
De trekvaart vanaf de 19 e eeuw afnam? Er kwam een verbinding tussen
Amsterdam en de Rijn. Dit was een grote verbetering voor de scheepvaart. Toch
was deze verbinding niet ideaal. Hij was smal, er zaten veel bochten in en de
schippers moesten langs veel bruggen en sluizen.
De handel en industrie groeide, de scheepvaart nam daardoor toe. Daarom moest
in de tweede helft van de 19 e eeuw de vaarroute van Amsterdam naar het
Rijngebied geschikt gemaakt worden voor grotere, snellere en dieper liggende
schepen. Het graven van een kanaal was de oplossing.
Het kanaal was voor een deel een verbreding en verdieping van bestaande
kanalen, waaronder de Keulse Vaart. Tussen Amsterdam en Utrecht werd een
heel nieuw kanaal gegraven. Tussen Utrecht - Hoograven en Vreeswijk werd
gebruikgemaakt van de bestaande Keulse Vaart en tussen Vianen en Gorinchem
werd gebruikgemaakt van het bestaande Zederikkanaal.
Het nieuwe stuk (Merwede)kanaal is in fasen gegraven. Dit gebeurde nog met de
hand: zwaar en moeizaam werk dat werd gedaan door polderwerkers., die hier in
1880 mee zijn gestart. De eerste laag werd met de schep gedaan, zodra er water
in de kuil kwam te staan, konden er baggermachines gebruikt worden. Het
Merwedekanaal werd in 1892 geopend door koningin Wilhelmina.
Het werd steeds drukker en drukker op het kanaal. Er waren toen nog geen
mobiele telefoontjes of radar aan boord van de schepen. Toch moesten de
schippers berichten aan elkaar doorgeven, daarvoor werd een systeem met
seinvlaggen bedacht.

Vanaf 1 januari 1934 moest elk schip een stel van 40 vlaggen en wimpels aan
boord hebben om berichten mee te kunnen seinen. Er waren 26 lettervlaggen
voor iedere letter uit het alfabet een vlag. Voor de cijfers 0 tot en 9 waren er
wimpels. Verder was er nog een onderscheidingswimpel en drie vervangwimpels.
Op deze manier konden er allerlei berichten aan elkaar doorgeseind worden.
Moeilijke woorden bij dit onderwerp:
aanpassing – baggermachine – fase – kanaal – kooplieden – lading – marechaussee
– molestatie – paardenkracht – plunderen – polderwerker – sleepboot – stuurhuis
– vaarroute – vertegenwoordiger – waterloop – wimpel - woelig
Heb je het begrepen?
• Waarom werd er een kanaal gegraven?
• Hoe gebeurde dat?
• Wanneer en door wie werd het kanaal geopend?
• Welke naam kreeg het kanaal?
• Wat werd er gebruikt door de schippers om berichten aan elkaar door te
geven?
OPDRACHT
Wat ga je doen?
Je kleurt de vlaggen in op werkblad 1, vervolgens bekijk je werkblad 2 en
bedenkt daarbij 5 woorden om door te seinen. Daarna ga je met de hele klas alle
vlaggen maken. Met deze set vlaggen gaan jullie berichten naar elkaar seinen.
Wat heb je daarvoor nodig?
• Werkblad 1 Het Merwedekanaal
• Werkblad 2 Het Merwedekanaal
• Stiften of kleurpotloden

• A4 papier
• Schaar
• Potlood
• Liniaal
Hoe ga je dat doen?
Op werkblad 1 staat een set vlaggen afgebeeld, deze kleur je in. Onderaan staat
welke kleur je voor welke delen van de vlag moet gebruiken. Daarna verdelen
jullie de vlaggen, ieder maakt 1 of 2 vlaggen na. Per vlag gebruik je een A4 vel.
Als de vlag een andere vorm heeft, knip je de goede vorm van het papier. Je
tekent de vlag na en kleurt hem in. Nu hebben jullie bij elkaar een set
seinvlaggen.
Op werkblad 2 heb je al wat woorden bedacht die je kunt doorseinen. Om de
beurt kiest iemand een woord uit en seint dit voor de klas naar de rest van de
groep. Zij schrijven het woord dat ze denken dat geseind wordt op. Daarna
wordt gecontroleerd of dit woord juist was.
Je seint het woord, door de juiste vlaggen om de beurt omhoog te houden. Op
een schip doen ze dit per vier vlaggen tegelijk, maar vier vlaggen tegelijk omhoog
houden, dat wordt een beetje lastig!!!