Opdrachtblad - Echt gebeurd! - Utrecht

TIJD VAN ROMEINEN
Wachttorens langs de grensweg.
Opdrachtblad: Polybius seinspel
Wist je dat?
De Griekse schrijver en historicus Polybius (200-118 voor Christus) bedacht een
manier om berichten over te seinen. De Romeinen namen dit systeem over en
gebruikten het om informatie naar elkaar door te seinen.
Om berichten door te seinen werden onder andere vlaggen gebruikt. Elke letter
van het alfabet kreeg een code, bijvoorbeeld de A werd doorgeseind met 1 rode
en 1 blauwe vlag. De vlaggen werden omhoog gehouden. Op lange afstand kon men
deze vlaggencodes dan ontcijferen.
Ons alfabet is bijna hetzelfde als het Romeinse alfabet. De Romeinen gebruikten
geen komma’s, punten, vraagtekens of uitroeptekens. Ze schreven alle letters
achter elkaar. Ze schreven alle letters in hoofdletters. Daarom is het best lastig
om een tekst in het Latijn te lezen. Het alfabet van de Romeinen kent geen
letter J, zij gebruikten daarvoor de letter I. Ook kenden ze geen letter U,
daarvoor in de plaats werd de letter V gebruikt.
Moeilijke woorden bij dit onderwerp:
castellum – code – coderen – keukeninventaris – observatie – piraterij – platform
– signaal – visfuik – vuurbaken – wachttoren – wapenuitrusting - wisseldienst
Heb je het begrepen?
• Wie was Polybius?
• Wat bedacht hij?
• Waarvoor gebruikten de Romeinen dit?
• Welke letters missen er nog meer in het Romeinse alfabet?

OPDRACHT
Wat ga je doen?
Met een groepje of met de hele klas ga je het Polybius seinspel spelen. Daarvoor
het je onder andere 5 blauwe en 5 rode vlaggen nodig. De vlaggen maak je samen
voordat jullie het spel gaan spelen.
Wat heb je daarvoor nodig?
• 10 stokken van ongeveer 60 centimeter
• rode stof of rood papier
• blauwe stof of blauw papier
• schaar
• lijm
• liniaal
• potlood
• werkblad 1: woordkaarten seinspel
• werkblad 2: woordkaarten seinspel
• werkblad 3: 2 letter-code-kaart
• groot vel papier
• twee dikke stiften
Hoe ga je dat doen?
Vlaggen maken.
Van rode en blauwe stof of papier knip je 10 (2 x 5) rechthoeken van ongeveer
40 x 25 centimeter. Je plakt de rechthoeken steeds aan een stok. Je hebt nu 5
blauwe en 5 rode vlaggen.
Woordkaarten knippen.
Knip de woordkaarten van werkblad 1 en 2 uit. Je hebt nu een stapeltje woorden,
die je met de vlaggen door kunt seinen.
Woorden doorseinen.
Nu kun je met het seinspel beginnen. Het spel kan met 5 of meer spelers
gespeeld worden. Er worden twee groepjes gemaakt, die ver uit elkaar gaan
staan, maar elkaar nog wel kunnen zien. Bijvoorbeeld op het schoolplein of op een

grasveldje. Het ene groepje gaat seinen met de vlaggen. Het andere groepje gaat
de seinen “lezen”.
Wat doet het groepje met de vlaggen?
Het groepje met de vlaggen, seint een woord door. Letter voor letter. Op de
letter-code-kaart zie je dat elke letter uit het alfabet een code heeft.
Bijvoorbeeld de letter B sein je door 1 blauwe en 2 rode vlaggen omhoog te
houden. Je kiest een woord uit de woordkaarten. Dit woord ga je letter voor
letter doorseinen. Verdeel eerst de taken voordat je begint: 1 speler krijgt de
letter-code-kaart, 1 speler de rode vlaggen en een andere speler de blauwe
vlaggen.
Wat doet het groepje dat de seinen gaat “lezen”?
Het groepje dat de seinen gaat “lezen” probeert de doorgeseinde woorden te
ontcijferen. Daarvoor gebruik je ook de letter-code-kaart. Elke letter die wordt
doorgeseind, wordt op een groot vel papier met een dikke stift geschreven. Als
het woord compleet is, houdt dat groepje het vel papier omhoog, zodat het
andere groepje kan zien of het woord klopt.
Puntentelling.
Elke letter die goed is levert 1 punt op. Je krijgt 2 extra punten als het hele
woord goed gespeld is. Na ieder woord wordt er gewisseld van plek, zodat iedere
speler een keer de vlaggen en de seinkaart heeft gehad en een keer het woord
gespeld heeft.